-
1 fusus
1. fūsus, a, um. PAdi. (v. 2. fundo), gegossen, hingegossen, I) fließend als mediz. t. t. = flüssig, alvus fusior (Ggstz. alvus constrictior), Cels. – II) übtr.: A) lang hingestreckt, a) v. Pers., lagernd, fusus humi, Verg.: fusi sub remis nautae, Verg. – b) v. Örtl. = sich weithin erstreckend, campi fusi in omnem partem, Verg. – c) v. Körper = breit, fleischig, sunt fusa et candida corpora (Gallorum), Liv. 38, 21, 9 (vgl. das. multā carne). – B) losgelassen, 1) = frei fliegend, wallend, crines, Verg.: fusus barbam, mit frei wallendem Barthaar, Verg.: toga, fliegende, übermäßig weite (Ggstz. toga restricta, zu enge), Suet. – 2) v. der Rede, sich gehen lassend, zwanglos, redselig, weitläufig, breit, genus orationis fusum atque tractum, Cic.: genus sermonis non liquidum, non fusum ac profluens, Cic.: poëma initio fusum, Quint.: numeri, Quint. – übtr., v. Schriftsteller, Herodotus, Quint.: magis fusus Aeschines, Quint.————————————————3. fūsus, ī, m., I) die Spindel, Spille zum Spinnen, Catull. 64, 327. Plin. 7, 196: verb. insilia ac fusi, radii, scapique sonantes, Lucr. 5, 1351: colus et fusus, Tibull. 2, 1, 64. Ov. met. 4, 229: colus compta et fusus cum stamine, Plin. 8, 194: inter fusos et calathos puellarum, Hieron. epist. 50, 5: fusum torquere, Plin. 28, 28. Iuven. 2, 55: fusum versare, Ov. met. 4, 221; 6, 22; her. 18 (19), 37: rotare fusum od. fusos, Hieron. epist. 107, 10. Prud. perist. 10, 239. – als Attribut der Parzen, suis dixerunt, currite, fusis... Parcae, Verg. ecl. 4, 46: tunc sorores debuerant fusos evoluisse meos, damals hätten die Parzen mein Leben enden sollen, hätte ich sterben sollen, Ov. her. 12, 4. – II) übtr., die Sprosse, Quersprosse an einer beweglichen Maschine, Vitr. 10, 2, 14. – ⇒ Nbf. fūsum, ī, n., ἄτρακτος, Auct. de idiom. gen. 580, 9: Plur. fūsa, ōrum, n., Hieron. epist. 130, 15. Symm. laud. in Gratian. 9. -
2 fusus [3]
3. fūsus, ī, m., I) die Spindel, Spille zum Spinnen, Catull. 64, 327. Plin. 7, 196: verb. insilia ac fusi, radii, scapique sonantes, Lucr. 5, 1351: colus et fusus, Tibull. 2, 1, 64. Ov. met. 4, 229: colus compta et fusus cum stamine, Plin. 8, 194: inter fusos et calathos puellarum, Hieron. epist. 50, 5: fusum torquere, Plin. 28, 28. Iuven. 2, 55: fusum versare, Ov. met. 4, 221; 6, 22; her. 18 (19), 37: rotare fusum od. fusos, Hieron. epist. 107, 10. Prud. perist. 10, 239. – als Attribut der Parzen, suis dixerunt, currite, fusis... Parcae, Verg. ecl. 4, 46: tunc sorores debuerant fusos evoluisse meos, damals hätten die Parzen mein Leben enden sollen, hätte ich sterben sollen, Ov. her. 12, 4. – II) übtr., die Sprosse, Quersprosse an einer beweglichen Maschine, Vitr. 10, 2, 14. – / Nbf. fūsum, ī, n., ἄτρακτος, Auct. de idiom. gen. 580, 9: Plur. fūsa, ōrum, n., Hieron. epist. 130, 15. Symm. laud. in Gratian. 9.
-
3 praegnans
praegnāns, antis adj. [ prae + gnascor ]1) беременная ( uxor C)bos p. Vr — стельная короваplāgae praegnantes шутл. Pl — здоровенные удары2) полный ( stamine fusus J); переполненный ( veneno vipera PM)3) набухший ( oculi arborum PM); пузатый ( cucurbita Col) -
4 praegnans
praegnans, antis (collateral form praegnas, ātis, Plaut. Truc. 1, 2, 95; 4, 3, 37; M. Aurel. ap. Front. Ep. ad Caes. 4, 6 Mai; Macr. S. 3, 11 fin.; Plin. 17, 14, 24, § 105 et saep.), adj. [prae- and root gna of gnascor (nascor); cf. gigno], with child, pregnant; of animals, big with young (class.; syn.: gravidus, fetus).I.Lit.: gravida est, quae jam gravatur conceptu: praegnans velut occupata in generando, quod conceperit: inciens propinqua partui, quod incitatus sit fetus ejus, Paul. ex Fest. p. 97 Müll.:II.uxor,
Cic. de Or. 1, 40, 183:soror,
id. Att. 1, 10, 4:facere aliquam praegnantem,
Juv. 6, 404:sus,
Varr. R. R. 2, 4:ovis,
id. ib. 2, 2:equa,
Plin. 10, 63, 83, § 180:perdices,
id. 10, 33, 51, § 102.—Transf.A.Of plants:B.praegnas,
Plin. 12, 14, 32, § 58:surculi praegnates, hoc est, gemmatione turgentes,
id. 17, 14, 24, § 105:oculi arborum praegnates,
id. 17, 21, 35, § 155.—Of stones: est autem lapis iste praegnans, intus, cum quatias, alio, velut in utero, sonante,
Plin. 10, 3, 4, § 12:Paeanitides gemmae praegnates fieri,
id. 37, 10, 66, § 180. —Of other things:nitrariae praegnates,
Plin. 31, 10, 46, § 112.—In gen., full of, swollen with any thing:praegnas suco herba,
Plin. 24, 15, 80, § 130:ostrea multo lacte praegnatia,
id. 32, 6, 21, § 59:veneno vipera,
id. 11, 37, 62, § 164:cucurbita,
full, swollen, large, Col. 10, 379: stamine fusus. Juv. 2, 55.—In the lang. of comedy:plagae,
hard, stout, smart blows, Plaut. As. 2, 2, 10. -
5 praegnans
praegnāns, antis (prae u. gnascor = nascor), schwanger, trächtig, I) eig.: uxor, Cic.: mulier, eine Schwangere, Cels.: sus, Varro: bos, Varro LL.: canis, Hor.: v. Bäumen, Steinen usw., Vitr. u. Plin.: scherzh., plagae praegnantes, tüchtige (derbe) Hiebe, Plaut. asin. 276. – Plur. praegnantes subst., Schwangere, Apul. met. 6, 4. – II) übtr., schwanger = voll, strotzend, fusus (Spindel) stamine, Iuven.: vipera veneno, Plin. – / Nbf. praegnās, ātis, Plaut. Amph. 723; truc. 199; 389 u. 390. Ter. Hec. 641. Varro r. r. 2, 2, 14; 2, 4, 7; 2, 6, 4; 2, 7, 11; 2, 9, 11 K. Cic. de div. 1, 39 Christ u. Baiter (aber Müller praegnans). Fronto ad M. Caes. 4, 6. Macr. sat. 3, 11, 10: Gen. Plur. praegnatium, nach Charis. 141: Akk. Plur. praegnatis, Plaut. asin. 276 L.; mil. 1077.
-
6 praegnans
praegnāns, antis (prae u. gnascor = nascor), schwanger, trächtig, I) eig.: uxor, Cic.: mulier, eine Schwangere, Cels.: sus, Varro: bos, Varro LL.: canis, Hor.: v. Bäumen, Steinen usw., Vitr. u. Plin.: scherzh., plagae praegnantes, tüchtige (derbe) Hiebe, Plaut. asin. 276. – Plur. praegnantes subst., Schwangere, Apul. met. 6, 4. – II) übtr., schwanger = voll, strotzend, fusus (Spindel) stamine, Iuven.: vipera veneno, Plin. – ⇒ Nbf. praegnās, ātis, Plaut. Amph. 723; truc. 199; 389 u. 390. Ter. Hec. 641. Varro r. r. 2, 2, 14; 2, 4, 7; 2, 6, 4; 2, 7, 11; 2, 9, 11 K. Cic. de div. 1, 39 Christ u. Baiter (aber Müller praegnans). Fronto ad M. Caes. 4, 6. Macr. sat. 3, 11, 10: Gen. Plur. praegnatium, nach Charis. 141: Akk. Plur. praegnatis, Plaut. asin. 276 L.; mil. 1077.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > praegnans
См. также в других словарях:
COLUS — com lana, et fusus cum stamine, in pompa nuptiali, apud Romanos olim, Sponsae praeferri solcbant a duobus, ad lectum usque, tamquam operis, in quo futura esset, auspicia, utque sic sedulitas futurae Matrisfamilias designaretur. Sicuti apud… … Hofmann J. Lexicon universale
SANGUS — melius SANCUS, Deus veterum Romanorum, cuius aediculam, vicum sacellumque in Urbis Romae regionibus celebrant Sext. Rufus, P. Victor, Onuphrius, Alii: quis fuerit, non est adeo exploratum. Herculem esse, contendit Festus. l. 14. Propter viam sit… … Hofmann J. Lexicon universale