Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

scribendi)

  • 1 Scríbendí recté saper(e) ést et príncipi(um) ét fons

    Быть мудрым - вот начало и источник того, чтобы правильно писать.
    Гораций, "Наука поэзии", 309 сл.:
    Scríbendí recté saper(e) ést et príncipi(um) ét fons.
    Rém tibi Sócraticáe poterúnt osténdere chártae:
    Vérbaque próvisám rem nón invíta sequéntur.
    Quí didicít patriáe quid débeat ét quid amícis,
    Quó sit amóre paréns, quo fráter amándus et hóspes,
    Quód sit cónscriptí, quod júdicis ófficiúm, quae
    Réddere pérsonáe scit cónveniéntia cúique.
    Всякий предмет тебе разъяснят философские книги,
    А уяснится предмет - без труда и слова подберутся.
    Тот, кто понял, в чем долг перед родиной, долг перед другом,
    В чем состоит любовь к отцу, и к брату, и к гостю,
    В чем заключается дело судьи, а в чем - полководца
    Или мужей, что сидят, управляя, в высоком сенате, -
    Тот для любого лица подберет подобающий облик.
    (Перевод М. Гаспарова)
    Представляю себя в роли учителя: передо мной текст, который я должен объяснить, но такой же текст находится и перед каждым из учеников. Поясню вам, что это значит. Давая в руки ученику текст, я даю ему этим самым общее поле для наблюдений и исследований; на этом поле я буду его руководителем, но не более: он имеет и право и возможность контроля, и над нами обоими властвует высшая инстанция - истина. Беру пример из Горация: Scribendi recte sapere est et principium et forns. Между мною и учеником возникает спор о том, куда отнести recte. Он отнес его к scribendi и перевел "быть умным - вот начало и источник того, чтобы правильно писать". Мне почему-то показалось, что recte следует отнести к sapere, и что переводить надо "правильно мыслить - вот начало и источник писательства". [ Так в первом русском переводе размером подлинника (М. Дмитриева): "Прежде чем станешь писать, научись же порядочно мыслить". - авт. ] Ученик не сдается: "цезура, говорит он, стоит между recte и sapere, разъединяя их, так что уже по этой причине удобнее соединять recte со scribendi: того же требует и смысл, так как ум - источник не всякого писательства, а только хорошего, правильного; можно ведь писать и вовсе без ума". - "Это верно", отвечаю, "но цезура часто разъединяет соединенные смыслом слова (привожу примеры), так что это соображение имеет только вспомогательное значение; что же касается вашего второго соображения, то о неправильном писательстве поэт и говорить не станет. - "Все-таки", - говорит ученик, "оказывается, что мое толкование имеет больше основания". - "Нет", - отвечаю, - "так как при вашем толковании слово sapere остается без определения, в котором оно, однако, нуждается: это слово безразличное, его первоначальное значение - "иметь известный вкус" (отсюда - sapor, франц. saveur), а затем "иметь известные умственные свойства". Для того, чтобы получить значение "быть умным", оно нуждается в определении, в этом самом recte, которое вы от него отнимаете". - "Почему же?" - спрашивает ученик, ведь от sapere происходит причастие sapiens, а его название - положительное, "умный", а не безразличное "имеющий известные умственные свойства". "Это не доказательство", - отвечаю, "так как причастия от безразличных глаголов, превращаясь в прилагательные, часто получают положительное значение; так от безразличного pati "переносить" вы образуете patiens "хорошо переносящий, терпеливый". А вы найдите мне пример, чтобы самый глагол sapere без определения имел положительное значение "быть умным". - Ученик пока умолкает, а на следующем уроке преподносит мне из того же Горация пример sapere aude - "решись быть умным". - "Да, это верно, - говорю я ему, "я был неправ". Привожу этот пример, так как это - случай из моей собственной, хотя и давнишней практики начинающего преподавателя, а также и потому, что и Оскар Иегер, известный немецкий педагог рассказывает, не сообщая частностей, нечто подобное из воспоминаний своего отрочества; "тут мы почувствовали", говорит он, "что есть сила выше и учителя и нас - истина". (Ф. Ф. Зелинский, Древний мир и мы.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Scríbendí recté saper(e) ést et príncipi(um) ét fons

  • 2 Homo scribendi perītus

    Человек, опытный в писании.
    Парафраза приводимого Квинтилианом со ссылкой на Марка Катона определения оратора ("Обучение оратора", XII, 1, 1): Vir bonus dicendi peritus "Добрый гражданин, опытный в искусстве речи".
    В тот же день публицист был отыскан. Это был некто Златоустов, Учитель словесности в Семиозерской гимназии, homo scribendi peritus, уже несколько раз помещавший в местной газете статейки о предполагаемых водопроводах и о преимуществе спиртового освещения перед масляным. (М. Е. Салтыков-Щедрин, Помпадуры и помпадурши.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Homo scribendi perītus

  • 3 furor scribendi

    сущ.
    психол. графомания (непреодолимая страсть к сочинительству у человека, лишенного необходимых для этого способностей)

    Универсальный немецко-русский словарь > furor scribendi

  • 4 cacoethes scribendi

    n. 집필욕

    English-Korean dictionary > cacoethes scribendi

  • 5 cacoethes\ scribendi

    English-Estonian dictionary > cacoethes\ scribendi

  • 6 Cacoethes scribendi

    An insatiable urge to write. (Juvenal)

    Latin Quotes (Latin to English) > Cacoethes scribendi

  • 7 Insanabile cacoethes scribendi

    An incurable passion to write. (Juvenal)

    Latin Quotes (Latin to English) > Insanabile cacoethes scribendi

  • 8 Быть мудрым - вот начало и источник того, чтобы правильно писать

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Быть мудрым - вот начало и источник того, чтобы правильно писать

  • 9 scribo

    scrībo, scrīpsī, scrīptum, ere (vgl. griech. σκάριφος, Stift, Griffel, meton. Umriß, Zeichnung, σκαριφασθαι, ritzen u. zeichnen), mit einem spitzen Griffel graben, einzeichnen, zeichnen, Züge, Linien, Figuren, Buchstaben machen, schreiben, I) zeichnen, reißen, ziehen, 1) im allg.: stigmata fugitivo, einen entlaufenen Sklaven brandmarken, Quint.: lineam, Cic. – 2) prägn.: a) bezeichnen, bemalen, totius frontem tabernae scorpionibus, Catull. 37, 10: arva sanguineo scribit rutilantia gyro, Stat. Theb. 11, 514. – b) etwas zeichnen, entwerfen, beschreiben, von etw. einen Abriß machen, in linea trigonum paribus lateribus et intervallis, Vitr.: formam, Plin. ep.: scribetur tibi forma et situs agri, Hor. – II) schreiben, 1) im allg.: litteram, Cic.: meā manu scriptae litterae (Brief), Cic.: erat scriptum ipsius manu, Cic.: itaque terra in augurum libris scripta cum R uno, Varro LL.: Ch. Fassus es Charmidem dedisse aurum tibi. Suc. Scriptum quidem, ja, geschriebenes, ja, auf dem Papier, Plaut.: ut scriptum (schwarz auf weiß) aut obsignatum aut depositum, Cic.: nihil erat clausum, nihil obsignatum, nihil scriptum (als vorhanden aufgeführt, inventarisiert), Cic.: liber minutioribus litteris scriptus, Sen.: historia minutissime scripta, Sen.: absol., scribere decore, eine schöne (hübsche) Hand schreiben, Amm. 30, 9, 4. – bildl., mihi scripta illa dicta sunt in animo, eingeprägt, Ter. Andr. 383. – 2) insbes.: a) etwas beschreiben, unam (sortem) excĭdisse ita scriptam, Liv.: columna litteris gentis eius scripta, Curt. 10, 1 (2), 14: postes hinc et inde totos, Mart. 1, 117, 11: ceram ossibus (= stilis osseis), Isid. orig. 6, 9, 2: scriptus et aeterno nunc primum Iuppiter auro, mit einer goldenen Weihinschrift für ewig versehen, durch eine goldene Inschrift verewigt, Mart. 11, 4, 3. – b) an jmd. schreiben, ihm schriftlich melden, ad alqm u. alci, Cic.: ad alqm de alqo (einen an jmd. empfehlen) accuratissime (sehr), Cic.: salutem (einen Gruß), Plaut.: m. folg. Fragesatz, diplomata, quorum dies praeteriit an omnino observari et quam diu velis rogo scribas, Plin. ep. 10, 45 (54); vgl. 10, 116 (117), 1. – Passiv m. Acc. u. Infin., scribitur nobis multitudinem convenisse, Cic.: mit Nom. u. Infin., haec avis scribitur solere etc., Cic. – c) schreiben, schriftlich auftragen, verlangen, bitten, befehlen, si quid ad me scripseris, Cic.: m. folg. ut od. ne u. Konj., velim domum ad te scribas, ut mihi tui libri pateant, Cic.: collegae scripsit, Aquileiam ut veniret, Liv.: Scipioni scribendum, ne bellum remitteret, Liv.: m. folg. bl. Coniunctiv, scribit Labieno, veniat, Caes.: mit folg. Infin., scribitur tetrarchis... iussis Corbulonis obsequi, Tac. – d) schreiben, schriftlich aufsetzen, verfertigen, verfassen, niederschreiben, libros, Cic.: defensionem, Cic.: historiam, Cic.: epistulam ad alqm, Quint.: scripsisse aliquid in Antonium, Liv. fr.: sunt alii scriptae quibus alea luditur artes, andere haben die Kunst, mit Würfeln zu spielen, beschrieben, Ov. – dicam alci scribere, gegen jmd. eine Anklageschrift (Klage) einreichen, Cic.: leges, Gesetze machen, schriftlich verfassen, Cic.: foedus amicitiae, machen, Liv.: senatus consultum, Cic.: so auch adesse scribendo, gegenwärtig sein, wenn der Senatsbeschluß schriftlich abgefaßt wird, Cic.: ebenso auch esse ad scribendum, Cic. – absol., α) schreiben = etw. Gelehrtes ausarbeiten, bes. Gedichte, ad scribendum animum appulit, etwas zu schreiben, zu dichten, Ter.: se ad scribendi studium contulit, zum Dichten, Cic.: ad scribendum se contulit, er wurde Schriftsteller, Hieron. de vir. ill. 80. – β) schreiben = von etwas schriftlich handeln oder reden, de Alexandri laudibus, Gell.: ut Plutarchus scribit, Gell.: hac super re scribam ad te, Cic.: scripsit super hoc plenissime octo voluminibus, Hieron.: maior scribendi diligentia, eine sorgfältigere Darstellung, Eutr. – γ) von Rechtsgelehrten, Urkunden aller Art (Testamente, Verträge, Klagformeln usw.) abfassen, haec urbana militia respondendi, scribendi, cavendi, Cic. Mur. 19. – e) m. dopp. Acc., α) als den u. den schreiben, auf etw. setzen, cum... se A. Cornelium Cossum consulem scripserit, sich als Konsul A. Kornelius Kossus daraufgesetzt (auf das Weih, geschenk), unterschrieben hat, Liv. 4, 20, 11. – β) schriftlich ernennen, einsetzen, festsetzen- alqm heredem (zum Erben), Cic.: alqm heredem secundum, Hor.: alqm alci scribere coheredem, Sen. u. Tac. (vgl. in testamento alcis heredem scriptum esse, Caes.): so alqm tutorem, Cic. – f) schriftlich aussetzen, alci legatum, vermachen, Plin. ep.: u. so servo libertatem, ICt. – g) als t. t. der Geschäftssprache, bei Wechselgeschäften, Anweisung zur Auszahlung von Geld an jmd. geben, durch Anweisung od. Wechsel an jmd. zahlen, alci nummos, Plaut. asin. 440: scribe decem a Nerio, laß (dem Schuldner) 10000 Sesterze durch (den Wechsler) Nerius auszahlen, Hor. sat. 2, 3, 69; s. Bentley Hor. sat. 2, 3, 76; ep. 2, 1, 105; vgl. rescribo. – h) beschreiben, besingen, schildern, von jmd. schreiben, singen, Marium, Cic.: Cyrus ille a Xenophonte non ad historiae fidem scriptus, Cic.: fons supra scriptus, Vitr.: scriberis Vario fortis, Hor. – i) als publiz. u. milit. t. t., Kolonisten, Soldaten usw. anwerben, ausheben, milites, Sall. (vgl. ex his tribubus scriptos iuniores duo tribuni ad bellum duxere, Liv.): exercitum, Liv.: legiones, Sall.: quattuor milia peditum, Liv.: milites in supplementum, Liv.: supplementum legionibus, Cic.: socios navales, Matrosen ausheben, Liv.: quinque milia colonorum Capuam (nach K.), Liv.: u. so sex milia colonorum Albam in Aequos, Liv.: novorum militum ea pars, quae scripta in Histriam provinciam esset, Liv. – übtr., v. anderen Personen, scribe tui gregis hunc, zähle ihn unter deine Freunde, Hor. ep. 1, 9, 13. – k) m. dopp. Akk., als der und der unterschreiben = seinen Namen setzen, cum... se A. Cornelium Cossum scripserit, als Konsul A. Kornelius Kossus (auf das Weihgeschenk) seinen Namen gesetzt hat, Liv. 4, 20, 11. / Synk. Perf. scripsti, Plaut. asin. 802: scripstis, Enn, fr. scen. 211: Infin. scripse, Auson. sept. sap. lud. 1. p. 105 Schenkl. – auch scribsisse u. scribturum geschrieben, Lucil. 818.

    lateinisch-deutsches > scribo

  • 10 Orthographie

    Orthographie, recte scribendi scien tia (als [1841] Kenntnis, die jmd. hat). – formula ratioque scribendi (als Lehre). – orthographisch, durch recte scribere, z.B. orth. Regeln, *recte scribendi praecepta: orth. schreiben können, *recte scribere scire.

    deutsch-lateinisches > Orthographie

  • 11 persequor

    persĕquor, sĕqui, sĕcūtus sum (sĕquūtus sum) [st1]1 [-] suivre obstinément, suivre de bout en bout.    - Cleomenem persecuti sunt, Cic. Verr. 5, 91: ils continuèrent à suivre (suivirent jusqu'au bout) Cléomène.    - aliquem ipsius vestigiis persequi, Cic. Br. 307: suivre qqn pas à pas.    - celeritate scribendi persequi posse quae dicuntur, Cic. Sull. 42: grâce à la promptitude de l'écriture, pouvoir suivre les paroles, écrire aussi vite que la parole.    - omnes solitudines persequi, Cic. Pis. 53: ne parcourir que des endroits déserts.    - omnes vias persequi, Cic. Fam. 4, 13, 6: suivre tous les chemins, tenter tous les moyens. [st1]2 [-] poursuivre; poursuivre par vengeance, venger, venger; poursuivre en justice.    - fugientes persequi, Caes. BG. 7, 67: poursuivre les fuyards.    - bello civitatem persequi, Caes. BG. 5, 1, 9: faire la guerre à outrance à une cité.    - mortem alicujus persequi, Caes. BG. 7, 38, 8: venger la mort de qqn.    - jus suum persequi, Cic. Caec. 8: chercher à faire valoir son droit. [st1]3 [-] chercher à obtenir, s'attacher à, être sectateur de; marcher sur les traces de, imiter.    - qui syngraphas suas persequuntur, Cic. Rep. 3: ceux qui cherchent à obtenir un contrat avantageux pour eux-mêmes.    - horum hominem sectam atque instituta persequimur, Cic. Verr. 5: voilà les hommes dont je suis fidèlement l'école et les principes.    - laudem cupidissime persequi, Cic. R. Post. 2: poursuivre passionnément la gloire. [st1]4 [-] mener à bonne fin, accomplir, exécuter; faire rentrer (de l'argent), encaisser.    - hoc, ut dico, factis persequar, Plaut. Merc. 3, 2, 11: ce que je dis, je le ferai.    - herus quod imperavit, neglexisti persequi, Plaut. Am. 2, 1, 40: tu as négligé de faire ce que ton maître t'a commandé.    - relictam persequitur vitem attondens, Virg. G. 2: il continue de tailler le reste de la vigne.    - vitam inopem et vagam persequi, Cic. Phil. 12, 7, 15: mener une vie misérable et errante. [st1]5 [-] parcourir par écrit, exposer, raconter, traiter.    - philosophiam Latinis litteris persequi, Cic. Ac. 1, 12: traiter la philosophie en langue latine.    - ceteros persequi, Cic. Phil. 2, 27: citer tous les autres à la suite.    - plura persequi, Nep.: s'étendre plus longuement.    - quae versibus persecutus est Ennius, Cic. Sen. 6, 16: sujet traité en vers par Ennius.    - scripturā aliquid persequi, Cic. Fam. 15, 21, 4: traiter qqch par écrit. [st1]6 [-] explorer.    - persecutus putamen, Petr. 33, 8: ayant exploré la coquille (de l'œuf).    - persequere continentis his funeribus dies, Cic. Pis.: passe en revue les jours qui ont suivi les funérailles. [st1]7 [-] poursuivre, persécuter.    - persequebantur Judaei Jesum quia haec faciebat in sabbato, Vulg.: les Juifs persécutaient Jésus parce qu'il faisait ces choses-là le jour du sabbat.    - Tert. ad Scap. 5; Vulg. Act. 7, 52; Vulg. Rom. 12, 14. [st1]8 [-] Hyg. être poursuivi.    - illa se in mare praecipitavit, ne persequeretur, Hyg. Fab. 198: elle se jeta dans la mer pour éviter d'être poursuivie.
    * * *
    persĕquor, sĕqui, sĕcūtus sum (sĕquūtus sum) [st1]1 [-] suivre obstinément, suivre de bout en bout.    - Cleomenem persecuti sunt, Cic. Verr. 5, 91: ils continuèrent à suivre (suivirent jusqu'au bout) Cléomène.    - aliquem ipsius vestigiis persequi, Cic. Br. 307: suivre qqn pas à pas.    - celeritate scribendi persequi posse quae dicuntur, Cic. Sull. 42: grâce à la promptitude de l'écriture, pouvoir suivre les paroles, écrire aussi vite que la parole.    - omnes solitudines persequi, Cic. Pis. 53: ne parcourir que des endroits déserts.    - omnes vias persequi, Cic. Fam. 4, 13, 6: suivre tous les chemins, tenter tous les moyens. [st1]2 [-] poursuivre; poursuivre par vengeance, venger, venger; poursuivre en justice.    - fugientes persequi, Caes. BG. 7, 67: poursuivre les fuyards.    - bello civitatem persequi, Caes. BG. 5, 1, 9: faire la guerre à outrance à une cité.    - mortem alicujus persequi, Caes. BG. 7, 38, 8: venger la mort de qqn.    - jus suum persequi, Cic. Caec. 8: chercher à faire valoir son droit. [st1]3 [-] chercher à obtenir, s'attacher à, être sectateur de; marcher sur les traces de, imiter.    - qui syngraphas suas persequuntur, Cic. Rep. 3: ceux qui cherchent à obtenir un contrat avantageux pour eux-mêmes.    - horum hominem sectam atque instituta persequimur, Cic. Verr. 5: voilà les hommes dont je suis fidèlement l'école et les principes.    - laudem cupidissime persequi, Cic. R. Post. 2: poursuivre passionnément la gloire. [st1]4 [-] mener à bonne fin, accomplir, exécuter; faire rentrer (de l'argent), encaisser.    - hoc, ut dico, factis persequar, Plaut. Merc. 3, 2, 11: ce que je dis, je le ferai.    - herus quod imperavit, neglexisti persequi, Plaut. Am. 2, 1, 40: tu as négligé de faire ce que ton maître t'a commandé.    - relictam persequitur vitem attondens, Virg. G. 2: il continue de tailler le reste de la vigne.    - vitam inopem et vagam persequi, Cic. Phil. 12, 7, 15: mener une vie misérable et errante. [st1]5 [-] parcourir par écrit, exposer, raconter, traiter.    - philosophiam Latinis litteris persequi, Cic. Ac. 1, 12: traiter la philosophie en langue latine.    - ceteros persequi, Cic. Phil. 2, 27: citer tous les autres à la suite.    - plura persequi, Nep.: s'étendre plus longuement.    - quae versibus persecutus est Ennius, Cic. Sen. 6, 16: sujet traité en vers par Ennius.    - scripturā aliquid persequi, Cic. Fam. 15, 21, 4: traiter qqch par écrit. [st1]6 [-] explorer.    - persecutus putamen, Petr. 33, 8: ayant exploré la coquille (de l'œuf).    - persequere continentis his funeribus dies, Cic. Pis.: passe en revue les jours qui ont suivi les funérailles. [st1]7 [-] poursuivre, persécuter.    - persequebantur Judaei Jesum quia haec faciebat in sabbato, Vulg.: les Juifs persécutaient Jésus parce qu'il faisait ces choses-là le jour du sabbat.    - Tert. ad Scap. 5; Vulg. Act. 7, 52; Vulg. Rom. 12, 14. [st1]8 [-] Hyg. être poursuivi.    - illa se in mare praecipitavit, ne persequeretur, Hyg. Fab. 198: elle se jeta dans la mer pour éviter d'être poursuivie.
    * * *
        Persequor, pen. cor. persequeris, persequutus sum, persequi. Terent. Poursuyvre, Pourchasser.
    \
        Bello persequi aliquem. Caes. Luy faire la guerre, Le persecuter de guerre.
    \
        Persequi aliquem terra et mari. Cic. Par mer et par terre.
    \
        Vestigiis ipsius persequi aliquem, per translationem. Cic. Le suyvre pas à pas, A la trace, A la route.
    \
        Iudicio persequi aliquem. Cic. Poursuyvre en jugement, Par devant le juge, En justice, Pourchasser contre luy, ou faire poursuite et pourchas en justice.
    \
        Artem aliquam persequi. Cic. Y employer son estude et son temps.
    \
        Consuetudine et celeritate scribendi, facillime quae dicerentur, persequi. Cic. Escrire aussi viste qu'un autre parle, et ne rien omettre de ce qu'il a dict, Suyvre de la main la langue d'un autre.
    \
        Factis persequi quod dicimus. Plaut. Faire ce que nous disons.
    \
        Feras persequi. Ouid. Chasser aux bestes sauvages.
    \
        Imperium patris persequi. Plaut. Faire ce que le pere commande.
    \
        Incoepta persequi. Liu. Poursuyvre ce qu'on a commencé.
    \
        Inimicitias paternas persequi. Cic. Venger.
    \
        Instituta alicuius seruare, et vestigiis persequi. Cic. Observer et garder de poinct en poinct.
    \
        Ius suum persequi. Cic. Defendre et poursuyvre son droict.
    \
        Mores patris persequi. Plaut. Suyvre les meurs du pere.
    \
        Mortem alicuius persequi. Cic. Venger.
    \
        Numeris cursus syderum persequi. Cic. Rediger par supputations.
    \
        Odio persequitur omnes. Seneca. Il hait, ou ha en haine.
    \
        Poenas alicuius persequi. Cic. Venger la mort d'aucun.
    \
        Promissa alterius persequi. Plautus. Soliciter qu'il tienne sa promesse.
    \
        Scriptura persequi. Cic. Escrire, Rediger par escript.
    \
        Versibus aliqua persequi. Cic. Escrire en vers.
    \
        Vestigia alicuius persequi. Cic. L'ensuyvre de pres.
    \
        Viam persequi. Terent. Poursuyvre un chemin.
    \
        Vita persequi disciplinam recte viuendi. Cic. Vivre selon la discipline de bien vivre.
    \
        Vitia aliquem persequuntur ab institutione puerili. Quintil. Le suyvent, et ne le laissent point.
    \
        Voce aliquid persequi. Cicero. Poursuyvre de parolles quelque chose.
    \
        Voluptates cuiusque modi persequi. Cic. S'addonner à toutes voluptez.
    \
        Nominatim voluptates omnes persequitur Epicurus. Cic. Il les nomme toutes par leurs noms.

    Dictionarium latinogallicum > persequor

  • 12 piger

    pĭgĕr, gra, grum [st2]1 [-] lent, tardif, inactif, paresseux, sans entrain, indolent, hésitant. [st2]2 [-] lent, lourd, inerte, calme, immobile, inefficace (en parl. des choses). [st2]3 [-] qui engourdit, qui alourdit. [st2]4 [-] abattu, triste.    - animus piger, Sen.: âme sans énergie.    - gens pigerrima ad militaria opera, Liv. 21, 25, 6: nation trop indolente pour les travaux militaires.    - piger scribendi ferre laborem, Hor. S. 1, 4, 12: ne pouvant s'assujettir à la fatigue d'écrire.    - ad litteras scribendas pigerrimus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 1: très paresseux pour rédiger une lettre.    - mare pigrum: mer dormante, mer calme.    - piger annus: année qui passe lentement.    - pigrum bellum: guerre qui traîne en longueur.    - piger campus: plaine stérile.    - indigna est pigro forma perire situ, Ov. Am. 2, 3, 14: sa beauté ne mérite pas de flétrir dans un abandon stérile.    - pigriora sunt ista remedia, Col. 2, 17, 3: ces remèdes agissent trop lentement.    - pigra munire castra dolabra, Juv, 8, 248: palissader le camp avec une dolabre indolente.    - piger rogor, Lucr.: le froid qui paralyse.    - piger sopor, Cat.: le sommeil qui alourdit.    - piger vultus, Mart.: visage morne.    - piger domum redit, Apul.: il rentre chez lui piteusement.
    * * *
    pĭgĕr, gra, grum [st2]1 [-] lent, tardif, inactif, paresseux, sans entrain, indolent, hésitant. [st2]2 [-] lent, lourd, inerte, calme, immobile, inefficace (en parl. des choses). [st2]3 [-] qui engourdit, qui alourdit. [st2]4 [-] abattu, triste.    - animus piger, Sen.: âme sans énergie.    - gens pigerrima ad militaria opera, Liv. 21, 25, 6: nation trop indolente pour les travaux militaires.    - piger scribendi ferre laborem, Hor. S. 1, 4, 12: ne pouvant s'assujettir à la fatigue d'écrire.    - ad litteras scribendas pigerrimus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 1: très paresseux pour rédiger une lettre.    - mare pigrum: mer dormante, mer calme.    - piger annus: année qui passe lentement.    - pigrum bellum: guerre qui traîne en longueur.    - piger campus: plaine stérile.    - indigna est pigro forma perire situ, Ov. Am. 2, 3, 14: sa beauté ne mérite pas de flétrir dans un abandon stérile.    - pigriora sunt ista remedia, Col. 2, 17, 3: ces remèdes agissent trop lentement.    - pigra munire castra dolabra, Juv, 8, 248: palissader le camp avec une dolabre indolente.    - piger rogor, Lucr.: le froid qui paralyse.    - piger sopor, Cat.: le sommeil qui alourdit.    - piger vultus, Mart.: visage morne.    - piger domum redit, Apul.: il rentre chez lui piteusement.
    * * *
        Piger, pigra, pigrum. Paresseux, Faitard, Nice.
    \
        Piger scribendi ferre laborem. Horat. Paresseux à escrire.
    \
        Militiae piger. Horat. Paresseux à la guerre.
    \
        Annus piger. Horat. Long, Qui dure beaucoup au gré de celuy à qui il ennuye.
    \
        Bellum pigrum. Ouid. Qui dure long temps.
    \
        Campi pigri. Horat. Froids, Qui par leur froidure font les gents paresseux.
    \
        Frigus pigrum. Author ad Heren. Qui rend les gents paresseux.
    \
        Gratia pigra. Ouid. Tardive, Quand on est trop long à secourir son ami en sa necessité.
    \
        Humor piger. Columel. Qui n'est point coulant, Eaue croupissant.
    \
        Piger lapsus. Colum. Quand une eaue coule lentement, Pesant coulement.
    \
        Moles pigra. Claud. Pesante, et qu'on remue malaiseement.
    \
        Palus pigra. Ouid. De qui l'eaue ne bouge.
    \
        Vultus piger. Mart. Triste, Viaire qui n'est poing guay et joyeux.
    \
        Arar pigerrimus. Silius. Qui coule fort lentement et bellement.

    Dictionarium latinogallicum > piger

  • 13 scribo

    scrībo, scrīpsī, scrīptum, ere (vgl. griech. σκάριφος, Stift, Griffel, meton. Umriß, Zeichnung, σκαριφασθαι, ritzen u. zeichnen), mit einem spitzen Griffel graben, einzeichnen, zeichnen, Züge, Linien, Figuren, Buchstaben machen, schreiben, I) zeichnen, reißen, ziehen, 1) im allg.: stigmata fugitivo, einen entlaufenen Sklaven brandmarken, Quint.: lineam, Cic. – 2) prägn.: a) bezeichnen, bemalen, totius frontem tabernae scorpionibus, Catull. 37, 10: arva sanguineo scribit rutilantia gyro, Stat. Theb. 11, 514. – b) etwas zeichnen, entwerfen, beschreiben, von etw. einen Abriß machen, in linea trigonum paribus lateribus et intervallis, Vitr.: formam, Plin. ep.: scribetur tibi forma et situs agri, Hor. – II) schreiben, 1) im allg.: litteram, Cic.: meā manu scriptae litterae (Brief), Cic.: erat scriptum ipsius manu, Cic.: itaque terra in augurum libris scripta cum R uno, Varro LL.: Ch. Fassus es Charmidem dedisse aurum tibi. Suc. Scriptum quidem, ja, geschriebenes, ja, auf dem Papier, Plaut.: ut scriptum (schwarz auf weiß) aut obsignatum aut depositum, Cic.: nihil erat clausum, nihil obsignatum, nihil scriptum (als vorhanden aufgeführt, inventarisiert), Cic.: liber minutioribus litteris scriptus, Sen.: historia minutissime scripta, Sen.: absol., scribere decore, eine schöne (hübsche) Hand schreiben, Amm. 30, 9, 4. – bildl., mihi scripta illa
    ————
    dicta sunt in animo, eingeprägt, Ter. Andr. 383. – 2) insbes.: a) etwas beschreiben, unam (sortem) excĭdisse ita scriptam, Liv.: columna litteris gentis eius scripta, Curt. 10, 1 (2), 14: postes hinc et inde totos, Mart. 1, 117, 11: ceram ossibus (= stilis osseis), Isid. orig. 6, 9, 2: scriptus et aeterno nunc primum Iuppiter auro, mit einer goldenen Weihinschrift für ewig versehen, durch eine goldene Inschrift verewigt, Mart. 11, 4, 3. – b) an jmd. schreiben, ihm schriftlich melden, ad alqm u. alci, Cic.: ad alqm de alqo (einen an jmd. empfehlen) accuratissime (sehr), Cic.: salutem (einen Gruß), Plaut.: m. folg. Fragesatz, diplomata, quorum dies praeteriit an omnino observari et quam diu velis rogo scribas, Plin. ep. 10, 45 (54); vgl. 10, 116 (117), 1. – Passiv m. Acc. u. Infin., scribitur nobis multitudinem convenisse, Cic.: mit Nom. u. Infin., haec avis scribitur solere etc., Cic. – c) schreiben, schriftlich auftragen, verlangen, bitten, befehlen, si quid ad me scripseris, Cic.: m. folg. ut od. ne u. Konj., velim domum ad te scribas, ut mihi tui libri pateant, Cic.: collegae scripsit, Aquileiam ut veniret, Liv.: Scipioni scribendum, ne bellum remitteret, Liv.: m. folg. bl. Coniunctiv, scribit Labieno, veniat, Caes.: mit folg. Infin., scribitur tetrarchis... iussis Corbulonis obsequi, Tac. – d) schreiben, schriftlich aufsetzen, verfertigen, verfassen, niederschreiben, libros, Cic.: defensionem, Cic.: historiam, Cic.: epistulam ad
    ————
    alqm, Quint.: scripsisse aliquid in Antonium, Liv. fr.: sunt alii scriptae quibus alea luditur artes, andere haben die Kunst, mit Würfeln zu spielen, beschrieben, Ov. – dicam alci scribere, gegen jmd. eine Anklageschrift (Klage) einreichen, Cic.: leges, Gesetze machen, schriftlich verfassen, Cic.: foedus amicitiae, machen, Liv.: senatus consultum, Cic.: so auch adesse scribendo, gegenwärtig sein, wenn der Senatsbeschluß schriftlich abgefaßt wird, Cic.: ebenso auch esse ad scribendum, Cic. – absol., α) schreiben = etw. Gelehrtes ausarbeiten, bes. Gedichte, ad scribendum animum appulit, etwas zu schreiben, zu dichten, Ter.: se ad scribendi studium contulit, zum Dichten, Cic.: ad scribendum se contulit, er wurde Schriftsteller, Hieron. de vir. ill. 80. – β) schreiben = von etwas schriftlich handeln oder reden, de Alexandri laudibus, Gell.: ut Plutarchus scribit, Gell.: hac super re scribam ad te, Cic.: scripsit super hoc plenissime octo voluminibus, Hieron.: maior scribendi diligentia, eine sorgfältigere Darstellung, Eutr. – γ) von Rechtsgelehrten, Urkunden aller Art (Testamente, Verträge, Klagformeln usw.) abfassen, haec urbana militia respondendi, scribendi, cavendi, Cic. Mur. 19. – e) m. dopp. Acc., α) als den u. den schreiben, auf etw. setzen, cum... se A. Cornelium Cossum consulem scripserit, sich als Konsul A. Kornelius Kossus daraufgesetzt (auf das Weih, ge-
    ————
    schenk), unterschrieben hat, Liv. 4, 20, 11. – β) schriftlich ernennen, einsetzen, festsetzen- alqm heredem (zum Erben), Cic.: alqm heredem secundum, Hor.: alqm alci scribere coheredem, Sen. u. Tac. (vgl. in testamento alcis heredem scriptum esse, Caes.): so alqm tutorem, Cic. – f) schriftlich aussetzen, alci legatum, vermachen, Plin. ep.: u. so servo libertatem, ICt. – g) als t. t. der Geschäftssprache, bei Wechselgeschäften, Anweisung zur Auszahlung von Geld an jmd. geben, durch Anweisung od. Wechsel an jmd. zahlen, alci nummos, Plaut. asin. 440: scribe decem a Nerio, laß (dem Schuldner) 10000 Sesterze durch (den Wechsler) Nerius auszahlen, Hor. sat. 2, 3, 69; s. Bentley Hor. sat. 2, 3, 76; ep. 2, 1, 105; vgl. rescribo. – h) beschreiben, besingen, schildern, von jmd. schreiben, singen, Marium, Cic.: Cyrus ille a Xenophonte non ad historiae fidem scriptus, Cic.: fons supra scriptus, Vitr.: scriberis Vario fortis, Hor. – i) als publiz. u. milit. t. t., Kolonisten, Soldaten usw. anwerben, ausheben, milites, Sall. (vgl. ex his tribubus scriptos iuniores duo tribuni ad bellum duxere, Liv.): exercitum, Liv.: legiones, Sall.: quattuor milia peditum, Liv.: milites in supplementum, Liv.: supplementum legionibus, Cic.: socios navales, Matrosen ausheben, Liv.: quinque milia colonorum Capuam (nach K.), Liv.: u. so sex milia colonorum Albam in Aequos, Liv.: novorum militum ea pars,
    ————
    quae scripta in Histriam provinciam esset, Liv. – übtr., v. anderen Personen, scribe tui gregis hunc, zähle ihn unter deine Freunde, Hor. ep. 1, 9, 13. – k) m. dopp. Akk., als der und der unterschreiben = seinen Namen setzen, cum... se A. Cornelium Cossum scripserit, als Konsul A. Kornelius Kossus (auf das Weihgeschenk) seinen Namen gesetzt hat, Liv. 4, 20, 11. Synk. Perf. scripsti, Plaut. asin. 802: scripstis, Enn, fr. scen. 211: Infin. scripse, Auson. sept. sap. lud. 1. p. 105 Schenkl. – auch scribsisse u. scribturum geschrieben, Lucil. 818.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > scribo

  • 14 scribo

    I scrībo, scrīpsī, scrīptum, ere
    1) чертить, вырезывать (письмена), гравировать ( nomen suum in Trajani templo Spart); расписывать ( frontem tabernae aliquā re Ctl); проводить ( остроконечным орудием) ( lineam C)
    2)
    а) писать (lit- teras C; aliquid alicui или ad aliquem C etc.)
    in vento et rapidā s. aquā Ctl — писать «вилами по воде»
    б) исписывать, покрывать письмом ( columnam litteris QC); записывать (senatūs consultum C); предписывать ( populo leges C); составлять опись (nihil crat scriptum C)
    3) писать, составлять ( testamentum C); сочинять (librum, orationem C)
    scribendi ars L — искусство письменного изложения, литературность
    4) описывать (bellum L; res gestas H)
    5) письменно назначать (aliquem herēdem C, H)
    s. decem ab aliquo H — сделать кому-л. письменное распоряжение об уплате 10 000 сестерциев (кому-л.)
    7) набирать (milites, legiones Sl); вносить в списки ( colōnos A)
    s. aliquem gregis sui H — причислять кого-л. к своим друзьям. — см. тж. scriptum
    II scrībo, ōnis m. [ scribo I, 7. ]

    Латинско-русский словарь > scribo

  • 15 converto

    con-verto (vorto), vertī (vortī), versum (vorsum), ere, umkehren, umwenden, umdrehen, od. m. Bezug auf das Ziel, hinkehren, hinwenden, hindrehen, refl. se convertere od. bl. convertere u. Passiv converti medial = sich um- od. hinkehren usw., I) eig.: 1) nach der andern Seite (nach vorn od. nach hinten, nach oben od. nach unten) od. nach irgend einer Seite um- od. hinkehren, a) übh.: aculeum (im Bilde, aculeum testimonii sui), Cic.: arcum, Verg.: baculum (zB. converso baculo alci oculos tundere), Cic.: cardinem, Verg.: cuspidem, Verg.: manum, Quint.: fenum, umwenden, wenden, Col.: vulvas conversas corrigere, die Umstülpung der Gebärmutter, Plin. – u. refl., cum se convertit (v. Pers.), Suet. – u. Passiv medial, si facile convertitur (aeger), Cels.: in delubris deûm suā sponte signa conversa, Val. Max. – m. Ang. wohin? durch Advv. od. Praepp., corpus huc illucve, Cels.: uncos deorsum, Cels.: corpus in nullam partem, Cels.: gladium in se, Val. Max.: infantem in caput, in pedes, Cels.: naves in eam partem, quo ventus fert, Caes.: colla ad freta, Ov.: palam anuli ad palmam, Cic.: poet. m. Dat., luna potest... id lumen convertere nobis (nach uns), Lucr. 5, 704. – tigna duo contra vim atque impetum fluminis conversa, Caes.: omnem eam materiam, quae erat caesa, conversam ad hostem collocabat, Caes.: calix ad latus praetereuntis aquae conversus, Frontin. – refl., simulacrum Victoriae, quod ante ad simulacrum Minervae spectavisset, ad valvas se templi limenque convertisse, Caes. – Passiv medial, ima pars pedis in exteriorem partem convertitur (dreht sich), Cels.: manus ad pollicem aut minimum digitum convertitur (neigt sich), Cels.: ore conversus in terram (v. einem Tiere), Mela: conversi oculos inter se atque ora tenebant, Verg.: poet. m. Dat., zephyro (nach Westen) convertitur ales, Lucan. 9, 689. – So nun bes. α) in den milit. t. t.: c. signa, mit den Feldzeichen kehrt machen, eine Schwenkung machen, schwenken (s. Schneider Caes. b. G. 2, 26, 1. Drak. Liv. 3, 54, 10), zB. conversis signis retro in urbem reditur, Liv.: Romani conversa signa bipertito intulerunt, machten eine Frontveränderung und drangen in zwei Kolonnen vor, Caes.: signa ad hostem converti (dem F. die Spitze bieten) aciemque dirigi iubet, Caes. – so auch nostri rursus conversi, kehrt-, Front machend, dem Feinde die Stirn bietend, Caes. – c. terga, c. se, kehrtmachen = fliehen, Caes. – c. aciem, die (feindl.) (Schlachtordnung werfen, Liv.: u. so paucos nostros c. et insequi (v. Feinde), Hirt. b. G.: fugatae alae, conversae cohortes sunt, Vell.: cum hostium acies a sinistro cornu (auf dem l. Fl.) pulsa atque in fugam conversa esset, Caes. – β) als rhet. t. t., die Worte umstellen, versetzen, non modo mutare quaedam verba, sed extendere, corripere, convertere, dividere cogitur (poësis), Quint. 10, 1, 29. – γ) refl., convertere se od. b1. convertere od. Passiv medial converti ad alqm, in der Unterhaltung, in der Rede sich zu od. an jmd. wenden, rursus ad illum te converte et quaere etc., Cic.: ad eum convertit et... inquit, Gell.: itaque modo ad eum conversus quaerebat etc., Liv.: conversus ad suos... inquit, Val. Max.: deinde conversus ad nos, ›επιστήσατε quid facere debeamus‹, Plin. ep.

    b) in der Bewegung, im Gange umkehren, umwenden, hinkehren, hinwenden, c. iter, Val. Max. (vgl. unten no. α): vias, Verg.: fugam, von der Fl. umkehren (= die Fl. einstellen), Verg. – vox boum Herculem convertit, bewog den H. umzukehren, Liv. – refl., c. se, umkehren, umwenden, Plin. ep. u. Suet.: se in porticu, Cic. – m. Ang. von wo? u. wohin: ex hoc cursu sceleris iter c. ad fugam atque in exsilium, Cic.: cursum ad septentrionem (v. einem Flusse), Mela. – refl., se convertere u. Passiv converti medial, sich hinwenden, c. se od. converti domum, Komik.; vgl. conversa domum lintea dare, Hor.: imago convertitur eodem, Lucr.: hinc se in Asiam c., Cic. – So nun bes.: α) als milit. t. t.: c. iter, umwenden, Caes. – c. iter in provinciam, Caes.: iter ad urbem, Lucan.: iter ad depopulandam Acarnaniam, Liv.: omnem multitudinem ad alqm, Caes.: hostem in se ab alqo, Curt. – u. refl., teils conv. se, zB. c. se in Phrygiam, Nep.: c. se ad montes, Caes.: subito se c. ad Cassium in Thessaliam, Caes.: ad hunc se a Pulione omnis multitudo (hostium) convertit, Caes. – teils ohne se, zB. convertit cum paucis ad equites, Sall.: convertit cum omni multitudine in regnum suum, Sall. – u. medial, omnis vis Romana Veios conversa est, Liv.: omnis Volscorum in se conversus impetus, Val. Max. – β) als t. t. der Wasserbaukunst, hinleiten, inchoabat piscinam a Miseno ad Avernum lacum, quo quidquid totis Baiis calidarum esset converteretur, Suet.: ut ex totis regionibus in quam (regionem) necessitas incubuerit converti possit praesidium aquarum abundantius, Frontin. – γ) etw. heimlich wo hinwenden, c. pecuniam publicam domum suam, unterschlagen, Cic. Verr. 3, 176.

    c) (bes. als geogr. t. t.) Passiv converti medial od. conversum esse, der örtl. Richtung od. Lage nach sich hinwenden, sich hinziehen, hinliegen, hingehen, m. Ang. wohin? durch ad od. in u. Akk. auch zugl. m. Ang. von wo? durch ab u. Abl., inde ad meridiem iter convertitur usque ad Megaram, Mela: deinde ad septentriones toto latere terra convertitur a Celtico promunturio ad Scythicum usque, Mela. – spelunca conversa ad aquilonem, Cic.: stabula ad medium conversa diem, Verg.: alter conversus in contrariam partem erat vallus, Caes.: Pyrenaeus in terras fronte conversus, Mela: conversis inter se pedibus stare, Gegenfüßler sein, Plin.

    2) im Kreise umdrehen, herumdrehen, refl. se convertere u. Passiv converti medial = sich umdrehen, sich herumdrehen, a) übh.: is (modiolus) habenā quasi terebra convertitur, Cels.: axes ut in torcularibus conversi, Cels. – b) einen Weltkörper, quae (terra) circum axem se summā celeritate convertit et torquet, Cic.: in infimo orbe luna solis radiis accensa convertitur, Cic.: invenies supero convertier orbe quinque (sidera) pari spatio, Cic. poët. – einen Kreisumlauf der Zeit umdrehen = erfüllen, vollenden, cum aetas tua septenos octiens solis anfractus reditusque converterit, Cic.: huius quidem anni nondum vigesimam partem scito esse conversam, Cic. – c) die Haare kräuseln, crines calamistro, Petron. 102, 15.

    II) übtr.: 1) im allg., nach od. zu einem Ggstde., gegen einen Ggstd. hinkehren, hinwenden, hinrichten, ihm zuwenden, auf einen Ggstd. übertragen u. dgl., refl. se convertere od. bl. convertere u. Passiv converti medial = sich hinwenden, sich zuwenden, m. Ang. wohin? durch in od. ad u. Akk., a) übh.: quas (duas legiones) ab itinere Asiae Syriaeque ad suam potestatem dominatumque converterat, Caes.: c. in se unum omnium vires, Liv.: ad equestrem ordinem atque in ceteros ordines easdem vitae condiciones, übertragen auf usw., Cic.: Iovem O. M. precatus sum, ut, si quid adversi populo Romano immineret, totum in domum meam converteretur, Val. Max. – c. orationem ad Aeschinem in prooemio, an Ä. richten, Quint.: tum omnem orationem traduxi et converti in increpandam Caepionis fugam, in deplorandum interitum exercitus, habe gerichtet auf usw., Cic. – refl. ( ohne se) od. Passiv medial, ad uxorem Liviam convertere, sich wenden an usw., Tac. ann. 4, 3: sine advocatis in amicitiam atque in gratiam convortimus, Plaut.: (v. Redner, Schriftsteller) ab ea sententia, quam proposuimus, convertimus (wenden wir uns) ad aliquam personam aut rem, Rutil. Lup.; vgl. medial gratulabor tibi prius, deinde ad me convertar, will ich mich zu mir (zur Besprechung meiner Angelegenheiten) wenden, Cic. – omnis est risus in iudicem conversus, wendete sich gegen den R., Cic.

    b) den Blick, die Aufmerksamkeit, die Gedanken hinwenden, hinrichten, hinlenken, gew. m. Ang. wohin? durch Advv. od. durch ad od. in u. Akk., α) den eigenen Blick usw., omnes convertere oculos Itali, wendeten dahin den Blick, Verg.: ut (oculi) aspectum quo vellent facile converterent, Cic.: c. ad tribunum militum centurionesque ora (v. den Soldaten), Caes.: video in me omnium vestrûm ora atque oculos esse conversos, Cic.: illud intellego omnium ora in me conversa esse, Sall. – β) eines andern Blick usw. od. jmd. mit seinem Blicke usw. auf sich hinlenken, αα) jmds. Blick usw., teils m. ad od. in se, zB. finitimis ad se gentibus ora, Lucr.: omnium oculos ad od. in se, Nep. u. Curt.: omnium oculos animosque in semet, Curt.: certamine ac studiis in se animum adulescentis, Liv. – teils ohne ad od. in se, zB. oculos hominum, Liv.: vulgi ora, Hor.: animos, Liv.: hominum oculos fulgore purpureae abollae, Suet. – ββ) jmd. mit seinem Blicke, teils mit in se, zB. omnem exercitum in se, Liv.: totum terrarum orbem in se, Verg.: omnium mentes in se, Flor. – teils ohne in se, zB. civitatem (v. fremden Gesandten), Liv.: omnes, Liv.

    c) Geist, Sinn, Gemüt, Neigung, Eifer, Sorge, Hoffnung auf einen Ggstd. hinwenden, hinrichten, ihm zuwenden, m. Ang. wohin? worauf? durch ad od. in u. Akk.; m. Ang. von wo? durch Advv. od. durch ab u. Abl. od. durch bl. Abl., α) den eigenen Geist usw.: omne ingenium ac studium suum ad causas agendas, Tac.: animum ad urbana negotia, Liv.: animos ad agrum colendum, Liv.: animum ad publicam a privata curam, Liv. – omne studium curamque ad hanc scribendi operam, Cic.: omnem spem melioris status ad eorum fidem, Cic.: omnia in bellum consilia, Curt. – refl. se convertere od. bl. convertere u. Passiv converti medial, sich hinwenden, sich hinrichten, sich zuwenden, c. se ad philosophos, Cic.: se ad otium pacemque, Cic.: totum se ad alcis voluntatem nutumque, Cic.; vgl. (medial) animus alcis ad alterius non modo sensum ac voluntatem, sed etiam vultum atque nutum convertitur, Cic.: ceteri ad sapientiora convertere, Tac. ann. 3, 55. – omni civitate in eam curam conversā, Liv.: ad haec consultanda a vi atque armis converti (v. Volke), Liv.: conversus hinc ad ordinandum rei publicae statum, Suet.: quo facilius virginum mulierumque mens a libidine ad pudicitiam converteretur, Val. Max. – convertere ad nostros (amicos), wende dich nun zu unsern Fr. (= gedenke nun bei Beförderungen unserer Fr.), Plin. ep. 2, 13, 3. – u. so bes. conv. se od. bl. conv. ad od. in alqm, als Verehrer od. Anhänger im Staate jmdm. sich zuwenden, zufallen, conv. se ad alqm, Nep. Att. 8, 1: bl. conv. ad alqm, Cic. Planc. 50. Tac. ann. 12, 18: conv. se in alqm, Cic. de rep. 6, 12. Sen. de clem. 1, 4, 3: ebenso Passiv medial, cuncta ad victoris opes conversa, Tac. hist. 3, 44. – β) jmds. Geist (geistige Aufmerksamkeit) usw. od. jmd.: ut ab eo, quod agitur, avertat animos; ut saepe in hilaritatem risumque convertat, Cic.: c. animos imperitorum ad deorum cultum a vitae pravitate, Cic.: alqm ad fidem Christi, zum christlichen Glauben bekehren, Hier. in Philem. 5, 10 u. 11: in bellum Etruscum intentam civitatem c. ad Volscos, Liv.: homines a consuetudine subito c. et ad diversas rationes vitae traducere, Cic. – bl. c. alqm, jmd. auf andere Gedanken bringen, Suet. Dom. 16, 2. – v. lebl. Subjj., (res) totos ad se convertit et rapit, Cic. de off. 2, 37. – u. insbes., jmd. einem als polit. Anhänger zuwenden, fama huius rei convertit ad Masinissam Numidas, Liv. 29, 30, 7.

    d) etw. einer Bestimmung, einem Zwecke zuwenden, zu etw. verwenden, α) lebl. Objj.: in suam rem aliena, Cic.: reditum in Domitiani loculos (Schatulle), Frontin.: pecuniam ad usus suos, ICt.: rationem in fraudem malitiamque, Cic.: tempora ad quietem refectionemque data in acerrimum laborem, Quint.: mandatum ad suum commodum, Cic.: copias eas ad patriae periculum, Brut. in Cic. ep.: scribendi facultatem ad alia opera, Quint. – β) leb. Wesen: ad continendas custodias plures commilitones, Traian. in Plin. ep. 10, 20 (31) in.

    e) etw. nach der u. der Seite wenden, verkehren, m. Ang. wohin? durch in od. ad m. Akk., α) in der Beurteilung: si quid per iocum dixi, nolito in serium convertere, Plaut.: nolite fortunam convertere in culpam (zur Sch. anrechnen), neque regis iniuriam huius crimen putare, Cic. – β) in der Ausführung, quod ad perniciem suam fuerat cogitatum, id ad salutem convertit (v. Datames), Nep.: alterum (auxilium) ad perniciem meam erat a vobis consulibus conversum, Cic.: non posse iam ad salutem converti hoc malum, Ter. – oft refl. convertere od. Passiv converti medial, sich verkehren, sich wenden, ausschlagen, umschlagen, sed hoc vitium huic in bonum convertebat, Cic.: ne ista vobis mansuetudo et misericordia, si illi arma ceperint, in miseriam convortat, Sall. – in quartanam conversa vis est morbi, Cic.: quod crimen esse voluisti, id totum vides in laudem conversum esse, Cic.: istius poena omnis oculorum ad caecitatem mentis est conversa, Cic.

    2) prägn., etw. so wenden, daß ein Wechsel, eine Änderung eintritt, etw. umkehren, umändern, umwandeln, bei Ang. wohin? m. in u. Akk., a) übh.: α) physisch, si antequam tumor discutiatur in suppurationem convertitur, in Eiter umgesetzt wird, übergeht, Col. 6, 17, 6. – β) jmds. Gemüt, umwandeln, umstimmen, animos permovere et c., Cic.: v. lebl. Subjj., nova religio iurandi mentes militum convertit, Caes. – Pass., umgestimmt werden, umschlagen, einen Umschlag erleiden, animus aeger avaritiā facile conversus est, Sall.: hāc oratione habitā mirum in modum conversae sunt omnium mentes, Caes.: quid est tam potens tamque magnificum, populi motus, iudicum religiones, senatus gravitatem unius oratione converti? Cic. de or. 1, 31: conversi animum vultumque, Tac. hist. 1, 85. – γ) Zustände, rem publicam, Cic.: hunc ordinem, Quint.: praemia Metelli in pestem, Sall.: omne beneficium in iniuriam, Sen.: v. lebl. Subjj., non fas nefasque, non humanam vicem convertere valere (v. einem Zaubertrank), Hor.: tot opes, tot gaudia dies unus in adversa convertit, Plin. ep.: odium c. in amorem (v. der Freundschaft), Val. Max.: possitne eloquentia commutatione aliquā converti in infantiam, Cic. – refl., se conv. u. bl. conv., sich verkehren, sich umändern, umschlagen, (s. Piderit Cic. Brut. 141), cavendum, ne in graves inimicitias convertant se amicitiae, Cic.: ubi regium imperium in superbiam dominationemque se convertit, Sall.: num virtus in vitium possit convertere, Cic.: hoc vitium huic uni in bonum convertebat, Cic.: nec in falsum e vero praeterita possunt convertere, Cic. – ebenso Passiv converti medial, vide, quam conversa res sit, Cic.: conversa subito fortuna est, Nep.: non posse iam ad salutem converti hoc malum, Ter.: indigne ferunt illam clementiam mansuetudinemque nostri imperii tantam in crudelitatem inhumanitatemque esse conversam, Cic. – δ) als rhet. t. t., den Ausdruck mit einem andern vertauschend künstlich umwandeln, conversa oratio atque mutata, Cic.: convertendi genus, Cic. – ε) als gramm. t. t., casus conversi = casus obliqui, die abgewandelten Kasusformen, Cic. de nat. deor. 2, 64. – ζ) als milit. t. t., castra castris c., Lager mit Lager vertauschen = fortrückend immer neue Lager aufschlagen, Caes. b. c. 1, 81, 3.

    b) seinem ganzen Wesen, seiner Gestalt nach verwandeln, umgestalten, refl. se convertere od. Passiv converti medial = sich verwandeln, tellus induit ignotas hominum conversa figuras, Ov. met. 1, 86 sq. – gew. m. in u. Akk., terras in freti formam, Ov.: in bovem Io, Inachi filiam, Lact.: Hecubam putant propter animi acerbitatem fingi in canem esse conversam, Cic.: figura canis, in quam Hecuba conversa traditur, Mela: mater in ursae speciem conversa, Hyg.: mugitu bovis in sermonem humanum converso, Val. Max.: hominum simulacra ferarumque in silicem ex ipsis visā conversa Medusā, Ov.: in cinerem favillasque converti, Firm. math. – refl., teils conv. se, zB. se in hominem (v. einer Gottheit), Ter.: se in anum (alte Frau), Hyg.: se in taurum, Hyg.: se ex homine in beluam, Cic.: si omnium pecudum exta eodem tempore in eundem habitum se coloremque converterent, Cic. – teils bl. conv., zB. c. in mulierem, Rutil. Lup. – u. Passiv medial, deo converso in pretium (v. Jupiter), Hor.

    c) aus einer Sprache in eine andere umwandeln = übertragen, übersetzen, verdolmetschen, gew. m. de od. ex u. Abl. u. m. in u. Akk., aliqua de Graecis, Cic.: orationes e Graeco, Cic.: ex Atticis duorum eloquentissimorum nobilissimas orationes, Cic.: illa in Latinum, Cic.: librum e Graeco in Latinum, Cic. – im Zshg. auch ohne Angabe woraus od. wohin? Electra (Sophoclis) male conversa, Cic.: carmina Arati ea, quae a te admodum adulescentulo conversa ita me delectant, quia Latina sunt, ut etc., Cic. – / Parag. Infin. convertier, Lucr. 1, 796. Cic. Arat. 269 (515).

    lateinisch-deutsches > converto

  • 16 Schreiberei

    Schreiberei, I) das Schreiben als Tätigkeit: scriptio; scriptura. – auch durch litterae (z.B. viele Sch., plurimae litterae). – II) Art zu schreiben: ratio scribendi (in bezug auf die wörtliche Darstellung). – modus scribendi (sofern das Wieviel od. Wiewenig beobachtet wird). – scripturae genus (in bezug auf den Gegenstand der Schrift, auf die Darstellung u. den Inhalt der Rede). – III) das Geschriebene: scriptum.

    deutsch-lateinisches > Schreiberei

  • 17 schreibselig

    schreibselig, *scribendi cupidus. – conficientissimus litterarum (der alles allzu genau notiert). – sch. sein, *scribendi studio flagrare.

    deutsch-lateinisches > schreibselig

  • 18 cacoethes

    [st1]1 [-] căcŏēthēs, ĕs: pernicieux, malin.    - [gr]gr. κακοήθης, ης, ες: qui a un mauvais caractère, méchant, vicieux.    - ulcera cacoethe, Plin.: ulcères malins. [st1]2 [-] căcŏēthĕs, is, n.: - [abcl][b]a - mauvaise habitude, manie. - [abcl]b - affection de mauvaise nature, fâcheuse maladie, maladie incurable.[/b]    - [gr]gr. κακοήθες.    - scribendi cacoethes, Juv.: incurable manie d'écrire, démangeaison d'écrire.
    * * *
    [st1]1 [-] căcŏēthēs, ĕs: pernicieux, malin.    - [gr]gr. κακοήθης, ης, ες: qui a un mauvais caractère, méchant, vicieux.    - ulcera cacoethe, Plin.: ulcères malins. [st1]2 [-] căcŏēthĕs, is, n.: - [abcl][b]a - mauvaise habitude, manie. - [abcl]b - affection de mauvaise nature, fâcheuse maladie, maladie incurable.[/b]    - [gr]gr. κακοήθες.    - scribendi cacoethes, Juv.: incurable manie d'écrire, démangeaison d'écrire.
    * * *
        Cacoethes, pen prod. n. g. Iuuenal. Mauvaise accoustumance.
    \
        Cacoethes, Vlceris vel carcinomatis genus curatu difficillimum. Plin. La male tigne.

    Dictionarium latinogallicum > cacoethes

  • 19 caleo

    călĕo, ēre, călŭi, (part. fut. călĭtūrus) - intr. - [st2]1 [-] être chaud, être brûlant, avoir chaud. [st2]2 [-] être animé, être échauffé, être rempli d'ardeur, brûler pour, brûler de. [st2]3 [-] être sur les charbons ardents, être perplexe, être troublé, être embarrassé. [st2]4 [-] être exécuté avec ardeur.    - favilla calens, Hor.: cendre chaude.    - cum caletur, Plaut.: pendant les chaleurs.    - ture calent arae, Virg.: l'encens brûle sur les autels.    - calere (febre): avoir de la fièvre.    - calere mero, Stat.: être échauffé par le vin.    - a pugna calens, Liv.: encore échauffé par le combat.    - animi calent spe, Curt.: les coeurs sont pleins d'espoir.    - te calere puto, Cic.: je crois que tu es tourmenté.    - jam calet, Cic.: maintenant il s'échauffe (il prend feu).    - calere puellā, Ov. Am. 3, 6, 83: brûler pour une jeune fille.    - calere studio scribendi, Hor.: avoir la fureur d'écrire.    - calere ad lucra, Prop. 4 (5), 3, 62: être tout feu pour le gain.    - tubas audire calens, Stat. Th. 4, 261: brûlant d'entendre les trompettes.    - satis calere res Rubrio visa est, Cic. Verr. 2, 1, 26 § 66: il paraît à Rubrius que l’affaire est chauffée à point.    - dum calet, hoc agitur, Plaut. Poen. 4, 2, 92: on bat le fer quand il est chaud.    - illi rumores caluerunt, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2: ces rumeurs ont fait du bruit.    - calent judicia, Cic. Att. 4, 16, 3: le procès marche activement.
    * * *
    călĕo, ēre, călŭi, (part. fut. călĭtūrus) - intr. - [st2]1 [-] être chaud, être brûlant, avoir chaud. [st2]2 [-] être animé, être échauffé, être rempli d'ardeur, brûler pour, brûler de. [st2]3 [-] être sur les charbons ardents, être perplexe, être troublé, être embarrassé. [st2]4 [-] être exécuté avec ardeur.    - favilla calens, Hor.: cendre chaude.    - cum caletur, Plaut.: pendant les chaleurs.    - ture calent arae, Virg.: l'encens brûle sur les autels.    - calere (febre): avoir de la fièvre.    - calere mero, Stat.: être échauffé par le vin.    - a pugna calens, Liv.: encore échauffé par le combat.    - animi calent spe, Curt.: les coeurs sont pleins d'espoir.    - te calere puto, Cic.: je crois que tu es tourmenté.    - jam calet, Cic.: maintenant il s'échauffe (il prend feu).    - calere puellā, Ov. Am. 3, 6, 83: brûler pour une jeune fille.    - calere studio scribendi, Hor.: avoir la fureur d'écrire.    - calere ad lucra, Prop. 4 (5), 3, 62: être tout feu pour le gain.    - tubas audire calens, Stat. Th. 4, 261: brûlant d'entendre les trompettes.    - satis calere res Rubrio visa est, Cic. Verr. 2, 1, 26 § 66: il paraît à Rubrius que l’affaire est chauffée à point.    - dum calet, hoc agitur, Plaut. Poen. 4, 2, 92: on bat le fer quand il est chaud.    - illi rumores caluerunt, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2: ces rumeurs ont fait du bruit.    - calent judicia, Cic. Att. 4, 16, 3: le procès marche activement.
    * * *
        Caleo, cales, calui, calere. Plaut. Estre chauld.
    \
        Calere per translationem res dicitur, dum adhuc recens est, eaque adhuc fit. Plaut. Nihil est, nisi dum calet, hoc agitur. Ce pendant que la chose est chaulde.
    \
        Calere res dicitur aliter. Cic. Postea quam satis calere res Rubrio visa est. Aprés qu'il les veit bien eschauffez à boire, Quand il veit qu'ils estoyent bien en train.
    \
        Calentes adhuc ab recenti pugna Romani. Liu. Tous fraiz venans de combatre.
    \
        Aures nostrae calent illius criminibus. Cic. Nous avons les oreilles toutes eschauffees d'ouyr racompter de ses meschancetez, Nous n'oyons autre chose.
    \
        Caluit crimen re recenti. Cic. Le cas fut fort demené et poursuyvi du commencement. Budaeus sic exponit. Il eust esté bon qui l'eust poursuyvi à l'heure, mais maintenant c'est batre à froid. Cela eust esté bon à dire sur le champ, ou à l'heure du faict: mais maintenant il ne sembleroit pas bon.
    \
        Calent iudicia dixit Cicero. Les juges font grande despesche.
    \
        Calere dicuntur etiam rumores. Caelius Ciceroni. Quand il est grand bruit de quelque chose.
    \
        Calere. Stat. Desirer.
    \
        Foemina aliqua calere. Hor. Estre amoureux de quelque femme.
    \
        Caletur, penul. prod. Impersonale. Plaut. Il fait chauld, On ha chauld.

    Dictionarium latinogallicum > caleo

  • 20 intercapedo

    intercăpēdo, ĭnis, f. [intercapio] intervalle, interruption, relâche, suspension. --- Cic. Fin. 1, 61 ; Suet. Vesp. 10.    - intercapedinem scribendi facere, Cic. Fam. 16, 21, 1: tarder d'écrire [à qqn].    - intercapedo molestiae, Cic.: trêve aux soucis.
    * * *
    intercăpēdo, ĭnis, f. [intercapio] intervalle, interruption, relâche, suspension. --- Cic. Fin. 1, 61 ; Suet. Vesp. 10.    - intercapedinem scribendi facere, Cic. Fam. 16, 21, 1: tarder d'écrire [à qqn].    - intercapedo molestiae, Cic.: trêve aux soucis.
    * * *
        Intercapedo, pen. prod. intercapedinis, foe. ge. Cic. Entredeux, Espace de temps, ou de lieu qui est entredeux.
    \
        In eorum vita nulla est intercapedo molestiae. Cic. Ils sont tousjours ennuyez, Leur ennuy ne cesse point.

    Dictionarium latinogallicum > intercapedo

См. также в других словарях:

  • SCRIBENDI ratio — tenuibus initiis orta, sensim ad id perfectionis, quod nunc habet, assurrexit, maguô mortalium bono. Neque enim satis causae habuit aut Socrates, qui literas ingenii pestem pronuntiavit, quod his notis confisi homines memoriam minus exercerent:… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Ars Scribendi — ist ein gemeinnütziger Verein, der am 18. November 1987 in Aachen gegründet wurde. Ars Scribendi fördert die Literatur und Schriftkunst und gehört zu den größten Kalligrafie Vereinigungen in Deutschland. Inhaltsverzeichnis 1 Geschichte 1.1… …   Deutsch Wikipedia

  • Theatrum artis scribendi — is a book about calligraphy by Jodocus Hondius. The first edition was published in Amsterdam in 1594; a second edition was published in 1614 by his son, Johannes Janssonius. A facsimile, limited to 300 copies, was published in 1969 by Midland… …   Wikipedia

  • OCCULTE scribendi modus — Caesari usitatus, cum secretius quiddam Amicis per Epistolas significatum iret, memoratur A. Gellio l. 17. c. 9. ubi ait: Libri sunt Episiolarum C. Caesaris ad C. Oppium et Balbum Cornelium, qui res eius absentis curabant. In his Epistolis… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • DEXTRA ad laevam scribendi mos vetus (a) — a DEXTRA ad laevam scribendi mos vetus et Hebtaeis, Syris omnibusqueve Orientalibus, Aegyptiis quevoque in usu. Neque absimile vero est, a Graecis initio receptum fuisse etiam, et satis diu retentium. Certe Olympiae, Agamemnonis statuae… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • usus scribendi — ù·sus scri·bèn·di loc.s.m.inv., lat. TS filol. insieme delle caratteristiche linguistiche, grammaticali e stilistiche peculiari di uno scrittore, di una scuola o di un epoca: una lezione che rispetta l usus scribendi dell autore {{line}}… …   Dizionario italiano

  • cacoëthes scribendi — skrə̇ˈbendē, ˌdī noun Etymology: Latin : an uncontrollable urge to write his book tempts us to encourage him in a senile cacoëthes scribendi Spectator * * * cacoethes scribendi /skrī benˈdī or skrē benˈdē/ noun A mania for writing or getting… …   Useful english dictionary

  • Furor scribendi — Graphomanie (griech.: graphein schreiben, mania Wahnsinn), auch synonym als Furor scribendi (lat.: furor Wut, scribere schreiben) bezeichnet, ist das krankhaftes Bestreben zu schreiben und tritt als Symptom unter anderem im Rahmen chronisch… …   Deutsch Wikipedia

  • TITHYMALLI lacte occulte scribendi ratio indigitatur Plinio — l. 26. c. 8. Tithymallum nostri herbam lactariam vocant narrantque lacte eius inscriptô corpore, cum inaruerit, si cinis inspergatur, apparere literas et ita quidam adulteras alloqui maluêre, quam codicillis: qua de herba vide ibi plura, apud… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • usus scribendi — [loc. lat., propr. «il modo (usus) di scrivere (scribendi)»] loc. sost. m. inv. (letter., di scrittore) stile …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • furor scribendi — /skri benˈdī or skrē benˈdē/ noun 1. A passion for writing 2. The urge to write • • • Main Entry: ↑furor …   Useful english dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»