-
1 recido
I re-cido, cidī, casum, ere [ cado ]1) падать назад ( in terras C); отскакивать (ramulus adductus in oculum recĭdit C)2) снова впадать ( in imbecillitatem CC); снова попадать, вновь оказываться (r. in antiquam servitutem L)3) вновь переходить, возвращаться ( potentatus recidit ad aliquem C)4) падать, обрушиваться ( poena recidit in или ad aliquem C)5) переходить, превращаться (ad aliquid Ph)in morbum r. L — вновь заболетьad nihil(um) r. C etc. — свестись к нулю, исчезнутьid ego puto ad nihil recasurum C — думаю, что из этого ничего не выйдетr. in periculum QC — подвергнуться опасностиr. ad ludibrium QC — стать посмешищемquorsum recidat responsum tuum, non magno opere laboro C — как сложится (каков будет) твой ответ, мне довольно безразличноne delusa spes ad querelam recidat Ph — как бы обманутая надежда не превратилась в жалобу (не кончилась бы разочарованием)6) приходиться, случаться ( in nostrum annum C); выпадать на долю, быть уделом (r. in paucos Ter)II re-cīdo, cīdī, cīsum, ere [ caedo ]1)а) отрубать, отрез(ыв)ать, отсекать ( sceptrum de stirpe V)Diliăci manu recīsi Pt — делосские кастраты (о-в Целое был центром торговли рабами и, в частности, евнухами)б) вырубать ( hastile e silva O); вырезывать ( vulnus ense O); высекать ( columnas H); обстригать (capillos PJ; ungues PM)2) истреблять, вырез(ыв)ать ( nationes C)3) вычёркивать ( aliquid ex oratione Q); устранять, удалять ( quidquid obstat alicui rei QC)5) урезывать, сокращать ( ambitiosa ornamenta H); умерять, ограничивать ( nimiam loquacitatem Q)opus recisum VP — сжатый очерк -
2 stirpis
stirps (collat. form of the nom. stir-pes or stirpis, in the best MSS., Liv. 1, 1 fin.; 41, 8, 10; 26, 13, 16; v. Drak. ad locc.), pis, f. ( poet. and post-Aug.; also m., Enn. ap. Fest. p. 313 Müll., and ap. Non. 226, 32 (Ann. 184); Pac. ap. Non. 227, 2 (Trag. Fragm. 421), and ap. Charis. p. 85 P.; Cato, R. R. 40, 2; Verg. G. 2, 379; id. A. 12, 208; 12, 770; 12, 781; Col. 5, 9, 13; Plin. 8, 26, 40, § 96; cf. Quint. 1, 6, 2) [root star-; cf. sternere; Gr. storennumi; prop. that which extends or spreads].I.Lit., the lower part of the trunk of plants, including the roots; a stock, stem, stalk; a root (class. and very freq.; cf.B.radix): arborum altitudo nos delectat. radices stirpesque non item,
Cic. Or. 43, 147:terra stirpes amplexa alat,
id. N. D. 2, 33, 83; cf. id. ib. 2, 10, 26; 2, 47, 120;2, 51, 127: ut tantum modo per stirpis alantur suas,
id. ib. 2, 32, 81:sceptrum in silvis imo de stirpe recisum,
Verg. A. 12, 208: harundo omnis ex unā stirpe numerosa, Plin. 16, 36, 65, §163: palmarum stirpibus ali,
Cic. Verr. 2, 5, 38, § 99; so,palmarum,
id. ib. 2, 5, 50, §131 (for which: radices palmarum,
id. ib. 2, 5, 33, § 87); cf.:lento in stirpe moratus,
Verg. A. 12, 781 (for which, just before:lentā in radice): stirpes raptas volvere,
Hor. C. 3, 29, 37:validis amplexae stirpibus ulmos,
Verg. G. 2, 367:hic stirpes obruit arvo,
id. ib. 2, 24:domos avium cum stirpibus imis Eruit,
id. ib. 2, 209; cf.of hair: vellere albos ab stirpe capillos,
Prop. 3 (4), 25, 13; Tib. 1, 8, 45:ex hac nimiā licentiā, ut ex stirpe quādam, exsistere, etc.,
Cic. Rep. 1, 44, 68.—Transf.1.Of vegetables.a.A plant, shrub (esp. freq. in plur.):b.stirpium naturae,
Cic. Fin. 5, 4, 10; cf.:cum arborum et stirpium eadem paene natura sit,
id. ib. 5, 11, 33; so (with arbores) id. Phil. 2, 22, 55; (with herbae) id. N. D. 2, 64, 161:pati (terram) stirpium asperitate vastari,
id. ib. 2, 39, 99:stirpes tenent,
Luc. 4, 42:internatas saxis stirpes et herbas vellentes,
Tac. H. 4, 60.—A shoot, sprout:2.rami stirpesque,
Lucr. 5, 1100:stirpem praecisum circumligato, etc.,
Cato, R. R. 40, 2:probatissimum genus stirpis deponere, i. e. malleolos,
Col. 3, 5, 4:stirpem post annum praecidi,
id. 5, 6, 13:stirpis committere ramis,
engraft, Lucr. 5, 1365.—Of persons.a.A stem, stock, race, family, lineage (cf.:b.genus, familia): ignoratio stirpis et generis,
Cic. Lael. 19, 70:stirpis ac gentilitatis jus,
id. de Or. 1, 39, 176:qui sunt ejusdem stirpis,
id. Rab. Post. 1, 2: a stirpe supremo, Enn. ap. Non. 226, 32 (Ann. v. 184 Vahl.):divinae stirpis Acestes,
Verg. A. 5, 711:Priami de stirpe,
id. ib. 5, 297:Herculis stirpe generatus,
Cic. Rep. 2, 12, 24:hinc orti stirpe antiquissimā sumus,
id. Leg. 2, 1, 3:hominum sceleratorum,
Caes. B. G. 6, 34:ab stirpe socius et amicus populi Romani,
Sall. J. 14, 2 et saep.:unum relictum, stirpem genti Fabiae futurum,
Liv. 2, 50 fin. —Like Engl. scion, = offspring, descendant, progeny (mostly poet.; not in Cic.): stirps liberum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 16 Müll. (Trag. v. 317 Vahl.); so,II.liberum,
Liv. 45, 11; cf.:aliquis magnā de stirpe nepotum,
Verg. A. 6, 864:stirps et genus omne futurum,
id. ib. 4, 622; cf.:en stirps et progenies tot consulum, tot dictatorum,
Tac. A. 2, 37 fin.:stirpis virilis,
Liv. 1, 1, 11; cf.:qui stirpem ex sese domi relinquerent,
id. 41, 8, 9.—Trop., source, origin, foundation, first beginning, cause, etc.:altae stirpes stultitiae,
Cic. Tusc. 3, 6, 13:superstitionis stirpes,
id. Div. 2, 72, 149:virtutis,
id. Cael. 32, 79:quā ex stirpe orirentur amicitiae cognationum,
id. Fin. 4, 7, 17:quodsi exquiratur usque ab stirpe auctoritas,
Plaut. Trin. 1, 2, 180:populum a stirpe repetere,
Cic. Rep. 3, 12, 21 Mos.:repetam stirpem juris a naturā,
id. Leg. 1, 6, 20:stirps ac semen malorum omnium,
id. Cat. 1, 12, 30; cf.:ea pars, quae quasi stirps est hujus quaestionis,
id. Fin. 4, 2, 5:non ingenerantur hominibus mores tam a stirpe generis ac seminis, quam, etc.,
original nature, id. Agr. 2, 35, 95; cf.:exoletā stirpe gentis,
Liv. 37, 8, 4.—So esp. in phrase ab stirpe, utterly:Karthago ab stirpe interiit,
Sall. C. 10, 1:gens ab stirpe exstincta est,
Liv. 9, 34, 19:omne genus ab stirpe sublatum esse,
id. 34, 2, 3; cf.:omnis intra annum cum stirpe exstinctos,
id. 9, 29, 10:velut ab stirpibus renata urbs,
id. 6, 1, 3. -
3 stirps
stirps (collat. form of the nom. stir-pes or stirpis, in the best MSS., Liv. 1, 1 fin.; 41, 8, 10; 26, 13, 16; v. Drak. ad locc.), pis, f. ( poet. and post-Aug.; also m., Enn. ap. Fest. p. 313 Müll., and ap. Non. 226, 32 (Ann. 184); Pac. ap. Non. 227, 2 (Trag. Fragm. 421), and ap. Charis. p. 85 P.; Cato, R. R. 40, 2; Verg. G. 2, 379; id. A. 12, 208; 12, 770; 12, 781; Col. 5, 9, 13; Plin. 8, 26, 40, § 96; cf. Quint. 1, 6, 2) [root star-; cf. sternere; Gr. storennumi; prop. that which extends or spreads].I.Lit., the lower part of the trunk of plants, including the roots; a stock, stem, stalk; a root (class. and very freq.; cf.B.radix): arborum altitudo nos delectat. radices stirpesque non item,
Cic. Or. 43, 147:terra stirpes amplexa alat,
id. N. D. 2, 33, 83; cf. id. ib. 2, 10, 26; 2, 47, 120;2, 51, 127: ut tantum modo per stirpis alantur suas,
id. ib. 2, 32, 81:sceptrum in silvis imo de stirpe recisum,
Verg. A. 12, 208: harundo omnis ex unā stirpe numerosa, Plin. 16, 36, 65, §163: palmarum stirpibus ali,
Cic. Verr. 2, 5, 38, § 99; so,palmarum,
id. ib. 2, 5, 50, §131 (for which: radices palmarum,
id. ib. 2, 5, 33, § 87); cf.:lento in stirpe moratus,
Verg. A. 12, 781 (for which, just before:lentā in radice): stirpes raptas volvere,
Hor. C. 3, 29, 37:validis amplexae stirpibus ulmos,
Verg. G. 2, 367:hic stirpes obruit arvo,
id. ib. 2, 24:domos avium cum stirpibus imis Eruit,
id. ib. 2, 209; cf.of hair: vellere albos ab stirpe capillos,
Prop. 3 (4), 25, 13; Tib. 1, 8, 45:ex hac nimiā licentiā, ut ex stirpe quādam, exsistere, etc.,
Cic. Rep. 1, 44, 68.—Transf.1.Of vegetables.a.A plant, shrub (esp. freq. in plur.):b.stirpium naturae,
Cic. Fin. 5, 4, 10; cf.:cum arborum et stirpium eadem paene natura sit,
id. ib. 5, 11, 33; so (with arbores) id. Phil. 2, 22, 55; (with herbae) id. N. D. 2, 64, 161:pati (terram) stirpium asperitate vastari,
id. ib. 2, 39, 99:stirpes tenent,
Luc. 4, 42:internatas saxis stirpes et herbas vellentes,
Tac. H. 4, 60.—A shoot, sprout:2.rami stirpesque,
Lucr. 5, 1100:stirpem praecisum circumligato, etc.,
Cato, R. R. 40, 2:probatissimum genus stirpis deponere, i. e. malleolos,
Col. 3, 5, 4:stirpem post annum praecidi,
id. 5, 6, 13:stirpis committere ramis,
engraft, Lucr. 5, 1365.—Of persons.a.A stem, stock, race, family, lineage (cf.:b.genus, familia): ignoratio stirpis et generis,
Cic. Lael. 19, 70:stirpis ac gentilitatis jus,
id. de Or. 1, 39, 176:qui sunt ejusdem stirpis,
id. Rab. Post. 1, 2: a stirpe supremo, Enn. ap. Non. 226, 32 (Ann. v. 184 Vahl.):divinae stirpis Acestes,
Verg. A. 5, 711:Priami de stirpe,
id. ib. 5, 297:Herculis stirpe generatus,
Cic. Rep. 2, 12, 24:hinc orti stirpe antiquissimā sumus,
id. Leg. 2, 1, 3:hominum sceleratorum,
Caes. B. G. 6, 34:ab stirpe socius et amicus populi Romani,
Sall. J. 14, 2 et saep.:unum relictum, stirpem genti Fabiae futurum,
Liv. 2, 50 fin. —Like Engl. scion, = offspring, descendant, progeny (mostly poet.; not in Cic.): stirps liberum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 16 Müll. (Trag. v. 317 Vahl.); so,II.liberum,
Liv. 45, 11; cf.:aliquis magnā de stirpe nepotum,
Verg. A. 6, 864:stirps et genus omne futurum,
id. ib. 4, 622; cf.:en stirps et progenies tot consulum, tot dictatorum,
Tac. A. 2, 37 fin.:stirpis virilis,
Liv. 1, 1, 11; cf.:qui stirpem ex sese domi relinquerent,
id. 41, 8, 9.—Trop., source, origin, foundation, first beginning, cause, etc.:altae stirpes stultitiae,
Cic. Tusc. 3, 6, 13:superstitionis stirpes,
id. Div. 2, 72, 149:virtutis,
id. Cael. 32, 79:quā ex stirpe orirentur amicitiae cognationum,
id. Fin. 4, 7, 17:quodsi exquiratur usque ab stirpe auctoritas,
Plaut. Trin. 1, 2, 180:populum a stirpe repetere,
Cic. Rep. 3, 12, 21 Mos.:repetam stirpem juris a naturā,
id. Leg. 1, 6, 20:stirps ac semen malorum omnium,
id. Cat. 1, 12, 30; cf.:ea pars, quae quasi stirps est hujus quaestionis,
id. Fin. 4, 2, 5:non ingenerantur hominibus mores tam a stirpe generis ac seminis, quam, etc.,
original nature, id. Agr. 2, 35, 95; cf.:exoletā stirpe gentis,
Liv. 37, 8, 4.—So esp. in phrase ab stirpe, utterly:Karthago ab stirpe interiit,
Sall. C. 10, 1:gens ab stirpe exstincta est,
Liv. 9, 34, 19:omne genus ab stirpe sublatum esse,
id. 34, 2, 3; cf.:omnis intra annum cum stirpe exstinctos,
id. 9, 29, 10:velut ab stirpibus renata urbs,
id. 6, 1, 3. -
4 stirps
stirps (rarely stirpis, once stirpēs, L.), pis, f or (poet.) m [STER-].—Of plants, the lower part of the trunk, stock, stem, stalk, root: terra stirpes amplexa: ut tantum modo per stirpīs alantur suas: sceptrum in silvis imo de stirpe recisum, V.: domos avium cum stirpibus imis Eruit, V.— Of hair: vellere ab stirpe capillos, by the roots, Pr., Tb.— A plant, shrub ; usu. plur: stirpium naturae: in seminibus est causa arborum et stirpium. —Of persons, a stem, stock, race, family, lineage: ignoratio stirpis et generis: qui sunt eius stirpis: divina, V.: Herculis stirpe generatus: ab stirpe socius atque amicus populi R., S.— A scion, offspring, descendant, progeny: quibus stirpes deesset, L.: stirps et genus omne futurum, V.: stirpis virilis ex novo matrimonio fuit, a son, L.—Fig., a root, source, origin, foundation, beginning, cause: altae stirpes stultitiae: populum a stirpe repetere: malorum omnium: gentis, L.: Carthago ab stirpe interiit, utterly, S.— Inborn character, nature: non ingenerantur hominibus mores a stirpe generis: nondum exoletā stirpe gentis, L.* * *I IIstock, plant; race, lineage; character -
5 recido
1.rĕcĭdo, reccidi (better than recidi; cf. Cic. Rep. 2, 8, 14), cāsum (recasurus, Cic. Att. 4, 16, 12; Suet. Aug. 96; Gai. Inst. 1, 127), 3 (with e long, Lucr. 1, 857; 1063; 5, 280; Prop. 4 (5), 8, 44; Ov. M. 6, 212; 10, 18; 180; id. R. Am. 611; Juv. 12, 54; Phaedr. 3, 18, 15 al.;A.prob., also,
Plaut. Men. 3, 2, 54, and Ter. Hec. prol. alt. 39; v. the art. re), v. n., to fall back (class., and very freq., esp. in the trop. signif.; but not found in Virg. or Hor.).Lit.: neque posse e terris in loca caeli Recidere inferiora, Lucr. 1, 1063:B.quia et recidant omnia in terras et oriantur e terris,
Cic. N. D. 2, 26, 66:ramulum adductum, ut remissus esset, in oculum suum reccidisse,
had sprung back, recoiled, id. Div. 1, 54, 123:quem (discum) libratum in auras Misit... Recidit in solidam longo post tempore terram Pondus,
Ov. M. 10, 180:etiam si recta recciderat (navis),
Liv. 24, 34; Prop. 4 (5), 8, 44 et saep.:in collum Benjamin,
Vulg. Gen. 45, 14.— Absol.:amictum recidentem,
Quint. 11, 3, 162.—Trop., to fall back, return:II.in graviorem morbum recidere,
to relapse, Liv. 24, 29;so alone: ab his me remediis noli in istam turbam vocare, ne recidam,
Cic. Att. 12, 21, 5; cf.:(quartanae) ne recidant,
Plin. 28, 16, 66, § 228:post interitum Tatii cum ad eum (sc. Romulum) potentatus omnis reccidisset,
Cic. Rep. 2, 8, 14:praestat in eandem illam recidere fortunam,
id. Sest. 69, 146; cf.:Syracusae in antiquam servitutem recciderunt,
Liv. 24, 32 fin.:quippe celebratam Macedonum fortitudinem ad ludibrium reccidisse verebatur,
Curt. 9, 7, 23:in invidiam,
Nep. Alcib. 7, 1.—So freq. of an evil, to fall back, recoil upon any one, esp. upon the author of it: omnes in te istaec recident contumeliae, * Plaut. Men. 3, 2, 54:ut hujus amentiae poena in ipsum familiamque ejus recidat,
Cic. Phil. 4, 4, 10:suspicionem in vosmet ipsos recidere,
id. Rosc. Am. 29, 79: hunc casum ad ipsos recidere posse demonstrant, * Caes. B. G. 7, 1:quae in adversarios recidunt,
Quint. 9, 2, 49:quod in ipsam recidat,
Ov. M. 6, 212:consilia in ipsorum caput recidentia,
Liv. 36, 29; cf. Curt. 9, 5, 25:periculosa et adversa cuncta in illos recasura,
Suet. Aug. 96:in me haec omnia mala recciderunt,
Vulg. Gen. 42, 36. —(With the idea of cadere predominating.) To fall somewhere, to light upon, happen, occur, = redigi; constr. with ad, in, or an adv. of direction.(α).With ad:(β).ex laetitiā et voluptate ad ludum et lacrimas,
Cic. Sull. 32, 91: ex liberatore patriae ad Aquilios se Vitelliosque reccidisse, had sunk to a level with the Aquilii and Vitellii, i. e. had come to be regarded as a traitor, Liv. 2, 7: sinere artem musicam Recidere ad paucos, to fall into the possession of a few, Ter. Hec. prol. alt. 39:tantum apparatum ad nihilum recidere,
to come to naught, Cic. Phil. 7, 9, 27:ad nilum,
Lucr. 1, 857; Cic. Or. 70, 233:ad nihil,
id. Att. 4, 16, 12.—With in, Lucr. 5, 280:(γ).quae (tela), si viginti quiessem dies, in aliorum vigiliam consulum reccidissent,
Cic. Planc. 37, 90; cf. id. Att. 1, 1, 2; id. Phil. 13, 9, 19:rex ut in eam fortunam recideret,
Liv. 44, 31 fin.:omnis impensa in cassum recidat,
Col. 4, 3, 5:mundi, In quem reccidimus, quidquid mortale creamur,
Ov. M. 10, 18.—With an adv. of direction:2.huccine tandem omnia recciderunt, ut civis Romanus... in foro virgis caederetur,
Cic. Verr. 2, 5, 63, § 163:eo regiae majestatis imperium,
Liv. 4, 2:eo res,
Quint. 2, 10, 3:illuc, ut, etc.,
Juv. 12, 54:ex quantis opibus quo reccidissent Carthaginiensium res,
Liv. 30, 42:pleraque, quo debuerint, reccidisse,
id. 25, 31; cf. id. 4, 2:quorsum responsum recidat,
Cic. Rosc. Com. 15, 43.rĕ-cīdo, di, sum, 3, v. a. [caedo], to cut away, cut down, cut off (mostly poet. and in post-Aug. prose).I.Lit.:II.vepres,
Cato, R. R. 2, 4; cf.:malleolos ad imum articulum,
Plin. 17, 21, 35, § 160:sceptrum imo de stirpe,
Verg. A. 12, 208;for which: laurum imā stirpe,
Claud. Rapt. Pros. 3, 76 (cf. II.):ceras inanes,
empty cells, Verg. G. 4, 241:hirsutam barbam falce,
Ov. M. 13, 766:caput,
id. ib. 9, 71:immedicabile vulnus Ense recidendum est,
id. ib. 1, 191:pollicem alicui,
Quint. 8, 5, 12:comas,
Mart. 1, 32, 4; cf.capillos,
Plin. Ep. 7, 27 fin.:ungues,
Plin. 10, 35, 52, § 106:columnas,
to hew out, Hor. C. 2, 18, 4:fustes,
id. ib. 3, 6, 40:ancile ab omni parte recisum,
Ov. F. 3, 377:mella,
i. e. to take out, Pall. Jun. 7, 2.—Of persons: cuncti simul ense recisi,
cut down, Luc. 2, 194.— Poet.:fulgorem sideribus,
to rob the stars of their brightness, Stat. Th. 12, 310:gramina morsu,
to devour, Calp. Ecl. 2, 45.—Trop. (borrowed from agriculture), to lop off, cut short, retrench, abridge, diminish:perquam multa recidam ex orationibus Ciceronis,
Quint. 12, 10, 52; cf. id. 12, 10, 55:inanem loquacitatem,
id. 10, 5, 22: ambitiosa [p. 1532] ornamenta, Hor. A. P. 447:omne quod ultra Perfectum traheretur,
id. S. 1, 10, 69: nationes partim recisas, partim repressas, * Cic. Prov. Cons. 12, 31:mercedes scaenicorum,
Suet. Tib. 34 init.:armaturas mirmillonum,
to lessen, id. Calig. 55:ornandi potestatem,
Quint. 2, 16, 4:facultatem aliter acquirendi,
id. 12, 7, 10:impedimenta,
to diminish, obviate, Front. Strat. 4, 1, 7; cf.occupationes,
Sen. Q. N. 3 praef.:culpam supplicio,
Hor. C. 3, 24, 34; cf.:cum magnis parva mineris Falce recisurum simili te,
id. S. 1, 3, 123: vitia a stirpe, Claud. ap. Ruf. 1, 56; and:aliquid priscum ad morem,
i. e. to reduce within the limits of ancient manners, Tac. A. 3, 53.—Hence, rĕcīsus, a, um, P.a., shortened, abridged; short, brief:opus,
Vell. 2, 89, 1:ea recisa in unum librum coartasse,
Plin. Ep. 1, 20, 8.— Comp.:tempus recisius (opp. longius),
Dig. 47, 21, 2.— Sup. and adv. do not occur. -
6 recido [2]
2. recido, cīdī, cīsum, ere (re u. caedo), I) wegschneiden, abschneiden, abhauen, auschneiden, 1) eig.: a) lebl. Obij.: alci pollicem, Quint.: vepres, ausrotten, Cato: fustes, Hor.: caput, Ov.: ceras inanes, Verg.: columnas, brechen (im Steinbruch), Hor.: vulnus ense, Ov.: gramina morsu, abbeißen, Calp.: e silva hastile, Ov.: sceptrum imo de stirpe, Verg.: inde (= a virili membro) pelliculam, die Vorhaut lostrennen, Porphyr.: ab ignota vultus cervice, die Köpfe absäbeln, Lucan. – b) (poet.) leb. Wesen, niederhauen, coloni cuncti simul ense recisi, Lucan. 2, 194. – 2) übtr., ausrotten, tilgen, beseitigen, nationes, Cic.: culpam supplicio, Hor.: perquam multa ex orationibus eius, streichen, Quint.: quidquid obstat imperio, Curt. – II) verschneiden, A) = beschneiden, 1) eig.: ungues, Plin. u. Curt.: capillos, Plin. ep.: comas, Mart.: barbam falce, stutzen, Ov. (vgl. im Bilde magnis parva falce simili, Hor.): malleolos ad imum articulum, Plin.: arbores usque ad medullam securibus, behauen, Pallad. – 2) übtr., beschneiden, verkürzen, beschränken, ambitiosa ornamenta, Hor.: mirmillonum armaturas, Suet.: nimiam loquacitatem, Quint.: velut recisam (esse) ornandi potestatem, es seien der Beredsamkeit gleichsam die Flügel beschnitten worden, Quint.: recideret onme quod ultra perfectum traheretur, Hor.: quid enim prohibere et priscum ad morem recidere aggrediar? auf die alte Sitte zu beschränken, Tac.: (ea) recisa ac repurgata in unum librum coartasse, Plin. ep. 1, 20, 8. – B) verschneiden = zerschneiden, mala Cydonia in brevissimas particulas Pallad. 10, 20, 1.
-
7 recido
1. recido, cidī, cāsūrus, ere (re u. cado), I) zurückfallen, A) eig.: recidunt omnia in terras, Cic.: ramulus in oculum recidit, schnellt-, prallt zurück, Cic.: ea ipsa (saxa) multorum manibus convulsa in eos, qui commoverant, recidebant, Curt.: instabili et lubrico gradu praecipites recidebant, Curt.: (navis) etsi recta reciderat, wieder aufgefallen war, Liv. – B) übtr.: 1) zurückfallen, a) v. Pers., in einen Zustand zurückfallen, -sinken, -versetzt werden, -kommen, in graviorem morbum, Liv.: u. absol. (u. übtr.), ne recidam, damit ich keinen Rückfall bekomme, Cic.: ebenso in eandem imbecillitatem cito, Cels. – in eandem fortunam, Cic.: in antiquam servitutem, Liv. – b) v. Lebl.: α) zurückkommen, wieder eintreten, v. Fieber, Plin. 28, 228. – β) an jmd. zurückfallen, post interitum Tatii cum ad eum (sc. Romulum) potentatus omnis recidisset, Cic. de rep. 2, 14 (Müller schreibt reccidisset). – γ) auf jmd. zurückfallen, jmb. ebenfalls treffen, hunc casum ad ipsos recidere posse, Caes. – bes. auf den Urheber, auf des Urhebers Haupt, omnes in te istaec recident contumeliae, Plaut.: ut huius amentiae poena in ipsum eiusque familiam recidat, Cic.: consilia in ipsorum caput recidentia, Liv. – 2) aus einem besseren Zustande in den entgegengesetzten gleichs. zurück-, zu oder in etwas herabsinken, herabkommen, quam cito illa omnia ex laetitia et volup-————tate ad luctum et lacrimas reciderunt, Cic.: ex quantis opibus quo recidissent Carthaginiensium res, Liv.: ex liberatore patriae ad Aquilios se recidisse, Liv. – r. ad nihilum, ad nihil, Cic.: in eam fortunam (v. Könige), Liv.: ad hanc fortunam, Auct. b. Hisp.: spes ad querelam recidit, schlägt in Klage um (geht in Kl. über), Phaedr.: ne sineret regiae maiestatis imperium eo recidere, Liv.: eo res ista culpā docentium recidit, ut etc., Quint. – II) hinfallen, A) eig.: humi recidens, auf die Erde hinfallend, Apul. met. 1, 11 extr. – B) übtr.: 1) wohin fallen, geraten, in periculum, Curt.: ad ludibrium, dem Gespötte anheimfallen, Curt.: omnis impensa in cassum recidit, Colum.: quorsum recidat responsum tuum (wie deine A. ausfällt), non magno opere laboro, Cic. Rosc. com. 43. – 2) in eine Zeit hineinfallen, v. Ereignissen, in nostrum annum, Cic.: in aliorum consulum vigiliam, Cic. – 3) jmdm. anheimfallen, jmdm. als Eigentum usw. zufallen, artem musicam recidere in paucos, Ter. Hec. prol. alt. 39: in unum recidit ius omnium, ICt.: recidit in alqm hereditas, ICt. – ⇒ re bei den Dichtern lang gemessen und dah. reccido geschr. (Müller schreibt auch Cic. de rep. 2, 14 reccidisset), zB. Lucr. 1, 857. Ov. met. 6, 212. Iuven. 12, 54. – Partiz. Fut. Akt. recāsūrus, Cic. ad Att. 4, 18, 4 (4, 16, 12). Suet. Aug. 96, 2. Gaius inst. 1. § 127 u. 146 a. (s. Neue-Wagener Formenl.3 3, 584).————————2. recido, cīdī, cīsum, ere (re u. caedo), I) wegschneiden, abschneiden, abhauen, auschneiden, 1) eig.: a) lebl. Obij.: alci pollicem, Quint.: vepres, ausrotten, Cato: fustes, Hor.: caput, Ov.: ceras inanes, Verg.: columnas, brechen (im Steinbruch), Hor.: vulnus ense, Ov.: gramina morsu, abbeißen, Calp.: e silva hastile, Ov.: sceptrum imo de stirpe, Verg.: inde (= a virili membro) pelliculam, die Vorhaut lostrennen, Porphyr.: ab ignota vultus cervice, die Köpfe absäbeln, Lucan. – b) (poet.) leb. Wesen, niederhauen, coloni cuncti simul ense recisi, Lucan. 2, 194. – 2) übtr., ausrotten, tilgen, beseitigen, nationes, Cic.: culpam supplicio, Hor.: perquam multa ex orationibus eius, streichen, Quint.: quidquid obstat imperio, Curt. – II) verschneiden, A) = beschneiden, 1) eig.: ungues, Plin. u. Curt.: capillos, Plin. ep.: comas, Mart.: barbam falce, stutzen, Ov. (vgl. im Bilde magnis parva falce simili, Hor.): malleolos ad imum articulum, Plin.: arbores usque ad medullam securibus, behauen, Pallad. – 2) übtr., beschneiden, verkürzen, beschränken, ambitiosa ornamenta, Hor.: mirmillonum armaturas, Suet.: nimiam loquacitatem, Quint.: velut recisam (esse) ornandi potestatem, es seien der Beredsamkeit gleichsam die Flügel beschnitten worden, Quint.: recideret onme quod ultra perfectum traheretur, Hor.: quid enim prohibere et priscum ad————morem recidere aggrediar? auf die alte Sitte zu beschränken, Tac.: (ea) recisa ac repurgata in unum librum coartasse, Plin. ep. 1, 20, 8. – B) verschneiden = zerschneiden, mala Cydonia in brevissimas particulas Pallad. 10, 20, 1. -
8 recīdō
recīdō dī, sus, ere [re-+caedo], to cut away, cut down, cut off: sceptrum imo de stirpe, V.: ceras inanīs, empty cells, V.: pueris membra, O.: volnus Ense recidendum est, O.: columnas, hew out, H.—Fig., to lop off, cut short, retrench, abridge, diminish: ambitiosa Ornamenta, H.: nationes recisae: supplicio culpam, H.* * *Irecidere, recidi, recasus V INTRANSfall/sink back, lapse/relapse/revert; fall to earth; come to naught; rebound onIIrecidere, recidi, recisus V TRANScut back/off (to base/tree), prune; cut back/away; get by cutting; curtail
См. также в других словарях:
SCEPTRUM — Regum insigne. Hoc initiô Hasta ruit, teste Iustino l. 43. c. 3. Ubi de Romulo loquens, ait: Per ea adhuc tempora Reges hastas pro diademata habebant, quas Graeci Sceptra dixêre. Nam et ab origine rerum, pro Diis immortalibus, Veteres hastas… … Hofmann J. Lexicon universale
MAJOR Domus — I. MAJOR Domus in Aula Principum, triplici gradu reperitur. Primo is sic dictus, qui rem in domo curat ad victum solum pertinentem; alias olim Eleater, Praefectus mensae, Architriclinus, Dapifer et Princeps coquorum. Secundo, qui rem omnem… … Hofmann J. Lexicon universale
STEPHANUS — I. STEPHANUS 60. annos probatissimus Monachus, fuit, et Antonio Magno notissimus; de quo Sozom. l. 8. c. 1. II. STEPHANUS Angliae Rex, ex Comitum Blesensium et Bononienfium stirpe, Henrici I. ex Adelaide sorore nepos, in avunculi aula educatus… … Hofmann J. Lexicon universale