-
1 ratiocinor
rătĭōcĭnor, āri, ātus sum [st2]1 [-] calculer, compter. [st2]2 [-] calculer, peser, examiner, juger. [st2]3 [-] tirer une conclusion, conclure, raisonner. [st2]4 [-] sens passif: Vitr. être calculé, être évalué.* * *rătĭōcĭnor, āri, ātus sum [st2]1 [-] calculer, compter. [st2]2 [-] calculer, peser, examiner, juger. [st2]3 [-] tirer une conclusion, conclure, raisonner. [st2]4 [-] sens passif: Vitr. être calculé, être évalué.* * *Raciocinor, pen. corr. ratiocinaris, ratiocinari. Cic. Comprendre par raison quelque chose, Par quelques causes congneues venir à la congnoissance d'autres incongneues, Raisonner, Calculer. -
2 ratiocinor
I.Lit., to reckon, compute, calculate: in summo apud illos (sc. Graecos) honore geometria fuit: itaque nihil mathematicis illustrius;II.at nos metiendi ratiocinandique utilitate hujus artis terminavimus modum,
Cic. Tusc. 1, 2, 5:de pecuniā ratiocinari,
id. Inv. 2, 39, 115; 2, 32, 125; Vitr. 10, 15.—Transf.A.To consider, deliberate, meditate:B.quo pacto cum illis occipiam, id ratiocinor,
Plaut. Stich. 1, 2, 18:socii profecto ratiocinati essent quid possent facere, si quidem suā sponte facerent,
Auct. Her. 4, 11, 16.—To reason, argue, to infer or conclude from a consideration of circumstances:id ex partibus juris sumi oportebit et ratiocinari, quid in similibus rebus fieri soleat, et videre, utrum, etc.,
Cic. Inv. 2, 20, 61; cf. Auct. Her. 2, 23, 35; Quint. 7, 1, 61:etenim sic ratiocinabantur... aperte jam ac perspicue nulla esse judicia, etc.,
Cic. Verr. 1, 7, 20; cf. id. Mil. 12, 32; id. Phil. 2, 22, 55.—Rarely with acc.:mores atque parsimoniam alicujus,
App. M. 1, p. 113, 5. -
3 ratiocinor
ratiōcinor, ātus sum, ārī depon. [ ratio ]1) вычислять, исчислять, считать (metiendi ratiocinandique utilitas C; r. didicisse Pt); рассчитывать (r., quid in similibus rebus fieri soleat C)2) рассуждать, заключать, делать вывод ( si recte ratiocinabimur C) -
4 ratiocinor
ratiōcinor, ātus sum, āri (ratio), I) rechnen, berechnen, Cic. Tusc. 1, 5; de inv. 2, 115. Vitr. 10, 10 (15), 5 (wo man fälschlich ratiocinantur passiv nimmt). – II) übtr.: A) überschlagen, überlegen, m. folg. Fragesatz, socii nostri... ratiocinati essent etiam atque etiam, quid possent facere, si etc., Cornif. rhet. 4, 16: quo pacto, Plaut. Stich. 75. – B) aus Abschätzung der Umstände schließen, folgern, einen Schluß machen, entnehmen, ex eo, utile quid sit, Cornif. rhet.: r., an etc., Quint.: inter se m. folg. Acc. u. Infin., Cic. – m. bl. Acc., his dictis mores ratiocinans Milonis, schließend auf usw., Apul.
-
5 ratiocinor
ratiōcinor, ātus sum, āri (ratio), I) rechnen, berechnen, Cic. Tusc. 1, 5; de inv. 2, 115. Vitr. 10, 10 (15), 5 (wo man fälschlich ratiocinantur passiv nimmt). – II) übtr.: A) überschlagen, überlegen, m. folg. Fragesatz, socii nostri... ratiocinati essent etiam atque etiam, quid possent facere, si etc., Cornif. rhet. 4, 16: quo pacto, Plaut. Stich. 75. – B) aus Abschätzung der Umstände schließen, folgern, einen Schluß machen, entnehmen, ex eo, utile quid sit, Cornif. rhet.: r., an etc., Quint.: inter se m. folg. Acc. u. Infin., Cic. – m. bl. Acc., his dictis mores ratiocinans Milonis, schließend auf usw., Apul.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ratiocinor
-
6 ratiōcinor
ratiōcinor ātus, ārī, dep. [ratio], to reckon, compute, calculate: ratiocinandi utilitas: de pecuniā.— To reason, argue, infer, conclude: quid in similibus rebus fieri soleat: inter se: recte.* * *ratiocinari, ratiocinatus sum V DEPcompute, calculate; argue, infer, conclude -
7 ratiocinatio
ratiōcinātio, ōnis f. [ ratiocinor ]1) размышление, рассуждение, взвешивание rhH., C, CC2) умозаключение C, Q3) теория Vtr -
8 ratiocinativus
ratiōcinātīvus, a, um [ ratiocinor ]построенный на рассуждении, основанный на умозрении (genus dicendi C; quaestio Q) -
9 ratiocinator
ratiōcinātor, ōris m. [ ratiocinor ]счётчик, счетовод C, Col; перен. учитывающий (bonus r. officiorum C) -
10 ratiocinalis
ratiōcinālis, e (ratiocinor), auf einen Schluß begründet, causa (Fall), Cornif. rhet. 2, 18 Friedrich. Vgl. Gloss. II, 169, 9 u. 12 ›ratiocinale, λογικόν‹; u. ›ratiocinalia, λογικά‹.
-
11 ratiocinatio
ratiōcinātio, ōnis, f. (ratiocinor), die Berechnung, I) als philos.u. rhet. t. t.: A) die ruhige, vernünftige Überlegung (Ggstz. impulsio, leidenschaftl. Trieb), Cic. de inv. 2, 18. – u. das philos. Überlegen, etiam sapientiae studiosos maximos medicos esse, si ratiocinatio hoc faceret, Cels. 1. praef. p. 5, 31 D. – als rhet. Figur = die Überlegung in Fragen an sich selbst, Cornif. rhet. 4, 23. – B) der Vernunftschluß, die Schlußfolge, der Syllogismus, Cic. u. Quint.: duae partes ratiocinationis, des Vernunftschlusses (= Vernunftschlußbeweises), Cic. – II) als t. t. der Architektur, die Theorie (Ggstz. fabrica u. opus die Praxis), Vitr. 1, 1. § 1 u. § 15.
-
12 ratiocinativus
ratiōcinātīvus, a, um (ratiocinor), zur Schlußfolge gehörig, -dienend, syllogistisch, folgernd, a) als rhet. t. t.: genus quaestionis, Cic.: quaestio, Quint.: status, Ouint. – b) als gramm. t. t.: coniunctio (wie ergo, igitur), Charis. 225, 20. Diom. 416, 9.
-
13 ratiocinator
ratiōcinātor, ōris, m. (ratiocinor), der Rechner, Rechenmeister, Rechnungsführer, Buchhalter, Cic. u.a.: diligens, Colum. – übtr., ut boni ratiocinatores officiorum esse possimus, Berechner, Cic. de off. 1, 59.
-
14 ratiocinalis
ratiōcinālis, e (ratiocinor), auf einen Schluß begründet, causa (Fall), Cornif. rhet. 2, 18 Friedrich. Vgl. Gloss. II, 169, 9 u. 12 ›ratiocinale, λογικόν‹; u. ›ratiocinalia, λογικά‹.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ratiocinalis
-
15 ratiocinatio
ratiōcinātio, ōnis, f. (ratiocinor), die Berechnung, I) als philos.u. rhet. t. t.: A) die ruhige, vernünftige Überlegung (Ggstz. impulsio, leidenschaftl. Trieb), Cic. de inv. 2, 18. – u. das philos. Überlegen, etiam sapientiae studiosos maximos medicos esse, si ratiocinatio hoc faceret, Cels. 1. praef. p. 5, 31 D. – als rhet. Figur = die Überlegung in Fragen an sich selbst, Cornif. rhet. 4, 23. – B) der Vernunftschluß, die Schlußfolge, der Syllogismus, Cic. u. Quint.: duae partes ratiocinationis, des Vernunftschlusses (= Vernunftschlußbeweises), Cic. – II) als t. t. der Architektur, die Theorie (Ggstz. fabrica u. opus die Praxis), Vitr. 1, 1. § 1 u. § 15.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ratiocinatio
-
16 ratiocinativus
ratiōcinātīvus, a, um (ratiocinor), zur Schlußfolge gehörig, -dienend, syllogistisch, folgernd, a) als rhet. t. t.: genus quaestionis, Cic.: quaestio, Quint.: status, Ouint. – b) als gramm. t. t.: coniunctio (wie ergo, igitur), Charis. 225, 20. Diom. 416, 9.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ratiocinativus
-
17 ratiocinator
ratiōcinātor, ōris, m. (ratiocinor), der Rechner, Rechenmeister, Rechnungsführer, Buchhalter, Cic. u.a.: diligens, Colum. – übtr., ut boni ratiocinatores officiorum esse possimus, Berechner, Cic. de off. 1, 59.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ratiocinator
-
18 ratiōcinātiō
ratiōcinātiō ōnis, f [ratiocinor], an exercise of the reasoning powers, calm reasoning, ratiocination. ratiocinatio est diligens et considerata excogitatio.— A rational conclusion, syllogism.* * *reasoning; esp. a form of argument, syllogism -
19 ratiōcinātīvus
ratiōcinātīvus adj. [ratiocinor].—In rhet., of reasoning, syllogistic: genus quaestionis.* * *ratiocinativa, ratiocinativum ADJargumentative; syllogistic -
20 ratiōcinātor
ratiōcinātor ōris, m [ratiocinor], a reckoner, accountant, book-keeper, C.—Fig.: ut boni ratiocinatores esse possimus.* * *calculator, accountant
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ratiocinateur — ⇒RATIOCINATEUR, subst. et adj. masc. Péj. (Personne) qui ratiocine, qui aime ratiociner. Synon. ratiocineur. Alors que les plus célèbres capitaines, en vieillissant, deviennent ratiocinateurs et radotiers (...) celui là, au déduit, ne soufflait… … Encyclopédie Universelle
ԱՆՎԱՐԿԱՆԵԼԻ — ( ) NBH 1 0240 Chronological Sequence: 11c ա. Յոչինչ համարելի. արհամարհ. *Ոչ էին լոկ մարդիկ նուաստ եւ ընկեցիկ, որ ʼի դէպ էր զասացեալսն ապականել, եւ անվարկանելի առնել. Ոսկ. յհ. ՟Ա. 39. յն. παραλογίζομαι minus supputo, male ratiocinor … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԱՂԱԽՈՀԻՄ — (եցայ.) NBH 1 426 Chronological Sequence: Unknown date հ. συλλογίζομαι colligo, ratiocinor Տրամախոհիլ. տրամաբանել. քաջ ձեռնարկել. *Տգէտք գոլով այսորիկ՝ ոչ բաղախոհին. Պղատ. օրին. ՟Բ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԺՈՂՈՎԵՄ — (եցի.) NBH 1 0836 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 11c, 12c, 13c ն. συνάγω congrego. Ի մի ժողով բերել կամ կոչել զբազմութիւն ցրուեալ. ʼի մի վայր հաւաքել զմարդիկ կամ զիրս. գումարել. կուտակել. ժողվել. ... *Ժողովեաց… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԽԾԲԾԵՄ — (եցի.) NBH 1 0947 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 12c ն. συλλογίζομαι ratiocinor πολυπραγμονέω curiose inquiro καταγινώσκω , μέμφομαι arguo, reprehendo, accuso ἑπιλαμβάνομαι corripio. Խծբիծս որոնել, եւ ջանալ գտնել. մանր կրկտել առ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԽՈՐՀԻՄ — (հեցայ.) NBH 1 0975 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c հ. μελετάω, λογίζομαι, διαλογίζομαι , βουλεύω, ομαι, φρονέω եւն. meditor, cogito, ratiocinor, consulo, consulto, volo եւն. Մտախոհ կամ մտախոհ լինել.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՀԱՒԱՔԱԲԱՆԵՄ — (եցի.) NBH 2 0078 Chronological Sequence: 6c ն. συλλογίζομαι colligo, ratiocinor, argumentor. Քաղել զհետեւանս ʼի նախընթաց բանից. ձեռնարկել. իմաստասիրել. եւ Ճարտարել. հնարիլ. *Նաեւ ձեռնայինք հաւաքաբանեն (պիտակաբար), ո՛րգոն, շինողականն հաւաքաբանէ,… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՇԱՐԱԲԱՆԵՄ — ( ) NBH 2 0468 Chronological Sequence: Unknown date, 6c ն. ՇԱՐԱԲԱՆԵԼ. συλλογίζομαι colligo, ratiocinor, argmentor. Հիւսել զբան. յօրինել. եւ Տրամաբանել. հաւաքաբանել. *Զգիրս՝ զոր հրապարակի առաջի բերէք, ո՞ շարաբանեալ գրեաց. Ճ. ՟Գ.: *Որպէս ʼի կուրաց… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՏՐԱՄԱԲԱՆԵՄ — (եցի.) NBH 2 0895 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 8c ն. ՏՐԱՄԱԲԱՆԵՄ ՏՐԱՄԱԲԱՆԻՄ. ըստ յն. διαλέγομαι, διαλογίζομαι, λογιστεύω ratiocinor, disputo, verba facio, dissero. Որպէս տրամաբան կամ բանական խորհել եւ խօսել. ձեռնարկել. ճառել. օրինօք… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՏՐԱՄԱԽՈՀԻՄ — (եցայ.) NBH 2 0896 Chronological Sequence: Unknown date, 11c հ. διανοέομαι, ἑννοέω ratiocinor, in mente agito. Տրամախորհել. տրամաբանել. խորհել. զմտաւ ածել. խոկալ. խուզարկել. որոճել. որոշել ʼի միտս կամ մտօք. դատել. *Եւ յաղագս այլոց խորհրդոց պա՛րտ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)