Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

stundum

  • 41 RATA

    (að), v.
    1) to travel, roam; r. viða, to travel far (vits er þörf, þeim er víða ratar); fig., r. í e-t, to fall into (misfortune); ek hefi ratat í vandræði míkit, I have fallen into a great strait;
    2) to meet wilh find, with acc. (laxa skulu vér veiða, ef vér rötum eigi sauðina); to find the way (ok ratar hann harðla stóra fjallvegu);
    3) to collapise, fall down (grjótbjörg gnata, en gífr rata).
    * * *
    að, originally vrata, [Ulf. wraton = πορεύεσθαι], to travel, fare, journey: in the old allit. phrase, rata víða (prop. allit. vrata víða), to fare widely; sá einn veit, er víða ratar | ok hefir fjöld um farit, Hm. 17; vits er þörf þeim er víða ratar, 5; Vingþórr ek heiti, ek hefi víða ratað, Am. 6: with acc. to find the way, ok ratar hann harðla stóra fjallvegu, Fas. ii. 258: to hit, find, þat varð stundum, at menn viltusk á mörkum, at menn rötuðu þá til þeirra heimkynna, iii. 4: allvel hefir þetta til borit, Þorgils, er ek hefi þik hér ratað, Ld. 176; þat skip hafði ratað í hafinu várkulda ok aðrar raunir, Bs. ii. 439.
    2. in mod. usage absol. to find the way; eg rata ekki, I do not know the way.
    3. metaph. to fall into, of misfortune; ek hefi ratað í vandræði mikit, Nj. 98; er þú skalt ratað hafa í svá mikla úhamingju, Ó. H. 115; rata í mikla heimsku, Andr. 71; rata í ólukku, Fb. ii. 74; rata í stór áfelli, Al. 83; þessir stórhlutir, er vér höfum í ratað (hratað Ed.), Fms. i. 295:—reflex. in the phrase, opt ratask kjöptugum satt á munn, even a gabbler may by chance speak a true word.
    II. to reel, collapse; gífr rata, Vsp. 52; ratar görliga ( collapses) ráð Sigurðar, Skv. 1. 36, (rare.)

    Íslensk-ensk orðabók > RATA

  • 42 RÁÐ

    n.
    1) counsel, advice;
    H. bað hann ráð á leggja, H. asked his advice;
    leggja e-t til ráðs með e-m, to advise one;
    bera ráð sín saman, to consult together;
    hafa ráð e-s, to follow one’s advice (þá væri hann vitr, ef hann hefði yður ráð);
    fara fram ráðum e-s, to act upon one’s advice (skaltu mínum ráðum fram fara);
    eiga ráð við e-n, to take counsel with one (átti jarl þá ráð við menn sína);
    gøra ráð fyrir e-u, to expect, look out for a thing;
    leita ráða við e-n, to seek counsel from one (leitar jarl ráða við lenda menn);
    gefa ráð til, to give one a counsel (hann gaf þatr ráð til, at);
    2) expedient, means (hitta, kunna ráð til e-s);
    sjá mun ek ráð til þess, I can see help for that;
    3) resolved action, plan;
    gøra ráð sitt, to form a plan;
    gøra e-t at ráði, to resolve (var þetta at ráði gørt);
    taka til ráðs, til ráða, to adopt a plan (hvat skulu vit nú til ráða taka);
    4) wise counsel, what is advisable;
    Illugi kvað þat ekki ráð, I said it was not advisable;
    vera til ráðs, til ráða, to be advisable;
    hvat er nú til ráða, what is now to be done?
    verða at ráði, to succeed, to turn out well (varð allt at ráði, þat er hann réð mönnum);
    5) consent, will, wish, agreement (var sú gjöf gör með ráði konungs);
    at ráði frænda hernnar, with the consent of her kinsmen;
    6) authority, command (vöru öll ráð af honum tekin);
    bera e-n ráðum, to overrule one;
    koma ráði við e-n, to be able to control (ek kem trautt ráði við hann);
    7) state of life, condition, lot (vilda ek bróðir, at þú bœttir ráð þitt ok bœðir þér konu);
    heim skaltu fara ok una vel við ráð þitt, and be content with thy lot;
    breyttu þau faðir hans ok móðir ráði sínu ok fóru útan, they broke up their household and left Iceland;
    8) marriage, match (unn frænda þínum góðs ráðs);
    ek réð ráði hennar fyrri, I chose a husband for her before;
    9) councillor (annat várt hit œzta ráð);
    10) council (konungrinn ok hans ráð).
    * * *
    n. [Dan. raad; Old Engl. reed; Germ. rath], ‘rede’ counsel, advice; leggja ráð á, e-t, Nj. 4; hvat leggr Njáll til ráðs? 72; hvat þykki þér ráð? 23, Fas. ii. 510; stundum var hann á tali við þá menn er ráða hans þurftu, kunni hann til alls góð ráð at leggja, þvíat hann var forvitri, Eg. 4; göra ráð sitt, to form a plan, Nj. 5, 21; Njáll gékk í brott einn saman ok hugsaði ráðit, 98; ek skal leggja ráðin til, segir Valgarðr, 166; ekki er þat mitt ráð, Nj. 23; var þetta at ráði gört, resolved, Ld. 70; þar til er biskup görir annat ráð fyrir, Vm. 113; göra ráð fyrir e-u, to expect, Nj. 261; eiga ráð við e-n, to take counsel with one, 127; leita ráða, Edda 26.
    2. plur. a settled plan, foresight; með ráðum ok kappi, Nj. 79, Eg. 257; köld ráð, Ld. 284; nú skulu vér fara at ráðum við þá, Eg. 582; annat hvárt með styrk eða ráðum, Ld. 178; vörn mun verða engi, ef vér förum ráðum at, Fms. ii. 11; ef þeir hefði meirum ráðum fram farit, vii. 318:—a planning, bana-ráð, fjör-ráð, land-ráð, áljóts-ráð, q. v.; þat eru ráð, ef …, Grág. ii. 127; frændr Óttars kenndu ráðin Sigurði konungi, Fms. vii. 230.
    3. wise, true councel, what is advisable; varð allt at ráði ( turned to good ends) þat er hann ráð mönnum, Nj. 30; lizt mér nú hitt ráð, at …, 82; ok er eigi ráð at hafa færi, 94; oss mun ekki haustlaugt ráð at fara til Noregs, Eg. 263; mun eigi þat ná ráð at þér hverfit aptr, Boll. 348; ekki er ráð nema í tíma, sé tekit, a saying; Illugi kvað þat ekki ráð, Ísl. ii. 247; ok er nú ráð at gjalda féit ( high time), Fms. vi. 248; þat er nú ráð, at leggja at landi ok ganga upp, 260; andi ráðs ( wisdom) ok styrktar, 686 B. 13.
    4. consent, will, agreement, wish: sú gjöf var gör með ráði konungs, Eg. 35; með mínu ráði, 737; án ráði e-s, Nj. 38, Fms. xi. 111, Grág. i. 334; at ráði frænda hennar, 164; hón skaut til ráða föður síns, 331; fjarri mun þat þínn ráði, Nj. 80; með ráði hinna vitrustu manna, 88, Ld. 232; hann nam land at ráði Skallagríms, Landn. 59, Grág. i. 232; við ráð frænda síns nokkors, 307; ef maðr kyssir konu á laun ok at ráði hennar, 337; eigi á at ljá … nema allra ráð fylgi, 437; fyrir ráð skaparfa síns, 202; at sínn ráði, willingly, of one’s own accord, ii. 91.
    II. denoting action:
    1. household affairs, management, business, usually in plur.; hann hafði selt í hendr öll ráð syni sínum, Eg. 22; er Þórólfr var eigi heima, hafði Þorgils þá þar ráð, 53; hón var at ráðum með syni sínum, höfðu þau rausnar-bú mikit, 478; Rútr fékk henni öll ráð í hendr fyrir innan stokk, Nj. 11; þeirrar einnar konu ætla ek at fé at sú ræni þik hvárki fé né ráðum, Ld. 14; engi ráð skalt þú taka af mér, ok fara hvergi fyrr en ek vil, Ísl. ii. 205, Bs. i. 819; telja hann af ráðunum fjárins ella, Grág. i. 202; en ef hón veit at bóndi hennar mundi eigi ljá vilja, þá á hón eigi ráð, then she has no right to do it, 382; bera e-n ráðum, (cp. taka ráðin af e-m, to overrule), Nj. 198; hón tók við fé ok ráðum eptir föður sinn, Fs. 126.
    2. a state of life, condition; vilda ek bróðir, at þú bættir ráð þitt ok bæðir þér konu, Nj. 2; rausnar ráð, Þorf. Karl. 364; breyttu þau faðir hans ok móðir ráði sínu ( they broke up the household) ok fóru útan, Bs. i. 152; ráða-breytni (q.v), change, Þorf. Karl. 370; er þér sá til at staðfesta ráð þitt ok kvangask, Grett. 5 new Ed.; heim skaltu fara, ok una vel við ráð þitt, Nj. 11; ok fór yðvart ráð þá betr fram, 198; áljótr mikill er um ráð konunnar, Ld. 30; þar sem þér hafit allt ráð várt í hendi, 174; kippa undan þeirri stóð er áðr hélt mest upp ráði hennar, Glúm. 341: sómasamligt ráð, Fs. 21; segja at þar liggi honum við náliga allt ráð ok líf, Fms. xi. 101; nema vér kynnim þeim allt várt ráð, 655 xi. 3; at þú þegir skjótt ok fle prir ekki um mitt ráð, Fas. ii. 507; Vali sagði gott frá hans ráði, Band. 4: þú hefir mikit at ráði, 12; hann sagði þá henni hvat títt var um ráð Elisabeth, 625. 85; Jóseph varðveitti ráð Máriu festar-konu sinnar hreinliga, Post.; kona hét Þórdís, et léttari skyldi verða, ok horfði ráð hennar heldr seinliga, ok til mikils háska, Bs. i. 195; gör svá vel ok unn frænda þínum góðs ráðs, a good match, Ld. 198.
    3. marriage; láta þat standa fyrir ráðum, Nj. 23; lýkr svá með þeim at ráðin skyldi takask, ok skyldi boð vera at hálfs-mánaðar fresti at Mosfelli, 99; þau ráð tókusk ok fékk Þórðr Ísríðar, Fb. ii. 251; en ef þá takask ráðin eigi. Grág. (Kb.) ii. 32; engi latti ok tókusk ráðin. Fas. ii. 347; hón er kvenna friðust ok með miklu fé, þvi ráði mun ok þér í hendr koma, Fs. 21; ráð hefi ek hugat fyrir þér, þú skalt biðja Kolfinnu, 88; ráð þau skyldu takask at öðru sunni, Eg. 26; þar er Ásgerðr frændkona þin, þar vilda ek hafa fullting þitt at ek næða því ráði 331; hann á dóttur er Ólöf heitir, þar þætti mér vaxa þinn heiðr ef þú fengir þat ráð, Fas. ii. 433; þá vóru skil ð ráð þeirra Sigriðar Stórráðu, Fms. x. 219; þá, reiddisk drottning mjök … engi ráð vil ek við hann eiga, 285; þat it göfugliga ráð, 324; lézt Sigvaldi nú kominn til ráða við Ástríði, xi. 104; eigi skal faðir neyða dóttur sina til ráða, Grág. i. 307; gipta honum dóttur þina er hann þess ráðs maklegr, Glúm. 360: biskup rauf þau ráð öll sem hann vissi at úlögum ráðin vera, Bs. i. 107.
    4. in a pers. sense, a counsellor, a council, Stj. 510; annat várt hit æðsta ráð, Fms. vi. 59; er konungr var á tali við ráð sitt, ix. 279: a senate, þat köllu vér ráð, er lögmaðr ok ráðsmenn sitja á málum manna ok skipa, N. G. L. ii. 244; konungrinn ok hans ráð, Bs. i. 719; konungs ráð, the king’s council, 758; Dixin ok öll hennar ráð, D. and all the queen’s councils, Fb. i. 92.
    B. COMPDS: ráðsandi, ráðabið, ráðabreytni, ráðabrot, ráðafar, ráðafátt, ráðagörð, ráðagerðarmaðr, ráðagörstr, ráðahagr, ráðakensl, ráðakona, ráðskona, ráðakostr, ráðalauss, ráðaleitan, ráðamaðr, ráðsmaðr, ráðsmannsdæmi, ráðsmennska, ráðanautr, raðaneyti, ráðarúm, ráðaskortr, ráðaskot, ráðastofnan, ráðaætlan.

    Íslensk-ensk orðabók > RÁÐ

  • 43 rig

    n. = rígr, stiffness; en svo í kroppinn komi ei rig, karlfólkið stundum reyni sig, Bb.

    Íslensk-ensk orðabók > rig

  • 44 skjaðak

    n.
    1) a kind of weed, darnel;
    * * *
    n. [Norse skjak = lolium temulentum, Gunnerus Flora Norwagica]:—a kind of weed, darnel; stundum spillir s., of a field, Sks. 322.
    2. of an ill-flavoured or poisonous brewing, as of a drink made of darnel; mungát þat er s. var í, Bs. i. 64; þá kom s. í mungátið … tók þá þegar alla úþekt ok s. ór mungátinu, 316; þar var mungát heitt … ok görði síðan af dám ekki góðan, ok þótti halda við váða, at s. möndi í koma, 340.

    Íslensk-ensk orðabók > skjaðak

  • 45 snerti-bráðr

    adj. impatient; verit hefir þú stundum snertibráðari, Lv. 107.

    Íslensk-ensk orðabók > snerti-bráðr

  • 46 stund

    I)
    (pl. -ir), f.
    1) a certain length of time, a while;
    er á leið stundina, in the course of time, after a while;
    þat var s. ein, it was but a short time;
    er stundir líða (fram), as time goes on;
    dvelja af stundir, to kill the time;
    lítil er líðandi stund, brief is the fleeting hour;
    2) adverbial phrases;
    af stundu, ere long, soon;
    af annarri stundu, ‘the next while’, ere long;
    á lítilli stundu, in a little while;
    fyrir stundu, a while ago;
    langri stundu fyrr, a long while before;
    um s., for a while;
    litla (skamma) s., for a short while;
    allar stundir, always;
    alla s., all the time;
    s. af s., s. frá s., little by little, by degrees;
    stundum (dat.), at times, sometimes
    3) little distance, a little way, a bit (hann stóð s. frá dyrunum);
    4) hour;
    tvær stundir dags, two hours;
    5) pains, exertion;
    leggja s. á e-t, to take pains about a thing.
    n. dust (gneri hann of andlit honum moldar stundinu).
    * * *
    n. dust; gneri hann of andlit honum moldar stundinu, Greg. 54.

    Íslensk-ensk orðabók > stund

  • 47 SUND

    * * *
    I)
    n. swimming (kasta sér á s.); á sundi, swimming; með sundi, by means of swimming (hann komst með sundi til lands).
    n.
    1) sound, strait, channel (var þar s. í milli eyjanna);
    2) a narrow passage between houses, lane (þar vóru fimm menn í sundinu);
    3) a small space, interval (fór G. aldri harðara eptir en s. var í milli þeira).
    * * *
    1.
    n. (qs. svumd), [from svimma, dropping the v and changing m into n]:—a swimming; koma á sund, Gþl. 447; kasta sér á sund. Eg. 219; á sundi, swimming, 123, Ld. 130; með sundi, by way of swimming, Fms. i. 112, Eg. 261, passim, see Grett. ch. 40, 80, Fær. ch. 38, Kristni S. ch. 10, Ld. ch. 33, 40; cp. also the story of Heming. Swimming was a favourite sport, the antagonists trying to duck one another; ‘sund’ is one of the sports in king Harold’s verses,—hetik sund numit stundum, Fms. vi. 170.
    B. COMPDS: sundfarar, sundfjöðr, sundfæri, sundfærr, sundföt, sundhreifi, sundíþróttir, sundlaug, sundleikar, sundlæti, sundmagi, sundmóðr.
    2.
    n. [quite a different word from the preceding, derived from sundr]:—prop. that which sunders, a sound, strait, narrow passage, channel, of water, Nj. 8, Fms. iv. 41; var þar sund í milli eyjanna, Eg. 218; í fjorðum eðr í sundum, Grág. ii. 385; Þuríðr sunda-fyllir, hóu seiddi til þess í hallæri á Hálogalandi at hvert sund var fullt af fiskum, Landn. 147: so in the saying, nú eru lokin sund öll, all passages were stopped, all hope gone, Hkr. i. 251: in local names, Eyrar-sund, Njörfa-s., Stokk-s., and in countless other compd names, Landn., Fms.: also a lane, alley, búðar-sund, the lane between two booths; bæjar-sund, the lane between two walls; í sundinu milli húsanna, in the lane between the houses, freq. in mod. usage: so also, flóa-sund, holta-sund, mýrar-sund, strips of fen between hillocks.
    2. a defile, hence Mjó-syndi, q. v.; var sund breitt ( a broad channel) miilum knarranna ok skeiðanna, Fms. v. 169. sunda-leið, f. the ‘sound-passage,’ the coarse through the islands along the coast of Norway, Eg. 476, Fms. viii. 334.

    Íslensk-ensk orðabók > SUND

  • 48 SVIPA

    * * *
    I)
    (að), v.
    1) to move swiftly, of a sudden but noiseless motion (fugl einn fló inn um glugginn ok svipaði um húsit);
    2) refl., svipast at e-u or eptir e-u, to look after (s. at hrossum); s. um, to look around (svipuðust menn um ok fannst hann eigi í liðinu).
    (að), v. to whip, horsewhip.
    f. whip (hann hafði svipu í hendi ok keyrði hana).
    * * *
    að, [svipr], to swoop, flash, of a sudden but noiseless motion; létu síðan frá landi ok svipuðu yfir ána (sveipuðu v. l.), and swooped, went swiftly across the river, Fms. viii. 170; fugl eir. n fló inn um glugginn ok svipaði ( swooped) um húsit, Þjal.; sverð þat er svipar ( flashes) allan veg meðr eldbitrum eggium, a flashing sword, Sks. 548 B; svipandi logi, a sweeping fire, 203 B (cp. sveipanda sverð, Gen. iii. 24); þegar hann sezt í sætið há, svipaði þaðan ótú, fear flashed out from him where he sat, Núm.
    II. [A. S. swipjan; cp. vulgar Engl. swipe], to whip, horsewhip; var útraust at hann svipaði honum eigi stundum, Sturl. iii. 125.
    III. reflex., svipask at e-u, to look after; svipask at hrossum, Sturl. iii. 227; er þeir svipaðusk at, sá þeir…, Fms. v. 160: svipast eptir e-u, id.: svipask um, to look around, Ísl. ii. 353; svipaðisk Einarr um ok sá eigi Kálf, Fms. vi. 28; þá er ek svipuðumk um, Stj. 600.

    Íslensk-ensk orðabók > SVIPA

  • 49 TAL

    n.
    1) talk, parley, conversation;
    vera (sitja) á tali við e-n, to be (sit) talking with (ek hefi verit á tali við Hrafn ok Sturlu);
    eiga tal við e-n, to have a talk with;
    taka tal sitt, taka tal með sér, to begin to talk together;
    skilja talit, to cease talking;
    hélt biskup mikit tal af honum, held much talk with him;
    2) speech, language (þú munt vera útlendr, því at tal þitt ok yfirbragð er ekki líkt hérlenzku fólki);
    3) tale, number;
    tólf einir talsins, only twelve in number;
    vera í bónda tali, to be reckoned among peasants;
    4) tale, list, series (konungatal, skalda-tal).
    * * *
    n. [tala, the verb], talk, parley, conversation; töluðu þeir lengi, fór tal þeirra vel, Nj. 11; en í þessu tali þeirra bræðra, whilst they were talking, 23; stundum var hann á tali við menn, Eg. 2; þeir bræðr vóru optliga á tali við konung, 60; hélt biskup mikit tal af honum, held much talk with him, Bs. i. 716; sátu þau öll samt á tali, kom þat upp ór tali þeirra, Fms. iv. 196; skilja talið, 142; eiga tal við e-n, hafa tal af e-m, taka annat tal, to change the conversation to another subject.
    2. speech, language; þú munt vera útlendr, þvíat tal þitt ok yfirbragð er ekki líkt hérlenzku fólki, Fb. i. 79, Stj. 94, 204.
    II. [telja], a tale, number; í bónda-tali, Bs. i. 716; í tali með öðrum himin-tunglum, Barl. 133; engi veit töl á, Bret. 86; daga-tal, tale of days: gen. tals, in number; tólf einir talsins, Barl. 169; krossa fimm at tali, Pm. 85.
    2. a tale, list, series; ættar-tal, a pedigree; konunga-tal, Fb. ii. 520; presta-tal, skálda-tal, Lögmanna-tal, a list of priests, poets, ‘lawmen;’ fara á þing ok bjóða sik í tal með öðrum mönnum, and enter the lists, N. G. L. i. 99; ó-tal, countless. tals-verðr, adj. worth counting or worth speaking of, considerable.

    Íslensk-ensk orðabók > TAL

  • 50 vatna

    (að), v.
    1) to water (vatna hestum, fénaði);
    3) impers., land vatnar, the land disappears under the (horizon at) sea (þeir sigldu þrjá daga til þess er landit var vatnat).
    * * *
    að, to water; er allri hennar hjörð var vatnað, Stj. 171; vatna hestum sínum, Sturl. iii. 24.
    2. metaph. phrases; vatna músum, to ‘water mice,’ weep, have tears in the eyes (see auga); vatna lömbum, to ‘water lambs,’ to lie down and drink from a running stream; láta vatna undir e-t, to lift (a heavy thing) just from the ground so that water can flow underneath.
    3. the naut. phrase, svá suðr með landi, at sær var í miðjum hlíðum en stundum vatnaði land (acc.), Ó. H. 149; þeir sigldu þrjá daga til þess er landit var vatnað, Fb. i. 431; eyin er nær vötnuð, Fms. vi. 379; þá drægi svá skjótt undan at náliga vatnaði seglin, Fb. ii. 15.
    4. eccl. = vatnfasta; heitr hón at vatna æfinliga fyrir dag Guðmundar biskups, ok gefa málsverð, Bs. i. 619; v. fyrir báðar Þorlaks-messur, Sturl. ii. 252, H. E. ii. 188; fyrr en lærir at leggja af blót ok Laugar-nætr at vatna, Skíða R. 202.

    Íslensk-ensk orðabók > vatna

  • 51 veita

    * * *
    I)
    (-tta, -ttr), v.
    1) to grant, give (v. e-m líð, hjálp, huggun, grið, trygðir);
    2) to help, assist, stand by one (þeir veittu Gizuri hvíta í hverju máli);
    3) to grant, permit (Þ. beiddist at sjá gripina, ok þat veitti hón henni); v. e-m bœn, to grant one a request;
    4) v. veizlu, to give a feast; v. brúðkaup e-s, to hold a wedding; v. útferð e-s, to hold a funeral feast; also absol. to give a feast or entertainment (v. stórmannliga, með inni mestu rausn);
    5) to entertain, treat (konungr veitti sveitungum sínum);
    6) to sustain, support an indigent person (síra Hafliði veitti þessi góðu konu allt til dauðadags);
    7) of a performance; v. e-u áhald, to lay hold on; v. atfór, heimferð at e-m, to make an expedition against one; v. e-m atsókn, to allack; v. e-m áverka, to inflict a wound on; v. e-m eptirför, to pursue one;
    8) e-t veitir e-m þungt, erfitt, it proves hard, difficult for one (Dönum veitti þungt atsóknin); impers., keisaranum veitti þungt, the emperor had the luck against him; e-t veitir erfitt, it is hard work; Geirmundi veitti betr, G. got the better of it, carried the day;
    9) to happen (þat veitir sjaldan, optliga, stundum);
    10) recipr., veitast at, to back one another (vit Egill munum nú v. at); þeir veittust at öllum málum, they stood by one another in all suits.
    (-tta, -ttr), v. to convey, lead (water), with acc. or dat. (v. vatn or vatni); v. ánni ór enum forna farveg, to divert the river from its old course; impers., veitir vatn til sjóvar, the rivers trend towards the sea.
    f.
    3) = veitiengi.
    * * *
    u, f., qs. vreita, dropping the r, [akin to reitr, rít, q. v., the root word; A. S. wrîtan = to trench; this is borne out by the mod. Norwegian forms as stated by Ivar Aasen, veit in Sogn, but vreite in Thelemarken; reite near Mandal]:—a trench, ditch; of vatn-veitur, of water-trenches, aqueducts, Grág. (Kb.) ii. 97; eigi skal hann annarra lönd meiða í veitunni, … of veitu-garða, trench-ditches, Grág. ii. 281; eigi á maðr at göra veitur í landi sínu svá at hann spilli landi eða engi manns þess er fyrir neðan býr, 282.

    Íslensk-ensk orðabók > veita

  • 52 VILJA

    I) (vil, vilda, viljat), v.
    1) to will, wish, with infin. (nú vil ek spyrja yðr); Austmaðr kvazt vildu (pret. infin.) fyrir hafa land, the Easterling said he wished to have land for (the ship); with the infin. left out or understood; vildi Aðalráðr hann ekki þar, A. wished him not (to be) there; hón vildi hann feigan, she wished him dead; with subj., viltu, at ek fara til eyjanna, wilt thou that I shall go to the islands;
    2) with acc. to wish, want (eigi vil ek þessa); hvat vilt þú honum, what dost thou want with him?; v. hverjum manni gott, to wish good to everybody; v. heldr, to prefer (viltu heldr dóminn?);
    3) impers., var sigit inn eptir firðinum svá sem vera vildi, as best might be, at random; þá er vel vildi, when the luck was fair;
    4) v. e-m, to favour one (þat er ván, at þér mundi sœmdin v.);
    5) v. til, to happen (ef þat á. til at v.);
    6) refl., þeir viljast eigi við oss, they bear no good will towards us.
    II) from vili, will.
    * * *
    :—the FORMS of this verb,
    α. the 1st pers. pres. indic, was originally dissyllabic, like the pres. subj., both in Goth. and Icel.; the only form used in the Saga-times (10th century) being prob. vilja; vilja’k hljóð, Eyvind (Edda i. 248; the v. l. ‘vilra’ and ‘vilka’ shew that the scribes did not know the old form); eiga vilja heldr, Alm. 7 (but ek vil in the following verse); segðú mér þat ek vilja vita, Skm. 3; vilja ek sofna, Vkv. 31; né ek þik vilja níta, 37; ek vilja’k, Hým. 9; vilja ek þat líta, Am, 58: in prose, enn þó vilja ek heldr einn staf ríta, Skálda (Thorodd): in law formulas, at ek vilja skilja við félaga minn, = Gr. ὄτι βούλομαι; þat villag, Fms. vi. 205, v. l.: the monosyll. form is later, vil’k eigi ek, I will not, Gkv. 2. 27; accordingly the ‘ek vil’ in Alm. 8 should be restored to ‘allt þatz ek vilja’k vita,’ as is required by the preceding verse; so also in Vsp. 1 the true reading may be ‘vilja ek’ valfoður (see foot-note 5 in Bugge, l. c.)
    β. 2nd pers. pres. is monosyll. vill and vilt; þú vill, Vþm. 11, Hbl. 55, Gkv. 2. 8, 33; vill þú, Ls. 28: the older vellums have vill, the later vilt, ef þú vilt, Hm. 130, Ísl. ii. 214 (thrice), Nj. 41, 77, and so in mod. usage (ek vil, þú vilt, hann vili).
    γ. 3rd pers. vill, Skv. 1. 4, Hm. 63.
    δ. pret. vilda; part. viljat; pret. infin. vildu, Nj. 259, Ld. 216, Mork. 168.
    ε. forms with suffix; with pers. pron., 2nd pers. vil-du [Chaucer willow], wilt thou, Post. 134, 135, 231; but in mod. usage, viltu, and so Fb. i. 222, l. 36: with neg. suff., vilka ek, Am. 13; vilkat ek, I will not, Skv. i. 26; þú vill-at, thou willest not, Hm. 114; vildigak, I would not, Gkv. 2. 40; er ek vildigak, Helr. 13 (all the references to Bugge’s edition). [Ulf. wiljan = θέλειν, βούλεσθαι; A. S. willan; Engl. will; Dan. ville; Swed. vilja; Lat. velle; Gr. βούλεσθαι.]
    B. USAGES.—To will, wish:
    I. with infin., sá maðr hefir viljat villa leitina fyrir oss, Fms. i. 72; Guðrún kvaðsk vildu (pret. infin.) vita hvat þeir vildu at hafask, Ld. 216; hverjum vilt þú heldr gipta dóttur þína … ef þú vilt eigi … hverju þú vilt svara, Ísl. ii. 214; spurði ef hann vildi ríða, Gunnlaugr kvaðsk þat vilja, … hví býðr þú mýr eigi þat er ek vil þiggja, 212, 213; Austmaðr kvezk vildu ( said he would) fyrir hafa land, Nj. 259; hann létzk eigi þat vildu, Mork. 168; nú vil ek spyrja yðr, Nj. 35; hví vildo ljúga, Clem. 134; enda vildu trúa þá mundu miskunn fá, 135; hér vil ek bjóða fyrir góð boð, Nj. 77; sumir vilja skilja, 673. 51; Þorgeirr játaði því sem Kári vildi beitt hafa, Nj. 257.
    β. denoting futurity; maðr er andask vill, a person about to die, Hom. 155 (in a Norse vellum); in mod. Danish this usage has prevailed, but is hardly known in the old language, for in Icel. vilja always implies a notion of volition; hvárn þú vill (vilt, v. l.) hafa valit, Post. (Unger) 20.
    2. with subj., þat vilda ek bróðir, at þú, Nj. 2; vildir þú at ek stæða upp, … þá vildi (= vilda) ek, Fms. vi. 205; viltu at ek fara til eyjanna, Fb. i. 222.
    3. with acc., vita skyldir þú hvat þú vildir, Ísl. ii. 214; eigi vil ek þessa, 215; þú vilt eigi þessa kosti, Nj. 77; hvat vilt þú hánum, what do you want him for? 41; hvað viltú mér? vilja hverjum manni gott, to will (wish) good to everybody, Fms. i. 21.
    4. ellipt. an infin. being left out or understood; vildi Aðalráðr hann ekki þar, A. wished him not [ to be] there, Fms. xi. 419; ek vilda ekki vistir hans hér í landi, Eg. 523; hón vildi hann feigan, wished him dead, Nj. 269; ok skýra þat hvat hverr þeirra vill lög um þat mál, what he thinks to be the law, Grág. (Kb.) i. 214; ek vil á fund Ólvis, I wish to go, Nj. 41; ef hann vildi upp ór gröfinni, Eg. 234; hvárt sem heldr vildi (viz. göra), Nj. 251; vildi alþýðan hann til konungs, Fms. ix. 8; út vilja vegar þínir til Íslands, Fb. i. 222.
    5. impers., var siglt inn eptir firðinum svá sem vera vildi, as it would be, at random, Fms. ix. 22; sjaldan fór svá þá er vel vildi, seldom went it thus when the luck was fair, x. 408, Ld. 290 (of a bad omen); svá kann ok stundum at verða ef eigi vill vel, when matters go wrong, Sks. 323.
    6. vilja e-m, to favour one; þat er ván at þér mundi sæmðin vilja, Karl. 230.
    7. with prepp., vilja til, to happen; ef þat á til at vilja, Fas. i. 11.
    II. reflex., viljask e-t, to with for, Fr.
    2. to bear good will to one;(þeir) viljask eigi við oss, they bear no good will towards us, Fas. ii. 337 (but rare).
    3. part. viljandi, willing; göra e-t viljandi, Greg. 41, and passim.
    4. past pret. neut. vilt, q. v.

    Íslensk-ensk orðabók > VILJA

  • 53 vindli

    m. wisp (fjúka sem v.).
    * * *

    Íslensk-ensk orðabók > vindli

  • 54 vættugi

    or vettugi, nothing, naught; glysi þessu er vættugis er vert, Fms. vi. 263; vettugis vert, ii. 46; eyjar skika þann er vettugis er neytr. Fas. ii. 299, Fb. i. 523; varr at vettogi, Am. 38; var þeim vettugis vant, Vsp. 8; þeir verða stundum at vettogi ok annars þurfandi, they often come to naught and to destruction, Barl. 70; margr mundi vilja opt á einum degi at vettogi verða, wish to be annihilated, Hom. 69; sú festning dæmisk at vettugi, þótt hón á komi, N. G. L. i. 300; eigi er skírn þín betri enn vættugi, better than naught, Karl. 460; hafa at vettugi, Gþl. 254.

    Íslensk-ensk orðabók > vættugi

  • 55 því-líkr

    adj. ‘such-like,’ such; mundi engi eiga þvílíkan hest, Nj. 89; með þvílíkum hætti sem fyrr segir, Hkr. ii. 92; þvílíkum stundum, sem …, Fms. x. 263; þá er hann þ. sem göngu-menn aðrir, Grág. i. 294; þílíkri líkamsins teiknan, Stj. 59; þvílíkast sem, most like as if, just as if …, Stj. 354, Barl. 88; annat þvílíkt, Fb. iii. 345.

    Íslensk-ensk orðabók > því-líkr

Страницы

См. также в других словарях:

  • stundum — …   Useful english dictionary

  • Ascomanni — Das Gokstad Schiff, ausgestellt im Wikinger Schiff Museum in Oslo, Norwegen. Der Begriff Wikinger bezeichnet Angehörige von kriegerischen, zur See fahrenden meist germanischen Völkern des Nord und Ostseeraumes in der so genannten Wikingerzeit.… …   Deutsch Wikipedia

  • Wikinger — Das Gokstad Schiff, ausgestellt im Wikinger Schiff Museum in Oslo, Norwegen. Der Begriff Wikinger bezeichnet Angehörige von kriegerischen, zur See fahrenden Personengruppen der meist germanischen Völker (es gab darunter auch Balten[1]) des Nord… …   Deutsch Wikipedia

  • Waffen (Wikingerzeit) — Dieser Artikel richtet sich im Wesentlichen nach Hjalmar Falk, Altnordische Waffenkunde. Im Gegensatz zur Ereignisgeschichte spielt die Quellenkritik bei der Schilderung der Bewaffnung zur Wikingerzeit nur eine untergeordnete Rolle. Denn auch die …   Deutsch Wikipedia

  • Haar — 1. An einem Haar zieht man mich hin, wo ich gern bin. – Körte, 2504. 2. Auch ein Haar hat seinen Schatten. – Eiselein, 266; Simrock, 4151. Böhm.: I vlas má svůj stín. (Čelakovsky, 284.) Lat.: Etiam capillus unus habet umbram suam. (Eiselein,… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Lamm — 1. Als Lämmer sind wir gekommen, als Wölfe haben wir gehaust, wie Hunde hat man uns fortgejagt, als Adler werden wir wiederkommen, sagte der Jesuit. – Klosterspiegel, 40, 5. 2. An den Lämmern sieht man, was die Schafe tragen. In Beziehung auf… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Rimul — (Norwegian Rimol) is a farm in Melhus, Norway, the scene of the murder of Håkon Sigurdsson (Hákon Sigurðsson, Hákon earl) by his slave Tormod Kark (Þormóðr Karkr), as described in the Saga of king Olav Tryggvason in Snorri Sturluson s… …   Wikipedia

  • Ásatrúarfélagið — Formation 1972 Type Icelandic Ásatrú (Heathenism) Location …   Wikipedia

  • Gleðibankinn — «Gleðibankinn» Песня группы «Icy» Выпущен 1986 Жанр поп, софт рок Язык песни исландский Композитор Магнус Эйриксон …   Википедия

  • Flüstern — Man flüstert oft einem ins Ohr, was die Spatzen auf den Dächern zwitschern. Dän.: Man hvisker en stundum noget i øret, og hører det siden over den heele bye. (Prov. dan., 319.) …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Gesetz — 1. Alle Gesetze zu halten, würde auch kein Nagel stark genug sein. 2. Alte Gesetz vnd frische Speisen haben grossen nutzen. – Lehmann, 265, 13. Dän.: Gamle lover og ny spiise er best. (Prov. dan., 390.) 3. Alte Gesetze vnd frische Kost (Gemüse)… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»