Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

religio+c

  • 1 religio

    rĕlĭgĭo (in poetry also rellĭgĭo, to lengthen the first syllable), ōnis, f. [Concerning the etymology of this word, various opinions were prevalent among the ancients. Cicero (N. D. 2, 28, 72) derives it from relĕgere, an etymology favored by the verse cited ap. Gell. 4, 9, 1, religentem esse oportet, religiosum nefas; whereas Servius (ad Verg. A. 8, 349), Lactantius (4, 28), Augustine (Retract. 1, 13), al., assume religare as the primitive, and for this derivation Lactantius cites the expression of Lucretius (1, 931; 4, 7): religionum nodis animos exsolvere. Modern etymologists mostly agree with this latter view, assuming as root lig, to bind, whence also lic-tor, lex, and ligare; hence, religio sometimes means the same as obligatio; v. Corss. Aussprache, 1, 444 sq.; cf. Munro ad Lucr. 1, 109.]
    I.
    Reverence for God ( the gods), the fear of God, connected with a careful pondering of divine things; piety, religion, both pure inward piety and that which is manifested in religious rites and ceremonies;

    hence the rites and ceremonies, as well as the entire system of religion and worship, the res divinae or sacrae, were frequently called religio or religiones (cf. our use of the word religion): qui omnia, quae ad cultum deorum pertinerent, diligenter retractarent et tamquam relegerent, sunt dicti religiosi ex relegendo, ut elegantes ex elegendo, tamquam a diligendo diligentes, ex intellegendo intellegentes: his enim in verbis omnibus inest vis legendi eadem, quae in religioso,

    Cic. N. D. 2, 28, 72:

    religione id est cultu deorum,

    id. ib. 2, 3, 8:

    religio est, quae superioris cujusdam naturae (quam divinam vocant) curam caerimoniamque affert,

    id. Inv. 2, 53, 161:

    (Pompilius) animos ardentes consuetudine et cupiditate bellandi religionum caeremoniis mitigavit, etc.,

    id. Rep. 2, 14, 26;

    with which cf.: illa diuturna pax Numae mater huic urbi juris et religionis fuit,

    id. ib. 5, 2, 3:

    de auguriis, responsis, religione denique omni,

    Quint. 12, 2, 21:

    unde enim pietas? aut a quibus religio?

    Cic. Rep. 1, 2, 2; cf. id. Leg. 2, 11, 26:

    aliquem a pietate, religione deducere,

    id. Verr. 2, 4, 6, § 12:

    horum sententiae omnium non modo superstitionem tollunt, in quā inest timor inanis deorum, sed etiam religionem, quae deorum cultu pio continetur, etc.,

    id. N. D. 1, 42, 117:

    quis enim istas (Democriti) imagines... aut cultu aut religione dignas judicare?

    id. ib. 1, 43, 121; cf.:

    cum animus cultum deorum et puram religionem susceperit,

    id. Leg. 1, 23, 60:

    sacra Cereris summa majores nostri religione confici caerimoniaque voluerunt,

    id. Balb. 24, 55; cf. id. Leg. 2, 22, 55:

    in quibus erant omnia, quae sceleri propiora sunt quam religioni,

    id. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    nec vero superstitione tollenda religio tollitur,

    id. Div. 2, 72, 148; cf. id. Part. 23, 31:

    medemini religioni sociorum, judices, conservate vestram. Neque enim haec externa vobis est religio (sc. Cereris) neque aliena, etc.,

    id. Verr. 2, 4, 51, § 114:

    istorum religio sacrorum,

    id. Fl. 28, 69; id. Verr. 2, 4, 6, § 12; cf. id. ib. 2, 4, 8, §

    18: religio deorum immortalium,

    id. Lael. 25, 96; cf.:

    per deos immortales! eos ipsos, de quorum religione jam diu dicimus,

    id. Verr. 2, 4, 47, § 105:

    religio divum,

    Lucr. 6, 1276:

    mira quaedam totā Siciliā privatim ac publice religio est Cereris Hennensis... quantam esse religionem convenit eorum, apud quos eam (Cererem) natam esse constat?... tanta erit enim auctoritas illius religionis, ut, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 107; cf. id. ib. 2, 4, 45, §

    99: qui (Mercurius) apud eos summā religione coleretur,

    id. ib. 2, 4, 39, § 84; cf. id. ib. 2, 4, 39, § 85;

    2, 4, 44, § 96: (simulacrum Dianae) translatum Carthaginem locum tantum hominesque mutarat: religionem quidem pristinam conservabat,

    id. ib. 2, 4, 33, § 72; cf.

    , of the same,

    id. ib. 2, 4, 35, §

    78: fanum Junonis tantā religione semper fuit, ut... semper inviolatum sanctumque fuit,

    enjoyed such honor, was held in such reverence, id. ib. 2, 4, 46, § 103;

    2, 4, 58, § 129: hac (panacea) evulsā scrobem repleri vario genere frugum religio est,

    is a religious custom, Plin. 25, 4, 11, § 30; cf.:

    et obrui tales religio est,

    id. 30, 5, 14, § 42:

    hi (barbari) ignari totius negotii ac religionis,

    of religious belief, of religion, Cic. Verr. 2, 4, 35, § 77; cf.:

    venit mihi fani, loci, religionis illius in mentem,

    id. ib. 2, 4, 50, §

    110: de religione queri,

    id. ib. 2, 4, 51, § 113.—In late and eccl. Lat., a religious ordinance, ceremony, rite:

    quae est ista religio?

    Vulg. Exod. 12, 26:

    ista est religio victimae,

    id. Num. 19, 2.—In plur.:

    expertes religionum omnium,

    Cic. N. D. 1, 42, 119:

    qui in bello religionum et consuetudinis jura continent,

    id. Verr. 2, 4, 55, § 122; cf.:

    a quibus (rebus) etiam oculos cohibere te religionum jura cogebant,

    id. ib. 2, 4, 45, §

    101: religiones expiare,

    id. Mil. 27, 73:

    ceterae (nationes) pro religionibus suis bella suscipiunt, istae contra omnium religiones,

    id. Font. 9, 30: Druides religiones interpretantur, religious matters, religion, Caes. B. G. 6, 13:

    scientia morum ac religionum ejus rei publicae,

    Quint. 12, 3, 1:

    civitas religionibus dedita,

    Plin. Pan. 74, 5:

    liberum a religionibus matutinum,

    Col. 6, 2, 3.
    II.
    Transf.
    A.
    Subject., conscientiousness, scrupulousness arising from religion, religious scruples, scruples of conscience, religious awe, etc. (cf. sanctimonia):

    refrenatus religione,

    Lucr. 5, 1114:

    oppressa gravi sub religione vita,

    id. 1, 64:

    sese cum summā religione, tum summo metu legum et judiciorum teneri,

    Cic. Verr. 2, 4, 34, § 75; cf.:

    ut eam non metus, non religio contineret,

    id. ib. 2, 4, 45, §

    101: memini perturbari exercitum nostrum religione et metu, quod serenā nocte subito candens et plena luna defecisset,

    id. Rep. 1, 15, 23:

    tantā religione obstricta tota provincia est, tanta superstitio ex istius facto mentes omnium Siculorum occupavit, ut, etc.,

    id. Verr. 2, 4, 51, § 113; cf.:

    obstrinxisti religione populum Romanum,

    id. Phil. 2, 33, 83:

    recitatis litteris oblata religio Cornuto est, etc.,

    id. Fam. 10, 12, 3:

    ad oblatam aliquam religionem,

    id. Agr. 1, 2, 5:

    non recordabantur, quam parvulae saepe causae vel falsae suspicionis vel terroris repentini vel objectae religionis magna detrimenta intulissent,

    Caes. B. C. 3, 72:

    obicere religionem,

    Plaut. Merc. 5, 2, 40; cf.:

    inicere religionem alicui,

    Cic. Caecin. 33, 97:

    vide ne quid Catulus attulerit religionis,

    id. de Or. 2, 90, 367:

    Gracchus cum rem illam in religionem populo venisse sentiret, ad senatum retulit,

    id. N. D. 2, 4, 10:

    nec eam rem habuit religioni,

    id. Div. 1, 35, 77:

    ut quae religio C. Mario non fuerat, quo minus C. Glauciam praetorem occideret, eā nos religione in privato P. Lentulo puniendo liberaremur,

    id. Cat. 3, 6, 15:

    tunc quoque, ne confestim bellum indiceretur, religio obstitit,

    Liv. 4, 30:

    cum ibi quoque religio obstaret, ne, etc... augures consulti eam religionem eximere,

    id. 4, 31:

    cum plenā religione civitas esset,

    id. 7, 28; 21, 62:

    nihil esse mihi, religio'st dicere,

    Ter. Heaut. 2, 1, 16; cf.:

    ut velut numine aliquo defensa castra oppugnare iterum, religio fuerit,

    Liv. 2, 62; 6, 27:

    rivos deducere nulla Religio vetuit (with fas et jura sinunt),

    Verg. G. 1, 270:

    nulla mihi Religio est,

    Hor. S. 1, 9, 71:

    nullā religione, ut scelus tegat, posse constrin gi,

    Curt. 6, 7, 7:

    quosdam religio ceperit ulterius quicquam eo die conandi,

    Liv. 28, 15; cf.:

    movendi inde thesauros incussa erat religio,

    id. 29, 18:

    religio fuit, denegare nolui,

    Plaut. Curc. 2, 3, 71.—In plur.: non demunt animis curas ac religiones Persarum montes, Varr. ap. Non. 379, 11:

    artis Religionum animum nodis exsolvere,

    Lucr. 1, 932; 4, 7:

    religionibus atque minis obsistere vatum,

    id. 1, 109:

    plerique novas sibi ex loco religiones fingunt,

    Caes. B. G. 6, 37:

    natio est omnis Gallorum admodum dedita religionibus,

    id. ib. 6, 16:

    religionibus impediri,

    id. ib. 5, 6; Auct. B. Alex. 74; Phaedr. 4, 10, 4:

    plenis religionum animis, prodigia insuper nunciata,

    Liv. 41, 16:

    nullus locus non religionum deorumque est plenus,

    id. 5, 52, 2:

    pontifices flaminesque neglegentiores publicarum religionum esse,

    id. 5, 52, 5.—
    b.
    Meton. ( effect. pro causā), a religious offence, giving rise to scruples of conscience:

    ut si profectus non esset, nullā tamen mendacii religione obstrictus videretur,

    Caes. B. C. 1, 11:

    liberaret religione templum,

    Liv. 45, 5:

    se domumque religione exsolvere,

    id. 5, 23.—In plur.:

    inexpiabiles religiones in rem publicam inducere,

    Cic. Phil. 1, 6, 13.—
    c.
    In partic.: religio jurisjurandi, or absol., scrupulousness in the fulfilment of an oath, the obligation of an oath, plighted faith:

    religione jurisjurandi ac metu deorum in testimoniis dicendis commoveri,

    Cic. Font. 9, 20; so,

    jurisjurandi,

    Caes. B. C. 1, 76 fin.; 3, 28; cf.:

    nec Achaeos religione obstringerent,

    Liv. 39, 37; Just. 1, 9, 18; 18, 6, 11. — Absol., Caes. B. C. 2, 32:

    nocturna proelia esse vitanda, quod perterritus miles in civili dissensione timori magis quam religioni consulere consuerit,

    id. ib. 1, 67:

    religionem servare,

    Nep. Ages. 2, 5.—
    2.
    In gen., a strict scrupulousness, anxiety, punctiliousness, conscientiousness, exactness, etc.: Atheniensium semper fuit prudens sincerumque judicium, nihil ut possent nisi incorruptum audire et elegans. Eorum religioni cum serviret orator, nullum verbum insolens, [p. 1557] nullum odiosum ponere audebat, Cic. Or. 8, 25; cf. id. ib. 11, 36; id. Brut. 82, 283:

    fide et religione vitae defendi,

    id. Deiot. 6, 16; cf.:

    propter fidem et religionem judicis,

    id. Rosc. Com. 15, 45; and:

    testimoniorum religionem et fidem,

    id. Fl. 4, 9:

    homo sine ullā religione ac fide,

    Nep. Chabr. 8, 2:

    sin est in me ratio rei publicae, religio privati officii, etc.,

    Cic. Sull. 3, 10; so,

    officii,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 2:

    religio in consilio dando,

    id. Fam. 11, 29, 1:

    alicujus facta ad antiquae religionis rationem exquirere,

    id. Verr. 2, 4, 5, § 10; so,

    antiqua,

    id. Caecin. 10, 28:

    nefas est religionem decipi judicantis,

    Amm. 30, 4, 10.—In plur.:

    judicum religiones,

    Cic. de Or. 1, 8, 31.—
    B.
    Object.
    1.
    Abstr., the holiness, sacredness, sanctity inhering in any religious object (a deity, temple, utensils, etc.; cf.

    sanctitas): quae (fortissimorum civium mentes) mihi videntur ex hominum vitā ad deorum religionem et sanctimoniam demigrasse,

    Cic. Rab. Perd. 10, 30:

    propter singularem ejus fani religionem,

    id. Verr. 2, 4, 44, § 96:

    in sacerdotibus tanta offusa oculis animoque religio,

    Liv. 2, 40, 3; so,

    fani,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 110; id. Inv. 2, 1, 1:

    sacrarii,

    id. Verr. 2, 4, 3, § 5:

    templorum,

    Tac. H. 1, 40:

    signi,

    Cic. Verr. 2, 4, 57, § 127:

    jam tum religio pavidos terrebat agrestes Dira loci,

    Verg. A. 8, 349.—
    2.
    Concr., an object of religious veneration, a sacred place or thing:

    uno tempore Agrigentini beneficium Africani (sc. signum Apollinis), religionem domesticam, ornamentum urbis, etc.... requirebant,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 93; cf.:

    religionem restituere,

    id. ib. 2, 4, 36, §

    80: sacrorum omnium et religionum hostis praedoque,

    id. ib.; cf.:

    praedo religionum,

    id. ib. 2, 4, 43, §

    95: quem tibi deum tantis eorum religionibus violatis auxilio futurum putas?

    id. ib. 2, 4, 35, § 78; cf.:

    est sceleris, quod religiones maximas violavit,

    id. ib. 2, 4, 41, § 88.— Poet.:

    quae religio aut quae machina belli, of the Trojan horse,

    Verg. A. 2, 151.—
    (β).
    A system of religious belief, a religion (late Lat.):

    Christiana,

    Christianity, Eutr. 10, 16 fin.; Leo M. Serm. 66, 2 init.:

    Christianam religionem absolutam et simplicem anili superstitione confundens,

    Amm. 21, 16, 18; Lact. 5, 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > religio

  • 2 religio

    rĕlĭgĭo (poét. rellĭgĭo), ōnis, f. [st1]1 [-] ce qui attache ou retient (au fig.); lien moral, obligation de conscience, attachement au devoir, sentiment d'honneur, intégrité, loyauté.    - homo sine ullâ religione ac fide, Nep.: homme sans honneur et sans foi.    - religio (jurisjurandi): respect pour la foi jurée, religion du serment, serment.    - quod perterritus miles in civili dissensione timori magis quam religioni consulere consuerit, Caes. BC. 1, 67: parce que le soldat effrayé dans une guerre civile [a pris l'habitude] = a l'habitude d’obéir à la crainte plus qu’à son serment. [st1]2 [-] inquiétude de conscience, scrupule, conscience; soins minutieux (d'un auteur), goût scrupuleux, délicatesse, exactitude.    - religionem alicui offerre (inducere, injicere): inspirer des scrupules à qqn.    - religioni aliquid habere: se faire un scrupule de quelque chose.    - religionem adhibere: montrer du scrupule.    - religio est mihi dicere, Ter.: je me fais un scrupule de dire.    - religioni alicujus servire, Liv.: ménager la délicatesse de qqn.    - religionem solvere (exsolvere, eximere) ou religione servare: lever un scrupule.    - augures consulti eam religionem exemere, Liv. 4, 31: les augures consultés levèrent ce scrupule.    - religio Mario non fuerat, quo minus C. Glauciam occideret, Cic.: le scrupule n'avait pas empêché Marius de punir de mort Glaucia. [st1]3 [-] lien qui rattache l'homme à la Divinité, religion, sentiment religieux, piété.    - inclita justitia religioque Numae Pompili erat, Liv. 1: Numa Pompilius était bien connu pour son sens de la justice et pour sa piété.    - justitia erga deos religio dicitur, Cic.: la justice envers les dieux est appelée religion.    - religio civitatis apparuerat, Liv. 5: le sentiment religieux de la cité s'était manifesté. [st1]4 [-] crainte religieuse, scrupule, idée superstitieuse, superstition, préjugé religieux, fanatisme.    - religiones in rem publicam inducere, Cic.: introduire des superstitions dans la république.    - religio portenti, Just.: idée superstitieuse qu'on attache à un prodige. [st1]5 [-] religion, culte religieux, honneur rendu aux dieux, rites, pratiques religieuses, doctrine religieuse, obligation religieuse.    - in bello religionem retinere, Cic.: respecter pendant la guerre les pratiques religieuses.    - de religionibus sacris et caerimoniis est contionatus Clodius, Cic.: Clodius a prononcé une harangue sur le culte et sur les cérémonies religieuses.    - Druides religiones interpretantur, Caes. B. G. 6, 13: les Druides règlent les pratiques religieuses.    - restituere civitati religionem, Cic.: rendre à la cité son culte. [st1]6 [-] caractère religieux, caractère sacré; respect religieux, sainteté, vénération.    - fani religio, Cic.: caractère religieux d'un lieu consacré.    - religio terrebat agrestes dira loci, Virg. En. 8, 349: la redoutable sainteté du lieu épouvantait les paysans.    - religio signi: vénération pour une statue. [st1]7 [-] objet du culte, chose sacrée.    - religionum praedo, Cic.: voleur d'objets sacrés. [st1]8 [-] avertissement des dieux, présage, oracle.    - dixit religio, Virg.: l'oracle a prédit. [st1]9 [-] dette envers les dieux; infraction à la loi religieuse, impiété, sacrilège, profanation.    - se religione exsolvere, Liv. 5: s'acquitter d'une dette envers les dieux.    - alicujus supplicio religionem expiare, Cic.: punir le sacrilège de qqn.    - sine religione, Cic.: sans profanation.
    * * *
    rĕlĭgĭo (poét. rellĭgĭo), ōnis, f. [st1]1 [-] ce qui attache ou retient (au fig.); lien moral, obligation de conscience, attachement au devoir, sentiment d'honneur, intégrité, loyauté.    - homo sine ullâ religione ac fide, Nep.: homme sans honneur et sans foi.    - religio (jurisjurandi): respect pour la foi jurée, religion du serment, serment.    - quod perterritus miles in civili dissensione timori magis quam religioni consulere consuerit, Caes. BC. 1, 67: parce que le soldat effrayé dans une guerre civile [a pris l'habitude] = a l'habitude d’obéir à la crainte plus qu’à son serment. [st1]2 [-] inquiétude de conscience, scrupule, conscience; soins minutieux (d'un auteur), goût scrupuleux, délicatesse, exactitude.    - religionem alicui offerre (inducere, injicere): inspirer des scrupules à qqn.    - religioni aliquid habere: se faire un scrupule de quelque chose.    - religionem adhibere: montrer du scrupule.    - religio est mihi dicere, Ter.: je me fais un scrupule de dire.    - religioni alicujus servire, Liv.: ménager la délicatesse de qqn.    - religionem solvere (exsolvere, eximere) ou religione servare: lever un scrupule.    - augures consulti eam religionem exemere, Liv. 4, 31: les augures consultés levèrent ce scrupule.    - religio Mario non fuerat, quo minus C. Glauciam occideret, Cic.: le scrupule n'avait pas empêché Marius de punir de mort Glaucia. [st1]3 [-] lien qui rattache l'homme à la Divinité, religion, sentiment religieux, piété.    - inclita justitia religioque Numae Pompili erat, Liv. 1: Numa Pompilius était bien connu pour son sens de la justice et pour sa piété.    - justitia erga deos religio dicitur, Cic.: la justice envers les dieux est appelée religion.    - religio civitatis apparuerat, Liv. 5: le sentiment religieux de la cité s'était manifesté. [st1]4 [-] crainte religieuse, scrupule, idée superstitieuse, superstition, préjugé religieux, fanatisme.    - religiones in rem publicam inducere, Cic.: introduire des superstitions dans la république.    - religio portenti, Just.: idée superstitieuse qu'on attache à un prodige. [st1]5 [-] religion, culte religieux, honneur rendu aux dieux, rites, pratiques religieuses, doctrine religieuse, obligation religieuse.    - in bello religionem retinere, Cic.: respecter pendant la guerre les pratiques religieuses.    - de religionibus sacris et caerimoniis est contionatus Clodius, Cic.: Clodius a prononcé une harangue sur le culte et sur les cérémonies religieuses.    - Druides religiones interpretantur, Caes. B. G. 6, 13: les Druides règlent les pratiques religieuses.    - restituere civitati religionem, Cic.: rendre à la cité son culte. [st1]6 [-] caractère religieux, caractère sacré; respect religieux, sainteté, vénération.    - fani religio, Cic.: caractère religieux d'un lieu consacré.    - religio terrebat agrestes dira loci, Virg. En. 8, 349: la redoutable sainteté du lieu épouvantait les paysans.    - religio signi: vénération pour une statue. [st1]7 [-] objet du culte, chose sacrée.    - religionum praedo, Cic.: voleur d'objets sacrés. [st1]8 [-] avertissement des dieux, présage, oracle.    - dixit religio, Virg.: l'oracle a prédit. [st1]9 [-] dette envers les dieux; infraction à la loi religieuse, impiété, sacrilège, profanation.    - se religione exsolvere, Liv. 5: s'acquitter d'une dette envers les dieux.    - alicujus supplicio religionem expiare, Cic.: punir le sacrilège de qqn.    - sine religione, Cic.: sans profanation.
    * * *
        Religio, religionis, foem. gen. Cic. Le soing et la cure qu'on ha d'obeir à Dieu, Religion, Crainte et amour de Dieu.
    \
        Ludibria religionum sunt haec. Liu. C'est se mocquer de Dieu. B.
    \
        Colere religionem. Cic. Servir bien Dieu.
    \
        Eripere religionem e domo Pontificis. Cic. La profaner.
    \
        Venire in religionem res aliqua dicitur. Cic. Quand les gents en commencent à faire scrupule.
    \
        Religio officii. Cic. Le soing qu'on met à faire son debvoir.
    \
        Religio. Plin. iunior. Un fort grand chagrin et soing qu'on ha de bien faire quelque chose.
    \
        Religio. Cic. Scrupule de conscience.
    \
        Religio est mihi. Terent. J'en fay conscience.
    \
        Religio mihi non est quo minus hoc faciam. Cic. Je ne fay point de conscience de faire cela.
    \
        Eximere religionem. Liuius. Oster le scrupule, Mettre hors de scrupule.
    \
        Exoluere religione, Vide EXOLVO. Oster le scrupule, Mettre hors de scrupule de conscience.
    \
        Religione se exoluere. Liu. Descharger sa conscience. B.
    \
        Habere religioni. Cicero. Craindre de faire quelque chose, En faire conscience.
    \
        Inducere religionem. Cic. Mettre en scrupule.
    \
        Obligare religione vel obstringere. Cic. Charger la conscience d'autruy, Le mettre en scrupule de conscience.
    \
        Offerre religionem alicui. Cic. Le mettre en scrupule et crainte de conscience.
    \
        Perfundere animos religione. Liu. Exciter à devotion. B.
    \
        Tangi religione. Liu. Estre esmeu de la crainte de Dieu.
    \
        Vertere in religionem. Liu. Faire conscience de quelque chose, Doubter et craindre que ce ne plaise point à Dieu.
    \
        Exemplar antiquae religionis. Cicero. Un exemplaire d'une droicte et bonne conscience.
    \
        Tum intelligetis qua religione dicant. Cic. De quelle fidelité et conscience ou preud'hommie.
    \
        Testimoniorum religionem et fidem nunquam ista natio coluit. Cic. Elle ne feit jamais compte ne conscience de se parjurer, et d'avoir esgard à son serment.

    Dictionarium latinogallicum > religio

  • 3 religio

    religio, ōnis, f. (*religo, ere, wov. religens), die rücksichtliche Beachtung, I) im allg., die gewissenhafte Berücksichtigung, die auf einem inneren Gefühle beruhende gewissenhafte Sorgfalt, -Genauigkeit, die Gewissenhaftigkeit, nimia, Cic.: antiqua, Cic.: hāc ego religione (gewissenhafte Berücksichtigung jedes einzelnen) non sum ab hoc conatu repulsus, Cic.: nulla in iudiciis severitas, nulla religio... existimantur esse, Cic.: u. so nullus deûm metus, nullum iusiurandum, nulla religio, Gottlosigkeit, Meineidigkeit, Gewissenlosigkeit, Liv. – mit obj. Genet., non nullius officii, privati officii, eines bedeutenden, eines persönlichen Pflichtverhältnisses, Cic. – mit subj. Genet., fides et rel. iudicis, Cic.: testimoniorum rel. et fides, Cic.: fides et religio vitae (gewissenhafter Lebenswandel), Cic.: Atheriensium religioni (gewissenhafte Sorgf.) servire, Cic.: admirari fidem alcis et in consilio dando religionem, Cic.

    II) insbes., die rücksichtliche Beachtung des Heiligen, A) der Gewissenszweifel, Religionszweifel, das Bedenken, die Scheu des Gewissens, cum summā religione, tum summo metu legum et iudiciorum teneri, Cic.: perturbari religione et metu, Cic.: offertur alci religio, Cic.: causa obiectae religionis, Caes.: inicere alci religionem, Cic.: eam religionem animis eximere, Liv.: res in religionem alci venit, Cic.: u. in religionem venit m. folg. Acc. u. Infin., Liv. 22, 33, 7: alci religio incessit m. folg. Acc. u. Infin., Liv.: tanta religio civitatem incessit, ut etc., Liv.: nova nunc religio in te istaec incessit, Ter.: rem religioni habere, Cic.: religio obstitit, ne etc. Liv.: religio est (alci) absol. od. m. Infin., Plaut., Ter. u. Liv.: u. religio est (es ist verboten) mit Acc. u. Infin., equo Dialem flaminem vehi religio est, Fab. Pict. fr. bei Gell. 10, 15, 4: ebenso religioni est (man macht sich ein Gewissen daraus) m. Acc. u. Infin., religioni deinde fuisse, quibus eam opem dei tulissent, (eos) vinciri, Liv. 5, 13, 8: u. religio alci non est, quo minus etc., Cic. Cat. 3, 15: collegium decrevit, non religioni habendum, quin etc., Atei. Capito bei Gell. 4, 6, 10: religio alqm capit, Liv.: alqd trahere od. vertere in religionem, Liv.: religio vetuit, Verg. – im Plur., quas religiones? was für religiöse Bedenken? Cic.: demere animo curas ac religiones, Varro: religionibus atque minis obsistere vatum, Lucr.

    B) das religiöse Gefühl, die fromme Scheu, 1) eig.: a) im einzelnen Falle = die Andacht, sacra Cereris summā maiores nostri religione caerimoniāque confici voluerunt, Cic. Balb. 55. – b) als habituelle Eigenschaft, α) im guten Sinne, der fromme Sinn, die Frömmigkeit, Gottesfurcht, der Glaube, die religiöse Denkweise, die religiösen Gefühle od. Gesinnungen, die Religiosität, inclita iustitia religioque eā tempestate Numae Pompilii erat, Liv.: haud liber erat religione animus, Liv.: vir haud intacti religione animi, ein für religiöse Gefühle nicht unempfänglicher Mann, Liv. – im Plur., bald übh. = religiöse Gesinnungen, Religiosität, impurus atque impius hostis omnium religionum, Cic. – bald = die den Glauben, die Konfession ausmachenden relig. Gesinnungen, der Glaube, die Konfession, die Religion, quod ceterae gentes pro religionibus suis bella suscipiunt, istae contra omnium religiones, Cic. – β) im üblen Sinne, die abergläubische Scheu, der Aberglaube, animos multiplex religio et pleraque externa incessit, Liv.: terrebat eos portenti religio, die abergläubische Scheu, die das W. einflößte, Iustin. – Plur., abergläubische Gedanken od. Bedenken, Besorgnisse, pleni religionum animi, Liv.: novas religiones sibi fingere, Caes. – 2) meton., der Gegenstand frommer Scheu, das Heilige, sowohl an sich, als insofern es an anderen Dingen haftet, a) im allg.: α) im guten Sinne: in sacerdotibus tanta offusa oculis animoqae religio, das Heilige, Scheu vor den Göttern Gebietende, das in den Personen der Priester seinem Auge und Gemüte so majestätisch entgegentrat, Liv. 2, 40, 3. – β) im üblen Sinne, der Frevel gegen das Heilige, der Religionsfrevel, die Religionsverletzung, die begangene Sünde, der Fluch, rel. Clodiana, der von Klodius begangene R., Cic.: rel. inexpiabilis, Cic.: contactus religione dies Alliensis, auf dem ein Fluch ruht, Liv.: de religione queri, Cic.: templum religione liberare, Liv.: expiare religionem aedium suarum, Cic. – b) insbes.: α) aktiv, die religiöse, heilige Verpflichtung, das religiöse Band, der Gewissenszwang, nisi religione sacerdotii attineretur, durch die h. V. seiner Priesterwürde, Tac.: tantā religione obstricta tota provincia est, ut etc., Cic.: nullam scelere religionem exsolvi, Liv.: ut religione obstrictos haberent multitudinis animos, Liv. – u. so des Eides, rel. iurisiurandi, Caes. u. Cic.: dah. prägn. = die Eidesverpflichtung, der verpflichtende Eid (s. Oudend. Caes. b. c. 1, 67, 3), vestra religio, Cic.: timori magis quam religioni consulere, Caes. – β) neutral, der Charakter der Heiligkeit, den etwas hat, die Heiligkeit, einer Pers., deorum religio et sanctimonia, Cic.: magistratus religione inviolati, Cic.: magnam possidet religionem paternus maternusque sanguis, Cic. – eines Ortes, rel. fani, sacrarii, Cic.: templorum, Tac. – eines Verhältnisses, rel. sortis, Cic.: si nullam religionem sors habebit, Cic.: obstringere periurio sacramenti religionem, auf die H. des Soldateneides einen Meineid laden, Liv.

    C) die religiöse Verehrung, die Gottesverehrung, der Kultus, die äußere Religion, 1) eig.: religio id est cultus deorum, Cic.: sua cuique civitati religio est, Cic. – rel. Cereris, Cic.: deorum immortalium, Cic.: Iuppiter sollicitatus pravā religione, durch solche verkehrte Zeremonien beunruhigt und gestört, gereizt od. versucht, Liv.: rel. Christiana, Eutr. u. Augustin. – im engeren Sinne = religiöser Brauch, obrui tales religio est, Plin. – Plur. religiones, religiöse (heilige) Handlungen, -Obliegenheiten, -Gebräuche (Zeremonien), und als Inbegriff dieser = die Gottesverehrung, die Religion, der Kultus, diligentissimus religionum cultor, Liv.: institutor ineptiarum religionum, Lact.: interpres religionum, Cic.: religiones nocturnae, nächtlicher Kultus, Nachtfeier (des Priapus), Petron.: religiones interpretari, Auskunft geben über usw., Cic. u. Caes.: de religionibus senatum consulere, Liv.: religiones instituere (einführen), Liv.: neglegere religiones aut prave colere, Liv.: religiones colere pie magis quam magnifice, Liv.: qui sunt sancti (fromm), qui religionum colentes (Verehrer der Religion), Cic.: conficere religiones, die heiligen Handlungen ausrichten (vollziehen), Cic.: sollemnes religiones od. omnes religiones expiare, die Vorgänge gegen die Religion sühnen, Cic. – 2) meton.: a) der Gegenstand frommer Verehrung, das Heiligtum, quae religio aut quae machina belli? v. trojan. Pferd, Verg.: rel. domestica, v. einer Bildsäule, Cic.: religiones ipsae... commovisse se videntur, Cic. – dah. die heilige Wohnung der Götter ad deorum religionem demigrare, Cic. Rab. perd. 30: omnes ad suas religiones (Tempel) convolaverunt, Capit. Maxim. 25, 5. – b) Plur. religiones, Götterzeichen, auspiciis et religionibus inductus, Auct. b. Alex. 74, 3. – / Bei Dichtern die erste Silbe wegen des Metrums lang, dah. relligio geschrieben, s. Kühner Ausführl. Gramm. der lat. Sprache2 1, 938, 6.

    lateinisch-deutsches > religio

  • 4 religio

    religio, ōnis, f. (*religo, ere, wov. religens), die rücksichtliche Beachtung, I) im allg., die gewissenhafte Berücksichtigung, die auf einem inneren Gefühle beruhende gewissenhafte Sorgfalt, -Genauigkeit, die Gewissenhaftigkeit, nimia, Cic.: antiqua, Cic.: hāc ego religione (gewissenhafte Berücksichtigung jedes einzelnen) non sum ab hoc conatu repulsus, Cic.: nulla in iudiciis severitas, nulla religio... existimantur esse, Cic.: u. so nullus deûm metus, nullum iusiurandum, nulla religio, Gottlosigkeit, Meineidigkeit, Gewissenlosigkeit, Liv. – mit obj. Genet., non nullius officii, privati officii, eines bedeutenden, eines persönlichen Pflichtverhältnisses, Cic. – mit subj. Genet., fides et rel. iudicis, Cic.: testimoniorum rel. et fides, Cic.: fides et religio vitae (gewissenhafter Lebenswandel), Cic.: Atheriensium religioni (gewissenhafte Sorgf.) servire, Cic.: admirari fidem alcis et in consilio dando religionem, Cic.
    II) insbes., die rücksichtliche Beachtung des Heiligen, A) der Gewissenszweifel, Religionszweifel, das Bedenken, die Scheu des Gewissens, cum summā religione, tum summo metu legum et iudiciorum teneri, Cic.: perturbari religione et metu, Cic.: offertur alci religio, Cic.: causa obiectae religionis, Caes.: inicere alci religionem, Cic.: eam religionem animis eximere, Liv.: res in religionem alci venit,
    ————
    Cic.: u. in religionem venit m. folg. Acc. u. Infin., Liv. 22, 33, 7: alci religio incessit m. folg. Acc. u. Infin., Liv.: tanta religio civitatem incessit, ut etc., Liv.: nova nunc religio in te istaec incessit, Ter.: rem religioni habere, Cic.: religio obstitit, ne etc. Liv.: religio est (alci) absol. od. m. Infin., Plaut., Ter. u. Liv.: u. religio est (es ist verboten) mit Acc. u. Infin., equo Dialem flaminem vehi religio est, Fab. Pict. fr. bei Gell. 10, 15, 4: ebenso religioni est (man macht sich ein Gewissen daraus) m. Acc. u. Infin., religioni deinde fuisse, quibus eam opem dei tulissent, (eos) vinciri, Liv. 5, 13, 8: u. religio alci non est, quo minus etc., Cic. Cat. 3, 15: collegium decrevit, non religioni habendum, quin etc., Atei. Capito bei Gell. 4, 6, 10: religio alqm capit, Liv.: alqd trahere od. vertere in religionem, Liv.: religio vetuit, Verg. – im Plur., quas religiones? was für religiöse Bedenken? Cic.: demere animo curas ac religiones, Varro: religionibus atque minis obsistere vatum, Lucr.
    B) das religiöse Gefühl, die fromme Scheu, 1) eig.: a) im einzelnen Falle = die Andacht, sacra Cereris summā maiores nostri religione caerimoniāque confici voluerunt, Cic. Balb. 55. – b) als habituelle Eigenschaft, α) im guten Sinne, der fromme Sinn, die Frömmigkeit, Gottesfurcht, der Glaube, die religiöse Denkweise, die religiösen Gefühle od. Gesinnungen, die Religiosität, inclita iustitia religioque
    ————
    eā tempestate Numae Pompilii erat, Liv.: haud liber erat religione animus, Liv.: vir haud intacti religione animi, ein für religiöse Gefühle nicht unempfänglicher Mann, Liv. – im Plur., bald übh. = religiöse Gesinnungen, Religiosität, impurus atque impius hostis omnium religionum, Cic. – bald = die den Glauben, die Konfession ausmachenden relig. Gesinnungen, der Glaube, die Konfession, die Religion, quod ceterae gentes pro religionibus suis bella suscipiunt, istae contra omnium religiones, Cic. – β) im üblen Sinne, die abergläubische Scheu, der Aberglaube, animos multiplex religio et pleraque externa incessit, Liv.: terrebat eos portenti religio, die abergläubische Scheu, die das W. einflößte, Iustin. – Plur., abergläubische Gedanken od. Bedenken, Besorgnisse, pleni religionum animi, Liv.: novas religiones sibi fingere, Caes. – 2) meton., der Gegenstand frommer Scheu, das Heilige, sowohl an sich, als insofern es an anderen Dingen haftet, a) im allg.: α) im guten Sinne: in sacerdotibus tanta offusa oculis animoqae religio, das Heilige, Scheu vor den Göttern Gebietende, das in den Personen der Priester seinem Auge und Gemüte so majestätisch entgegentrat, Liv. 2, 40, 3. – β) im üblen Sinne, der Frevel gegen das Heilige, der Religionsfrevel, die Religionsverletzung, die begangene Sünde, der Fluch, rel. Clodiana, der von Klodius begangene R., Cic.:
    ————
    rel. inexpiabilis, Cic.: contactus religione dies Alliensis, auf dem ein Fluch ruht, Liv.: de religione queri, Cic.: templum religione liberare, Liv.: expiare religionem aedium suarum, Cic. – b) insbes.: α) aktiv, die religiöse, heilige Verpflichtung, das religiöse Band, der Gewissenszwang, nisi religione sacerdotii attineretur, durch die h. V. seiner Priesterwürde, Tac.: tantā religione obstricta tota provincia est, ut etc., Cic.: nullam scelere religionem exsolvi, Liv.: ut religione obstrictos haberent multitudinis animos, Liv. – u. so des Eides, rel. iurisiurandi, Caes. u. Cic.: dah. prägn. = die Eidesverpflichtung, der verpflichtende Eid (s. Oudend. Caes. b. c. 1, 67, 3), vestra religio, Cic.: timori magis quam religioni consulere, Caes. – β) neutral, der Charakter der Heiligkeit, den etwas hat, die Heiligkeit, einer Pers., deorum religio et sanctimonia, Cic.: magistratus religione inviolati, Cic.: magnam possidet religionem paternus maternusque sanguis, Cic. – eines Ortes, rel. fani, sacrarii, Cic.: templorum, Tac. – eines Verhältnisses, rel. sortis, Cic.: si nullam religionem sors habebit, Cic.: obstringere periurio sacramenti religionem, auf die H. des Soldateneides einen Meineid laden, Liv.
    C) die religiöse Verehrung, die Gottesverehrung, der Kultus, die äußere Religion, 1) eig.: religio id est cultus deorum, Cic.: sua cuique civitati religio est, Cic. – rel. Cereris, Cic.: deorum immortalium, Cic.:
    ————
    Iuppiter sollicitatus pravā religione, durch solche verkehrte Zeremonien beunruhigt und gestört, gereizt od. versucht, Liv.: rel. Christiana, Eutr. u. Augustin. – im engeren Sinne = religiöser Brauch, obrui tales religio est, Plin. – Plur. religiones, religiöse (heilige) Handlungen, -Obliegenheiten, -Gebräuche (Zeremonien), und als Inbegriff dieser = die Gottesverehrung, die Religion, der Kultus, diligentissimus religionum cultor, Liv.: institutor ineptiarum religionum, Lact.: interpres religionum, Cic.: religiones nocturnae, nächtlicher Kultus, Nachtfeier (des Priapus), Petron.: religiones interpretari, Auskunft geben über usw., Cic. u. Caes.: de religionibus senatum consulere, Liv.: religiones instituere (einführen), Liv.: neglegere religiones aut prave colere, Liv.: religiones colere pie magis quam magnifice, Liv.: qui sunt sancti (fromm), qui religionum colentes (Verehrer der Religion), Cic.: conficere religiones, die heiligen Handlungen ausrichten (vollziehen), Cic.: sollemnes religiones od. omnes religiones expiare, die Vorgänge gegen die Religion sühnen, Cic. – 2) meton.: a) der Gegenstand frommer Verehrung, das Heiligtum, quae religio aut quae machina belli? v. trojan. Pferd, Verg.: rel. domestica, v. einer Bildsäule, Cic.: religiones ipsae... commovisse se videntur, Cic. – dah. die heilige Wohnung der Götter ad deorum religionem demigrare, Cic. Rab. perd. 30:
    ————
    omnes ad suas religiones (Tempel) convolaverunt, Capit. Maxim. 25, 5. – b) Plur. religiones, Götterzeichen, auspiciis et religionibus inductus, Auct. b. Alex. 74, 3. – Bei Dichtern die erste Silbe wegen des Metrums lang, dah. relligio geschrieben, s. Kühner Ausführl. Gramm. der lat. Sprache2 1, 938, 6.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > religio

  • 5 religiō

        religiō (not rell-; the first syl. lengthened in hexameter verse), ōnis, f    [re-+2 LIG-], conscientiousness, sense of right, moral obligation, duty: nihil esse mihi, religiost dicere, i. e. I say on my conscience, T.: Heium a religione deducere: quid lex et religio cogat cogitare: quaeris aliquem praestantiorem virtute, religione?: iudiciorum religionem veritatemque perfringere: iudicum religiones oratione converti, the conscientious convictions.— A regard for sacred things, devoutness, piety, reverence, religious feeling: sese summā religione teneri: religio, quae deorum cultu pio continetur: sacra summā religione confici velle: omnia, quae sceleri propiora sunt quam religioni: religioni servire.— A religious scruple, scruple of conscience, apprehension of divine anger, fear of the gods, superstitious awe: ut eam, non religio contineret: nullā mendaci religione obstrictus, superstition, Cs.: tantā religione obstricta provincia: obstrinxisti religione populum R.: parvulae causae vel terroris repentini vel obiectae religionis, Cs.: rem habere religioni, i. e. as a divine warning: ne bellum indiceretur, religio obstitit, L.: plena religione civitas, L.: liberatae religione mentes, L.: rivos deducere nulla Religio vetuit, V.: nulla mihi Religio est, H.: movendi thensauros, L.: novas sibi ex loco religiones fingunt, Cs.: religionibus impediri, Cs.: plenis religionum animis prodigia insuper nuntiata, L.— A sense of religious obligation, religious sanction, duty to the gods: viri religione potius quam veritate fides constricta: iuris iurandi.— A religious obligation, oath, pledge of faith, religious sanction: timori magis quam religioni consulere, Cs.: Achaeos religione obstringere, L.: relinquitur nova religio, ut, etc., i. e. a new view of your obligation, Cs.: ius iurandum servabat conservatā religione, N.: religioni potius vestrae quam odio parere.— Divine service, worship of the gods, religious observance, religion, worship: religione, id est cultu deorum: illa pax mater huic urbi iuris et religionis fuit: deorum.— A religion, faith, religious system, mode of worship, cult: venit mihi religionis illius in mentem: neque enim haec externa vobis est religio: expertes religionum omnium: in bello religionum et consuetudinis iura retinere: pro religionibus suis bella suscipere: religiones interpretantur, religious matters, Cs.: publicae religiones, L.— Sacredness, sanctity, holiness, claim to reverence: fanum Iunonis tantā religione semper fuit, ut, etc.: in sacerdotibus tanta offusa oculis animoque religio, i. e. such sacred majesty of expression and feeling, L.: Iam tum religio pavidos terrebat agrestīs Dira loci, V. — An object of veneration, sacred place, consecrated thing, hallowed object: religionem restituere: tantis eorum religionibus violatis: ad deorum religionem demigrasse, i. e. shrines: quae religio aut quae machina belli (the Trojan horse), V.—Of places, a claim resulting from consecration, religious liability: aram si dedicasti, sine religione loco moveri potest: liberaret religione templum, L.: locus religionum deorumque plenus, L.
    * * *
    supernatural constraint/taboo; obligation; sanction; worship; rite; sanctity; reverence/respect/awe/conscience/scruples; religion; order of monks/nuns (Bee)

    Latin-English dictionary > religiō

  • 6 religio

    religio religio, onis f добросовестность

    Латинско-русский словарь > religio

  • 7 religio

    religio religio, onis f обряды

    Латинско-русский словарь > religio

  • 8 religio

    religio religio, onis f совестливость

    Латинско-русский словарь > religio

  • 9 religio

    religio religio, onis f святыни

    Латинско-русский словарь > religio

  • 10 religio

    religio religio, onis f благочестие

    Латинско-русский словарь > religio

  • 11 religio

    religio religio, onis f богопочитание

    Латинско-русский словарь > religio

  • 12 religio

    ōnis f. [ religo ]
    1) совестливость, добросовестность, благочестие ( antiqua C)
    2) благоговение, благоговейное отношение, религиозное чувство, набожность
    3) религия (r. id est cultus deorum C)
    4) тж. pl. богослужение, богослужебные обряды (religiones publicae C; religiones nocturnae Pt)
    5) святость (templi T; juris jurandi, societatis C)
    obstringere aliquem religione C — торжественно (клятвенно) обязать кого-л.
    6) святыня, священный предмет, предмет культа ( violare religiones C)
    7) сомнение, недоумение, (моральное) стеснение или опасение, неуверенность
    habere aliquid religioni (in religione) C или trahere aliquid in religionem L — питать сомнения относительно чего-л.
    afferre (offerre, incutere, injicere) religionem alicui C etc. — поселить в ком-л. недоумение, внушить кому-л. сомнение
    8) преступление против совести, прегрешение, грех, вина (r. inexpiabilis C; liberare или solvĕre aliquem religione L)
    9) (тж. r. perver sa, prava C или impia L) суеверие (novas sibi religiones fingere Cs; tantum r. (rē-!) potuit suadēre mălorum! Lcr)
    10) добросовестность, тщательность, точность (r. testimoniorum C; vir summā reiigione et fide C)
    11) вещий знак, знамение (auspiciis et religionibus inductus bAl)

    Латинско-русский словарь > religio

  • 13 religio

    1) религия, вера (1. 1 pr. C. 1. 1);

    iusiurandum improbatae publice relig. (1. 5 § 3 D. 12, 2).

    2) религиозный обряд - religionis causa coire (1. 1 § 1 D. 47, 22). 3) религиозное чувство, богопочтение, чествование: erga deum rel. (1. 2 D. 1, 1. 1. 20 D. 10, 2). 4) святость места или вещей (святыня - святилище), предмет религиозного почитания (1. 1 C. 9, 19. 1. 2 D. 2, 4);

    red. sepulcri (1. 14 § 1 D. 8, 1. 1. 9 § 2. D. 1, 8).

    5) святость действия: rel. iurisiurandi, sacramenti (1. 1 D. 12, 2. 1. 77 § 23 D. 31. 1. 3 C. 2, 43. Gai. IV. 171. 1. 4 pr. C. 2, 56. 1. 2 C. 4, 1. 1. 8 C. 6, 37); обозн. тк. самое действие, напр. присягу: stari religioni debet (1. 21 D. 4, 3. 1. 44 pr. D. 40, 12. 1. 8 pr. D. 28, 7. 1. 25 § 3 D. 22, 3. 1. 25 D. 12, 2 1. 24 eod.). 6) добросовестность в исполнении обязанностей, совесть, = officium s. 1. b.напр. ad relig. Praesidis pertinere (1. 6 § 2 D. 1, 18. 1. 2 § 8 D. 50, 5. 1. 13 D. 22, 5. pr. I. 4, 5. 1. 12 D. 26, 10. 1. 5 § 11 D. 27, 9. 1. 6 § 4 D. 29, 4. 1. 33 D. 42, 1. 1. 1 § 17 D. 48, 18. 1. 1 C. 5, 63. 1. 5 C. 5, 71. 1. 1 § 2 D. 27, 9. 1. 79 § 1 D. 5, 1);

    partem religionis implere (1. 3 C. 5, 51. 1. 61 C. 5, 18. 1. 5 C. 4, 20).

    7) сомнение, мнительность, беспокойство совести - sine religione a sacerdotio discedcre non posse (1. 13 pr. D. 50, 5).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > religio

  • 14 religio

    , onis f
      богопочитание, благоговение, уважение; религия, верование

    Dictionary Latin-Russian new > religio

  • 15 RELIGIO (RELIGION)

    религия. По Августину, именно «термин „религия" гораздо точнее выражает не какое-нибудь „почитание", подобно термину „культ", „а именно богопочитание"» (Августин. О Граде Божием. Т. 2. С. 104). «Люди праведные и полагающие всю радость свою в одном Боге, когда Бог благословляется их делами, соуслаждается теми, которые эти дела хвалят... Если же добрые ангелы и все святые служители Божий подобны им, и даже чище и святее их, почему же мы боимся, что, если не будем суеверны, то тем оскорбим кого-либо из них? Ведь с их помощью мы освобождаемся от всякого суеверия, стремясь к единому Богу и к Нему одному привязывая (religantes) наши души, - откуда, думается мне, происходит и само слово „религия"» (Августин. Об истинной религии // Творения. Т. 1. С. 467).

    Латинский словарь средневековых философских терминов > RELIGIO (RELIGION)

  • 16 Tántum réligió potuít suadére malórum

    Лукреций, "О природе вещей", I, 80-101:
    Íllud in hís rebús vereór, ne fórte reáris
    Índugredí scelerís. Quod cóntra sáepius ílla
    Réligió peperít scelerós(a) atqu(e) ímpia fácta.
    Dúctorés Danaúm delécti, príma virórum,
    Éx utráque parí malárum párte profúsast,
    Áspectúque suó lacrimás effúndere cívis,
    Múta metú terrám genibús summíssa petébat.
    Néc miseráe prodéss(e) in táli témpore quíbat,
    Quód patrió princéps donárat nómine régem;
    Déductást, non út sollémni móre sacrórum
    Pérfectó possét claró comitár(i) Hymenáeo,
    Hóstia cónciderét mactátu máesta paréntis,
    Éxitus út classí felíx faustúsque darétur.
    Tántum réligió potuít suadére malórum.
    Вот что тревожит меня: не подумал бы ты, что приводит
    Путь размышлений таких к нечестия черной пучине.
    Нет! Не хула на нее, а сама религия часто
    Дел нечестивых и зол первозданной причиной бывала.
    Вспомни, как цвет данайских вождей в беотийской Авлиде
    Тривии * девы алтарь осквернил невинною кровью
    Ифианассы, закланной во славу чтимой богини.
    Вот уж священный убор украсил голову жертве,
    Белых повязок чета ниспадает на нежные щеки **;
    Видит она: отвернулся отец и лицо закрывает,
    Рядом служители храма таят под одеждой железо,
    Слезы струятся из глаз у воинов, одаль стоящих -
    Видит, и в смертной тоске, онемев, на колени упала.
    Не принесло спасения ей в тот час злополучный,
    Что от нее царь имя отца от первой услышал.
    Подняли руки мужей, к алтаря подводят ступеням,
    Дрожью объятую, - но не затем, чтоб по древнему чину
    В брачный ей терем пойти, провожаемой свадебным гимном,
    Нет, чтоб свою чистоту в поруганье отдав изуверству,
    Жертвою скорбною пав от отцовской руки злодеянья,
    Благостный путь кораблям уготовить и ветер счастливый.
    Столько нечестья и зла внушила религия людям.
    (Перевод Я. Боровского)
    [ * Тривия - одно из латинских имен богини Артемиды, которой при отправлении греков в поход под Трою была принесена в жертву дочь царя Агамемнона Ифианасса (по другим вариантам мифа - Ифигения). - авт. ]
    [ ** Знаком посвящения божеству служила так называемая infula - повязка из белой шерстяной ткани с лентами, висящими по обе стороны. - авт. ]
    Я еще третьего дня предчувствовал, что будет какое-нибудь злодейство. Уж раз религия вмешалась, не жди добра. Tantum religio potuit suadere malorum. (В. С. Соловьев, Три разговора.)
    Еще и поныне идолы Темикститана обагряются кровью младенцев; им угодны жертвы только из этих невинных детских душ: правосудие жаждет крови невинных! Tantum religio potuit suadere malorum. (Мишель Монтень, Апология Раймунда Сабундского.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Tántum réligió potuít suadére malórum

  • 17 Cujus regio, ejus religio

    Чья область, того и вера.
    Принцип, установленный в 1555 г. (так называемый Аугсбургский мир) в результате войн между протестантскими князьями Германии и императором Карлом V.
    Пути мировой торговли отодвигаются от Германии, и она оказывается оттесненной в какое-то захолустье. - В результате - cujus regio, ejus religio и фактический распад Германии на преимущественно протестантский Север, на католический, по преимуществу, однако, весьма смешанный Юго-Запад и на сплошной католический Юго-Восток. (Ф. Энгельс, Заметки о Германии.)
    Право преобразования (jus reformandi) некогда было признаваемо за протестантскими князьями; оно выражалось формулой "чья земля, того и вера" (cujus est regio, illius est religio). (Б. Н. Чичерин, Курс государственной науки.)
    Значение светской власти еще более возвысилось вследствие Реформации, которая, восставая на папство, искала защиты у светских князей. В то время признано было правило: "чья земля, того и вера" (cujus est regio, illius est religio). (Там же.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Cujus regio, ejus religio

  • 18 Nulla mihi religio est

    У меня нет никакого суеверия.
    Гораций, "Сатиры", I, 9, 70.
    Успешное возделывание естественных наук в Александрии способствовало - направлению, которое не без основания казалось уцелевшим ревнителям язычества явным безбожием. Другие, например Ювенал, ставили на место природы разум; но разум, взятый как закон явлений, а не как нечто вне их существующее. Остальные склоняли главу перед владычеством слепого, неизбежного, неразумного рока, или просто повторяли слова Горация: nulla mihi religio est (у меня нет никакой религии [ неправильный перевод. - авт. ]) (Т. Н. Грановский, Историческая литература во Франции и Германии в 1847 г..)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Nulla mihi religio est

  • 19 cuius regio eius religio

       de tal rey, de tal religión; de tal país, de tal religión: cada uno profesa la religión que predomina en su país
       ◘ Máxima latina que indica que se profesa generalmente la religión del soberano del propio país.
       En el Imperio Romano, el culto al emperador fue una forma de conciliar el politeísmo que incluía todo tipo de religiones con la unidad política. El Cristianismo fue perseguido por no aceptar el culto imperial. En el año 311 d.C., el emperador Galerio había emitido un edicto conocido como el "Edicto de Tolerancia de Nicomedia". En él se concedía indulgencia a los cristianos y se les reconocía su existencia legal y libertad para celebrar reuniones y construir templos para su Dios por lo que la persecución de los mismos finalizaría. El "Edicto de Milán" (313 d.C.) fue un edicto firmado por Constantino I, Constantino el Grande (306-337 d.C.), emperador de Occidente, y Flavio Galerio Valerio Liciniano Licinio (308-324), emperador de Oriente. Este edicto estableció la libertad de religión en el Imperio Romano, dando fin a las persecuciones contra ciertos grupos religiosos, particularmente los cristianos. Mediante el "Edicto de Tesalónica" (380 d.C.), decretado por el emperador romano Teodosio (347-395 d.C.), el cristianismo se convirtió en la religión oficial del Imperio Romano. Se estableció el Papado y la Iglesia como instituciones paralelas al propio Estado.
       Con la desaparición del Imperio Romano de Occidente al comenzar la Edad Media, el cristianismo católico occidental se separa del oriental ortodoxo con el Cisma de Oriente (1051). En el Imperio Bizantino, el emperador está por encima de la Iglesia (cesaropapismo), mientras que en Occidente el dominio real está en disputa con el poder teocrático. Las monarquías de Antiguo Régimen supusieron un control sobre sus iglesias católicas nacionales, mientras la Reforma luterana establece iglesias nacionales en los países del norte de Europa. La Dieta de Augsburgo, reuniones de la Dieta Imperial o Reichstag del Sacro Imperio en la ciudad alemana de Augsburgo, discutió las diferencias entre católicos y protestante. En 1555 concluyeron las disputas con la Paz de Augsburgo, tratado que daba a cada príncipe el poder de decidior la religión de sus súbditos. La religión del reino será la religión del rey: "cuius regio, eius religio". Tras la La Guerra de los Treinta Años (1618-1648) y con el Tratado de Westfalia (1648). Tras la Paz de Westfalia, la religión dejó de ser esgrimida como casus belli, motivo de guerra. A pesar de las disposiciones que intentaban una convivencia religiosa, la intransigencia obligó en la práctica a exiliarse a los que no adoptaban la del gobernante.

    Locuciones latinas > cuius regio eius religio

  • 20 Cuius regio, eius religio

    He who rules, his religion

    Latin Quotes (Latin to English) > Cuius regio, eius religio

См. также в других словарях:

  • Religio —   [lateinisch »Gottesfurcht«] die, /...gi ones, im früheren katholischen Kirchenrecht: die Ordensgemeinschaft. (Religiosen) * * * Re|li|gio, die; , ...ones [...ne:s; mlat. religio < lat. religio, ↑Religion] (kath. Kirche): klösterlicher… …   Universal-Lexikon

  • RELIGIO — quî a Superstitione differat, docet Cicer. de Nat. Deor. l. 2. c. 28. ubi, Maiores, inquit, nostri Religionem a Superstitione separaverunt. Nam qui totos dies precabantar et immolabans, tit sui liberi superstites essent, Superstitiosi sunt… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Religĭo — (lat.), 1) s. Religion; 2) in der Katholichen Kirche das klösterliche Leben, s. Quadrata; 3) Benennung jedes geistlichen Ordens (Ordo et religio); 4) der Anzug der Canoniker, Vicarien etc. im Chor …   Pierer's Universal-Lexikon

  • religio- — [rə lij′ē ō΄] combining form religion, religious, religion and [religio political] * * * …   Universalium

  • religio- — [rə lij′ē ō΄] combining form religion, religious, religion and [religio political] …   English World dictionary

  • Religio — Re|li|gio die; , ...ones [...ne:s] <aus mlat. religio »klösterliches Leben« zu lat. religio, vgl. ↑Religion> kath. religiöse Vereinigung mit eigener Regel u. öffentlichen Gelübden; vgl. ↑Religiose …   Das große Fremdwörterbuch

  • religio- — combining form religion and < religio political > …   New Collegiate Dictionary

  • religio- — [rɪ lɪdʒɪəʊ] combining form religious and …: religio political …   English new terms dictionary

  • Religio Medici — ( The Religion of a Doctor ) is a book by Sir Thomas Browne, which sets out his spiritual testament as well as being an early psychological self portrait. In its day, the book was a European best seller and brought its author fame and respect… …   Wikipedia

  • Religio Laici — est un poème écrit par l auteur anglais John Dryden en 1682. Tout comme Absalon et Achitophel, l objet de ce texte est de proclamer la suprématie de l Église d Angleterre sur toute autre religion, en particulier le catholicisme romain. Cette… …   Wikipédia en Français

  • Religio Romana — may refer to: *Ancient Roman religion *Nova Roma, Roman polytheistic reconstructionism …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»