-
1 alphabet
['ælfëbit] n. alfabet- Alfabeti i gjuhës angleze ka 26 shkronja, kurse gjuha ka 44 tinguj. Prandaj egziston shpërthuje e madhe mes të shkruarit dhe të shqiptuarit. Shumë zëra shkruhen me më shumë shkronja apo të njejtat shkronja shqiptohen ndryshe. Këto dy terme nuk duhet përzier. Shkronjat shkruhen ndërsa tingujt shqiptohen.- Gjuha shqipe është gjuhë fonetike - tingulli shkruhet ashtu si shqiptohet. Çdo tingull prezentohet me një shkronjë dhe çdo tingull shprehet gjithmonë me të njëjtën shkronjë.- Gjuha angleze nuk është si gjuha shqipe-fjala ndryshe shqiptohet dhe ndryshe shkruhet.- Rregulla për shqiptim, megjithatë, egzistojnë por janë aq të koklavitura saqë s'e vlenë barra qiranë të mësohen. Mbetet edhe metoda tjetër (e përqafuar në përgjithësi): Për çdo fjalë të mësohet edhe shqiptimi njëkohësisht. Kjo metodë niset nga zërat, e jo nga mënyra se si shkruhen këto.- Theksi është një nga pjesët më të rëndësishme të gjuhës së folur për të mos thënë më e rëndësishmja. Në rast se e lëvizim theksin nga një vend i fjalës në një tjetër,mund të ndryshoj kuptimi i saj. (si në shqip- ba ri dhe bari).- Në të njëjtën mënyrë edhe theksimi apo mëshimi i zërit në zanoren ku bie theksi është kryesorë për anglishten e folur.Kujdesi më i madh për fillim është që të kontrollohemi nëse e kemi në vendin e duhur theksin në fjalën që mësojmë. Mos u nxitoni me shpejtësi në fillim, sepse një shtrembërim i lehtë i një fjale të mësuar keq në fillim, sjell pasoja që ndreqen me shumë vështirësi.Ja alfabeti sipas rendit të shkronjave:A (ei)B (bi:)C (si:)D (di:)E (i:)F (ef)G (xhi:)H (eixh)I (ai)J (xhei)K (kei)L (el)M (em)N (en)O (ou)P (pi:)Q (kju:)R (a:)S (es)T (ti:)U (ju:)V (vi:)W (dablju:)X (eks)Y (wai:) Z (zed)* Për të arritur të fitosh një shqiptim të mirë, kërkohet kohë dhe ushtrim. Shpeshherë edhe ai që flet mirë, e shqipton ndonjë fjalë në një mënyrë që nuk kuptuhet shpejt nga ai që e dëgjon.Në këtë rast bashkëbiseduesi kërkon me mirësjellje që fjala të përsëritet duke i thënë shkronjat që përbëjnë fjalën njëra pas tjetrës, dhe në këtë mënyrë e dëgjon ashtu siç shkruhet.Është pak a shumë ajo që bëjmë kur duam që të merret vesh mirë nëpërmjet telefonit emri i një personi ose i një qyteti.* Zakonisht pyetja në këto raste është: How do you spell it ? - që don të thotë -Si e shkruani.Pra, është e nevojshme të dimë se si shqiptohen secili emër veç e veç i shkronjave të alfabetit anglez,që janë 26.- Asnjëherë nuk do të ishte e tepërt të përsëritej se për të pasur një shqiptim të mirë, është thelbësore të dëgjoni me vëmendje dhe të imitoni me kujdes.- Elementet themelore që përcaktojnë shqiptimin e një gjuhe janë tre: intenziteti (domethënë mënyra në të cilën disa rrokje theksohen e disa jo); toni (ose mënyra në të cilën zëri ngrihet më shumë mbi një zanore se sa në një zanore tjetër); dhe së fundi vetë tingujt (ose më mirë,mënyra se si përfitohen ata nga organet e zërit.Çdonjëri nga këta tre elemente është i rëndësishëm: secili prej tyre i marrëveç e veç, nuk është i mjaftueshëm për të arritur një shqiptim të mirë.- Rrokjet e fjalëve angleze ndryshojnë në mënyrë të dukshme në varësi të theksit tonik.Një rrokje e theksuar,shqiptohet me forcë më të madhe se të tjerat..Mos u druani nëse e teproni për të vënë në dukje rrokjen e theksuar. Ajo që ka rëndësi është të dihet se ku bije theksi në fjalë të ndryshme.- Për të lehtësuar punën, përpara çdo rrokjeje të theksuar, vendoset shenja (,) P.sh.fjalën cigarette, do ta gjejmë të shkurtuar kështu: (sig?,ret)- Përveç theksit tonik, d.m.th. theksit në trupin e një fjale, ka edhe një mëshim më të madh që një fjalë merr në fjali. Zakonisht janë emrat, mbiemrat dhe foljet ata që theksohen me mëshim më të madh.Kjo duhet të kijet kujdes, se është thelbësore për një shqiptim më të mire.- Vetëm në sajë të një ushtrimi dhe praktike të gjatë bashkëbisedimi, mund të mësohet toni i drejtë, që në anglishten e folur ka një rëndësi të madhe. Nëpërgjithësi, mund të vihet re, se zëri ulet duke shkuar drejt fundit të fjalisë, veçanarisht kur është fjala për një pohim. Por, pa pritur mund të bëhet i mprehtë, mbi të gjitha në fund të një fjalie pyetëse.- Në fillim të ligjeratës, zëri mund të jetë i mprehtë ose i rëndë.- Një rrokje e theksuar, mund të jetë me ton më të rëndë ose më të mprehtë se sa ato që e paraprijnë ose që e ndjekin.- Për të bërë të mundur leximin korrekt përdoret alfabeti fonetik në transkriptim të fjalës. Transkriptimi e përdor alfabetin fonetik të përpiluar nga Shoqata Ndërkombëtare Fonetike që është paraqitur me 44 simbole.Secila shenjë e këtij alfabeti përfaqëson një tingull dhe vetëm një tigull.Për gjuhën angleze një sistem veçanarisht i vlefshëm, pasi shkrimi i saj shumë shpesh është krejt ndryshe nga shqiptimi.- Më poshtë, në kllapa katrore paraqiten shkronjat e alfabetit fonetik.Lista përfshin shembuj të fjalëve që përmbajnë tingullin përkatës, në fillim, në mes dhe në fund të fjalës. Përveç kësaj jepen shembuj për të treguar mënyrat e ndryshme për të paraqitur të njëjtin tingull në fjalë të ndryshme.- Siç kemi thënë, shenja [ , ] përpara një rrokje tregon se kjo është e theksuar.Shenja [ : ] pas një zanoreje, tregon se është puna për një zanore të zgjatur;shënja [ : ] tregon se shkronja "r" fundore, zakonisht e shurdhët, shqiptohet kur ndiqet nga një fjalë që fillon me zanore.- Në gjuhën angleze egzistojnë 12 zanore.Dy pikat ( :) të shënuara pas zanores tregojnë se zanorja shqiptohet e zgjatur.i: - /i/- e gjatë - ea st [i:st], fee l [fi:l], he [hi:], three [thri:], sea t [si:t], the se [ði:z].i - /i/- e shkurtë - sit [sit], in [in], is [iz], city [,siti], this [ðis].e - /e/- e hapur - set [set], any [,eni:], end [end], yes [jes], head [hed], letter [,letë:].æ - në mes tingujve /a-e / - sat [sæt], match [mæç], hat [hæt], hand [hænd].a: - /a/- e gjatë - ask [a : sk], father [,fa:ðë:], car [ka:], March [ma: ç], after [,a:ftë(r)].a - /a/- e shkurtë - much [maç, us [as], come [kam], son [san], mother [,maðë:].o - në mes tingujve /a-o / - on [on], off [of], dog [dog], pot [pot], gone [gon].o: - /o/- e gjatë - all [o:l], saw [so:] , more [mo:], four [fo:], thought [tho:t], caught [ko:t].u: - /u/- e gjatë - do [du:], you [ju:], food [fu:d], group [gru:p].u - /u/- e shkurtë - good [gud], foot [fut], book [buk], put [put].3: ose c: - /ë/- e gjatë - turn [t3:n], word [w3:d], early [,ë:li], her [hë:], bird [bë:d], church [çë:ç].ë - /ë/- e shkurtë- a [ë], about [ë,baut], the [ðë], father [,fa:ðë:], away [ë,wei], collect [kë,lekt].- Diftonjgjet paraqesin grup prej dy zanoresh që shqiptohen si një rrokje e vetme..Zanorja e parë, si bartëse e rrokjes, shqiptohet zëshëm dhe qartë,kurse e dyta pazëshëm dhe pjesërisht.Në gjuhën angleze egzistijnë 8 diftonjgje:ei take [teik], wait [weit], April [,eipril], they [ðei], play [plei], name [neim].ai I [ai], my [mai], mine [main], light [lait], five [faiv].oi oil [oil], boy [boi], noise [noiz].ëu no [nëu], open [,ëupën], over [,ëuvë:], go [gëu], window [windëu],au our [auë], now [nau], house [haus].ië ear [ië:], here [hië:], hear [hië(r)], beer [bië:], beard [biëd], deer [dië(r)].eë air [eë], hair [heë:], there [ðeë:], their [ðeë:], where [weë(r)].uë poor [puë:], sure [shuë:], tour [tuë(r)], endure [in,djuë(r)].- Shumica e bashkëtingëlloreve në gjuhën angleze shqiptohen njësoj ose përafërsisht si ato në gjuhenshqipe me perjashtim te dy bashketinglloreve:/ ng / dhe / w / te cilat nuk egzistojne ne gjuhen shqipe.b, d, g, f, h, j, k, l, m, n, p, r, s, t, v, z,±- /c/ ; (r) - /xh/ ; ? - /sh/ ; ¥ - /zh/ ; ? - /th/ ; ð- / dh / ; ng-/ng/ si një tingull;w - fillon si / u / dhe menjiherë kalon në shqiptimin e zanores së pastajme.
См. также в других словарях:
ton — 1. (ton ; devant une voyelle et une h muette : to n ami, to n homme) au masculin ; TA (ta) au féminin ; TES (tê, l s se lie : têz amis) au pluriel pour les deux genres. 1° Adj. possessif qui répond au pronom personnel tu, toi. Ton ami, ta femme … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
Ton That Dinh (mandarin) — Tôn Thất Đính (? ndash;1885) was a mandarin of the Nguyen Dynasty who served under Emperor Tu Duc. He was the governor of Hai Duong Province. His son Ton That Thuyet went on to become a high ranking mandarin, who became the regent upon the death… … Wikipedia
ton — 1. ton [ tɔ̃ ] , ta [ ta ] , tes [ te ] adj. poss. • ta fin XIe; formes atones des adj. lat. tuum, tua→ tien I ♦ (Sens subjectif) 1 … Encyclopédie Universelle
TON — s. m. Certain degré d élévation ou d abaissement de la voix ou de quelque autre son. Ton de voix. Un ton aigre. Un ton doux. Il a plusieurs tons dans la voix. Un ton plus haut. Un ton plus bas. Il a haussé, il a baissé le ton. Il a haussé, baissé … Dictionnaire de l'Academie Francaise, 7eme edition (1835)
ton — I. TON. s. m. Certain degré d élevation ou d abaissement de la voix, ou de quelque autre son. Un ton aigre, un ton doux. il a plusieurs tons dans la voix. un ton plus haut. un ton plus bas. il a haussé, il a baissé d un ton. donner le son prendre … Dictionnaire de l'Académie française
ton — (Apócope de tono.) ► locución adverbial Indica sin motivo, razón o causa en la expresión sin ton ni son: ■ se puso a gritar sin ton ni son. * * * ton m. Apóc. de «tono» que sólo se usa en la frase sin ton ni son que significa «sin nada que lo… … Enciclopedia Universal
Ton van de Ven — (né à Eindhoven le 1er janvier 1944) est un designer industriel néerlandais. Il est principalement connu en tant que directeur artistique du parc à thèmes Efteling … Wikipédia en Français
Ton d'entree — Ton d entrée Le ton d entrée (en sinogrammes simplifiés 入声 ; en sinogrammes traditionnels 入聲 ; en pinyin Rùshēng) est un des quatre tons de la phonologie du chinois médiéval. Le ton est généralement décrit comme court et vif, et est… … Wikipédia en Français
Ton de Leeuw — (Rotterdam, 16 novembre 1926 – Paris, 31 mai 1996) est un éminent compositeur néerlandais. Il étudia la composition avec Henk Badings et Louis Toebosch. En 1949, il commença à étudier à Paris, sous la direction d Olivier Messiaen (analyse) et de… … Wikipédia en Français
Ton Koopman — Ton Koopman, Paris, Cité de la Musique, Novembre 2008 Ton Koopman, né à Zwolle le 2 octobre 1944, est un organiste, claveciniste et chef d orchestre néerlandais. Biographie Élève de Gustav Leonhardt, Ton Koopman étudie la m … Wikipédia en Français
son — SON, (1) soni, s.m., (2) sonuri, s.n. 1. s.m. Unitate de măsură a tăriei sunetelor. 2. s.n. (Rar) Sunet; ton. – Din fr. son, lat. sonus. Trimis de LauraGellner, 23.05.2007. Sursa: DEX 98 SON s. v … Dicționar Român
