-
61 frago
frago, frēgī, frāctum, ere ( gotisch brikan, ahd. brehhan), brechen, zerbrechen, zerschmettern, zerstückeln, zermalmen, I) eig.: u. übtr.: A) eig.: 1) im allg.: anulum, Cic.: patinam, Hor.: alci crura, talos, Sen. u. Suet.: domum lapidum coniectu, Cic.: medium parietem farcire fractis caementis (mit Schutt), Plin.: laqueo gulam, die Kehle zuschnüren, erdrosseln, Sall.: cervices alcis frangere, jmdm. den Hals umdrehen, Cic.: caules, einknicken, Hor.: fores, an der T. reißen (rasseln), Plaut.: glaebas rastris, Verg.: panem minutatim (v. Christus), Lact.: exuvias boum aceto, erweichen, Val. Flacc.: comam in gradus, in Flechten brechen, -teilen, Quint.: torum, zusammendrücken = auf ihm sitzen, Mart.: undam ulnis, mit den E. brechend, -teilend durchschwimmen, Sil.: so auch amnem od. vadum nando, Lucan. u. Sil. – fluctus frangitur a saxo, bricht sich (zerschellt) an dem Felsen, Cic. – 2) insbes.: a) Getreide zerstoßen, zermahlen, schroten, hordeum molis, Plin. 18, 72: grana molis, Plin. 18, 116 (vgl. utriusque [lapidis] attritu grana franguntur, Sen. ep. 90, 23): frumenta aquariis molis, Pallad. 1, 42: tracto pars frangit adorea saxo farra, Val. Flacc. 2, 448: frangere fruges saxo, Verg. georg. 1, 267 u. Aen. 1, 179: femina pro lana Cerealia munera frangit, Ov. ex Pont. 3, 8, 11: quodcumque est solidae Cereris, cava machina fran-————gat, Ov. fast. 6, 381: hordea lenta iube scabrā frangat asella molā, Ov. medic. fac. fem. 58. – b) (den Brechenden als leidend gedacht), unser etwas brechen = einen Bruch an einem Glied usw. erleiden, brachium, Cic. u. Cels.: crus, femur, Cels.: coxam, Plin. ep.: venando iugulum et costam, Spart.: pedem, Augustin.: cornu (v. der Ziege), Ov.: navem, Schiffbruch leiden, Cornif. rhet.: u. so navem apud Andrum insulam, Ter.B) übtr.: a) von einer fehlerhaften Einteilung, hoc est non dividere (einteilen), sed frangere (zerstückeln), Cic. – b) etwas seiner physischen Stärke nach brechen = vermindern, quotiens (F) aliquam consonantium frangit, einen K. durch sein Dazwischentreten (zwischen ihn u. den Vokal) minder hörbar macht, Quint. 12, 10, 29 (cf. 1, 4, 11). – u. refl. se frangere, bersten, springen, v. Kälte u. Hitze, Varro u. Cic. (vgl. fractis aestibus, Cels.: glacies se frangit, Sen.). – fracti sonitus tubarum, die sich brechenden, bald stärkeren, bald schwächeren (»der schmetternde Hall«, Voß), Verg. georg. 4, 72. – c) iter, vom Wege abgehen, die Richtung verlieren, Stat. Theb. 10, 183 u. 12, 232. – d) eine Zeit kürzen, diem morantem mero, Hor. carm. 2, 7, 7. – e) schwächen, hemmen, equorum cursum delicati minutis passibus frangunt, Quint. 9, 4, 113.II) bildl.: 1) brechen = a) schwächen, entkräften————(oft verb. mit debilitare, s. Manutius Cic. ep. 1, 9, 2. p. 57. Ruhnken Ov. her. 9, 6. Pabst Tac. dial. 39), nervos mentis, Quint.: vim, opes, Cic.: furorem alcis, Cic.: bellum proeliis, Cic.: audaciam, Cic.: se laboribus, Cic.: (Plato) me ipsā suā auctoritate frangeret, würde meine Ansicht erschüttern, mich bestechen, Cic.: sententiam alcis, den Vorschlag entkräften, Cic.: alcis consilium, vereiteln, Cic.: soriten, widerlegen, Cic. – m. ab u. Abl., alqm differendo pugnam ab impetu, in seinem Ungestüm lähmen, Eutr. 3, 9. – b) = verweichlichen, pectora virorum durata carmine, Sil.: viros in Venerem, Petr.: histrio fractus in feminam, Hieron. epist. 79, 9. – 2) brechen = a) bändigen, bezähmen, überwältigen, bewältigen, bezwingen, Corcyraeos, Nep.: se, Cic.: nationes, cupiditates, impetum, Cic.: concitatos animos, die erhitzten Gemüter durch Gewalt zur Ruhe bringen, Liv.: frangi cupiditate, metu, dolore, bewältigt, bezwungen werden von usw., Cic. – b) = mutlos machen, entmutigen, niederbeugen, demütigen (Ggstz. erigere; vgl. die Auslgg. zu Nep. Them. 1, 3), contumelia eum non fregit, Nep.: Clodium, Cic.: animos, Iustin.: dah. frangi animo u. bl. frangi, mutlos werden, Cic. u. Nep. – 3) jmds. Sinn brechen, jmd. erweichen, auf andere Gedanken bringen, fletus fregere virum, Liv.: te ut ulla res frangat, Cic.: alcis misericordiā frangi, Cic.: alqā re ita flecti animo atque frangi, ut————etc., Cic. – 4) brechen = verletzen, fidem, dignitatem suam, foedus, Cic.: mandata, nicht gehörig ausrichten, Hor. -
62 gubernator
gubernātor, ōris, m. (guberno), I) der Steuermann, Plaut., Cic. u.a.: gubernatoris ars, Cic.: scientia gubernatorum, Caes.: gub. bonus, pessimus, Quint. – II) übtr. = der Lenker, Leiter, ventorum quasi gub., s. ventus: gubernator contorsit equos, Enn. ann. 486: tracto pede quasi gubernator regeret iter, Sall. fr.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > gubernator
-
63 intractatus
intractātus (intrectātus), a, um (in u. tracto), unbehandelt, I) eig.: equus intractatus et novus, nicht zugerittenes, Cic. de amic. 68: lanae rudes et intrectatae, ungekrempelte, Cael. Aur. de morb. acut. 3, 5, 57. – II) übtr.: a) unversucht, ne quid inausum aut intractatum scelerisve dolive fuisset, Verg. Aen. 8, 205 sq. – b) ungesucht, decor, Gratt. cyn. 134.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > intractatus
-
64 obtrecto
obtrecto, āvī, ātum, āre (ob u. tracto), aus Mißgunst jmdm. entgegenarbeiten, jmds. Widersacher sein, jmd. od. jmds. Taten u. Talente verkleinern, um sich zu erheben, jmdm. aus Neid zuwider sein, ihm Abbruch tun, m. Dat., alci, Cic.: gloriae, laudibus alcis, Liv.: legi alcis, Cic.: inter se, Nep.: m. Acc. (s. Weißenb. Liv. 45, 37, 6), laudes, Liv.: deorum numen (Macht), Val. Max.: eorum poëmata, Gell.: absol., ne aut obstare auf obtrectare videretur, Suet. Tib. 10, 1.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > obtrecto
-
65 pertracto
per-tracto ( nicht pertrecto), āvī, ātum, āre, I) überall betasten, befühlen, barbatulos mullos exceptare de piscina et pertractare, Cic.: pertr. caput dormienti, Iustin.: bestias manibus, Auct. b. Afr.: manum hominis (v. Arzt), Apul.: poet., vulnera visu, genau besichtigen, Sil. 10, 451. – II) übtr.: a) etw. geistig eingehend behandeln, sich geistig mit etw. beschäftigen, etw. durchdenken, studieren, untersuchen, philosophiam, Cic.: ea, quae rem continent, Cic.: primum quae scripsi mecum ipse pertracto, Plin. ep.: omnis honesti iustique disciplina erit pertractanda, Quint.: res pertractatas habere, Cic. – b) Geist u. Gemüt bearbeiten, sie stimmen, auf Geist u. Gemüt einwirken (v. Redner), sensus mentesque hominum, Cic. de or. 1, 222: hominum animos, ibid. 2, 32: animos iudicum, ibid. 2, 186.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pertracto
-
66 praetracto
prae-tracto, āre, vorher in Erwägung ziehen, etw. vorberaten, ita tamen ut ea quoque, quorum penes plebem arbitrium est, apud principes praetractentur, Tac. Germ. 11.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > praetracto
-
67 retracto
re-tracto (retrecto), āvī, ātum, āre, I) wieder-, von neuem betasten, -ergreifen, -nehmen vor die Hand nehmen, vornehmen, 1) eig.: ferrum, Verg.: vulnera, Ov.: arma, Liv.: vota, das ersehnte Bild, Ov.: pedamenta, wieder bearbeiten, Colum.: agrum, wieder vornehmen, -besichtigen, Colum.: cruda vulnera, noch nicht verharschte Wunden wieder aufreißen, bildl. = die alten Schmerzen erneuern, Ov. trist. 3, 11, 19. – 2) übtr.: a) wieder-, noch einmal vornehmen, -behandeln, -bearbeiten, umarbeiten, hoc in proximo libro, Varro LL.: verba desueta, Ov.: librum, Sen.: orationem, Plin. ep.: opera, ibid.: finitam causam, nochmals zur Erörterung bringen, ibid.: leges, Suet.: detecta et nuda omnium mens posterā die retractatur, hat sich so die allgemeine Gesinnung (Meinung) offenbart u. enthüllt, dann unterliegt sie des anderen Tages einer neuen Verhandlung, Tac. – b) einen Zustand erneuern, augere dolorem retractando, indem man die wunden Stellen immer wieder berührt, Cic.: quia mihi iucundum est, quod ceperim gaudium, scribendo retractare, von neuem zu genießen, Plin. ep. – c) wieder überdenken, alqd diligenter, Cic.: fata, Ov.: memoriam carissimi sodalis, erneuern, Sen. rhet.: secum memorata, Ov.: saepe secum retractans ac recogitans, Colum. – II) zurückziehen; dah. übtr.: a) zurückziehen, zurücknehmen,————widerrufen, dicta, Verg.: largitiones, Traian. in Plin. ep. – b) sich sträuben, sich widersetzen, sich weigern, sich nicht gutwillig fügen, ungern an etw. gehen, quid retractas? Verg.: nullo retractante, Liv.: sive retractabis, sive poperabis, Cic.: humi se abiecit et retrectans elevatus est, Capit.: quod retractantem (widerspenstig) calcitrosumque eum (iuvencum) reddit, Colum. – c) herabsetzen, opus, Gell. 14, 3, 4.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > retracto
-
68 semitractatus
sēmitractātus, a, um (semi u. tracto), halbabgehandelt, Tert. de fuga in persecut. 1 in.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > semitractatus
-
69 tractabilis
tractābilis, e (tracto), betastbar, angreifbar, behandelbar, I) eig.: tractabile omne necesse est esse, quod natum est, Cic.: quia (corpus) oculis manuque tractabile est, Lact.: ulcera tractabiliora, Plin.: mare nondum tractabile nanti, Ov.: caelum, nicht stürmisch, Verg.: vox, biegsam, Quint.: materies earum (arborum) tractabilis ad intestinum opus, tauglich zur Tischlerarbeit, Vitr. 2, 9, 17. – pondus, erträglich, Stat. – II) übtr., was sich leicht behandeln läßt, gütig, nachgiebig, biegsam, geschmeidig, erbittlich, virtus, Cic.: ingenium, Curt.: nihil est eo (filio) tractabilius, Cic.: ut te tractabiliorem experiantur, Plin. ep.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tractabilis
-
70 tractaticius
tractātīcius, a, um (tracto), geschleppt, Lampr. Heliog. 17, 5 P. (Jordan tracticius).Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tractaticius
-
71 tractatio
tractātio, ōnis, f. (tracto), die Betastung, Bearbeitung, Behandlung, I) eig., m. subj. Genet., manuum, Cael. Aur. de morb. acut. 1, 11, 79: m. obj. Genet., beluarum, Cic.: armorum, Cic.: tibiarum, Cic.: farinam assiduā tractatione perdomari, Sen. – II) übtr., die Bearbeitung, Behandlung, Betreibung, 1) im allg.: philosophiae, Cic.: litterarum, Cic.: huius materiae, Sen. rhet.: veterum scriptorum, Gell. – 2) insbes.: a) die Behandlung, das Benehmen gegen eine Person, mala, Sen. u. Quint.: so auch gegen sich, Tert. de paen. 12. – b) als rhet. t.t., α) der besondere Gebrauch eines Wortes, Cic. part. 17. – β) die (genauere, weitläufigere) Abhandlung, Untersuchung, violentissima, Sen. rhet.: tractatio est magis quam quaestio, Sen.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tractatio
-
72 tractator
Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tractator
-
73 tractatorium
tractātōrium, iī, n. (tracto), der Ort, wo Prozesse und andere Sachen abgehandelt werden, der Sitzungssaal, Sidon. epist. 1, 7, 9.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tractatorium
-
74 tractatus
tractātus, ūs, m. (tracto), die Behandlung, Betastung, I) eig.: nucum, Plin. 15, 87. – II) übtr., die Behandlung, die Beschäftigung mit etw., die Bearbeitung, 1) im allg.: ipsarum artium tractatu delectari, Cic.: terra tractatu aspera, Plin.: consilia tractatu dura, Liv. – 2) insbes.: a) die Behandlung, Erörterung, Besprechung einer Sache, v. Redner oder Schriftsteller, auch im Plur., Quint., Plin. ep. u. Gell.: tractatu digna quaestio, Tac. dial. – b) die Überdenkung, Überlegung, Veget., ICt. u.a. – 3) meton.: a) die Abhandlung, Schrift, Plin. 14, 45. – b) die Predigt, Plur. bei Augustin. epist. 4 praefixa libro de haeres.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tractatus
-
75 attrectō (adt-)
attrectō (adt-) āvī, ātus, āre [ad + tracto], to touch, handle: signum, L.: Penates, V.: libros manibus. — Supin. acc.: Atreum attrectatum advenit.— To busy oneself with: feralia, Ta.: quae non obtineret, Ta.—To lay hold of, appropriate: gazas, L. -
76 contrectō (contractō)
contrectō (contractō) āvī, ātus, āre [com+tracto], to touch, handle, come in contact with, feel: pectora, O.: (liber) contrectatus manibus volgi, H.: contrectata pudicitia, violated, Ta.: corpus oculis volgi contrectandum, Ta.—Fig., to turn over, dwell upon: mente varias voluptates. -
77 obtrectō
obtrectō āvī, ātus, āre [ob+tracto], to detract from, belittle, disparage, underrate, decry: obtrectantis est angi alieno bono: alteri: gloriae suae, L.: curam, carp at, Ph.: eius laudes, L.: obtrec<*>arunt inter se, decried one another, N.* * *obtrectare, obtrectavi, obtrectatus Vdetract from; disparage, belittle -
78 tractābilis
tractābilis e, adj. with comp. [tracto], that may be handled, workable, tangible, manageable, tractable: mare nondum tractabile nanti, O.: non tractabile caelum, i. e. inclement, V.—Fig., pliant, yielding, manageable, tractable: virtus in amicitiā tenera et tractabilis: animus nec adhuc tractabilis arte, O.: ingenium, Cu.: nihil est enim eo (filio) tractabilius.* * *tractabilis, tractabile ADJmanageable; tractable; easy to deal with -
79 tractātiō
tractātiō ōnis, f [tracto], a handling, wielding, management, treatment: armorum: rerum magnarum: dicendi: philosophiae.—In rhet., of a subject, the treatment, handling, discussion.— Of a word, a special use, usage.* * *management; treatment; discussion -
80 (tractātus, ūs)
(tractātus, ūs) m [tracto], a handling, management, treatment.—Only abl sing.: artium.
См. также в других словарях:
tracto — columna, fascículo, cordón, vía. Se aplica sobre todo para los tractos nerviosos y digestivos Diccionario ilustrado de Términos Médicos.. Alvaro Galiano. 2010. tracto 1. grupo alargado de tejidos y estructuras que funcionan conjuntamente como un… … Diccionario médico
tracto corticospinal lateral — también llamado tracto piramidal. Un tracto de la médula espinal imagen anatómica [véase http://www.iqb.es/diccio/t/tractos.htm#tracto corticospinal lateral] Diccionario ilustrado de Términos Médicos.. Alvaro Galiano. 2010 … Diccionario médico
tracto espinocerebeloso posterior — también llamado espinocerebeloso dorsal. Masa de fibras en el cordón lateral delante del tracto corticoespinal lateral (o tracto piramidal) en la médula espinal imagen anatómica [véase http://www.iqb.es/diccio/t/tractos.htm#tracto corticospinal… … Diccionario médico
tracto respiratorio superior — Una de las dos divisiones del sistema respiratorio. El tracto respiratorio superior está formado por la nariz, la cavidad nasal, las celdillas aéreas etmoidales, los senos frontales, los senos esfenoidales, el seno maxilar, la laringe y la… … Diccionario médico
tracto — (Del lat. tractus). 1. m. Espacio que media entre dos lugares. 2. Lapso de tiempo. 3. Conjunto de versículos que se cantan o rezan inmediatamente antes del evangelio en la misa de ciertos días. 4. Formación anatómica que media entre dos lugares… … Diccionario de la lengua española
tracto de Edinger — tracto espinotalámico anterior imagen anatómica [véase http://www.iqb.es/diccio/t/tractos.htm#Edinger] Diccionario ilustrado de Términos Médicos.. Alvaro Galiano. 2010 … Diccionario médico
tracto de Gowers — tracto espinocerebeloso anterior, formado por fibras desde las raíces posteriores de los tractos laterales de la médula espinal hasta el cerebelo pasando por el pedúnculo superior Diccionario ilustrado de Términos Médicos.. Alvaro Galiano. 2010 … Diccionario médico
tracto espinocerebeloso anterior — también llamado espinocerebeloso ventral. Un tracto de la médula espinal imagen anatómica [véase http://www.iqb.es/diccio/t/tractos.htm#tracto corticospinal lateral] Diccionario ilustrado de Términos Médicos.. Alvaro Galiano. 2010 … Diccionario médico
tracto espinotalámico lateral — un tracto de la médula espinal imagen anatómica [véase http://www.iqb.es/diccio/t/tractos.htm#tracto corticospinal lateral] Diccionario ilustrado de Términos Médicos.. Alvaro Galiano. 2010 … Diccionario médico
tracto rubroespinal — un tracto de la médula espinal imagen anatómica [véase http://www.iqb.es/diccio/t/tractos.htm#tracto corticospinal lateral] Diccionario ilustrado de Términos Médicos.. Alvaro Galiano. 2010 … Diccionario médico
tracto NG — Abreviatura de tracto nasogástrico. Diccionario Mosby Medicina, Enfermería y Ciencias de la Salud, Ediciones Hancourt, S.A. 1999 … Diccionario médico