Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

rhetor

  • 61 denominatio

    dēnōmĭnātĭo, ōnis, f. [denomino], rhetor. t. t., the substitution of the name of an object for that of another to which it has some relation, as the name of the cause for that of the effect, of the property for that of the substance, etc.; a metonymy, Auct. Her. 4, 32; cf. Quint. 8, 6, 23 sq., and immutatio.

    Lewis & Short latin dictionary > denominatio

  • 62 depositio

    dēpŏsĭtĭo, ōnis, f. [depono] (post-Aug.; most freq. in jurid. Lat.).
    I.
    Lit., a laying down, putting off.
    A.
    A depositing for safe-keeping, Dig. 16, 3, 1; 5; 17.—
    B.
    A pulling or tearing down:

    aedificii,

    Dig. 4, 2, 9, § 2.—
    C.
    A depositing in the earth, burying, Inscr. Orell. 1121 (of 384 A.D.).—
    D.
    A parting from, getting rid of:

    carnis sordium,

    Vulg. 1 Pet. 3, 21; cf.:

    tabernaculi mei,

    i. e. the body, id. 2 Pet. 1, 14.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.: testium, a deposition, testimony, Cod. 2, 43, 3: dignitatis, a lowering, degradation, Dig. 48, 19, 8 init.
    B.
    In rhetor.
    (α).
    The close of a period:

    prout aut depositio aut inceptio aut transitus postulabit,

    Quint. 11, 3, 46 Spald.—
    (β).
    The lowering of voice, sound, or speed of utterance, = Gr. thesis (opp. arsis = elatio), Mart. Cap. 9, § 974.

    Lewis & Short latin dictionary > depositio

  • 63 depulsio

    dēpulsĭo, ōnis, f. [depello].
    I.
    A driving off, driving away, repelling, warding off.
    A.
    In gen.:

    depulsio mali,

    Cic. Fin. 2, 13, 41:

    doloris,

    id. ib. 5, 7, 17:

    servitutis,

    id. Phil. 8, 4, 12.—
    B.
    Esp. in rhetor., a defence against a charge, Cic. Inv. 2, 26, 79; 1, 10, 13; Cels. ap. Quint. 3, 6, 13; Quint. ib. § 17 al.—
    * II.
    A lowering, sinking down of the eyes:

    luminum,

    Cic. Univ. 14, 42.

    Lewis & Short latin dictionary > depulsio

  • 64 derivatio

    dērīvātĭo, ōnis, f. [derivo], a leading off, turning off, turning away.
    I.
    Lit.: derivationes fluminum, * Cic. Off. 2, 4, 14:

    sollemnis (sc. lacus Albani),

    Liv. 5, 15 (cf. shortly before, priusquam ex lacu Albano aqua emissa foret).—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    dictum aliquod in aliquem usum tuum opportuna derivatione convertere,

    Macr. S. 6, 1.—
    B.
    Esp.
    1.
    In grammat. lang., derivation, etymology of words, Plin. ap. Serv. Aen. 9, 706; Dig. 50, 16, 57; Charis. p. 73 P. et saep.—
    2.
    In rhetor.
    (α).
    An exchanging of one word for another of like meaning, to soften the expression (as fortis for temerarius, liberalis for prodigus, etc.), Quint. 3, 7, 25.—
    (β).
    As rhet. fig. = parêgmenon, the development of a preceding statement or conception into a new thought, Jul. Ruf. Schem. Lex. § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > derivatio

  • 65 descriptio

    dēscriptĭo, ōnis (in MSS. and edd. often confounded with discriptio, v. infra), f. [describo] (freq. in Cic.), a marking out, delineation, copy, transcript: in concreto.
    I.
    Lit. (rare):

    eadem caeli descriptio,

    Cic. Rep. 6, 22; cf. id. ib. 1, 14:

    explicate descriptionem imaginemque tabularum,

    id. Verr. 2, 2, 77 fin. In plur.:

    numeris aut descriptionibus aliquid explicare,

    id. Tusc. 1, 17:

    volutarum,

    sketches, drawings, Vitr. 3, 3:

    orbis terrarum,

    maps, id. 8, 2 et saep. —Far more freq.,
    II.
    Trop.
    A.
    A representation, delineation, description:

    nominis brevis et aperta descriptio,

    Cic. Inv. 2, 18:

    dilucida locorum,

    Quint. 9, 2, 44:

    regionum,

    id. 4, 3, 12:

    Siciliae,

    id. 11, 3, 164:

    convivii luxuriosi,

    id. 8, 3, 66 et saep.—In rhetor., the delineating of character, Cic. Top. 22, 83; id. de Or. 3, 53, 205; Quint. 9, 1, 31; cf. Auct. Her. 4, 39, 51.—
    B.
    A proper disposition, order, arrangement:

    via descriptionis atque ordinis (in oratione),

    id. de Or. 2, 9, 36:

    aedificandi,

    id. Off. 1, 39;

    legionum et auxiliorum,

    Suet. Tib. 30:

    descriptio centuriarum classiumque non erat,

    Liv. 4, 4, 2:

    populi,

    Vulg. 2 Reg. 24, 9.—In plur.:

    descriptiones temporum,

    id. Ac. 1, 3, 19 et saep. (Descriptio is often found in MSS. and edd. in the sense of distribution, division; but here the proper form is discriptio, [p. 556] e. g. Cic. Rep. 2, 22; id. de Off. 1, 7, 21 saep.)

    Lewis & Short latin dictionary > descriptio

  • 66 desino

    dē-sĭno, sĭi (rarely īvi, Sol. 35, 4, v. Neue, Form. II. 404; also, sync. perf.:

    desit,

    Mart. 6, 26, 3:

    desisse,

    Cic. Fam. 9, 24, 2; Suet. Ner. 33; 46; Gell. 15, 16, 2:

    desissem, Catull. 36, 5 al.: DESI, dissyl.,

    Inscr. Orell. 71), sĭtum, 3, v. a. and n.—Prop., to put or set down; hence, to leave off, give over, cease, desist (opp. coepi, the construction of which it for the most part follows; cf. for syn.: cesso, cunctor, tergiversor, defugio, haesito, moror, tardor; desisto, omitto, intermitto, praetermitto, praetereo, etc.).
    I.
    Act.
    (α).
    With inf. act.:

    illud jam mirari desino,

    Cic. de Or. 2, 14, 59:

    te uti teste,

    id. Rep. 1, 39:

    commemorare eos,

    id. ib. 1, 1:

    amare,

    Plaut. Bac. 1, 1, 67:

    lacessere,

    Ter. Eun. prol. 16:

    maledicere,

    id. And. prol. 22: de compositione loqui, *Caes. B. C. 3, 19 fin. et saep.—Less freq.,
    (β).
    with inf. pass.:

    ubi ipsi Desierunt vorti,

    Lucr. 4, 403:

    moveri,

    Cic. Rep. 6, 25:

    fieri,

    id. Att. 1, 19, 9:

    cerni,

    Quint. 8, 5, 29:

    quaeri ab eo,

    id. 11, 3, 6:

    inquiri,

    Ov. M. 6, 616 al. —
    (γ).
    With acc. (mostly poet.):

    artem,

    Cic. Fam. 7, 1, 4; Suet. Tib. 36; Gell. 15, 16, 2:

    seditionem,

    id. 2, 12, 3:

    versus,

    Verg. E. 8, 61; cf.

    plura,

    id. ib. 5, 19;

    9, 66: Titania bella,

    Sil. 12, 725: lugubres voces, Ap. Mag. 5, p.170 al.—
    B.
    Pass. (usually in the tempp. perff.):

    veteres orationes a plerisque legi sunt desitae,

    Cic. Brut. 32, 123; cf. id. Off. 2, 8, 27; and:

    Persei numquam desitum celebrari nomen,

    Liv. 42, 49:

    censores creari desitos,

    Suet. Aug. 37:

    sermone abhinc multis annis jam desito,

    Gell. 1, 10, 2:

    nectier postea desitum,

    Cic. Rep. 2, 34; cf. id. Fin. 2, 13, 43: coeptum per eos qui volebant, desitum est per hunc, qui decessit, id. Cornel. Fragm. ap. Prisc. p. 809 P.— In the pres.:

    tunc bene desinitur,

    Ov. A. A. 1, 411.—
    II.
    Neutr., to cease, stop, end, close (not freq. till after the Aug. period).
    A.
    In gen.:' omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere, Sall. J. 83, 2:

    ferrea primum desinet gens,

    Verg. E. 4, 9:

    desierant imbres,

    Ov. M. 5, 285:

    desinat ira,

    id. H. 3, 89:

    cetera, fragilia et caduca occidunt desinuntque,

    perish, Plin. Ep. 2, 10, 4 et saep.:

    cauda desinit in piscem,

    Ov. M. 4, 727; cf. Hor. A. P. 4; Verg. A. 10, 211; Sen. Ep. 92, 10; 24, 26: Plin. 8, 33, 51, § 121:

    (gemma) ad vini colorem accedens, prius quam eum degustet, in viola desinit fulgor,

    Plin. 37, 9, 40, § 121:

    Pyrenaeus desinens,

    i. e. their extreme end, Flor. 4, 12, 46.—
    A.
    With abl. and in:

    in quo desinimus,

    Ov. M. 8, 597; or abl. alone:

    desine quaeso communibus locis,

    Cic. Ac. 2, 25, 80.—With gen., poet. (like the Gr. pauein and lêgein):

    querelarum,

    Hor. Od. 2, 9, 17:

    irae,

    Sil. 10, 84.— Absol.: Mi. Ah! pergisne? De. Jam jam desino, Ter. Ad. 5, 3, 67:

    ut incipiendi (sc. sermonem) ratio fuerit, ita sit desinendi modus,

    Cic. Off. 1, 37 fin.;

    so opp. incipere,

    Quint. 9, 2, 19; 11, 3, 35:

    quo ex genere coeperis translationes, hoc desinas,

    id. 8, 6, 50: cantasse eum publice Oedipodem exsulem atque in hoc desisse versu: Thanein m anôige, etc., Suet. Ner. 46 fin.:

    a praeceptis incipio, desino in exemplis,

    Sen. Cons. ad Marc. 2, 1.—In colloq. lang. desine sometimes like the Gr. paue (cf. Lidd. and Scott, under pauô, no. II.), leave off! give over! stop! be still! etc.: Ba. Heu, heu, heu! Ps. Desine, Plaut. Ps. 5, 2, 51; so Ter. And. 5, 6, 8; id. Eun. 2, 3, 56 al. —
    B.
    Esp., in rhetor., of the close of a period, to end, close:

    illa, quae similiter desinunt, etc.,

    Cic. de Or. 3, 54; cf. Quint. 9, 3, 79; 9, 4, 42 et saep.; cf. cado, no. II.

    Lewis & Short latin dictionary > desino

  • 67 dico

    1.
    dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].
    I.
    To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,
    II.
    Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).
    A.
    Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:

    donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,

    Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:

    ara condita atque dicata,

    Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,

    aram,

    id. 1, 7; 1, 20:

    capitolium, templum Jovis O. M.,

    id. 22, 38 fin.:

    templa,

    Ov. F. 1, 610:

    delubrum ex manubiis,

    Plin. 7, 26, 27, § 97:

    lychnuchum Apollini,

    id. 34, 3, 8, § 14:

    statuas Olympiae,

    id. 34, 4, 9, § 16:

    vehiculum,

    Tac. G. 40:

    carmen Veneri,

    Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:

    cygni Apollini dicati,

    Cic. Tusc. 1, 30, 73.—
    2.
    With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):

    Janus geminus a Numa dicatus,

    Plin. 34, 7, 16, § 34:

    inter numina dicatus Augustus,

    Tac. A. 1, 59.—
    B.
    Transf., beyond the relig. sphere.
    1.
    To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;

    aurium operam tibi dico,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,

    operam,

    id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:

    hunc totum diem tibi,

    Cic. Leg. 2, 3, 7:

    tuum studium meae laudi,

    id. Fam. 2, 6, 4:

    genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,

    id. Or. 13, 42:

    librum Maecenati,

    Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:

    librum laudibus ptisanae,

    id. 18, 7, 15, § 75 al.:

    (Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,

    Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:

    se Crasso,

    Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:

    se alii civitati,

    to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;

    for which: se in aliam civitatem,

    id. ib. 12 fin.
    * 2.
    (I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:

    nova signa novamque aquilam,

    Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:

    loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,

    Inscr. Orell. 1083.
    2.
    dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:

    dixti,

    Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:

    dixis,

    Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:

    dixem = dixissem,

    Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,

    Plaut. Am. 1, 1, 228:

    advenisse familiarem dicito,

    id. ib. 1, 1, 197:

    haec uti sunt facta ero dicam,

    id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:

    signi dic quid est?

    id. ib. 1, 1, 265:

    si dixero mendacium,

    id. ib. 1, 1, 43; cf.

    opp. vera dico,

    id. ib. 1, 1, 238 al.:

    quo facto aut dicto adest opus,

    id. ib. 1, 1, 15; cf.:

    dictu opus est,

    Ter. Heaut. 5, 1, 68:

    nihil est dictu facilius,

    id. Phorm. 2, 1, 70:

    turpe dictu,

    id. Ad. 2, 4, 11:

    indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,

    Plaut. Curc. 4, 2, 27:

    ille, quem dixi,

    whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:

    stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,

    Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:

    mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—
    b.
    Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:

    non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,

    id. Fin. 3, 18, 60; so,

    dicitur,

    Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:

    Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,

    Tac. H. 4, 52; so,

    dicebatur,

    id. A. 1, 10:

    in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,

    Ter. And. 4, 5, 1:

    dictum est,

    Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:

    ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:

    ut supra dictum est,

    Sall. J. 96, 1:

    sicut ante dictum est,

    Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—
    c.
    (See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:

    ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,

    Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:

    dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,

    Hor. Od. 3, 30, 10 al.:

    illi socius esse diceris,

    Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:

    qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,

    Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:

    quot annos nata dicitur?

    Plaut. Cist. 4, 2, 89:

    is nunc dicitur venturus peregre,

    id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—
    d.
    Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:

    dictum ac factum reddidi,

    it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:

    dicto citius,

    Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:

    dicto prope citius,

    Liv. 23, 47, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn.
    a.
    To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):

    quem esse negas, eundem esse dicis,

    Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:

    dicebant, ego negabam,

    id. Fam. 3, 8, 5; and:

    quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?

    id. Rab. Post. 12, 35.—
    b.
    For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;

    but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,

    Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,

    freq. in Liv. when the negation precedes,

    id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—
    2.
    dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:

    utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,

    Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:

    ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,

    Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—
    3.
    In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.
    (α).
    With acc.:

    oratio dicta de scripto,

    Cic. Planc. 30 fin.; cf.:

    sententiam de scripto,

    id. Att. 4, 3, 3:

    controversias,

    Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:

    prooemium ac narrationem et argumenta,

    id. 2, 20, 10:

    exordia,

    id. 11, 3, 161:

    theses et communes locos,

    id. 2, 1, 9:

    materias,

    id. 2, 4, 41:

    versus,

    Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:

    causam, of the defendant or his attorney,

    to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.

    causas (said of the attorney),

    Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:

    jus,

    to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—
    (β).
    With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:

    ad unum judicem,

    Cic. Opt. Gen. 4, 10:

    ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—
    (γ).
    With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:

    non audeo ad ista dicere,

    Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—
    (δ).
    Absol.:

    nec idem loqui, quod dicere,

    Cic. Or. 32:

    est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,

    id. Off. 1, 1, 2; so,

    de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,

    I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;

    thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,

    Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:

    causam nullam or causam haud dico,

    I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—
    4.
    To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):

    tibi dicere laudes,

    Tib. 1, 3, 31; so,

    laudes Phoebi et Dianae,

    Hor. C. S. 76:

    Dianam, Cynthium, Latonam,

    id. C. 1, 21, 1:

    Alciden puerosque Ledae,

    id. ib. 1, 12, 25:

    caelestes, pugilemve equumve,

    id. ib. 4, 2, 19:

    Pelidae stomachum,

    id. ib. 1, 6, 5:

    bella,

    id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:

    carmen,

    Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:

    modos,

    Hor. C. 3, 11, 7:

    silvestrium naturas,

    Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:

    temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

    Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:

    vir neque silendus neque dicendus sine cura,

    Vell. 2, 13.—
    b.
    Of prophecies, to predict, foretell:

    bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,

    Hor. C. 3, 3, 58:

    sortes per carmina,

    id. A. P. 403:

    quicquid,

    id. S. 2, 5, 59:

    hoc (Delphi),

    Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—
    5.
    To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—
    6.
    To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:

    Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,

    Verg. A. 3, 335:

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. Od. 1, 2, 50:

    uxor quondam tua dicta,

    Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:

    dici beatus ante obitum nemo debet,

    Ov. M. 3, 135.—
    7.
    To name, appoint one to an office:

    ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,

    Cic. Att. 9, 15, 2: so,

    dictatorem,

    Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:

    consulem,

    id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):

    magistrum equitum,

    id. 6, 39:

    aedilem,

    id. 9, 46:

    arbitrum bibendi,

    Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—
    8.
    To appoint, set apart. fix upon, settle:

    nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,

    Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:

    dotis paululum vicino suo,

    Afran. ib. 26:

    pecuniam omnem suam doti,

    Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:

    diem nuptiis,

    Ter. And. 1, 1, 75:

    diem operi,

    Cic. Verr. 2, 1, 57:

    diem juris,

    Plaut. Men. 4, 2, 16:

    diem exercitui ad conveniendum Pharas,

    Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:

    locum consiliis,

    id. 25, 16:

    leges pacis,

    id. 33, 12; cf.:

    leges victis,

    id. 34, 57:

    legem tibi,

    Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:

    legem sibi,

    to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:

    pretium muneri,

    Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:

    eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,

    Sall. J. 113, 6.—
    9.
    To utter, express, esp. in phrases:

    non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,

    Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:

    dici vix potest quanta sit vis, etc.,

    id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—
    10.
    (Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:

    dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,

    Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:

    tibi (ego) dico,

    I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:

    tibi dicimus,

    Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—
    11.
    Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.
    II.
    Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:

    nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,

    Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:

    uxoris dico, non tuam,

    Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.
    A.
    In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,

    istaec dicta dicere,

    Plaut. Trin. 1, 2, 40:

    docta,

    id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.

    condocta,

    Plaut. Poen. 3, 2, 3:

    meum,

    id. As. 2, 4, 1:

    ridiculum,

    id. Capt. 3, 1, 22:

    minimum,

    Cic. Fam. 1, 9:

    ferocibus dictis rem nobilitare,

    Liv. 23, 47, 4 al.:

    ob admissum foede dictumve superbe,

    Lucr. 5, 1224; cf.

    facete,

    Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:

    lepide,

    Plaut. Most. 1, 3, 103:

    absurde,

    id. Capt. 1, 1, 3:

    vere,

    Nep. Alc. 8, 4:

    ambigue,

    Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:

    feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),

    Plaut. Casin. 5, 4, 17.—
    B.
    In partic.
    1.
    A saying, maxim, proverb:

    aurea dicta,

    Lucr. 3, 12; cf.

    veridica,

    id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,
    2.
    For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—
    3.
    Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:

    rerum naturam expandere dictis,

    Lucr. 1, 126; 5, 56:

    Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,

    Prop. 4 (5), 1, 61.—
    4.
    A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—
    5.
    An order, command:

    dicto paruit consul,

    Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:

    haec dicta dedit,

    Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—
    6.
    A promise, assurance:

    illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,

    Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > dico

  • 68 dictio

    dictĭo, ōnis, f. [2. dico], a saying, speaking, uttering, delivery.
    I.
    In gen.
    A.
    (Good prose, for the most part only in jurid. and rhetor. lang.) Sententiae, Cic. Inv. 2, 4: testimonii, i. e. the right of giving testimony, *Ter. Ph. 2, 1, 63:

    causae,

    a defending, pleading, Cic. Quint. 10, 35; id. Sest. 17 fin.; * Caes. B. G. 1, 4, 2; Liv. 7, 5 al.:

    multae ovium et boum,

    Cic. Rep. 2, 9 fin.
    B.
    Kinds of delivery, style, diction:

    seposuisse a ceteris dictionibus eam partem dicendi, quae, etc.,

    id. de Or. 1, 6, 22; so,

    oratoriae,

    id. ib. 2, 67, 270:

    subitae,

    id. ib. 1, 33, 152: et vero fuit in hoc (Crasso) popularis dictio excellens;

    Antonii genus dicendi multo aptius, etc.,

    id. Brut. 44, 165:

    extemporales,

    Quint. 2, 4, 27:

    discipulorum,

    declamation, id. 2, 2, 6 al.:

    saeptuosa dictione, opp. aperte dicere,

    Pac. Com. Frag. v. 5 Rib.— Hence,
    C.
    The use of a word or phrase, a mode of expression, Quint. 9, 1, 17; 9, 1, 4; Gell. 7, 9, 13; 11, 3, 5.—
    D.
    A word, = verbum, vocabulum (late Lat.), Prisc. II. p. 51, 10 al.—
    II.
    Esp.
    A.
    (Cf. dictum, B. 4.) An oracular response, prediction (rare; not in Cic.): flexa, non falsa autumare dictio Delphis solet, Pac. ap. Non. 237, 4 (Rib. Trag. v. 308); Att. ap. Auct. Her. 2, 26, 42; Liv. 8, 24, 2.—
    B.
    The art of speaking, oratory:

    dictioni operam dare,

    Cic. Tusc. 2, 3, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > dictio

  • 69 enthymema

    enthymēma, ătis, n., = enthumêma, rhetor. and dialect. t. t.
    I.
    A reflection, meditation, an argument (pure Lat. commentatio), Quint. 5, 10, 1; 5, 14, 1; 24; 8, 5, 4 et saep.; Cic. Top. 14; Juv. 6, 450.—
    II.
    A conclusion drawn from the contrary, Cic. Top. 13, 55; Quint. 8, 5, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > enthymema

  • 70 enumeratio

    ē-nŭmĕrātĭo, ōnis, f. [enumero], a counting up, enumerating.
    I.
    In gen.:

    malorum,

    Cic. Leg. 3, 10:

    bonorum et malorum,

    id. Part. Or. 17, 58:

    singulorum argumentorum,

    id. Clu. 24:

    oratorum,

    id. Brut. 36 fin.
    II.
    In rhetor. lang., a recapitulation (Gr. anakephalaiôsis), Cic. Inv. 1, 29, 45; 1, 52; Quint. 5, 14, 11; 6, 1, 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > enumeratio

  • 71 enuncio

    ē-nuntĭo ( enuncio), āvi, ātum, 1, v. a., to say out (esp. something that should be kept secret), to divulge, disclose, to report, tell.
    I.
    Prop. (good prose):

    ut, quod meae concreditumst taciturnitati clam, ne enuntiarem, quoiquam,

    Plaut. Trin. 1, 2, 106:

    sociorum consilia adversariis,

    Cic. Rosc. Am. 40, 117; cf. Caes. B. G. 1, 17, 5:

    rem Helvetiis per indicium,

    id. ib. 1, 4, 1; cf.:

    dolum Ciceroni per Fulviam,

    Sall. C. 28, 2:

    mysteria,

    Cic. Mur. 11, 25; id. de Or. 1, 47, 206; cf. Liv. 10, 38; 23, 35; Caes, B. G. 1, 31, 2; 5, 58, 1 et saep.— With acc. and inf., Plaut. Poen. 4, 2, 66.— Absol., Caes. B. G. 1, 30 fin.
    II.
    Transf., in gen., to speak out, say, express, declare (for the most part only in Cic. and Quint. in the rhetor., dialect., and gram. signif.):

    cum inflexo commentatoque verbo res eadem enuntiatur ornatius,

    Cic. de Or. 3, 42, 168:

    sententias breviter,

    id. Fin. 2, 7, 20:

    obscena nudis nominibus,

    Quint. 8, 3, 38:

    voluntatem aliquam,

    id. 3, 3, 1; cf. id. 9, 1, 16; 8, 3, 62: fundamentum dialecticae est, quicquid enuntietur (id autem appellant axiôma, quod est quasi effatum) aut verum esse, aut falsum, etc., Cic. Ac. 2, 29 fin. —Cf. in the part. subst.: ēnuntiā-tum, i, n., a proposition, = enuntiatio, Cic. Fat. 9, 19, and 12, 28.—
    B.
    To pronounce, utter:

    (litterae) quae scribuntur aliter quam enuntiantur,

    Quint. 1, 7, 28; cf. id. 1, 5, 18; 1, 11, 4; 2, 11, 4 al.: masculino genere cor, ut multa alia, enuntiavit Ennius, Caesell. ap. Gell. 7, 2, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > enuncio

  • 72 enuntiatio

    ēnuntĭātĭo ( enunciat-), ōnis, f. [enuntio], in rhetor. and dialect. lang., a declaration, enunciation, proposition, Cic. Fat. 1; 10; 12; Quint. 7, 3, 2; 9, 1, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > enuntiatio

  • 73 enuntio

    ē-nuntĭo ( enuncio), āvi, ātum, 1, v. a., to say out (esp. something that should be kept secret), to divulge, disclose, to report, tell.
    I.
    Prop. (good prose):

    ut, quod meae concreditumst taciturnitati clam, ne enuntiarem, quoiquam,

    Plaut. Trin. 1, 2, 106:

    sociorum consilia adversariis,

    Cic. Rosc. Am. 40, 117; cf. Caes. B. G. 1, 17, 5:

    rem Helvetiis per indicium,

    id. ib. 1, 4, 1; cf.:

    dolum Ciceroni per Fulviam,

    Sall. C. 28, 2:

    mysteria,

    Cic. Mur. 11, 25; id. de Or. 1, 47, 206; cf. Liv. 10, 38; 23, 35; Caes, B. G. 1, 31, 2; 5, 58, 1 et saep.— With acc. and inf., Plaut. Poen. 4, 2, 66.— Absol., Caes. B. G. 1, 30 fin.
    II.
    Transf., in gen., to speak out, say, express, declare (for the most part only in Cic. and Quint. in the rhetor., dialect., and gram. signif.):

    cum inflexo commentatoque verbo res eadem enuntiatur ornatius,

    Cic. de Or. 3, 42, 168:

    sententias breviter,

    id. Fin. 2, 7, 20:

    obscena nudis nominibus,

    Quint. 8, 3, 38:

    voluntatem aliquam,

    id. 3, 3, 1; cf. id. 9, 1, 16; 8, 3, 62: fundamentum dialecticae est, quicquid enuntietur (id autem appellant axiôma, quod est quasi effatum) aut verum esse, aut falsum, etc., Cic. Ac. 2, 29 fin. —Cf. in the part. subst.: ēnuntiā-tum, i, n., a proposition, = enuntiatio, Cic. Fat. 9, 19, and 12, 28.—
    B.
    To pronounce, utter:

    (litterae) quae scribuntur aliter quam enuntiantur,

    Quint. 1, 7, 28; cf. id. 1, 5, 18; 1, 11, 4; 2, 11, 4 al.: masculino genere cor, ut multa alia, enuntiavit Ennius, Caesell. ap. Gell. 7, 2, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > enuntio

  • 74 extemporalis

    extempŏrālis, e, adj. [ex tempore, v. tempus, C.], on the spur of the moment, without preparation, extempore, extemporary, extemporaneous (post-Aug.;

    in Cic.: subitus, fortuitus): oratio,

    Quint. 4, 1, 54; 11, 2, 3:

    dictiones,

    id. 2, 4, 27:

    actio,

    id. 10, 7, 16:

    garrulitas,

    id. 2, 4, 15:

    facilitas,

    id. 10, 7, 18:

    temeritas,

    id. 10, 6, 6:

    audacia,

    Tac. Or. 6:

    facultas,

    Suet. Aug. 84:

    color,

    Quint. 10, 6, 5:

    figurae,

    Plin. Ep. 1, 20, 10:

    fortuna,

    Quint. 10, 6, 1:

    successus,

    id. 10, 7, 13:

    rhetor,

    Mart. 5, 54:

    contenti extemporali cibo,

    i. e. that easily provided, Lact. 1, 4, 6.— Adv.: extempŏrālĭter, extemporaneously, on the moment:

    scribere,

    Sid. Ep. 9, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > extemporalis

  • 75 finio

    fīnĭo, īvi or ĭi, ītum, 4, v. a. [finis], to limit, bound, enclose within boundaries (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    populi Romani imperium Rhenum finire,

    Caes. B. G. 4, 16, 4:

    quo (jugo) Cappadocia finitur ab Armenia, Auct. B. Alex. 35, 5: Tmolus Sardibus hinc, illinc parvis finitur Hypaepis,

    Ov. M. 11, 152; Vell. 2, 126, 3:

    rem res finire videtur (followed by terminare),

    Lucr. 1, 998:

    riparum clausas margine finit aquas,

    Ov. F. 2, 222:

    signum animo,

    Liv. 1, 18, 8:

    in ore sita lingua est, finita dentibus,

    Cic. N. D. 2, 59, 149.—
    B.
    In partic.: finiens orbis or circulus, the horizon: illi orbes, qui aspectum nostrum definiunt, qui a Graecis horizontes nominantur, a nobis finientes rectissime nominari possunt, Cic. Div. 2, 44, 92:

    circulus,

    Sen. Q. N. 5, 17, 2.
    II.
    Trop.
    A.
    To set bounds to, restrain, check:

    equidem illud ipsum non nimium probo, philosophum loqui de cupiditatibus finiendis: an potest cupiditas finiri?

    Cic. Fin. 2, 9, 27; cf.:

    cupiditates satietate,

    id. ib. 2, 20, 64:

    deliberativas miror a quibusdam sola utilitate finitas,

    Quint. 3, 8, 1.—
    B.
    For definio, to prescribe, determine, fix, appoint, assign:

    sepulcris novis finivit modum,

    Cic. Leg, 2, 26, 66:

    AD EAM REM RATIONE CVRSVS ANNVOS SACERDOTES FINIVNTO,

    id. ib. 2, 8, 20:

    spatia omnis temporis numero noctium,

    Caes. B. G. 6, 18, 2; cf.: Hercyniae silvae latitudo novem dierum iter patet;

    non enim aliter finiri potest,

    i. e. its extent cannot be described more accurately, id. ib. 6, 25, 1; so too is to be explained the disputed passage: hoc autem sphaerae genus, in quo solis et lunae motus inessent... in illa sphaera solida non potuisse finiri, this sort of (movable) celestial globe... could not be defined, marked out, on that solid globe (of Thales), Cic. Rep. 1, 14:

    locum, in quo dimicaturi essent,

    Liv. 42, 47, 5:

    ut si finias equum, genus est animal, species mortale, etc.,

    Quint. 7, 3, 3; cf.:

    rhetorice finitur varie,

    id. 2, 15, 1:

    sit nobis orator is, qui a M. Catone finitur,

    id. 12, 1, 1; 12, 3, 40.— Pass. impers.:

    de pecunia finitur, Ne major causa ludorum consumeretur quam, etc.,

    Liv. 40, 44, 10.—
    C.
    To put an end to, to finish, terminate:

    bellum,

    Caes. B. C. 3, 51, 3; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 8; Vell. 2, 17, 1:

    prandia nigris moris,

    Hor. S. 2, 4, 23: graves labores morte, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (transl. from Eurip. ponôn pepaumenon):

    dolores morte,

    id. Fin. 1, 15, 49:

    tristitiam vitaeque labores molli mero,

    Hor. C. 1, 7, 17:

    labores,

    id. ib. 3, 4, 39; id. S. 1, 1, 93:

    dolores,

    id. ib. 2, 3, 263:

    studia,

    id. Ep. 2, 2, 104:

    amores,

    id. C. 1, 19, 4:

    sitim,

    id. Ep. 2, 2, 146:

    honores aequo animo,

    Vell. 2, 33, 3:

    vitam mihi ense,

    Ov. Tr. 3, 7, 49:

    vitam voluntariā morte, inediā, etc.,

    Plin. 6, 19, 22, § 66; 8, 42, 64, § 157;

    so very rarely of a natural death: Valerianus in illo dedecore vitam finivit,

    Lact. Mort. Pers. 5, 6; cf. Tac. A. 1, 9; Sen. Ep. 66, 43:

    praecipitare te et finire,

    Sen. Cons. ad Marc. 3, 3:

    (Burrus) impedito meatu spiritum finiebat,

    Tac. A. 14, 51:

    animam,

    Ov. M. 7, 591:

    (distinctiones) interest sermonem finiant an sensum,

    Quint. 11, 3, 37; cf.:

    ut verbum acuto sono finiant,

    to pronounce with the accent on the last syllable, id. 1, 5, 25.— Pass., to come to an end, close, be ended, terminate:

    ut senten tiae verbis finiantur,

    end, close with verbs, Cic. de Or. 3, 49, 191; cf.:

    nec solum componentur verba ratione, sed etiam finientur,

    id. Or. 49, 164:

    Latinum (verbum), quod o et n litteris finiretur, non reperiebant,

    Quint. 1, 5, 60; cf. id. 1, 6, 14.—
    2.
    In partic. ( poet. and in post-Aug. prose), to come to an end, to cease.
    a.
    To finish speaking, draw to a close, end:

    finierat Paean,

    Ov. M. 1, 566; 13, 123; 14, 441; cf.:

    finiturus eram, sed, etc.,

    id. A. A. 1, 755:

    ut semel finiam,

    Quint. 1, 12, 6; 8, 3, 55; cf.:

    denique, ut semel finiam,

    id. 9, 4, 138: 5, 13, 3; 11, 3, 59.—
    b.
    To come to one's end, to die:

    sic fuit utilius finiri ipsi, Cic. poët. Tusc. 1, 48, 115: sic Tiberius finivit octavo et septuagesimo aetatis anno,

    Tac. A. 6, 50 fin.; for which, in pass.:

    qui morbo finiuntur,

    Plin. Ep. 1, 12, 2:

    Seleucus quoque iisdem ferme diebus finitur,

    Just. 27, 3, 12; cf.:

    finita Juliorum domo,

    become extinct, Tac. H. 1, 16.—Hence, fīnītus, a, um, P. a. In rhetor., of words, that terminate properly, well-rounded, rhythmical:

    et ipsi infracta et amputata loquuntur et eos vituperant, qui apta et finita pronuntiant,

    Cic. Or. 51, 170.— Sup.:

    finitissimus,

    Prisc. 1076 P.— Adv.: fīnītē.
    * 1.
    (Acc. to II. A.) To a certain extent, within limits:

    avarus erit, sed finite,

    Cic. Fin. 2, 9, 27.—
    * 2.
    (Acc. to II. B.) Definitely, specifically:

    referri oportere ad senatum aut infinite de re publica, aut de singulis rebus finite,

    Gell. 14, 7, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > finio

  • 76 finite

    fīnĭo, īvi or ĭi, ītum, 4, v. a. [finis], to limit, bound, enclose within boundaries (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    populi Romani imperium Rhenum finire,

    Caes. B. G. 4, 16, 4:

    quo (jugo) Cappadocia finitur ab Armenia, Auct. B. Alex. 35, 5: Tmolus Sardibus hinc, illinc parvis finitur Hypaepis,

    Ov. M. 11, 152; Vell. 2, 126, 3:

    rem res finire videtur (followed by terminare),

    Lucr. 1, 998:

    riparum clausas margine finit aquas,

    Ov. F. 2, 222:

    signum animo,

    Liv. 1, 18, 8:

    in ore sita lingua est, finita dentibus,

    Cic. N. D. 2, 59, 149.—
    B.
    In partic.: finiens orbis or circulus, the horizon: illi orbes, qui aspectum nostrum definiunt, qui a Graecis horizontes nominantur, a nobis finientes rectissime nominari possunt, Cic. Div. 2, 44, 92:

    circulus,

    Sen. Q. N. 5, 17, 2.
    II.
    Trop.
    A.
    To set bounds to, restrain, check:

    equidem illud ipsum non nimium probo, philosophum loqui de cupiditatibus finiendis: an potest cupiditas finiri?

    Cic. Fin. 2, 9, 27; cf.:

    cupiditates satietate,

    id. ib. 2, 20, 64:

    deliberativas miror a quibusdam sola utilitate finitas,

    Quint. 3, 8, 1.—
    B.
    For definio, to prescribe, determine, fix, appoint, assign:

    sepulcris novis finivit modum,

    Cic. Leg, 2, 26, 66:

    AD EAM REM RATIONE CVRSVS ANNVOS SACERDOTES FINIVNTO,

    id. ib. 2, 8, 20:

    spatia omnis temporis numero noctium,

    Caes. B. G. 6, 18, 2; cf.: Hercyniae silvae latitudo novem dierum iter patet;

    non enim aliter finiri potest,

    i. e. its extent cannot be described more accurately, id. ib. 6, 25, 1; so too is to be explained the disputed passage: hoc autem sphaerae genus, in quo solis et lunae motus inessent... in illa sphaera solida non potuisse finiri, this sort of (movable) celestial globe... could not be defined, marked out, on that solid globe (of Thales), Cic. Rep. 1, 14:

    locum, in quo dimicaturi essent,

    Liv. 42, 47, 5:

    ut si finias equum, genus est animal, species mortale, etc.,

    Quint. 7, 3, 3; cf.:

    rhetorice finitur varie,

    id. 2, 15, 1:

    sit nobis orator is, qui a M. Catone finitur,

    id. 12, 1, 1; 12, 3, 40.— Pass. impers.:

    de pecunia finitur, Ne major causa ludorum consumeretur quam, etc.,

    Liv. 40, 44, 10.—
    C.
    To put an end to, to finish, terminate:

    bellum,

    Caes. B. C. 3, 51, 3; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 8; Vell. 2, 17, 1:

    prandia nigris moris,

    Hor. S. 2, 4, 23: graves labores morte, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (transl. from Eurip. ponôn pepaumenon):

    dolores morte,

    id. Fin. 1, 15, 49:

    tristitiam vitaeque labores molli mero,

    Hor. C. 1, 7, 17:

    labores,

    id. ib. 3, 4, 39; id. S. 1, 1, 93:

    dolores,

    id. ib. 2, 3, 263:

    studia,

    id. Ep. 2, 2, 104:

    amores,

    id. C. 1, 19, 4:

    sitim,

    id. Ep. 2, 2, 146:

    honores aequo animo,

    Vell. 2, 33, 3:

    vitam mihi ense,

    Ov. Tr. 3, 7, 49:

    vitam voluntariā morte, inediā, etc.,

    Plin. 6, 19, 22, § 66; 8, 42, 64, § 157;

    so very rarely of a natural death: Valerianus in illo dedecore vitam finivit,

    Lact. Mort. Pers. 5, 6; cf. Tac. A. 1, 9; Sen. Ep. 66, 43:

    praecipitare te et finire,

    Sen. Cons. ad Marc. 3, 3:

    (Burrus) impedito meatu spiritum finiebat,

    Tac. A. 14, 51:

    animam,

    Ov. M. 7, 591:

    (distinctiones) interest sermonem finiant an sensum,

    Quint. 11, 3, 37; cf.:

    ut verbum acuto sono finiant,

    to pronounce with the accent on the last syllable, id. 1, 5, 25.— Pass., to come to an end, close, be ended, terminate:

    ut senten tiae verbis finiantur,

    end, close with verbs, Cic. de Or. 3, 49, 191; cf.:

    nec solum componentur verba ratione, sed etiam finientur,

    id. Or. 49, 164:

    Latinum (verbum), quod o et n litteris finiretur, non reperiebant,

    Quint. 1, 5, 60; cf. id. 1, 6, 14.—
    2.
    In partic. ( poet. and in post-Aug. prose), to come to an end, to cease.
    a.
    To finish speaking, draw to a close, end:

    finierat Paean,

    Ov. M. 1, 566; 13, 123; 14, 441; cf.:

    finiturus eram, sed, etc.,

    id. A. A. 1, 755:

    ut semel finiam,

    Quint. 1, 12, 6; 8, 3, 55; cf.:

    denique, ut semel finiam,

    id. 9, 4, 138: 5, 13, 3; 11, 3, 59.—
    b.
    To come to one's end, to die:

    sic fuit utilius finiri ipsi, Cic. poët. Tusc. 1, 48, 115: sic Tiberius finivit octavo et septuagesimo aetatis anno,

    Tac. A. 6, 50 fin.; for which, in pass.:

    qui morbo finiuntur,

    Plin. Ep. 1, 12, 2:

    Seleucus quoque iisdem ferme diebus finitur,

    Just. 27, 3, 12; cf.:

    finita Juliorum domo,

    become extinct, Tac. H. 1, 16.—Hence, fīnītus, a, um, P. a. In rhetor., of words, that terminate properly, well-rounded, rhythmical:

    et ipsi infracta et amputata loquuntur et eos vituperant, qui apta et finita pronuntiant,

    Cic. Or. 51, 170.— Sup.:

    finitissimus,

    Prisc. 1076 P.— Adv.: fīnītē.
    * 1.
    (Acc. to II. A.) To a certain extent, within limits:

    avarus erit, sed finite,

    Cic. Fin. 2, 9, 27.—
    * 2.
    (Acc. to II. B.) Definitely, specifically:

    referri oportere ad senatum aut infinite de re publica, aut de singulis rebus finite,

    Gell. 14, 7, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > finite

  • 77 frater

    frāter, tris, m. [Sanscr. bhrātā; Gr. phratêr, phratôr, clansman; Goth. brothar; Engl. brother], a brother.
    I.
    Lit.:

    frater mi, salve,

    Plaut. Curc. 5, 2, 58; cf.:

    mi frater, mi frater, mi frater, tune id veritus es? etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 3, 1:

    amabo te, mi frater, ne, etc.,

    id. ib. 1, 4, 1:

    L. frater meus,

    id. Verr. 2, 4, 11, § 25:

    uxores habent inter se communes: et maxime fratres cum fratribus,

    Caes. B. G. 5, 14, 4; cf.:

    fratrem a fratre renuntiatum,

    id. ib. 7, 33, 3:

    et filius et fratris filius,

    id. ib. 5, 27, 2:

    fratris filia,

    Plin. Ep. 8, 11, 1:

    fratres gemini,

    twin-brothers, Cic. Clu. 16, 46; Hor. Ep. 1, 18, 41:

    fratres gemelli,

    Ov. H. 8, 77;

    also in the reverse order: gemini fratres,

    Cic. Div. 2, 43, 90; Liv. 1, 5, 6; Suet. Caes. 10; Verg. A. 7, 670; Ov. H. 17, 250 (and therefore wrongly censured by Quint.:

    quaedam ordine permutato fiunt supervacua, ut fratres gemini: nam si praecesserint gemini, fratres addere non est necesse,

    Quint. 9, 4, 24).— Also in sing.: To. Hic ejus geminus est frater. Do. Hiccine'st? To. Ac geminissimus. Do. Di deaeque et te et geminum fratrem excrucient, Plaut. Pers. 5, 2, 49 sq.:

    venimus fratrem quaesitum geminum germanum meum,

    my full twin-brother, id. Men. 2, 1, 7; cf.:

    spes mihi est, vos inventuros fratres germanos duos Geminos, una matre natos et patre uno uno die,

    id. ib. 5, 9, 43:

    Cn. Phaenius... frater germanus Q. Titinii,

    full brother, own brother, Cic. Verr. 2, 1, 49, § 128; id. Font. 17, 36:

    fratres uterini,

    brothers by the same mother, uterine brothers, Cod. Just. 5, 62, 21: fratribus illa (templa) deis fratres de gente deorum Circa Juturnae composuere lacus, the brothers of a race of gods (Tiberius and Drusus), descended from the divine brothers (Castor and Pollux), Ov. F. 1, 707.—Of the giants:

    fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 51:

    conjurati fratres,

    Verg. G. 1, 280.— Poet. of dogs:

    et Thous et Cyprio velox cum fratre Lycisca,

    Ov. M. 3, 220; Grat. Cyneg. 299.
    II.
    Transf.
    A.
    Like our word brother, as a familiar appellation of friends and lovers.
    1.
    In gen.:

    quam copiose laudatur Apronius a Timarchide... Volo, mi frater, fraterculo tuo credas: consorti quidem in lucris atque in furtis, gemino et simillimo nequitia, improbitate, audacia,

    Cic. Verr. 2, 3, 66, § 155:

    frater, pater, adde: Ut cuique est aetas, ita quemque facetus adopta,

    Hor. Ep. 1, 6, 54:

    frater erat Romae consulti rhetor,

    id. ib. 2, 2, 87:

    eheu cicatricum et sceleris pudet Fratrumque,

    i. e. of dear fellow-citizens, id. C. 1, 35, 34; Juv. 5, 135; cf. Phaedr. 1, 31, 5.—So freq. of civil wars:

    gaudent perfusi sanguine fratrum,

    Verg. G. 2, 510:

    crudeles gaudent in tristi funere fratrum,

    Lucr. 3, 70.—
    2.
    In partic.
    a.
    Of lovers:

    nisi intercederent mihi inimicitiae cum istius mulieris viro: fratre volui dicere: semper hic erro,

    Cic. Cael. 13, 32; cf. Tib. 3, 1, 23; Mart. 2, 4, 3; 10, 65, 14 (cf. soror); Petr. 9, 2.—
    b.
    In publicists' lang., an honorary title given to allies:

    Aedui, fratres consanguineique saepenumero a senatu appellati,

    Caes. B. G. 1, 32, 2; 2, 3, 5:

    non modo hostes, sed etiam fratres nostri Aedui,

    Cic. Fam. 7, 10 fin.:

    Aedui fratres nostri pugnant,

    id. Att. 1, 19, 2 (cf. fraternitas). —
    B.
    Fratres for brother and sister (as also the Gr. adelphoi):

    Lucius et Titia fratres emancipati a patre,

    Dig. 10, 2, 38:

    tres fratres, Titius, Naevius et Seia,

    ib. 2, 14, 35:

    fratrum incestus, amor,

    Tac. A. 12, 4:

    INFANTIBVS HILARIONI ET REVOCATAE FRATRIBVS,

    Inscr. Orell. 4583.—
    C.
    Like Gr. adelphos, of near kindred.
    1.
    Frater patruelis, a cousin, a father's brother's son:

    hic illius frater patruelis et socer T. Torquatus,

    Cic. Planc. 11, 27; cf.:

    L. Cicero frater noster, cognatione patruelis, amore germanus,

    id. Fin. 5, 1, 1; cf. Dig. 38, 10, 1, § 10;

    for which simply frater,

    Cic. Clu. 24, 60; id. Att. 1, 5, 1; Cat. 66, 22; Ov. H. 8, 28; id. M. 13, 31; Tac. A. 3, 38; 11, 9; Just. 17, 3; Cic. Post Red. in Sen. 10, 25.—
    2.
    Perh. also for levir (cf. the Fr. beaufrère), a brother-in-law, sister's husband:

    prope attonitus ipso congressu Numida, gratias de fratris filio remisso agit,

    Liv. 28, 35, 8 (cf. id. 27, 19, 9).—
    D.
    Fratres Arvales, a college of priests; v. arvalis.—
    E.
    Frater Solis et Lunae, the title of the Parthian kings, Amm. 17, 5; 23, 5.—
    F.
    Of things of a like kind (so, too, the Gr. adelphos; cf.

    also soror): aspicies illic positos ex ordine fratres (i. e. libros),

    Ov. Tr. 1, 1, 107; so Mart. 12, 3, 6.—As a proper name:

    (In Mauretania) montes sunt alti, qui... ob numerum Septem, ob similitudinem Fratres nuncupantur,

    Mel. 1, 5, 5; Plin. 5, 2, 1, § 18; Sol. 25 (in Ptolemy, Hepta adelphoi; cf. Mann. Afr. 2, p. 459).

    Lewis & Short latin dictionary > frater

  • 78 grammaticus

    1.
    grammătĭcus, a, um, adj., = grammatikos, of or belonging to grammar, grammatical:

    ars,

    Auct. Her. 4, 12, 17; Quint. 1, 5, 54:

    possis illud grammaticum, hoc rhetoricum magis dicere,

    id. 9, 3, 2:

    grammaticas ambire tribus et pulpita,

    the tribes of the grammarians, Hor. Ep. 1, 19, 40:

    cum eundem (Tuditanum) de rebus grammaticis scripsisse constet,

    Varr. L. L. 6, § 36 Müll.—
    II.
    Subst.
    A.
    grammătĭcus, i, m., a grammarian in the more extended sense of the word, a philologist: appellatio grammaticorum Graeca consuetudine invaluit: sed initio litterati vocabantur. Cornelius quoque Nepos litteratos vulgo appellari ait eos, qui aliquid diligenter et acute scienterque possint aut dicere aut scribere: ceterum proprie sic appellandos poëtarum interpretes, qui a Graecis grammatikoi nominentur... Veteres grammatici et rhetoricam docebant, etc., Suet. Gramm. 4:

    ut si grammaticum se professus quispiam barbare loquatur,

    Cic. Tusc. 2, 4, 12; cf.:

    grammatici custodes Latini sermonis,

    Sen. Ep. 95 med.:

    grammatici poëtarum explanatores sunt,

    Cic. Div. 1, 51, 116; id. Att. 7, 3, 10: hanc hupallagên rhetores, metônumian grammatici vocant, id. Or. 27, 93; Quint. 10, 1, 53; 1, 8, 21; cf. in the foll. the passage Quint. 2, 1, 4, and Cic. de Or. 1, 42, 187:

    (Ateius) inter grammaticos rhetor, inter rhetores grammaticus,

    Suet. Gramm. 10.—Prov.:

    grammatici certant,

    doctors disagree, Hor. A. P. 78.—
    B.
    grammătĭca, ae, and gram-mătĭce, ēs (the first form in Cicero and Suet., the latter in Quint.), f., = grammatikê, grammar in the wider sense of the term, philology:

    quamquam ea verba, quibus instituto veterum utimur pro Latinis, ut ipsa philosophia, ut rhetorica, dialectica, grammatica, geometria, musica, quamquam Latine ea dici poterant, tamen, quoniam usu percepta sunt, nostra ducamus,

    Cic. Fin. 3, 2, 5; id. de Or. 1, 42, 187; cf.:

    et grammatice (quam in Latinum transferentes litteraturam vocaverunt) fines suos norit, praesertim tantum ab hac appellationis suae paupertate, intra quam primi illi constitere, provecta: nam tenuis a fonte, assumptis poëtarum historicorumque viribus, pleno jam satis alveo fluit, cum praeter rationem recte loquendi non parum alioqui copiosam prope omnium maximarum artium scientiam amplexa sit,

    Quint. 2, 1, 4; cf. id. 2, 14, 3:

    grammatica,

    Suet. Gramm. 1; 2; 3; 6; 8;

    24 et saep.: grammatice,

    Quint. 1, 4, 2 sq.; 1, 5, 1; 1, 8, 12; 1, 10, 17 et saep.—
    C.
    grammătĭca, ōrum, n., grammar, philology:

    in grammaticis poëtarum pertractatio, historiarum cognitio, verborum interpretatio, pronuntiandi quidam sonus,

    Cic. de Or. 1, 42, 187.— Adv.: grammă-tĭce, according to the rules of grammar, grammatically:

    mihi non invenuste dici videtur, aliud esse Latine, aliud grammatice loqui,

    Quint. 1, 6, 27.
    2.
    grammătĭcus, i, v. 1. grammaticus, II. A.

    Lewis & Short latin dictionary > grammaticus

  • 79 iblumino

    illūmĭno ( inl-), āvi, ātum, 1, v. a. [in-lumino], to light up, make light, illuminate (class.; cf. illustro).
    I.
    A.. Lit.:

    luna illuminata a sole,

    Cic. N. D. 2, 46, 119:

    puteum (sole),

    Plin. 2, 73, 75, § 183:

    tabulata gallinarum parvis fenestellis,

    Col. 8, 3, 3:

    vias igni,

    Stat. Th. 12, 575.—
    B.
    Transf., to embellish or adorn with any thing bright:

    corona aurea fulgentibus gemmis illuminata,

    Auct. Her. 4, 47, 60; Lampr. Comm. 17:

    purpura omnem vestem illuminat,

    Plin. 9, 36, 60, § 127.—
    II.
    Trop., to set in a clear light, to set off, make conspicuous (esp. freq. in rhetor. lang. of brilliant oratory):

    translatum, quod maxime tamquam stellis quibusdam notat et illuminat orationem,

    Cic. de Or. 3, 43, 170; cf. id. Or. 25, 83:

    orationem sententiis,

    id. de Or. 3, 54, 208:

    orationem translatorum nitore,

    Quint. 12, 10, 36:

    pulchritudinem rerum (claritas orationis),

    id. 2, 16, 10; 8, 3, 73:

    horum fidem Mitylenaeorum perfidia illuminavit,

    Vell. 2, 18, 3:

    nisi Thebas unum os Pindari illuminaret,

    made illustrious, id. 1, 18, 3:

    illuminata sapientia,

    Cic. Brut. 58, 213.—Hence, * illūmĭnātē ( inl-), adv., clearly, luminously:

    dicere,

    Cic. de Or. 3, 14, 53.

    Lewis & Short latin dictionary > iblumino

  • 80 illumino

    illūmĭno ( inl-), āvi, ātum, 1, v. a. [in-lumino], to light up, make light, illuminate (class.; cf. illustro).
    I.
    A.. Lit.:

    luna illuminata a sole,

    Cic. N. D. 2, 46, 119:

    puteum (sole),

    Plin. 2, 73, 75, § 183:

    tabulata gallinarum parvis fenestellis,

    Col. 8, 3, 3:

    vias igni,

    Stat. Th. 12, 575.—
    B.
    Transf., to embellish or adorn with any thing bright:

    corona aurea fulgentibus gemmis illuminata,

    Auct. Her. 4, 47, 60; Lampr. Comm. 17:

    purpura omnem vestem illuminat,

    Plin. 9, 36, 60, § 127.—
    II.
    Trop., to set in a clear light, to set off, make conspicuous (esp. freq. in rhetor. lang. of brilliant oratory):

    translatum, quod maxime tamquam stellis quibusdam notat et illuminat orationem,

    Cic. de Or. 3, 43, 170; cf. id. Or. 25, 83:

    orationem sententiis,

    id. de Or. 3, 54, 208:

    orationem translatorum nitore,

    Quint. 12, 10, 36:

    pulchritudinem rerum (claritas orationis),

    id. 2, 16, 10; 8, 3, 73:

    horum fidem Mitylenaeorum perfidia illuminavit,

    Vell. 2, 18, 3:

    nisi Thebas unum os Pindari illuminaret,

    made illustrious, id. 1, 18, 3:

    illuminata sapientia,

    Cic. Brut. 58, 213.—Hence, * illūmĭnātē ( inl-), adv., clearly, luminously:

    dicere,

    Cic. de Or. 3, 14, 53.

    Lewis & Short latin dictionary > illumino

См. также в других словарях:

  • RHETOR — per excellentiam Demosthenes dictus est. Harpocration in Οἰνέη καὶ Οἰναῖος, Μνημονεύει δ᾿ ἂν νῦν ὁ Ρ῾ήτωρ τοῦ πρὸς Ἐλευθέραις, οὑ καὶ Οουκυδιδης εν τῇ δευτέρᾳ. Et in Sirrina, Ε῎ςτι δὲ καὶ Σεῖρις πόλις Ι᾿ταλική καὶ τάχα τὰ ἔνθεν ὑφάσματα, ἤ τινα… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • rhetor — [rēt′ər] n. [ME rethor < L rhetor < Gr rhētōr < eirein, to speak: see WORD] 1. in ancient Greece and Rome, a master or teacher of rhetoric 2. an orator …   English World dictionary

  • Rhetor — Rhe tor, n. [L., fr. Gr. ???.] A rhetorician. [Obs.] Hammond. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Rhetor — Rhetor, griech., hieß bei den alten Griechen zuerst jeder öffentliche Redner, dann besonders der Lehrer der Redekunst, der gegen Bezahlung Reden für andere od. Musterreden für seine Schüler niederschrieb. Weil Beredsamkeit ein Hauptmittel war, um …   Herders Conversations-Lexikon

  • Rhetor — Rhetor,der:⇨Redekünstler …   Das Wörterbuch der Synonyme

  • Rhetor — Der Rhetor war bei den antiken Griechen ein Redner oder – als Theoretiker – ein Lehrer der Beredsamkeit. Gorgias soll um 427 v. Chr. die in Sizilien begründete Redekunst von dort nach Athen gebracht haben. Bekannte Rhetoren waren u. a. Isokrates …   Deutsch Wikipedia

  • Rhetor — Rhe|tor 〈m. 23〉 1. 〈im antiken Griechenland〉 Lehrer der Beredsamkeit 2. 〈danach〉 Redekünstler [<grch. rhetor „Redner“] * * * Rhe|tor, der; s, …oren [lat. rhetor < griech. rhe̅̓tōr, zu: ei̓rein = sagen, sprechen]: Redner, Meister der… …   Universal-Lexikon

  • rhetor — noun Etymology: Middle English rethor, from Latin rhetor, from Greek rhētōr Date: 14th century rhetorician 1 …   New Collegiate Dictionary

  • rhetor — /ree teuhr, ret euhr/, n. 1. a master or teacher of rhetoric. 2. an orator. [1325 75; < L rhetor < Gk rhétor; r. ME rethor < ML, L, as above] * * * …   Universalium

  • rhetor — rhe•tor [[t]ˈri tər, ˈrɛt ər[/t]] n. 1) a master or teacher of rhetoric 2) an orator • Etymology: 1325–75; ME rethor < ML, L rhētor < Gk rhḗtōr=rhē , var. s., in n. derivation, ofeíreinto speak, tell + tōragent suffix …   From formal English to slang

  • rhetor — n. 1 an ancient Greek or Roman teacher or professor of rhetoric. 2 usu. derog. an orator. Etymology: ME f. LL rethor f. L rhetor f. Gk rhetor …   Useful english dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»