-
61 exsurgo
ex-surgo ( exurgo), surrexi, 3, v. n. (archaic inf. pres. pass. exsurgier, Plaut. Ps. prol. fin.), to rise up, rise, to get up, stand up (class.).I.Lit.:B.a genibus,
Plaut. Rud. 1, 5, 22:ex insidiis,
Liv. 27, 41, 7:in plantas,
Sen. Ep. 111, 3:de nocte multa,
Plaut. Rud. 4, 2, 10:ubi erit accubitum semel, Ne quoquam exsurgatis, donec, etc.,
id. Bacch. 4, 4, 105:foras,
id. Mil. 2, 1, 3:cum exsurgeret, simul arridens, etc.,
Cic. de Or. 1, 62, 265:tu autem, nisi molestum est, paulisper exsurge,
id. Clu. 60, 168; cf.:exsurge quaeso,
id. Planc. 42, 102:acies ita instructa, ut pars in colles exsurgeret,
Tac. H. 2, 14:altior (to strike the more forcibly),
Verg. A. 11, 697 et saep.—Transf., of things as subjects:II.ubi Taurus ab Indico mari exsurgit,
Plin. 5, 27, 27, § 97; cf. Sil. 7, 275:inde alii ramuli exsurgunt,
Plin. 24, 19, 113, § 173:cum jam vertigine tectum ambulat, et geminis exsurgat mensa lucernis, i. e. in the dizzy brain,
Juv. 6, 305.—Trop., to rise up, rise, recover strength:ne quando recreata exsurgere atque erigere se possent, funditus sustulerunt,
Cic. Agr. 2, 32, 87:(causa) numquam exsurgeret,
id. Phil. 13, 18, 38:auctoritate vestra res publica exsurget,
id. Fam. 12, 10 fin.:grandis oratio naturali pulchritudine exsurgit,
Petr. 2, 6;dolor,
Sen. Med. 49. -
62 fartim
fartim, adv. [id.], by stuffing or cramming; hence, closely, densely (post-class.):tectum omne fartim stipaverant,
App. M. 3, p. 130, 12:isicium fartim concisum,
i. e. cut up fine as if for stuffing, id. ib. 2, p. 117, 30. -
63 habitatio
hăbĭtātĭo, ōnis, f. [id.], a dwelling, inhabiting:II.ad habitationem praebere mansionem,
Pall. 1, 9, 1: aquarum, Firm. Math. 2, 10 init.Transf., a dwelling, habitation. —A.Lit. (class.; cf.:B.domus, domicilium, sedes, mansio, tectum): scelestae haec aedes, impiast habitatio,
Plaut. Most. 2, 2, 73; cf. id. ib. 67:ut nobis haec habitatio Bona, fausta... eveniat,
id. Trin. 1, 2, 2: peto a te, ut ei de habitatione accommodes, [p. 836] Cic. Fam. 13, 2:sumptus habitationis,
id. Cael. 7, 17; Cato, R. R. 128; Col. 1, 6, 6:alicui gratuitam habitationem praestare,
Gai. Inst. 4, 153; in plur.:mercedes habitationum annuae,
house-rent, Caes. B. C. 3, 21, 1.—Rent for a dwelling, house-rent:annuam habitationem Romae usque ad bina milia nummum remisit,
Suet. Caes. 38. -
64 honestiores
I.Regarded with honor, enjoying respect or consideration, honored, distinguished, honorable, respectable, noble, = honoratus:1.qui me honore honestiorem fecit,
Plaut. Capt. 2, 3, 32: cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem;qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur, etc.,
Cic. Brut. 81, 281:satis honestam honoratamque imaginem fore,
Liv. 36, 40, 9: magnus atque honestus, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 3, 4; cf.:salvi et honesti,
id. ib. 11, 2, 2:honestus homo et nobilis,
Cic. Mur. 36, 75:cum honesto aliquo homine,
id. Fam. 16, 9, 4:amplae et honestae familiae,
illustrious and honorable families, id. Mur. 7, 15; cf.: homines honestis parentibus ac majoribus nati, id. Fragm. ap. Quint. 11, 1, 85:bonis parentibus atque honesto loco natus,
id. Tusc. 5, 20, 58:cum Sabinas honesto ortas loco virgines rapi jussit,
id. Rep. 2, 7:loco natus honesto,
Caes. B. G. 5, 45, 2:Polla, Nursiae honesto genere orta,
Suet. Vesp. 1:equite Romano in primis honesto et ornato,
distinguished, eminent, Cic. Fam. 13, 14, 1; 13, 31, 1:eques Romanus,
id. ib. 13, 62; cf.:erant complures honesti adulescentes, senatorum filii et ordinis equestris,
Caes. B. C. 1, 51, 3:publicani, homines honestissimi atque ornatissimi,
Cic. de Imp. Pomp. 7, 17:homo honestissimus,
Caes. B. G. 1, 53, 6:milites honestissimi sui generis,
id. B. C. 1, 20, 1:virginis honestae vaticinatione,
Suet. Galb. 9 et saep.:quia deus auctor culpae honestior erat,
Liv. 1, 4, 2:tam grave, tam firmum, tam honestum municipium,
Cic. Fam. 13, 4, 2:honestissimus conventus,
Quint. 1, 2, 9:ut honestiore judicio conflictere?
more honorable, Cic. Quint. 13, 44:dies honestissimus nobis,
id. Fam. 1, 2, 2:atque erit illa mihi mortis honesta dies,
Prop. 3 (4), 21, 34:honesta paupertas,
Vell. 129, 3:omnium honestarum rerum egens,
not able to live suitably to his rank, Sall. J. 14, 17: honestis manibus omnia laetius proveniunt, i. e. of generals (cf. shortly before:ipsorum tunc manibus imperatorum colebantur agri),
Plin. 18, 3, 4, § 19.—As substt.hŏnestĭōres, um, m., men of noble birth:2.qui hominem castraverit... sive is servus sive liber sit, capite punitur: honestiores publicatis bonis in insulam deportantur,
Paul. Sent. 5, 23, 13; 1, 21, 4 sq.;opp. humiliores,
id. ib. 5, 25, 1 sq.; Mos. et Rom. Leg. Coll. 1, 2, 2; 8, 4, 2.—hŏnestum, i, n., honorable conduct, morality, virtue:II.nec honesto quicquam honestius,
Cic. Fin. 4, 7, 25:rigidi servator honesti (Cato),
Luc. 2, 389.Bringing or deserving of honor, honorable, respectable, creditable, worthy, virtuous, decent, proper, becoming.A.In gen.:B.ut (civium vita) opibus firma, copiis locuples, gloria ampla, virtute honesta sit,
Cic. Att. 8, 11, 1:in convivio moderato atque honesto,
id. Mur. 6, 13:aequa et honesta postulatio,
id. Rosc. Am. 2, 7:honestum ac probabile nomen,
id. Caecin. 25, 71; cf.:ut honesta praescriptione rem turpissimam tegerent,
Caes. B. C. 3, 32, 4:causas abeundi quaerat honestas,
Lucr. 4, 1181:certatio,
Cic. Lael. 9, 32:honestam rem actionemve aut non suscipere aut, etc.,
id. ib. 13, 47:res, causa (opp. turpis),
Auct. Her. 1, 3, 5; cf.:honesta res dividitur in rectum et laudabile,
id. 3, 2, 3:hominum honestissimorum testimoniis non credere,
Cic. Verr. 2, 1, 49, § 128; id. Rosc. Am. 6, 16:homines honestissimi,
id. ib. 17, 49:quod omnium sit votum parentum, ut honestiores quam sint ipsi, liberos habeant,
Quint. 1, 1, 82:soror,
virtuous, chaste, Hor. S. 2, 3, 58:vita honestissima,
Cic. Rosc. Am. 17, 48; so in sup.:labor,
Quint. 12, 7, 10:praecepta,
id. 12, 2, 27:testimonia,
id. 5, 11, 37:vitae instituta sic distant, ut Cretes et Aetoli latrocinari honestum putent,
Cic. Rep. 3, 9:honestum quibusdam rapto vivere,
Quint. 3, 7, 24:honestius est de amicorum pecunia laborare quam de sua,
Cic. Fam. 13, 14, 2:ut neque rectum neque honestum sit, nec fieri possit, ut, etc.,
id. Lael. 21, 76:honestum et rectum,
id. ib. 22, 82:honestum id intellegimus, quod tale est, ut, detracta omni utilitate, sine ullis praemiis fructibusve per se ipsum possit jure laudari,
id. Fin. 2, 14, 45; cf. id. Inv. 2, 53, 159; id. Leg. 1, 18, 48:si maritus uxorem suam in adulterio deprehensam occidit... non inique aliquid ejus honestissimo calori permittitur, Mos. et Rom. Leg. Coll. 4, 10, 1: mores honestos tradere,
Juv. 6, 239.—As subst.: hŏnestum, i, n., honesty, integrity, virtue (cf.:honor, virtus, etc.): quandoquidem honestum aut ipsa virtus est aut res gesta virtute,
id. Fin. 5, 23, 66; cf.:sive honestum solum bonum est, ut Stoicis placet, sive quod honestum est, id ita summum bonum est, ut, etc.,
id. Off. 3, 3, 13; 1, 4, 14:formam quidem ipsam et tamquam faciem honesti vides,
id. ib. 1, 5, 14:omnis honesti justique disciplina,
Quint. 12, 2, 1:honesti praesens imago,
id. 12, 1, 28:quo (honesto) detracto quid poterit beatum intellegi?
Cic. Tusc. 5, 15, 45:de honesto ac bono,
Quint. 2, 2, 5:honesta ac turpia,
Cic. Leg. 1, 16, 44; 1, 17, 46:honestis similia sunt quaedam non honesta,
id. Ac. 2, 16, 50:in eodem pectore nullum est honestorum turpiumque consortium,
Quint. 12, 1, 4:de honestis, justis, utilibus quaestiones,
id. 3, 6, 41.—Prov.:honesta mors turpi vita potior,
Tac. Agr. 33:imponit finem sapiens et rebus honestis,
Juv. 6, 444:honestus rumor alterum est patrimonium,
Pub. Syr. 217 Rib.—In partic., of personal appearance, noble, fine, handsome, beautiful (mostly poet.):1.ille erat honesta facie et liberali,
Ter. Eun. 4, 4, 15; 2, 1, 24; cf.: ita me di ament, honestus est. id. ib. 3, 2, 21:erat forma praeter ceteras honesta,
id. And. 1, 1, 96:facies,
Suet. Tib. 68:caput,
Verg. A. 10, 133; id. G. 2, 392:asini,
Varr. R. R. 2, 6, 2:(equi),
Verg. G. 3, 81:ager honestior,
Varr. R. R. 1, 4, 2:tunc ora rigantur honestis Imbribus (i. e. lacrimis),
Stat. Th. 2, 234.—As subst.: hŏnestum, i, n., beauty:nec, si quid honesti est, jactat habetque palam, quaerit, quo turpia celet, = si quid pulchri habent,
Hor. S. 1, 2, 84.—Hence, adv.: hŏ-nestē.(Acc. to I.) Honorably, nobly (very rare):2.honeste natus,
of noble birth, Suet. Aug. 43.—Far more freq. and class.,(Acc. to II.) Decently, becomingly, properly, creditably, virtuously:neque illa matrem satis honeste tuam sequi poterit comes,
Plaut. Merc. 2, 3, 69; id. Rud. 2, 3, 77:sic volo Te ferre (aquam) honeste, ut ego fero,
id. ib. 2, 5, 7:unde Mundior exiret vix libertinus honeste,
Hor. S. 2, 7, 12:ut videamur vestiti esse honeste,
Varr. L. L. 8, § 31 Müll.:(Lucretia) tum quoque jam moriens, ne non procumbat honeste, Respicit,
Ov. F. 2, 833:(Caesar) sinum ad ima crura deduxit, quo honestius caderet,
Suet. Caes. 82; Lucil. ap. Non. 427, 26:valde se honeste gerunt,
Cic. Att. 6, 1, 13:honestius hic, quam Q. Pompeius,
id. Off. 3, 30, 109:quae in nostris rebus non satis honeste, in amicorum fiunt honestissime,
id. Lael. 16, 57:aliquid recte honesteque dicere,
id. Rep. 1, 2:beate et honeste vivere,
id. ib. 4, 3:honeste vivere (opp. turpiter),
Quint. 5, 10, 24:facere ac dicere (opp. turpiter),
id. 11, 1, 14; 10, 5, 13:tam jejuna fames, cum possit honestius tremere, etc.,
Juv. 5, 10. iste quidem veteres inter ponetur honeste, fairly, properly, Hor. Ep. 2, 1, 43:fastigium nunc honeste vergit in tectum inferioris porticus,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, 14. -
65 honestum
I.Regarded with honor, enjoying respect or consideration, honored, distinguished, honorable, respectable, noble, = honoratus:1.qui me honore honestiorem fecit,
Plaut. Capt. 2, 3, 32: cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem;qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur, etc.,
Cic. Brut. 81, 281:satis honestam honoratamque imaginem fore,
Liv. 36, 40, 9: magnus atque honestus, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 3, 4; cf.:salvi et honesti,
id. ib. 11, 2, 2:honestus homo et nobilis,
Cic. Mur. 36, 75:cum honesto aliquo homine,
id. Fam. 16, 9, 4:amplae et honestae familiae,
illustrious and honorable families, id. Mur. 7, 15; cf.: homines honestis parentibus ac majoribus nati, id. Fragm. ap. Quint. 11, 1, 85:bonis parentibus atque honesto loco natus,
id. Tusc. 5, 20, 58:cum Sabinas honesto ortas loco virgines rapi jussit,
id. Rep. 2, 7:loco natus honesto,
Caes. B. G. 5, 45, 2:Polla, Nursiae honesto genere orta,
Suet. Vesp. 1:equite Romano in primis honesto et ornato,
distinguished, eminent, Cic. Fam. 13, 14, 1; 13, 31, 1:eques Romanus,
id. ib. 13, 62; cf.:erant complures honesti adulescentes, senatorum filii et ordinis equestris,
Caes. B. C. 1, 51, 3:publicani, homines honestissimi atque ornatissimi,
Cic. de Imp. Pomp. 7, 17:homo honestissimus,
Caes. B. G. 1, 53, 6:milites honestissimi sui generis,
id. B. C. 1, 20, 1:virginis honestae vaticinatione,
Suet. Galb. 9 et saep.:quia deus auctor culpae honestior erat,
Liv. 1, 4, 2:tam grave, tam firmum, tam honestum municipium,
Cic. Fam. 13, 4, 2:honestissimus conventus,
Quint. 1, 2, 9:ut honestiore judicio conflictere?
more honorable, Cic. Quint. 13, 44:dies honestissimus nobis,
id. Fam. 1, 2, 2:atque erit illa mihi mortis honesta dies,
Prop. 3 (4), 21, 34:honesta paupertas,
Vell. 129, 3:omnium honestarum rerum egens,
not able to live suitably to his rank, Sall. J. 14, 17: honestis manibus omnia laetius proveniunt, i. e. of generals (cf. shortly before:ipsorum tunc manibus imperatorum colebantur agri),
Plin. 18, 3, 4, § 19.—As substt.hŏnestĭōres, um, m., men of noble birth:2.qui hominem castraverit... sive is servus sive liber sit, capite punitur: honestiores publicatis bonis in insulam deportantur,
Paul. Sent. 5, 23, 13; 1, 21, 4 sq.;opp. humiliores,
id. ib. 5, 25, 1 sq.; Mos. et Rom. Leg. Coll. 1, 2, 2; 8, 4, 2.—hŏnestum, i, n., honorable conduct, morality, virtue:II.nec honesto quicquam honestius,
Cic. Fin. 4, 7, 25:rigidi servator honesti (Cato),
Luc. 2, 389.Bringing or deserving of honor, honorable, respectable, creditable, worthy, virtuous, decent, proper, becoming.A.In gen.:B.ut (civium vita) opibus firma, copiis locuples, gloria ampla, virtute honesta sit,
Cic. Att. 8, 11, 1:in convivio moderato atque honesto,
id. Mur. 6, 13:aequa et honesta postulatio,
id. Rosc. Am. 2, 7:honestum ac probabile nomen,
id. Caecin. 25, 71; cf.:ut honesta praescriptione rem turpissimam tegerent,
Caes. B. C. 3, 32, 4:causas abeundi quaerat honestas,
Lucr. 4, 1181:certatio,
Cic. Lael. 9, 32:honestam rem actionemve aut non suscipere aut, etc.,
id. ib. 13, 47:res, causa (opp. turpis),
Auct. Her. 1, 3, 5; cf.:honesta res dividitur in rectum et laudabile,
id. 3, 2, 3:hominum honestissimorum testimoniis non credere,
Cic. Verr. 2, 1, 49, § 128; id. Rosc. Am. 6, 16:homines honestissimi,
id. ib. 17, 49:quod omnium sit votum parentum, ut honestiores quam sint ipsi, liberos habeant,
Quint. 1, 1, 82:soror,
virtuous, chaste, Hor. S. 2, 3, 58:vita honestissima,
Cic. Rosc. Am. 17, 48; so in sup.:labor,
Quint. 12, 7, 10:praecepta,
id. 12, 2, 27:testimonia,
id. 5, 11, 37:vitae instituta sic distant, ut Cretes et Aetoli latrocinari honestum putent,
Cic. Rep. 3, 9:honestum quibusdam rapto vivere,
Quint. 3, 7, 24:honestius est de amicorum pecunia laborare quam de sua,
Cic. Fam. 13, 14, 2:ut neque rectum neque honestum sit, nec fieri possit, ut, etc.,
id. Lael. 21, 76:honestum et rectum,
id. ib. 22, 82:honestum id intellegimus, quod tale est, ut, detracta omni utilitate, sine ullis praemiis fructibusve per se ipsum possit jure laudari,
id. Fin. 2, 14, 45; cf. id. Inv. 2, 53, 159; id. Leg. 1, 18, 48:si maritus uxorem suam in adulterio deprehensam occidit... non inique aliquid ejus honestissimo calori permittitur, Mos. et Rom. Leg. Coll. 4, 10, 1: mores honestos tradere,
Juv. 6, 239.—As subst.: hŏnestum, i, n., honesty, integrity, virtue (cf.:honor, virtus, etc.): quandoquidem honestum aut ipsa virtus est aut res gesta virtute,
id. Fin. 5, 23, 66; cf.:sive honestum solum bonum est, ut Stoicis placet, sive quod honestum est, id ita summum bonum est, ut, etc.,
id. Off. 3, 3, 13; 1, 4, 14:formam quidem ipsam et tamquam faciem honesti vides,
id. ib. 1, 5, 14:omnis honesti justique disciplina,
Quint. 12, 2, 1:honesti praesens imago,
id. 12, 1, 28:quo (honesto) detracto quid poterit beatum intellegi?
Cic. Tusc. 5, 15, 45:de honesto ac bono,
Quint. 2, 2, 5:honesta ac turpia,
Cic. Leg. 1, 16, 44; 1, 17, 46:honestis similia sunt quaedam non honesta,
id. Ac. 2, 16, 50:in eodem pectore nullum est honestorum turpiumque consortium,
Quint. 12, 1, 4:de honestis, justis, utilibus quaestiones,
id. 3, 6, 41.—Prov.:honesta mors turpi vita potior,
Tac. Agr. 33:imponit finem sapiens et rebus honestis,
Juv. 6, 444:honestus rumor alterum est patrimonium,
Pub. Syr. 217 Rib.—In partic., of personal appearance, noble, fine, handsome, beautiful (mostly poet.):1.ille erat honesta facie et liberali,
Ter. Eun. 4, 4, 15; 2, 1, 24; cf.: ita me di ament, honestus est. id. ib. 3, 2, 21:erat forma praeter ceteras honesta,
id. And. 1, 1, 96:facies,
Suet. Tib. 68:caput,
Verg. A. 10, 133; id. G. 2, 392:asini,
Varr. R. R. 2, 6, 2:(equi),
Verg. G. 3, 81:ager honestior,
Varr. R. R. 1, 4, 2:tunc ora rigantur honestis Imbribus (i. e. lacrimis),
Stat. Th. 2, 234.—As subst.: hŏnestum, i, n., beauty:nec, si quid honesti est, jactat habetque palam, quaerit, quo turpia celet, = si quid pulchri habent,
Hor. S. 1, 2, 84.—Hence, adv.: hŏ-nestē.(Acc. to I.) Honorably, nobly (very rare):2.honeste natus,
of noble birth, Suet. Aug. 43.—Far more freq. and class.,(Acc. to II.) Decently, becomingly, properly, creditably, virtuously:neque illa matrem satis honeste tuam sequi poterit comes,
Plaut. Merc. 2, 3, 69; id. Rud. 2, 3, 77:sic volo Te ferre (aquam) honeste, ut ego fero,
id. ib. 2, 5, 7:unde Mundior exiret vix libertinus honeste,
Hor. S. 2, 7, 12:ut videamur vestiti esse honeste,
Varr. L. L. 8, § 31 Müll.:(Lucretia) tum quoque jam moriens, ne non procumbat honeste, Respicit,
Ov. F. 2, 833:(Caesar) sinum ad ima crura deduxit, quo honestius caderet,
Suet. Caes. 82; Lucil. ap. Non. 427, 26:valde se honeste gerunt,
Cic. Att. 6, 1, 13:honestius hic, quam Q. Pompeius,
id. Off. 3, 30, 109:quae in nostris rebus non satis honeste, in amicorum fiunt honestissime,
id. Lael. 16, 57:aliquid recte honesteque dicere,
id. Rep. 1, 2:beate et honeste vivere,
id. ib. 4, 3:honeste vivere (opp. turpiter),
Quint. 5, 10, 24:facere ac dicere (opp. turpiter),
id. 11, 1, 14; 10, 5, 13:tam jejuna fames, cum possit honestius tremere, etc.,
Juv. 5, 10. iste quidem veteres inter ponetur honeste, fairly, properly, Hor. Ep. 2, 1, 43:fastigium nunc honeste vergit in tectum inferioris porticus,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, 14. -
66 honestus
I.Regarded with honor, enjoying respect or consideration, honored, distinguished, honorable, respectable, noble, = honoratus:1.qui me honore honestiorem fecit,
Plaut. Capt. 2, 3, 32: cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem;qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur, etc.,
Cic. Brut. 81, 281:satis honestam honoratamque imaginem fore,
Liv. 36, 40, 9: magnus atque honestus, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 3, 4; cf.:salvi et honesti,
id. ib. 11, 2, 2:honestus homo et nobilis,
Cic. Mur. 36, 75:cum honesto aliquo homine,
id. Fam. 16, 9, 4:amplae et honestae familiae,
illustrious and honorable families, id. Mur. 7, 15; cf.: homines honestis parentibus ac majoribus nati, id. Fragm. ap. Quint. 11, 1, 85:bonis parentibus atque honesto loco natus,
id. Tusc. 5, 20, 58:cum Sabinas honesto ortas loco virgines rapi jussit,
id. Rep. 2, 7:loco natus honesto,
Caes. B. G. 5, 45, 2:Polla, Nursiae honesto genere orta,
Suet. Vesp. 1:equite Romano in primis honesto et ornato,
distinguished, eminent, Cic. Fam. 13, 14, 1; 13, 31, 1:eques Romanus,
id. ib. 13, 62; cf.:erant complures honesti adulescentes, senatorum filii et ordinis equestris,
Caes. B. C. 1, 51, 3:publicani, homines honestissimi atque ornatissimi,
Cic. de Imp. Pomp. 7, 17:homo honestissimus,
Caes. B. G. 1, 53, 6:milites honestissimi sui generis,
id. B. C. 1, 20, 1:virginis honestae vaticinatione,
Suet. Galb. 9 et saep.:quia deus auctor culpae honestior erat,
Liv. 1, 4, 2:tam grave, tam firmum, tam honestum municipium,
Cic. Fam. 13, 4, 2:honestissimus conventus,
Quint. 1, 2, 9:ut honestiore judicio conflictere?
more honorable, Cic. Quint. 13, 44:dies honestissimus nobis,
id. Fam. 1, 2, 2:atque erit illa mihi mortis honesta dies,
Prop. 3 (4), 21, 34:honesta paupertas,
Vell. 129, 3:omnium honestarum rerum egens,
not able to live suitably to his rank, Sall. J. 14, 17: honestis manibus omnia laetius proveniunt, i. e. of generals (cf. shortly before:ipsorum tunc manibus imperatorum colebantur agri),
Plin. 18, 3, 4, § 19.—As substt.hŏnestĭōres, um, m., men of noble birth:2.qui hominem castraverit... sive is servus sive liber sit, capite punitur: honestiores publicatis bonis in insulam deportantur,
Paul. Sent. 5, 23, 13; 1, 21, 4 sq.;opp. humiliores,
id. ib. 5, 25, 1 sq.; Mos. et Rom. Leg. Coll. 1, 2, 2; 8, 4, 2.—hŏnestum, i, n., honorable conduct, morality, virtue:II.nec honesto quicquam honestius,
Cic. Fin. 4, 7, 25:rigidi servator honesti (Cato),
Luc. 2, 389.Bringing or deserving of honor, honorable, respectable, creditable, worthy, virtuous, decent, proper, becoming.A.In gen.:B.ut (civium vita) opibus firma, copiis locuples, gloria ampla, virtute honesta sit,
Cic. Att. 8, 11, 1:in convivio moderato atque honesto,
id. Mur. 6, 13:aequa et honesta postulatio,
id. Rosc. Am. 2, 7:honestum ac probabile nomen,
id. Caecin. 25, 71; cf.:ut honesta praescriptione rem turpissimam tegerent,
Caes. B. C. 3, 32, 4:causas abeundi quaerat honestas,
Lucr. 4, 1181:certatio,
Cic. Lael. 9, 32:honestam rem actionemve aut non suscipere aut, etc.,
id. ib. 13, 47:res, causa (opp. turpis),
Auct. Her. 1, 3, 5; cf.:honesta res dividitur in rectum et laudabile,
id. 3, 2, 3:hominum honestissimorum testimoniis non credere,
Cic. Verr. 2, 1, 49, § 128; id. Rosc. Am. 6, 16:homines honestissimi,
id. ib. 17, 49:quod omnium sit votum parentum, ut honestiores quam sint ipsi, liberos habeant,
Quint. 1, 1, 82:soror,
virtuous, chaste, Hor. S. 2, 3, 58:vita honestissima,
Cic. Rosc. Am. 17, 48; so in sup.:labor,
Quint. 12, 7, 10:praecepta,
id. 12, 2, 27:testimonia,
id. 5, 11, 37:vitae instituta sic distant, ut Cretes et Aetoli latrocinari honestum putent,
Cic. Rep. 3, 9:honestum quibusdam rapto vivere,
Quint. 3, 7, 24:honestius est de amicorum pecunia laborare quam de sua,
Cic. Fam. 13, 14, 2:ut neque rectum neque honestum sit, nec fieri possit, ut, etc.,
id. Lael. 21, 76:honestum et rectum,
id. ib. 22, 82:honestum id intellegimus, quod tale est, ut, detracta omni utilitate, sine ullis praemiis fructibusve per se ipsum possit jure laudari,
id. Fin. 2, 14, 45; cf. id. Inv. 2, 53, 159; id. Leg. 1, 18, 48:si maritus uxorem suam in adulterio deprehensam occidit... non inique aliquid ejus honestissimo calori permittitur, Mos. et Rom. Leg. Coll. 4, 10, 1: mores honestos tradere,
Juv. 6, 239.—As subst.: hŏnestum, i, n., honesty, integrity, virtue (cf.:honor, virtus, etc.): quandoquidem honestum aut ipsa virtus est aut res gesta virtute,
id. Fin. 5, 23, 66; cf.:sive honestum solum bonum est, ut Stoicis placet, sive quod honestum est, id ita summum bonum est, ut, etc.,
id. Off. 3, 3, 13; 1, 4, 14:formam quidem ipsam et tamquam faciem honesti vides,
id. ib. 1, 5, 14:omnis honesti justique disciplina,
Quint. 12, 2, 1:honesti praesens imago,
id. 12, 1, 28:quo (honesto) detracto quid poterit beatum intellegi?
Cic. Tusc. 5, 15, 45:de honesto ac bono,
Quint. 2, 2, 5:honesta ac turpia,
Cic. Leg. 1, 16, 44; 1, 17, 46:honestis similia sunt quaedam non honesta,
id. Ac. 2, 16, 50:in eodem pectore nullum est honestorum turpiumque consortium,
Quint. 12, 1, 4:de honestis, justis, utilibus quaestiones,
id. 3, 6, 41.—Prov.:honesta mors turpi vita potior,
Tac. Agr. 33:imponit finem sapiens et rebus honestis,
Juv. 6, 444:honestus rumor alterum est patrimonium,
Pub. Syr. 217 Rib.—In partic., of personal appearance, noble, fine, handsome, beautiful (mostly poet.):1.ille erat honesta facie et liberali,
Ter. Eun. 4, 4, 15; 2, 1, 24; cf.: ita me di ament, honestus est. id. ib. 3, 2, 21:erat forma praeter ceteras honesta,
id. And. 1, 1, 96:facies,
Suet. Tib. 68:caput,
Verg. A. 10, 133; id. G. 2, 392:asini,
Varr. R. R. 2, 6, 2:(equi),
Verg. G. 3, 81:ager honestior,
Varr. R. R. 1, 4, 2:tunc ora rigantur honestis Imbribus (i. e. lacrimis),
Stat. Th. 2, 234.—As subst.: hŏnestum, i, n., beauty:nec, si quid honesti est, jactat habetque palam, quaerit, quo turpia celet, = si quid pulchri habent,
Hor. S. 1, 2, 84.—Hence, adv.: hŏ-nestē.(Acc. to I.) Honorably, nobly (very rare):2.honeste natus,
of noble birth, Suet. Aug. 43.—Far more freq. and class.,(Acc. to II.) Decently, becomingly, properly, creditably, virtuously:neque illa matrem satis honeste tuam sequi poterit comes,
Plaut. Merc. 2, 3, 69; id. Rud. 2, 3, 77:sic volo Te ferre (aquam) honeste, ut ego fero,
id. ib. 2, 5, 7:unde Mundior exiret vix libertinus honeste,
Hor. S. 2, 7, 12:ut videamur vestiti esse honeste,
Varr. L. L. 8, § 31 Müll.:(Lucretia) tum quoque jam moriens, ne non procumbat honeste, Respicit,
Ov. F. 2, 833:(Caesar) sinum ad ima crura deduxit, quo honestius caderet,
Suet. Caes. 82; Lucil. ap. Non. 427, 26:valde se honeste gerunt,
Cic. Att. 6, 1, 13:honestius hic, quam Q. Pompeius,
id. Off. 3, 30, 109:quae in nostris rebus non satis honeste, in amicorum fiunt honestissime,
id. Lael. 16, 57:aliquid recte honesteque dicere,
id. Rep. 1, 2:beate et honeste vivere,
id. ib. 4, 3:honeste vivere (opp. turpiter),
Quint. 5, 10, 24:facere ac dicere (opp. turpiter),
id. 11, 1, 14; 10, 5, 13:tam jejuna fames, cum possit honestius tremere, etc.,
Juv. 5, 10. iste quidem veteres inter ponetur honeste, fairly, properly, Hor. Ep. 2, 1, 43:fastigium nunc honeste vergit in tectum inferioris porticus,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, 14. -
67 horrendus
horrĕo, ui, ēre, v. n. and a. [for horseo, kindred to Sanscr. hrish, to stand erect, to bristle], to stand on end, stand erect, to bristle.I.Lit. (for the most part only poet.;II.not in Ciceron. prose): in corpore pili, ut arista in spica hordei, horrent,
Varr. L. L. 6, § 49 Müll.; cf.:et setae densis similes hastilibus horrent,
Ov. M. 8, 285:saepe horrere sacros doluit Latona capillos,
Tib. 2, 3, 23:horrentibus per totum corpus villis,
Plin. 8, 40, 61, § 150:horrentes barbae,
Petr. 99:horrentibus scopulis gradum inferre,
Plin. Pan. 81, 1:horrentes rubi,
Verg. G. 3, 315:horrentibus hastis,
id. A. 10, 178:horrebant densis aspera crura pilis,
Ov. F. 2, 348:rigidis setis,
id. M. 13, 846:horret capillis ut marinus asperis Echinus aut currens aper,
Hor. Epod. 5, 27:pervigil ecce draco squamis crepitantibus horrens Sibilat,
Ov. H. 12, 101: densantur campis horrentia tela virorum, Enn. ap. Prisc. p. 866 P. (Ann. v. 288 Vahl.); cf.: hastis longis campus splendet et horret, id. ap. Macr. S. 6, 4 (Sat. v. 15 Vahl.); imitated Verg. A. 11, 602 Serv.; Liv. 44, 41, 6: mare cum horret fluctibus, is ruffled, rough, Att. ap. Non. 422, 33:duris cautibus horrens Caucasus,
Verg. A. 4, 366:silvis horrentia saxa fragosis,
Ov. M. 4, 778. —Transf.A.To move in an unsteady, shaking manner.1.In gen., to shake, tremble (very rare):2.corpus ut impulsae segetes Aquilonibus horret,
Ov. H. 10, 139; cf. horresco.—In partic.a.To shake, shiver with cold, rigere ( poet. and very rare):b.saepe etiam dominae, quamvis horrebis et ipse, Algentis manus est calfacienda sinu,
Ov. A. A. 2, 213:horrenti tunicam non reddere servo,
Juv. 1, 93:sola pruinosis horret facundia pannis,
Petr. 83.—To tremble, shudder, quake with fright; more freq. as a verb. act., with an object, to shudder or be frightened at, to tremble at, be afraid of (the class. signif. of the word, equally freq. in prose and poetry; cf.: exsecror, abominor, aversor, abhorreo, odi, exhorresco).(α).Absol.:(β).totus, Parmeno, Tremo horreoque, postquam aspexi hanc,
Ter. Eun. 1, 2, 4: Ph. Extimuit tum illa? Me. Horret corpus, cor salit, Plaut. Cist. 2, 3, 9:arrectis auribus horrent Quadrupedes monstrique metu turbantur,
Ov. M. 15, 516:scilicet horreres majoraque monstra putares, si mulier vitulum ederet,
Juv. 2, 122.—With acc.:(γ).si qui imbecillius horrent dolorem et reformidant,
Cic. Tusc. 5, 30, 85:deorum (conscientiam) horrere,
id. Fin. 1, 16, 51:judicium et crimen,
id. Verr. 2, 5, 29, § 74; cf.:ingrati animi crimen,
id. Att. 9, 2, A, 2:ipsam victoriam,
id. Fam. 7, 3, 2: Ariovisti crudelitatem, * Caes. B. G. 1, 32, 4:nomen ipsum accusatoris,
Quint. 12, 7, 1:fragilitatis humanae vires,
Plin. Pan. 27, 1:pauperiem,
Hor. S. 2, 5, 9:onus,
id. Ep. 1, 17, 39:iratum mare,
id. Epod. 2, 6:nutum divitis,
id. Ep. 1, 18, 11:strictas secures trepida cervice,
Sil. 6, 695 et saep.:te Negligit aut horret,
Hor. Ep. 1, 7, 64; cf.:quem dives amicus odit et horret,
id. ib. 1, 18, 25:horrent admotas vulnera cruda manus,
Ov. P. 1, 3, 16:aciem ac tela horrere,
Liv. 21, 53, 2; Curt. 7, 8, 4; 9, 2, 33:illam, quam laudibus effert, horrere,
to loathe, Juv. 6, 183. —With an inf. or relat.-clause:(δ).ego vestris armis armatus non horrui in hunc locum progredi,
Cic. Agr. 2, 37, 101:horreo dicere,
Liv. 7, 40, 9:horret animus referre,
id. 2, 37, 6; 28, 29, 4; Lact. 7, 15, 11; 6, 17, 7:dominatio tanto in odio est omnibus, ut quorsus eruptura sit, horreamus,
Cic. Att. 2, 21, 1; 1, 27, 1:quemadmodum accepturi sitis, horreo,
id. Phil. 7, 3, 8.—With ne:c.eo plus horreo, ne illae magis res nos ceperint, quam nos illas,
Liv. 34, 4, 3.—To shudder with amazement, to be astonished, amazed (very rare):B.quae mehercule ego, Crasse, cum tractantur in causis, horrere soleo,
Cic. de Or. 2, 45, 188:animo horrere,
id. Dom. 55, 140:cogitatione,
Curt. 9, 6, 12; cf. horrendus, 2.—To be of a rough or frightful appearance; to look rough, look frightful; to be terrible, dreadful, horrid (rare; mostly poet.):2.possetne uno tempore florere, deinde vicissim horrere terra,
Cic. N. D. 2, 7, 19: quaedam loca frigoribus hiemis intolerabiliter horrent, Col. 1, 4, 9; German. Progn. 2, 158; cf.: nec fera tempestas toto tamen horret in anno. Ov. F. 1, 495:Phoebus,
Stat. Th. 4, 1.—Trop.:A.horrebant saevis omnia verba minis,
Ov. R. Am. 664.—Hence,horrens, entis, P. a. (acc. to I.), bristly, shaggy, rough ( poet. and very rare):B.horrens Arcadius sus,
Lucr. 5, 25:horrentique atrum nemus imminet umbra,
Verg. A. 1, 165:horrentes Marte Latinos,
id. ib. 10, 237:horrensque feris altaribus Esus,
Luc. 1, 445.—hor-rendus, a, um, P. a.1.(Acc. to II. A. 2. b.) Dreadful, terrible, fearful, terrific, horrible (mostly poet. and in post-Aug. prose):2.horrendum et dictu video mirabile monstrum,
Verg. A. 3, 26:truces horrendaeque imagines,
Plin. Pan. 52, 5:silva invia atque horrenda,
Liv. 9, 36, 1:Roma,
Hor. C. 3, 3, 45:rabies,
id. S. 2, 3, 323:diluvies,
id. C. 4, 14, 27:tempestas (with foeda),
Vell. 2, 100, 2:nox,
Ov. F. 6, 140:vox,
Val. Fl. 1, 210; cf.:lex erat horrendi carminis,
Liv. 1, 26, 6:juvenis Parthis horrendus,
Hor. S. 2, 5, 62:pallor utrasque Fecerat horrendas aspectu,
id. ib. 1, 8, 26:res horrenda relatu,
Ov. M. 15, 298:horrendum dictu!
Verg. A. 4, 454.— Neutr. adv.:belua Lernae Horrendum stridens,
Verg. A. 6, 288:arma Horrendum sonuere,
id. ib. 9, 732;12, 700: intonet horrendum,
Juv. 6, 485.— Plur.:horrenda circumsonantibus Alemannis,
Amm. 27, 10, 10.—In a good sense, wonderful, awful, venerable ( poet.):horrenda virgo (Camilla),
Verg. A. 11, 507:horrendae procul secreta Sibyllae,
id. ib. 6, 10:tectum augustum, ingens... Horrendum silvis et religione parentum,
id. ib. 7, 172. — Adv.: horrendē, dreadfully, Vulg. Sap. 6, 5; 17, 3. -
68 horrens
horrĕo, ui, ēre, v. n. and a. [for horseo, kindred to Sanscr. hrish, to stand erect, to bristle], to stand on end, stand erect, to bristle.I.Lit. (for the most part only poet.;II.not in Ciceron. prose): in corpore pili, ut arista in spica hordei, horrent,
Varr. L. L. 6, § 49 Müll.; cf.:et setae densis similes hastilibus horrent,
Ov. M. 8, 285:saepe horrere sacros doluit Latona capillos,
Tib. 2, 3, 23:horrentibus per totum corpus villis,
Plin. 8, 40, 61, § 150:horrentes barbae,
Petr. 99:horrentibus scopulis gradum inferre,
Plin. Pan. 81, 1:horrentes rubi,
Verg. G. 3, 315:horrentibus hastis,
id. A. 10, 178:horrebant densis aspera crura pilis,
Ov. F. 2, 348:rigidis setis,
id. M. 13, 846:horret capillis ut marinus asperis Echinus aut currens aper,
Hor. Epod. 5, 27:pervigil ecce draco squamis crepitantibus horrens Sibilat,
Ov. H. 12, 101: densantur campis horrentia tela virorum, Enn. ap. Prisc. p. 866 P. (Ann. v. 288 Vahl.); cf.: hastis longis campus splendet et horret, id. ap. Macr. S. 6, 4 (Sat. v. 15 Vahl.); imitated Verg. A. 11, 602 Serv.; Liv. 44, 41, 6: mare cum horret fluctibus, is ruffled, rough, Att. ap. Non. 422, 33:duris cautibus horrens Caucasus,
Verg. A. 4, 366:silvis horrentia saxa fragosis,
Ov. M. 4, 778. —Transf.A.To move in an unsteady, shaking manner.1.In gen., to shake, tremble (very rare):2.corpus ut impulsae segetes Aquilonibus horret,
Ov. H. 10, 139; cf. horresco.—In partic.a.To shake, shiver with cold, rigere ( poet. and very rare):b.saepe etiam dominae, quamvis horrebis et ipse, Algentis manus est calfacienda sinu,
Ov. A. A. 2, 213:horrenti tunicam non reddere servo,
Juv. 1, 93:sola pruinosis horret facundia pannis,
Petr. 83.—To tremble, shudder, quake with fright; more freq. as a verb. act., with an object, to shudder or be frightened at, to tremble at, be afraid of (the class. signif. of the word, equally freq. in prose and poetry; cf.: exsecror, abominor, aversor, abhorreo, odi, exhorresco).(α).Absol.:(β).totus, Parmeno, Tremo horreoque, postquam aspexi hanc,
Ter. Eun. 1, 2, 4: Ph. Extimuit tum illa? Me. Horret corpus, cor salit, Plaut. Cist. 2, 3, 9:arrectis auribus horrent Quadrupedes monstrique metu turbantur,
Ov. M. 15, 516:scilicet horreres majoraque monstra putares, si mulier vitulum ederet,
Juv. 2, 122.—With acc.:(γ).si qui imbecillius horrent dolorem et reformidant,
Cic. Tusc. 5, 30, 85:deorum (conscientiam) horrere,
id. Fin. 1, 16, 51:judicium et crimen,
id. Verr. 2, 5, 29, § 74; cf.:ingrati animi crimen,
id. Att. 9, 2, A, 2:ipsam victoriam,
id. Fam. 7, 3, 2: Ariovisti crudelitatem, * Caes. B. G. 1, 32, 4:nomen ipsum accusatoris,
Quint. 12, 7, 1:fragilitatis humanae vires,
Plin. Pan. 27, 1:pauperiem,
Hor. S. 2, 5, 9:onus,
id. Ep. 1, 17, 39:iratum mare,
id. Epod. 2, 6:nutum divitis,
id. Ep. 1, 18, 11:strictas secures trepida cervice,
Sil. 6, 695 et saep.:te Negligit aut horret,
Hor. Ep. 1, 7, 64; cf.:quem dives amicus odit et horret,
id. ib. 1, 18, 25:horrent admotas vulnera cruda manus,
Ov. P. 1, 3, 16:aciem ac tela horrere,
Liv. 21, 53, 2; Curt. 7, 8, 4; 9, 2, 33:illam, quam laudibus effert, horrere,
to loathe, Juv. 6, 183. —With an inf. or relat.-clause:(δ).ego vestris armis armatus non horrui in hunc locum progredi,
Cic. Agr. 2, 37, 101:horreo dicere,
Liv. 7, 40, 9:horret animus referre,
id. 2, 37, 6; 28, 29, 4; Lact. 7, 15, 11; 6, 17, 7:dominatio tanto in odio est omnibus, ut quorsus eruptura sit, horreamus,
Cic. Att. 2, 21, 1; 1, 27, 1:quemadmodum accepturi sitis, horreo,
id. Phil. 7, 3, 8.—With ne:c.eo plus horreo, ne illae magis res nos ceperint, quam nos illas,
Liv. 34, 4, 3.—To shudder with amazement, to be astonished, amazed (very rare):B.quae mehercule ego, Crasse, cum tractantur in causis, horrere soleo,
Cic. de Or. 2, 45, 188:animo horrere,
id. Dom. 55, 140:cogitatione,
Curt. 9, 6, 12; cf. horrendus, 2.—To be of a rough or frightful appearance; to look rough, look frightful; to be terrible, dreadful, horrid (rare; mostly poet.):2.possetne uno tempore florere, deinde vicissim horrere terra,
Cic. N. D. 2, 7, 19: quaedam loca frigoribus hiemis intolerabiliter horrent, Col. 1, 4, 9; German. Progn. 2, 158; cf.: nec fera tempestas toto tamen horret in anno. Ov. F. 1, 495:Phoebus,
Stat. Th. 4, 1.—Trop.:A.horrebant saevis omnia verba minis,
Ov. R. Am. 664.—Hence,horrens, entis, P. a. (acc. to I.), bristly, shaggy, rough ( poet. and very rare):B.horrens Arcadius sus,
Lucr. 5, 25:horrentique atrum nemus imminet umbra,
Verg. A. 1, 165:horrentes Marte Latinos,
id. ib. 10, 237:horrensque feris altaribus Esus,
Luc. 1, 445.—hor-rendus, a, um, P. a.1.(Acc. to II. A. 2. b.) Dreadful, terrible, fearful, terrific, horrible (mostly poet. and in post-Aug. prose):2.horrendum et dictu video mirabile monstrum,
Verg. A. 3, 26:truces horrendaeque imagines,
Plin. Pan. 52, 5:silva invia atque horrenda,
Liv. 9, 36, 1:Roma,
Hor. C. 3, 3, 45:rabies,
id. S. 2, 3, 323:diluvies,
id. C. 4, 14, 27:tempestas (with foeda),
Vell. 2, 100, 2:nox,
Ov. F. 6, 140:vox,
Val. Fl. 1, 210; cf.:lex erat horrendi carminis,
Liv. 1, 26, 6:juvenis Parthis horrendus,
Hor. S. 2, 5, 62:pallor utrasque Fecerat horrendas aspectu,
id. ib. 1, 8, 26:res horrenda relatu,
Ov. M. 15, 298:horrendum dictu!
Verg. A. 4, 454.— Neutr. adv.:belua Lernae Horrendum stridens,
Verg. A. 6, 288:arma Horrendum sonuere,
id. ib. 9, 732;12, 700: intonet horrendum,
Juv. 6, 485.— Plur.:horrenda circumsonantibus Alemannis,
Amm. 27, 10, 10.—In a good sense, wonderful, awful, venerable ( poet.):horrenda virgo (Camilla),
Verg. A. 11, 507:horrendae procul secreta Sibyllae,
id. ib. 6, 10:tectum augustum, ingens... Horrendum silvis et religione parentum,
id. ib. 7, 172. — Adv.: horrendē, dreadfully, Vulg. Sap. 6, 5; 17, 3. -
69 horreo
horrĕo, ui, ēre, v. n. and a. [for horseo, kindred to Sanscr. hrish, to stand erect, to bristle], to stand on end, stand erect, to bristle.I.Lit. (for the most part only poet.;II.not in Ciceron. prose): in corpore pili, ut arista in spica hordei, horrent,
Varr. L. L. 6, § 49 Müll.; cf.:et setae densis similes hastilibus horrent,
Ov. M. 8, 285:saepe horrere sacros doluit Latona capillos,
Tib. 2, 3, 23:horrentibus per totum corpus villis,
Plin. 8, 40, 61, § 150:horrentes barbae,
Petr. 99:horrentibus scopulis gradum inferre,
Plin. Pan. 81, 1:horrentes rubi,
Verg. G. 3, 315:horrentibus hastis,
id. A. 10, 178:horrebant densis aspera crura pilis,
Ov. F. 2, 348:rigidis setis,
id. M. 13, 846:horret capillis ut marinus asperis Echinus aut currens aper,
Hor. Epod. 5, 27:pervigil ecce draco squamis crepitantibus horrens Sibilat,
Ov. H. 12, 101: densantur campis horrentia tela virorum, Enn. ap. Prisc. p. 866 P. (Ann. v. 288 Vahl.); cf.: hastis longis campus splendet et horret, id. ap. Macr. S. 6, 4 (Sat. v. 15 Vahl.); imitated Verg. A. 11, 602 Serv.; Liv. 44, 41, 6: mare cum horret fluctibus, is ruffled, rough, Att. ap. Non. 422, 33:duris cautibus horrens Caucasus,
Verg. A. 4, 366:silvis horrentia saxa fragosis,
Ov. M. 4, 778. —Transf.A.To move in an unsteady, shaking manner.1.In gen., to shake, tremble (very rare):2.corpus ut impulsae segetes Aquilonibus horret,
Ov. H. 10, 139; cf. horresco.—In partic.a.To shake, shiver with cold, rigere ( poet. and very rare):b.saepe etiam dominae, quamvis horrebis et ipse, Algentis manus est calfacienda sinu,
Ov. A. A. 2, 213:horrenti tunicam non reddere servo,
Juv. 1, 93:sola pruinosis horret facundia pannis,
Petr. 83.—To tremble, shudder, quake with fright; more freq. as a verb. act., with an object, to shudder or be frightened at, to tremble at, be afraid of (the class. signif. of the word, equally freq. in prose and poetry; cf.: exsecror, abominor, aversor, abhorreo, odi, exhorresco).(α).Absol.:(β).totus, Parmeno, Tremo horreoque, postquam aspexi hanc,
Ter. Eun. 1, 2, 4: Ph. Extimuit tum illa? Me. Horret corpus, cor salit, Plaut. Cist. 2, 3, 9:arrectis auribus horrent Quadrupedes monstrique metu turbantur,
Ov. M. 15, 516:scilicet horreres majoraque monstra putares, si mulier vitulum ederet,
Juv. 2, 122.—With acc.:(γ).si qui imbecillius horrent dolorem et reformidant,
Cic. Tusc. 5, 30, 85:deorum (conscientiam) horrere,
id. Fin. 1, 16, 51:judicium et crimen,
id. Verr. 2, 5, 29, § 74; cf.:ingrati animi crimen,
id. Att. 9, 2, A, 2:ipsam victoriam,
id. Fam. 7, 3, 2: Ariovisti crudelitatem, * Caes. B. G. 1, 32, 4:nomen ipsum accusatoris,
Quint. 12, 7, 1:fragilitatis humanae vires,
Plin. Pan. 27, 1:pauperiem,
Hor. S. 2, 5, 9:onus,
id. Ep. 1, 17, 39:iratum mare,
id. Epod. 2, 6:nutum divitis,
id. Ep. 1, 18, 11:strictas secures trepida cervice,
Sil. 6, 695 et saep.:te Negligit aut horret,
Hor. Ep. 1, 7, 64; cf.:quem dives amicus odit et horret,
id. ib. 1, 18, 25:horrent admotas vulnera cruda manus,
Ov. P. 1, 3, 16:aciem ac tela horrere,
Liv. 21, 53, 2; Curt. 7, 8, 4; 9, 2, 33:illam, quam laudibus effert, horrere,
to loathe, Juv. 6, 183. —With an inf. or relat.-clause:(δ).ego vestris armis armatus non horrui in hunc locum progredi,
Cic. Agr. 2, 37, 101:horreo dicere,
Liv. 7, 40, 9:horret animus referre,
id. 2, 37, 6; 28, 29, 4; Lact. 7, 15, 11; 6, 17, 7:dominatio tanto in odio est omnibus, ut quorsus eruptura sit, horreamus,
Cic. Att. 2, 21, 1; 1, 27, 1:quemadmodum accepturi sitis, horreo,
id. Phil. 7, 3, 8.—With ne:c.eo plus horreo, ne illae magis res nos ceperint, quam nos illas,
Liv. 34, 4, 3.—To shudder with amazement, to be astonished, amazed (very rare):B.quae mehercule ego, Crasse, cum tractantur in causis, horrere soleo,
Cic. de Or. 2, 45, 188:animo horrere,
id. Dom. 55, 140:cogitatione,
Curt. 9, 6, 12; cf. horrendus, 2.—To be of a rough or frightful appearance; to look rough, look frightful; to be terrible, dreadful, horrid (rare; mostly poet.):2.possetne uno tempore florere, deinde vicissim horrere terra,
Cic. N. D. 2, 7, 19: quaedam loca frigoribus hiemis intolerabiliter horrent, Col. 1, 4, 9; German. Progn. 2, 158; cf.: nec fera tempestas toto tamen horret in anno. Ov. F. 1, 495:Phoebus,
Stat. Th. 4, 1.—Trop.:A.horrebant saevis omnia verba minis,
Ov. R. Am. 664.—Hence,horrens, entis, P. a. (acc. to I.), bristly, shaggy, rough ( poet. and very rare):B.horrens Arcadius sus,
Lucr. 5, 25:horrentique atrum nemus imminet umbra,
Verg. A. 1, 165:horrentes Marte Latinos,
id. ib. 10, 237:horrensque feris altaribus Esus,
Luc. 1, 445.—hor-rendus, a, um, P. a.1.(Acc. to II. A. 2. b.) Dreadful, terrible, fearful, terrific, horrible (mostly poet. and in post-Aug. prose):2.horrendum et dictu video mirabile monstrum,
Verg. A. 3, 26:truces horrendaeque imagines,
Plin. Pan. 52, 5:silva invia atque horrenda,
Liv. 9, 36, 1:Roma,
Hor. C. 3, 3, 45:rabies,
id. S. 2, 3, 323:diluvies,
id. C. 4, 14, 27:tempestas (with foeda),
Vell. 2, 100, 2:nox,
Ov. F. 6, 140:vox,
Val. Fl. 1, 210; cf.:lex erat horrendi carminis,
Liv. 1, 26, 6:juvenis Parthis horrendus,
Hor. S. 2, 5, 62:pallor utrasque Fecerat horrendas aspectu,
id. ib. 1, 8, 26:res horrenda relatu,
Ov. M. 15, 298:horrendum dictu!
Verg. A. 4, 454.— Neutr. adv.:belua Lernae Horrendum stridens,
Verg. A. 6, 288:arma Horrendum sonuere,
id. ib. 9, 732;12, 700: intonet horrendum,
Juv. 6, 485.— Plur.:horrenda circumsonantibus Alemannis,
Amm. 27, 10, 10.—In a good sense, wonderful, awful, venerable ( poet.):horrenda virgo (Camilla),
Verg. A. 11, 507:horrendae procul secreta Sibyllae,
id. ib. 6, 10:tectum augustum, ingens... Horrendum silvis et religione parentum,
id. ib. 7, 172. — Adv.: horrendē, dreadfully, Vulg. Sap. 6, 5; 17, 3. -
70 impero
impĕro ( inp-), āvi, ātum, 1 (archaic form, imperassit, Cic. Leg. 3, 3, 6, and induperantum = imperantium, Enn. Ann. v. 413 Vahl.), v. a. and n. [in-paro], to command, order, enjoin (cf.: jubeo, praecipio, mando).I.In gen., constr. with acc., an inf. or an object-clause, a relative-clause, with ut, ne, or the simple subj., with the simple dat. or absol.(α).With acc. (and dat. personæ):(β).faciendum id nobis quod parentes imperant,
Plaut. Stich. 1, 1, 53:fac quod imperat,
id. Poen. 5, 3, 29; Ter. Hec. 2, 2, 2:quae imperarentur, facere dixerunt,
Caes. B. G. 2, 32, 3:numquid aliud imperas?
Ter. Eun. 2, 1, 7; id. Heaut. 4, 3, 26:sto exspectans, si quid mihi imperent,
id. Eun. 3, 5, 46:nonnumquam etiam puerum vocaret: credo, cui cenam imperaret,
i. e. ordered to get him his supper, Cic. Rosc. Am. 21, 59:imperat ei nuptias,
Quint. 7, 1, 14:vigilias,
id. 11, 3, 26:certum modum,
id. 11, 2, 27:moram et sollicitudinem initiis impero,
id. 10, 3, 9: graves dominae cogitationum libidines infinita quaedam cogunt atque imperant, Cic. Fragm. ap. Non. 424, 30 (Rep. 6, 1 Mos.):utque Imperet hoc natura potens,
Hor. S. 2, 1, 51.—In pass.:arma imperata a populo Romano,
Liv. 40, 34, 9:quod ipsum imperari optimum est,
Quint. 2, 5, 6:imperata pensa,
id. 3, 7, 6:exemplar imperatae schemae,
Suet. Tib. 43.—With inf. or an object-clause (esp. freq. in the post-Aug. per.; in Cic. and Cæs. only with inf. pass. or dep.):* With inf.animo nunc jam otioso esse impero,
Ter. And. 5, 2, 1:imperavi egomet mihi omnia assentari,
id. Eun. 2, 2, 21:jungere equos Titan velocibus imperat Horis,
Ov. M. 2, 118; 3, 4:nec minus in certo dentes cadere imperat aetas Tempore,
Lucr. 5, 672:has omnes actuarias imperat fieri,
Caes. B. G. 5, 1, 3:pericula vilia habere,
Sall. C. 16, 2:frumentum conportare,
id. J. 48, 2; Hirt. B. G. 8, 27; Curt. 10, 1, 19; Tac. A. 2, 25:Liviam ad se deduci imperavit,
Suet. Calig. 25; id. Aug. 27; id. Tib. 60.—In pass.: in has lautumias, si qui publice custodiendi sunt, ex ceteris oppidis deduci imperantur, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69.—act.:(γ).haec ego procurare et idoneus imperor,
Hor. Ep. 1, 5, 21. —With a rel.-clause (very rare):(δ).imperabat coram, quid opus facto esset puerperae,
Ter. And. 3, 2, 10:quin tu, quod faciam, impera,
id. Phorm. 1, 4, 46; Plaut. Curc. 1, 1, 3 and 6; id. Capt. 2, 3, 10.—With ut, ne, or the simple subj.:(ε).ecce Apollo mihi ex oraculo imperat, Ut, etc.,
Plaut. Men. 5, 2, 87:his, uti conquirerent et reducerent, imperavit,
Caes. B. G. 1, 28, 1:consulibus designatis imperavit senatus, ut, etc.,
Liv. 42, 28, 7: quibus negotium a senatu est imperatum, ut, etc., S. C. ap. Front. Aquaed. 104; Petr. 1:mihi, ne abscedam, imperat,
Ter. Eun. 3, 5, 30:Caesar suis imperavit, ne, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 2; 2, 32, 2; 3, 89, 4:letoque det imperat Argum,
Ov. M. 1, 670; 13, 659. —With simple dat.:(ζ).si huic imperabo, probe tectum habebo,
Plaut. Most. 4, 1, 14 (cf. above a):aliquid alicui,
Ter. Eun. 3, 5, 46; Cic. Rosc. Am. 21, 59. —Absol.: Pa. Jubesne? Ch. Jubeo, cogo atque impero, Ter. Eun. 2, 3, 97:II.si quid opus est, impera,
Plaut. Am. 3, 3, 1:impera, si quid vis,
id. Aul. 2, 1, 23:omnia faciam: impera,
Ter. Heaut. 5, 5, 11:quidvis oneris impone, impera,
id. And. 5, 3, 26.In partic.A.In publicists' lang., to order to be furnished or supplied, to give orders for, make a requisition for:B.cum frumentum sibi in cellam imperavisset (Verrem),
Cic. Div. in Caecil. 10, 30:quem (numerum frumenti) ei civitati imperas emendum,
id. Verr. 2, 3, 74, § 173:negas fratrem meum pecuniam ullam in remiges imperasse,
id. Fl. 14, 33:pecuniam,
id. ib. § 32; cf.:argenti pondo ducenta milia Jugurthae,
Sall. J. 62, 5:arma,
Caes. B. C. 1, 6 fin.:equites civitatibus,
id. B. G. 6, 4 fin.; cf.:quam maximum militum numerum provinciae toti,
id. ib. 1, 7, 2:obsides reliquis civitatibus,
id. ib. 7, 64, 1; so, obsides Cic. de Imp. Pomp. 12, 35; Suet. Caes. 25. —In publicists' and milit. lang., alicui or absol., to command, govern, rule over:b.his (magistratibus) praescribendus est imperandi modus... qui modeste paret, videtur, qui aliquando imperet, dignus esse,
Cic. Leg. 3, 2, 5; cf.:sic noster populus in pace et domi imperat,
id. Rep. 1, 40:nulla est tam stulta civitas, quae non injuste imperare malit, quam servire juste,
id. ib. 3, 18; cf.also: cum is, qui imperat aliis, servit ipse nulli cupiditati,
id. ib. 1, 34:omnibus gentibus ac nationibus terra marique imperare,
id. de Imp. Pomp. 19, 56; cf.:jus esse belli, ut, qui vicissent, iis, quos vicissent, quemadmodum vellent imperarent,
Caes. B. G. 1, 36, 1:Jugurtha omni Numidiae imperare parat,
Sall. J. 13, 2:quot nationibus imperabat,
Quint. 11, 2, 50:clarus Anchisae Venerisque sanguis Imperet,
Hor. Carm. Sec. 51; cf. id. C. 3, 6, 5:recusabat imperare,
i. e. to be emperor, Plin. Pan. 5, 5; cf.:ipsum quandoque imperaturum,
Suet. Claud. 3; id. Galb. 4; id. Oth. 4; id. Vit. 14; id. Tit. 2 et saep.— Hence,Ad imperandum, to receive orders or instructions:2.nunc ades ad imperandum, vel ad parendum potius: sic enim antiqui loquebantur,
Cic. Fam. 9, 25, 2; cf.:cum ipse ad imperandum Tisidium vocaretur,
Sall. J. 62, 8 Kritz.—Transf., beyond the publicist's sphere, to command, master, govern, rule, control:C.liberis,
Ter. Ad. 1, 1, 51:imperare sibi, maximum imperium est,
Sen. Ep. 113 fin.:ut nobismet ipsis imperemus,
Cic. Tusc. 2, 21, 47:cum homines cupiditatibus iis, quibus ceteri serviunt, imperabunt,
id. Lael. 22, 82:accensae irae,
Ov. M. 9, 28:dolori,
Plin. Ep. 8, 19, 2:lacrimis,
Sil. 2, 652:amori suo,
Petr. 83:ingenio suo,
Sen. Contr. 1 praef. med.; cf.:imperare animo nequivi, quin, priusquam perirem, cur periturus essem, scirem,
Liv. 34, 31, 2: quibus egestas imperat, rules, governs, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 357 Vahl.): imperat arvis, holds control over, i. e. forces to be productive, Verg. G. 1, 99; cf.:sola terrae seges imperatur,
Tac. G. 26:fertilibus agris non est imperandum,
Sen. Tranq. 15:sic imperant vitibus et eas multis palmitibus onerant,
Col. 3, 3, 6:alius patrimonio suo plus imperavit quam ferre possit,
Sen. Tranq. 4; cf.also trop.: tamquam nescias, cui imperem: Epicurum,
id. Ep. 29 fin.:dum per continuos dies nimis imperat voci, rursus sanguinem reddidit,
Plin. Ep. 5, 19, 6: imperat ergo viro [p. 902] (mulier), Juv. 6, 224.— Absol.:animum rege, qui, nisi paret, Imperat,
Hor. Ep. 1, 2, 63:permittat, an vetet an imperet (lex),
Quint. 7, 7, 7:(eloquentia) hic regnat, hic imperat, hic sola vincit,
id. 7, 4, 24.—In publicists' lang., to order the citizens to assemble, to summon:D.dein consul eloquitur ad exercitum: Impero qua convenit ad comitia centuriata,
Varr. L. L. 6, § 88 Müll.; Gell. 15, 27, 4;so comically,
Plaut. Capt. 1, 2, 52; cf. id. Cist. 1, 1, 60.—In medic. lang., to order, prescribe: non idem imperassem omnibus per diversa aegrotantibus, Sen. de Ira, 1, 16; Plin. 24, 1, 1, § 5:E.si vires patiuntur, imperanda tridui abstinentia est,
Cels. 7, 20.—In gram.:imperandi declinatus,
i. e. inflections of the imperative, Varr. L. L. 10, § 32 Müll.— Hence, impĕ-rātum, i, n., that which is commanded, a command, order:jussus arma abicere, imperatum facit,
executes the order, obeys, Caes. B. G. 5, 37, 1; freq. in plur.:imperata facere,
id. ib. 2, 3, 3; 5, 20 fin.; 6, 10, 3; id. B. C. 1, 60, 1; 2, 12, 4; 3, 34, 2 al.; cf.:imperata detrectare,
Suet. Caes. 54:Senones ad imperatum non venire,
according to orders, as ordered, Caes. B. G. 6, 2, 3. -
71 impleo
implĕo ( inpl-), ēvi, ētum, 2 (sync. forms:I.implerunt,
Verg. E. 6, 48; id. G. 4, 461; Pers. 1, 99; Ov. M. 11, 666 al.:impleris,
Hor. Epod. 17, 59:implerit,
Ov. M. 6, 111:implerint,
Cic. Agr. 2, 18, 47:implerat,
Ov. M. 9, 280 al.:implessem,
Verg. A. 4, 605:implesset,
Ov. M. 9, 667:inplesse,
Liv. 4, 41; Tib. 3, 3, 1; Tac. H. 2, 78 al.), v. a. [inpleo], to fill up, fill full, to make full, fill (freq. and class.; cf. expleo, compleo).Lit.A.In gen.(α).Aliquid ( aliquem) aliqua re:(β).is vomens frustis esculentis gremium suum et totum tribunal implevit,
Cic. Phil. 2, 25, 63:implevitque mero pateram,
Verg. A. 1, 729:foros flammis,
id. ib. 4, 605:herbarum suco expresso caput impleatur,
i. e. be wet all over with, Cels. 3, 18 med.; so,caput calido oleo,
id. 4, 2, 1 med.:cibis vinoque venas,
Liv. 26, 14, 5: manum pinu flagranti, fills his hand with, i. e. grasps, Verg. A. 9, 72:fusti istorum caput,
Plaut. Aul. 3, 3, 6; cf.in the comic pun: quae (dolia) nisi erunt semper plena, ego te implebo flagris,
id. Cas. 1, 35:tuis oraculis Chrysippus totum volumen implevit,
Cic. Div. 2, 56, 115; cf. in the foll. g:Neptunus ventis implevit vela secundis,
filled, swelled, Verg. A. 7, 23.—Aliquid alicujus rei (in analogy with plenus; cf.(γ).compleo): ollam denariorum implere,
Cic. Fam. 9, 18, 4.—With a simple acc.:B.id mustum coicies in amphoram et implebis ad summum,
Col. 12, 36:alter de ipsa justitia quatuor implevit sane grandes libros,
Cic. Rep. 3, 8; cf. id. Ac. 2, 27, 87.—In partic.1.To fill with food, to satisfy, satiate:2.praeparatā nos implevimus cenā,
Petr. 16:implentur veteris Bacchi pinguisque ferinae,
satisfy, regale themselves, Verg. A. 1, 215; so,vis impleri, mid.,
Juv. 5, 75; cf.:se interdiu,
Cels. 1, 2 fin. —To fill, to make fleshy, fat, stout:3.si aqua inter cutem quem implevit,
Cels. 2, 8 med.:implet corpus modica exercitatio, etc.,
makes fat, id. 1, 3 med.:nascentes implent conchylia lunae,
fill up, fatten, Hor. S. 2, 4, 30:Nomentanae vites se frequenter implent,
Col. 3, 2, 14.—Hence also of women and animals, to make pregnant, impregnate:(Peleus Thetidem) ingenti implet Achille,
Ov. M. 11, 265; 4, 698; 5, 111; 9, 280; so of animals: sues implentur uno coitu, Plin. 8, 51, 77, § 205; 9, 23, 39, § 76; Col. 7, 6, 3. —To fill up, amount to a certain measure:II.mensuraque roboris ulnas Quinque ter implebat,
Ov. M. 8, 748:arboris crassitudo quatuor hominum ulnas complectentium implebat,
Plin. 16, 40, 76, § 202; cf. id. 18, 10, 20, § 92:luna quater junctis implerat cornibus orbem,
Ov. M. 2, 344; 7, 530.Trop.A.Ingen., to fill, make full.(α).Aliquid ( aliquem) aliqua re:(β).impune ut urbem nomine impleris meo,
Hor. Epod. 17, 59:urbem tumultu,
Liv. 24, 26, 12; cf.:voce deos,
Val. Fl. 2, 167:aliquem hortatibus,
id. 4, 81:aliquem spe,
Just. 29, 4 fin.:pectus falsis terroribus,
Hor. Ep. 2, 1, 212:scopulos lacrimosis vocibus,
Verg. A. 11, 274:multitudinem exspectatione vana,
Liv. 36, 29, 3; 41, 5, 2:milites praeda,
satisfy, id. 7, 16, 3; 25, 20, 6:omnia terrore,
id. 9, 24, 8:anxiis curis,
id. 1, 56, 4 et saep.:vacua causarum conviciis,
Quint. 12, 9, 8; 4, 2, 114; Tac. A. 1, 22:rem alioqui levem sententiarum pondere,
Quint. 9, 3, 74; cf. id. 5, 13, 56; Liv. 7, 2, 7:cum sese sociorum, cum regum sanguine implerint,
have filled, covered, Cic. Agr. 2, 18, 47:se caedibus,
Sil. 9, 528:te ager vitibus implet,
enriches, Juv. 9, 56.— Pass.:omnia delubra pacem deum exposcentium virorum turba inplebantur,
were thronged, Liv. 3, 5, 14.—Aliquid ( aliquem) alicujus rei:(γ).celeriter adulescentem suae temeritatis implet,
Liv. 1, 46, 8:omnia erroris mutui,
id. 4, 41, 7:aliquem spei animorumque,
id. 7, 7, 5:aliquem religionis,
id. 5, 28, 4:hostes fugae et formidinis,
id. 10, 14, 20 et saep.—With the simple acc.:(δ).acta magni Herculis implerant terras,
Ov. M. 9, 135; 9, 667; id. F. 1, 93:quod tectum magnus hospes impleveris,
hast filled with thy presence, thy greatness, Plin. Pan. 15, 4; id. Ep. 7, 24 fin.:non semper implet (Demosthenes) aures meas,
does not always satisfy, Cic. Or. 29, 104:odium novercae,
Ov. M. 9, 135: implere ceterorum rudes animos, i. q. to inflame, to poison, Tac. A. 1, 31; cf.:urbs deinde impletur (sc. contagione morbi),
Liv. 4, 30, 8:nondum implevere medullas maturae mala nequitiae,
Juv. 14, 215:vestigia alicujus,
to follow after, imitate, Plin. Ep. 8, 13, 1:ceras pusillas,
i. e. to cover with writing, Juv. 14, 30; cf.:ceras capaces,
id. 1, 63:tabulas,
id. 2, 58:vices,
Claud. VI. Cons. Hon. 432.—With the simple abl.: Minyae clamoribus implent (sc. Jasonem), fill, i. e. spur on, inflame by acclamation, Ov. M. 7, 120.—B.In partic.1.To fill up a portion of time or a number, to make out, complete, finish, end:2.puer, qui nondum impleverat annum,
Ov. M. 9, 338:octavum et nonagesimum annum,
Quint. 3, 1, 14; cf.:me quater undenos sciat implevisse Decembres,
Hor. Ep. 1, 20, 27:vitae cursum,
Plin. 7, 16, 16, § 75:finem vitae sponte an fato,
Tac. A. 2, 42 fin.:impleta ut essent sex milia,
Liv. 33, 14; cf.:cohortes conscripserat ac triginta legionum instar impleverat,
Vell. 2, 20, 4:si numerum, si tres implevero,
Juv. 9, 90.—With the accessory notion of activity, to fulfil, discharge, execute, satisfy, content:3.ne id profiteri videar, quod non possim implere,
Cic. Clu. 18, 51; cf.promissum,
Plin. Ep. 2, 12, 6:munia sua,
Tac. A. 3, 53:incohatas delationes,
Dig. 48, 1, 5:consilium,
Tac. H. 1, 16:vera bona,
id. Agr. 44:fata,
Liv. 1, 7, 11:utinam quam spem ille de me concepit, partes officii,
Plin. Ep. 5, 56, 3; 10, 52, 2 (D):impleverim!
id. ib. 1, 10, 3; Quint. 6, 1, 12:desideria naturae,
Curt. 6, 2, 3:exsequiarum officium,
Just. 23, 2, 8:religionis officium,
Sulp. Sev. Chron. 2, 35, 3:hominis officium, Lact. Op. Dei, 20, 9: officium (opp. suscipere),
id. 6, 6, 15:mandatum,
Gai. Inst. 3, 161:legem,
Vulg. Rom. 13, 8.—Rarely with a personal object:implere censorem,
i. e. to discharge the office of censor, Vell. 2, 95 fin. Ruhnk.—Rhet. t. t., to make emphatic, make prominent:infirma, nisi majore quodam oratoris spiritu implentur,
Quint. 5, 13, 56. -
72 injugis
I.Hostia, Macr. S. 3, 5; cf.: boves, qui sub jugo non fuerint, Paul. ex Fest. p. 113 Müll.; Fulg. p. 560, 33.—II.Injuges versus, verses in which no connecting particle occurs (e. g. tectum augustum, ingens, centum sublime columnis, Verg. A. 7, 170), Diom. p. 489 P. -
73 inpero
impĕro ( inp-), āvi, ātum, 1 (archaic form, imperassit, Cic. Leg. 3, 3, 6, and induperantum = imperantium, Enn. Ann. v. 413 Vahl.), v. a. and n. [in-paro], to command, order, enjoin (cf.: jubeo, praecipio, mando).I.In gen., constr. with acc., an inf. or an object-clause, a relative-clause, with ut, ne, or the simple subj., with the simple dat. or absol.(α).With acc. (and dat. personæ):(β).faciendum id nobis quod parentes imperant,
Plaut. Stich. 1, 1, 53:fac quod imperat,
id. Poen. 5, 3, 29; Ter. Hec. 2, 2, 2:quae imperarentur, facere dixerunt,
Caes. B. G. 2, 32, 3:numquid aliud imperas?
Ter. Eun. 2, 1, 7; id. Heaut. 4, 3, 26:sto exspectans, si quid mihi imperent,
id. Eun. 3, 5, 46:nonnumquam etiam puerum vocaret: credo, cui cenam imperaret,
i. e. ordered to get him his supper, Cic. Rosc. Am. 21, 59:imperat ei nuptias,
Quint. 7, 1, 14:vigilias,
id. 11, 3, 26:certum modum,
id. 11, 2, 27:moram et sollicitudinem initiis impero,
id. 10, 3, 9: graves dominae cogitationum libidines infinita quaedam cogunt atque imperant, Cic. Fragm. ap. Non. 424, 30 (Rep. 6, 1 Mos.):utque Imperet hoc natura potens,
Hor. S. 2, 1, 51.—In pass.:arma imperata a populo Romano,
Liv. 40, 34, 9:quod ipsum imperari optimum est,
Quint. 2, 5, 6:imperata pensa,
id. 3, 7, 6:exemplar imperatae schemae,
Suet. Tib. 43.—With inf. or an object-clause (esp. freq. in the post-Aug. per.; in Cic. and Cæs. only with inf. pass. or dep.):* With inf.animo nunc jam otioso esse impero,
Ter. And. 5, 2, 1:imperavi egomet mihi omnia assentari,
id. Eun. 2, 2, 21:jungere equos Titan velocibus imperat Horis,
Ov. M. 2, 118; 3, 4:nec minus in certo dentes cadere imperat aetas Tempore,
Lucr. 5, 672:has omnes actuarias imperat fieri,
Caes. B. G. 5, 1, 3:pericula vilia habere,
Sall. C. 16, 2:frumentum conportare,
id. J. 48, 2; Hirt. B. G. 8, 27; Curt. 10, 1, 19; Tac. A. 2, 25:Liviam ad se deduci imperavit,
Suet. Calig. 25; id. Aug. 27; id. Tib. 60.—In pass.: in has lautumias, si qui publice custodiendi sunt, ex ceteris oppidis deduci imperantur, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69.—act.:(γ).haec ego procurare et idoneus imperor,
Hor. Ep. 1, 5, 21. —With a rel.-clause (very rare):(δ).imperabat coram, quid opus facto esset puerperae,
Ter. And. 3, 2, 10:quin tu, quod faciam, impera,
id. Phorm. 1, 4, 46; Plaut. Curc. 1, 1, 3 and 6; id. Capt. 2, 3, 10.—With ut, ne, or the simple subj.:(ε).ecce Apollo mihi ex oraculo imperat, Ut, etc.,
Plaut. Men. 5, 2, 87:his, uti conquirerent et reducerent, imperavit,
Caes. B. G. 1, 28, 1:consulibus designatis imperavit senatus, ut, etc.,
Liv. 42, 28, 7: quibus negotium a senatu est imperatum, ut, etc., S. C. ap. Front. Aquaed. 104; Petr. 1:mihi, ne abscedam, imperat,
Ter. Eun. 3, 5, 30:Caesar suis imperavit, ne, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 2; 2, 32, 2; 3, 89, 4:letoque det imperat Argum,
Ov. M. 1, 670; 13, 659. —With simple dat.:(ζ).si huic imperabo, probe tectum habebo,
Plaut. Most. 4, 1, 14 (cf. above a):aliquid alicui,
Ter. Eun. 3, 5, 46; Cic. Rosc. Am. 21, 59. —Absol.: Pa. Jubesne? Ch. Jubeo, cogo atque impero, Ter. Eun. 2, 3, 97:II.si quid opus est, impera,
Plaut. Am. 3, 3, 1:impera, si quid vis,
id. Aul. 2, 1, 23:omnia faciam: impera,
Ter. Heaut. 5, 5, 11:quidvis oneris impone, impera,
id. And. 5, 3, 26.In partic.A.In publicists' lang., to order to be furnished or supplied, to give orders for, make a requisition for:B.cum frumentum sibi in cellam imperavisset (Verrem),
Cic. Div. in Caecil. 10, 30:quem (numerum frumenti) ei civitati imperas emendum,
id. Verr. 2, 3, 74, § 173:negas fratrem meum pecuniam ullam in remiges imperasse,
id. Fl. 14, 33:pecuniam,
id. ib. § 32; cf.:argenti pondo ducenta milia Jugurthae,
Sall. J. 62, 5:arma,
Caes. B. C. 1, 6 fin.:equites civitatibus,
id. B. G. 6, 4 fin.; cf.:quam maximum militum numerum provinciae toti,
id. ib. 1, 7, 2:obsides reliquis civitatibus,
id. ib. 7, 64, 1; so, obsides Cic. de Imp. Pomp. 12, 35; Suet. Caes. 25. —In publicists' and milit. lang., alicui or absol., to command, govern, rule over:b.his (magistratibus) praescribendus est imperandi modus... qui modeste paret, videtur, qui aliquando imperet, dignus esse,
Cic. Leg. 3, 2, 5; cf.:sic noster populus in pace et domi imperat,
id. Rep. 1, 40:nulla est tam stulta civitas, quae non injuste imperare malit, quam servire juste,
id. ib. 3, 18; cf.also: cum is, qui imperat aliis, servit ipse nulli cupiditati,
id. ib. 1, 34:omnibus gentibus ac nationibus terra marique imperare,
id. de Imp. Pomp. 19, 56; cf.:jus esse belli, ut, qui vicissent, iis, quos vicissent, quemadmodum vellent imperarent,
Caes. B. G. 1, 36, 1:Jugurtha omni Numidiae imperare parat,
Sall. J. 13, 2:quot nationibus imperabat,
Quint. 11, 2, 50:clarus Anchisae Venerisque sanguis Imperet,
Hor. Carm. Sec. 51; cf. id. C. 3, 6, 5:recusabat imperare,
i. e. to be emperor, Plin. Pan. 5, 5; cf.:ipsum quandoque imperaturum,
Suet. Claud. 3; id. Galb. 4; id. Oth. 4; id. Vit. 14; id. Tit. 2 et saep.— Hence,Ad imperandum, to receive orders or instructions:2.nunc ades ad imperandum, vel ad parendum potius: sic enim antiqui loquebantur,
Cic. Fam. 9, 25, 2; cf.:cum ipse ad imperandum Tisidium vocaretur,
Sall. J. 62, 8 Kritz.—Transf., beyond the publicist's sphere, to command, master, govern, rule, control:C.liberis,
Ter. Ad. 1, 1, 51:imperare sibi, maximum imperium est,
Sen. Ep. 113 fin.:ut nobismet ipsis imperemus,
Cic. Tusc. 2, 21, 47:cum homines cupiditatibus iis, quibus ceteri serviunt, imperabunt,
id. Lael. 22, 82:accensae irae,
Ov. M. 9, 28:dolori,
Plin. Ep. 8, 19, 2:lacrimis,
Sil. 2, 652:amori suo,
Petr. 83:ingenio suo,
Sen. Contr. 1 praef. med.; cf.:imperare animo nequivi, quin, priusquam perirem, cur periturus essem, scirem,
Liv. 34, 31, 2: quibus egestas imperat, rules, governs, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 357 Vahl.): imperat arvis, holds control over, i. e. forces to be productive, Verg. G. 1, 99; cf.:sola terrae seges imperatur,
Tac. G. 26:fertilibus agris non est imperandum,
Sen. Tranq. 15:sic imperant vitibus et eas multis palmitibus onerant,
Col. 3, 3, 6:alius patrimonio suo plus imperavit quam ferre possit,
Sen. Tranq. 4; cf.also trop.: tamquam nescias, cui imperem: Epicurum,
id. Ep. 29 fin.:dum per continuos dies nimis imperat voci, rursus sanguinem reddidit,
Plin. Ep. 5, 19, 6: imperat ergo viro [p. 902] (mulier), Juv. 6, 224.— Absol.:animum rege, qui, nisi paret, Imperat,
Hor. Ep. 1, 2, 63:permittat, an vetet an imperet (lex),
Quint. 7, 7, 7:(eloquentia) hic regnat, hic imperat, hic sola vincit,
id. 7, 4, 24.—In publicists' lang., to order the citizens to assemble, to summon:D.dein consul eloquitur ad exercitum: Impero qua convenit ad comitia centuriata,
Varr. L. L. 6, § 88 Müll.; Gell. 15, 27, 4;so comically,
Plaut. Capt. 1, 2, 52; cf. id. Cist. 1, 1, 60.—In medic. lang., to order, prescribe: non idem imperassem omnibus per diversa aegrotantibus, Sen. de Ira, 1, 16; Plin. 24, 1, 1, § 5:E.si vires patiuntur, imperanda tridui abstinentia est,
Cels. 7, 20.—In gram.:imperandi declinatus,
i. e. inflections of the imperative, Varr. L. L. 10, § 32 Müll.— Hence, impĕ-rātum, i, n., that which is commanded, a command, order:jussus arma abicere, imperatum facit,
executes the order, obeys, Caes. B. G. 5, 37, 1; freq. in plur.:imperata facere,
id. ib. 2, 3, 3; 5, 20 fin.; 6, 10, 3; id. B. C. 1, 60, 1; 2, 12, 4; 3, 34, 2 al.; cf.:imperata detrectare,
Suet. Caes. 54:Senones ad imperatum non venire,
according to orders, as ordered, Caes. B. G. 6, 2, 3. -
74 inpleo
implĕo ( inpl-), ēvi, ētum, 2 (sync. forms:I.implerunt,
Verg. E. 6, 48; id. G. 4, 461; Pers. 1, 99; Ov. M. 11, 666 al.:impleris,
Hor. Epod. 17, 59:implerit,
Ov. M. 6, 111:implerint,
Cic. Agr. 2, 18, 47:implerat,
Ov. M. 9, 280 al.:implessem,
Verg. A. 4, 605:implesset,
Ov. M. 9, 667:inplesse,
Liv. 4, 41; Tib. 3, 3, 1; Tac. H. 2, 78 al.), v. a. [inpleo], to fill up, fill full, to make full, fill (freq. and class.; cf. expleo, compleo).Lit.A.In gen.(α).Aliquid ( aliquem) aliqua re:(β).is vomens frustis esculentis gremium suum et totum tribunal implevit,
Cic. Phil. 2, 25, 63:implevitque mero pateram,
Verg. A. 1, 729:foros flammis,
id. ib. 4, 605:herbarum suco expresso caput impleatur,
i. e. be wet all over with, Cels. 3, 18 med.; so,caput calido oleo,
id. 4, 2, 1 med.:cibis vinoque venas,
Liv. 26, 14, 5: manum pinu flagranti, fills his hand with, i. e. grasps, Verg. A. 9, 72:fusti istorum caput,
Plaut. Aul. 3, 3, 6; cf.in the comic pun: quae (dolia) nisi erunt semper plena, ego te implebo flagris,
id. Cas. 1, 35:tuis oraculis Chrysippus totum volumen implevit,
Cic. Div. 2, 56, 115; cf. in the foll. g:Neptunus ventis implevit vela secundis,
filled, swelled, Verg. A. 7, 23.—Aliquid alicujus rei (in analogy with plenus; cf.(γ).compleo): ollam denariorum implere,
Cic. Fam. 9, 18, 4.—With a simple acc.:B.id mustum coicies in amphoram et implebis ad summum,
Col. 12, 36:alter de ipsa justitia quatuor implevit sane grandes libros,
Cic. Rep. 3, 8; cf. id. Ac. 2, 27, 87.—In partic.1.To fill with food, to satisfy, satiate:2.praeparatā nos implevimus cenā,
Petr. 16:implentur veteris Bacchi pinguisque ferinae,
satisfy, regale themselves, Verg. A. 1, 215; so,vis impleri, mid.,
Juv. 5, 75; cf.:se interdiu,
Cels. 1, 2 fin. —To fill, to make fleshy, fat, stout:3.si aqua inter cutem quem implevit,
Cels. 2, 8 med.:implet corpus modica exercitatio, etc.,
makes fat, id. 1, 3 med.:nascentes implent conchylia lunae,
fill up, fatten, Hor. S. 2, 4, 30:Nomentanae vites se frequenter implent,
Col. 3, 2, 14.—Hence also of women and animals, to make pregnant, impregnate:(Peleus Thetidem) ingenti implet Achille,
Ov. M. 11, 265; 4, 698; 5, 111; 9, 280; so of animals: sues implentur uno coitu, Plin. 8, 51, 77, § 205; 9, 23, 39, § 76; Col. 7, 6, 3. —To fill up, amount to a certain measure:II.mensuraque roboris ulnas Quinque ter implebat,
Ov. M. 8, 748:arboris crassitudo quatuor hominum ulnas complectentium implebat,
Plin. 16, 40, 76, § 202; cf. id. 18, 10, 20, § 92:luna quater junctis implerat cornibus orbem,
Ov. M. 2, 344; 7, 530.Trop.A.Ingen., to fill, make full.(α).Aliquid ( aliquem) aliqua re:(β).impune ut urbem nomine impleris meo,
Hor. Epod. 17, 59:urbem tumultu,
Liv. 24, 26, 12; cf.:voce deos,
Val. Fl. 2, 167:aliquem hortatibus,
id. 4, 81:aliquem spe,
Just. 29, 4 fin.:pectus falsis terroribus,
Hor. Ep. 2, 1, 212:scopulos lacrimosis vocibus,
Verg. A. 11, 274:multitudinem exspectatione vana,
Liv. 36, 29, 3; 41, 5, 2:milites praeda,
satisfy, id. 7, 16, 3; 25, 20, 6:omnia terrore,
id. 9, 24, 8:anxiis curis,
id. 1, 56, 4 et saep.:vacua causarum conviciis,
Quint. 12, 9, 8; 4, 2, 114; Tac. A. 1, 22:rem alioqui levem sententiarum pondere,
Quint. 9, 3, 74; cf. id. 5, 13, 56; Liv. 7, 2, 7:cum sese sociorum, cum regum sanguine implerint,
have filled, covered, Cic. Agr. 2, 18, 47:se caedibus,
Sil. 9, 528:te ager vitibus implet,
enriches, Juv. 9, 56.— Pass.:omnia delubra pacem deum exposcentium virorum turba inplebantur,
were thronged, Liv. 3, 5, 14.—Aliquid ( aliquem) alicujus rei:(γ).celeriter adulescentem suae temeritatis implet,
Liv. 1, 46, 8:omnia erroris mutui,
id. 4, 41, 7:aliquem spei animorumque,
id. 7, 7, 5:aliquem religionis,
id. 5, 28, 4:hostes fugae et formidinis,
id. 10, 14, 20 et saep.—With the simple acc.:(δ).acta magni Herculis implerant terras,
Ov. M. 9, 135; 9, 667; id. F. 1, 93:quod tectum magnus hospes impleveris,
hast filled with thy presence, thy greatness, Plin. Pan. 15, 4; id. Ep. 7, 24 fin.:non semper implet (Demosthenes) aures meas,
does not always satisfy, Cic. Or. 29, 104:odium novercae,
Ov. M. 9, 135: implere ceterorum rudes animos, i. q. to inflame, to poison, Tac. A. 1, 31; cf.:urbs deinde impletur (sc. contagione morbi),
Liv. 4, 30, 8:nondum implevere medullas maturae mala nequitiae,
Juv. 14, 215:vestigia alicujus,
to follow after, imitate, Plin. Ep. 8, 13, 1:ceras pusillas,
i. e. to cover with writing, Juv. 14, 30; cf.:ceras capaces,
id. 1, 63:tabulas,
id. 2, 58:vices,
Claud. VI. Cons. Hon. 432.—With the simple abl.: Minyae clamoribus implent (sc. Jasonem), fill, i. e. spur on, inflame by acclamation, Ov. M. 7, 120.—B.In partic.1.To fill up a portion of time or a number, to make out, complete, finish, end:2.puer, qui nondum impleverat annum,
Ov. M. 9, 338:octavum et nonagesimum annum,
Quint. 3, 1, 14; cf.:me quater undenos sciat implevisse Decembres,
Hor. Ep. 1, 20, 27:vitae cursum,
Plin. 7, 16, 16, § 75:finem vitae sponte an fato,
Tac. A. 2, 42 fin.:impleta ut essent sex milia,
Liv. 33, 14; cf.:cohortes conscripserat ac triginta legionum instar impleverat,
Vell. 2, 20, 4:si numerum, si tres implevero,
Juv. 9, 90.—With the accessory notion of activity, to fulfil, discharge, execute, satisfy, content:3.ne id profiteri videar, quod non possim implere,
Cic. Clu. 18, 51; cf.promissum,
Plin. Ep. 2, 12, 6:munia sua,
Tac. A. 3, 53:incohatas delationes,
Dig. 48, 1, 5:consilium,
Tac. H. 1, 16:vera bona,
id. Agr. 44:fata,
Liv. 1, 7, 11:utinam quam spem ille de me concepit, partes officii,
Plin. Ep. 5, 56, 3; 10, 52, 2 (D):impleverim!
id. ib. 1, 10, 3; Quint. 6, 1, 12:desideria naturae,
Curt. 6, 2, 3:exsequiarum officium,
Just. 23, 2, 8:religionis officium,
Sulp. Sev. Chron. 2, 35, 3:hominis officium, Lact. Op. Dei, 20, 9: officium (opp. suscipere),
id. 6, 6, 15:mandatum,
Gai. Inst. 3, 161:legem,
Vulg. Rom. 13, 8.—Rarely with a personal object:implere censorem,
i. e. to discharge the office of censor, Vell. 2, 95 fin. Ruhnk.—Rhet. t. t., to make emphatic, make prominent:infirma, nisi majore quodam oratoris spiritu implentur,
Quint. 5, 13, 56. -
75 interpateo
inter-pătĕo, 2, v. n., to be open between or among, to lie between, intervene (post-class.):tectum,
Macr. S. 1, 18:pulmo,
id. ib. 7, 15:Syria,
Amm. 14, 8, 8:senos pedes inter singulas acies,
Veg. Mil. 3, 15; Lact. Opif. D. 11, 9. -
76 intra
intrā, adv. and prep. [contr. from intĕrā; sc. parte], on the inside, within (class. only as a prep.).I.Adv. (post-Aug.).A.In gen.:B.quadraginta per oram, intra centum erunt,
Quint. 1, 10, 43:pars, quae intra, longior esse debet, quam quae extra,
Cels. 7, 15:si inciditur, viridis intra caro apparet,
id. 5, 28, 13:vasa extrinsecus, et intra diligenter picata,
Col. 12, 43, 7.—Esp.1.Of the interior of countries: intra vix jam homines magisque semiferi, Mela, 1, 4, 4.—2.Of the interior of a building:3.pro rostris aurata aedes... intraque lectus eburneus,
Suet. Caes. 84:intra forisque,
Petr. 22.—Of the Mediterranean Sea, Mela, prooem. 2:C.abunde orbe terrae extra intra indicato (opp. extra, of the ocean),
Plin. 6, 32, 38, § 205 fin. —Inwardly, towards the inside (rare): binos interim digitos distinguimus... paulum tamen inferioribus intra spectantibus, Quint. 11, 3, 98.—II.Prep. with acc. (placed after its noun:A.praeturam intra,
Tac. A. 3, 75, and:lucem intra,
id. ib. 4, 48), within.Lit., of place:B.intra navim,
Plaut. Merc. 1, 2, 75:intra parietes meos,
Cic. Att. 3, 10:carceres stare,
Auct. Her. 4, 3: jactum teli, within a javelin ' s throw, Verg. A. 11, 608:montem Taurum,
Cic. Sest. 27:locus intra oceanum jam, nullus est, quo non, etc.,
id. Verr. 2, 3, 89:Apenninum,
Liv. 5, 35:ea intra se consumunt Arabes,
consume among themselves, in their own country, Plin. 12, 21, 45, § 99: Sy. Devoravi nomen inprudens modo. Ch. Non placet qui amicos intra dentis conclusos habet, behind, Plaut. Trin. 4, 2, 64; cf.:inter dentis,
id. ib. 4, 2, 80 Brix.—Transf.1.I. q. in with acc., in, into:2.ea intra pectus se penetravit potio,
Plaut. Truc. 1, 1, 23:nosse regiones, intra quas venere,
Cic. de Or. 2, 34:qui intra fines suos Ariovistum recepissent,
Caes. B. G. 1, 32:intra moenia compulsus,
Liv. 34, 33.—Of time, within, during, in the course of, in less than:C.intra viginti dies,
Plaut. Curc. 3, 77:qui intra annos quatuordecim tectum non subiissent,
Caes. B. G. 1, 36:quae intra decem annos facta sunt,
Cic. Verr. 1, 13, 37 (dub.;B. and K. inter): intra paucos dies,
Liv. 23, 41; Suet. Caes. 8:intra breve tempus,
id. Tib. 51; id. Claud. 38:juventam,
in youth, Tac. A. 2, 71. — With quam ( = postquam):intra decimum diem quam Pheras venerat,
i. e. before the lapse of ten days after his arrival, Liv. 36, 10, 1; 43, 9, 2; Quint. 1, 12, 9; Suet. Caes. 35 al.—Trop.1.Under, below, i. e. less than, fewer than, within the limits of:2. (α). (β).intra centum,
Liv. 1, 43:epulari intra legem,
i. e. less expensively than the law allows, Cic. Fam. 9, 26, 9:intra modum,
id. ib. 4, 4, 14:intra verba desipere,
to betray insanity in words only, Cels. 3, 18:intra verba peccare,
to transgress in words only, Curt. 7, 1, 25:intra gloriam fuit facinus,
i. e. was not inglorious, Flor. 1, 3:intra silentium se tenere,
to keep silence, Plin. Ep. 4, 16:intra famam sunt scripta,
beneath his reputation, Quint. 11, 3, 8:intra fortunam,
Prop. 4, 8, 2.— -
77 lacuo
1.lăquĕo, āvi, ātum, 1, v. a. [laqueus], to noose, ensnare, entangle ( poet. and in post-Aug. prose).I.Lit.:II.extentis laqueare profundum Retibus,
Manil. 5, 659:cassem Per senos circum usque sinus laqueabis,
i. e. to plait, Grat. Cyn. 40:corpus laqueatum et distentum,
Col. 6, 19, 3:laqueatis resistentium membris,
Amm. 31, 2, 9:laqueatis cruribus (elephantorum),
entangled, Sol. 20, 11.—Trop., to ensnare, etc.:2.si te forte oculi dextri laqueaverit error,
Juvenc. 1, 537.lăquĕo (or lăcŭo), āvi, ātum, 1, v. a. [laquear], to adorn with a panelled or fretted ceiling (perh. only in the part.): tectis caelatis lacuatis, panelled, fretted, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 35, 85 (Trag. v. 121 Vahl.); Serv. Verg. A. 1, 726:tecta,
Hor. C. 2, 16, 11:Jovis Capitolini templum, non laqueatum auro tantum, sed parietibus totis lammina inauratum,
Liv. 41, 20, 9; cf.:considerat templum, videt undique tectum pulcherrime laqueatum,
Cic. Verr. 2, 1, 51, § 133:laqueata tecta,
id. Leg. 2, 1, 2:cenationes laqueatae,
panelled dining - rooms, Suet. Ner. 31. -
78 lambo
lambo, bi, bitum ( perf. lambuerunt, Vulg. Jud. 7, 7 al.), 3, v. a. [root lap-; Gr. laptô, laphussô; Lat. labrum, labium; Germ. Löffel, spoon; Eng. lip], to lick, lap; to touch (class.; cf.: lingo, sugo, ligurio).I.Lit.:II.hi canes, quos tribunal meum vides lambere,
Cic. Verr. 2, 3, 11, § 28:lagonae collum,
Phaedr. 1, 25, 10:lambent cibos (pisces),
Col. 8, 17, 11:manum,
Mart. 4, 30, 4:sanguinem,
Plin. Pan. 48, 3:crustula,
Juv. 9, 5: jucundasque puer qui lamberat ore placentas, Lucil. ap. Prisc. 10, 3, 14:lambent sanguinem,
to lick up, to lap, Vulg. 3 Reg. 21, 9; cf. id. Judic. 7, 5 al.:te gurgite mersum unda feret, piscesque inpastivulnera lambent,
Verg. A. 10, 560.—Transf., of a river, to flow by, to wash, bathe:vel quae loca fabulosus Lambit Hydaspes,
washes, Hor. C. 1, 22, 7.—Of fire, to lick, to reach, play upon:flamma summum properabat lambere tectum,
Hor. S. 1, 5, 73:innoxia mollis Lambere flamma comas (Iuli),
Verg. A. 2, 684:Aetna attollit globos flammarum et sidera lambit,
id. ib. 3, 574.—Of the ivy:quorum imagines lambunt hederae sequaces,
to encircle, Pers. prol. 5:Tedia non lambit Cluviam,
caress, fondle, Juv. 2, 49:tribunal unius legati,
to fawn upon, court, Amm. 15, 3, 3.—In mal. part., Aus. Ep. 120, 1 et saep. -
79 laqueo
1.lăquĕo, āvi, ātum, 1, v. a. [laqueus], to noose, ensnare, entangle ( poet. and in post-Aug. prose).I.Lit.:II.extentis laqueare profundum Retibus,
Manil. 5, 659:cassem Per senos circum usque sinus laqueabis,
i. e. to plait, Grat. Cyn. 40:corpus laqueatum et distentum,
Col. 6, 19, 3:laqueatis resistentium membris,
Amm. 31, 2, 9:laqueatis cruribus (elephantorum),
entangled, Sol. 20, 11.—Trop., to ensnare, etc.:2.si te forte oculi dextri laqueaverit error,
Juvenc. 1, 537.lăquĕo (or lăcŭo), āvi, ātum, 1, v. a. [laquear], to adorn with a panelled or fretted ceiling (perh. only in the part.): tectis caelatis lacuatis, panelled, fretted, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 35, 85 (Trag. v. 121 Vahl.); Serv. Verg. A. 1, 726:tecta,
Hor. C. 2, 16, 11:Jovis Capitolini templum, non laqueatum auro tantum, sed parietibus totis lammina inauratum,
Liv. 41, 20, 9; cf.:considerat templum, videt undique tectum pulcherrime laqueatum,
Cic. Verr. 2, 1, 51, § 133:laqueata tecta,
id. Leg. 2, 1, 2:cenationes laqueatae,
panelled dining - rooms, Suet. Ner. 31. -
80 nubilare
nūbĭlārĭum, ĭi (collat. form ‡ nūbĭ-lāre, is, Inscr. Orell. 4369), n. [nubes], a shed or barn, in which corn was kept from the rain:aedificium facere oportet, sub quod tectum totam fundi subicere possis messem, quod vocant quidam nubilarium,
Varr. R. R. 1, 13, 5; Col. 1, 6, 24; 2, 20, 3; Pall. 1, 36, 2.
См. также в других словарях:
TECTUM — apud Plinium, l. 8. c. 47. genus ovium, ob lanae praestantiam, pllibus tegi solitum. Unde pellitae oves, apud Horatium; l. 2. Carm. Od. 6. v. 10. de quibus supra diximus. Alias Tectum communiter, quô aedificia teguntur, quod primitus culmô fiebat … Hofmann J. Lexicon universale
Tectum — steht für: Mittelhirn (Tectum mesencephali, auch Tektum geschrieben) Tectum Group, ein Callcenter Unternehmen in Gelsenkirchen Tectum Verlag, ein Buchverlag in Marburg Diese Seite ist eine Begriffsklär … Deutsch Wikipedia
Téctum — es el término general para referirse a una región del sistema nervioso central, en concreto a la región dorsal del tronco encefálico que comprende los colículos y los tubérculos cuadragéminos. El tectum es uno de dos segmentos del cerebro medio.… … Wikipedia Español
tectum — término general que se refiere a la región dorsal del tronco encefálico que comprende los colículos y los tubérculos cuadragéminos [A14.1.06.601] imagen anatómica [véase http://www.iqb.es/diccio/t/te.htm#tectum] Diccionario ilustrado de Términos… … Diccionario médico
Tectum — (lat.), Dach … Pierer's Universal-Lexikon
tectum — index ceiling, habitation (dwelling place), inhabitation (place of dwelling) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
tectum — [tek′təm] n. pl. tecta [tek′tə] [ModL < L, a roof < tectus: see TECTRIX] Biol. a rooflike structure or covering tectal adj … English World dictionary
Tectum — Le tectum est la partie dorsale (arrière) du mésencéphale. Il est formé des deux collicules supérieurs et des deux collicules inférieurs formant la lame quadrijumelle. Portail des neurosciences Catégorie : Mésencéphale … Wikipédia en Français
tectum — n. [L. tectum, roof] 1. (ARTHROPODA: Chelicerata) In Acari, the blade shaped prolongation of the exoskeleton to protect an organ or joint; epistome; cervix. 2. (ARTHROPODA: Crustacea) The central portion of the carina of barnacles … Dictionary of invertebrate zoology
tectum — tectal, tectorial /tek tawr ee euhl, tohr /, adj. /tek teuhm/, n., pl. tectums, tecta / teuh/. Anat., Zool. a rooflike structure. [1900 05; < NL, L tectum roof, special use of neut. of tectus, ptp. of tegere to cover; cf. PROTECT] * * * … Universalium
tectum — Any rooflike covering or structure. [L. roof, roofed structure, fr. tego, pp. tectus, to cover] t. mesencephali [TA] SYN: lamina of mesencephalic t.. t. of midbrain SYN: lamina of mesencephalic t.. * * * tec·tum tek təm n … Medical dictionary