Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

sīgnificātio

  • 41 adverbium

    ad-verbĭum, ii, n. [verbum], in gram., an adverb, epirrêma; acc. to Priscian's expl.: pars orationis indeclinabilis, cujus significatio verbis adicitur, p. 1003 P.; Quint. 1, 5, 48; 50; 9, 3, 53; 11, 3, 87 al.

    Lewis & Short latin dictionary > adverbium

  • 42 aliqui

    ălĭqui, aliqua, aliquod; plur. aliqui, aliquae, aliqua [alius-qui; v. aliquis] (the nom. fem. sing. and neutr. plur. were originally aliquae, analogous to the simple quae, from qui:

    tam quam aliquae res Verberet,

    Lucr. 4, 263, and Cic. Fam. 6, 20, 2 MS.; but the adj. signif. of the word caused the change into aliqua; on the other hand, a change of the gen. and dat. fem. sing. alicujus and alicui into aliquae, Charis. 133 P., seems to have been little imitated.—Alicui, trisyl., Ov. Tr. 4, 7, 7.— Dat. and abl. plur. aliquibus, Mel. 2, 5;

    oftener aliquis,

    Liv. 24, 42; 45, 32; Plin. 2, 12, 9, § 55; cf. aliquis), indef. adj., some, any (designating an object acc. to its properties or attributes; while by aliquis, aliquid, as subst. pron., an object is designated individually by name; cf. Jahn in his Jahrb. 1831, III. 73, and the commentators on the passages below).
    I.
    In opp. to a definite object:

    quod certe, si est aliqui sensus in morte praeclarorum virorum, etc.,

    Cic. Sest. 62, 131 B. and K.:

    nisi qui deusvel casus aliqui subvenerit,

    id. Fam. 16, 12, 1 iid.:

    si forte aliqui inter dicendum effulserit extemporalis color,

    Quint. 10, 6, 5 Halm:

    ex hoc enim populo deligitur aliqui dux,

    Cic. Rep. 1, 44, 68 B. and K.:

    si ab eā deus aliqui requirat,

    id. Ac. Pr. 2, 7, 19 iid.:

    an tibi erit quaerendus anularius aliqui?

    id. ib. 2, 26, 86 iid.:

    tertia (persona) adjungitur, quam casus aliqui aut tempus imponit,

    id. Off. 1, 32, 115 iid.; so id. ib. 3, 7, 33 iid.:

    lapis aliqui,

    Cic. Verr. 2, 1, 56, § 147 Zumpt:

    harum sententiarum quae vera sit, deus aliqui viderit,

    id. Tusc. 1, 11, 23 B. and K.:

    aliqui talis terror,

    id. ib. 4, 16, 35, and 5, 21, 62 iid.:

    si te dolor aliqui corporis, etc.,

    id. Fam. 7, 1 iid.; and many other passages, where transcribers or editors have ignorantly substituted aliquis; cf. also Heind. ad Cic. N. D. 3, 38, 91:

    Ut aliqua pars laboris minuatur mihi,

    Ter. Heaut. prol. 42 Fleck.:

    in quo aliqua significatio virtutis adpareat,

    Cic. Off. 1, 15, 46 B. and K.:

    Cum repetes a proximo tuo rem aliquam,

    Vulg. Deut. 24, 10:

    numquam id sine aliquā justā causā existimarem te fecisse,

    Cic. Fam. 11, 27, 7:

    aliquae laudes, aliqua pars,

    id. ib. 9, 14:

    aliquae mulieres,

    Vulg. Luc. 8, 2: aliquod rasum argenteum, Plaut. Truc. 1, 1, 33:

    rasum aënum aliquod,

    id. ib. 1, 1, 34:

    evadet in aliquod magnum malum,

    Ter. Ad. 3, 4, 64:

    qui appropinquans aliquod malum metuit,

    Cic. Tusc. 4, 16, 35:

    esse in mentibus hominum tamquam oraculum aliquod,

    id. Div. 2, 48, 100:

    si habuerit aliquod juramentum,

    Vulg. 3 Reg. 8, 31: sive plura sunt, sive aliquod unum, or some one only, Cic. de Or, 2, 72, 292:

    ne aliquas suscipiam molestias,

    id. Am. 13, 48; id. Off. 1, 36:

    necubi aut motus alicujus aut fulgor armorum fraudem detegeret,

    Liv. 22, 28, 8:

    ne illa peregrinatio detrimentum aliquod afferret,

    Nep. Att. 2, 3:

    me credit aliquam sibi fallaciam portare,

    Ter. And. 2, 6, 1:

    qui alicui rei est (sc. aptus),

    who is fitted for something, id. Ad. 3, 3, 4: demonstrativum genus est, quod tribuitur in alicujus certae personae laudem aut vituperationem, to the praise or blame of some particular person, Cic. Inv. 1, 7:

    alicui Graeculo otioso,

    id. de Or. 1, 22, 102:

    totiens alicui chartae sua vincula dempsi,

    Ov. Tr. 4, 7, 7:

    invenies aliquo cum percussore jacentem,

    Juv. 8, 173 al. —
    II.
    In opp. to no, none, some:

    exorabo aliquo modo,

    Plaut. Stich. 4, 2, 41:

    ut huic malo aliquam producam moram,

    Ter. And. 3, 5, 9:

    olim quom ita animum induxti tuum, Quod cuperes, aliquo pacto efficiundum tibi,

    id. ib. 5, 3, 13 (= quoquo modo, Don.):

    haec enim ille aliquā ex parte habebat,

    in some degree, Cic. Clu. 24 fin.; so id. Fin. 5, 14, 38, and id. Lael. 23, 86:

    nihil (te habere), quod aut hoc aut aliquo rei publicae statu timeas,

    in any condition whatever, id. Fam. 6, 2: nec dubitare, quin aut aliquā re publicā sis futurus, qui esse debes;

    aut perditā, non afflictiore conditione quam ceteri,

    id. ib. 6, 1 fin.:

    gesta res exspectatur, quam quidem aut jam esse aliquam aut appropinquare confido,

    id. Fam. 12, 10, 2: intelleges te aliquid habere, quod speres;

    nihil quod timeas,

    id. ib. 6, 2:

    Morbus est animi, in magno pretio habere in aliquo habenda vel in nullo,

    Sen. Ep. 75, 10:

    quin ejus facti si non bonam, at aliquam rationem afferre soleant,

    Cic. Verr. 3, 85, 195; so id. Off. 1, 11, 35:

    si liberos bonā aut denique aliquā re publicā perdidissent,

    id. Fam. 5, 16, 3.—Pregn., some considerable:

    aliquod nomenque decusque,

    no mean, Verg. A. 2, 89; cf. aliquis, II. C.—
    III.
    With non, neque, and non.. sed:

    si non fecero ei male aliquo pacto,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 23:

    si haec non ad aliquos amicos conqueri vellem,

    Cic. Verr. 5, 71:

    non vidistis aliquam similitudinem,

    Vulg. Deut. 4, 15; ib. Luc. 11, 36; ib. Col. 2, 23:

    quod tu neque negare posses nec cum defensione aliquā confiteri,

    Cic. Verr. 1, 55, 154; 4, 7, 14; id. Tusc. 1, 3, 6; Caes. B. C. 1, 85, 5:

    neque figuras aliquas facietis vobis,

    Vulg. Lev. 19, 28; ib. 2 Par. 22, 9:

    sceleri tuo non mentem aliquam tuam, sed fortunam populi Romani obstitisse,

    Cic. Cat. 1, 6; so id. Balb. 28, 64; Tac. Or. 6.—
    IV.
    With numerals, as in Gr. tis, and Engl. some, to express an indefinite sum or number:

    aliquos viginti dies,

    some twenty days, Plaut. Men. 5, 5, 47: quadringentos aliquos milites, Cato, Orig. ap. Gell. 3, 7, 6, and Non. 187, 24:

    aliqua quinque folia,

    Cato, R. R. 156, quoted in Varr. R. R. 1, 2, 28:

    introductis quibusdam septem testibus,

    App. Miles. 2:

    tres aliqui aut quattuor,

    Cic. Fin. 2, 19, 62 (cf. in Gr. es diakosious men tinas autôn apekteinan, Thuc. 3, 111; v. Sturtz, Lex. Xen. s. v. tis, and Shäfer, Appar. ad Demosth. III. p. 269).—
    V.
    A.. Sometimes with alius, any other (cf. aliquis, II. A.):

    quae non habent caput aut aliquam aliam partem,

    Varr. L. L. 9, 46, 147:

    dum aliud aliquid flagiti conficiat,

    Ter. Phorm. 5, 2, 5:

    hoc alienum est aut cum aliā aliquā arte est commune,

    Cic. de Or. 2, 9:

    aliusne est aliquis improbis civibus peculiaris populus,

    id. Sest. 58, 125 B. and K.; id. Inv. 1, 11, 15.—
    B.
    With alius implied (cf. aliquis, II. B.):

    dubitas ire in aliquas terras,

    some other lands, Cic. Cat. 1, 8:

    judicant aut spe aut timore aut aliquā permotione mentis,

    id. de Or. 2, 42; id. Tusc. 3, 14, 30; id. Tim. 5:

    cum mercaturas facerent aut aliquam ob causam navigarent,

    id. Verr. 5, 28, 72; id. Rep. 3, 14, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > aliqui

  • 43 consequentia

    consĕquentĭa, ae, f. [consequor], a consequence, natural succession (mostly post-class.; most freq. in the jurists; never in Quint.): eventorum, * Cic. Div. 1, 56, 128:

    naturae,

    Gell. 12, 5, 10; most freq. in phrase per consequentiam, by consequence:

    per consequentiam significatio est, cum res quae sequuntur aliquam rem dicuntur, ex quibus tota res relinquitur in suspitione,

    Auct. Her. 4, 54, 67; Dig. 4, 3, 19; 10, 1, 5; so also in plur.:

    per consequentias,

    ib. 2, 8, 1 sq.; 47, 10, 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > consequentia

  • 44 emphasis

    emphăsis, is, f., = emphasis, a figure of rhet., emphasis, rhetorical stress (cf.:

    pondus, significatio),

    Quint. 9, 2, 64; 8, 2, 11; 8, 3, 86 al.

    Lewis & Short latin dictionary > emphasis

  • 45 inroborasco

    irrōbŏrasco ( inr-), āvi, 3, v. inch. n. [in-roborasco], to acquire strength, take root, become confirmed:

    verbi significatio irroboravit,

    Gell. 1, 22, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > inroborasco

  • 46 inveterasco

    in-vĕtĕrasco, rāvi, 3, v. n. inch. (in the form inveteresco, Inscr. ap. Att. dell' Acad. Rom. Archeol. 2, p. 46, n. 17), to grow old, to become fixed or established, to continue long (class.).
    I.
    Lit.: quibus quisque in locis miles inveteravit, Caes. B. C. 1, 44:

    equites, qui inveteraverant Alexah. driae bellis,

    id. ib. 3, 10:

    populi R. exercitum hiemare atque inveterascere in Gallia moleste ferebant,

    to settle, establish themselves, id. B. G. 2, 1:

    aes alienum inveterascit,

    Nep. Att. 2:

    res nostrae litterarum monumentis inveterascent et corroborabuntur,

    Cic. Cat. 3, 11, 26.—In perf., Plin. 12, 12, 26, § 44.—Of wine, to ripen, age, Plin. 23, 1, 23, § 44.—
    II.
    Transf., to become fixed, inveterate:

    ut hanc inveterascere consuetudinem nolint,

    Caes. B. G. 5, 40:

    quae (macula) penitus insedit atque inveteravit in populi Romani nomine,

    Cic. de Imp. Pomp. 3, 7:

    inveteravit opinio perniciosa rei publicae,

    id. Verr. 41, 1:

    verbi significatio falsa,

    became fixed in use, Gell. 1, 22, 1:

    ulcus alendo,

    Lucr. 4, 1068:

    si malum inveteravit,

    Cels. 3, 13:

    intellego, in nostra civitate inveterasse, ut, etc.,

    it has grown into use, become a custom, Cic. Off. 2, 16, 57; cf.:

    si inveterarit, actum est,

    id. Fam. 14, 3, 3.—
    B.
    To grow old, decay, grow weak or feeble, become obsolete (post-Aug.):

    inveterascet hoc quoque,

    Tac. A. 11, 24:

    inter amicos,

    Vulg. Psa. 6, 18:

    ossa mea,

    id. ib. 31, 3:

    vestimenta,

    id. 2 Esdr. 9, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > inveterasco

  • 47 irroborasco

    irrōbŏrasco ( inr-), āvi, 3, v. inch. n. [in-roborasco], to acquire strength, take root, become confirmed:

    verbi significatio irroboravit,

    Gell. 1, 22, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > irroborasco

  • 48 pertineo

    per-tĭnĕo, ŭi, 2, v. n. [teneo], to stretch out, reach, extend to a place; to arrive at a place (class., esp. in the trop. signif.); constr. with ad and acc., or with advv.; very rarely with in or per and acc.; v. infra.
    I.
    Lit.:

    aspera arteria ad pulmones usque pertinet,

    Cic. N. D. 2, 54, 136:

    venae in omnes partes corporis pertinentes,

    id. ib. 2, 55, 137:

    deus pertinens per naturam cujusque rei, etc.,

    id. ib. 2, 28, 71:

    Belgae pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni,

    Caes. B. G. 1, 1:

    rivi, qui ad mare pertinebant,

    id. B. C. 3, 49:

    hanc (silvam) longe introrsus pertinere,

    id. B. G. 6, 9:

    in vastae magnitudinis urbe partium sensu non satis pertinente in omnia,

    extending in all directions, Liv. 25, 24, 6 Weissenb. ad loc.; cf.:

    quod ait praetor: pertinet, hoc significat: quod ex aedibus ejus in tuas pertinet, hoc est dirigitur, extenditur, pervenit,

    Dig. 43, 22, 1.—
    II.
    Trop.
    A.
    To reach, extend (like diêkein, kathêkein):

    eadem bonitas etiam ad multitudinem pertinet,

    Cic. Lael. 14, 50:

    caritas patriae per omnes ordines pertinebat,

    i. e. pervaded, Liv. 23, 49, 3:

    ad posteritatis memoriam pertinere,

    Cic. Sen. 23, 82:

    fulmina, quorum significatio ad totam vitam pertinet,

    Sen. Q. N. 2, 47 init.:

    hic pertinet a natali ad diem extremum,

    id. Ep. 12, 6.—
    B.
    To belong, relate, concern, pertain or have reference to, affect any thing:

    somnium ad aliquam rem pertinet,

    Plaut. Merc. 2, 1, 28:

    illa res ad meum officium pertinet,

    Cic. Rosc. Am. 13, 36:

    nihil ad patriciam Sulpiciorum familiam Quirinius pertinuit,

    Tac. A. 3, 48:

    haec breviter attingemus, scrutati maxime pertinentia,

    Plin. 18, 35, 78, § 341.—
    2.
    To have a tendency, to tend or lead to an object or result, Varr. R. R. 2, 1:

    illud quo pertineat, videte,

    Cic. Agr. 2, 8, 20; id. Att. 8, 9, 1:

    quod autem plures a nobis nominati sunt, eo pertinuit, quod, etc.,

    id. Brut. 87, 299:

    summa illuc pertinet, ut sciatis, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 10, § 25:

    interpretando, quorsum quidque pertineat,

    id. N. D. 3, 23, 60 fin.:

    quid ista ad vidulum pertinent, servae sint istae an liberae?

    Plaut. Rud. 4, 4, 62.—Esp. in phrase: quod ad aliquem (aliquid) pertinet, as far as concerns, in regard to (mostly post-Aug.): quod ad inducias pertineret, sic belli rationem esse divisam, ut, etc., * Caes. B. C. 3, 17, 3:

    quod ad nationes exteras pertinet, Cicero varie,

    Quint. 11, 1, 89:

    quod ad Dymnum pertinet, nihil scio,

    Curt. 6, 11, 30: quod pertinet ad elephantos, id. [p. 1359] 9, 2, 19; cf.:

    quantum ad decernentes pertinet,

    Plin. Ep. 8, 6, 14:

    quod ad me pertinet, intellego me perdidisse, etc.,

    Sen. Cons. ad Helv. 10, 2; id. Ep. 119, 12; id. Suas. 6, 12; 7, 1:

    cum virtutibus tum etiam fortuna, siquid hoc ad rem pertinet,

    Cic. Fam. 13, 13:

    quatenus quidque se attingat ad seque pertineat perspicere,

    Cic. Fin. 5, 9, 24:

    illud dissimulas ad te quod pertinet,

    Mart. 7, 10, 9. —
    C.
    To apply to, be applicable to, to suit, be suitable to a person or thing:

    magis pol haec malitia pertinet ad viros, quam ad mulieres,

    Plaut. Truc. 4, 3, 36:

    ad quem suspicio maleficii pertineat,

    on whom suspicion should fall, Cic. Rosc. Am. 7, 18:

    ad officium meum,

    id. ib. 13, 36:

    liberalitas ad rem familiarem meam,

    id. Fam. 12, 28:

    ad imperatorem prodigium pertinere,

    Liv. 25, 16.—
    D.
    To belong, be the right of (usu. of a right, as opp. to possession):

    sed regnum ad se et ad matrem suam pertinere arbitrabantur,

    Cic. Verr. 2, 4, 27, § 61:

    ad quem jure regnum pertinet,

    Liv. 40, 11, 7:

    bona ad me pertinent, solus enim sum filius defuncti,

    Quint. 5, 14, 15:

    Europa jam, dubio procul, jure ad Romanos pertinebat,

    Flor. 2, 8, 7:

    (Armenia) quae antea ad majores suos pertinuisse monstrabat,

    Amm. 26, 4, 6.—
    E.
    To belong, to be the property of (late Lat.):

    omnia quae ad se pertinebant,

    Vulg. Gen. 32, 23; id. Exod. 9, 4; id. 1 Reg. 25, 21.—Hence, adv.: pertĭnenter, aptly, suitably, appositely, pertinently (post-class.):

    pertinenter ad causam,

    Tert. adv. Marc. 4, 38.— Comp.:

    pertinentius,

    Tert. adv. Marc. 4, 9.— Sup.:

    pertinentissime,

    Tert. adv. Marc. 4, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > pertineo

  • 49 potestas

    pŏtestas, ātis ( gen. plur. potestatium, Sen. Ep. 115, 7; Plin. 29, 4, 20, § 67), f. [possum].
    I.
    Lit., in gen., ability, power of doing any thing (class.):

    SI FVRIOSVS EST AGNATORVM GENTILIVMQVE IN EO PECVNIAQVE EIVS POTESTAS ESTO, Fragm. XII. Tabularum: vim tantam in se et potestatem habere tantae astutiae,

    to have such a power of craftiness, to be able to devise such tricks, Ter. Heaut. 4, 3, 32:

    aut potestas defuit aut facultas aut voluntas,

    Cic. Inv. 2, 7, 24:

    habere potestatem vitae necisque in aliquem,

    id. Dom. 29, 77; id. Q. Fr. 1, 1, 3, § 11:

    potestatem alicui deferre beneficiorum tribuendorum,

    id. Balb. 16, 37. — Poet., with inf.:

    potestas occurrere telis... ensem avellere dextrā,

    Stat. Th. 3, 296; Luc. 2, 40.—
    B.
    In phrases.
    1.
    Esse in potestate alicujus, to be in one's power, under one's control, to be subject to (for a description of the relation of potestas under the Roman law, and of the classes of persons to whom it applied, v. Gai. Inst. 1, 49 sqq.):

    mittuntur legati, qui nuntient, ut sit in senatūs populique Romani potestate,

    Cic. Phil. 6, 2, 4:

    esse in dicione ac potestate alicujus,

    id. Quint. 2, 6: habere familiam in potestate, to keep them slaves, not to free them, Liv. 8, 15.—
    2.
    Esse in suā potestate, to be one's own master, Nep. Att. 6, 1; so,

    esse suae potestatis,

    Liv. 31, 45.—
    3.
    Jus potestatemque habere imperandi, Cic. Phil. 11, 12, 30; cf.:

    cum consulis eā de re jus ac potestatem esse dixisset,

    had jurisdiction and authority over it, Liv. 24, 39.—
    4.
    Est mea (tua, etc.) potestas, I have the power, I can, Cic. Att. 2, 5, 1; Ter. Heaut. 4, 3, 42; cf.:

    sed volui meam potestatem esse vel petendi, etc.,

    Cic. Att. 4, 2, 6.—
    II.
    In partic.
    A.
    Political power, dominion, rule, empire, sovereignty (syn.:

    imperium, dicio): Thessaliam in potestatem Thebanorum redigere,

    Nep. Pelop. 5, 1; Liv. 24, 31; so,

    sub potestatem Atheniensium redigere,

    Nep. Milt. 1, 4:

    esse in potestate alicujus,

    Cic. Verr. 2, 2, 54, § 136:

    tenere aliquem in suā potestate ac dicione,

    id. ib. 2, 1, 38, §

    97: venire in arbitrium ac potestatem alicujus,

    id. ib. 2, 1, 57, § 150.—
    B.
    Magisterial power, authority, office, magistracy (syn.:

    magistratus, auctoritas): potestas praetoria,

    Cic. Imp. Pomp. 24, 69:

    qui togatus in re publicā cum potestate imperioque versatus sit,

    id. Phil. 1, 7, 18:

    modo ut bonā ratione emerit, nihil pro potestate, nihil ab invito,

    id. Verr. 2, 4, 5, § 10:

    cum potestate aut legatione in provinciam proficisci,

    id. ib. 2, 4, 5, § 9; id. Clu. 27, 74:

    censores dederunt operam, ut ita potestatem gererent, ut, etc.,

    so to administer the office, id. Verr. 2, 2, 55, § 138; id. Agr. 2, 6, 14.—In plur.:

    imperia, potestates, legationes,

    id. Leg. 3, 3, 9:

    in potestatibus gerendis,

    Auct. Her. 3, 7, 14.—
    b.
    Transf.
    (α).
    A person in office, a public officer, magistrate:

    a magistratu aut ab aliquā potestate legitimā evocatus,

    by some lawful authority, Cic. Tusc. 1, 30, 74:

    mavis Fidenarum esse potestas,

    Juv. 10, 100.—
    (β).
    A ruler, supreme monarch:

    hominum rerumque aeterna potestas,

    i. e. Jupiter, Verg. A. 10, 18:

    nihil est quod credere de se Non possit, cum laudatur dis aequa potestas,

    Juv. 4, 71 (v. context): potestates, = archai, the highest magistrates, Plin. 9, 8, 8, § 26; Suet. Ner. 36; Amm. 31, 12, 5:

    celsae potestates,

    officers of state, id. 14, 1, 10:

    jurisdictionem potestatibus per provincias demandare,

    Suet. Claud. 23.—
    C.
    Esp., legal power, right over or to a thing (class.):

    potestatis verbo plura significantur: in personā magistratuum imperium, in personā liberorum patria potestas, in personā servi dominium: at cum agimus de noxae deditione cum eo, qui servum non defendit, praesentis corporis copiam facultatemque significamus. Ex lege Atiniā in potestatem domini rem furtivam venisse videri, et si ejus vindicandae potestatem habuerit, Sabinus et Cassius aiunt,

    Dig. 50, 16, 215.—
    D.
    Of inanimate things, power, force, efficacy, effect, operation, virtue, value:

    potestates colorum,

    Vitr. 7, 14:

    potestates visque herbarum,

    Verg. A. 12, 396; Plin. 25, 2, 5, § 9:

    pecuniarum,

    value, Dig. 13, 4, 3:

    haec potestatibus praesentibus dijudicanda sunt,

    circumstances, state of things, Gell. 1, 3, 24:

    actionum vis et potestas,

    Dig. 9, 4, 1:

    quaternarius numerus suis partibus complet decadis ipsius potestatem (because the first four integers, taken together, = 10),

    compass, fulness, Mart. Cap. 2, § 106:

    plumbi potestas,

    nature, quality, properties, Lucr. 5, 1242:

    naturalis,

    Vitr. 9, 4.—
    E.
    Of a word, meaning, signification (syn.:

    vis, significatio),

    Gell. 10, 29, 1; Auct. Her. 4, 54, 67; Sen. Ben. 2, 34, 4.—
    F.
    Math. t. t., = dunamis, the square root, Mart. Cap. 2, § 106.—
    III.
    Trop.
    A.
    Power, control, command (class.): dum ex tanto gaudio in potestatem nostram redeamus, recover our self-control, come to ourselves, Cato ap. Gell. 7, 3, 14:

    exisse ex potestate dicimus eos, qui effrenati feruntur aut libidine, aut iracundiā,

    to have lost the control of their reason, to be out of their minds, Cic. Tusc. 3, 5, 11; cf.:

    qui exisse ex potestate dicuntur, idcirco dicuntur, quia non sunt in potestate mentis, cui regnum totius animi a natura tributum est,

    id. ib. 3, 5, 11; cf. also id. ib. 4, 36, 77:

    postquam ad te cum omnium rerum tum etiam tui potestatem di transtulerint,

    Plin. Pan. 56, 3.—
    B.
    Power, ability, possibility, opportunity (class.; cf.:

    copia, facultas): ubi mihi potestas primum evenit,

    Plaut. Cist. 1, 2, 18:

    liberius vivendi,

    Ter. And. 1, 1, 25:

    ut primum potestas data est augendae dignitatis tuae,

    Cic. Fam. 10, 13, 1: quoties mihi certorum hominum potestas erit (al. facultas), whenever I find men on whom I can rely, id. ib. 1, 7, 1: facere potestatem, to give opportunity, leave, permission:

    si quid de his rebus dicere vellet, feci potestatem,

    id. Cat. 3, 5, 11:

    quae potestas si mihi saepius fiet, utar,

    shall present itself, id. Phil. 1, 15, 38:

    alicui potestatem optionemque facere, ut, etc.,

    id. Div. in Caecil. 14, 45:

    facio tibi interpellandi potestatem,

    id. Rosc. Am. 27, 73:

    ego instare, omnium mihi tabularum et litterarum fieri potestatem oportere,

    must be allowed the use of, id. Verr. 2, 4, 66, § 149: potestatem sui facere, to allow others to see or have access to one, to give an opportunity of conversing with one:

    cum neque praetores diebus aliquot adiri possent vel potestatem sui facerent,

    allowed themselves to be spoken to, id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15:

    facere omnibus conveniendi sui potestatem,

    to admit to an audience, id. Phil. 8, 10, 31:

    qui potestatem sui non habuissent,

    who had not been able to speak with him, Suet. Tib. 34:

    potestatem sui facere,

    to give an opportunity of fighting with one, Caes. B. G. 1, 40; Nep. Ages. 3, 3.— Poet., with inf.:

    non fugis hinc praeceps, dum praecipitare potestas,

    Verg. A. 4, 565:

    nunc flere potestas est,

    Luc. 2, 40:

    soli cui tanta potestas meis occurrere telis,

    Stat. Th. 3, 296.—
    IV.
    In eccl. Lat.:

    potestates,

    angels, angelic powers, authorities in the spiritual world, Vulg. Ephes. 6, 12; id. 1 Pet. 3, 22; sing., id. 1 Cor. 15, 24.—
    V.
    Personified, a daughter of Pallas and Styx, Hyg. Fab. prooem.

    Lewis & Short latin dictionary > potestas

  • 50 praecaedit

    prae-cīdo (old form praecaedit, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 18), cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut off in front; hence, in gen., to cut off.
    I.
    Lit. (class.); constr. with acc. alone, or with acc. and dat. or gen. of person.
    (α).
    With acc. and dat.:

    linguam alicui,

    Plaut. Aul. 2, 2, 12:

    manum alicui gladio,

    Cic. Inv. 2, 20, 59:

    aures, nasum et labia alicui,

    Just. 1, 10, 5.—
    (β).
    With acc. and gen.:

    collegae sui praecidi caput jussit,

    Cic. Tusc. 5, 19, 55:

    quae patrem occiderit, manus ejus praecidantur,

    Sen. Contr. 9, 27, 8.—
    (γ).
    With acc.:

    manus,

    Hirt. B. G. 8, 44:

    caput, Quadrig. ap. Gell. l. l.: capita,

    Petr. 1:

    medici membra praecidunt,

    Quint. 8, 3, 75:

    capillos,

    id. ib. 8, 3, 105:

    ancoras,

    to cut the cables, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 88:

    fistulas, quibus aqua suppeditatur,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    traducem,

    Plin. 17, 23, 35, § 211.—
    B.
    Transf.
    1.
    To cut through, cut up (class.):

    cotem novaculā,

    Cic. Div. 1, 17, 32:

    linguam Nicanoris praecisam jussit particulatim avibus dari,

    Vulg. 2 Macc. 15, 33:

    naves,

    to cripple, make unfit for service, Cic. Att. 9, 6, 3.—
    2.
    To beat to pieces, to batter, smash (ante-class.):

    praecide os tu illi,

    Plaut. Cas. 2, 6, 52 (dub.; cf. id. Pers. 2, 4, 12 Ritschl).—
    3.
    Praecidere sinum maris, to cut off, avoid, i. e. to sail straight (postAug.), Sen. Ep. 53, 1: medium mare, Auct. Quint. Decl. 12, 22; cf.

    iter,

    Plin. 8, 22, 34, [p. 1413] § 83.—
    II.
    Trop., to cut off, to take away.
    A.
    Of speech, to cut short, abridge; to cut short one's words, to be brief, break off or finish abruptly:

    dum te obtuetur, interim linguam oculi praeciderunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 56:

    maximam partem defensionis,

    Cic. Verr. 2, 2, 62, § 151:

    sibi licentiam libertatemque vivendi,

    id. ib. 2, 3, 1, §

    3: sibi reditum,

    id. Pis. 22, 51:

    per abscissionem significatio fit, si, cum incipimus aliquid dicere, praecidimus,

    Auct. Her. 4, 54, 67:

    brevi praecidam,

    in a word, in short, briefly, Cic. Sen. 16, 57:

    praecide, inquit,

    cut it short, be brief, id. Ac. 2, 43, 133.—
    B.
    To break off, cut off, end, destroy; esp. with spem:

    si non praeciditur spes plebeio quoque, apiscendi summi honoris,

    Liv. 4, 3, 7:

    praecisa consulatūs spes erit,

    id. 4, 3, 15; 24, 31, 12; 42, 50, 1:

    id sum assecutus, ut una hora perdito spem judicii corrumpendi praeciderem,

    Cic. Verr. 2, 1, 7, § 20:

    utrum spem nostram praecidat an differat,

    Sen. Ira, 3, 28, 4; id. Ben. 2, 5, 1.—Also of friendship, etc.: amicitias repente praecidere, to break off suddenly (opp. sensim dissuere), Cic. Off. 1, 33, 120.—
    C.
    To deny flatly, refuse, decline, etc.:

    plane sine ullā exceptione praecidit,

    flatly refused, Cic. Att. 8, 4, 2:

    cupiebam eum esse nobiscum: quod quia praeciderat,

    id. ib. 10, 16, 1.—Hence, praecīsus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., cut or torn off, separated ( poet.):

    Trinacria Italiā praecisa,

    Manil. 4, 630.— Subst.: praecī-sum, i, n., a piece of meat cut off, a cutlet, steak (ante-class.), Naev. ap. Non. 151, 2: praeciso capi, Lucil. ib.—
    2.
    Transf.
    a.
    Castrated (post-class.):

    fanatici,

    Lampr. Elag. 7:

    praecisi ac professi impudientiam,

    Sen. Prov. 5, 3.—
    b.
    Broken off, steep, abrupt, precipitous ( poet. and in post-Aug. prose):

    acuta silex praecisis undique saxis,

    Verg. A. 8, 233:

    iter,

    Sall. J. 92, 7:

    rupes,

    Quint. 12, 9, 2.—
    B.
    Trop.
    1.
    Shortened, short, brief (post-Aug.):

    praecisis conclusionibus obscuri,

    Quint. 10, 2, 17:

    comprehensio,

    id. 7, 3, 15.—
    2.
    Troublesome (postclass.):

    ut sub obtentu militiae praecisiorem se adversario faceret (al. pretiosiorem),

    Dig. 49, 16, 4.—Hence, adv.: prae-cīsē.
    1.
    In short, in few words, briefly, concisely (class.):

    praecise dicere (opp. plene et perfecte dicere),

    Cic. N. D. 2, 29, 73.—
    2.
    Positively, absolutely (class.):

    praecise negare alicui,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    non praecise, sed sub condicione,

    Dig. 36, 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > praecaedit

  • 51 praecido

    prae-cīdo (old form praecaedit, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 18), cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut off in front; hence, in gen., to cut off.
    I.
    Lit. (class.); constr. with acc. alone, or with acc. and dat. or gen. of person.
    (α).
    With acc. and dat.:

    linguam alicui,

    Plaut. Aul. 2, 2, 12:

    manum alicui gladio,

    Cic. Inv. 2, 20, 59:

    aures, nasum et labia alicui,

    Just. 1, 10, 5.—
    (β).
    With acc. and gen.:

    collegae sui praecidi caput jussit,

    Cic. Tusc. 5, 19, 55:

    quae patrem occiderit, manus ejus praecidantur,

    Sen. Contr. 9, 27, 8.—
    (γ).
    With acc.:

    manus,

    Hirt. B. G. 8, 44:

    caput, Quadrig. ap. Gell. l. l.: capita,

    Petr. 1:

    medici membra praecidunt,

    Quint. 8, 3, 75:

    capillos,

    id. ib. 8, 3, 105:

    ancoras,

    to cut the cables, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 88:

    fistulas, quibus aqua suppeditatur,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    traducem,

    Plin. 17, 23, 35, § 211.—
    B.
    Transf.
    1.
    To cut through, cut up (class.):

    cotem novaculā,

    Cic. Div. 1, 17, 32:

    linguam Nicanoris praecisam jussit particulatim avibus dari,

    Vulg. 2 Macc. 15, 33:

    naves,

    to cripple, make unfit for service, Cic. Att. 9, 6, 3.—
    2.
    To beat to pieces, to batter, smash (ante-class.):

    praecide os tu illi,

    Plaut. Cas. 2, 6, 52 (dub.; cf. id. Pers. 2, 4, 12 Ritschl).—
    3.
    Praecidere sinum maris, to cut off, avoid, i. e. to sail straight (postAug.), Sen. Ep. 53, 1: medium mare, Auct. Quint. Decl. 12, 22; cf.

    iter,

    Plin. 8, 22, 34, [p. 1413] § 83.—
    II.
    Trop., to cut off, to take away.
    A.
    Of speech, to cut short, abridge; to cut short one's words, to be brief, break off or finish abruptly:

    dum te obtuetur, interim linguam oculi praeciderunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 56:

    maximam partem defensionis,

    Cic. Verr. 2, 2, 62, § 151:

    sibi licentiam libertatemque vivendi,

    id. ib. 2, 3, 1, §

    3: sibi reditum,

    id. Pis. 22, 51:

    per abscissionem significatio fit, si, cum incipimus aliquid dicere, praecidimus,

    Auct. Her. 4, 54, 67:

    brevi praecidam,

    in a word, in short, briefly, Cic. Sen. 16, 57:

    praecide, inquit,

    cut it short, be brief, id. Ac. 2, 43, 133.—
    B.
    To break off, cut off, end, destroy; esp. with spem:

    si non praeciditur spes plebeio quoque, apiscendi summi honoris,

    Liv. 4, 3, 7:

    praecisa consulatūs spes erit,

    id. 4, 3, 15; 24, 31, 12; 42, 50, 1:

    id sum assecutus, ut una hora perdito spem judicii corrumpendi praeciderem,

    Cic. Verr. 2, 1, 7, § 20:

    utrum spem nostram praecidat an differat,

    Sen. Ira, 3, 28, 4; id. Ben. 2, 5, 1.—Also of friendship, etc.: amicitias repente praecidere, to break off suddenly (opp. sensim dissuere), Cic. Off. 1, 33, 120.—
    C.
    To deny flatly, refuse, decline, etc.:

    plane sine ullā exceptione praecidit,

    flatly refused, Cic. Att. 8, 4, 2:

    cupiebam eum esse nobiscum: quod quia praeciderat,

    id. ib. 10, 16, 1.—Hence, praecīsus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., cut or torn off, separated ( poet.):

    Trinacria Italiā praecisa,

    Manil. 4, 630.— Subst.: praecī-sum, i, n., a piece of meat cut off, a cutlet, steak (ante-class.), Naev. ap. Non. 151, 2: praeciso capi, Lucil. ib.—
    2.
    Transf.
    a.
    Castrated (post-class.):

    fanatici,

    Lampr. Elag. 7:

    praecisi ac professi impudientiam,

    Sen. Prov. 5, 3.—
    b.
    Broken off, steep, abrupt, precipitous ( poet. and in post-Aug. prose):

    acuta silex praecisis undique saxis,

    Verg. A. 8, 233:

    iter,

    Sall. J. 92, 7:

    rupes,

    Quint. 12, 9, 2.—
    B.
    Trop.
    1.
    Shortened, short, brief (post-Aug.):

    praecisis conclusionibus obscuri,

    Quint. 10, 2, 17:

    comprehensio,

    id. 7, 3, 15.—
    2.
    Troublesome (postclass.):

    ut sub obtentu militiae praecisiorem se adversario faceret (al. pretiosiorem),

    Dig. 49, 16, 4.—Hence, adv.: prae-cīsē.
    1.
    In short, in few words, briefly, concisely (class.):

    praecise dicere (opp. plene et perfecte dicere),

    Cic. N. D. 2, 29, 73.—
    2.
    Positively, absolutely (class.):

    praecise negare alicui,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    non praecise, sed sub condicione,

    Dig. 36, 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > praecido

  • 52 propinqua

    prŏpinquus, a, um, adj. [prope], near, neighboring (class.).
    I.
    Lit., of place:

    rus,

    Ter. Eun. 5, 5, 1:

    loca,

    Sall. J. 12, 2; 48, 4:

    nimium propinquus Sol,

    Hor. C. 1, 22, 21:

    propinquum praedium,

    Cic. Rosc. Am. 46, 133:

    provinciae,

    id. Phil. 11, 13, 34: insulae propinquae inter se, Sall. Fragm. ap. Non. 495, 33.—With gen.:

    in propinquis urbis montibus,

    Nep. Hann. 5, 1:

    ex propinquis itineris locis,

    Liv. 6, 25, 7 (al. itineri). — Comp.:

    exsilium paulo propinquius,

    Ov. Tr. 4, 4, 51.— Subst.: prŏpinquum, i, n., neighborhood, vicinity:

    ex propinquo cognoscere,

    from being in the neighborhood, Liv. 25, 13; 22, 33, 4; 44, 3, 8:

    ex propinquo aspicio,

    id. 28, 44:

    consulis castra in propinquo sunt,

    id. 24, 38 fin.; 25, 15, 8.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, near, at hand, not far off:

    propinqua partitudo,

    Plaut. Aul. 1, 1, 36:

    reditus,

    Cic. Att. 9, 15, 3:

    mors, id. Div, 1, 30, 65: spes,

    Liv. 28, 25: vespera, Tac. A. [p. 1470] 15, 60.—
    B.
    Near in resemblance, resembling, similar, like:

    motus finitimi et propinqui his animi perturbationibus,

    Cic. de Or. 2, 44, 185:

    significatio,

    Gell. 6, 16, 11.—
    C.
    Near in relationship or connection, kindred, related:

    tibi genere propinqui,

    Sall. J. 10, 3; Verg. A. 2, 86; Suet. Ner. 3.— Subst.: prŏpinquus, i, m., a relation, relative, kinsman (syn.:

    affinis, agnatus): societas propinquorum,

    Cic. Off. 1, 17, 53:

    tot propinqui cognatique,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    propinquus et amicus,

    id. Off. 1, 18, 59:

    propinqui ceteri,

    Sall. J. 14, 15:

    aequabiliter in longinquos, in propinquos,

    Cic. Mil. 28, 76; id. Fin. 5, 23, 67; id. Planc. 12, 29; Hor. S. 2, 3, 218; 1, 1, 83.—In fem.: prŏ-pinqua, ae, a female relative, kinswoman:

    virgo Vestalis hujus propinqua et necessaria,

    Cic. Mur. 35, 73.—Hence, adv.: prŏ-pinquē, near, at hand, hard by (ante- and post-class.):

    adest propinque,

    Plaut. Truc. 2, 6, 18; 2, 7, 21; Front. Ep. ad Anton. 2, 2 Mai.

    Lewis & Short latin dictionary > propinqua

  • 53 propinquum

    prŏpinquus, a, um, adj. [prope], near, neighboring (class.).
    I.
    Lit., of place:

    rus,

    Ter. Eun. 5, 5, 1:

    loca,

    Sall. J. 12, 2; 48, 4:

    nimium propinquus Sol,

    Hor. C. 1, 22, 21:

    propinquum praedium,

    Cic. Rosc. Am. 46, 133:

    provinciae,

    id. Phil. 11, 13, 34: insulae propinquae inter se, Sall. Fragm. ap. Non. 495, 33.—With gen.:

    in propinquis urbis montibus,

    Nep. Hann. 5, 1:

    ex propinquis itineris locis,

    Liv. 6, 25, 7 (al. itineri). — Comp.:

    exsilium paulo propinquius,

    Ov. Tr. 4, 4, 51.— Subst.: prŏpinquum, i, n., neighborhood, vicinity:

    ex propinquo cognoscere,

    from being in the neighborhood, Liv. 25, 13; 22, 33, 4; 44, 3, 8:

    ex propinquo aspicio,

    id. 28, 44:

    consulis castra in propinquo sunt,

    id. 24, 38 fin.; 25, 15, 8.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, near, at hand, not far off:

    propinqua partitudo,

    Plaut. Aul. 1, 1, 36:

    reditus,

    Cic. Att. 9, 15, 3:

    mors, id. Div, 1, 30, 65: spes,

    Liv. 28, 25: vespera, Tac. A. [p. 1470] 15, 60.—
    B.
    Near in resemblance, resembling, similar, like:

    motus finitimi et propinqui his animi perturbationibus,

    Cic. de Or. 2, 44, 185:

    significatio,

    Gell. 6, 16, 11.—
    C.
    Near in relationship or connection, kindred, related:

    tibi genere propinqui,

    Sall. J. 10, 3; Verg. A. 2, 86; Suet. Ner. 3.— Subst.: prŏpinquus, i, m., a relation, relative, kinsman (syn.:

    affinis, agnatus): societas propinquorum,

    Cic. Off. 1, 17, 53:

    tot propinqui cognatique,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    propinquus et amicus,

    id. Off. 1, 18, 59:

    propinqui ceteri,

    Sall. J. 14, 15:

    aequabiliter in longinquos, in propinquos,

    Cic. Mil. 28, 76; id. Fin. 5, 23, 67; id. Planc. 12, 29; Hor. S. 2, 3, 218; 1, 1, 83.—In fem.: prŏ-pinqua, ae, a female relative, kinswoman:

    virgo Vestalis hujus propinqua et necessaria,

    Cic. Mur. 35, 73.—Hence, adv.: prŏ-pinquē, near, at hand, hard by (ante- and post-class.):

    adest propinque,

    Plaut. Truc. 2, 6, 18; 2, 7, 21; Front. Ep. ad Anton. 2, 2 Mai.

    Lewis & Short latin dictionary > propinquum

  • 54 propinquus

    prŏpinquus, a, um, adj. [prope], near, neighboring (class.).
    I.
    Lit., of place:

    rus,

    Ter. Eun. 5, 5, 1:

    loca,

    Sall. J. 12, 2; 48, 4:

    nimium propinquus Sol,

    Hor. C. 1, 22, 21:

    propinquum praedium,

    Cic. Rosc. Am. 46, 133:

    provinciae,

    id. Phil. 11, 13, 34: insulae propinquae inter se, Sall. Fragm. ap. Non. 495, 33.—With gen.:

    in propinquis urbis montibus,

    Nep. Hann. 5, 1:

    ex propinquis itineris locis,

    Liv. 6, 25, 7 (al. itineri). — Comp.:

    exsilium paulo propinquius,

    Ov. Tr. 4, 4, 51.— Subst.: prŏpinquum, i, n., neighborhood, vicinity:

    ex propinquo cognoscere,

    from being in the neighborhood, Liv. 25, 13; 22, 33, 4; 44, 3, 8:

    ex propinquo aspicio,

    id. 28, 44:

    consulis castra in propinquo sunt,

    id. 24, 38 fin.; 25, 15, 8.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, near, at hand, not far off:

    propinqua partitudo,

    Plaut. Aul. 1, 1, 36:

    reditus,

    Cic. Att. 9, 15, 3:

    mors, id. Div, 1, 30, 65: spes,

    Liv. 28, 25: vespera, Tac. A. [p. 1470] 15, 60.—
    B.
    Near in resemblance, resembling, similar, like:

    motus finitimi et propinqui his animi perturbationibus,

    Cic. de Or. 2, 44, 185:

    significatio,

    Gell. 6, 16, 11.—
    C.
    Near in relationship or connection, kindred, related:

    tibi genere propinqui,

    Sall. J. 10, 3; Verg. A. 2, 86; Suet. Ner. 3.— Subst.: prŏpinquus, i, m., a relation, relative, kinsman (syn.:

    affinis, agnatus): societas propinquorum,

    Cic. Off. 1, 17, 53:

    tot propinqui cognatique,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    propinquus et amicus,

    id. Off. 1, 18, 59:

    propinqui ceteri,

    Sall. J. 14, 15:

    aequabiliter in longinquos, in propinquos,

    Cic. Mil. 28, 76; id. Fin. 5, 23, 67; id. Planc. 12, 29; Hor. S. 2, 3, 218; 1, 1, 83.—In fem.: prŏ-pinqua, ae, a female relative, kinswoman:

    virgo Vestalis hujus propinqua et necessaria,

    Cic. Mur. 35, 73.—Hence, adv.: prŏ-pinquē, near, at hand, hard by (ante- and post-class.):

    adest propinque,

    Plaut. Truc. 2, 6, 18; 2, 7, 21; Front. Ep. ad Anton. 2, 2 Mai.

    Lewis & Short latin dictionary > propinquus

  • 55 regales

    rēgālis, e. adj. [rex], of or belonging to a king, kingly, royal, regal.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.: regalis corporis custodias agere, Naev. ap. Non. p. 323, 1: genus civitatis. Cic. Rep. 2, 23, 41; id. Leg. 3, 7, 15; cf.: res publica, id. Rep. 3, 35, 47:

    nomen,

    id. ib. 2, 30, 53 (shortly afterwards:

    nomen regis): imperium,

    id. ib. 1, 38, 60:

    sceptrum,

    Ov. M. 5, 422:

    domus,

    id. ib. 1, 171:

    praesidium,

    Hor. Ep. 2, 2, 30:

    nomisma,

    id. ib. 2, 1, 234:

    virtus et sapientia,

    Cic. Rep. 2, 12, 24:

    quiddam praestans et regale,

    id. ib. 1, 45, 69; cf.:

    ut sapere, sic divinare regale ducebant,

    id. Div. 1, 40, 89: virgo, a king ' s daughter, Ov. A. A. 1, 697.— Poet.:

    comae,

    i. e. of Lavinia, Verg. A. 7, 75:

    carmen,

    treating of kings, Ov. P. 4, 16, 9:

    scriptum,

    id. Tr. 2, 553:

    situs pyramidum,

    Hor. C. 3, 30, 2: regalia fulmina, quorum vi tangitur vel comitium vel principalia urbis liberae loca, quorum significatio regnum civitati minatur, Caecin. ap. Sen. Q. N. 2, 49, 2.— Comp.:

    regum rex regalior,

    Plaut. Capt. 4, 2, 45. — Sup.:

    munus, quod regalissimum est,

    Jul. Val. Res Gest. Alex. 2, 30. —
    B.
    Subst.: rēgāles, ĭum, m.
    1.
    Those belonging to a royal family, princes of the blood royal, basilikoi:

    regales decem,

    Amm. 16, 12, 26; so Cod. Th. 7, 19; cf. Gramm. ap. Putsch. p. 2205.—
    2.
    REGALIVM ORDO, an unexplained phrase in an inscr. at Formiae, Inscr. Orell. 3884.—
    C.
    Subst.: rēgālĭa, ĭum, the residence of the king, Cassiod. Hist. Eccl. 9, 30; 11, 17.—

    Hence, trop.: animae regalia in capite,

    Cael. Aur. Acut. 1, 8, 56.—
    II.
    Transf., usual with kings, worthy of a king, regal, splendid:

    ornatus,

    Cic. Fin. 2, 21, 69:

    sententia,

    id. Off. 1, 13, 38:

    luxus,

    Verg. A. 1, 637:

    cultus,

    Hor. C. 4, 9, 15:

    divitiae,

    id. Ep. 1, 12, 6:

    impendia,

    Plin. 36, 15, 24, § 110:

    animus,

    Liv. 27, 19 et saep.—Hence, adv.: rēgā-lĭter, royally, regally; in a good sense, splendidly, magnificently:

    sacrificio regaliter Minervae confecto,

    Liv. 42, 51, 2:

    revocatus,

    Amm. 30, 1. 4. — Comp.:

    postea vero regalius initiabatur,

    Jul. Val. Res Gest. Alex. 1, 7.—
    2.
    In a bad sense, despotically, domineeringly:

    precibus minas regaliter addere,

    Ov. M. 2, 397:

    turgidus,

    Amm. 29, 1, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > regales

  • 56 regalia

    rēgālis, e. adj. [rex], of or belonging to a king, kingly, royal, regal.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.: regalis corporis custodias agere, Naev. ap. Non. p. 323, 1: genus civitatis. Cic. Rep. 2, 23, 41; id. Leg. 3, 7, 15; cf.: res publica, id. Rep. 3, 35, 47:

    nomen,

    id. ib. 2, 30, 53 (shortly afterwards:

    nomen regis): imperium,

    id. ib. 1, 38, 60:

    sceptrum,

    Ov. M. 5, 422:

    domus,

    id. ib. 1, 171:

    praesidium,

    Hor. Ep. 2, 2, 30:

    nomisma,

    id. ib. 2, 1, 234:

    virtus et sapientia,

    Cic. Rep. 2, 12, 24:

    quiddam praestans et regale,

    id. ib. 1, 45, 69; cf.:

    ut sapere, sic divinare regale ducebant,

    id. Div. 1, 40, 89: virgo, a king ' s daughter, Ov. A. A. 1, 697.— Poet.:

    comae,

    i. e. of Lavinia, Verg. A. 7, 75:

    carmen,

    treating of kings, Ov. P. 4, 16, 9:

    scriptum,

    id. Tr. 2, 553:

    situs pyramidum,

    Hor. C. 3, 30, 2: regalia fulmina, quorum vi tangitur vel comitium vel principalia urbis liberae loca, quorum significatio regnum civitati minatur, Caecin. ap. Sen. Q. N. 2, 49, 2.— Comp.:

    regum rex regalior,

    Plaut. Capt. 4, 2, 45. — Sup.:

    munus, quod regalissimum est,

    Jul. Val. Res Gest. Alex. 2, 30. —
    B.
    Subst.: rēgāles, ĭum, m.
    1.
    Those belonging to a royal family, princes of the blood royal, basilikoi:

    regales decem,

    Amm. 16, 12, 26; so Cod. Th. 7, 19; cf. Gramm. ap. Putsch. p. 2205.—
    2.
    REGALIVM ORDO, an unexplained phrase in an inscr. at Formiae, Inscr. Orell. 3884.—
    C.
    Subst.: rēgālĭa, ĭum, the residence of the king, Cassiod. Hist. Eccl. 9, 30; 11, 17.—

    Hence, trop.: animae regalia in capite,

    Cael. Aur. Acut. 1, 8, 56.—
    II.
    Transf., usual with kings, worthy of a king, regal, splendid:

    ornatus,

    Cic. Fin. 2, 21, 69:

    sententia,

    id. Off. 1, 13, 38:

    luxus,

    Verg. A. 1, 637:

    cultus,

    Hor. C. 4, 9, 15:

    divitiae,

    id. Ep. 1, 12, 6:

    impendia,

    Plin. 36, 15, 24, § 110:

    animus,

    Liv. 27, 19 et saep.—Hence, adv.: rēgā-lĭter, royally, regally; in a good sense, splendidly, magnificently:

    sacrificio regaliter Minervae confecto,

    Liv. 42, 51, 2:

    revocatus,

    Amm. 30, 1. 4. — Comp.:

    postea vero regalius initiabatur,

    Jul. Val. Res Gest. Alex. 1, 7.—
    2.
    In a bad sense, despotically, domineeringly:

    precibus minas regaliter addere,

    Ov. M. 2, 397:

    turgidus,

    Amm. 29, 1, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > regalia

  • 57 regalis

    rēgālis, e. adj. [rex], of or belonging to a king, kingly, royal, regal.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.: regalis corporis custodias agere, Naev. ap. Non. p. 323, 1: genus civitatis. Cic. Rep. 2, 23, 41; id. Leg. 3, 7, 15; cf.: res publica, id. Rep. 3, 35, 47:

    nomen,

    id. ib. 2, 30, 53 (shortly afterwards:

    nomen regis): imperium,

    id. ib. 1, 38, 60:

    sceptrum,

    Ov. M. 5, 422:

    domus,

    id. ib. 1, 171:

    praesidium,

    Hor. Ep. 2, 2, 30:

    nomisma,

    id. ib. 2, 1, 234:

    virtus et sapientia,

    Cic. Rep. 2, 12, 24:

    quiddam praestans et regale,

    id. ib. 1, 45, 69; cf.:

    ut sapere, sic divinare regale ducebant,

    id. Div. 1, 40, 89: virgo, a king ' s daughter, Ov. A. A. 1, 697.— Poet.:

    comae,

    i. e. of Lavinia, Verg. A. 7, 75:

    carmen,

    treating of kings, Ov. P. 4, 16, 9:

    scriptum,

    id. Tr. 2, 553:

    situs pyramidum,

    Hor. C. 3, 30, 2: regalia fulmina, quorum vi tangitur vel comitium vel principalia urbis liberae loca, quorum significatio regnum civitati minatur, Caecin. ap. Sen. Q. N. 2, 49, 2.— Comp.:

    regum rex regalior,

    Plaut. Capt. 4, 2, 45. — Sup.:

    munus, quod regalissimum est,

    Jul. Val. Res Gest. Alex. 2, 30. —
    B.
    Subst.: rēgāles, ĭum, m.
    1.
    Those belonging to a royal family, princes of the blood royal, basilikoi:

    regales decem,

    Amm. 16, 12, 26; so Cod. Th. 7, 19; cf. Gramm. ap. Putsch. p. 2205.—
    2.
    REGALIVM ORDO, an unexplained phrase in an inscr. at Formiae, Inscr. Orell. 3884.—
    C.
    Subst.: rēgālĭa, ĭum, the residence of the king, Cassiod. Hist. Eccl. 9, 30; 11, 17.—

    Hence, trop.: animae regalia in capite,

    Cael. Aur. Acut. 1, 8, 56.—
    II.
    Transf., usual with kings, worthy of a king, regal, splendid:

    ornatus,

    Cic. Fin. 2, 21, 69:

    sententia,

    id. Off. 1, 13, 38:

    luxus,

    Verg. A. 1, 637:

    cultus,

    Hor. C. 4, 9, 15:

    divitiae,

    id. Ep. 1, 12, 6:

    impendia,

    Plin. 36, 15, 24, § 110:

    animus,

    Liv. 27, 19 et saep.—Hence, adv.: rēgā-lĭter, royally, regally; in a good sense, splendidly, magnificently:

    sacrificio regaliter Minervae confecto,

    Liv. 42, 51, 2:

    revocatus,

    Amm. 30, 1. 4. — Comp.:

    postea vero regalius initiabatur,

    Jul. Val. Res Gest. Alex. 1, 7.—
    2.
    In a bad sense, despotically, domineeringly:

    precibus minas regaliter addere,

    Ov. M. 2, 397:

    turgidus,

    Amm. 29, 1, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > regalis

  • 58 regaliter

    rēgālis, e. adj. [rex], of or belonging to a king, kingly, royal, regal.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.: regalis corporis custodias agere, Naev. ap. Non. p. 323, 1: genus civitatis. Cic. Rep. 2, 23, 41; id. Leg. 3, 7, 15; cf.: res publica, id. Rep. 3, 35, 47:

    nomen,

    id. ib. 2, 30, 53 (shortly afterwards:

    nomen regis): imperium,

    id. ib. 1, 38, 60:

    sceptrum,

    Ov. M. 5, 422:

    domus,

    id. ib. 1, 171:

    praesidium,

    Hor. Ep. 2, 2, 30:

    nomisma,

    id. ib. 2, 1, 234:

    virtus et sapientia,

    Cic. Rep. 2, 12, 24:

    quiddam praestans et regale,

    id. ib. 1, 45, 69; cf.:

    ut sapere, sic divinare regale ducebant,

    id. Div. 1, 40, 89: virgo, a king ' s daughter, Ov. A. A. 1, 697.— Poet.:

    comae,

    i. e. of Lavinia, Verg. A. 7, 75:

    carmen,

    treating of kings, Ov. P. 4, 16, 9:

    scriptum,

    id. Tr. 2, 553:

    situs pyramidum,

    Hor. C. 3, 30, 2: regalia fulmina, quorum vi tangitur vel comitium vel principalia urbis liberae loca, quorum significatio regnum civitati minatur, Caecin. ap. Sen. Q. N. 2, 49, 2.— Comp.:

    regum rex regalior,

    Plaut. Capt. 4, 2, 45. — Sup.:

    munus, quod regalissimum est,

    Jul. Val. Res Gest. Alex. 2, 30. —
    B.
    Subst.: rēgāles, ĭum, m.
    1.
    Those belonging to a royal family, princes of the blood royal, basilikoi:

    regales decem,

    Amm. 16, 12, 26; so Cod. Th. 7, 19; cf. Gramm. ap. Putsch. p. 2205.—
    2.
    REGALIVM ORDO, an unexplained phrase in an inscr. at Formiae, Inscr. Orell. 3884.—
    C.
    Subst.: rēgālĭa, ĭum, the residence of the king, Cassiod. Hist. Eccl. 9, 30; 11, 17.—

    Hence, trop.: animae regalia in capite,

    Cael. Aur. Acut. 1, 8, 56.—
    II.
    Transf., usual with kings, worthy of a king, regal, splendid:

    ornatus,

    Cic. Fin. 2, 21, 69:

    sententia,

    id. Off. 1, 13, 38:

    luxus,

    Verg. A. 1, 637:

    cultus,

    Hor. C. 4, 9, 15:

    divitiae,

    id. Ep. 1, 12, 6:

    impendia,

    Plin. 36, 15, 24, § 110:

    animus,

    Liv. 27, 19 et saep.—Hence, adv.: rēgā-lĭter, royally, regally; in a good sense, splendidly, magnificently:

    sacrificio regaliter Minervae confecto,

    Liv. 42, 51, 2:

    revocatus,

    Amm. 30, 1. 4. — Comp.:

    postea vero regalius initiabatur,

    Jul. Val. Res Gest. Alex. 1, 7.—
    2.
    In a bad sense, despotically, domineeringly:

    precibus minas regaliter addere,

    Ov. M. 2, 397:

    turgidus,

    Amm. 29, 1, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > regaliter

  • 59 sensus

    1.
    sensus, a, um, Part. of sentio.
    2. I.
    Corporeal, perception, feeling, sensation:

    omne animal sensus habet: sentit igitur et calida et frigida et dulcia et amara, nec potest ullo sensu jucunda accipere et non accipere contraria: si igitur voluptatis sensum capit, doloris etiam capit. etc.,

    Cic. N. D. 3, 13, 32:

    moriendi sensum celeritas abstulit,

    id. Lael. 3, 12:

    si quis est sensus in morte,

    id. Phil. 9, 6, 13:

    (Niobe) posuit sensum saxea facta mali,

    Ov. P. 1, 2, 32:

    sensum voluptatemque percipere,

    Plin. Ep. 1, 10, 12. [p. 1671] —
    B.
    A sense, capacity for feeling:

    ut idem interitus sit animorum et corporum nec ullus sensus maneat, etc.,

    Cic. Lael. 4, 14:

    tactus corporis est sensus,

    Lucr. 2, 435:

    oculorum,

    id. 3, 361; so,

    oculorum, aurium,

    Cic. Tusc. 5, 38, 111; id. Fin. 2, 16, 52; id. Div. 2, 52, 107; cf.

    videndi,

    id. de Or. 2, 87, 357:

    audiendi,

    id. Rep. 6, 18, 19:

    quod neque oculis neque auribus neque ullo sensu percipi potest,

    id. Or. 2, 8:

    quamquam oriretur (tertia philosophiae pars) a sensibus, tamen non esse judicium veritatis in sensibus,

    id. Ac. 1, 8, 30:

    res subjectae sensibus,

    id. ib. 1, 8, 31:

    gustatus, qui est sensus ex omnibus maxime voluptarius,

    id. de Or. 3, 25, 99:

    sensus autem interpretes ac nuntii rerum in capite et facti et conlocati sunt,

    id. N. D. 2, 56, 140:

    omne animal sensus habet,

    id. ib. 3, 13, 32:

    carent conchae visu, omnique sensu alio quam cibi et periculi,

    Plin. 9, 30, 48, § 90:

    ab eā parte opus orsus, ut a sensu ejus, averteret,

    Curt. 4, 6, 9.—
    II.
    Mental, feeling, sentiment, emotion, affection; sense, understanding, capacity; humor, inclination, disposition, frame of mind, etc.:

    ipse in commovendis judicibus eis ipsis sensibus, ad quos illos adducere vellem, permoverer,

    Cic. de Or. 2, 45, 189:

    an vos quoque hic innocentium cruciatus pari sensu doloris adficit?

    id. Verr. 2, 5, 46, § 123:

    vestri sensus ignarus,

    id. Mil. 27, 72:

    humanitatis,

    id. Verr. 2, 1, 18, § 47; id. Rosc. Am. 53, 154:

    applicatio animi cum quodam sensu amandi... ut facile earum (bestiarum) sensus appareat... sensus amoris exsistit, etc.,

    id. Lael. 8, 27; cf.:

    ipsi intellegamus naturā gigni sensum diligendi,

    id. ib. 9, 32:

    meus me sensus, quanta vis fraterni sit amoris, admonet,

    id. Fam. 5, 2, 10:

    utere argumento ipse sensus tui,

    id. Rep. 1, 38, 59:

    nihil est tam molle, tam aut fragile aut flexibile quam voluntas erga nos sensusque civium,

    id. Mil. 16, 42:

    quae mihi indigna et intolerabilia videntur, ea pro me ipso et animi mei sensu ac dolore pronuntio,

    id. Rosc. Am. 44, 129.—
    2.
    Opinion, thought, sense, view:

    animi,

    Cic. de Or. 2, 35, 148:

    valde mihi placebat sensus ejus de re publicā,

    id. Att. 15, 7:

    (orator) ita peragrat per animos hominum, ita sensus mentesque pertractat, ut, etc.,

    id. de Or. 1, 51, 222 sq.:

    qui est iste tuus sensus, quae cogitatio? Brutos ut non probes, Antonios probes?

    id. Phil. 10, 2, 4:

    dissidenti sensus suos aperire,

    Nep. Dion, 8, 2:

    sensus reconditi,

    Plin. Ep. 2, 3, 2.—
    3.
    Esp., the common feelings of humanity, the moral sense, taste, discretion, tact in intercourse with men, often called in full sensus communis (sometimes with hominum), and often in other phrases of similar force:

    ut in ceteris (artium studiis) id maxime excellat, quod longissime sit ab imperitorum intellegentiā sensuque disjunctum, in dicendo autem vitium vel maximum sit a volgari genere orationis atque a consuetudine communis sensus abhorrere,

    Cic. de Or. 1, 3, 12:

    quae versantur in sensu hominum communi,

    id. ib. 2, 16, 68; id. Planc. 13, 31:

    communis ille sensus in aliis fortasse latuit,

    id. ib. 14, 34; Hor. S. 1, 3, 66:

    sit in beneficio sensus communis,

    Sen. Ben. 1, 12, 3; id. Ep. 5, 4; 105, 3; Quint. 1, 2, 20:

    rarus sensus communis in illā fortunā,

    Juv. 8, 73. — Plur., Cic. Clu. 6, 17:

    ea sunt in communibus infixa sensibus,

    id. de Or. 3, 50, 195; so,

    vulgaris popularisque sensus,

    id. ib. 1, 23, 108:

    haec oratio longe a nostris sensibus abhorrebat,

    id. ib. 1, 18, 83; cf.:

    mirari solebam istum in his ipsis rebus aliquem sensum habere, quem scirem nullā in re quicquam simile hominis habere,

    id. Verr. 2, 4, 14, § 33.—
    B.
    Transf. (in the poets, and also in prose after the Aug. per.), of the thinking faculty, sense, understanding, mind, reason (syn.: mens, ratio).
    1.
    In gen. (rare):

    misero quod omnes Eripit sensus mihi,

    Cat. 51, 6; cf.:

    tibi sensibus ereptis mens excidit,

    id. 66, 25; Ov. M. 3, 631; 14, 178:

    (quibus fortuna) sensum communem abstulit,

    common sense, Phaedr. 1, 7, 4 (in another signif., v. supra, II. A. fin., and infra, 2. fin.):

    eam personam, quae furore detenta est, quia sensum non habet, etc.,

    Dig. 24, 3, 22, § 7:

    nec potest animal injuriam fecisse, quod sensu caret,

    ib. 9, 1, 1, § 3.—
    2.
    In partic., of discourse.
    a.
    Abstr., sense, idea, notion, meaning, signification (syn.: sententia, notio, significatio, vis; poet. and post-Aug.; freq. in Quint.): nec testamenti potuit sensus colligi, Phaedr. 4, 5, 19:

    verba, quibus voces sensusque notarent,

    Hor. S. 1, 3, 103:

    is verbi sensus,

    Ov. F. 5, 484:

    quae verbis aperta occultos sensus habent,

    Quint. 8, 2, 20:

    ambiguitas, quae turbare potest sensum,

    id. 8, 2, 16:

    verba duos sensus significantia,

    id. 6, 3, 48: allêgoria aliud verbis, aliud sensu ostendit, id. 8, 6, 44:

    Pomponium sensibus celebrem, verbis rudem,

    Vell. 2, 9, 5:

    horum versuum sensus atque ordo sic, opinor, est,

    Gell. 7, 2, 10:

    egregie dicta circa eumdem sensum tria,

    Sen. Ep. 7, 10.—Introducing a quotation:

    erat autem litterarum sensus hujusmodi,

    Amm. 20, 8, 4.—With gen. person:

    salvo modo poëtae sensu,

    the meaning, Quint. 1, 9, 2.—
    b.
    Concr., a thought expressed in words, a sentence, period (postAug.):

    sensus omnis habet suum finem, poscitque naturale intervallum, quo a sequentis initio dividatur,

    Quint. 9, 4, 61; 7, 10, 16; cf. id. 11, 2, 20:

    puer ut sciat, ubi claudatur sensus,

    id. 1, 8, 1:

    ridendi, qui velut leges prooemiis omnibus dederunt, ut intra quattuor sensus terminarentur,

    id. 4, 1, 62:

    verbo sensum cludere multo optimum est,

    id. 9, 4, 26 et saep.—Hence, communes sensus (corresp. with loci), commonplaces, Tac. Or. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > sensus

  • 60 significatus

    signĭfĭcātus, ūs, m. [significo] (postAug. for significatio, II. B. and D.).
    I.
    A sign, token, prognostic of coming changes of weather: tempestatum significatus. Vitr. 9, 7 fin.; Plin. 18, 25, 59, § 221; 18, 31, 74, § 310.—
    II.
    Lit., meaning, import, signification of a word (syn. vis):

    ve particula duplicem significatum capit,

    Gell. 5, 12, 9. —
    B.
    Transf., a name, appellation:

    bellis significatum dare,

    Arn. 1, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > significatus

См. также в других словарях:

  • significatio — index content (meaning), hint, import, indication, innuendo, insinuation, intimation, meaning …   Law dictionary

  • significatio — var. significacio …   Useful english dictionary

  • significatio —    (s.f.) allusione …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • in ambigua voce legis ea potius accipienda est significatio qua; vitio caret, prssertim cum etiam voluntas legis ex hoc colligi possit — /in aembigyuwa vowsiy liyjas iya powsh(iy)as aksipiyenda est signafakeysh(iy)ow kwiy vish(iy)ow kerat, prasardam kam esh(iy)am valantaes liyjas eks hok kolajay posat/ In an ambiguous expression of law, that signification is to be preferred which… …   Black's law dictionary

  • in ambigua voce legis ea potius accipienda est significatio qua; vitio caret, prssertim cum etiam voluntas legis ex hoc colligi possit — /in aembigyuwa vowsiy liyjas iya powsh(iy)as aksipiyenda est signafakeysh(iy)ow kwiy vish(iy)ow kerat, prasardam kam esh(iy)am valantaes liyjas eks hok kolajay posat/ In an ambiguous expression of law, that signification is to be preferred which… …   Black's law dictionary

  • In ambigua voce legis ea potius accipienda est significatio quae vitio caret, praesertim cum etiam voluntas legis ex hoc colligi possit — In an ambiguous expression of law, that construction ought rather to be adopted which renders it free from fault, especially when the intent of the law can thus be gathered …   Ballentine's law dictionary

  • signification — [ siɲifikasjɔ̃ ] n. f. • déb. XIIe; lat. significatio 1 ♦ Ce que signifie (une chose, un fait). « Je ne sais pas si ce monde a un sens qui le dépasse, [...] une signification hors de ma condition » (Camus). La signification de la vie. ♢ (1283)… …   Encyclopédie Universelle

  • Humanae Vitae — Humanae Vitae, umgangssprachlich auch als Pillenenzyklika bezeichnet, wurde am 25. Juli 1968 veröffentlicht und ist die siebte und letzte Enzyklika des Papstes Paul VI. Sie trägt den inoffiziellen Untertitel Über die rechte Ordnung der Weitergabe …   Deutsch Wikipedia

  • Humanae vitae — Humanae Vitae, umgangssprachlich auch als Pillenenzyklika bezeichnet, ist die siebte und letzte Enzyklika des Papstes Paul VI. und wurde am 25. Juli 1968 veröffentlicht, sie trägt den (inoffiziellen) Untertitel Über die rechte Ordnung der… …   Deutsch Wikipedia

  • Humanum Vitae — Humanae Vitae, umgangssprachlich auch als Pillenenzyklika bezeichnet, ist die siebte und letzte Enzyklika des Papstes Paul VI. und wurde am 25. Juli 1968 veröffentlicht, sie trägt den (inoffiziellen) Untertitel Über die rechte Ordnung der… …   Deutsch Wikipedia

  • Pillenenzyklika — Humanae Vitae, umgangssprachlich auch als Pillenenzyklika bezeichnet, ist die siebte und letzte Enzyklika des Papstes Paul VI. und wurde am 25. Juli 1968 veröffentlicht, sie trägt den (inoffiziellen) Untertitel Über die rechte Ordnung der… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»