-
1 sustineo
sustĭnĕo, tĭnŭi, tentum, 2, v. a. [subs for sub, and teneo], to hold up, hold upright, uphold, to bear up, keep up, support, sustain (syn. fulcio).I.Lit.A.In gen.:B.onus alicui,
Plaut. As. 3, 3, 68:quantum hominum terra sustinet,
id. Poen. prol. 90; id. Men. 1, 1, 13:cum Milo umeris sustineret bovem vivum,
Cic. Sen. 10, 33:arma membraque,
Liv. 23, 45, 3; Curt. 6, 1, 11; 7, 5, 8:infirmos baculo artus,
to support, Ov. M. 6, 27:furcis spectacula,
Liv. 1, 35, 9:ingenuā speculum manu,
Ov. A. A. 2, 216:fornice exstructo, quo pons sustinebatur, Auct. B. Alex. 19, 4: manibus clipeos et hastam Et galeam,
Ov. H. 3, 119:vix populum tellus sustinet illa suum,
id. ib. 15 (16), 182:lapis albus Pocula cum cyatho duo sustinet,
Hor. S. 1, 6, 117:vas ad sustinenda opsonia,
Plin. 33, 11, 49, § 140:aër volatus alitum sustinet,
Cic. N. D. 2, 39, 101: lacus omnia illata pondera sustinens, bearing on its surface, Plin. 6, 27, 31, § 127:ecce populus Romanus universus veluti duobus navigiis inpositus binis cardinibus sustinetur,
id. 36, 15, 24, § 119:domum pluribus adminiculis fulcit ac sustinet,
Plin. Ep. 4, 21, 3: se, to support one ' s self, hold one ' s self up, stand, etc., Caes. B. G. 2, 25; so,se a lapsu,
Liv. 21, 35:se alis,
Ov. M. 4, 411. —In partic., to hold or keep back, to keep in, stay, check, restrain, control, etc. (syn.: refreno, supprimo, moror): currum equosque, Lucil. ap. Cic. Att. 13, 21, 3:II.currum,
id. Lael. 17, 63 (v. infra, II. B. 3.):equos,
Caes. B. G. 4, 33:remos,
Cic. Att. 13, 21, 3:manum,
Ov. F. 5, 302:sustinet a jugulo dextram,
Verg. A. 11, 750:a jugulo nitentem sustinet hastam,
Stat. Th. 2, 648:flumina Threiciā lyrā,
Prop. 3, 2, 2 (4, 1, 42):nunc agendo, nunc sustinendo agmen,
Liv. 25, 36, 1:aliud simile miraculum eos sustinuit,
id. 5, 39, 2:signa,
id. 31, 24, 8:gradum,
Ov. F. 6, 398:perterritum exercitum,
Caes. B. C. 1, 71:se,
Cic. Tusc. 4, 18, 41; Val. Fl. 3, 100:se ab omni assensu,
i. e. to refrain, Cic. Ac. 2, 15, 48:se a respondendo,
id. ib. 2, 32, 104. — Poet.:celeres vias,
i. e. to halt, Sen. Hippol. 794.—Trop.A.In gen., to uphold, sustain, maintain, preserve:B.dignitatem et decus civitatis,
Cic. Off. 1, 34, 124:causam rei publicae,
id. Fam. 9, 8, 2; cf.:causam publicam,
id. Div. in Caecil. 8, 27:exspectationem,
id. Off. 3, 2, 6:tris personas unus sustineo,
characters, id. de Or. 2, 24, 102:personam magistri,
to personate, Suet. Gram. 24:quid muneris in rem publicam fungi ac sustinere velitis,
Cic. Verr. 2, 3, 86, § 199:historiam veterem atque antiquam haec mea senectus sustinet,
Plaut. Trin. 2, 2, 100: vitam, Maecen. ap. Sen. Ep. 101, 11.— Poet.:(arbor) ingentem sustinet umbram,
Verg. G. 2, 297.—In partic.1.To sustain, support, maintain, by food, money, or other means:2.hac (sc. re frumentariā) alimur et sustinemur,
Cic. Verr. 2, 3, 5, § 11:veterem amicum suum labentem excepit, fulsit et sustinuit re, fortunā, fide,
id. Rab. Post. 16, 43:qui ager non amplius hominum quinque milia potest sustinere,
id. Att. 2, 16, 1:alicujus munificentiā sustineri,
Liv. 39, 9, 6:hinc patriam parvosque nepotes Sustinet,
Verg. G. 2, 515:necessitates aliorum,
Liv. 6, 15, 9:plebem,
id. 3, 65, 6:penuriam temporum,
Col. 9, 14, 17.—To bear, undergo, endure; to hold out against, withstand (so most freq.;(β).syn.: fero, tolero, patior): mala ferre sustinereque,
Cic. Tusc. 5, 6, 16:non tu scis, quantum malarum rerum sustineam,
Plaut. Merc. 2, 4, 8:innocens suspitionem hanc sustinet causā meā,
id. Bacch. 3, 3, 32:labores,
Cic. Rep. 1, 3:aestatem,
Hirt. B. G. 8, 39, 3:dolorem pedum,
Plin. Ep. 1, 12, 5:dolores,
id. ib. 1, 12, 8:certamen,
Liv. 33, 36, 12:vim hostium,
Nep. Hann. 11, 4:periculum,
Dig. 18, 6, 1:o dii, quis hujus potentiam poterit sustinere?
Cic. Phil. 7, 6, 17:alicujus imperia,
Caes. B. G. 1, 31:vulnera,
id. ib. 1, 45:Philo ea sustinere vix poterat, quae contra Academicorum pertinaciam dicebantur,
Cic. Ac. 2, 6, 18; Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 2:Peloponnesum,
Cic. Att. 10, 12, 7: eos (rogantes), Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 3; Liv. 31, 13:senatus querentes eos non sustinuit,
id. 31, 13, 4:justa petentem deam,
Ov. M. 14, 788:ferrum ignemque Jovemque,
id. ib. 13, 385 et saep.— Absol.: expectes et sustineas necesse est, Mart. 9, 3, 13:neque jam sustineri poterat,
Caes. B. G. 2, 6; cf. Cic. Fam. 12, 6, 4; Liv. 29, 6, 17.—With obj.-clause (mostly with a negative: non sustinet, he cannot bear, cannot endure; he does not take upon himself, does not venture):3.non sustineo esse conscius mihi dissimulati judicii mei,
Quint. 3, 6, 64:non impositos supremis ignibus artus Sustinuit spectare parens,
Ov. M. 13, 584;so negatively,
id. ib. 1, 530; 6, 367; 6, 606; 9, 439; 10, 47; id. F. 4, 850; Vell. 2, 86, 2. —In a negative interrog.: sustinebant tales viri, se tot senatoribus, etc.... non credidisse? tantae populi Romani voluntati restitisse? Sustineant. Reperiemus, etc.,
Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:hoc quidem quis hominum sustineat petulans esse ad alterius arbitrium?
Quint. 12, 9, 10; 3, 6, 64:deserere officii sui partes,
Plin. Ep. 9, 13, 16; 9, 13, 6:Parmenionem rursus castigare non sustinebat,
Curt. 4, 13, 8; 6, 1, 15:nec solus bibere sustineo,
id. 7, 5, 12; 7, 6, 15; 8, 5, 7; Vell. 2, 86, 2; Suet. Caes. 75.—Affirmatively:quem in vinculis habituri erant, sustinuere venerari,
Curt. 5, 10, 13:colloqui cum eo, quem damnaverat, sustinuit,
id. 6, 8, 16; 7, 5, 38; 10, 5, 25:quae se praeferre Dianae Sustinuit,
took upon herself, presumed, Ov. M. 11, 322; so,sustinet ire illuc,
id. ib. 4, 447; 6, 563; id. H. 5, 32; Phaedr. 4, 16, 8: aliquem videre, Auct. Cons. Liv. 135:si quis aquam... haurire sustineat,
Plin. 30, 7, 20, § 64:mentiri,
Petr. 116.—(Acc. to I. B.) To hold in, stop, stay, check, restrain; to keep back, put off, defer, delay:est igitur prudentis sustinere ut currum sic impetum benevolentiae,
Cic. Lael. 17, 63; so,impetum hostis,
Caes. B. G. 1, 24; 1, 26; 2, 11;3, 2 et saep.: subitas hostium incursiones,
Hirt. B. G. 8, 11; cf.:Curio praemittit equites, qui primum impetum sustineant ac morentur,
Caes. B. C. 2, 26:bellum consilio,
Liv. 3, 60, 1:assensus lubricos,
Cic. Ac. 2, 34, 108:sustinenda solutio est nominis Caerelliani,
id. Att. 12, 51, 3:oppugnationem ad noctem,
Caes. B. G. 5, 37, 6:rem in noctem,
Liv. 5, 35, 7:iram,
id. 2, 19, 4. -
2 sustineō
sustineō tinuī, tentus, ēre [subs (see sub)+ teneo], to hold up, hold upright, uphold, bear up, keep up, support, sustain: umeris bovem: arma membraque, L.: infirmos baculo artūs, O.: manibus clipeos, O.: lapis albus Pocula cum cyatho duo sustinet, H.: aër volatūs alitum sustinet: iam se sustinere non posse, i. e. to stand, Cs.: se a lapsu, L.: se alis, O.— To hold back, keep in, stay, check, restrain, control: currum equosque: remos: manum, O.: a iugulo dextram, V.: aliud simile miraculum eos sustinuit, L.: perterritum exercitum, Cs.: se ab omni adsensu, i. e. refrain. —Fig., to uphold, sustain, maintain, preserve: civitatis dignitatem et decus: causam publicam: trīs personas, characters: (arbor) ingentem sustinet umbram, V.— To furnish with means of support, nourish, sustain, support, maintain: hac (sc. re frumentariā) alimur ac sustinemur: qui ager non amplius hominum quinque milia potest sustinere: meretriculae munificentiā sustineri, L.: hinc patriam parvosque Penatīs Sustinet, V.: plebem, L.— To bear, undergo, endure, tolerate, hold out, withstand: sese diutius sustinere non posse, Cs.: nec sustinuissent Romani, nisi, etc., L.: labores: certamen, L.: vim hostium, N.: volnera, Cs.: senatus querentes eos non sustinuit, L.: iusta petentem deam, O.: ultra certamen, sustain the conflict longer, L.: sustineri ira non potuit, quin, etc., L.: non artūs Sustinuit spectare parens, O.: nec sustinet ullus queri, O.: conloqui cum eo, quem damnaverat, sustinuit, Cu.: quae se praeferre Dianae Sustinuit, presumed, O.: sustinebant tales viri, se tot senatoribus... non credidisse?— To hold in, stop, stay, check, restrain, keep back: est igitur prudentis sustinere impetum benevolentiae: hostium impetum, Cs.: consilio bellum, avoided, L. — To put off, defer, delay: sustinenda solutio est nominis Caerelliani: ad noctem oppugnationem, Cs.: rem in noctem, L.* * *sustinere, sustinui, sustentus Vsupport; check; put off; put up with; sustain; hold back -
3 impetus
impĕtus ( inp-), ūs (dat. impetu, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3; no gen. plur.; abl. impetibus, Lucr. 1, 293; v. also impes), m. [impeto], an attack, assault, onset (freq. and class.; in sing. and plur. equally common).I.Lit.A.In gen.:B.incursio atque impetus armatorum,
Cic. Caecin. 15, 44:gladiis destrictis in eos impetum fecerunt,
Caes. B. G. 1, 25, 2:impetum facere in aliquem,
id. ib. 1, 46 fin.; Hirt. B. G. 8, 18, 4:in agros,
Liv. 1, 5, 4:ad regem,
id. 1, 5, 7; cf.:in hostes,
Caes. B. G. 1, 22, 3:dare impetum in aliquem,
Liv. 4, 28, 1; 2, 19, 7:capere impetum in aliquem,
Plin. 9, 30, 48, § 91:hostes impetu facto celeriter nostros perturbaverunt,
Caes. B. G. 4, 12, 1:oppidum magno impetu oppugnare,
id. ib. 2, 6:primo hostium impetu pulsi,
id. ib. 2, 24, 1:impetus gladiorum excipere,
id. ib. 1, 52, 4:impetum sustinere,
id. ib. 3, 2, 4:ferre impetum,
id. ib. 3, 19, 3:fracto impetu levissimi hominis,
Cic. Fam. 1, 5, b, 2:impetum propulsare,
id. Mur. 1, 2:nec primum quidem impetum, nec secundum, nec tertium, sustinere potuerunt,
Flor. 3, 3, 4; Liv. 33, 36, 11:uno impetu,
Curt. 8, 14, 18; Lact. 3, 26, 10; 5, 4, 1:coërcere,
Plin. 17, 22, 35, § 180:aquarum domare,
id. 31, 6, 31, § 58:nec tantum (cupiditates) in alios caeco impetu incurrunt, etc.,
Cic. Fin. 1, 13, 44.— Poet.: biformato impetu Centaurus, with double - shaped attack, Cic. poët. Tusc. 2, 8 fin.; v. biformatus.—In partic.1.In medic. lang., an attack of a disease, a fit, paroxysm:2.febris,
Cels. 2, 15:pituitae,
Plin. 28, 12, 50, § 183:coeliacorum,
id. 20, 14, 53, § 148: oculorum, i. e. inflammation, id. 20, 3, 8, § 16:thymum e vino tumores et impetus tollit,
id. 21, 21, 89, § 157; so absol., id. 22, 25, 58, § 122. —In mechanics, the pressure of a load, Vitr. 6, 3.—II.Transf., in gen. (without reference to an object), violent impulse, violent or rapid motion, impetus, impetuosity, violence, fury, vehemence, vigor, force.A.Physical: labitur uncta carina, volat super impetus undas, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 379 Vahl.):B. (α).in magno impetu maris atque aperto,
Caes. B. G. 3, 8, 1:Hebri,
Phaedr. 3, prol. 59:impetus caeli,
i. e. rapid motion, Cic. N. D. 2, 38, 97; Lucr. 5, 200. — Hence also poet.: quieti corpus nocturno impetu Dedi, in the nocturnal revolution, i. e. in the night, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:impetus ipse animaï Et fera vis venti,
Lucr. 6, 591; cf.:tantos impetus ventorum sustinere,
Caes. B. G. 3, 13, 6.—Sing.:(β).repentino quodam impetu animi incitatus,
internal pressure, impulse, Cic. Off. 1, 15, 49; cf.:ut tota mente omnique animi impetu in rem publicam incumbas,
id. Fam. 10, 5, 2; id. Att. 11, 5, 1:impetu magis quam consilio,
Liv. 42, 29, 11:aliter in oratione nec impetus ullus nec vis esse potest,
Cic. Or. 68, 229; cf.:ad omnem impetum dicendi,
id. Deiot. 2, 5:actiones quae recitantur impetum omnem caloremque perdunt,
Plin. Ep. 2, 19, 2:resumere impetum fractum omissumque,
id. ib. 7, 9, 6:adulescens impetus ad bella maximi,
Vell. 2, 55, 2:est prudentis, sustinere ut currum sic impetum benevolentiae,
Cic. Lael. 17, 63:divinus impetus,
id. Div. 1, 49, 111:si ex hoc impetu rerum nihil prolatando remittitur,
Liv. 37, 19, 5:donec impetus famae et favor exercitus languesceret,
Tac. Agr. 39 fin.:est mihi per saevas impetus ire feras,
I feel an impulse, Ov. H. 4, 38:Bessus occidendi protinus regis impetum ceperat,
had formed a sudden purpose, Curt. 5, 12, 1:statim moriendi impetum cepit,
Suet. Oth. 9.—Prov.: Da spatium tenuemque moram, male cuncta ministrat impetus,
haste makes waste, Stat. Th. 10, 704 sq. —Plur.:animalia, quae habent suos impetus et rerum appetitus,
impulses, instincts, Cic. Off. 2, 3, 11:an fortitudo, nisi insanire coeperit, impetus suos non habebit?
id. Tusc. 4, 22, 50:temperantia est rationis in libidinem atque in alios non rectos impetus animi firma et moderata dominatio,
id. Inv. 2, 54, 164:insanos atque indomitos impetus vulgi cohibere,
id. Rep. 1, 5. -
4 inpetus
impĕtus ( inp-), ūs (dat. impetu, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3; no gen. plur.; abl. impetibus, Lucr. 1, 293; v. also impes), m. [impeto], an attack, assault, onset (freq. and class.; in sing. and plur. equally common).I.Lit.A.In gen.:B.incursio atque impetus armatorum,
Cic. Caecin. 15, 44:gladiis destrictis in eos impetum fecerunt,
Caes. B. G. 1, 25, 2:impetum facere in aliquem,
id. ib. 1, 46 fin.; Hirt. B. G. 8, 18, 4:in agros,
Liv. 1, 5, 4:ad regem,
id. 1, 5, 7; cf.:in hostes,
Caes. B. G. 1, 22, 3:dare impetum in aliquem,
Liv. 4, 28, 1; 2, 19, 7:capere impetum in aliquem,
Plin. 9, 30, 48, § 91:hostes impetu facto celeriter nostros perturbaverunt,
Caes. B. G. 4, 12, 1:oppidum magno impetu oppugnare,
id. ib. 2, 6:primo hostium impetu pulsi,
id. ib. 2, 24, 1:impetus gladiorum excipere,
id. ib. 1, 52, 4:impetum sustinere,
id. ib. 3, 2, 4:ferre impetum,
id. ib. 3, 19, 3:fracto impetu levissimi hominis,
Cic. Fam. 1, 5, b, 2:impetum propulsare,
id. Mur. 1, 2:nec primum quidem impetum, nec secundum, nec tertium, sustinere potuerunt,
Flor. 3, 3, 4; Liv. 33, 36, 11:uno impetu,
Curt. 8, 14, 18; Lact. 3, 26, 10; 5, 4, 1:coërcere,
Plin. 17, 22, 35, § 180:aquarum domare,
id. 31, 6, 31, § 58:nec tantum (cupiditates) in alios caeco impetu incurrunt, etc.,
Cic. Fin. 1, 13, 44.— Poet.: biformato impetu Centaurus, with double - shaped attack, Cic. poët. Tusc. 2, 8 fin.; v. biformatus.—In partic.1.In medic. lang., an attack of a disease, a fit, paroxysm:2.febris,
Cels. 2, 15:pituitae,
Plin. 28, 12, 50, § 183:coeliacorum,
id. 20, 14, 53, § 148: oculorum, i. e. inflammation, id. 20, 3, 8, § 16:thymum e vino tumores et impetus tollit,
id. 21, 21, 89, § 157; so absol., id. 22, 25, 58, § 122. —In mechanics, the pressure of a load, Vitr. 6, 3.—II.Transf., in gen. (without reference to an object), violent impulse, violent or rapid motion, impetus, impetuosity, violence, fury, vehemence, vigor, force.A.Physical: labitur uncta carina, volat super impetus undas, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 379 Vahl.):B. (α).in magno impetu maris atque aperto,
Caes. B. G. 3, 8, 1:Hebri,
Phaedr. 3, prol. 59:impetus caeli,
i. e. rapid motion, Cic. N. D. 2, 38, 97; Lucr. 5, 200. — Hence also poet.: quieti corpus nocturno impetu Dedi, in the nocturnal revolution, i. e. in the night, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:impetus ipse animaï Et fera vis venti,
Lucr. 6, 591; cf.:tantos impetus ventorum sustinere,
Caes. B. G. 3, 13, 6.—Sing.:(β).repentino quodam impetu animi incitatus,
internal pressure, impulse, Cic. Off. 1, 15, 49; cf.:ut tota mente omnique animi impetu in rem publicam incumbas,
id. Fam. 10, 5, 2; id. Att. 11, 5, 1:impetu magis quam consilio,
Liv. 42, 29, 11:aliter in oratione nec impetus ullus nec vis esse potest,
Cic. Or. 68, 229; cf.:ad omnem impetum dicendi,
id. Deiot. 2, 5:actiones quae recitantur impetum omnem caloremque perdunt,
Plin. Ep. 2, 19, 2:resumere impetum fractum omissumque,
id. ib. 7, 9, 6:adulescens impetus ad bella maximi,
Vell. 2, 55, 2:est prudentis, sustinere ut currum sic impetum benevolentiae,
Cic. Lael. 17, 63:divinus impetus,
id. Div. 1, 49, 111:si ex hoc impetu rerum nihil prolatando remittitur,
Liv. 37, 19, 5:donec impetus famae et favor exercitus languesceret,
Tac. Agr. 39 fin.:est mihi per saevas impetus ire feras,
I feel an impulse, Ov. H. 4, 38:Bessus occidendi protinus regis impetum ceperat,
had formed a sudden purpose, Curt. 5, 12, 1:statim moriendi impetum cepit,
Suet. Oth. 9.—Prov.: Da spatium tenuemque moram, male cuncta ministrat impetus,
haste makes waste, Stat. Th. 10, 704 sq. —Plur.:animalia, quae habent suos impetus et rerum appetitus,
impulses, instincts, Cic. Off. 2, 3, 11:an fortitudo, nisi insanire coeperit, impetus suos non habebit?
id. Tusc. 4, 22, 50:temperantia est rationis in libidinem atque in alios non rectos impetus animi firma et moderata dominatio,
id. Inv. 2, 54, 164:insanos atque indomitos impetus vulgi cohibere,
id. Rep. 1, 5.
См. также в других словарях:
chariot — Chariot, m. acut. Trisyllab. Semble estre le diminutif de Char, quant à la Dicton: mais quant à la chose signifiée, l effect n y est pas. Car le chariot est fort long, de gros attelage, et est porté sur quatre roües, en quoy il differe de la… … Thresor de la langue françoyse
ATLAS — I. ATLAS Agitator celebris in certamine curuli; apud Silium Italicum l. 16. ubi ludos a Scipione celebratos in A frica memorat: eius currum, qui quartô locô exierat, solo Campaso equo (utpote primatio, funali nempe sinistro) nominatim laudato… … Hofmann J. Lexicon universale
POLYDAMAS — I. POLYDAMAS Pancratiastes, aemulatus Herculem, leonem, in Olympo monte, inermis superavit, taurum ingentem apprehensis extremis pedibus retro tenebut, currum agitatum sese opponendo alterâ manu comprehensum ex cursu retrahebat, in equosque… … Hofmann J. Lexicon universale