-
1 scripto
scriptare, scriptavi, scriptatus V TRANSwrite; compose -
2 scripto
* I.In gen., to write often: in palmarum foliis primo scriptitatum est, Plin. 13, 11, 21, § 69. —II.In partic., to write, compose, etc. (usually with accessory notion of writing at one's own will, not officially or professionally; cf. Ellendt ad Cic. de Or. 2, p. 220;class.): et haec et si quid aliud ad me scribas velim vel potius scriptites,
Cic. Att. 7, 12, 6:M. Bibulus scriptitavit accurate,
wrote, composed, id. Brut. 77, 267:multum,
id. de Or. 2, 23, 97:nisi diu multumque scriptitarit,
id. ib. 1, 33, 152:Graeci quoque ipsi sic initio scriptitarunt, ut noster Cato,
used to write, id. ib. 2, 12, 51:(primus Antonius) scriptitasse Othoni credebatur ducem se partibus offerens,
Tac. H. 2, 86:ad Primum et Varum media scriptitabat,
id. ib. 3, 52:talia sanctissimos homines scriptitasse,
Plin. Ep. 5, 3, 3. -
3 scribo
scrībo, psi, ptum, 3 ( perf. sync. scripsti, Plaut. As. 4, 1, 57: scripstis, Enn. ap. Non. 153, 28, or Trag. v. 239 Vahl.; inf. scripse, Aus. Sept. Sap. Lud. 1; cf. 2. dico init.), v. a. [root skrabh-, to dig; whence, Gr. graphô; Lat. scrobis, scrofa; cf. Germ. schreiben], prop., to scratch, grave, engrave with a sharp point; hence,I.In gen.A.Lit., to write, draw, or otherwise make lines, letters, figures, etc. (cf. scalpo):B.in libro cum scribuntur calamo litterae,
Plaut. Ps. 1, 5, 131; cf. id. Bacch. 4, 4, 76 sq.:litteras, tabellas,
id. Ps. 1, 1, 28:(littera M) etiamsi scribitur, tamen parum exprimitur,
Quint. 9, 4, 40; cf. id. 1, 7, 28:nostri praeceptores cervum servumque u et o litteris scripserunt,
id. 1, 7, 26; cf. id. 1, 7, 4; 1, 7, 20; 1, 7, 30; 12, 10, 28;12, 10, 30: terra in augurum libris scripta cum r uno,
Varr. L. L. 5, § 21 Müll.:hic carmen mediā scribe columnā,
Prop. 4 (5), 7, 83; cf.:scribitur vestris Cynthia corticibus,
id. 1, 18, 22; Ov. M. 9, 527; Luc. 2, 343:in aquā,
Cat. 68, 4; cf.also: fac lapis his scriptus stet super ossa notis: hic jacet, etc.,
Tib. 1, 3, 54 (but the better reading is inscriptis):scribere decore,
to write a good hand, Amm. 30, 9, 4:erat scriptum ipsius manu,
Cic. Cat. 3, 5, 10:suā manu scripsit,
Liv. 37, 10.—Of drawing, etc.:si quis fugitivo stigmata scripserit,
has branded a runaway, Quint. 7, 4, 14; cf.: charaxat ambas ungulis scribentibus genas, Prud. steph. 10, 557:totius vobis Frontem tabernae scipionibus scribam,
Cat. 37, 10:(Diodotus Stoicus) geometriae munus tuebatur, verbis praecipiens discentibus, unde, quo quamque lineam scriberent,
Cic. Tusc. 5, 39, 113:ut formam (porticus) secundum rationem loci scribas,
draw, design, Plin. Ep. 9, 39, 5; Stat. S. 1, 3, 9:quae Attalicis variata per artem Aulaeis scribuntur acu,
i. e. are embroidered, Sil. 14, 660:scripto radiat Germanicus auro, i. e. sculpto,
Juv. 6, 205; cf. Mart. 11, 5, 3.—Trop.: memor essem? etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis De Glycerio, graven, imprinted (syn.:II.inscripta, insculpta),
Ter. And. 1, 5, 48:arva sanguineo scribit rutilantia gyro,
Stat. Th. 11, 514.—In partic., with the accessory idea of intellectual action, of written composition of every kind, to write, write down, compose, describe, depict; to draw up, communicate, announce in writing (syn.: compono, perscribo).(α).With acc.:(β).quoniam de re publicā multa quaesierint et scripserint,
Cic. Rep. 1, 7, 12:Cn. Aufidius praetorius (caecus) Graecam scribebat historiam,
id. Tusc. 5, 38, 112; so,historiam,
id. de Or. 2, 12, 51; id. Brut. 75, 262:bellum,
Liv. 21, 1:res gestas,
Hor. A. P. 74; id. Ep. 1, 3, 7 al.:librum de rebus rusticis,
Cic. Sen. 15, 54:scripsi etiam versibus tres libros de temporibus meis,
id. Fam. 1, 9, 23:in Catone Majore, qui est scriptus ad te de senectute,
id. Lael. 1, 4:carmen in aliquem,
id. de Or. 2, 86, 352:Furius defensionem causae suae scripsit,
id. Verr. 2, 5, 43, § 112; cf. Quint. 2, 15, 29:libellos,
Ov. Tr. 5, 12, 61; id. P. 4, 13, 19:notas,
id. ib. 3, 2, 90:Diphilus Hanc (fabulam) Graece scripsit,
Plaut. Cas. prol. 33; Ter. Heaut. prol. 43; id. Hec. prol. 6 (cf. also infra, d):versus,
Lucr. 1, 24; Hor. S. 1, 9, 23; 1, 10, 60:carmina,
id. ib. 2, 5, 74; id. Ep. 1, 19, 3:poëmata,
id. ib. 2, 2, 66 et saep.; cf.: scripsere alii rem Versibus, Enn. ap. Cic. Brut. 19, 76 (Ann. v. 221 Vahl.):formam et situm agri alicui,
to describe, Hor. Ep. 1, 16, 4 et saep.—Of written communications, letters, etc.:epistulis tuis perdiligenter scriptis,
Cic. Att. 1, 11, 1; cf. Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 1:haec scripsi properans,
Cic. Att. 2, 19, 5:litteras, quas ad Pompeium scripsi, tibi misi,
id. ib. 3, 9, 3:litterae extemplo Romam scriptae,
Liv. 41, 16:plura ad te scribam, si, etc.,
Cic. Att. 11, 10, 3:scriberem ad te de hoc plura, si Romae esses,
id. ib. 6, 4, 11:haec ad te scripsi verbosius,
id. Fam. 7, 3, 5:scriptā jam epistulā superiore,
id. ib. 1, 9, 26:non quo haberem, quod tibi scriberem,
id. Att. 4, 4, a:epistulam,
Plin. Ep. 7, 9, 8 et saep.:scribere salutem,
to send a greeting, Plaut. Bacch. 4, 9, 77; cf.:laudes atque gratias populo Romano,
Gell. 3, 8, 5.—With a personal object:nullos habeo scriptos (homines), memini tamen,
written down, Plaut. Mil. 1, 1, 48:per eum Marium, quem scripsissem,
Cic. Att. 12, 49, 1: quis Martem digne scripserit aut...Merionem aut...Tydiden? who could depict, represent, etc., Hor. C. 1, 6, 14; id. S. 2, 1, 16; cf. in the pass.:scriberis Vario fortis et hostium Victor,
id. C. 1, 6, 1.—With two acc.: cum auctor pugnae se A. Cornelium Cossum consulem scripserit, subscribed himself, declared himself in the inscription to be, Liv. 4, 20, 11.—With object-clause:(γ).in foribus scribat occupatum esse se,
Plaut. As. 4, 1, 15:ut Africanum avum meum scribit Cato solitum esse dicere,
Cic. Rep. 1, 17, 27; id. Att. 1, 8, 1; cf.:Romae quod scribis sileri, ita putabam,
id. ib. 2, 13, 2:quod ad te scripseram me in Epiro futurum,
id. ib. 3, 13, 1:Graeceius ad me scripsit, C. Cassium sibi scripsisse, homines comparari, qui, etc.,
id. ib. 15, 8, 2:Cicero quodam loco scribit, id esse optimum, etc.,
Quint. 11, 1, 92:post paulo scribit, sibi millia quinque Esse domi chlamydum,
Hor. Ep. 1, 6, 43 et saep.—In pass., with nom. or acc.:eadem haec avis scribitur conchis se solere complere, etc.,
Cic. N. D. 2, 49, 125: scribitur nobis, magnam veteranorum multitudinem Romam convenisse jam, etc., Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 1:scriptum est item, quaesivisse (Socratem), quid esset,
Cic. Div. 1, 54, 123.—With rel.-clause:(δ).nec scribis, quam ad diem te exspectemus,
Cic. Att. 3, 7, 1:scribe aliquando ad nos, quid agas,
id. Fam. 7, 12, 2:ad me Valerius scripsit... quem ad modum ducta esses, etc.,
id. ib. 14, 2, 2.—Absol.:B.quo (Platone) nemo in scribendo praestantior fuit,
Cic. Rep. 2, 11, 21; cf. id. ib. 3, 8, 13:Demophilus scripsit, Marcus vortit barbare,
Plaut. As. prol. 11; id. Trin. prol. 19:poëta quom primum ad scribendum animum appulit,
Ter. And. prol. 1; id. Heaut. prol. 7:sumite materiem vestris, qui scribitis, aequam Viribus,
Hor. A. P. 38:sic raro scribis, ut toto non quater anno Membranam poscas,
id. S. 2, 3, 1 et saep.:Samiae, ut ibi (i. e. in oratione) scribit Laelius, capedines,
Cic. Rep. 6, 2, 11; cf. id. ib. 1, 16, 25:ut, quemadmodum scribit ille, cottidiano, etc.,
id. ib. 6, 2, 8:denique non video de tot scribentibus unum,
Ov. Tr. 2, 495.—So freq. of written communications, letters; usually with ad aliquem (less freq. alicui) or de aliquā re:tv si, ut scribis, Kal. Jun. Romā profectus es, etc.,
Cic. Att. 3, 9, 3:ego te, ut scribis, cito videbo,
id. ib. 3, 27:nihil habeo, quod ad te scribam, scribo tamen, non ut te delectem, etc.,
id. ib. 14, 12, 3:senatusconsultum si erit factum, scribes ad me,
id. ib. 5, 4, 2; cf.:scripsi etiam ad Camillum, ad Lamiam,
id. ib. 5, 8, 3:in quā (epistulā) de agro Campano scribis,
id. ib. 2, 16, 11:ut nuper me scis scripsisse ad te de Varronis erga me officio, etc.,
id. ib. 2, 25, 1; cf.:Hermae tui Pentelici, de quibus ad me scripsisti,
id. ib. 1, 8, 2; 1, 9, 2 et saep.— With ut, ne, etc.:velim domum ad te scribas, ut mihi tui libri pateant,
Cic. Att. 4, 14, 1:ad me scriberet, ut in Italiam quam primum venirem,
id. ib. 11, 7, 2; 5, 11, 6.— With dat.:consules Fulvio, ut ex Falisco, Postumio, ut ex Vaticano exercitum ad Clusium admoveant, scribunt,
Liv. 10, 27; 42, 27; Tac. A. 1, 29.—With ne:Scipioni scribendum, ne bellum remitteret,
Liv. 30, 23.—With simple subj.:scribit Labieno, si rei publicae commodo facere posset, cum legione ad fines Nerviorum veniat,
Caes. B. G. 5, 46 fin. —In Tac. also, with inf.:scribitur tetrarchis ac regibus, jussis Corbulonis obsequi,
Tac. A. 15, 25 fin. —In eccl. Lat. as a formula of quotation from the Scriptures:scriptum est,
i. e. it is said in Holy Writ, Vulg. Matt. 4, 4; id. Luc. 19, 46; id. Rom. 11, 8 et saep.—Publicists', milit., jurid., and business t. t., of written plans, drafts, and other writings of various import.1.Publicists' t. t., to draw up, draught a law, decree, treaty, etc.:2.quod proditum memoria est, X. viros, qui leges scripserint, etc.,
Cic. Rep. 2, 31, 54; so,leges,
id. ib. 2, 36, 61; 2, 10, 18; id. Rosc. Am. 25, 70; id. de Or. 1, 19, 86; id. Inv. 1, 38, 68 al.; cf.in a transf. signif.: cui non apparet, inopiam et miseriam civitatis istam legem scripsisse, etc.,
Liv. 34, 6 fin.; and:testamentum, quod pietas, fides, pudor scripsit,
Plin. Ep. 8, 18, 7:haec senatusconsulta non ignoro ab amicissimis ejus, cujus de honore agitur, scribi solere,
Cic. Fam. 15, 6, 2.—So very freq.: senatusconsulto scribendo, or simply scribendo adesse, or also, ad scribendum esse, to witness the drawing up of a decree of the Senate; to subscribe it: erat nobis dictum, te existimare, alicui senatusconsulto, quod contra dignitatem tuam fieret, scribendo Lamiam [p. 1648] affuisse, qui omnino consulibus illis numquam fuit ad scribendum, Cic. Fam. 12, 29, 2 Orell. N. cr.; cf.: senatusconsulta scribuntur apud familiarem meum (i. e. Caesarem). Et quidem cum in mentem venit (Caesari), ponor ad scribendum (i. e. he adds my signature to it), id. ib. 9, 15, 4:quod me esse ad scribendum vides,
id. Att. 1, 19, 9; id. Fam. 9, 15, 3: S. C. auctoritas. Pridie Kal. Octob. in aede Apollinis scrib. affuerunt L. Domitius, etc., an official formula ap. Cic. Fam. 8, 8, 5 sq. (v. assum):Boeotorum gentem numquam ad scribendum amicitiae foedus adduci potuisse,
to make, enter into, conclude, Liv. 42, 12.—Milit. t. t.: scribere milites (legiones, supplementum, etc.), to enlist, enroll, levy:b.milites,
Sall. J. 43, 3:legiones,
id. C. 32, 1:exercitui supplementum,
id. J. 39, 2:supplementum legionibus,
Cic. Fam. 3, 3, 1; Liv. 8, 8:exercitum,
id. 4, 43; 9, 8; 9, 19:equites,
id. 10, 25; 21, 40; 35, 20:socios navales,
id. 37, 2; so, too: sex milia colonorum Albam in Aequos, to enroll for the purpose of sending, to send, id. 10, 1:socios scribere in urbem,
id. 4, 11, 4.—Poet., transf.:3.scribe tui gregis hunc,
enroll him among your retinue, Hor. Ep. 1, 9, 13.—Jurid. and business t. t.: dicam scribere (alicui), like dikên graphein tini, to bring an action in writing against any one (v. dica); of a lawyer, to draw up legal instruments (complaints or charges, contracts, wills, etc.):A.Servius hanc urbanam militiam respondendi, scribendi, cavendi secutus est,
Cic. Mur. 9, 19; id. Fam. 7, 14 Manut.; cf. id. Leg. 1, 4, 14:omnia testamenta tu scribes unus,
id. de Or. 2, 6, 24; Dig. 28, 2, 25.—Hence, transf., with a personal object: aliquem heredem, to appoint or designate any one as heir:testamentum palam fecerat et illum heredem et me scripserat,
Cic. Mil. 18, 48; cf.:in testamento Ptolemaei patris heredes erant scripti, etc.,
Caes. B. C. 3, 108:quem Micipsa testamento secundum heredem scripsit,
Sall. J. 65, 1; Auct. B. Alex. 33; Plin. Pan. 43, 1 sq.; Tac. A. 14, 31; Hor. S. 2, 5, 48; Juv. 3, 161; 9, 87:aliquem coheredem,
Tac. Agr. 43 fin.:aliquem exheredem,
to disinherit any one by will, Dig. 37, 4, 8, §§1 and 6: aliquem tutorem liberis suis,
to appoint as guardian by will, Cic. Clu. 14, 41:libertatem servo,
to bequeath to a slave his freedom, Dig. 29, 2, 71.—Of contracts, notes, drafts, etc.:pulchre scripsti: scitum syngraphum!
Plaut. As. 4, 1, 57: nummos, usuras, etc. (alicui), to give a note or bond for:scribit nummos,
id. ib. 2, 4, 34:sibi creditam pecuniam,
Dig. 26, 7, 9, § 7:genero usuras praestandas quasi ex dotis promissione,
ib. 4, 4, 17:lecta est cautio hujusmodi: Lutius Titius scripsi, me accepisse a Publio Maevio quindecim mutua numerata mihi de domo, etc.,
ib. 12, 1, 40: scribe decem (tabulas) a Nerio, give ten notes or bonds drawn up by the usurer Nerius, Hor. S. 2, 3, 69. scriptos expendere nummos, v. l. ap. Hor. Ep. 2, 1, 105 (Hold. cautos); cf. rescribo.—Hence, scriptum, i, n., something written, viz.,(Acc. to I.) A line; so only: duodecim scripta, a game played with colored stones (calculi) on a draught-board marked into spaces by twelve oblique lines: tibi concedo, quod in duodecim scriptis olim, ut calculum reducas, si te alicujus dati poenitet, Cic. Fragm. ap. Non. 170, 30; cf.:B.in lusu duodecim scriptorum cum prior calculum promovisset essetque victus, etc.,
Quint. 11, 2, 38;v. also scriptula, and Becker, Gall. 3, pp. 261 and 264 sq.: duodecim scriptis ludere,
Cic. de Or. 1, 50, 217.—(Acc. to II.) A written composition, writing, treatise, book, work, etc. (most freq. in plur.):2.ex scripto et sententiā controversia nascitur cum videtur scriptoris voluntas cum scripto ipso dissentire,
the writing, the written expression, Auct. Her. 1, 11, 19:incredibile dictu est, quam multi Graeci de harum valvarum pulchritudine scriptum reliquerunt,
have left something written concerning it, speak of it in their writings, Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124; so Quint. 6, 1, 7; cf. in plur., Cic. Rep. 1, 22, 36:quod a Democrito et Platone in scriptis relictum esse dicunt,
id. de Or. 2, 46, 194:utinam exstarent illa carmina, quae multis saeculis ante suam aetatem in epulis esse cantata, in Originibus scriptum reliquit Cato!
id. Brut. 19, 75: ut ipsis scriptis non ea mandaremus, id. Off. 2, 1, 3:in quo libro scriptum hoc invenitur,
Quint. 1, 1, 15:Hortensius erat memoriā tantā, ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis eisdem redderet, quibus cogitavisset,
without notes, Cic. Brut. 88, 301; cf. on the contrary: de scripto dicere, to speak or read from a written paper:recitetur oratio, quae propter rei magnitudinem dicta de scripto est,
id. Planc. 30, 74; id. Phil. 10, 2, 5; id. Brut. 12, 46; id. Att. 4, 3, 3; id. Fam. 10, 13, 1:laudavit pater scripto meo,
in a speech composed by me, id. Q. Fr. 3, 8, 5:adire aliquem scripto,
Tac. H. 4, 39:cum eorum inventis scriptisque se oblectent,
writings, Cic. Rep. 1, 17, 28:ardeo cupiditate...nomen ut nostrum scriptis illustretur et celebretur tuis,
id. Fam. 5, 12, 1:scripta recitare,
Hor. S. 1, 4, 75:nosmet Lucili scripta legentes,
id. ib. 1, 10, 56:Graecorum Scripta optima,
id. Ep. 2, 1, 29:si non accipiet scriptum,
Ov. A. A. 1, 469:debueram scripto certior esse tuo,
id. H. 6, 4.—(Acc. to II. B. 1.) Scriptum legis, and simply scriptum, a written ordinance, a law:quam tu mihi ex ordine recita de legis scripto populi Romani auctionem,
Cic. Agr. 2, 18, 48:(Crassus) ita multa tum contra scriptum pro aequo et bono dixit, ut, etc.,
id. Brut. 39, 145; cf. id. Inv. 2, 46, 135; 2, 47, 138; cf.:(senatus) scripto illo istius sententiam dicere vetabatur,
rescript, id. Dom. 26, 69. -
4 scrīptum
scrīptum ī, n [P. n. of scribo], something drawn, a space enclosed by lines: duodecim scriptis ludere, i. e. upon a draught-board divided into twelve sections.—A written composition, writing, treatise, book, work: de harum valvarum pulchritudine scriptum relinquere: scripta de deorum numine reliquisse: ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis eisdem redderet, without notes: oratio dicta de scripto est, read from a manuscript: laudavit pater scripto meo, in a speech written by me: eorum scriptis se oblectent, writings: Lucili scripta legentes, H.: Debueram scripto certior esse tuo, O.— A written text, literal meaning, letter: legis: multa contra scriptum pro aequo et bono dixit, etc., against the letter of the law: cum scripto ipso dissentire.* * *something written; written communication; literary work -
5 dico
1.dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].I.To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,II.Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).A.Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:2.donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,
Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:ara condita atque dicata,
Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,aram,
id. 1, 7; 1, 20:capitolium, templum Jovis O. M.,
id. 22, 38 fin.:templa,
Ov. F. 1, 610:delubrum ex manubiis,
Plin. 7, 26, 27, § 97:lychnuchum Apollini,
id. 34, 3, 8, § 14:statuas Olympiae,
id. 34, 4, 9, § 16:vehiculum,
Tac. G. 40:carmen Veneri,
Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:cygni Apollini dicati,
Cic. Tusc. 1, 30, 73.—With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):B.Janus geminus a Numa dicatus,
Plin. 34, 7, 16, § 34:inter numina dicatus Augustus,
Tac. A. 1, 59.—Transf., beyond the relig. sphere.1.To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;* 2.aurium operam tibi dico,
Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,operam,
id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:hunc totum diem tibi,
Cic. Leg. 2, 3, 7:tuum studium meae laudi,
id. Fam. 2, 6, 4:genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,
id. Or. 13, 42:librum Maecenati,
Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:librum laudibus ptisanae,
id. 18, 7, 15, § 75 al.:(Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,
Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:se Crasso,
Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:se alii civitati,
to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;for which: se in aliam civitatem,
id. ib. 12 fin. —(I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:2.nova signa novamque aquilam,
Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,
Inscr. Orell. 1083.dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:I.dixti,
Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:dixis,
Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:dixem = dixissem,
Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).Lit.A.In gen.:b.Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,
Plaut. Am. 1, 1, 228:advenisse familiarem dicito,
id. ib. 1, 1, 197:haec uti sunt facta ero dicam,
id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:signi dic quid est?
id. ib. 1, 1, 265:si dixero mendacium,
id. ib. 1, 1, 43; cf.opp. vera dico,
id. ib. 1, 1, 238 al.:quo facto aut dicto adest opus,
id. ib. 1, 1, 15; cf.:dictu opus est,
Ter. Heaut. 5, 1, 68:nihil est dictu facilius,
id. Phorm. 2, 1, 70:turpe dictu,
id. Ad. 2, 4, 11:indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,
Plaut. Curc. 4, 2, 27:ille, quem dixi,
whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,
Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,
id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:c.non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,
id. Fin. 3, 18, 60; so,dicitur,
Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,
Tac. H. 4, 52; so,dicebatur,
id. A. 1, 10:in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,
Ter. And. 4, 5, 1:dictum est,
Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:ut supra dictum est,
Sall. J. 96, 1:sicut ante dictum est,
Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—(See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:d.ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,
Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,
Hor. Od. 3, 30, 10 al.:illi socius esse diceris,
Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,
Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:quot annos nata dicitur?
Plaut. Cist. 4, 2, 89:is nunc dicitur venturus peregre,
id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:B.dictum ac factum reddidi,
it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:dicto citius,
Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:dicto prope citius,
Liv. 23, 47, 6.—In partic.1.Pregn.a.To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):b.quem esse negas, eundem esse dicis,
Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:dicebant, ego negabam,
id. Fam. 3, 8, 5; and:quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?
id. Rab. Post. 12, 35.—For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;2.but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,
Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,freq. in Liv. when the negation precedes,
id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:3.utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,
Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,
Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.(α).With acc.:(β).oratio dicta de scripto,
Cic. Planc. 30 fin.; cf.:sententiam de scripto,
id. Att. 4, 3, 3:controversias,
Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:prooemium ac narrationem et argumenta,
id. 2, 20, 10:exordia,
id. 11, 3, 161:theses et communes locos,
id. 2, 1, 9:materias,
id. 2, 4, 41:versus,
Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:causam, of the defendant or his attorney,
to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.causas (said of the attorney),
Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:jus,
to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:(γ).ad unum judicem,
Cic. Opt. Gen. 4, 10:ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,
id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:(δ).non audeo ad ista dicere,
Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—Absol.:4.nec idem loqui, quod dicere,
Cic. Or. 32:est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,
id. Off. 1, 1, 2; so,de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,
I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,
Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:causam nullam or causam haud dico,
I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):b.tibi dicere laudes,
Tib. 1, 3, 31; so,laudes Phoebi et Dianae,
Hor. C. S. 76:Dianam, Cynthium, Latonam,
id. C. 1, 21, 1:Alciden puerosque Ledae,
id. ib. 1, 12, 25:caelestes, pugilemve equumve,
id. ib. 4, 2, 19:Pelidae stomachum,
id. ib. 1, 6, 5:bella,
id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:carmen,
Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:modos,
Hor. C. 3, 11, 7:silvestrium naturas,
Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,
Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:vir neque silendus neque dicendus sine cura,
Vell. 2, 13.—Of prophecies, to predict, foretell:5.bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,
Hor. C. 3, 3, 58:sortes per carmina,
id. A. P. 403:quicquid,
id. S. 2, 5, 59:hoc (Delphi),
Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—6.To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:7.Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,
Verg. A. 3, 335:hic ames dici pater atque princeps,
Hor. Od. 1, 2, 50:uxor quondam tua dicta,
Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:dici beatus ante obitum nemo debet,
Ov. M. 3, 135.—To name, appoint one to an office:8.ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,
Cic. Att. 9, 15, 2: so,dictatorem,
Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:consulem,
id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):magistrum equitum,
id. 6, 39:aedilem,
id. 9, 46:arbitrum bibendi,
Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—To appoint, set apart. fix upon, settle:9.nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,
Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:dotis paululum vicino suo,
Afran. ib. 26:pecuniam omnem suam doti,
Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:diem nuptiis,
Ter. And. 1, 1, 75:diem operi,
Cic. Verr. 2, 1, 57:diem juris,
Plaut. Men. 4, 2, 16:diem exercitui ad conveniendum Pharas,
Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:locum consiliis,
id. 25, 16:leges pacis,
id. 33, 12; cf.:leges victis,
id. 34, 57:legem tibi,
Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:legem sibi,
to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:pretium muneri,
Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,
Sall. J. 113, 6.—To utter, express, esp. in phrases:10.non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,
Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:dici vix potest quanta sit vis, etc.,
id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—(Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:11.dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,
Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:tibi (ego) dico,
I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:tibi dicimus,
Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.II.Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:A.nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,
Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:uxoris dico, non tuam,
Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,B.istaec dicta dicere,
Plaut. Trin. 1, 2, 40:docta,
id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.condocta,
Plaut. Poen. 3, 2, 3:meum,
id. As. 2, 4, 1:ridiculum,
id. Capt. 3, 1, 22:minimum,
Cic. Fam. 1, 9:ferocibus dictis rem nobilitare,
Liv. 23, 47, 4 al.:ob admissum foede dictumve superbe,
Lucr. 5, 1224; cf.facete,
Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:lepide,
Plaut. Most. 1, 3, 103:absurde,
id. Capt. 1, 1, 3:vere,
Nep. Alc. 8, 4:ambigue,
Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),
Plaut. Casin. 5, 4, 17.—In partic.1.A saying, maxim, proverb:2.aurea dicta,
Lucr. 3, 12; cf.veridica,
id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—3.Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:4.rerum naturam expandere dictis,
Lucr. 1, 126; 5, 56:Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,
Prop. 4 (5), 1, 61.—A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—5.An order, command:6.dicto paruit consul,
Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:haec dicta dedit,
Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—A promise, assurance:illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,
Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34. -
6 recito
rĕ-cĭto, āvi, ātum, 1, v. a.I.In the best prose, a publicist's t. t., to read out, recite a document, statement, report, etc., in public proceedings:II.alicujus testimonium,
Cic. Verr. 2, 2, 8, § 23; cf.:testimonia tabulasve,
Quint. 7, 10, 13:litteras in concione,
Cic. Att. 8, 9, 2:litteras in senatu,
id. Fam. 10, 12, 1; Caes. B. C. 1, 1; Sall. C. 34, 3; cf. Cic. Fam. 10, 16, 1; 12, 25, 1; Caes. B. G. 7, 48:edictum,
Cic. Quint. 29, 89; id. Verr. 2, 3, 10, § 26:orationem,
id. Planc. 30, 74:nolo cetera recitare,
id. ib.:epistulam meam,
id. Sull. 24, 67:quid ego nunc hic Chlori testimonium recitem?
id. Verr. 2, 2, 8, § 23:rogationem suam populo,
Quint. 10, 5, 13:testamentum,
id. 9, 2, 35:recitet ex codice,
Cic. Verr. 2, 3, 10, § 26; so,responsum ex scripto,
Liv. 23, 11:de tabulis publicis,
Cic. Fl. 17, 40:auctionem populi Romani de legis scripto,
id. Agr. 2, 18, 48:elogium de testamento,
id. Clu. 48, 135.—Of persons: testamento si recitatus heres esset pupillus Cornelius,
Cic. Caecin. 19, 54; so,heres,
Plin. 7, 52, 53, § 177:aliquem praeterire in recitando senatu,
in the list of senators, Cic. Dom. 32, 84; so,senatum,
Liv. 29, 37: aut recitatis in actione, aut nominatis testibus, by reading over the witnesses (i. e. their testimony) or by simply naming them, Quint. 5, 7, 25; v. Spald. ad h. l. —In gen., to read out, recite any thing in public (freq. since the Aug. per., after which it became customary to recite one's own works before audiences; cf.: pronuntio, declamo): To. At clare recitato. Do. Tace, dum perlego, Plaut. Pers. 4, 3, 30:B.postquam recitasti quod erat cerae creditum,
id. ib. 4, 3, 59:in medio, qui Scripta foro recitent, sunt multi,
Hor. S. 1, 4, 75; cf. id. ib. 1, 4, 23; id. Ep. 1, 19, 42; 2, 1, 223; Ov. Tr. 4, 10, 45; id. P. 3, 5, 39; Juv. 8, 126; 3, 9; Plin. Ep. 7, 17, 1; 1, 5, 4; 1, 13; 2, 10, 6 et saep. al.—With dat.:nec recitem cuiquam nisi amicis,
Hor. S. 1, 4, 73:Quinctilio si quid recitares,
id. A. P. 438:nec illi... verba ultra suppeditavere quam ut sacramentum recitaret,
Tac. H. 4, 59.—To repeat from memory, say by heart, recite:C.quin etiam recitare, si qua meminerunt, cogendi sunt (phrenetici),
Cels. 3, 18, 39; Mart. 9, 83, 4. — -
7 cōn-flīgō
cōn-flīgō flīxī, flīctus, ere, to come into collision, dash together: illae (naves) inter se incitatae conflixerunt, Cs.—To be in conflict, contend, fight, combat: armis: angusto mari, N.: manu cum hoste: cum Antonio, S.: cum rege secundo proelio, L.: adversus classem, N.: adversi venti Confligunt, V. — Fig., to be engaged, be at war: causae inter se confligunt: mens sana cum amentiā.—To dispute, contend: leviore actione: universā ratione cum vestrā confligendum puto.—With acc, to set in strong contrast: cum scripto factum. -
8 dīcō
dīcō dīxī, dictus (imper. dīc; perf. often <*>ync. dīxtī; P. praes. gen. plur. dīcentum for dīcentium, O.), ere [DIC-], to say, speak, utter, tell, mention, relate, affirm, declare, state, assert: ille, quem dixi, mentioned: stuporem hominis vel dicam pecudis attendite, or rather: neque dicere quicquam pensi habebat, S.: in aurem Dicere nescio quid puero, whisper, H.: Quid de quoque viro et cui dicas, H.: quam tertiam esse Galliae partem dixeramus, Cs.: dico eius adventu copias instructas fuisse: derectos se a vobis dicunt, Cs.: qui dicerent, nec tuto eos adituros, nec, etc., L.— Pass: de hoc Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc.: dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes, they say: quam (partem) Gallos obtinere dictum est, I have remarked, Cs.: ut supra dictum est, S.: sicut ante dictum est, N.: Facete dictum, smartly said, T.: multa facete dicta: centum pagos habere dicuntur, Cs.: qui primus Homeri libros sic disposuisse dicitur: ubi dicitur cinxisse Semiramis urbem, O.— Supin. abl.: dictu opus est, T.: nil est dictu facilius, T.— Prov.: dictum ac factum, no sooner said than done, T.— To assert, affirm, maintain: quem esse negas, eundem esse dicis.—Of public speaking, to pronounce, deliver, rehearse, speak: oratio dicta de scripto: sententiam: qui primus sententiam dixerit, voted: sententiae dicebantur, the question was put: testimonium, to give evidence: causam, to plead: ius, to pronounce judgment: ad quos? before whom (as judges)?: ad ista dicere, in reply to: dixi (in ending a speech), I have done.—To describe, relate, sing, celebrate, tell, predict: maiora bella dicentur, L.: laudes Phoebi, H.: Alciden puerosque Ledae, H.: te carmine, V.: Primā dicte mihi Camenā, H.: versūs, V.: carmina fistulā, accompany, H.: cursum mihi, foretell, V.: fata Quiritibus, H.: hoc (Delphi), O.— To urge, offer: non causam dico quin ferat, I have no objection, T. — To pronounce, utter, articulate: cum rho dicere nequiret, etc.— To call, name: me Caesaris militem dici volui, Cs.: cui Ascanium dixere nomen, L.: Quem dixere Chaos, O.: Chaoniamque omnem Troiano a Chaone dixit, V.: Romanos suo de nomine, V.: Hic ames dici pater, H.: lapides Ossa reor dici, O.: dictas a Pallade terras Linquit, O.— Prov.: dici beatus Ante obitum nemo debet, O. — To name, appoint (to an office): se dictatorem, Cs.: magistrum equitum, L.: arbitrum bibendi, H.— To appoint, set apart, fix upon, settle: pecuniam omnem suam doti: hic nuptiis dictust dies, T.: diem operi: dies conloquio dictus est, Cs.: locum consciis, L.: legem his rebus: foederis uequas leges, V.: legem tibi, H.: legem sibi, to give sentence upon oneself, O.: eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit, S.—In phrases with potest: non dici potest quam flagrem desiderio urbis, it is beyond expression: quantum desiderium sui reliquerit dici vix potest, can hardly be told.— To tell, bid, admonish, warn, threaten: qui diceret, ne discederet, N.: Dic properet, bid her hasten, V.: dic Ad cenam veniat, H.: Tibi ego dico annon? T.: tibi equidem dico, mane, T.: tibi dicimus, O.: dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, T.: Dixi equidem et dico, I have said and I repeat it, H.— To mean, namely, to wit: non nullis rebus inferior, genere dico et nomine: Caesari, patri dico: cum dico mihi, senatui dico populoque R.* * *Idicare, dicavi, dicatus Vdedicate, consecrate, set apart; devote; offerIIdicere, additional forms Vsay, talk; tell, call; name, designate; assert; set, appoint; plead; orderIIIdicere, dixi, dictus Vsay, talk; tell, call; name, designate; assert; set, appoint; plead; order -
9 lacessō
lacessō īvī, ītus, ere [lacio (obsol.), 1 LAC-], to excite, provoke, challenge, exasperate, irritate: ferro virum: virum voce, V.: me amabis et scripto aliquo lacesses, i. e. force me to write in return: si non lacessisset prior, T.: hostīs proelio, i. e. assail, Cs.: te iniuriā: Saguntini nec lacessentes nec lacessiti, L.: leonem, H.: aera Sole lacessita (i. e. percussa radiis solis), struck with the sunbeams' glitter, V.: taurus ventos lacessit ictibus, tosses defiance, V.— To urge, arouse, excite, stimulate, shake, move: ad philosophas scriptiones: ad pugnam, L.: aurigae manibus lacessunt Pectora plausa cavis, pat their breasts, V.: bella, V.: deos (precibus), importune, H.: pelagus carinā, defy, H.— To call forth, arouse, produce: sermones: ferrum, V.* * *lacessere, lacessivi, lacessitus Vprovoke, excite, harass, challenge, harass; attack, assail -
10 re-citō
re-citō āvī, ātus, āre, to read out, read aloud, recite, declaim, rehearse: Pompei testimonium: litteras in senatu, S.: ex codice: responsum ex scripto, L.: de tabulis publicis: Scripta foro, H.: horrere Augusto recitantes mense poetas, Iu.: alcui, H.: sacramentum, dictate, Ta.—To name in writing, constitute, appoint, enroll: testamento recitatus heres: avunculum praeterire in recitando senatu: senatum, L. -
11 red-dō
red-dō didī, ditus, ere. I. To give back, return, restore: scripsit ad te, ut redderes: alqd tibi, T.: Accipe quod numquam reddas mihi, H.: si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto, I give it back and renounce it: vobis amissa, L.: obsides, Cs.: follibus auras Accipiunt redduntque, take in and expel, V.: mulieri hereditatem: Redditus Cyri solio Phraates, H.: oculis nostris, V.: non reddere (beneficium) viro bono non licet: se convivio, return, L.: se catenis, H.: Teucrūm se reddat in arma, exposes, V.: Sic modo conbibitur, modo... Redditur ingens Erasinus, is swallowed up... reappears, O.: (Daedalus) Redditus his terris, on his return, V.—To utter in response, make in answer: veras audire et reddere voces, return, V.: Aeneas contra cui talia reddit, answered, V.: responsum, L.—To render, translate, interpret: quae legeram Graece, Latine reddere: verbum pro verbo: verbum verbo, H.—To render, represent, imitate, express, resemble: faciem locorum, O.: et qui te nomine reddet Silvius Aeneas, i. e. shall bear your name, V.—To make to be, cause to appear, render, make: quam (civitatem) ille inlustrem reddidit: itinera infesta, Cs.: Quem insignem reddidit arte, V.: obscuraque moto Reddita forma lacu est, made indistinct, O.: omnīs Catillinas Acidinos postea reddidit, made patriots in comparison: dictum ac factum reddidi, i. e. no sooner said than done, T.: hic reddes omnia ei consilia incerta ut sient, T.: fasciculum sibi aquā madidum r<*>itum esse.—To pay back, revenge, requite, p<*>sh, take satisfaction for: per eum stare quo minus accepta ad Cannas redderetur hosti clades, L.: reddidit hosti cladem, L. II. To give up, hand over, deliver, impart, assign, yield, render, give, grant, bestow, surrender, relinquish, resign: mihi epistulam: litteris a Caesare consulibus redditis, Cs.: ut primi Salio reddantur honores, V.: reddita gratia (i. e. relata), S.: reddunt ova columbae, Iu.: obligatam Iovi dapem, H.: mors pro patriā reddita: morbo naturae debitum, i. e. to die by disease, N.: hanc animam vacuas in auras, O.: caute vota reddunto, pay: fumantia exta, V.: gravīs poenas, i. e. suffer, S.: reddi viro promissa iubebant, to be awarded, V.: rationem, render an account: animam a pulmonibus reddere, exhale: sonum, give forth, H.: vox reddita, uttered, V: catulum partu, O.: Fructum, quem reddunt praedia, produce, T.: Una superstitio, superis quae reddita divis, which belongs to the gods, V.: tunicam servo, Iu.: neque his petentibus ius redditur, is granted, Cs.: quod reliquum vitae virium, id ferro potissimum reddere volebant, sacrifice: Thermitanis urbem, agros, i. e. leave unforfeited: (civitati) iura legesque, home-rule, Cs.: tribus populis suae leges redditae, independence was recognized, L.: conubia, to grant, L.: Peccatis veniam, H.: Nomina facto vera, call by the right name, O.: magistratūs adi, Iudicium ut reddant tibi, grant you a trial, T.: iudicia in privatos reddebat, assumed jurisdiction in civil actions, Cs.: ius, to give judgment, Ta.—To repeat, report, narrate, recite, rehearse: ea sine scripto verbis eisdem: sive paribus paria (verba) redduntur, sive opponuntur contraria: dictata, rehearse, H.: carmen, recite, H.: causam, O. -
12 respōnsum
respōnsum ī, n [P. n. of respondeo], an answer, reply, response: exspectabat suis postulatis responsa, Cs.: haec ex illius ad nostra responsa responsis intellegentur: sine responso legatos dimisit, L.: tantis de rebus responsum dedisti: quo minus responsum equitibus redderetur: eadem ferunt responsa, Cs.: scire quae responsa referat a Pompeio, brings: petere, H.— A professional answer, opinion, advice, response, oracle: cum responsumque ab eo (Crasso) verum abstulisset: haruspicum responsa: In dubiis responsa petunt, V.: responsa vatis aguntur, O.: legatus a Delphis rediit, responsumque ex scripto recitavit, L.: Apollinis, T.* * *answer, response -
13 scrībō
scrībō scrīpsī, scrīptus, ere [SCARP-], to scratch, grave, engrave, draw: quamque lineam: columna litteris scripta, inscribed, Cu.: scripto radiat Germanicus auro, Iu.: mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis, graven, T.— To write: cum HS XXX scripta essent pro HS CCC: erat scriptum ipsius manu: suā manu scripsit, L.: Scripta ‘soror’ fuerat, O.— To write, write out, compose, draw up, produce: quo nemo in scribendo praestantior fuit: ad scribendum animum appulit, T.: Sumite materiem vestris, qui scribitis, aequam Viribus, H.: Denique nec video de tot scribentibus unum, O.: Graecam historiam: librum de rebus rusticis: in Catone Maiore, qui est scriptus ad te de senectute: defensionem causae suae: notas, O.: carmina, H.: epistulis tuis perdiligenter scriptis: litteras, quas ad Pompeium scripsi, tibi misi.— To draw up, draught, formulate, prepare, execute: urbana militia respondendi scribendi, i. e. of drawing legal instruments: testamenta: leges: senatūs consulto scribendo Lamiam adfuisse, i. e. to have been a party to, etc.: ponor ad scribendum, i. e. my signature is added: ad scribendum amicitiae foedus adduci, to conclude, L.— To write, write of, describe, tell in writing: scriptam attulerat sententiam: tibi formam et situm agri, describe, H.: bellum, L.: Quis Martem Digne scripserit, who could depict, H.: cum auctor pugnae se Cossum consulem scripserit, called himself (in the inscription), L.: Scriberis Vario fortis et hostium Victor, H.— To write, communicate, say in writing, tell in a letter: tu si, ut scribis, Kal. Iun. Romā profectus es, etc.: nihil habeo, quod ad te scribam, scribo tamen, non ut te delectem, etc.: consules Fulvio, ut exercitum ad Clusium admoveant, scribunt, L.: erat scriptum ipsius manu senatui, sese, etc.: scripsit ut heredes iurarent, etc.: Scipioni scribendum, ne bellum remitteret, L.: scribit Labieno, ad finīs Nerviorum veniat, Cs.: Romae quod scribis sileri, ita putabam: Graeceius ad me scripsit, C. Cassium sibi scripsisse, homines comparari, qui, etc.: erat scriptum, sese facturum esse, etc.: nec scribis, quam ad diem te exspectemus: scribe ad nos, quid agas.— Of troops, to enlist, enroll, levy, recruit, draft: milites, S.: exercitui supplementum, S.: scribebantur quattuor fere legiones quinis milibus peditum, L.: Albam in Aequos sex milia colonorum scripta, enrolled to be sent, L.: Scribe tui gregis hunc, enroll him in your retinue, H.— To name in a will, appoint by testament, designate, constitute: illum heredem et me scripserat: in testamento Ptolemaei patris heredes erant scripti, etc., Cs.: quis pauper scribitur heres? Iu.: illum tutorem liberis suis, appoint guardian by will.—To order a payment, draw a check for: Scribe decem a Nerio, draw on Nerius for ten (thousand sesterces), H.* * *scribere, scripsi, scriptus Vwrite; compose -
14 adspiratio
I.In gen.A.Lit., a blowing or breathing to or upon: animantes adspiratione aëris sustinentur, by the blowing or breathing of the air (not by respiration, as it is commonly rendered), Cic. N. D. 2, 33, 83:B.ventorum,
Lact. 7, 3 fin. —Trop.:II.superni numinis,
favor, Amm. 15, 2.—Hence,Esp.A.Evaporation, exhalation:B.quae omnia fiunt et ex caeli varietate et ex disparili adspiratione terrarum,
Cic. Div. 1, 36, 79; 1, 57, 130.—In gram., the enunciation of a word with an h sound, a breathing, aspiration:ita majores locutos esse, ut nusquam nisi in vocali aspiratione uterentur,
Cic. Or. 48, 160:per aspirationem apud nos potest quaeri, an in scripto sit vitium, si h littera est, non nota,
Quint. 1, 5, 19; 1, 4, 9 Spald.; 1, 6, 21; 6, 3, 55 al.; cf. Apul. de Nota Aspirat. Osann.—Hence meton., the aspirate, i.e. the letter H itself, Prisc. p. 547; 1038 al.; Phoc. Aspir. p. 1721 sq. P. -
15 aspiratio
I.In gen.A.Lit., a blowing or breathing to or upon: animantes adspiratione aëris sustinentur, by the blowing or breathing of the air (not by respiration, as it is commonly rendered), Cic. N. D. 2, 33, 83:B.ventorum,
Lact. 7, 3 fin. —Trop.:II.superni numinis,
favor, Amm. 15, 2.—Hence,Esp.A.Evaporation, exhalation:B.quae omnia fiunt et ex caeli varietate et ex disparili adspiratione terrarum,
Cic. Div. 1, 36, 79; 1, 57, 130.—In gram., the enunciation of a word with an h sound, a breathing, aspiration:ita majores locutos esse, ut nusquam nisi in vocali aspiratione uterentur,
Cic. Or. 48, 160:per aspirationem apud nos potest quaeri, an in scripto sit vitium, si h littera est, non nota,
Quint. 1, 5, 19; 1, 4, 9 Spald.; 1, 6, 21; 6, 3, 55 al.; cf. Apul. de Nota Aspirat. Osann.—Hence meton., the aspirate, i.e. the letter H itself, Prisc. p. 547; 1038 al.; Phoc. Aspir. p. 1721 sq. P. -
16 censura
censūra, ae, f. [censor].I.The office of censor, censorship, Liv. 4, 8, 2; 4, 24, 3 sq.; 9, 34, 16 sq.; 9, 46, 10 et saep.; Cic. Inv. 1, 30, 48; Plin. 14, 4, 5, § 44; Ov. F. 6, 647 et saep.—Prov.:II.dat veniam corvis, vexat censura columbas,
Juv. 2, 63.—Trop.A.A judgment, opinion, in gen. (prob. not ante-Aug.), Ov. R. Am. 362:B.vivorum,
Vell. 2, 36, 3:vini,
Plin. 14, 6, 8, § 72:culinarum,
id. 9, 54, 79, § 169:cachinni,
Juv. 10, 31:de omni scripto (Senecae) judicium censuramque facere,
Gell. 12, 2, 2. — -
17 commentor
1.commentor, ātus sum, 1, v. freq. dep. [comminiscor].I.Prop., to consider thoroughly, meditate, think over, study, deliberate, weigh, prepare one ' s self mentally, etc. (class.).A.Ingen.1.Absol.:2.ut cito commentatus est,
i. e. has made up a story, Plaut. Cas. 2, 3, 27:cum in hortos D. Bruti auguris commentandi causā convenissemus,
deliberation, Cic. Lael. 2, 7:magi, qui congregantur in fano commentandi causā,
id. Div. 1, 41, 90.—With acc.:3.te ipsum, qui multos annos nihil aliud commentaris, docebo quid sit humaniter vivere,
Cic. Fam. 7, 1, 5:commentari aliquid et discere,
id. Fin. 5, 15, 42: futuras mecum commentabar miserias, id. poët. Tusc. 3, 14, 29.—With interrog. clause:4.ut commentemur inter nos, quā ratione nobis traducendum sit hoc tempus,
Cic. Fam. 4, 6, 3.—With de:B.multos mensis de populi Romani libertate,
Cic. Phil. 3, 14, 36.—In partic.1.Of the orator's preparation for a speech (freq. and class.).a.Absol.:b.ad quem paratus venerat, cum in villā Metelli compluris dies commentatus esset,
Cic. Fam. 12, 2, 1: itaque videas barbato rostro eum commentari, Varr. ap. Non. p. 455, 19:crebro digitorum labrorumque motu commentari,
Quint. 11, 3, 160.—With acc.:2.ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto redderet eisdem verbis quibus cogitasset,
Cic. Brut. 88, 301:quae mihi iste visus est ex aliā oratione declamare, quam in alium reum commentaretur,
id. Rosc. Am. 29, 82.—Of writings, to prepare, produce as the result of study, write (rare):II.quorum alter commentatus est mimos,
Cic. Phil. 6, 13:eo ipso anno cum commentaremur haec,
Plin. 18, 25, 57, § 209: Cato de militari disciplinā commentans, id. praef. § 30.— With acc., to discuss, write upon:neque commentari quae audierat fas erat,
Gell. 1, 9, 4; cf.:carmina legendo commentando, que etiam ceteris nota facere,
Suet. Gram. 2.—Transf.A.Of the oratorical student's practice in speaking (always with reference to the mental exertion and preparation; cf. Jan. ad Cic. Brut. 22, 87):B.commentabar declamitans, sic enim nunc loquuntur, saepe cum M. Pisone,
Cic. Brut. 90, 310:exisse eo colore et eis oculis, ut egisse causam, non commentatum putares,
id. ib. 22, 87 fin.:magister hic Samnitium summā jam senectute est et cottidie commentatur,
id. de Or. 3, 23, 86 Sorof ad loc.—Hence, as a modest expression for a speaker's effort, to experiment in speaking, attempt to speak:C.satisne vobis videor pro meo jure in vestris auribus commentatus?
Cic. Fin. 5, 25, 75 Orell. and Madv. ad loc.—To imitate, adopt the language of another:D.Achilem Aristarchi mihi commentari lubet,
Plaut. Poen. prol. 1.—To meditate, purpose:2.si cogitaras id, quod illa tropaea plena dedecoris et risūs te commentatum esse declarant,
Cic. Pis. 40, 97.commentor, ōris, m. [comminiscor], one who devises or invents something, an inventor:uvae, i. e. Bacchus,
Ov. F. 3, 785: fraudis, Auct. Ep. Iliad. 579: machinarius, a machinist, Scl. 5, § 13 Momms. (al. commentator). -
18 confligo
con-flīgo, xi, ctum, 3, v. a. and n.I.Act. (rare), to strike one thing against or on another, to strike, bring, or join together, to unite.A.Prop.:B.semina,
Lucr. 4, 1216 (but in id. 2, 98, the read. is confulta; v. confultus).—Trop., to oppose in comparison, to contrast:II.factum adversarii cum scripto,
Cic. Inv. 2, 43, 126.—Neutr., to be in conflict, to contend, fight, combat.A.Prop. (freq. and class. in prose and poetry); constr. with cum, contra, adversus, inter se, or absol.(α).With cum:(β).manu cum hoste confligere,
Cic. Off. 1, 23, 81; id. Imp. Pomp. 10, 28; id. Tusc. 4, 22, 50; id. Dom. 25, 66; Sall. C. 57 fin.; Liv. 4, 17, 8:cum Hannibale acie,
id. 30, 19, 11; Suet. Vesp. 4.—Contra: contra sceleratissimam conspirationem hostium, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, a, 5.—(γ). (δ).Absol.:2.ad confligendum venientibus undique Poenis,
Lucr. 3, 833:armis,
Cic. Pis. 9, 20; id. Caecin. 16, 46:angusto mari,
Nep. Them. 4, 5:duas aquilas in conspectu omnium conflixisse,
Suet. Vesp. 5.—Transf., of inanim. subjects:B.confligunt hiemes aestatibus,
Lucr. 6, 373:adversi venti Confligunt,
Verg. A. 2, 417.—Trop.:causae, quae inter se confligunt,
Cic. Cat. 2, 11, 25:illae (naves) adeo graviter inter se incitatae conflixerunt, ut vehementissime utraque ex concursu laboraret,
Caes. B. C. 2, 6; cf. Quint. 3, 6, 12; 7, 7, 4. —Of a contest in words:leviore actione confligere,
Cic. Caecin. 3, 8; so impers., Quint. 5, 7, 3; Cic. Fin. 4, 2, 3. -
19 consto
con-sto, stĭti, stātum (constātūrus, Sen. Clem. 1, 19, 3; Plin. 18, 5, 6, § 30; Luc. 2, 17; Mart. 10, 41, 5; Lact. Opif. Dei, 7, 11), 1, v. n.I.To stand together, stand with some person or thing.A.Lit. (very rare):B.constant, conserunt sermones inter se drapetae,
Plaut. Curc. 2, 3, 11.—Trop., to stand with, to agree with, be in accord or agreement, to correspond, fit.1.With cum and abl. (cf. consisto, II. B. 3.):2.considerabit, constetne oratio aut cum re aut ipsa secum,
Cic. Inv. 2, 14, 45:sententiā non constare cum superioribus et inferioribus sententiis, etc.,
Auct. Her. 2, 10, 14.—Absol.:3.veri similis narratio erit, si spatia temporum, personarum dignitates, consiliorum rationes, locorum opportunitates constabunt,
Auct. Her. 1, 9, 16.—With dat.:4.si humanitati tuae constare voles,
Cic. Att. 1, 11, 1.—And esp. with sibi, to agree, accord with itself, to remain like one's self, be consistent:in Oppianico sibi constare et superioribus consentire judiciis debuerunt,
Cic. Clu. 22, 60; so,with consentire,
id. Univ. 3 init.; id. Fin. 2, 11, 35:ut constare in vitae perpetuitate possimus nobismetipsis nec in ullo officio claudicare,
id. Off. 1, 33, 119; so,sibi (opp. titubare),
Quint. 5, 7, 11:sibi et rei judicatae,
Cic. Clu. 38, 106:sibi,
Hor. Ep. 1, 14, 16; id. A. P. 127; cf.:constat idem omnibus sermo,
Liv. 9, 2, 3.—In the phrase ratio constat, mercantile t. t., the account agrees or is correct, is or proves right:(β).auri ratio constat: aurum in aerario est,
Cic. Fl. 28, 69:quibus ratio impensarum constaret,
was correct, accurately kept, Suet. Ner. 30.—In postAug. prose, esp. in the younger Pliny, transf. from the sphere of business:II.mirum est, quam singulis diebus in urbe ratio aut constet aut constare videatur,
Plin. Ep. 1, 9, 1; cf. id. ib. 1, 5, 16; 3, 18, 10; 2, 4, 4; 7, 6, 4; id. Pan. 38, 4; Just. praef. § 5: eam condicionem esse imperandi, ut non aliter ratio [p. 439] constet, quam si uni reddatur, Tac. A. 1, 6 fin. —With the access. idea of firmness, to stand firm, to remain immovable, unchanging, steadfast, to abide, last, endure, persevere, etc. (very freq. in all perr. and styles).A.In gen.:B.prius quam totis viribus fulta constaret hostium acies,
Liv. 3, 60, 9; cf.:nec pugna deinde illis constare,
id. 1, 30, 10:ut non color, non vultus ei constaret,
id. 39, 34, 7; cf.:valetudo ei neque corporis neque animi constitit,
Suet. Calig. 50; and:dum sanitas constabit,
Phaedr. 4, 24, 30:non mentibus solum consipere, sed ne auribus quidem atque oculis satis constare poterant,
Liv. 5, 42, 3; cf.:in ebrietate lingua non constat,
Sen. Ep. 83, 27:mente vix constare,
Cic. Tusc. 4, 17, 39; cf. Liv. 8, 19, 6; 44, 20, 7:quā in sententia si constare voluissent,
Cic. Fam. 1, 9, 14; cf. Caes. B. G. 5, 36 fin.:numerus legionum constat,
id. ib. 7, 35:ceteris exercitibus constare fidem,
Tac. H. 2, 96:utrimque fides constitit,
kept their word, Liv. 37, 32, 13; 2, 13, 9.— Poet.: cum sint huc forsitan illa, Haec translata illuc;summā tamen omnia constant,
i. e. the principal sum remains always the same, Ov. M. 15, 258:postquam cuncta videt caelo constare sereno,
every thing continues in unbroken serenity, Verg. A. 3, 518:constitit in nullā qui fuit ante color,
Ov. A. A. 1, 120.—In partic.1.Milit. t. t., to stop, halt: multitudinem procul hostium constare videtur, Sisenn. ap. Non. p. 273, 4.—2.Of facts, reports, etc., to be established, settled, certain, manifest, evident, well known:b.quae cum constent, perspicuum debet esse, etc.,
Cic. Tusc. 1, 17, 40:eorum quae constant exempla ponemus, horum quae dubia sunt, exempla adferemus, id. mv 1, 38, 68: quod nihil nobis constat,
Caes. B. G. 7, 5:cum et factum constet et nomen, qualia sint vocatur in dubium,
Cic. Part. Or. 12, 42; cf.:cum factum constat, sed a quo sit factum in controversiam venit,
Quint. 7, 2, 8; and impers., with acc. and inf.:mihi multa agitanti constabat, paucorum civium egregiam virtutem cuncta patravisse,
Sall. C. 53, 4; cf.:quod omnibus constabat, hiemari in Gallia oportere,
Caes. B. G. 4, 29 fin., and Cic. Clu. 13, 38.—Constat (constabat, constabit, etc., it is settled, established, undisputed, certain, well known, etc.), Cic. Mil. 6, 14; id. Quint. 29, 89; Caes. B. G. 3, 6; 3, 9 al.; Ov. M. 7, 533; Quint. 4, 2, 90 et saep.—So freq.: constat inter omnes, with acc. and inf., all agree, all are convinced:3.sed tum nimis inter omnis constabat neminem esse resalutatum,
Cic. Phil. 2, 41, 106:quae propositio in se quiddam continet perspicuum et quod constare inter omnis necesse est, hanc velle approbare et firmare nihil attinet,
in which all must agree, id. Inv. 1, 36, 62 dub. (B. and K. stare); Caes. B. G. 7, 44; Nep. Alcib. 1, 1; Quint. 6, 1, 8 et saep.; cf.also: constare inter homines sapientissimos (for which, just after: omnium consensu sic esse judicatum),
Cic. de Or. 3, 1, 3:inter suos,
Caes. B. G. 7, 47:inter augures, Liv 10, 6, 7 et saep.: cum de Magio constet,
Cic. Att. 13, 10, 3; cf.:de facto constat,
Quint. 7, 2, 7; so with de, id. 7, 2, 11; 4, 2, 5:etsi non satis mihi constiterat, cum aliquāne animi mei molestiā an potius, etc.,
Cic. Fam. 13, 1, 1:nec satis certum constare apud animum poterat, utrum, etc.,
Liv. 30, 28, 1:quid cuique sit opus constare decet,
Quint. 3, 9, 8; so id. 3, 8, 25:quid porro quaerendum est? Factumne sit? At constat. A quo? At patet,
Cic. Mil. 6, 15; so absol., id. Verr. 2, 3, 21, § 54.—Of a resolve.(α).Impers.: mihi (ei) constat, = certum est, it is my ( his) fixed determination, I am determined, I am fully resolved (rare): mihi quidem constat, nec meam contumeliam, nec meorum ferre, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 19, 42:(β).neque satis Bruto neque tribunis militum constabat, quid agerent,
were undecided, Caes. B. G. 3, 14:ut nihil ei constet quod agat,
Cic. Tusc. 4, 15, 35.—With the resolve as subject:4.animo constat sententia,
Verg. A. 5, 748:cum constitit consilium,
when my mind was fully made up, Cic. Att. 8, 11, 1.—In gen., as opp. to that which has no existence, to exist, be, abide (esp. in Lucr.):5.(corpora) quoniam fragili naturā praedita constant,
Lucr. 1, 582; 1, 246; 1, 510 et saep.:antiquissimi fere sunt, quorum quidem scripta constent,
Cic. de Or. 2, 22, 93; id. Verr. 2, 2, 76, § 187: qui sine manibus et pedibus constare deum posse decreverunt, id. N. D. 1, 33, 92:si ipsa mens constare potest vacans corpore,
id. ib. 1, 10, 25.—With ex, in, de, or the abl. (in Cic. only with ex; cf. Madv. ad Cic. Fin. 4, 8, 19), to consist in or of, to be composed of, to rest upon something, etc.(α).With ex (very freq. in prose and poetry):(β).fulminis ignem e parvis constare figuris,
Lucr. 2, 385:homo ex animo constat et corpore,
Cic. N. D. 1, 35, 98;id. Fin. l. l.: simplex (jus) e dulci constat olivo,
Hor. S. 2, 4, 64:ea virtus, quae constat ex hominibus tuendis,
Cic. Off. 1, 44, 157 et saep.—With in and abl. (very rare):* (γ).victoriam in earum cohortium virtute constare,
Caes. B. C. 3, 89 fin.; Nep. Att. 14 fin. —With de:(δ).partus duplici de semine,
Lucr. 4, 1229.—With abl. (freq. in Lucr. and Quint.):6.aeterno quia constant semine quaeque,
Lucr. 1, 221; 1, 484; 1, 518 et saep.:agri campis, vineis, etc.,
Plin. Ep. 3, 19, 5:constat tota oratio longioribus membris, brevioribus periodis,
Quint. 9, 4, 134; 5, 10, 63 et saep.:causa constat aut unius rei controversiā aut plurium,
id. 3, 10, 1. omnis disciplina memoriā, id. 11, 2, 1. omne jus aut scripto aut moribus, id. 12, 3, 6 et saep.—Mercantile t. t., like our phrase, to stand at, i. e. to cost; constr. with abl.. gen., etc., of price (cf. Zumpt, Gr. § 444).a.Lit.(α).With abl.:(β).ut unae quadrigae Romae constiterint quadringentis milibus,
Varr. R. R. 2, 1, 14; Suet. Vit. 19:filius auro,
Plaut. Truc. 2, 6, 57:navis gratis,
Cic. Verr. 2, 5, 19, § 48 (al. stare):HS. sex milibus tibi constant,
id. ib. 2, 4, 12, §28: tanto nobis deliciae,
Plin. 12, 18, 41, § 84:magno tibi,
Plin. Ep. 2, 6, 4:parvo,
Pall. Febr. 9, 12; cf.gratis,
Sen. Ep. 104, 34; Aug. Serm. 385, 6.—With gen.:(γ).(ambulatiuncula) prope dimidio minoris constabit isto loco,
Cic. Att. 13, 29, 2; Suet. Ner. 27 fin.:quanti funus,
id. Vesp. 19; Juv. 7, 45.—With adv.: quod mihi constat carius, Lucil. ap. Non. p. 272, 25; so,(δ).vilissime,
Col. 9, 1. 6.—With sup.:b.cujus area super HS. millies constitit,
Suet. Caes. 26.—Trop.:A.edocet, quanto detrimento et quot virorum fortium morte necesse sit constare victoriam,
Caes. B. G. 7, 19:odia constantia magno,
Ov. H. 7, 47:imperia pretio quolibet constant bene,
Sen. Phoen. 664.—Hence, constans, antis, P. a. (acc. to II. 1.), standing firm, firm, unchangeable, constant, immovable, uniform, fixed, stable, invariable (freq. and class.).Lit.:b.mellis constantior est natura (sc. quam aquae),
Lucr. 3, 192:constans uva contra tenorem unum algoris aestusve,
Plin. 14, 2, 4, § 27:cujus in indomito constantior inguine nervus, Quam nova arbor, etc.,
Hor. Epod. 12, 19:cursus certi et constantes,
Cic. N. D. 3, 9, 24; cf.:constans reversio stellarum (with conveniens),
id. ib. 2, 21, 54:constantissimus motus lunae,
id. Div. 2, 6, 17:nihil (mundo) motu constantius,
id. N. D. 3, 9, 23; 2, 21, 54:constanti vultu graduque,
Liv. 5, 46, 3: aetas, the mature age (of an adult), Cic. Sen. 10, 33; cf.:constans aetas, quae media dicitur,
id. ib. 20, 76:aetate nondum constanti,
Suet. Galb. 4:pax,
firm, secure, Liv. 6, 25, 6:fides,
Hor. C. 3, 7, 4:an ire comminus et certare pro Italiā constantius foret,
safer, Tac. H. 3, 1. —Agreeing or accordant with itself, consistent, harmonious:B.quemadmodum in oratione constanti, sic in vitā omnia sint apta inter se et convenientia,
Cic. Off. 1, 40, 144:nihil intellego dici potuisse constantius,
id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:incredibilia an inter se constantia,
Quint. 5, 4, 2:rumores,
Cic. Fam. 12, 9, 1:constans parum memoria hujus anni,
Liv. 10, 37, 13:constans fama erat,
Suet. Caes. 6; so,opinio,
id. Tib. 39; id. Vesp. 4 al.—Trop., intellectually or morally certain, sure, steadfast, constant, faithful, steady, unchanging:1.firmi et stabiles et constantes amici,
Cic. Lael. 17, 62; cf. Nep. Lys. 2, 2:quem hominem? Levem? imo gravissimum. Mobilem? imo constantissimum,
Cic. Rosc. Com. 16, 49; cf. opp. varium, id. Fragm. ap. Quint. 6, 3, 48 Spald.:pater amens at is quidem fuit omnium constantissimus,
a very constant, steadfast man, Cic. Rosc. Am. 14, 41; cf.:prudens et constans (testis),
Quint. 5, 7, 26; and under adv.:(Helvidius Priscus) recti pervicax, constans adversus metus,
Tac. H. 4, 5 fin.:constans Fortuna tantum in levitate suā,
Ov. Tr. 5, 8, 18; cf.: neque fidei constans, neque strenuus in perfidiā, Tac. H. 3, 57:constantior In vitiis, etc.,
Hor. S. 2, 7, 18.— Adv.: constanter.(Acc. to A.) Firmly, immovably, steadily, constantly:b.manere in suo statu,
Cic. Univ. 13: constanter ac perpetuo placet consilium, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 9:vitiis gaudere constanter,
Hor. S. 2, 7, 6.— Comp.:ut maneamus in perspicuis firmius et constantius,
Cic. Ac. 2, 14, 45.— Sup.:impetus caeli constantissime conficiens vicissitudinis anniversarias,
Cic. N. D. 2, 38, 97.—Harmoniously, evenly, uniformly, consistently:2.constanter et aequaliter ingrediens oratio,
Cic. Or. 58, 198:sibi constanter convenienterque dicere,
id. Tusc. 5, 9, 26; cf. id. ib. 5, 9, 24; in comp., id. ib. 5, 9, 25; in sup., id. ib. 5, 8, 23; id. Ac. 2, 3, 9; so,hi constanter omnes nuntiaverunt,
with one voice, unanimously, Caes. B. G. 2, 2:aequabilius atque constantius sese res humanae haberent,
Sall. C. 2, 3:aequabilius atque constantius regere provincias,
Tac. A. 15, 21 fin. —(Acc. to B.) Steadily, calmly, tranquilly, sedately:constanter ac non trepide pugnare,
Caes. B. G. 3, 25; cf.agere, Auct. B. Afr. 84: proelium inire,
Suet. Vesp. 4; id. Tib. 19:constanter et sedate ferre dolorem,
Cic. Tusc. 2, 20, 46:constanter et libere se gerere,
id. Att. 4, 16, 9:constanter prudenterque fit,
id. Tusc. 4, 6, 12:constanter delata beneficia (with judicio, considerate, and opp. repentino quodam impetu),
id. Off. 1, 15, 49.— Comp.:cetera exsequi,
Suet. Aug. 10:acrius quam constantius proelium inire,
Curt. 4, 6, 14.— Sup.:amicitias retinere,
Suet. Aug. 66; id. Tib. 45 al. -
20 demonstro
dē-monstro, āvi, ātum, 1 ( arch. inf. pass.:I.demonstrarier,
Ter. Ph. 2, 1, 76), v. a., to point out, as with the finger; to indicate, designate, show (freq. and class.).Lit.A.In gen. (cf.: indico, significo, ostendo): ubi habitet (mihi) demonstrarier (volo—with commonstrarier), Ter. l. l.; cf.:2.itinera ipsa ita putavi esse demonstranda, ut commonstrarem tantum viam, et ut fieri solet, digitum ad fontes intenderem,
Cic. de Or. 1, 46 fin.:non ea figura, quae digito demonstrari potest,
id. Rep. 6, 24; so,too, aliquid digito,
Quint. 6, 3, 38:aliquem averso pollice,
id. 11, 3, 104:aliquid nutu vel manu,
id. 1, 5, 36:eum volo mihi demonstretis hominem,
Plaut. Poen. 3, 2, 16:thesaurum mi in hisce aedibus,
id. Trin. 1, 2, 113:itinera cum cura,
Liv. 23, 33:unum ex iis,
Suet. Aug. 94 et saep.:ut ante demonstrabant, quid ubique esset... item nunc, quid undique oblatum sit, ostendunt,
Cic. Verr. 2, 4, 59: demonstres ubi sint tuae tenebrae, Catull. 55, 2.— Absol.: histrio ita demonstraverat ( had gesticulated), ut bibentem natantemque faceret, Suet. Ner. 39.—Poet. of a subject not personal:B.demonstrant astra salebras,
Prop. 3, 16, 15 (4, 15, 15 M.).—Esp., jurid. t. t.: fines, to point out the boundaries, i.e. to deliver a piece of land to the purchaser, Cic. pro Tull. § 17; Dig. 18, 1, 18; 21, 2, 45.—C.Pregn., to guide by pointing out the way:II.si equus ille decessit qui demonstrabat quadrigam,
Dig. 31, 1, 65, § 1.—Trop., to designate, indicate, by speech or writing; to show, prove, demonstrate; to represent, describe; also simply to mention (in this signif. often in Caes. —for syn. cf.: monstro, commonstro, comprobo, probo, declaro).(α).With acc.:(β).Spurinna quidem cum ei rem demonstrassem et vitam tuam superiorem exposuissem, magnum periculum summae reipublicae demonstrabat, nisi, etc.,
Cic. Fam. 9, 24;so with docere,
id. Verr. 2, 2, 50;with ostendere,
id. Att. 1, 1, 4; Quint. 5, 12, 15 et saep.:istius cupiditatem minasque demonstrat,
Cic. Verr. 2, 4, 39 fin.:si tibi nemo responsurus esset, tamen ipsam causam demonstrare non posses,
id. Div. in Caecil. 13, 43:modum formamque (sc. navium),
Caes. B. G. 5, 1:re demonstrata,
id. ib. 5, 38; cf.:quibus demonstratis,
Quint. 5, 1, 3:aliquid scripto,
id. 1, 5, 32 et saep.:ad ea castra, quae supra demonstravimus, contendit,
Caes. B. G. 7, 83 fin.; 5, 49; so with the pron. relat., id. B. C. 3, 84, 3; 3, 89, 3:hujus Hercyniae silvae, quae supra demonstrata est, latitudo, etc.,
id. B. G. 6, 25; cf. in pass. id. B. C. 1, 81, 2; 63 fin. —With double acc.:quam virtutem quartam elocutionis Cicero demonstrat,
Quint. 11, 1, 1.—With acc. and inf.:(γ).mihi Fabius demonstravit, te id cogitasse facere,
Cic. Fam. 3, 3, 2; id. Inv. 1, 31:demonstrant sibi praeter agri solum nihil esse reliqui,
Caes. B. G. 1, 11, 5; 2, 17, 2; 7, 41, 2 (with exponunt); 7, 43, 2 et saep.— Pass. with nom. and inf.:altera parte imbecillitas, inopia fuisse demonstrabitur,
Auct. Her. 2, 4, 7:si eo ipse in genere, quo arguatur, integer ante fuisse demonstrabitur,
Cic. Inv. 1, 11, 36; Hyg. Astr. 2, 14; 2, 21.—With a relative clause:(δ).quanta praedae faciendae facultas daretur, si, etc.,
Caes. B. G. 4, 34 fin.; Quint. 2, 4, 3; Plin. 25, 13, 106, § 169.—Absol.:(ε).cum esset Caesar in citeriore Gallia in hibernis, ita uti supra demonstravimus,
Caes. B. G. 2, 1:ut supra demonstravimus,
id. ib. 5, 3;5, 19 al.: ut ante demonstravimus,
id. ib. 2, 22;ita ut antea demonstravimus,
id. ib. 7, 46;and simply ut demonstravimus,
id. ib. 6, 35; id. B. C. 3, 66, 2 al.—In attraction:b.cum essent in quibus demonstravi augustiis,
Caes. B. C. 3, 15, 6:circiter DC ejus generis, cujus supra demonstravimus naves,
id. B. G. 5, 2, 2.—Of an inanimate subject:c.quae hoc demonstrare videantur,
Cic. Verr. 2, 2, 63:quod proximus demonstrabit liber,
Quint. 1, 10, 49:littera causam,
Tib. 3, 2, 27:laus ac vituperatio quale sit quidque demonstrat,
id. 3, 4, 14 al. —Pass. impers.:naves XVIII., de quibus supra demonstratum est,
Caes. B. G. 4, 28; id. B. C. 1, 56, 2:erant, ut supra demonstratum est, legiones Afranii tres,
id. ib. 1, 39; 2, 34;and without supra,
id. ib. 3, 62:quem a Pompeio missum in Hispaniam demonstratum est,
id. ib. 1, 38; so with an acc. and inf., id. ib. 2, 28;2, 42, 5: ad flumen Axonam contenderunt, quod esse post nostra castra demonstratum est,
id. B. G. 2, 9, 3.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
scripto — Element prim de compunere savantă cu semnificaţia scris , în scris , scriptic . [var. script . / < fr. scripto , it. scritto , cf. lat. scriptus < scribere – a scrie]. Trimis de LauraGellner, 01.12.2006. Sursa: DN … Dicționar Român
SCRIPTO adeundi Principem — quamquam praesentem, mos vetus, vide supra Literae … Hofmann J. Lexicon universale
secta quae scripto nltitur a scripto variari non debet — /sekta kwiy skriptow nitatar ey skriptow vaeriyeray non debat/ A suit which is based upon a writing ought not to vary from the writing … Black's law dictionary
Secta quae scripto nititur a scripto variari non debet — A suit which is founded upon a writing ought not to vary from the writing … Ballentine's law dictionary
De Scripto — Die South East Europe Media Organisation (SEEMO; deutsch: „Südosteuropäische Medienorganisation“) ist die Zweigstelle des International Press Institute (IPI) für Südosteuropa. SEEMO wurde in Oktober 2000 in Zagreb (Kroatien) gegründet, Sitz der… … Deutsch Wikipedia
est autem jus publicum et privatum, quod ex naturalibus praeceptis aut gentium, aut civilibus est collectum; et quod in jure scripto jus appellatur, id in lege angliaa rectum esse dicitur — /est otam jas pablakam et praveytam, kwod eks naetyareylabas praseptas 6t jensh(iy)am 6t savilabas est kalektam; et kwod in juriy skriptow jas aepaleytar, id in liyjiy sengliyiy rektam est disatar/ Public and private law is that which is… … Black's law dictionary
jus ex non scripto — /jas eks non skriptow/ Law constituted by custom or such usage as indicates the tacit consent of the community … Black's law dictionary
est autem jus publicum et privatum, quod ex naturalibus praeceptis aut gentium, aut civilibus est collectum; et quod in jure scripto jus appellatur, id in lege angliaa rectum esse dicitur — /est otam jas pablakam et praveytam, kwod eks naetyareylabas praseptas 6t jensh(iy)am 6t savilabas est kalektam; et kwod in juriy skriptow jas aepaleytar, id in liyjiy sengliyiy rektam est disatar/ Public and private law is that which is… … Black's law dictionary
jus ex non scripto — /jas eks non skriptow/ Law constituted by custom or such usage as indicates the tacit consent of the community … Black's law dictionary
pro non scripto — /prow non skriptow/ As not written; as though it had not been written; as never written … Black's law dictionary
quod in jure scripto jus appellatur, id in lege angliae rectum esse dicitur — /kwod in juriy skriptow jas aepaleytar, id in liyjiy aeijgliyiy rektam esiy disatar/ What in the civil law is called jus, in the law of England is said to be rectum (right) … Black's law dictionary