spem

    re-ferō rettulī    (not retulī), relātus (rellātus, T.), referre, to bear back, bring back, drive back, carry back: nihil domum praeter os: ut naves eodem, unde erant profectae, referrentur, Cs.: me referunt pedes in Tusculanum, i. e. I feel a strong impulse to go: in decimum vestigia rettulit annum (victoria), V.: Ad nomen caput ille refert, looks back, O.: suumque Rettulit os in se, drew back, O.: ad Tyneta rursus castra refert, L: digitos ad frontem saepe, O.: pecunias in templum, Cs.: frumentum omne ad se referri iubet, Cs.: Caesaris capite relato, Cs.: cum sanguine mixta Vina refert moriens, spits out, V.—With pron reflex., to go back, return: Romam se rettulit: sese in castra, Cs.: se ad philosophiam: domum me Ad porri catinum, H.: se ob ora Fert refertque, flits to and fro, V.: causa, cur se sol referat. — Pass reflex., to return, arrive: sin reiciemur, tamen eodem paulo tardius referamur necesse est: classem relatam Nuntio, V.: a primā acie ad triarios sensim referebantur, L.—With pedem or (rarely) gradum, to go back, draw back, retire, withdraw, retreat: volneribus defessi pedem referre coeperunt, Cs.: ut paulatim cedant ac pedem referant, Cs.: cum pedes referret gradum, L.: fertque refertque pedes, paces to and fro, O.: pedem referens, V.: Feroque viso retulit retro pedem (viator), Ph.—To give back, give up, return, restore, pay back, pay in return, repay: pateram (subreptam): Par pro pari, tit for tat, T.: Ut puto, non poteras ipsa referre vicem, O.: pannum, H.—Of sound, to bring back, give back, return, answer, echo: (Saxum) eiulata Resonando mutum flebilīs voces refert, Att. ap. C.: ex locis inclusis (soni) referuntur ampliores: referunt quem (sonum) nostra theatra, H.: ‘coëamus’ rettulit Echo, O.—Fig., to bring back, restore, renew, revive, repeat: in suam domum ignominiam: pro re certā spem falsam domum: consuetudo longo intervallo repetita ac relata: Multa labor... rettulit in melius, has improved, V.: quasdam ex magno intervallo caerimonias, L.: rem iudicatam, i. e. cause to be reconsidered: idem illud responsum, repeated, L.: veterem Valeriae gentis in liberandā patriā laudem, restore: neque amissos colores Lana refert, H.—Of the mind or look, to bring back, direct, turn: e cursu populari referre aspectum in curiam, turn towards: animum ad veritatem.—Of time, to bring back, bring again, cause to return, renew: mihi praeteritos annos, V.: Saeculo festas referente luces, H.—In the phrase, referre gratiam (rarely gratias), to return thanks, show gratitude, recompense, requite: Inveniam, parem ubi referam gratiam, a way to pay him off, T.: Et habetur et referetur tibi gratia, T.: pro eo mihi ac mereor relaturos esse gratiam: Caesari pro eius meritis gratiam referre, Cs.: gratiam factis, O.: pro tantis eorum in rem p. meritis eis gratiae referantur. —To present again, set forth anew, represent, repeat: Hecyram ad vos, T.: Actia pugna per pueros refertur, is rehearsed, H.: parentis sui speciem, L.: robora parentum liberi referunt, Ta.: (Tellus) figuras Rettulit antiquas, O.: parvulus Aeneas, qui te tamen ore referret, V.: Marsigni sermone Suevos referunt, recall, Ta.—To say in return, rejoin, answer, reply, respond: id me illorum defensioni rettulisse: ego tibi refero, I reply to you: retices, nec mutua nostris Dicta refers, O.: Anna refert, V.: Tandem pauca refert, V.—To repeat, report, announce, relate, recount, assert, tell, say: quantum, inquam, debetis? respondent CVI; refero ad Scaptium, report it: saepe aliter est dictum, aliter ad nos relatum: abi, quaere, et refer, H.: talīs miserrima fletūs Fertque refertque soror (sc. ad Aeneam), V.: pugnam referunt, O.: factum dictumve, L.: Aut agitur res in scaenis aut acta refertur, or related, H.: multum referens de Maecenate, Iu.: inveni qui se vidisse referret, O.: pugnatum (esse) in annalīs referre, L.—To repeat to oneself, call to mind, think over: tacitāque recentia mente Visa refert, O.: Haec refer, O.: Mente memor refero, O.—To make known officially, report, announce, notify: haec ad suos, Cs.: legationem Romam, L.: capitum numerus ad eum relatus est, Cs.: rumores excipere et ad se referre. —To submit for consideration, propose for decision, make a motion, offer a proposition, consult, refer, move, bring forward, propose: de consularibus provinciis ad senatum referre, lay before the senate the question of, etc.: de quo legando consules spero ad senatum relaturos: de eā re postulant uti referatur, S.: tunc relata de integro res ad senatum, L.: referunt consules de re p., Cs.: de signo dedicando ad pontificum collegium: eam rem ad consilium, L.: referre se dixit, quid de Nabidis bello placeret, put the question, L.: id postea referendum ad populum non arbitrari, should be referred again: tu non ad Lucilium rettulisti, did not consult.—To note down, enter, inscribe, register, record, enroll: ut nec triumviri accipiundo nec scribae referundo sufficerent, L.: in tabulas quodcumque commodum est: nomen in codicem accepti et expensi relatum: tuas epistulas in volumina, i. e. admit: in reos, in proscriptos referri, to be registered: senatūs consulta pecuniā acceptā falsa referebat, recorded: cum ex CXXV iudicibus reus L referret (opp. reicere), i. e. accepted.— Of accounts: rationes totidem verbis referre ad aerarium, to account to the treasury: in rationibus referendis, in accounting: relatis ad eum publicis cum fide rationibus, faithful accounts, Cs.: si hanc ex faenore pecuniam populo non rettuleris, reddas societati, account for this money to the people: (pecuniam) in aerarium, pay in, L.: pecuniam operi publico, charge as expended for a public building; cf. octonis referentes idibus aera, i. e. paying the school-fees, H.—With acceptum, to credit, see accipio.—To account, reckon, regard, consider: imagines in deorum numero: terram et caelum in deos: libri in eundem librorum numerum referendi: hi tamen inter Germanos referuntur, Ta.: refert inter meritorum maxima, demptos Aesonis esse sitūs, O.: eodem Q. Caepionem referrem, should place in the same category.—To ascribe, refer, attribute: pecudum ritu ad voluptatem omnia: omnia ad igneam vim: tuum est, quid mihi nunc animi sit, ad te ipsum referre: id, quo omnia, quae recte fierent, referrentur: origines suas ad deos referre auctores, L.: Hinc omne principium, huc refer exitum, H.: eius, in quem referet crimen, culpa: alius in alium culpam referebant, imputed, Cu.

    re-pōnō posuī, positus    (repostus, V., H.), ere, to put back, set back, replace, restore: suo quemque loco lapidem: omnem humum, earth (from a pit), V.: pecuniam duplam in thensauros, restore, L.: in cubitum se, lean again (at table), H.: columnas: nos in sceptra, reinstate, V.: donata, H.: flammis ambesa reponunt Robora navigiis, restore, V.: plena Pocula, i. e. keep filling, V.: vina mensis, set again (for a second course), V.: Altius ingreditur, et mollia crura reponit, i. e. sets down alternately, V.—To lay back, lay out, stretch out: membra (mortui) toro, V.: membra stratis, V.— To lay aside, put away, lay up, store, keep, preserve, reserve: fructūs: formicae farris acervum tecto reponunt, V.: Caecubum ad festas dapes, H.: (gratia) sequitur tellure repostos, buried, V.: pias laetis animas Sedibus, H.—To lay aside, lay down, lay by, put away: arma omnia, Cs.: feretro reposto, V.: Telas, O.: iam falcem arbusta reponunt, i. e. do not need, V.—To lay, place, put, set: grues in tergo praevolantium colla reponunt: colla in plumis, O.: litteras in gremio, L.: ligna super foco, H.—To place instead, make compensation: Catulo, make amends: meas epistulas delere, ut reponas tuas: Aristophanem pro Eupoli: praeclarum diem illis, Verria ut agerent.—Fig., to put back, replace, restore, renew, repeat: Nec virtus, cum semel excidit, Curat reponi deterioribus, H.: Achillem, to reproduce (as an epic hero), H.— To repay, requite, return: tibi idem: Semper ego auditor tantum? nunquamne reponam? retaliate, Iu.—To lay up, store, keep: manet altā mente repostum Iudicium Paridis, V.: odium, Ta.—In thought, to place, count, reckon, class: in vestrā mansuetudine causam totam: spem omnem in virtute, Cs.: in caritate civium nihil spei, L.: plus in duce quam in exercitu, Ta.: alquos in deorum coetu, count among: Catulum in clarissimorum hominum numero: homines morte deletos in deos.

    re-portō āvī, ātus, āre,    to bear back, bring again, carry back: diligens fuit ad reportandum, restoring (the borrowed statue): candelabrum secum in Syriam: (milites) in Siciliam navibus, Cs.: exercitum e Britanniā: legiones, L.: massam picis urbe, V.: curru aurato reportati, borne in triumph: pedem in hoste (i. e. redire), V.—To carry off, bear away, get, gain, obtain: nihil ex praedā domum suam: nihil praeter laudem ex hostibus: praedam ad decemviros.—Fig., to bring back: ex calamitate solacium: Spem bonam domum, H.: (Echo) audita verba, returns, O.—To bring back, report: adytis dicta, V.: fidem, trustworthy information, V.: Nuntius reportat Advenisse viros, V.

    re-secō cuī, ctus, āre,    to cut loose, cut off: linguae scalpello resectae: palpebras: enodes truncos, V.: ferro capillos, O.: Barba resecta, O.: dapes resectae, cakes cut in squares, O.: resecanda falce humus, to be reaped, O.—Prov.: alqd ad vivum, cut to the quick, i. e. press to an extreme: de vivo aliquid erat resecandum, to be cut from the quick.—Fig., to cut off, curtail, check, stop, restrain: nimia resecari oportere: quae resecanda erunt, non patiar ad perniciem civitatis manere: audacias atque libidines: crimina quaedam cum primā barbā, Iu.: spatio brevi Spem longam, H.

    re-servō āvī, ātus, āre,    to keep back, save up, reserve: reservatis Aeduis, Cs.: quaesita, O.: libros sibi ad otium: alqd ad testīs: vitam suam ad incertissimam spem: ad eius periculum legiones, Cs.: ad poenam reservatus: se ad maiora, V.: inimicitias in aliud tempus: utrum igni statim necaretur, an in aliud tempus reservaretur, Cs.: illorum esse praedam atque illis reservari, Cs.: quod sit ipsis (iudicibus) reservata (causa): melioribus meis rebus ista iudicia, L.: Minucio me reservabam, i. e. was holding back my letter to send it by Minucius: rei p. nos, L.: cui te exitio, V.— To keep, retain, preserve: sibi nihil ad similitudinem hominis.

    re-spondeō spondī, spōnsus, ēre,    to answer, reply, respond, make answer: in respondendo exposuit, etc.: non inhumaniter: ille appellatus respondit, Cs.: par pari ut respondeas, give tit for tat, T.: paria paribus: antiquissimae cuique (epistulae) primum respondebo: ad ea, quae quaesita erant: adversus utrosque, L.: quin respondes, vetuerimne te, etc., L.: mihi quis esset: cum dixisset, Quid agis, Grani? respondit, Immo vero, etc.: tibi pauca: Accipe, quid contra iuvenis responderit, H.: Quid nunc renunciem abs te responsum? T.: (haec) quam brevia responsu.—To give an opinion, give advice, decide, answer: falsum de iure: te ad ius respondendum dare: civica iura, H.: quae consuluntur, minimo periculo respondentur, etc.: cum ex prodigiis haruspices respondissent, S.: deliberantibus Pythia respondit, ut moenibus ligneis se munirent, advised, N.—To answer to one's name, answer, attend, appear: ad nomina, L.: vadato, H.: Verrem alterā actione responsurum non esse: nemo Epaminondam reresponsurum putabat, N.: ad tempus.—Fig., to answer, reply, re-echo, resound: saxa voci respondent: respondent flebile ripae, O.—To answer, be equal to, be a match for, suffice to meet: urbes coloniarum respondebunt Catilinae tumulis silvestribus.—To answer, correspond, accord, agree: ut omnia omnibus paribus paria respondeant: respondent extrema primis: illam artem (sc. rhetoricam) quasi ex alterā parte respondere dialecticae, i. e. is the counterpart of: Contra elata mari respondet Gnosia tellus, i. e. lies opposite, V.: ita erudiri, ut patri respondeat, resemble: ut nostra in amicos benevolentia illorum erga vos benevolentiae respondeat: seges votis, V.: arma Caesaris non responsura lacertis, H.: officio, to suffice for, H.: Non mihi respondent veteres in carmina vires, O.: amori amore respondere, i. e. return: provide, ut sit, unde par pari respondeatur, i. e. that there be enough to meet the demand: ad spem eventus respondit, L.

    re-stō stitī, —, āre,    to withstand, resist, oppose, stand firm, hold out, not yield: summā vi, L.: Is mihi, dum resto, guttura Rupit, O.: In quā re nunc tam confidenter restas, oppose me, T.: paucis plures vix restatis, L.: melioribus restas, are opposing your betters, O.—To be left, remain: huius generis reliquias Restare video, T.: cum aequalibus, qui pauci iam admodum restant: unam sibi spem reliquam in Etruscis restare, L.: Omnīs composui... ego resto, H.: De viginti Restabam solus, O.: duae restant noctes de mense secundo, O.: Dona flammis restantia Troiae, saved from, V.: hoc etiam restabat, Ut, etc., O.: illud etiam restiterat, ut, etc.: restat, ut omnes unum velint: nec aliud restabat quam conrigere, etc., L.: restabat verba referre, O.: quid restat, nisi porro ut fiam miser, T.: placet (vobis) socios sic tractari, quod restat, ut, etc., i. e. for the future: Ire tamen restat, H.: Hoc Latio restare canunt, V.

    re-trahō trāxī, trāctus, ere,    to draw back, withdraw, call back: me proficiscentem: revocandum universis retrahendumque (Flaminium) censuerunt, L.: manum: quo fata trahunt retrahuntque, V.: aliquid (pecuniae), withhold, L.: cum se retraxit, ne pyxidem traderet, refused: ne te retrahas, H.: se ab ictu, O.—Of fugitives, to drag back, bring back: retrahi (Dumnorigem) imperat, Cs.: ne deprehensus a custodibus retraheretur, L.: ut retractus, non reversus, videretur: ex fugā, S.: ad me illud fugitivom argentum, T.: ad eosdem cruciatūs retrahi, Ta.—Fig., to draw back, withdraw, remove, divert, turn: poëtam Retrahere ab studio, T.: Thebas ab interitu, N.: genus eiusmodi calumniae retrahetur in odium iudicis, i. e. results in: imaginem nocturnae quietis ad spem, i. e. interpret perversely, Ta.—To bring to light again, make known again: oblitterata aerarii nomina, Ta.