-
101 Vestigia terrent
Следы устрашают.Гораций, "Послания", I, 1, 69-75:Quódsi mé populús Románus fórte rogét, curNéc sequar áut fugiám quae díligit ípse vel ódit:Réspondít referám: "Quia mé vestígia térrent,Ómnia t(e) ádversúm spectántia, núlla retrórsum".Если бы римский народ спросил, почему не держусь яТех же суждений, что он, как и в портиках тех же прогулок,Я бы ответил ему, как когда-то лиса осторожноМолвила хворому льву: "Следы вот меня устрашают:Все они смотрят к тебе, ни один не повернут обратно".(Перевод Н. Гинцбурга)Гораций цитирует здесь басню Эзопа "Лиса и лев": лев, притворившись больным, лежит в пещере; проходящая мимо лиса издали осведомляется, как он себя чувствует; когда же он спрашивает, почему она не подойдет поближе, лиса отвечает: "Потому что вижу много следов, идущих к тебе, но не вижу следов, идущих от тебя".Когда, по преданию, спросили германского императора Рудольфа I, почему он не идет к римскому папе, чтобы принять помазание, он ответил: "Vestigia terrent". (Georg Büchmann, "Geflügelte Worte". Berlin, 1900, с 359.)Смена века дает довольно подходящий повод для того, чтобы воздвигнуть памятник всем тем, с кем вместе шел по жизненному пути и совершенствовался, а также и тем, кого лично не знал, но чье благотворное влияние ощутил на себе. Правда, vestigia terrent. (Фридрих Шиллер - Вольфгангу Гете.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Vestigia terrent
-
102 Если есть у тебя нечто лучшее, предложи, если ж нет - покоряйся
Si melius quid habes, arcesse, vel imperium ferЛатинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Если есть у тебя нечто лучшее, предложи, если ж нет - покоряйся
-
103 abducere
1) отводить, aquam (1. 26 D. 39, 2). 2) уводить, брать с собою, увозить, abd. furto vel plagio mancipia (1. 10 C. 6, 2);filiam nuptam (1. 1 § 5 D. 43, 30);clam abd. servum (1. 40. § 3 D. 41, 2),
per vim abd. pecus (1. 2 § 20 D. 47, 8);
equcs, boves (1. 1 § 1. 2 D. 47, 14);
comitem matronae(1. 1 § 2 1. 15 § 17 D. 47, 10);
res abducta (1. 57 pr. § 1 D. 21, 1);
3) отнимать, потребовать чего, ancillam abducere, abducendi potestas (1. 56 D. 18, 1. 1. 7 D. 40, 8. 1. 1 C. 4, 56);abductio, уведение (1. l C. Th. ll, 10).
4) отвлекать от чего, не допускать до, abd. generandi facultate (1. 9 pr. D. 28, 2). 5) сбить с толку: terrore abductus (1. 2 § 1. 1. 3 D. 4, 6).aedes pro pignore abd. (1. 23 D. 15, 1).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > abducere
-
104 abire
1) прочь идти, уходить, удаляться, напр. in exilium (1. 4 pr. D. 2, 11);2) уходить, проходить, исчезать (о времени);longe res abit, дело заходит слишком далеко (1. 15 § 7 D. 42, 1).
3) слагать с себя должность, a magistratu (1. 32 D. 47, 10), honore (1. 1 C. 5, 7);diem actionis abire pati (1. 1 § 7 D. 38, 5).
4) dominium s. res abit (ab) aliquo, собственность теряется (1. 66 D. 6, 1. 1. 1 D. 18, 2. 1. 205 D. 50, 17). 5) in creditum abire alicui, превращаться в заем (1. 5 § 18 D. 14, 4. 1. 3 § 3 D. 14, 6).a tutela vel cura (1. 3 § 18. 1. 4 D. 26, 10); отступать от чего (от юр. акта), отказываться от, abire (ab) emtione (1. 7 § 6 D. 2, 14. 1. 6 § 2 D. 18, 1. 1. 44 § 2. 3 D. 18, 2), a venditione (1. 1 D. 18, 5), societate (1. 14 pr. 1. 18 D. 17, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > abire
-
105 abstinere
1) удерживать, manus abst. a pecuniits (1. 3 C. 9, 27). 2) отказываться, отрекаться, воздерживаться от, напр. se abst. administratione (1. 1 § 9 D. 27, 5);gestututelae (1. 5 § 2 D. 26, 7);
causa pecuniaria, воздерживаться от денежных дел (1. 9 pr. D. 1, 16);
negotiatione abst. iuberi, не быть в состоянии вести торговлю (1. 9 § 9 D. 48, I9);
petilione honoris abst. dederi, (не иметь права) не быть в состоянии добиваться почётных мест (1. 7 § 1 D. 50, 4);
abst. commodo, отказываться от выгоды (1. 23 § 1 D. 17, 2);
omni lucro (1. 38 D. 3, 5);
ab оmni sorde se abst., не быть жадным (алчным) (1. 6 § 2 D. 48, 11);
abst. locis interdictis, избегать запрещенных мест (1. 4 D. 48, 19);
provincia, urbe (1. 7 § 13. 15 D. 48, 22);
aedificiis abstineri, воздержаться от пользования зданием (1. 4 pr. D. 1, 8);
nuptiis, matrimonio abstinere, abstinendum esse (§ 1I 1, 10. 1. 14 § 3 D. 23, 2. 1. 38 § 6 D. 48, 5);
abst. xeniis, отказаться от подарков (1. 6 § 3 D. 1, 16);
fideicommisso, legato (1. 121 pr. D. 30. 1 6 § 3. 1. 14 § 2 D. 48, 10);
abstinere (se) s. abstineri, abstentum esse (ab) hereditate, отказаться от наследства, уже приобретенного; а) право (ius abstinendi) это давал претор suis et necessariis heredibus, которые считались необходимыми наследниками отца, так как у этих лиц не спрашивалось согласия на приобретение наследства (§ 2 I 2, 19);
ius abstinendi vel beneficium abstinendi (1. 86 § 1 D. 28, 5. 1 57 D. 29, 2);
abstinere отличается, следовательно, от repudiare и respuere hereditatem, что обозначает: отказаться от наследства еще не приобретенного со стороны т. н. heredes voluntarii (1. 1 § 4 D. 36, 4. 1., 32 § 1 C. 6, 30);
b) далее absinere (se) обоз. отказаться от наследства уже принятого на основании реституции in integrum (1. 3 § 2. 1 7 § 5. 9. 10 D. 4, 4. 1. 2 § 10 D. 38, 17). Иногда обозн., равно как repudiare, отречение от наследства, еще не приобретенного (1. 18 § 1 D. 33, 1). Так же говорят источники: pupillum abstinere, когда напр. опекун не допускает малолетнего к принятию отцовского наследства (1. 61 D. 12, 6. 1. 15 § 9. 1. 17 D. 19, 2. 1. 67 § 6 D. 23, 2. 1. 21 D. 26, 8. 1. 18 D. 27, 3. 1, 44 D. 42, 1); так же читают: pupillus abstinetur или abstentus est (1. 15 D. 2, 11. 1. 44 D. 2, 14. 1. 79 D. 36, 1).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > abstinere
-
106 abusus
1) злоупотребление, uti usque ad abusum (1. 12 § 1 D. 7, 8). 2) потребление: res, quae in abusu sunt v. consistunt = quae usu tolluntur vel minuuntur, вещи потребляемые (1. 1. 5 § 1. 2. D. 7, 5);res, in quibus usufr. propter abusum constitui non potest (1. 11 § 2 D. 12, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > abusus
-
107 aequalis
(adi.);aequaliter (adv.) равный, одинаковый, si quis major vel aequalis subjiciat se jurisdictioni alterius (1. 14. D. 2, 1);
aequales in cumulo debiti creditores (1. 8. D. 2, 14);
plures aequaliter mitti in possessionem, aeq. partes habere (1. 15. § 18 D. 39, 2);
aequalitas, равность (1. 8. D. 2, 14).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > aequalis
-
108 affectare
1) стараться, силиться достигнуть чего-нибудь, gloriam (1. 11 pr. D. 48, 19);2) притворяться, error non affectatus (1. 4 C. 5, 5).tutela vel cura affectata (Vat. § 188. § 5 J. 1, 25).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > affectare
-
109 ante
1) (praep.) пред, перед, а) обозн. пространство, место (1. 11 § 3. D. 14, 3. 1. 52. § 3. D. 19, 1); а. oculos habere (см. oculus);b) положение, преимущество (1. 34 pr. D. 28, 6); а. aliquem in potestate esse (1. 65. D. 1, 6); с) время, а. furorem concepti (liberi) in farore editi (1. 8 pr. eod);
a. exsistentem conditionem, a. (venientem) diem (1. 12. D. 2, 8. 1. 10. D. 12, 6);
2) (adv.) прежде, non simul, sed ante-postea (1. 16 § 2. D. 37, 14);a. litiscontestationem (1. 12 pr. D. 50, 16).
ante stipulatio facta - mox pecunia numerata (1. 6 § 1. D. 46, 2);
jus, quod ante defertur (1. 91. D. 50, 17);
emeritis stipendiis vel ante (1. 2 § 2. D. 3, 2);
a. acta vita (1. 5 pr. D. 49, 16);
a. actum (sc. tempus)= praeteritum (1. 1. pr. D. 11, 4);
a. gestum (1. 4 C. 42, 7).
-
110 beneficium
1) благодеяние, милость, услуга, donatio et beneficii causa (1. 14 D. 43, 26);amici benef. vel liberalitas (1. 4 § 1 D. 40, 1);
2) льгота, даруемая законом, benef. legis Juliae de bonis cedendis (1. 1. 4 C. 7, 71), legis Jul. et Papiae (1. 48 § 1 D. 23, 2), Falcidiae (1. 13. 18. pr. 1. 22 pr. 58. 59. D. 35, 2), S Cti Vellej. (1. 24 § 2 D. 16, 1). Edicti (1. 4 D. 2, 2. 1. 2 D. 38, 9), Praetoris (1. 13 § 2 D. 39, 1), principal. constitut. (1. 18 pr. D. 45, 3), benef. aetatis (1. 7 § 5. 1. 29 § 2. 1. 43 D. 4, 4), dividendae actionis (1. 12 D. 46, 6), immunitatis (1. 4 § 3 D. 50, 15), annulorum aureorum (1. 1. 2 D. 40, 10), bon. possesionis (1. 6 § 1 D. 37, 1. 1. 4 § 3. 1. 10 § 6 D. 37, 4). 3) beneficio вместо facto, с помощью, вследствие, через, beneficio legis (1. 21 D. 37, 5), pacti (1. 54 D. 2, 14), benef. aliorum admitti ad bon. poss. (1. 1 0 § 6 D. 37. 4), benef. liberorum, aetatis, privilegii, se excusare (1. 1 § 2 D. 49, 8); (1. 7 § 13 D. 10, 3);benef. Prifictpalia, Imperatoris (1. 3 D. 1, 4. 1. 43 pr. D. 28, 6); (1. 1 pr. C. 37, 12).
benef. furis res abest (1. 47 pr. D. 47, 2); (1. 40 § 1 D. 39, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > beneficium
-
111 casus
1) падение (1. 5 § 6 D. 9, 3). 2) наступление известного события, обстоятельства, условия (1. 4 D. 28, 6);stipulari in casum mortis, divortii, in omnem casum (1. 29 § 1 D. 23, 4. 1. 37 § 4 D. 32); (1. 5 § 2 D. 46, 7);
omnes casus comprehendere (1. 10 D. 1, 3);
casum ad jus aptare (1. 29 § 7 D. 28, 2);
in ejusmodi, in his casibus (1. 37 eod. 1. 17 § 5 D. 1, 7);
nullo casu (1. 27 D. 39, 6);
in eum vasum res pervenit, a quo incipere non potest (1. 16 D. 9., 2. 1. 85 § 1 D. 50, 17);
casus evictionis (1. 11 D. 21, 2);
c. libertatis implicitus est statulibero (1. 6 D. 2, 9);
3) случай, т. е. а) событие, которое не зависело от воли человека: conditio, quae in aliquo casu consistit, условие, осуществление коего не зависит от воли человека (1. 33 § 1 D. 40, 5), тк. conditio casualis противоп. potestativa или in potestate posita (l. 6 C. 6, 27. 1. 1 §7 C. 6, 51);) в учении о вознаграждении убытков casus обоз. всякое случайное событие, причиняющее вред, за который однако ж никто не отвечает: naufragium, ruina, incendium vel alius similis casus;novus c. successionis (pr. J. 3, 11).
c. major (1. 6 § 9. 1. 7 pr. D. 2, 13);
eos casus fortuitos non praestare, прот. dolus и culpa (1. 18 pr. D. 13, 6. 1. 1. § 35 D. 16, 3);
propter majores casus non teneri (§ 2 J. 3, 14), casum praestare debere (1. 11 D. 3, 5);
damna, quae casu contigerunt (1. 41 § 7 D. 40, 5);
majore casu rem amittere (1. 1 § 4 D. 44, 7), casu interire (1. 22 D. 3, 5), casu magis, quam culpa fieri (1. 52 § 4 D. 9, 2);
magis casibus, quam mandato imputari (1. 26 § 6 D. 17, 1);
4) вооб. несчастие, несчастный случай (1. 1 § 3. 5 D. 3, 1);c) в области уголовного права - всякий несчастный случай, которого не имел в виду виновник вреда (1. 11 § 2 D. 48, 19. 1. 5 § 2 eod. 1. 1 § 3 D. 48, 8. 1. 9 D. 47, 9. 1. 7 § 4 D. 2, 1).
ager casum passus (1. 12 pr. D. 7, 1); (1. 11 § 5 D. 4, 4);
adverso c. laborare (1. 1 pr. D. 4, 6);
cas. adversaque fortuna (1. 83 § 5 D. 45, 1); (1. 23 D. 50, 17);
5) в граммат. cas. sinularis - pluralis, единств., множеств. число (1. 122 D. 50, 16).c. repentinus, внезапная смерть (1. 3 C. 3, 28).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > casus
-
112 causa
1) причина, а) вообще причина чего-нибудь causam praestare, praebere mortis (1. 7. § 6. 1. 51. pr. D. 9, 2. 1. 4 § 1. 1. 15. pr. D. 48, 8), causam praestare discidii (1. 12 § 13. D. 38, 5); (Gai. I. 18. 74. 29. 32. 38. 41. 66. III. 5, erroris causae probatio, I. 67. 75. 87. II. 142);b) как причина действия человека (мотив - цель); (1. 1 § 2. D. 43, 17. 1. 1 § 5 D. 3, 1. 1. 51. pr. D. 3, 3), именно = justa causa, достаточный повод (Gai. I. 53. supra modum et sine causa in servos suos saevire, sine causa servum suum occidere); § 4-6 I. 1, 6. 1. 9. § 1 D. 26, 8. 1. 9. 11. 15. § 2-4. 1. 16. 25. D. 40, 2); (1. 15 § 2. D. 1, 7), часто также c прибавлением justa causa, напр. justae causae, cur judicium arripere nolit (1. 45 pr. D 3, 3); (1. 17. § 3 D. 22, 1); (1. 30 § 2 D. 3, 5. 1. 36. D. 40, 5); (1. 3 D. 4, 1); 1. 25 pr. D. 22, 3);
c) главное побуждение, которое вызывает какое-нибудь действие, оказывание услуг, предоставление кому-нб. имущественных выгод: иногда обоз. юридический акт, который содержит в себе эту причину; также повод, побуждающий делать завещательные или дарственные распоряжения в пользу третьих лиц (§ 31 J. 2, 20. 1. 17 § 2. 3. 1. 72 § 6 D. 35, l). - justa causa, причина, оправданная уважительными обстоятельствами, j. c. erroris = с. justi erroris, j. с. traditionis, pollicitationis etc. (1. 25. pr. D. 22, 3. 1. 31 pr. D. 41, 1. 1. 1 § 1 D. 50, 12), causa in praeteritum confertur (1. 12 D. 35, 1), (1. 194 D. 50, 16), dotis causa perpetua est (1. 1 D. 23, 3). - a) causa possessionis обознач. законное основание владения т. е. владелец должен доказать титул, на основании которого он владеет (1. 3 § 4. 19. 1. 19 § 1 D. 41, 2), sive vera sit, sive falsa (1. 5 D. 6, 2), causae acquirendi (1. 3 § 21 eod 1. 36 D. 41, 1), lucrativa causa (1. 82 pr. D. 30. 1. 19 D. 44, 7). - b) при обязательных отношениях саusa (civilis) есть внешний признак, доставляющий доказательство, что стороны действительно приняли на себя обязательство (pr. J. 1, 21), causa, ex qua certum petatur (1. 9 pr. D. 12, 1. ср. 1. 18 D. 46, 4. 1. 11 D. 50, 16), ex causa emtionis in creditum labire, обязательство, вытекающее из договора купли-продажи, превратить в обязательство из займа (1. 3 § 3 D. 14, 6);
2) заковное основание свойства, особенности предмета, causa actionis, 1. 27 D. 44, 2., ex с. adjecta petere, 1. 11 § 2. eod., c. conditionis, 1. 96 § 4 13. 46, 3., ex noxali c. agere, D. 2, 9. 3) causa после родительн. пад. обоз. цель юриди-ческого акта, напр. conditionis implendae causa dare, 1. 30 § 7 D. 35, 2, donandi, credendi, contrahendi causa, 1. 20 D. 12, 1. 1. 65 § 4 D. 36, 1. 1. 25 § 1 D. 44, 7. 1. 49 D. 46, 3. 4) дело, in publicis causis filius fam. loco patrisfam. habetur (1. 9 D. 1, 6), certarum rerum vel causarum testamento tulor dari non potest (1. 12 D. 26, 2);causa debendi, законное основание долга (1. 49 § 2 D. 15, 1). Иногда causa обоз. источник обязательств, obl. nascuntur ex variis causarum figuris (1. 1 pr. D. 44, 7). - г) в учении о кондикциях обозн. causa побудительную причину предоставления кому-нб. имущественную выгоду, в том смысле, что то, что было дано без основания, можно требовать назад (tit. D. 12, 7. D. 12, 4. D. 12, 5).
5) спор, процесс: causam agere (см. s. 9), audire (см. s. 5a);causam perorare (Gai. IV. 15).
causae suae adesse (1. 69 D. 3, 3);
causam suam prodere (1. 4 § 4 D. 3, 2);
de causis cognoscere (1. 10 D. 1, 18);
causae cognitio (см.); (1. 1 § 3 D. 3, 6);
c. existimationis (1. 103 D. 50, 16. 1. 104 D. 50, 17);
bona, mala c. (1. 63 § 2 D. 21, 2. 1. 30 D. 34, 3);
nova instrumenta causae suae reperire (1. 27 D. 44, 2);
eandem c. facit origo petitionis (1. 11 § 4 eod.);
causa cadere (см. s. 2);
causam perdere (1. 63 § 2. D. 21, 2);
causam dicere, защищаться (1. 25 § 1 D. 29, 5);
6) положение, отношение: ип pristinam c. reverti (l. 6 pr. D. 1, 8);causas dicere, orare, вести дела (1. 1. 2 § 43 D. 1, 2); отсюда causidicus, адвокат (1. 6 C. 2, 6), causidicina, должность адвоката (1. 188 C. Th. 12, 1).
pristinam c. restituere, praeteritam c. sarcire (1. 1 § 31. 1. 3 § 17. D. 43, 16), in eandem c. restituere (1, 9 § 1. eod.);
in eandem c. exhibere, sistere (1. 1 pr. § 1. D. 2, 9);
in causa redhibitionis s. in ea c. esse, ut redhiberi debeat (1. 10 § 21. 33 pr. D. 21, 1);
causa melior - deterior (1. 5 D. 2, 9. 1. 27 § 3 D. 2, 14. 1. 87 D. 50, 17), melior est c. possidentis (1. 126 § 2. 1. 128 pr. eod.);
emtoris c. eadem esse debet, quae fuit auctoris (1. 156 § 3 eod.);
c. servilis (1. 3 § 1 D. 4, 5), statuliberi (1. 2 pr. D. 40, 7), de alterius causa et facto non scire, de facti causa errare (1. 3 pr. D. 22, 6. 1. 10 D. 26, 5);
7) особ. юридическое отношение, c. proprietatis (1, 30 § 2 D. 41, 1);in c. caduci esse (см. caducus s. 2).
c. bonorum, обозначая собственность (1. 52 § 1 D. 45, 1);
extra c. bonorum defuncti computari (1. 68 D. 31); (1. 52. D. 41, 2);
o. hereditaria, наследственное отношение (1. 5 § 5 D. 36, 4), c. legati (1. 11 § 3. 1. 91 § 2 D. 30), obligationis, обязательное (1. 20 D. 24, 1);
debiti, долговое (1. 7 pr. D. 12, 4);
naturalium obligationum (1. 40 pr. D. 36, 1);
e. naturalis = obligatio nat. (1. 3 § 7 D. 2, 2);
in totam c. spondere, ручаться за все долги (1. 91 § 4 D. 45, 1); ип оmnem с. acceptus fidejussor (1. 56 § 2 D. 46, 1); ип оmnem с. conductionis se obligare (1. 54 pr. D. 19, 2);
in omnem c. emti fidem adstringere (1. 5 C. 4, 54);
omnis c. adversus rerum et fidejassorem dissoluta (1. 7 § 1 D. 2, 15);
in duriorem s. leviorem c. adhiberi, accipi, о поручителях, которые обязываются к долгу большому или меньшему, против обязательства главного должника (1. 8 § 7. 1. 34 D. 46, 1);
ex c. fidejussionis s. accessionis liberari (1. 5 D. 46, 1. 1. 95 § 3 D. 46, 3), (1. 4 § 1. D. 22, 1); in causam pignoris cadere (см. cadere s. 4);
pignoris c. perimitur (1. 1 § 2 D. 20, 1);
totius pignoris, pignorum c. (1. 6 pr. 1. 13 D. 20, 4);
pignoris causam habere, иметь право залога (1. 4 D. 42, 6);
indivisa pignoris causa (1. 55 D. 21, 2);
privilegia causae, связанные с юридическим отношением, против. priy. personae, личные преимущества (1. 196 D. 50, 17);
8) юридические свойства предмета, со всеми правами, обязанностями, доходами и убытками, tota causa fundi (1. 30 § 3 D. 32);causae magis, quam personae beneficium praestare (1. 29 D. 42 1), non causae, sed personae succurrere (1. 42, D. 26, 7).
fundus cum sua causa transit (1. 18 § 2 D. 13, 7); (1. 67 D. 18, 1. 1. 2 pr. 1. 36 D. 40, 7); если говорится о restitutio, exhibitio или praestatio omnis causae, то под causa разумеется совокупность всех доходов, которые потерял истец вследствие того, что не владел вещью (потерянная прибыль) (1. 31 pr. D. 12, 1. 1. 12 pr. D. 4, 2. 1. 20. D. 6, 1. 1. 9 § 7 D. 10, 4. 1. 1 § 24 D. 16, 3. 1. 8 § 6 D. 43, 26. 1. 35. 246 § 1 D. 50, 16);
causam s. omnem c. praestare (1. 17 § 1 D. 6, 1. 1. 2. 3 § 1. 1. 8 D. 22, 7);
9) сущность, значение, понятие: c. juris honorarii (1. 95 § 3 D. 46, juris et voluntatis (1. 77 § 12 D. 31), contractus (1. 8 pr. D. 17, 1). in causam fideicomm. et codicillorum vim prioris testam. convertere (1. 19 pr. D. 29, 1);rei causam exhibere (§ 3 J. 4, 17).
ad causam testamenti pertinere videtur id, quodcumque quasi ad testam. factum sit (1. 2 § 2 D. 29, 3. 1. 1 § 2. 6 D. 43, 5);
10) случай, de quibus causis scriptis legibus non utimur etc. (1. 32 pr. D. 1, 3);omissa causa testamenti ab intest. hereditatem possidere (tit. D. 29, 4).
in causa jus positum est (1. 52 § 2 D. 9; 2);
alia c. est si etc. (1. 29 D. 41, 2. 1. 12 § 3 D. 46, 3);
11) вид, способ, quatuor c. obligationum (1. 44 pr. 1). 44, 7 и, quatuor c. exsecutione obligationis (1. 85 pr. D. 45, 1);ex causa (смотря по обстоятельствам) succurrere (1. 11 pr. D. 44, 2).
12) определение (1. 1 § 6 D. 7, 9).c. faciendi (1. 218 D. 50, 16).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > causa
-
113 civitas
1) государство: jus proprium civitatis (1. 9 D. 1, 1. 1. 11 eod.);2) город, a) как юридическое лицо; городская община: civ. Antiochensium (1, 37 D. 42, 5), Tyriorum (1. 8 § 4 D. 50, 15);graecae civitates (1. 2 § 4 D. 1, 2); в особ. Римское государство (1. 2 § 1. 2. 7. 8 eod.); ип cinritate (прот. apud. hostes) esse, decedere (1. 28 D. 28, 6. 1. 1. §1 C. 35, 2).
bona, servi civitatis (1. 15. 17 pr. D. 50, 16);
res ad civit. pertinentes (rubr. D. 50, 8);
a civitate manumitti (1. 10 § 4 D. 2, 4);
civitati legare, hereditatem fideicommissam restituere (1. 122 pr. D. 30. 1. 26 D. 36, 1);
civibus civitatis legatum v. fideicommissum datum civitati relictum videtur (1. 2 D. 34, 5);
civ. obligari potest mutui datione (1. 27. D. 12, 1);
b) город как местность: theatra, sacra loca in eivitate (1. 6 § 1. 1. 9 pr. D. 1, 8): in agro vel civitate rem soli possidere (1. 15 § 1. D. 2, 8);
in civitatem advenire (1. 7 pr. D. 1, 16);
3) право римского гражданства (1. 11 D. 4, 5. 1. 11 C. 3, 28), civitas romana (Gai. I. 26. 28. 31. 32. 55. 66-68. 93-95. 128. III. 20. 73. IV. 37).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > civitas
-
114 cognoscere
1) узнавать: cognita rei veritate (1. 10 D. 5, 1. 1. 11 D. 44, 1);2) познавать (1. 44 pr. D. 11, 7). 3) производить следствие, разбирательство по гражданским делам, а) разбирать, решать спорное дело а) со стороны судьи, напр. (judex familiae hercisc. cognoscens (1. 35 pr. D. 28, 5);cognita actione, qua conveniatur (1. 1 pr. D. 2, 13).
de finibus oognoscens (1. 8 § 1 D. 10, 1): judex, qui tutelae cognoscit (I. 2 pr. D. 27, 2);
qui de dote cognoscit (1. 27 § 5 D. 6, 1); (1. 17 § 4 D. 39, 2); (I. 3 § 5 D. 37, 5);
ex actione cognosc. (1. 4 § 1 D. 13, 4);
summatim cognoscere (1. 3 § 9 D. 10, 4); (1. 5 § 1D. 34, 9); р) или высших сановников (magistratus);
ipse cognoscere, противоп. judicem dare (1. 8. 10. 19 § 1. 1. 21 D. 1, 18);
causa cognita judicium dare (1 11 D. 2, 4. 1. 28 § 4 D. 5, 1); (1. 2 § 6 eod.);
excusare (1. 9 § 4 D. 4, 8);
c. cogn. Praetor vel Praeses permittat (1. 2 § 1 D. 1, 21): c. cogn. a. Praetore temperandum (1. 13. 43 § 6 D. 3, 3);
c. c. arrogatio permittitur (§ 3 J. 1, 11); 7) или со стороны императора: quodcunque Imperator cognoscens decrevit (1. 1 § 1 D. 1, 4);
4) признавать (1. 56 pr. D. 50, 16). 5) одобрять, дозволять: sine causa legibus cognita inservos suos saevire (1. 1 § 2 D. 1, 6). 6) stupro cognoscere, иметь связь с женщиною, совепшать прелюбодеяние (1. 14 D. 34, 9. 1. 22 C. 9, 9).b) произвести следствие по уголовному делу (1. 1 § 3. 10 D. 48, 16. 1. 1 § 17 D. 48, 18).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > cognoscere
-
115 comitiva
(dignitas), должность высших сановников, т. е. comes, s. 3, напр. comit. consistoriana s. sacri consistorii, чин императорского тайного советника (1. 8 C. 2, 7. 1. 25 C. 2, 13. 1. 8 C. 12, 19);comit. utriusque aerarii nostri, достоинство т. н. comes sacr. largitionum и rerum privat. (1. 1 C. 12, 6);
comit. dispositionum, должность правителя канцелярии в scrinium disposit. (1. 4 C. 12, 19), honoraria comitiva dignitas (1. 47 C. 10, 31);
comit. primi vel. secundi ordinis (1. 11 C. 10, 52. 1. l. C. 12, 11. 1. 1. 2. C. 12, 12).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > comitiva
-
116 conditio
1) положение, состояние, а) внешнее положение, естественное свойство: cond. agrorum (1. 1 § 23 D. 39, 3);b) юридическое положение человека, состояние, о лицах: dediticiorum pessima conditio (§ 3. 1. 1, 5); (1. 41 pr. D. 23, 4), (Gai. I. 30. 75. 78 seq. 128. IV. 160); (1. 32 § 2. 1. 34 pr. D. 29, 2. 1. 4 D. 40, 13. 1. 3 pr. D. 22, 5. 1. 38 § 9 D. 48, 19);
in eadem condit, esse (1. 20 § 13 D. 5, 3); (1. 39 D. 3, 5. 1. 133 D. 50, 17); (1. 86 eod.);
c) юридическое положение, отношение; о вещах, юридических действиях: omnem rem conditionemque praestare (1. 246 § 1 D. 50, 16);
fundum cum sua, coondit. publicare (1. 23 § 21). 8, 3. 1. 11 § 1. 1. 13 § 3 D. 29, 1); (1. 29 § 1 D. 45, 1);
non bonam conditionem eligere (1. 7 § 2 D. 26, 7);
2) условие в более обширном смысле слова означ.: а) необходимое предположение действительности юрид. акта, sub hac condit. stare locationem, ut etc. (1. 25 pr. D. 19, 2); (1. 68 D. 23, 3);meliorem conditionem facere, offerre s. afferre (1. 1 seq. D. 18, 2).
conditiones, quae tacite inesse videntur (1. 99 D. 35, 1);
cond. juris, необходимое законное условие данного акта против. cond. facti, т. е. настоящему условию (1. 21 D. 34, 1);
dare propter conditionem (1. 65 pr. § 3 D. 12, 6);
b) означ. всякое вообще добавочное определение юридического акта; всякая оговорка: si ea conditione navem conduxisti, ut ea merces tuae portarentur (1. 10 § 1 D. 14. 2. 1. 39 D. 17, 1. 1. 6 § 2D. 18, 1): c) условием в собственном смысле называется будущее и неизвестное событие, от наступления или ненаступления которого поставлено в зависимость существование сделки (tit. D. 28, 7. 35, 1); (Gai. II. 144. 172. 200. III. 98);
conditio - aut in praeterilum concepta ponitur, aut in praesens, aut in futurum (1. 16 D. 28, 3); условием признается только событие будущее и неизвестное (1. 39 D. 12, 1. 1. 10 § 1 D. 28, 7. 1. 120 D, 45, 1);
sub conditione stipulari, promittere, debere, heredem instituere, etc. (§ 4 J. 3, 15. 1. 26 D. 28, 7. 1. 14 D. 46, 2. 1. 10. 213 pr. D. 50, 16);
sub condit. resolvi emtionem etc. (1. 3 D. 18, 1. 1. 52 pr. D. 18, 2. 1. 1 D. 18, 3);
ex condit. vel in conditionem heredem facere (1. 15 § 4 D 29, 1), conditio, quae est in potestate, in arbitrio alicujus, in arbitrium collata, условие, осуществление коего зависит от человеческой воли (1. 4 pr. 1. 86 § 1 D. 28, 5. 1. 28 D. 28, 7. 1. 13 pr. D. 2, 2. 1. 1 § 8 D. 29, 4), противоположно cond. in eventum collata, или quae in aliquo casu consistit (1. 78 § 1 D. 35, 1. I. 33 § 1 D. 40, 5); Павел называет conditio potestativa также promiscua (1. 11 § 1 D. 35, 1); Юстиниан отличает cond. potestativa от casualis и принимает еще conditio mixta, смешанное условие, когда его осуществление зависит одновременно от воли участника сделки, и от случайного события (1. un. § 7 C. 6, 51);
cond. in non faciendo concepta, cond. non faciendi, условие потестативное, отрицательное (1. 7 pr. 1. 18. 79 § 3 D. 35, 1) противоп. cond. faciendi (l. 8 pr. D. 28, 7);
impossibilis conditio (§ 11 J. 3, 19);
conditio pendet, условие находится в нерешительном положении, т. е. неизвестно, исполнится ли оно или не исполнится (1. 36 D. 12, 1. 1. 8 D 18, 6. 1. 38. 1. 4 D. 28, 5);
cond. existit, impletur, impleta, expleta est (1. 16 D. 12, 6. 1. 14 pr. D. 13, 1. 1. 5 pr 1. 7 § 1. 1. 25 D. 35, 1. 1. 14 D. 46, 2);
cond. deficit, defecit, условие не исполнится (1. 37 D. 18, 1. 1. 8 pr. D. 18, 6. 1. 63 § 2. D. 30). Conditionalis (adi.) conditionaliter (adv.) условный, под условием: ex conditionati stipulatione tantum spes est, debitum iri (§ 4 J. 3, 15);
condition. contractus (1. 8 D. 26, 8), obligatio (1. 14 pr. D. 46, 2), emtio, venditio (1. 2 pr. 1. 4 pr. D. 18, 2), institutio (1. 10 pr. D. 28, 7), legatum v. fideicomm. (1. 3 D. 30);
libertas (1. 4 § 5 D. 40, 5), debitor (1. 5 § 2 D. 34, 3), creditor (1. 55 D. 50, 16);
3) случай, возможность, право, jurisjurandi conditionem deferre, предлагать кому-либо присягу;conditionaliter stipulari (1. 98 § 5 D. 46, 3. 1. 8 D. 26, 8. § 31 J. 2, 20. 1. 88 D. 30. 1. 17 § 3. D. 35, 1).
conditione delata, jurare;
conditione jurisjur. non uti;
causa in conditione jurisjur. deducta (1. 3 pr. 1. 34 § 7. 1. 39 D 12, 2. 1. 19 § 4 D. 22, 3. 1. 9 C. 4, 1);
conditionem deferre, предоставить кому свободный выбор, condit. deferre, utrum velit (1. 8 § 12 D. 5, 2), an velit - utrum malit (1. 1 § 13 D. 38, 5);
4) дружеское отношение, особ. супружеская любовь, также отношение между сговоренными (1. 2 § 2 D. 24, 2. 1. 11 D. 23, 2. 1. 18 C. 5, 4. 1. 1 C. 5, 1. 1. 3 D. 50, 14).cond. coheredi dcfertur, ut aut totam cognoscat (hereditatem), aut a toto recedat (1. 55. 56 D. 29. 2. 1. 16 D. 26, 7).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > conditio
-
117 congerere
1) сносить, накоплять: terram cong. in aream (1. 57 D. 19, 2), in fundo congesta contractave (1. 18 § 12 D. 33, 7); собирать: parsimonia vel. provisione cong. aliquid (1. 2 pr. C. 1, 3). 2) наносить: perniciem cong. alicui (1. 1 C. Th. 15, 2). 3) передать (1. 11 C. Th. 11, 30).Латинско-русский словарь к источникам римского права > congerere
-
118 contemplari
рассматривать (1. 3 § 2 D. 27, 2);contemplatio, уважение, соображение: contemplatione alicujus negotiam gerere (1. 6 § 6. 9. 12 D. 3, 5), servo relictum, vel donatum aliquid (1. 22 D. 7, 1), servum heredem scribere (1. 23 § 9 D. 21, 1); (1. 25 pr. D. 5, 2); (1. 95 § 3 D. 46, 3).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > contemplari
-
119 conventionalis
проистекающий из договора: convent stipulationes "quae ex conventione reorum fiunt", прот. judiciales и praetoriae (1. 5 pr. 1. 52 D. 45, 1);convent. pignora vel hypothecae (1. 2 C. 2, 22).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > conventionalis
-
120 coram
в присутствии: procurator constitutus vel per nuncium (1. 1 § 1 D. 3, 3);c dicere sententiam (1. 27 § 5 D 4, 8); (1. 209 D. 50, 16. 1. 25 § 10 D. 29, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > coram
См. также в других словарях:
vel — vel; vel·a·men·tous; vel·a·men·tum; vel·i·ta·tion; vel·la·la; vel·le·da; vel·le·i·ty; vel·li·cate; vel·li·ca·tion; vel·linch; vel·lo·zia; vel·lo·zi·a·ce·ae; vel·o·cim·e·ter; vel·u·ti·na; vel·ver·et; vel·vet·een; vel·vet·i·ness; vel·vety; ver·vel; … English syllables
vel — adj. invar. (Preceda un titlu sau un rang boieresc în evul mediu, în Ţara Românească şi în Moldova) Mare. Vel logofăt. – Din sl. veliĩ. Trimis de ana zecheru, 17.05.2002. Sursa: DEX 98 VEL adj. v. mare. Trimis de siveco, 13.09.2007. Sursa:… … Dicționar Român
Vel'in — Situation Calais Type Vélos en libre service Entrée en service 14 juillet 2010 Stations 18 … Wikipédia en Français
vel — vèl cong., lat. BU o, oppure | a un vel circa, vel circa, all incirca, pressapoco {{line}} {{/line}} ETIMO: lat. vĕl … Dizionario italiano
vel — {{/stl 13}}{{stl 7}}[wym. wel] {{/stl 7}}{{stl 8}}spój. {{/stl 8}}{{stl 7}} albo, albo też, czyli : {{/stl 7}}{{stl 10}}Bolesław Prus vel Aleksander Głowacki. {{/stl 10}} … Langenscheidt Polski wyjaśnień
vel — abbrev. Bookbinding vellum * * * … Universalium
vel — Whether; or. Short Dictionary of (mostly American) Legal Terms and Abbreviations … Law dictionary
vél- — véli ❖ ♦ Premier élément, du lat. velum « voile (de bateau) ». ⇒ Véliforme, véliplanchiste, vélique … Encyclopédie Universelle
VEL — oppid. Africae interioris a Cornelio Balbo expugnatum. Plin … Hofmann J. Lexicon universale
vel — Mot Monosíl·lab Nom masculí … Diccionari Català-Català
vel — abbrev. Bookbinding vellum … English World dictionary