to+be+far+apart

part. with teeth far apart, not closed.

u, f. [riða], a kind of metre, a specimen of which is Ht. 32; in the even lines the rhyming syllables are as far apart as possible, but in the odd lines as close to one another as possible, which gives a ‘trembling,’ ‘rocking’ cadence in recitation.

* * *

card. numb. and pron.

1) one;

einn skal við einn eiga, one shall fight against one;

einn ok einn, one by one, one at a time, singly;

2) as ord. numb. = inn fyrsti (Urð hétu eina, aðra Verðandi, Skuld ina þriðju);

3) the same, one and the same (váru sveinarnir up fœddir báðir í einu þorpi);

allt í eina leið, all in one way;

einn … ok, the same as (í einu herbergi ok hinn);

allr einn, the very same, quite the same (þat er allt eitt ok himinn);

allt at einu, nevertheless, for all that (þó at þú þjónaðir illum, þó var hann allt at einu þinn herra);

4) indef. one, a certain (einn vetr, einn dag, eitt kveld);

einn vinr Þóris, a certain friend of Th.;

before numbers, about, some;

einar fimm þúsundir, some five thousand;

einir … aðrir, some … others (einir tóku dúka ok aðrir rekkjublæjur);

einn ok ýmiss, one and another (einar ok ýmissar þjóðir);

5) after a negation, any;

né eitt, not anything;

6) gen. pl. ‘einna’ used in an intensive sense;

einna manna bezt, best of all (single) men;

einna verst, by far the worst;

einna sízt, by far the least, least of all;

engi er einna hvatastr, no man is superior to all others;

7) alone (Guðrún skyldi ein ráða fyrir fé þeirra);

láta konu eina, to desert or divorce one’s wife;

with gen., hann varð einn sinna manna, he was separated from his men;

if put after the noun ‘einn’ generally denotes only, but;

segja þetta prett einn, to call this a mere trick;

vín eitt, wine only;

var þat (handklæði) raufar einar, all in holes, mere tatters;

fáir einir, only a few;

einn sér or sér einn, quite by oneself, alone (hann var einn sér);

einn saman, einn samt, quite alone;

kona eigi ein saman, not alone, with child;

at eins, only, but;

eigi at eins, not only;

því at eins, only in that case;

údauðr at eins, merely not dead, all but dead, barely alive;

at einu = at eins.

* * *

adj., pl. einir, acc. sing. einn, but also einan, esp. in the sense al-einan etc.; [Gr. εἱς, εν; Lat. ūnus, and early Lat. oinos; Ulf. ains; A. S. ân; Engl. one, in E. Engl. proncd. like stone, bone; Scot. ane; Swed. en; Dan. een]:—one.

A. Cardinal number, one; einn, tveir, þrír …, opp. to báðir, fleiri, etc.; einum eðr fleirum, Grág. i. 108; eina sök eðr fleiri, 78; unnu báðir eins verk, Fas. i. 515; einum ok einum, one by one, ii. 252; tveir menn veðmæltu um einn grip, Grág. i. 412.

2. in old poems it is used as an ordinal number; Urð hétu eina, aðra Verðandi, Vsp. 20; segðu þat it eina …, opp. to þat it annat, Vþm. 20; hjálp heitir eitt, help ranks first, Hm. 147, Vkv. 2; but this use is quite obsolete.

3. with the notion of sameness, one and the same (unus et idem;) í einu húsi, in the same house, Grág. ii. 42; ein ero lög um, hvárt sem ero naut eðr sauðir, i. 422; allt á eina leið, all one way, Fms. ii. 315; til einnar gistingar báðir, vii. 274; í einu brjósti, Alm. 36; allr einn, the very same, Nj. 213.

II. indefinite, a, an, a certain one; einn vetr, a winter, Fms. i. 57; einn dag, x. 11, Fas. i. 514; eitt kveld, Ld. 38; einn hinn versti maðr, Fær. 91; Breiðlingr einn, a man from Broaddale, Sturl. ii. 249; einn vinr Þóris, a certain friend of Thorir, Fms. vi. 277: einn as the indefinite article is hardly found in old writers; and though it is freq. in the Bible, sermons, hymns, etc., since the Reformation, it was no doubt borrowed from the German, and has never been naturalised.

β. about, before numbers; ein tvau hundruð vaðmála, about two hundred pieces, Sks. 30; einar fimm þúsudir, about three thousand, Al. 111,—obsolete, in mod. usage hérum-bil or the like.

III. alone, Gr. μόνος, Lat. solus, used both in sing. and plur.; Guðrún skyldi ein ráða, Ld. 132; Hallr tók einn upp fang, 38; láta einan, to let alone; láttu mig Drottinn einan ekki, Pass. 34. 11; as a law term, to let one’s wife alone, þá lét hann eina Guðrúnu, Fms. x. 324 (cp. einlát); Gunnarr mundi vera einn heima, Nj. 113; sjá einn hlutr, that one thing only, 112; þau ein tíðendi (plur.), only such news, 242.

β. if put after the noun, einn denotes, only, but, sheer, and is almost adverb.; segja þetta prett einn, a mere trick, Sturl. ii. 249; raufar einar, all in holes, Nj. 176; urðu borðin í blóði einu, the tables were bedabbled with blood all over, 270, Ó. H. 116; öll orðin at hvölum einum, all turned into whales, Fas. i. 372; gabb eitt ok háð, sheer mockery, Sks. 247; orð ein, mere words, Nj. 123; ígangs-klæði ein, Eg. 75; vin eitt, wine only, Gm. 19; heiptyrði ein, Fm. 9; hamingjur einar, Vþm. 49; ofsamenn einir, Ld. 158; þá nótt eina, for that one night, N. G. L. i. 240: also after an adj., lítið eina, only a little, Stj. 177; þat eina, er hann ætti sjálfr, Eg. 47, Fms. v. 303; nema góðs eina, naught but good, Eg. 63; fátt eitt, few only, but few; vilt eitt, but what is agreeable, Hm. 125; mikit eitt skala manni gefa, a proverb, ‘small gifts shew great love,’ 51; sá einn, er …, he only, who …, 17; satt eitt, sooth only, Fm. 9; the sense differs according as the adj. is placed before or after the noun, einn Guð, the one God; but, Guð einn, God only, none but God.

IV. plur. in a distributive sense, single; ein gjöld, a single weregild, opp. to tvenn, þrenn, fern, double, triple, quadruple, Grág. ii. 232; thus Icel. say, einir sokkar, skór, vetlingar, a pair of socks, shoes, gloves; einar brækr, a pair of breeches; also with nouns which have only plur., e. g. ein, tvenn, þrenn Jól, one, two, three Christmasses ( Yules); einar (tvennar) dyrr, a single … door; eina Páska, one Easter.

V. gen. pl. einna is used in an intensive sense; einna manna bezt, best of all single men, Fms. ix. 258; í mesta lagi einna manna, foremost of all single men, Bjarn. 65; fátt er svá einna hluta, at örvænt sé at hitti annat slíkt, Ó. H. 75.

β. ellipt., manna, hluta, or the like being omitted, einna becomes almost an adverbial phrase, by far, exceedingly; at engi viti einna miklogi görr (= einna manna), that no one ( no single man) shall know it much better, Grág. i. 2; einna verst, by far the worst, Orkn. 162, Nj. 38; einna sizt, by far the least, least of all, Fms. i. 37; einna mest verðr, Ld. 8; er einna var ríkastr, who was the mightiest of all, Fms. i. 297; engan rétt einna meir kunnan at göra (= einna rétta meir), Sks. 22; engi er einna hvatastr (= e. manna), there is none so mighty but be may find his match, Hm. 63: in mod. usage einna, joined with a superlative, is used adverbially, e. beztr, e. fljótastr, the best, the fleetest, but in a somewhat depreciatory sense.

VI. used adverb.:

1. gen. sing. eins,

α. eins ok, as, as if; eins ok væri hann með öllu óttalauss, Hkr. iii. 275; allt eins ok ( just as) rakkar metja með tungu, Stj. 392.

β. likewise, in the same way; mikill þorri var þat er þær sögðu eins báðar, Landn. (Hb.) 320; this use of eins is very rare in old writers, but freq. in mod. use; in the spoken language at least ‘eins’ (= as) has almost replaced the old ‘sem.’

γ. only; er ek hefi áðr spurn til eins, Fms. iv. 139 (rare).

δ. at eins, only, but, Grág. i. 235; vel at eins, ironically, well enough, Ld. 248; eigi at eins, not only, Fms. i. 266; með sínum at eins kostnaði, vii. 184; því at eins, only in that case, Nj. 228; þar at eins, Ísl. ii. 400; allt eins, not the less for that, 216: in mod. use, just as (vide allr A. V. 5).

2. dat. at einu = at eins; údauðr at einu, Ld. 242; því at einu = því at eins, Fms. iv. 195; því at einu er rétt …, Grág. i. 164; svá at einu, id., Nj. 103; sá evkr syndir sínar at einu, he but adds to his sins, Hom. 157; allt at einu, all the same, Ísl. ii. 216, v. l.: af því einu, only because, Mork. 140.

B. Joined to another pronominal adj. or adv.:

I. einn hverr, adj. pron., in old writers usually in two words and with a double declension (see below), but now and then (and in mod. usage always) in a single word, einn being indecl.; einhverja (acc. f.), Hbl. 30; einhverjum (dat. sing.), Hm. 122, Fms. x. 71; einhverjo héraði, Al. 98, Nj. 2; einhverra (gen.), Fms. iv. 75; einhverir (nom. pl.), viii. 202; einhver, einhverir, etc.: the form eins-hverr is peculiar, keeping the gen. indecl. through all the cases, nom. einshverr, N. G. L. i. 6; acc. einshverja, Stj. 156, 655 xxxii. 18, Gþl. 135; dat. einshverjum, Stj. 22, 442, 448; this form seems to be chiefly Norse, is very rare in old writers, and now quite obsolete; neut. sing. eitthvert, Vm. 73, or eitthvat, Stj. 442, the mod. usage makes a distinction, and uses eitthvert only as adj., eitthvað as subst.:

1. each one, each single one; maðr er einn hverr, Edda 108; þær eru svá margar, at ein hver má vel endask, Eg. 414; ór þeirra fjórðungi sem ór einum hverjum öðrum, Íb. ch. 5; skal einn hverr ( each) þeirra nefna sér vátta, Grág. i. 74; jafnmikinn arf sem einn hverr ( each) sona hans, Sturl. ii. 77; fátt er svá herra einhverra hluta, of any single thing, Fms. iv. 175.

β. joined to a superl. it strengthens the sense; ágætastr maðr einn hverr, one of the very first men, Nj. 282; vinsælastr höfðingi einhverr, highly popular, Fms. vii. 4; einhver drengilegust vörn, ix. 515.

2. in an indefinite sense, some, somebody, a certain one; eitthvert ríki, Sks. 350; eina hverja nótt, some night, 686 B. 4; eitthvert sinn, once, sometime, Sturl. i. 77, Nj. 79; einhverju sinni, id., 2; einhvern dag, some day, Fms. v. 177, Ísl. ii. 212; eina hverja þessa tíð, about this time, N. G. L. i. 355; til einnar hverrar stefnu, to some meeting, Fb. i. 354; eins-hverja hluti, Stj. 156; með eins-hverjum sveini, 442; at ekki sé minna vert, at hlýða prests-messu nývígðs hinni fyrstu, heldr en biskups-messu einhverri, Bs. i. 131.

β. used as subst.; einn hverr várr búandanna, Fms. i. 34; einn hvern manna hans, Eg. 258; einhverr í hverjum dal, Ld. 258, Nj. 192.

γ. einhver-staðar (eins-hver-staðar, Fms. vii. 84), adv. somewhere, Grett. 130, Fms. iv. 57, Sd. 181.

II. einn-saman, adj. ‘one together’ (vide einsamall), i. e. quite alone; maðrinn lifir ekki af einu-saman brauði, Matth. iv. 4; með einni-saman sinni sýn, með einni-saman sinni þefan, Stj. 93; ef útlegðir fara einar-saman, if it be solely a matter of outlay ( fine), Grág. i. 103; ef þat færi eitt-saman, ii. 10: of a woman, vera eigi ein-saman, to be not alone, to be with a child, Fms. iii. 109.

III. with other words; einir … ýmissir, ‘one and sundry;’ various, mixed, Stj. 88, 204; eina hluti ok ýmissa, Fb. i. 191.

β. hverr ok einn, ‘each and one,’ every one, 677. 1, H. E. i. 393, Rb. 492; fyrir hvern mun ok einn, Fas. i. 396.

γ. einn ok sér-hverr, one and all.

δ. einn sér, apart, for oneself, alone; Múspells-synir hafa einir sér fylking, Edda 41; einn sér, sole, Fms. ii. 308; sér einir, Sturl. ii. 53: metaph. singular, peculiar, ein var hón sér í lýðsku, Fs. 30.

ε. sér-hverr, adj. every one, q. v.: eins-konar, adv. of one kind, Skálda 165; mod. indef. of a certain kind, a kind of: eins-kostar, adv. particularly, Ísl. ii. 322, Mork. 81.

ζ. né einn, not one, none; in old writers usually so, but now and then contracted neinn (q. v.), and in mod. usage always so; né eina sekð, Grág. i. 136; né eitt úhreint, Stj. 409; né einu sinni, not once, Fms. xi. 13; né eins, not a single thing, 112; né eina herferð, vii. 28.

η. fáir einir, only a few, in mod. usage in one word, nom. fáeinir, dat. fáeinum, gen. fáeinna: ein-stakr, single, q. v.: al-einn, alone, q. v.: ein-mana, q. v. (cp. Gr. μόνος): einum-megin, adv. on one side, Nj. 248 (vide vegr).

* * *

(tek; tók, tókum; tekinn), v.

1) to take, catch, seize (tóku þeir laxinn ok otrinn ok báru með sér);

G. tók inni vinstri hendi spjótit á lopti, G. caught the spear with his left hand;

man hón taka fé okkart allt með ráni, she will take all our goods by force;

taka e-n höndum, to seize one, take captive;

tökum vápn vár, let us take to our weapons;

2) fig., taka trú, to take the faith, become a Christian;

taka skírn, to be baptized;

taka hvíld, to take a rest;

taka flótta, to take to flight;

taka rœðu, umrœðu, to begin a parley;

taka ráð, to take a counsel (= taka til ráðs);

taka e-n orðum, to address one;

taka sættir or sættum, to accept terms;

taka þenna kost, to take this choice;

taka stefnu, to fix a meeting;

taka boði, to accept an offer;

taka sótt, to be taken ill;

taka úgleði, to get out of spirits;

taka andviðri, to meet with contrary winds;

taka konung, to take, elect a king;

taka konu, to take a wife;

taka úkunna stigu, to take to unknown ways;

taka e-n or e-m vel, to receive one well;

taka e-t þvert, to take a thing crossly, deny flatly;

taka upp höndum, to raise the hands;

3) to reach, stretch forth, touch;

fremri hyrnan tók viðbeinit, the upper horn caught the collar bone;

því at ek tek eigi heim í kveld, for I shall not reach home to-night;

hárit tók ofan á belti, the hair came down to her waist;

4) to reach and take harbour (þeir tóku land á Melrakka-sléttu);

5) to take, hold, of a vessel (ketill, er tók tvær tunnur);

6) to be equivalent to, be worth (hringrinn tók tólf hundruð mórend);

7) with infin., to begin (hann tók at yrkja, þegar er hann var ungr);

nú taka öll húsin at lóga, now the whole house began to blaze;

impers., þá tók at lægja veðrit, then the wind began to fall;

8) to touch, regard, concern (þat allt, sem leikmenn tekr);

9) to catch (up), come up with (hann var allra manna fóthvatastr, svá at engi hestr tók hann á rás);

10) to start, rush (Eirikr tók út or stofunni, en konungr bað menn hlaupa eptir honum);

taka á rás, taka frá, to take to running, run away (svá illt sem nú er frá at taka, þá mun þó síðarr verra);

11) impers. it is taken;

þá tók af veðrit (acc.) then the storm abated;

kom á fótinn, svá at af tók, the stroke came on his leg, so that it was cut off;

sýnina tekr frá e-m, one becomes blind;

tók út skip Þangbrands, Th.’s ship drifted out;

um várit er sumarhita tók, when the summer heat set in;

12) with preps, and advs., taka e-n af lífi, lífdögum, taka e-n af, to take one’s life, put to death;

taka e-n af nafni ok veldi, to deprive one of his title and power;

taka af hesti, to take (the saddle) off a horse;

taka e-t af e-m, to take a thing from one, deprive one of (er vér tókum seglit af honum, þá grét hann);

taka af sér ópit, to cease weeping;

taka e-t af e-m, to get frotn one (tekr hann af öllu fólki mikil lof);

taka mikinn (mikil), lítinn (lítil) af e-u, to make (say) much, little of;

hón tók lítil af öllu, she said little about it, took it coldly;

øngan tek ek af um liðveizlu við þik, I will not pledge myself as to helping thee;

taka e-t af, to choose, take;

G. bauð þér góð boð, en þú vildir engi af taka, G. made thee good offers, but thou wouldst take none of them;

fara sem fœtr mega af taka, at the top of one’s speed;

hann sigldi suðr sem af tók, as fast as possible;

to abolish, do away with (lagði á þat allan hug al taka af heiðni ok fornar venjur);

taka e-t aptr, to take back, render void (taka aptr þat, er ek gef); to recall (taka aptr orð, heil sín);

taka á e-u, to touch (hón tók á augum hans);

taka vel, auðvelliga, lítt, illa á e-u, to take (a thing) well, in good part, ill, in ill part (fluttu þeir þetta fyrir jarli, en hann tók vel á);

taka e-t á sik, to take upon oneself (kvaðst heldr vilja taka þat á sik at gefa honum annát augat);

tóku þeir á sik svefn mikinn, they fell fast asleep;

taka arf eptir e-n, to inherit one;

taka e-t eptir, to get in return;

með því at þú gerir svá, sem ek býð þér, skaltu nökkut eptir taka, thou shalt have some reward;

taka e-t frá e-m, to take a thing away from one (þeir tóku spjótin frá þeim ok báru út á ána);

taka e-n frá e-u, to deprive one of (taka e-n frá landi, ríki);

taka e-t fyrir e-t, to take in return for (hann keypti sveinana ok tók fyrir þá vesl gott ok slagning); to take for, look upon as (lökum vér þat allt fyrir satt; því tek ek þat fyrir gaman);

taka fyrir e-t, to refuse (tók E. eigi fyrir útanferð at sumri);

taka hendi í e-t, to thrust one’s hand into;

taka í hönd e-m, to shake hands with one;

taka í móti, to offer resistance (þeir brendu víða bygðina, en bœndr tóku ekki í móti);

taka niðr, to pull down, demolish (taka niðr til grundvallar allt þat verk); to graze a little, = taka til jarðar (þeir láta nú taka niðr hesta sína);

taka niðri, to touch (feel) the bottom;

taka ofan, to take down (Högni tekr ofan atgeirinn); to pull down (hann hafði látil taka ofan skála sinn);

taka í sundr, to cut asunder;

impers., slœmdi sverðinu til hans, svá at í sundr tók manninn, so that the man was cleft asunder;

taka til e-s, to take to (tóku þá margir til at níða hann);

taka til máls (orðs, orða), to begin to speak;

nú er þar til máls at taka, at, now we must take up the story at this point, that;

taka til varnar, to begin the defence;

taka til e-s, to have recourse to, resort to (taka e-t til ráðs, bragðs); to concern (þetta mál, er til konungs tók);

láta e-t til sín taka, to let it concern oneself, meddle with (Gísli lét fátt til sín taka);

taka e-n til e-s, to choose, elect (Ólafr var til konungs tekinn um allt land);

absol., taka til, to begin (hann hélt allt austr um Svínasund, þá tók til vald Svíakonungs);

taka e-t til, to take to, do;

ef hann tekr nökkut illt til, if he takes to any ill;

taka um e-t, to take hold of, grasp (nú skaltu taka um fót honum);

taka e-t undan, to take away;

impers., undan kúnni tók nyt alla, the cow ceased to give milk;

taka undan, to run away, escape (B. tók undan með rás);

taka undir e-t, to take hold under a thing;

hann tók undir kverkina ok kyssti hana, he took her by the chin and kissed her;

to undertake, take upon oneself;

H. kvaðst ekki taka mundu undir vandræði þeira, H. said he would have nothing to do with their troubles;

taka undir e-t með e-m, to back, help one in a thing (vil ek, at þér takit undir þetta mál með mér);

þau tóku undir þetta léttiliga, they seconded it readily;

hann tók seinliga undir, he was slow to answer;

taka undir, to echo, resound (fjöllin tóku undir);

taka e-t undir sik, to take on hand (Gizurr tók undir sik málit); to lay hold of (hann tekr undir sik eignir þær, er K. átti í Noregi);

taka e-t upp, to pick up (S. tók upp hanzka sinn);

taka upp fé fyrir e-m, to seize on, confiscate;

taka upp borð, to set up the tables before a meal, but also to remove them after a meal;

taka upp bygð sína, to remove one’s abode;

hón tekr mart þat upp, er fjarri er mínum vilja, she takes much in hand that is far from my will;

drykk ok vistir, svá sem skipit tók upp, as the ship could take;

taka upp ný goðorð, to establish new priesthoods;

taka upp verknað, to take up work;

taka upp stœrð, to take to pride;

taka upp sök, to take up a case;

taka upp draum, to interpret a dream;

taka e-t upp, to choose (seg nú skjótt, hvern kost þú vill upp taka);

absol., taka upp, to extend, rise (rekkjustokkr tekr upp á millum rúma okkarra);

taka út, to run out (E. tók út ór stofunni);

taka við e-u, to receive (A. hafði tekit við föðurarf sínum);

taka vel við e-m, to receive one well, give one a hearty welcome;

taka við trú, to take the faith;

þeir tóku vel við, they made a bold resistance;

tók við hvárr af öðrum, one took up where the other left off;

taka yfir e-t, to extend over (hann skal eignast af Englandi þat, sem uxahúð tekr yfir);

impers. to come to an end, succeed (kveðst nú vænta, at nú mundi yfir taka);

þeir munu allt til vinna at yfir taki við oss, to get the better of us;

13) refl., takast;

1) taking, capture, of a fortress, prisoner;

2) taking, seizing, of property;

3) revenue, = tekja( með öllum tökum ok skyldum).

* * *

pres. tek, tekr; tökum, takit, taka; pret. tók, tókt (tókst), tók, pl. tóku; subj. tæki (tœki); imperat. tak, taktú; part. tekinn: with neg. suff. tek’k-at ek, I take not, Kristni S. (in a verse); tak-a-ttu, take thou not, Fas. i. (in a verse); tekr-at, Grág. (Kb.) i. 9: [Ulf. têkan, pret. taitok = απτεσθαι; Swed. take; Dan. tage, sounded tā, ‘du tar det ikke, vil du ta det;’ Engl. take is a word borrowed from the Dan., which gradually displaced the Old Engl. niman.]

A. To take hold of, seize, grasp; taka sér alvæpni, Eg. 236; tóku menn sér þar byrðar ok báru út, Egill tók undir hönd sér mjöð-drekku, 237; nú taki hest minn, ok skal ek ríða eptir honum, 699; tóku þeir skíð sín ok stigu á, 545; hann tók inni vinstri hendi spjótið ok skaut, Nj. 42; lauk upp kistu ok tók upp góð kvennmanna-klæði, Ld. 30; hann tekr nú bogann, … tekr nú kaðal einn, Fas. ii. 543; taka upp net, K. Þ. K. 90; hross skal maðr taka ok teyma ok hepta, þótt heilagt sé, id.

2. to seize; þeir tóku þar herfang mikit, Nj. 43; tóku skipit ok allt þat er á var, Fms. vii. 249; þeir tóku þar skútu, viii. 438; tóku skip hans, landtjald, klæði, ix. 275; taka fé okkat allt með ráni, Nj. 5; engi maðr skal fyrir öðrum taka, Gþl. 473; hann leiddi þik til arfs … munu taka óvinir þínir ef þú kemr eigi til, Nj. 4; þeir tóku bæinn, seized, Sturl. ii. 149; kona hafði tekit ( stolen) … ok vildi hann refsa henni, Fms. vii. 330.

3. to catch; Skotar munu hafa tekit njósnir allar, Nj. 126; standi menn upp ok taki hann, 130; hann skyldi taka hundinn, 114; þeir tóku á sundi mann einn, Fms. vii. 225; gröf, at taka í dýr, Flóv. 33; taka höndum, to lay hold of, take captive, Nj. 114, 275; in a good sense, Fms. x. 314.

4. taka e-n af lífi, to take one from life, Fms. x. 3, Eg. 70; taka e-n af lífdögum, id., Fms. vii. 204: ellipt., taka af (af-taka), to take one off, put to death, Js. 23; taka e-n af nafni ok veldi, to deprive of …, Eg. 268; tóku þeir af eignum jarla konungs, Fms. i. 6: taka af e-m, to take a thing from one, x. 421, Nj. 103, 131, Eg. 120, Ld. 288; taka frá e-m, to take from, off, Nj. 253, K. Þ. K. 48; taka ofan, to take down, pull down, Nj. 119, 168; taka ór, to set apart, 232; taka undir sik, to take under oneself, subject, Fms. x. 24: to take charge of, Nj. 110, Eg. 725: taka upp, to take up, pick up, assume, 23.

5. to take, grasp; taka í hönd e-m, to shake hands, Nj. 129; taka á lopti, to interrupt, Fms. x. 314; taka í ketil, of the ordeal, Grág. i. 381, Gkv. 3. 7; taka í jörð, to graze, of an animal, Bs. i. 338; jó lætr til jarðar taka, Skm. 15; skulu þér láta taka niðr hesta yðra, to graze a little, Band. 14 new Ed.; tók einn þeirra niðr í sinn klæðsekk, Stj.

II. metaph., taka upphaf, to begin, Hom. 49; taka vöxt ok þroska, to increase, Rb. 392; taka konungdóm, Eg. 646; taka ráð, 49; taka skírn, 770; taka trú, to take the faith, become a Christian, Nj. 273; taka hvíld, to take rest, 43, 115; taka á sik svefn, 252; taka ræðu, to begin a parley, Eg. 578; taka umræðu, id., Nj. 146; þau taka þá tal, Ld. 72, Fms. ii. 254; taka nærri sér, see nær l. 2; taka á sik göngu, Fbr. 101 new Ed.; taka á sik svefn, Nj.; taka eld, to light a fire, 199; taka e-n orðum, to address; taka í sætt, to receive into reconciliation, Eg. 168; taka sættir, to accept terms, id. (also taka sættum, id.); taka þenna kost, 280; taka samheldi, Fms. ix. 344; ok tóku þat fastliga, at friðr skyldi standa, declared firmly that, x. 40, v. l.; taka stefnu, to fix a meeting, xi. 400; tóku þeir stefnu í milli sín, 402; nú er svá tekið um allt landit, at …, fixed by law that …, Gþl. 275; þeir tóku fastmælum sín í milli, at …, Bret. 82; taki í lög, to take into fellowship, Fms. xi. 96; lög-taka, cp. lófa-tak, vápna-tak; Gunnarr bauð þér góð boð enn þú vildir engi af taka, thou wouldst accept none of them, Nj. 77; tók hann þann kost af, at leggja allt á konungs vald, Fms. iv. 224; ok þat tóku þeir af, ix. 367; Ólafr kvaðsk þat mundu af taka, Ld. 72; taka e-t til ráðs, or taka ráðs, bragðs, to resort to, Nj. 75, 124, 199: also, taka e-t til, to resort to, 26, Fms. xi, 253, passim (til-tæki); taka mót, to receive, Edda 15; taka e-t við, to receive in return, Fms. ii. 269; taka bætr fyrir e-t, xi. 253; með því þú görir sem ek býð þér, skaltú nökkuð eptir taka, take some reward for it, Ld. 44; þat er bæði at vér róum hart, enda mun nú mikit eptir taka, a great reward, Finnb. 232 (eptir-tekja); taka fæðu, to take food; taka corpus Domini, Mar.; taka samsæti, Fms. ii. 261; taka arf, Eg. 34; taka erfð, Gþl. 241; taka fé eptir föður sinn, Fms. xi. 47; taka laun, Nj. 68; taka veizlu, to take, receive a veizla (q. v.), Fms. xi. 239; konungr … hann tekr ( receives) af mörgum, skal hann því mikit gefa, 217; taka mikit lof, x. 367; taka helgun af Guði, Rb. 392; taka heilsu, to recover, Stj. 624; ek skal taka hæði-yrði af þér, Nj. 27; taka af honum rán ok manntjón, Ld. 64; taka úskil af íllum mönnum, Greg. 44; taka píslir ok dauða, 656 B. 30; drap hann þar menn nökkura, þótti mönnum hart at taka þat af útlendum manni, Bs. i. 19; þeir tóku mikinn andróða, Fms. viii. 438; taka andviðri, Eg. 87; þeir tóku norðan-veðr hörð, were overtaken by, Nj. 124; taka sótt, to be taken sick or ill (North E. to take ill), 29, Fms. xi. 97, Eg. 767; taka þyngd. id., Ísl. ii. 274; taka fótar-mein, Nj. 219; taka úgleði, to get out of spirits, Eg. 322; hann tók þá fáleika ok úgleði, Fms. vii. 103; hann tók langt kaf, 202; taka arftaki, to adopt, Grág. i. 232; taka konung, to take, elect a king, Fms. ix. 256; taka konu, to take a wife, x. 397; hann kvángaðisk ok tók bróður-dóttur þess manns er Finnr hét, 406; tók Magnús konungr Margrétu, 413; taka konu brott nauðga, to carry off a woman, Grág. i. 353; tók hann þá til háseta, he hired them, Eg. 404; taka far or fari, Landn. 307, Grág. ii. 406 (far, ii. 3); taka úkunna stigu, to take to unknown ways, Fms. viii. 30; taka ferð, to start, Stj.; taka til konungs, or the like, Eg. 367, 400, Fms. vii. 252; taka til siðar, Sks. 313; taka e-n vel, to receive well; ok taki ér, herra, vel þá Hjalta ok Gizur, Bs. i. 19; tók Skota-konungr hann vel, Fms. xi. 419; taka e-t þvert, to take a thing crossly, deny flatly, Nj. 26; taka fyrir e-t, to stop, interrupt, refuse, Fms. x. 251.

III. to reach, stretch forth, touch; hann beit skarð, allt þat er tennr tóku, Eg. 605; eigi djúpara enn þeim tók undir hendr, Ld. 78; skurðrinn tók á framan-verðan bakkann, Krók.; hyrnan tók andlitið, Nj. 253; rödd tekr eyru, Skálda 175; döggskórinn tók niðr akrinn upp-standanda, Fas. i. 173; hafði flóð tekit þær, swept them away, Fms. xi. 393; spjót langskept svá at vel taki skipa meðal, Sks. 385; nef hans tók austr til landsenda … véli-fjarðar tóku norðr í Finnabú, Fms. viii. 10; tekr mörkin náliga allt it efra suðr, Eg. 58; þvíat ekki tek ek heim í kveld, Nj. 275; mun ek taka þangat í dag? Hbl.; bóndans bót tekr fyrir ( encompasses) konu, hans ok börn ok hjón, N. G. L. i. 341; taka niðri, to take the ground, of a ship or thing floating, Fas. iii. 257; svá at upp tekr um klaufir, Boll. 336; at eigi tæki hann (acc.) regnit, Stj. 594; skulu vér varask, at eigi taki oss þau dæmi, Hom. 70; svá mikit er uxa-húð tekr yfir, Fas. i. 288; nær því er þú sér at taka mun en ekki ór hófi, Sks. 21; hundr bundinn svá at taki eigi til manna, Grág. ii. 119; taka höndum upp, to lift up hands, Bs. i. 735, Edda 22; ek sé fram undir brekkuna, at upp taka spjóts-oddar fimtán, Finnb. 286; þetta smíði (Babel) tók upp ór veðrum, Edda 146 (pref.); hárit tók ofan á belti, Nj. 2; stöpul er til himins tæki, 645. 71; hér til tekr en fyrsta bók, reaches here, 655 vii. 4; taka mátti hendi til fals, Eg. 285; þeir tóku fram árum, took the oars, Fms. vii. 288; smeygði á sik ok tók út höndunum, 202; þeir tóku undun, to escape, viii. 438: to reach, land, take harbour, gaf honum vel byri ok tóku Borgarfjörð, Nj. 10; tóku þeir Friðar-ey, 268; þeir tóku land á Melrakka-sléttu, Ísl. ii. 246; byrjaði vel ok tóku Noreg, Ld. 72, 310; tóku þar land sem heitir Vatnsfjörðr, Landn. 30: ellipt., hann tók þar sem nú heitir Herjólfs-höfn, id.; þeir tóku fyrir sunnan land, 175.

2. to take, hold, of a vessel; ketill or tók tvær tunnur, Fb. i. 524; lands þess er tæki ( of the value of) fjóra tigi hundraða, Sturl. i. 98, v. l.; hringrinn tók tólf hundruð mórend, Nj. 225: so in the phrase, það tekr því ekki, it is not worth the while; þann enn eina grip er hann átti svá at fé tæki, the sole object of value he had, Bs. i. 636.

3. spec. usages; fara sem fætr mega af taka, Finnb. 288; konur æpa sem þær megu mest af taka, Al. 47, (aftak, aftaka-veðr, q. v.), Karl. 109, 196; fóru hvárir-tveggju sem af tók, went as fast as possible, Fms, iv. 304; hann sigldi suðr sem af tók, Eg. 93: in the phrase, taka mikinn, lítinn … af e-u, to make much, little of, take it to heart or lightly; mikit tekr þú af þessu, thou takest it much to heart, Lv. 10; öngan tek ek af um liðveizlu við þik, I will not pledge myself as to helping thee, Ld. 105; eigi töku vér mikit af at tortryggva þá bók, þótt mart sé undarligt í sagt, we will not strongly question the truth of the book, although many wonders are told therein, Sks. 78; Óspakr kvað hana mikit af taka, said he used very strong language, Ld. 216; mikinn tekr þú af, segir konungr, thou settest much by it, said the king, Fms. vi. 206: munda ek sýnu minna hafa af tekit ef ek væra údrukkinn, I would have kept a better tongue, xi. 112; Þórvarðr tók eigi af fyrir útanferð sína, did not quite refuse the going abroad, Sturl. iii. 244; hann kvaðsk eigi taka mega af því hvat mælt væri, he did not much mind what folks said, Nj. 210; hón tók lítið af öllu, said little about it, took it coolly, Eg. 322; tók hann minna af enn áðr við Íslendinga, he spoke not so strongly of them as he used to do, Glúm. 328; ok er sendi-menn kómu tók hann lítið af, Fms. x. 101; Flosi svaraði öllu vel, en tók þó lítið af, F. gave a civil but reserved answer, Nj. 180.

IV. with prepp.; taka af hesti, to take (the saddle) off a horse, Nj. 4, 179; taka af sér ópit, to cease weeping, Ölk. 35; taka skriðinn af skipinu, Fms. ii. 305; taka e-t af, to abolish, vii. 1, x. 152, Ísl. ii. 258:—taka á e-u, to touch (á-tak), Nj. 118; þegar sem nær þeim er komit ok á þeim tekit, Stj. 76; sá er tekr fyrst á funa, Gm.; þat er ok, áðr þeir taki á dómum sinum ( ere they deliver sentence), at þeir skolu eið vinna áðr, Grág. i. 64; taka vel, auðvelliga, lítt, ekki vel, ílla … á e-u, to take a thing so and so, take it well, in good part, ill, in ill part, etc., Ld. 50, 248, Fms. xi. 124, Nj. 206, 265; Gunnarr talaði fátt um ok tók á öngu úlíkliga, 40; tak glaðan á ( cheerfully) við konunginn, Fms. xi. 112; þeir höfðu sagt hversu hann hafði á tekit þeim feðgum, Rd. 284; Leifr tekr á þessu eigi mjök, Fb. ii. 397; tók Börkr (á) því seinliga, Eb. 15 new Ed.:—taka eptir, to notice, observe, Sturl. i. 2 (eptir-tekt):—taka móti, to withstand, resist, Nj. 261, Fms. ix. 307, 513 (mót-tak):—taka með, to reserve, accept, iv. 340, xi. 427 (með-taka): taka við, hann tókþar ok við mörg önnur dæmi, bæði konunga æfi, he tacked to it many records, the lives of kings, etc., Ó. H. (pref.): this isolated phrase has led editors (but wrongly) to substitute hann ‘jók’ þar við:—taka aptr, to take back, render void, undo, Bs. i. 631, Nj. 191, Sks. 775; eigi má aptr taka unnit verk, a saying, Fms. ii. 11: to recall, unsay, mun ek þau orð eigi aptr taka, Ld. 42, Fms. ii. 253:—taka í, to pull off; taktu í hann, to pull his stocking off:—taka um, to take hold of, grasp, Eg. 410, Hkr. ii. 322:—taka upp, to pick up, assume; niðr at fella ok upp at taka, 625. 68, Eg. 23; taka upp borð, to put up the tables before a meal; tekr upp borð ok setr fyrir þá Butralda, Fbr. 37; vóru borð upp tekin um alla stofuna ok sett á vist, Eg. 551: but also to remove them after a meal (= taka borð ofan), 408, Hkr. ii. 192, Fms. i. 41, Orkn. 246 (see borð II); taka upp vist, to put food on the table, Vm. 168; taka upp bygð sína, to remove one’s abode, passim; taka upp, of a body, to take up, disinter, Hkr. ii. 388; taka upp, to seize on, confiscate, Nj. 73, 207, Ld. 38, Eg. 73; þeir tóku upp ( laid waste) þorp þat er heitir Tuma-þorp, Fms. i. 151; var þá tekin upp bygð Hrolleifs, Fs. 34; hón tekr þat mart upp er fjarri er mínum vilja, Nj. 6l; at þú gefir ró reiði ok takir þat upp er minnst vandræði standi af, 175; taka upp verknað, to take up work, Ld. 34; taka upp stærð, to take to pride, Fms. x. 108; halda upp-teknu efni, i. 263; taka upp sök, mál, to take up a case, Nj. 31, 71, 231: to interpret, eigi kann ek öðruvís at ráða þenna draum … glíkliga er upp tekit, Sturl. iii. 216; ok skal svá upp taka ‘síks glóð,’ þat er ‘gull,’ Edda 127; kvæði, ef þau eru rétt kveðin ok skynsamliga upp tekin, Hkr. (pref.); tók hann svá upp, at honum væri eigi úhætt, Fms. ix. 424; drykk ok vistir svá sem skipit tók upp, as the ship could take, iv. 92; er þat skip mikit, ok mun þat taka oss upp alla, Nj. 259; þat hjóna er meira lagði til félags skal meira upp taka, Gþl. 220; þótti þeim í hönd falla at taka upp land þetta hjá sér sjálfum, Ld. 210; skal sá sem at Kálfafelli býr taka upp vatn at sínum hlut, Vm. 168; taka upp giptu hjá Dana-konungi, Fms. xi. 426; taka upp goðorð, Nj. 151, 168, Grág. i. 24; taka upp þing. Ann. 1304 ( to restore); tókusk þá upp lög ok landsréttr, Fs. 27; taka upp vanda, Fms. vii. 280:—taka til, to take to; hefna svá at ekki fýsi annan slík firn til at taka, 655 xiii. A. 3; tóku margir þá til at níða hann, Bs. i; taka til ráða, ráðs, bragðs, Nj. 19, 75, 124; hann tók til ráða skjótt, 19; enn þó munu vér þat bragðs taka, 199; hvat skal nú til ráða taka, 124; ef hann tekr nökkut íllt til, 26; hverja úhæfu er hann tekr til, Fms. xi. 253; taka til máls, to take to talking, Nj. 16, 71; taka til orðs, or orða, 122, 230, 264; hann tók nú til at segja söguna, to take to telling a story; taka til varnar, to begin the defence, Grág. i. 60, Nj. 271; nú er þar til at taka, at …, 74; er blót tóku til, Landn. 111; þá tók til ríki Svía-konungs, Fms. iv. 118; um Slésvík þar sem Dana-ríki tók til, xi. 417: to concern, þat mun taka til yðar, Hom. 150; þetta mál er til konungs tók, Fms. xi. 105; láta til sín taka, to let it concern oneself, meddle with, Band. 23 new Ed.; Gísl lét fátt til sín taka, Fms. vii. 30; vil ek nú biðja þik at þú létir ekki til þín taka um tal várt, Nj. 184: to have recourse to, þú tekr eigi til þeirra liðsinnis ef ekki þarf, Fms. vii. 17, Grág. i. 41; taka til segls, Eg. 573, Fms. ix. 22; taka til sunds, 24; taka til e-s, to note, mark, with dislike:—taka undir, to take under a thing; hann tók undir kverkina, took her by the chin, Nj. 2; þá tók Egill undir höfða-hlut Skalla-grími, Eg. 398: to undertake, þat mál er þeir skyldi sjálfir undir taka, Hkr. i. 266; þá skal hann taka undir þá sömu þjónostu, Ó. H. 120: to back, second, hann kvaðsk ekki mundu taka undir vandræði þeirra, Nj. 182; undir þann kviðling tók Rúnolfr goði, ok sótti Hjalta um goðgá, Bs. i. 17: ek mun taka undir með þér ok styðja málit, Fms. xi. 53; hann tók ekki undir þat ráð, Fb. ii. 511; þau tóku undir þetta léttliga, seconded it readily, Ld. 150; hann tók seinliga undir, Nj. 217; hann hafði heyrt tal þeirra ok tók undir þegar, ok kvað ekki saka, Ld. 192: göra tilraun hversu þér tækit undir þetta, Fb. i. 129: to echo, blésu herblástr svá at fjöllin tóku undir, Fas. i. 505; taka undir söng, to accompany singing:—taka við, to receive; nú tóktú svá við sverði þessu, Fms. i. 15; siðan hljópu menn hans, enn hann túk við þeim, 105; jörð tekr við öldri, Hm.; til þess er akkerit tók við, grappled, took hold, Dan. holde igen, Fms. x. 135. v. l.; þar til er sjár tók við honum, Edda 153 (pref.); taka við ríki, Eg. 241, Fms. i. 7; taka við trú, Nj. 158, 159; taka við handsölum á e-u, 257; ef maðr görr við at taka við dæmdum úmaga, Grág. i. 258; taka vel við e-m, to receive well, Nj. 5; ekki torleiði tekr við yðr, no obstacle stops you, Al. 120; þeir tóku við vel ok vörðusk, made a bold resistance, Fms. i. 104; eggjuðu sumir at við skyldi taka, vii. 283; at þeir skyldi verja landit, en þeir vildu eigi við taka, xi. 386; ganga fram á mel nökkurn, ok segir Hrútr at þeir mundu þar við taka, Ld. 62; þar stóð steinn einn mikill, þar bað Kjartan þá við taka, 220; seg þú æfi-sögu þína, Ásmundr, en þá skal Egill við taka, tell thy life’s tale, Asmund, and then shall Egil take his turn, Fas. iii. 374; tók við hvárr af öðrum, one took up where the other left off:—taka yfir, hann vildi eigi til ráða nema hann ætlaði at yfir tæki, Fms. iv. 174; þeir munu allt til vinna, at yfir taki með oss, Nj. 198; at eyrendi þeirra skyldi eigi lyktuð né yfir tekin, Fms. iv. 224.

V. to take to, begin:

1. with infin., tóku menn at binda sár sín, Eg. 93; hann tók at yrkja þegar er hann var ungr, 685; hans afli tók at vaxa, Fms. viii. 47; á þeim veg er ek tæka ganga, Sks. 3; taka at birtask, 568; tekr at dimma, birta … rigna, it gets dim, takes to darken … rain; allt þat er hann tekr at henda, Nj. 5; þá tók at lægja veðrit, 124; tók þá at morna, 131; tók þá at nátta, Fms. ix. 54; kvölda tekr = Lat. vesperascit, Luke xxiv. 29.

2. in other phrases, taka á rás, to take to running, to run, Nj. 253, Eg. 216, 220, Eb. 62 (hófu á rás, 67 new Ed.), Hrafn. 7: ellipt., tók bogmaðr ok hans menn á land upp undan, they took to the inland and escaped, Fms. ix. 275; tók hann þegar upp um brú, viii. 169; svá íllt sem nú er frá at taka (to escape, shun), þá mun þó síðarr verr, Fs. 55; taka flótta, to take to flight, Hm. 30; Eirekr tók út ór stofunni, took out of the room, ran out, Sturl. ii. 64; þeir tóku út eitt veðr allir, stood out to sea with the same wind, Fb. ii. 243.

VI. with dat., to take to, receive (perh. ellipt. for taka við- e-u); jarl tók vel sendi-mönnum ok vináttu-málum konungs, Fms. i. 53; konungr tók honum vel ok blíðliga, vii. 197; tekit mundu vér hafa kveðju þinni þóttú hefðir oss fyrri fagnat, Ld. 34; Grímr tók því seinliga, Eg. 764; Sigurðr tók því máli vel, 38, Fms. x. 2; konungr tók þá vel orðum Þórólfs, Eg. 44; hann tók því þakksamliga, Fms. i. 21; taka vel þeirra eyrendum, x. 33; Barði tók þessu vel, Ld. 236; Hákon tók því seinliga, Fms. i. 74; eigi mun konungr taka því þótt slík lygi sé upp borin fyrir hann, Eg. 59; tók Brynjólfr þá sættum fyrir Björn, 168; Njáll átti hlut at, at þeir skyldi taka sættum, Nj. 120; taka handsölum á fé, 257; taka heimildum á e-u, Fms. x. 45; taka fari, Grág. ii. 399, Nj. 111, 258 (see far); taka bóli, to take a farm (on lease), Gþl. 328, 354; mun ek máli taka fyrir alla Íslenzka menn þá er á skipi eru, speak for them, Bs. i. 421.

VII. impers. it is taken; hann brá upp hendinni ok tók hana af honum ok höfuðit af konunginum, Nj. 275; ok tók af nasarnar, Fms. x. 135, v. l.; þá tók af veðrit (acc.), the weather ‘took up’ (as is said in North of England), the storm abated. Fas. i. 157; svá at þar tæki af vega alla, all roads were stopped, Fms, iii. 122; af þeim tók málit ok görask úfærir, Fas. ii. 549; kom á höndina fyrir ofan úlflið svá at af tók, Nj. 84; kom á fótinn svá at af tók, 123; þá tók efa af mörgum manni, Fms. iii. 8; sýnina tekr frá e-m, to become blind, x. 339; undan kúnni tók nyt alla, Eb. 316; jafnskjótt tók ór verkinn allan, Fms. iv. 369; tók út skip Þangbrands ór Hitará, she drifted out, Bs. i. 15; í þat mund dags er út tók eykðina, when the time of ‘eykð’ was nearly passed, Fms. xi. 136; um várit er sumar-hita tók, when the summer heat set in, Fs. 67; réru svá skjótt at ekki tók (viz. þá) á vatni, Fms. vii. 344.

2. as a naut. term, to clear, weather a point; veðr var litið ok tók þeim skamt frá landi, the weather was still, and they kept close in shore, Fms. vi. 190: hence the mod. naut. phrase, e-m tekr, to clear, weather; mér tók fyrir nesit, I cleared, weathered the ness; vindr þver, svo að þeim tekr ekki.

3. þar er eigi of tekr torf eðr grjót, where neither is at hand, Grág. ii. 262; þau dæmi tekr til þessa máls, the proofs of this are, that when …, Hom. 127.

B. Reflex., takask mikit á hendr, to take much in hand, Band. 3, Nj. 228, Fms. i. 159; tókumk ek þat á hendr, xi. 104; láta af takask, to let oneself be deprived of, Eg. 296; takask e-n á hendr.

2. to be brought about, take effect, succeed; cp. þykkir mikit í hættu hversu þér teksk, Ld. 310; þat tóksk honum, he succeeded, Bárð. 167; tekst þá tveir vilja, it succeeds when two will, i. e. joint efforts prevail, a saying:—takask til, to happen; Ásgrími tóksk svá til (it so happened to A.), sem sjaldan var vant, at vörn var í máii hans, Nj. 92; ef svá vill til takask. Fas. i. 251; svá erviðliga sem þeim hafði til tekizk at herja á þá feðga, Fms. i. 184; mér hefir úgiptuliga tekizk, Ld. 252; þætti mér allmiklu máli skipta at þér tækisk stórmannliga, that thou wouldst behave generously, Hkr. ii. 32; hefir þetta svá tekizk sem ván var at, er hann var barn at aldri, 268.

3. to take place, begin; tóksk orrosta, Nj. 8; teksk þar orrosta, 122; ráð takask, of a marriage; en ef þá takask eigi ráðin, if the wedding takes not place then, Grág. i. 311; lýkr svá at ráðin skyldi takask, 99; ráð þau skyldi takask at öðru sumri, Eg. 26, Fms. x. 40: to be realised, hvatamaðr at þessi ferð skyldi takask, Ld. 240; síðan er mægð hafdi tekizk með þeim, since they had intermarried, Eg. 37; takask með þeim góðar ástir, they came to love one another much, of newly-married people, passim; féráns dómr teksk, Grág. i. 95; takask nú af heimboðin, to cease, Ld. 208; ok er allt mál at ættvíg þessi takisk af, 258.

II. recipr., takask orðum, to speak to one another, Fms. xi. 13; ok er þeir tókusk at orðum, spurði hann …, Eg. 375; bræðr-synir takask arf eptir, entreat one another, Gþl. 241; ef menn takask fyrir árar eða þiljur, take from one another, 424: takask á, to wrestle, Bárð. 168; takask fangbrögðum, Ld. 252, Ísl. ii. 446: takask í hendr, to shake hands, Grág. i. 384, Nj. 3, 65.

III. part. tekinn; vóru þá tekin ( stopped) öll borgar-hlið ok vegar allir, at Norðmönnum kæmi engi njósn, Fms. vi. 411: Steinþórr var til þess tekinn, at …, S. was particularly named as …, Eb. 32, 150; hann var til þess tekinn, at honum var verra til hjóna en öðrum mönnum, Grett. 70 new Ed. (cp. mod. usage, taka til e-s, to wonder at): lá hann ok var mjök tekinn, very ill, Sturl. i. 89: Álfhildr var þungliga tekin, ok gékk henni nær dauða, Fms. iv. 274; hann var mjök tekinn ok þyngdr af líkþrá, ii. 229; þú ert Ílla at tekin fyrir vanheilsu sakir, vii. 244; ú-tekin jörð, an untaken, unclaimed estate, Sturl. iii. 57, Gþl. 313.

2. at af teknum þeim, except, Fms. x. 232; at af teknum úvinum sínum, 266, (Latinism.)

(bregð; brá, brugðum; brugðinn), v. with dat.

1) to cause to move (quickly);

bregða sverði, knífi, to draw a sword, knife;

bregða fingri, hendi í e-t, to put (thrust) the finger, hand, into;

hón brá hárinu undir belti sér, she put (fastened) her hair under her belt;

bregða kaðli um e-t, to pass a rope round a thing;

bregða augum sundr, to open the eyes;

bregða e-m á eintal, to take one apart;

bregða sér sjúkum, to feign illness;

2) to deviate from, disregard (vér höfum brugðit af ráðum þínum);

3) to alter, change;

bregða lit, litum, to change colour, to turn pale;

bregða e-m í e-s líki, to turn one (by spell) into another shape (þú brátt þér í merar líki);

4) to break up, leave off, give up;

bregða tjöldum, to strike the tents;

bregða samvist, to leave off living together;

bregða ráðahag, to break off an engagement (wedding);

bregða boði, to countermand a feast;

bregða sýslu, to leave off working;

bregða svefni, blundi, to awake;

bregða tali, to break off talking;

bregða orrustu, kaupi, to break off a battle, bargain;

5) to break (bregða trúnaði, heiti, sáttmáli);

6) bregða e-m e-u, to upbraid, reproach one with a thing (Kálfr brá mér því í dag);

7) with prepp.,

bregða e-m á loft, to lift one aloft;

bregða e-u á, to give out, pretend (hann brá á því, at hann mundi ríða vestr til Miðfjarðar);

absol., bregða á e-t, to begin (suddenly) doing a thing;

bregða á leik, to begin playing or sporting;

Kimbi brá á gaman, took it playfully, laughed at it;

þeir brugðu á glímu ok á glens, they started wrestling and playing;

hestrinn brá á leik, broke into play, ran away;

hönd bregðr á venju, is ready for its old work;

þá brá Ingimundr til útanferðar, I. started to go abroad;

bregða e-u undan, to put it out of the way, to hide it;

bregða upp hendi, höndum, to hold up the hand;

bregða e-u við, to ward off with (bregða við skildi); fig. to put forth as an example, to praise, wonder at (þínum drengskap skal ek við bregða);

absol., bregða við, to start off, set about a thing without delay;

brá hann við skjótt ok fór, he started off at once and went;

8) refl., bregðast;

9) impers., e-u bregðr, it ceases, fails;

svá hart, at nyt bregði (to drive the ewes) so fast that they fail to give milk;

veðráttu brá eigi, there was no change in the weather;

of a sudden appearance, kláða brá á hvarmana, the eye-lids began to itch;

þá brá ljóma af Logafjöllum, then from L. there burst flashes of light;

ljósi bregðr fyrir, a light passes before the eye;

with preps., bregðr af vexti hans frá öðrum selum, his shape differs from that of other seals;

e-m bregðr í brún, one is amazed, startled (nú bregðr mönnum í brún mjök);

e-m bregðr til e-s, one person takes after, resembles another;

en því bregðr mér til foreldris míns, in that I am like my father;

þat er mælt, at fjórðungi bregði til fóstrs, the fostering makes the fourth part of a man;

e-m bregðr við e-t = e-m bregðr í brún;

brá þeim mjök við, er þeir sá hann inn ganga, it startled them much when they saw him come in;

en þó brá fóstru Melkorku mest við þessi tíðindi, this news most affected M.’s nurse.

* * *

pret. sing. brá, 2nd pers. brátt, later brást; pl. brugðu, sup. brugðit; pres. bregð; pret. subj. brygði: reflex, (sk, z, st), pret. brásk, bráz, or brást, pl. brugðusk, etc.: poët. with the neg. suff. brá-at, brásk-at, Orkn. 78, Fms. vi. 51.

A. ACT. WITH DAT.

I. [A. S. bregdan, brædan; Old Engl. and Scot. to brade or braid; cp. bragð throughout]:—to move swiftly:

1. of a weapon, to draw, brandish; b. sverði, to draw the sword, Gísl. 55, Nj. 28, Ld. 222, Korm. 82 sqq., Fms. i. 44, ii. 306, vi. 313, Eg. 306, 505; sverð brugðit, a drawn sword, 746; cp. the alliterative phrase in Old Engl. Ballads, ‘the bright browne (= brugðinn) sword:’ absol., bregð (imperat.), Korm. l. c.: b. knífi, to slash with a knife, Am. 59; b. flötu sverði, to turn it round in the band, Fms. vii. 157; saxi, Bs. i. 629: even of a thrust, b. spjóti, Glúm. 344.

2. of the limbs or parts of the body, to move quickly; b. hendi, fingri, K. Þ. K. 10, Fms. vi. 122; b. augum sundr, to open the eyes, iii. 57, cp. ‘he bradde open his eyen two,’ Engl. Ballads; b. fótum, Nj. 253; b. fæti, in wrestling; b. grönum, to draw up the lips, 199, Fms. v. 220.

3. of other objects; b. skipi, to turn the ship (rare), Fms. viii. 145, Eb. 324; b. e-m á eintal, einmæli, to take one apart, Fms. vi. 11, Ölk. 35; b. sér sjúkum, to feign sickness, Fagrsk. ch. 51; bregða sér in mod. usage means to make a short visit, go or come for a moment; eg brá mér snöggvast til …, etc.

4. adding prepp.; b. upp; b. upp hendi, höndum, to hold up the hand, Fms. i. 167; b. upp glófa, 206, Eb. 326: b. e-m á lopt, to lift aloft, Eg. 122, Nj. 108; b. e-u undan, to put a thing out of the way, to hide it, Fas. i. 6; undir, Sturl. ii. 221, Ld. 222, Eb. 230: b. e-u við (b. við skildi), to ward off with …, Vápn. 5; but chiefly metaph. to put forth as an example, to laud, wonder at, etc.; þínum drengskap skal ek við b., Nj. 18; þessum mun ek við b. Áslaugar órunum, Fas. i. 257; nú mun ek því við b. ( I will speak loud), at ek hefi eigi fyr náð við þik at tala, Lv. 53: b. e-u á, to give out, pretend; hann brá á því at hann mundi ríða vestr til Miðfjarðar, Sturl. iii. 197, Fms. viii. 59, x. 322. β. to deviate from, disregard; vér höfum brugðit af ráðum þínum, Fær. 50, Nj. 13, 109, Ísl. ii. 198, Grág. i. 359; b. af marki, to alter the mark, 397.

5. to turn, alter, change; b. lit, litum, to change colour, to turn pale, etc., Fms. ii. 7, Vígl. 24; b. sér við e-t, to alter one’s mien, shew signs of pain, emotion, or the like, Nj. 116; b. e-m í (or b. á sik) e-s líki, to turn one (by spell) into another shape, Bret. 13; at þú brátt þér í merar líki, Ölk. 37; hann brá á sik ýmissa dýra líki, Edda (pref.) 149.

II. to break up or off, leave off, give up; b. búi, to give up one’s household, Grág. i. 153, Eg. 116, 704; b. tjöldum, to break up, strike the tents, Fms. iv. 302; b. samvist, to part, leave off living together, ii. 295; b. ráðahag, to break off an engagement, esp. wedding, 11; b. boði, to countermand a feast, 194; b. kaupi, to break off a bargain, Nj. 51, Rd. 251; b. sýslu, to leave off working, Fms. vi. 349; b. svefni, blundi, to awake, Sdm. 2; smátt bregðr slíkt svefni mínum, Lv. 53; b. tali, to break off talking, Vápn. 22; b. orustu, to break off the battle, Bret.: esp. freq. in poetry, b. hungri, föstu, sulti, to break or quell the hunger (of the wolf); b. gleði; b. lífi, fjörvi, to put to death, etc., Lex. Poët.

2. to break faith, promise, or the like; b. máli, Grág. i. 148; trúnaði, Nj. 141; brugðið var öllu sáttmáli, Hkr. ii. 121; b. heiti, Alvm. 3: absol., ef bóandi bregðr við griðmann ( breaks a bargain), Grág. i. 153.

3. reflex., bregðask e-m (or absol.), to deceive, fail, in faith or friendship; Gunnarr kvaðsk aldri skyldu b. Njáli né sonum hans, Nj. 57; bregðsk þú oss nú eigi, do not deceive us, Fms. vi. 17; vant er þó at vita hverir mér eru trúir ef feðrnir b., ii. 11; en þeim brásk framhlaupit, i. e. they failed in the onslaught, vii. 298; þat mun eigi bregðask, that cannot fail, Fas. ii. 526, Rb. 50; fáir munu þeir, at einörð sinni haldi, er slíkir brugðusk við oss, Fms. v. 36, Grett. 26 new Ed.

III. [A. S. brædan, to braid, braider], to ‘braid,’ knot, bind, the band, string being in dat.; hann bregðr í fiskinn öðrum enda, he braided the one end in the fish, Finnb. 220; hón brá hárinu undir belli sér, she braided her hair under her belt; (hann) brá ( untied) brókabelti sínu, Fas. i. 47; er þeir höfðu brugðið kaðli um, wound a cable round it, Fms. x. 53; hefir strengrinn brugðizk líttat af fótum honum, the rope had loosened off his feet, xi. 152: but also simply and with acc., b. bragð, to braid a braid, knit a knot, Eg. (in a verse); b. ráð, to weave a plot, (cp. Gr. ράπτειν, Lat. suere), Edda (in a verse); in the proper sense flétta and ríða, q. v., are more usual.

2. in wrestling; b. e-m, the antagonist in dat., the trick in acc., b. e-m bragð (hæl-krók, sveiflu, etc.)

3. recipr., of mutual strife; bregðask brögðum, to play one another tricks; b. brigzlum, to scold one another, Grág. ii. 146; b. frumhlaupum, of mutual aggression, 13, 48; bregðask um e-t, to contest a thing, 66, cp. i. 34.

4. part., brugðinn við e-t, acquainted with a thing; munuð þit brátt brugðnir við meira, i. e. you will soon have greater matters to deal with, Fs. 84; hann er við hvárttveggja b., he is well versed in both, Gísl. 51.

IV. metaph. to upbraid, blame, with dat. of the person and thing; fár bregðr hinu betra, ef hann veit hit verra (a proverb), Nj. 227; Þórðr blígr brá honum því ( Thord threw it in his face), á Þórsnesþingi, at …, Landn. 101; Kálfr brá mér því í dag, Fms. vi. 105; b. e-m brizglum, Nj. 227.

B. NEUT. OR ABSOL. without a case, of swift, sudden motion.

I. b. á e-t, as, b. á leik, gaman, etc., to start or begin sporting, playing; Kimbi brá á gaman, K. took it playfully, i. e. laughed at it, Landn. 101; b. á gamanmál, Fms. xi. 151; þeir brugðu á glímu ok á glens, they started wrestling and playing, Ld. 220; bregðr hann (viz. the horse) á leik, the horse broke into play, ran away, Fms. xi. 280; Glúmr svaraði vel en brá þó á sitt ráð, Glum gave a gentle answer, but went on in his own way, Nj. 26, Fas. i. 250: the phrase, hönd bregðr á venju, the hand is ready for its old work, Edda (Ht.) verse 26, cp. Nj. ch. 78 (in a verse).

2. b. við, to start off, set about a thing without delay, at a moment’s notice, may in Engl. often be rendered by at once or the like; brá hann við skjótt ok fór, he started off at once and went, Fms. i. 158; þeir brugðu við skjótt, ok varð þeim mjök við felmt, i. e. they took to their heels in a great fright, Nj. 105; þeir brugðu við skjótt, ok fara þaðan, 107; bregðr hon við ok hleypr, Grett. 25 new Ed., Bjarn. 60; hrossit bregðr nú við hart, id.; en er Ólafr spurði, at Þorsteinn hafði skjótt við brugðit, ok hafði mikit fjölmenni, Ld. 228.

β. b. til e-s, þá brá Ingimundr til utanferðar, Ingimund started to go abroad, Sturl. i. 117; b. til Grænlands ferðar, Fb. i. 430.

II. reflex, to make a sudden motion with the body; Rútr brásk skjótt við undan högginu, Nj. 28, 129; b. við fast, to turn sharply, 58, 97; bregðsk (= bregðr) jarl nú við skjótt ok ferr, the earl started at once, Fms. xi. 11; hann brásk aldregi við ( he remained motionless) er þeir píndu hann, heldr en þeir lysti á stokk eðr stein, vii. 227.

2. metaph. and of a circumlocutory character; eigi þætti mér ráðið, hvárt ek munda svá skjótt á boð brugðisk hafa, ef …, I am not sure whether I should have been so hasty in bidding you, if …, Ísl. ii. 156; bregðask á beina við e-n, to shew hospitality towards, Fms. viii. 59, cp. bregða sér above.

β. b. yfir, to exceed; heyra þeir svá mikinn gný at yfir brásk, they heard an awful crash, Mag. 6; þá brásk þat þó yfir jafnan ( it surpassed) er konungr talaði, Fms. x. 322, yet these last two instances may be better read ‘barst,’ vide bera C. IV; bregðask úkunnr, reiðr … við e-t, to be startled at the novelty of a thing, v. 258; b. reiðr við, to get excited, angry at a thing, etc.

C. IMPERS.

I. the phrase, e-m bregðr við e-t, of strong emotions, fear, anger, or the like; brá þeim mjök við, er þau sá hann inn ganga, it startled them much, when they saw him come in, Nj. 68; Flosa brá svá við, at hann var í andliti stundum sem blóð, 177; en þó brá fóstru Melkorku mest við þessi tíðindi, i. e. this news most affected Melkorka’s nurse, Ld. 82; aldri hefi ek mannsblóð séð, ok veit ek eigi hve mér bregðr við, I wot not how it will touch me, Nj. 59; brá honum svá við, at hann gerði fölvan í andliti … ok þann veg brá honum opt síðan ( he was oft since then taken in such fits), þá er vígahugr var á honum, Glúm. 342; en við höggit brá Glæsi svá at …, Eb. 324; Þorkell spurði ef honum hefði brugðit nokkut við þessa sýslu.—Ekki sjám vér þér brugðit hafa við þetta, en þó sýndist mér þér áðr brugðit, Fms. xi. 148.

β. bregða í brún, to be amazed, shocked, Fms. i. 214; þá brá Guðrúnu mjök í brún um atburð þenna allan saman, Ld. 326, Nj. 14; þat hlægir mik at þeim mun í brún b., 239; nú bregðr mönnum í brún mjök ( people were very much startled), því at margir höfðu áðr enga frétt af haft, Band. 7.

II. with prepp. við, til, í, af; of appearances, kynligu, undarliga bregðr við, it has a weird look, looks uncanny, of visions, dreams, or the like; en þó bregðr nú kynligu við, undan þykir mér nú gaflaðit hvárt-tveggja undan húsinu, Ísl. ii. 352, Nj. 62, 197, Gísl. 83; nú bregðr undrum við, id., Fms. i. 292.

III. e-m bregðr til e-s, one person turns out like another, cp. the Danish ‘at slægte en paa;’ þat er mælt at fjórðungi bregði til fóstrs, the fostering makes the fourth part of the man, Nj. 64; en því bregðr mér til foreldris míns, in that I am like my father, Hkr. iii. 223; er þat líkast, at þér bregði meir í þræla ættina en Þveræinga, it is too likely, that thou wilt show thyself rather to be kith and kin to the thrall’s house than to that of Thweræingar, Fb. i. 434; b. til bernsku, to be childish, Al. 3.

β. bregðr af vexti hans frá öðrum selum, his shape differs from that of any other seals, Sks. 41 new Ed. (afbrigði).

IV. to cease; e-u bregðr, it ceases; svá hart … at nyt (dat.) bregði, ( to drive the ewes) so fast that they fail ( to give milk), Grág. ii. 231; þessu tali bregðr aldri (= þetta tal bregzk aldri), this calculation can never fail, Rb. 536; veðráttu (dat.) brá eigi, there was no change in the weather, Grett. 91; skini sólar brá, the sun grew dim, Geisü 19; fjörvi feigra brá, the life of the ‘feys’ came to an end (poët.), Fms. vi. 316 (in a verse); brá föstu, hungri, úlfs, ara, the hunger of wolf and eagle was abated, is a freq. phrase with the poets.

V. of a sudden appearance; kláða (dat.) brá á hvarmana, the eye-lids itched, Fms. v. 96: of light passing swiftly by, þá brá ljóma af Logafjöllum, Hkv. 1. 15; ljósi bregðr fyrir, a light passes before the eye; mey brá mér fyrir hvarma steina, a maid passed before my eyes, Snót 117; þar við ugg (dat.) at þrjótum brá, i. e. the rogues were taken by fear, 170.

(þykki, þótta, þótt), v.

1) to be thought to be, seem to be, be esteemed or reckoned as;

hón þótti beztr kostr, she was thought the best match;

2) with dat. it seems to one, one thinks (þykki mér ráð, at þú farir at finna Gizur hvíta);

e-m þykkir at e-u, one feels hurt at, takes it to heart, is displeased with (þótti mönnum mikit at um víg Kjartans);

mér þykkir fyrir (or fyr) e-u, I dislike, am unwilling to (mér þykkir meira fyrir en öðrum mönnum at vega menn);

e-m þykkir mikit um e-t, one takes it much to heart (honum þótti svá mikit um fall Ólafs konungs, at);

e-m þykkir mikit undir e-u, one thinks it of great importance (mikit þótti spökum mönnum undir því, at);

impers., vilda ek, at þér þœtti eigi verr, I wish that thou wouuldst not take it amiss;

þótti sinn veg hvárum, they disagreed;

þykki mér sem undan sé gaflveggrinn, it seems to me as though the gable-wall were down;

þótti mér þeir sœkja at (= sem þeir sœkti at), methought they pressed hard on me;

3) refl., þykkjast, to seem to oneself, think oneself, think (en ek þykkjumst þó mjök neyddr til hafa verit);

hann þykkist einn vita allt, he thinks he alone knows everything;

þykkist hann mjök fyrir öðrum mönnum, he thinks himself far above other men;

en Brynhildr þykkist brúðr var-gefin, but B. will think she is ill-matched.

1) thought;

liking, sentiment, disposition;

fóru þykkjur þeira saman, their sentiments went together;

2) dislike, displeasure (leggja þykkju á e-n or e-t).

* * *

u, f. a thought, liking, sentiment, disposition; fann hann, at stórlangt var í millum þeirra þykkju, that their thoughts (likings) were wide apart, Eb. 24; fóru þykkjur þeirra saman, their sentiments went together, Grett. 113 new Ed.; þer munut ráða … en ek mun ráða þykkju minni, Fbr. 15; var konungr mjök sér einn á þykkju ( self-willed), þvi at hann vildi …, Bs. i. 781; honum þótti mestu varða um yðra þykkju ( goodwill), Fms. iii. 138.

2. denoting discord; hann hvað úvarligt at fara þannig einsliga við slíkan þykkju-drátt ( discord) sem þeirra í milli var, Finnb. 284.

3. denoting dislike; þóttusk menn þat sjá, at hvárir-tveggi lögðu á mál þessi mikla þykkju, Sturl. iii. 272; þótti mörgum mönnum við of, ok lögðu þykkju á Þorgrím þar fyrir, Vígl. 18, and so in mod. usage; sundr-þ., ú-þykkja.

COMPDS: þykkjulauss, þykkjumikill.

* * *

(pl. -ir), f.

1) quarter of the heaven, direction, = átt( flugu þau í brott bæði samt í sömu ætt);

2) one’s family, extraction, pedigree (hann var sœnskr at ætt); þaðan eru komnar þræla ættir, the race of thralls; telja ætt til e-s, to trace one’s pedigree to; e-t gengr í ætt, it is hereditary;

3) generation (í ina þriðju eða fjórðu ætt).

* * *

f., like sætt (q. v.), the forms vary between átt and ætt; in old writers the latter form is by far the more common; in mod. usage they have been separated, átt meaning a quarter in a local sense, ætt a family: [ætt is akin to Ulf. aihts = τα ὑπάρχοντα; A. S. æhte = property; Early Engl. agte; Germ. acht = patrimony; the root verb is eiga, átti, like mega, máttr; from this original sense are derived both the senses, ætt = a family, and ætt or átt = Scot. ‘airt,’ ‘regio caeli;’ the etymology of átt from átta ( eight), suggested at p. 47, col. 1, is too fanciful.]

B. An airt, quarter of the heavens, in gen. dat. pl. átta, áttum; eptir þat sá sól, ok mátti þá deila ættir, Fb. i. 431; átta ættir, eina ætt, Sks. 54; af suðr-ætt, … vestr-ætt, flugu brott í sömu ætt, … ór þeim ættum sem þér þóttu ernirnir fljúga, Ísl. ii. 195, 196; þá drífr snær ór öllum áttum, Edda i. 186 (so also Ub. l. c., but ættum Cod. Worm. l. c.); í allar áttir, Edda i. 182 (ættir Ub. l. c.); norðr-ætt, suðr-ætt, vestr-ætt, austr-ætt, qq. v.; hann skyldi auka ríki sitt hálfu í hverja höfuð-átt, Hkr. i. 49; af öllum áttum, from all ‘airts’ of heaven, Edda 40, Hkr. i. 33; ór ýmissum áttum, Orkn. (in a verse), and so on; see átt, p. 47.

II. prop. what is inborn, native, one’s own, Lat. proprium; one’s family, extraction, kindred, pedigree; áttir, Grág. i. 238, Haustl. 10; allt er þat ætt þín, Óttar heimski, Hdl.; telja, rekja ættir, to trace pedigrees, id.; jötna ætt, id.; órar ættir, Vþm.; komnir af ætt Hörða-Kára, Fms. i. 287; hitt veit ek eigi hvaðan þjófs-augu eru komin í ættir várar, Nj. 2; tvá menn er ættir eru frá komnar, Adam ok Evu, Edda (pref.); dýrra manna ættir, … enginn stærisk af sinni ætt, Landn. 357; er þaðan komin mikil ætt, Eb. 123 new Ed.; hann er orðinn stórum kynsæll, því at til hans telja ættir flestir inir göfgustu menn á Íslandi, 126; Háleygja-ætt, Landn. 255; jarla-ættir, konunga-ættir, biskupa-ættir, etc., passim; ór ættum er ef lengra er rekit, out of the ætt, not genuine, spurious, Edda 124; e-t gengr í ætt, to be hereditary, of habits, character, diseases, or the like, Ó. H. 122; cp. úr-ætta.

COMPDS: ættarbálkr, ættarbragð, ættarbætir, ættarferð, ættarfylgja, ættarfærsla, ættargripr, ættarhaugr, ættarhögg, ættarlaukr, ættarmenn, ættarmót, ættarnafn, ættarréttr, ættarskarð, ættarskjöldr, ættarskömm, ættarspillir, ættarstofn, ættarsvipr, ættartal, ættartala.

☞ Genealogies (ættir, ættar-tölur, ætt-vísi) form the ground-work of the old Icel. historiography; the ancient Saga-men delighted in them, and had a marvellous memory for lineages; in the Sagas the pedigrees give the clue by which to trace the succession of events, and supply the want of chronology. Whole chapters in the best Sagas, esp. at the beginning of a work, are set apart for genealogies, thus. Nj. ch. 1, 19, 20, 25, 26, 46, 57, 96, 97, 114, 115, 155, as also 47, 57, 58, 106 (begin.), Eb. ch. 1, 7, 8, 12, 65, Ld. ch. 1, 31, 32, Eg. ch. 23, Gullþ. ch. 1, Dropl. S. ch. 1–3, Þorst. hv. ch. 1–3, Þorst. Saga St. (the end), Rafns S. (the end-chapter), Flóam. S. ch. 1 (and esp. the end-chapter), Hænsa Þ. S. ch. 1, Gísl. S. pp. 8, 9, Vapn. S. ch. 3, Ísl. i. 353–362 (Biskupa-ættir), Guðm. S. ch. 1, Árna b. S. ch. 1, Þórð. S. hr. new Ed. (at the end), Fagrsk. 144–148, Orkn. S. ch. 39, 59. In the Sturlunga S. the initial chapters (Sturl. i. 44–55, with which the work of Sturla begins) are devoted to the tracing the families of that time; so also Sturl. i. 202–206, iii. 96, 97. But the chief store-house for genealogical knowledge is the Landnáma, which contains about 5000 pr. names, of which perhaps a third are names of women.