Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

rārus

  • 21 creber

    crēber, bra, brum ( sup. creberrimus;

    but crebrissimus,

    Gell. 2, 30, 2; cf. Rudd. I. p. 170;

    and CEREBERRIMVS,

    Inscr. Orell. 68), adj. [from cre-, root of cresco, Corn. Beitr. p. 356], that exists or takes place in a continuous multitude, following closely together or one after another (hence with continuus, Quint. 12, 10, 46; opp. rarus).
    I.
    Thick, close, pressed together, frequent, numerous, repeated (very freq., and class.).
    A.
    Of material subjects:

    lucus avius, Crebro salicto oppletus,

    Plaut. Aul. 4, 6, 9; cf.

    silva,

    Lucr. 6, 135:

    crebris arboribus succisis omnes introitus erant praeclusi,

    Caes. B. G. 5, 9:

    rami,

    id. ib. 2, 17:

    (venae et arteriae) crebrae multaeque, toto corpore intextae,

    Cic. N. D. 2, 55, 138:

    funale,

    numerous torches, id. Sen. 13, 44:

    castella,

    Caes. B. G. 2, 30:

    creberrima aedificia,

    id. ib. 5, 12:

    ignes quam creberrimi,

    Sall. J. 106, 4; cf. id. ib. 98, 6:

    vigilias ponere,

    id. ib. 45, 2:

    tanto crebriores litterae nuntiique,

    Caes. B. G. 5, 45; cf.

    exploratores,

    id. ib. 6, 10:

    tam crebri ad terram decidebant quam pira,

    as thick as pears, Plaut. Poen. 2, 38; cf.

    hostes,

    id. Am. 1, 1, 84:

    crebri cecidere caelo lapides,

    Liv. 1, 31, 2; cf. sup., id. 28, 37, 7 et saep.—
    B.
    Of immaterial subjects:

    itiones,

    Ter. Phorm. 5, 9, 23; cf.

    excursiones,

    Nep. Milt. 2, 1:

    ictus,

    Lucr. 4, 935; Hor. C. 1, 25, 2; Suet. Calig. 30:

    impetus,

    Lucr. 1, 294; Sall. J. 50, 1 al.:

    anhelitus,

    Quint. 11, 3, 55; Verg. A. 5, 199:

    commutationes aestuum,

    Caes. B. G. 5, 1:

    rumores,

    id. ib. 2, 1:

    amplexus,

    Ov. M. 9, 538 al.:

    compellationes,

    Cic. Fam. 12, 25, 2:

    sonus,

    oft repeated, Plin. 10, 29, 43, § 81:

    argumentatio,

    Quint. 2, 5, 8:

    supplosio pedis,

    id. 11, 3, 128:

    crebriores figurae,

    id. 9, 2, 94:

    quae apud Sallustium rare fuerunt, apud hunc crebra sunt et paene continua,

    Sen. Ep. 114, 18:

    crebra lumina (dicendi) et continua,

    Quint. 12, 10, 46.—
    II.
    Meton., of an object that is furnished with abundance, or produces something in multitudes, crowded with, abundant, abounding in:

    creber harundinibus lucus,

    Ov. M. 11, 190:

    Africus procellis,

    Verg. A. 1, 85:

    Tiberis creber ac subitus incrementis,

    Plin. 3, 5, 9, § 55.—Esp., of speech or writing:

    sane in eo creber fuisti, Te noluisse, etc.,

    you frequently said, Cic. Planc. 34, 83:

    si mihi tantum esset otii, quantum est tibi... in scribendo multo essem crebrior quam tu,

    id. Att. 1, 19, 1:

    (Thucydides) ita creber est rerum frequentia, ut, etc.,

    id. de Or. 2, 13, 56; id. Brut. 7, 29: quis sententiis aut acutior aut crebrior? id. ap. Suet. Caes. 55; Quint. 10, 1, 102 (cf.: densus sententiis, id. [p. 479] ib. §

    68).—In Gr. constr., of the person: densis ictibus heros Creber utrāque manu pulsat versatque Dareta,

    Verg. A. 5, 460:

    modus (dicendi) translationibus crebrior,

    Quint. 12, 10, 60.—Hence, advv.,
    1.
    Most freq. in the form crēbrō, close one after another (in time or number), repeatedly, often, oftentimes, frequently, many times:

    si crebro cades,

    Plaut. Pers. 4, 4, 105:

    ruri esse,

    Ter. Hec. 2, 1, 18:

    mittere litteras,

    Cic. Att. 6, 5, 1:

    tussire et exspuere,

    Quint. 11, 5, 56:

    personare purgatam aurem,

    Hor. Ep. 1, 1, 7 et saep.:

    qui crebro Catulum, saepe me, saepissime rem publicam nominabat,

    Cic. Cael. 24, 59.— Comp. crebrius:

    perlucet villa crebrius quam cribrum,

    i. e. with more holes, openings, Plaut. Rud. 1, 2, 14:

    mittas litteras,

    Cic. Fam. 5, 6, 3 fin.:

    crebrius aut perfidiosius rebellantes,

    Suet. Aug. 21.— Sup. creberrime (creberru-):

    commemorantur a Stoicis,

    Cic. Div. 1, 27, 56.—
    2.
    crē-bră ( acc. plur.; cf. Rudd. II. p. 159), repeatedly:

    revisit ad stabulum (mater),

    Lucr. 2, 359:

    et pede terram Crebra ferit (equus),

    Verg. G. 3, 500.—
    3.
    crēbrē, closely, compactly (of place;

    only in Vitr.): fundamenta aedificiorum palationibus crebre fixa,

    Vitr. 2, 9, 10.— Sup.:

    crates ex virgis creberrime textae,

    Vitr. 10, 14, 3.—
    * 4.
    crē-brĭter, repeatedly, frequently (in time), Vitr. 10, 13, 7; cf. Hand, Turs. II. p. 133 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > creber

  • 22 crebra

    crēber, bra, brum ( sup. creberrimus;

    but crebrissimus,

    Gell. 2, 30, 2; cf. Rudd. I. p. 170;

    and CEREBERRIMVS,

    Inscr. Orell. 68), adj. [from cre-, root of cresco, Corn. Beitr. p. 356], that exists or takes place in a continuous multitude, following closely together or one after another (hence with continuus, Quint. 12, 10, 46; opp. rarus).
    I.
    Thick, close, pressed together, frequent, numerous, repeated (very freq., and class.).
    A.
    Of material subjects:

    lucus avius, Crebro salicto oppletus,

    Plaut. Aul. 4, 6, 9; cf.

    silva,

    Lucr. 6, 135:

    crebris arboribus succisis omnes introitus erant praeclusi,

    Caes. B. G. 5, 9:

    rami,

    id. ib. 2, 17:

    (venae et arteriae) crebrae multaeque, toto corpore intextae,

    Cic. N. D. 2, 55, 138:

    funale,

    numerous torches, id. Sen. 13, 44:

    castella,

    Caes. B. G. 2, 30:

    creberrima aedificia,

    id. ib. 5, 12:

    ignes quam creberrimi,

    Sall. J. 106, 4; cf. id. ib. 98, 6:

    vigilias ponere,

    id. ib. 45, 2:

    tanto crebriores litterae nuntiique,

    Caes. B. G. 5, 45; cf.

    exploratores,

    id. ib. 6, 10:

    tam crebri ad terram decidebant quam pira,

    as thick as pears, Plaut. Poen. 2, 38; cf.

    hostes,

    id. Am. 1, 1, 84:

    crebri cecidere caelo lapides,

    Liv. 1, 31, 2; cf. sup., id. 28, 37, 7 et saep.—
    B.
    Of immaterial subjects:

    itiones,

    Ter. Phorm. 5, 9, 23; cf.

    excursiones,

    Nep. Milt. 2, 1:

    ictus,

    Lucr. 4, 935; Hor. C. 1, 25, 2; Suet. Calig. 30:

    impetus,

    Lucr. 1, 294; Sall. J. 50, 1 al.:

    anhelitus,

    Quint. 11, 3, 55; Verg. A. 5, 199:

    commutationes aestuum,

    Caes. B. G. 5, 1:

    rumores,

    id. ib. 2, 1:

    amplexus,

    Ov. M. 9, 538 al.:

    compellationes,

    Cic. Fam. 12, 25, 2:

    sonus,

    oft repeated, Plin. 10, 29, 43, § 81:

    argumentatio,

    Quint. 2, 5, 8:

    supplosio pedis,

    id. 11, 3, 128:

    crebriores figurae,

    id. 9, 2, 94:

    quae apud Sallustium rare fuerunt, apud hunc crebra sunt et paene continua,

    Sen. Ep. 114, 18:

    crebra lumina (dicendi) et continua,

    Quint. 12, 10, 46.—
    II.
    Meton., of an object that is furnished with abundance, or produces something in multitudes, crowded with, abundant, abounding in:

    creber harundinibus lucus,

    Ov. M. 11, 190:

    Africus procellis,

    Verg. A. 1, 85:

    Tiberis creber ac subitus incrementis,

    Plin. 3, 5, 9, § 55.—Esp., of speech or writing:

    sane in eo creber fuisti, Te noluisse, etc.,

    you frequently said, Cic. Planc. 34, 83:

    si mihi tantum esset otii, quantum est tibi... in scribendo multo essem crebrior quam tu,

    id. Att. 1, 19, 1:

    (Thucydides) ita creber est rerum frequentia, ut, etc.,

    id. de Or. 2, 13, 56; id. Brut. 7, 29: quis sententiis aut acutior aut crebrior? id. ap. Suet. Caes. 55; Quint. 10, 1, 102 (cf.: densus sententiis, id. [p. 479] ib. §

    68).—In Gr. constr., of the person: densis ictibus heros Creber utrāque manu pulsat versatque Dareta,

    Verg. A. 5, 460:

    modus (dicendi) translationibus crebrior,

    Quint. 12, 10, 60.—Hence, advv.,
    1.
    Most freq. in the form crēbrō, close one after another (in time or number), repeatedly, often, oftentimes, frequently, many times:

    si crebro cades,

    Plaut. Pers. 4, 4, 105:

    ruri esse,

    Ter. Hec. 2, 1, 18:

    mittere litteras,

    Cic. Att. 6, 5, 1:

    tussire et exspuere,

    Quint. 11, 5, 56:

    personare purgatam aurem,

    Hor. Ep. 1, 1, 7 et saep.:

    qui crebro Catulum, saepe me, saepissime rem publicam nominabat,

    Cic. Cael. 24, 59.— Comp. crebrius:

    perlucet villa crebrius quam cribrum,

    i. e. with more holes, openings, Plaut. Rud. 1, 2, 14:

    mittas litteras,

    Cic. Fam. 5, 6, 3 fin.:

    crebrius aut perfidiosius rebellantes,

    Suet. Aug. 21.— Sup. creberrime (creberru-):

    commemorantur a Stoicis,

    Cic. Div. 1, 27, 56.—
    2.
    crē-bră ( acc. plur.; cf. Rudd. II. p. 159), repeatedly:

    revisit ad stabulum (mater),

    Lucr. 2, 359:

    et pede terram Crebra ferit (equus),

    Verg. G. 3, 500.—
    3.
    crēbrē, closely, compactly (of place;

    only in Vitr.): fundamenta aedificiorum palationibus crebre fixa,

    Vitr. 2, 9, 10.— Sup.:

    crates ex virgis creberrime textae,

    Vitr. 10, 14, 3.—
    * 4.
    crē-brĭter, repeatedly, frequently (in time), Vitr. 10, 13, 7; cf. Hand, Turs. II. p. 133 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > crebra

  • 23 densus

    densus, a, um, adj. [kindred with dasus, daulos (i. e. dasulos); cf. Lat. dumus, old form dusmus, and dumetum], thick, dense, i. e. consisting of parts crowded together. opp. to rarus (on the contrary, crassus, thick, is opp. to thin, fluid; and spissus, close, compact, with the predominant idea of impenetrability; cf. also: angustus, artus, solidus—class. and freq., esp. in poets and historians; in Cic. very rare).
    I.
    Lit.
    1.
    In space:

    ne dum variantia rerum Tanta queat densis rarisque ex ignibus esse,

    Lucr. 1, 654; cf. Verg. G. 1, 419 (for which densatus et laxatus aër, Quint. 5, 9, 16); and:

    (terra) Rara sit an supra morem si densa requiras... Densa magis Cereri, rarissima quaeque Lyaeo,

    Verg. G. 2, 227 sq.: densa et glutinosa terra, Col. praef. § 24: silva, poëta ap. Cic. Att. 12, 15; cf.:

    densiores silvae,

    Caes. B. G. 3, 29, 2:

    densissimae silvae,

    id. ib. 4, 38, 3:

    lucus densissimae opacitatis,

    Front. Strat. 1, 11, 10:

    denso corpore nubes,

    Lucr. 6, 361; cf.:

    denso agmine,

    id. 6, 100; so,

    agmen (sc. navium),

    Verg. A. 5, 834:

    densum umeris vulgus,

    Hor. Od. 2, 13, 32 et saep.:

    tunicae,

    Plin. 11, 23, 27, § 77:

    zmaragdi,

    id. 37, 5, 18, § 68:

    litus,

    sandy, Ov. M. 2, 576; cf. Verg. G. 2, 275:

    aequor,

    i. e. frozen. Luc. 2, 640:

    aër,

    Hor. Od. 2, 7, 14; cf.

    caelum,

    Cels. 1 praef.; 3, 22:

    nimbi,

    Ov. M. 1, 269:

    caligo,

    Verg. A. 12, 466; cf.:

    densissima nox,

    pitch-dark night, Ov. M. 15, 31: umbra, Catull. 65, 13; Hor. Od. 1, 7, 20 et saep.—

    Without distinction, corresp. with crassus,

    Lucr. 6, 246 al. —
    b.
    Poet. with abl., thickly set with, covered with, full of: loca silvestribus sepibus densa, poëta ap. Cic. N. D. 1, 42 fin.; cf.:

    specus virgis ac vimine,

    Ov. M. 3, 29:

    vallis piceis et acuta cupressu,

    id. ib. 3, 155:

    Thybris verticibus,

    id. F. 6, 502:

    ficus pomis,

    id. ib. 2, 253:

    corpora setis,

    id. M. 13, 846; cf. id. Am. 3, 1, 32:

    femina crinibus emptis,

    id. A. A. 3, 165:

    funale lampadibus,

    id. M. 12, 247: trames [p. 547] caligine opaca (coupled with obscurus), id. ib. 10, 54 et saep.—
    B.
    Transf., of the parts themselves which are crowded together, thick, close, set close:

    superiorem partem collis densissimis castris (sc. trinis) compleverant,

    pitched very near together, Caes. B. G. 7, 46, 3:

    sepes,

    id. ib. 2, 22:

    frutices,

    Ov. M. 1, 122:

    ilex,

    id. F. 2, 165 et saep.:

    hostes,

    Verg. A. 2, 511:

    ministri,

    id. M. 2, 717:

    densior suboles,

    Verg. G. 3, 308:

    dens (pectinis),

    Tib. 1, 9, 68:

    comae,

    Ov. Am. 1, 14, 42; cf.

    pilae,

    id. F. 2, 348 et saep.— Poet.:

    densorum turba malorum,

    Ov. Tr. 5, 6, 41.—
    2.
    In time, of things which take place in close succession, thick, frequent, continuous (mostly poet.):

    ictus,

    Verg. A. 5, 459; cf.

    plagae,

    Hor. Od. 3, 5, 31:

    Aquilo,

    strong, powerful, Verg. G. 3, 196:

    silentia,

    deep, profound, Val. Fl. 3, 604:

    amores,

    Verg. G. 4, 347:

    pericula,

    Ov. P. 4, 7, 15:

    usus,

    id. ib. 4, 3, 15:

    ictus,

    Amm. 15, 5, 31. —
    II.
    Trop. of speech, condensed, concise:

    vox atrox in ira, et aspera ac densa,

    coarse, Quint. 11, 3, 63:

    tanta vis in eo (sc. Demosthene) tam densa omnia, etc.,

    id. 10, 1, 76; cf. transf. to the writer himself: densior ille (sc. Demosthenes), hic (sc. Cicero) copiosior, ib. § 106: densus et brevis et semper instans sibi Thucydides, ib. § 73: (Euripides) sententiis densus, ib. § 68.— Adv.: densē (very rare).
    1.
    In space, thickly, closely, close together:

    caesae alni,

    Plin. 16, 37, 67, § 173:

    calcatum quam densissime,

    Vitr. 5, 12 med.:

    milites densius se commovebant,

    Amm. 24, 6, 8.—
    2.
    (Acc. to no. I. B. 2.) In time, frequently, rapidly, one after the other:

    quod in perpetuitate dicendi eluceat aliquando, idem apud alios densius, apud alios fortasse rarius,

    Cic. Or. 2, 7:

    nulla tamen subeunt mihi tempora densius istis,

    Ov. P. 1, 9, 11:

    replicatis quaestionibus dense,

    Amm. 29, 3 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > densus

  • 24 egressus

    1.
    ēgressus, a, um, Part., from egredior.
    2.
    ēgressus, ūs, m. [egredior], a going out or away (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., egress, departure.
    1.
    In abstr.: frequentia sua vestrum egressum (sc. in provinciam) ornando, * Cic. Pis. 13 fin.:

    Caesar rarus egressu,

    Tac. A. 15, 53.—In plur., Sall. J. 35, 5 Kritz; Tac. A. 3, 33; 11, 12; id. Or. 6; Ov. F. 1, 138.—Of birds, a flying out, flight, Ov. M. 11, 748; Col. 8, 8, 1.—
    2.
    In concreto:

    per tenebrosum et sordidum egressum extraho Gitona,

    Petr. 91, 3.—In plur., Tac. A. 16, 10; and poet. of the mouths of the Ister, Ov. Tr. 2, 189.—
    B.
    In partic. (acc. to egredior, I. A. 2. b.), a disembarking, going ashore, landing, Caes. B. G. 5, 8, 3; id. B. C. 3, 23, 1; Auct. B. Afr. 3 fin.
    II.
    Trop., in rhet. lang. = egressio, II., a digression in speaking, Quint. 4, 3, 12; cf.:

    libero egressu memorare,

    to narrate with freedom in digression, Tac. A. 4, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > egressus

  • 25 libido

    lĭbīdo or lŭbīdo, ĭnis, f. [libet], pleasure, desire, eagerness, longing, fancy, inclination (cf.: appetitio, optatio, cupiditas, cupido, studium).
    I.
    In gen.:

    ubilubido veniet nauseae,

    Cato, R. R. 156, 4; Plaut. Pers. 5, 2, 26; Lucr. 4, 779:

    ex bonis (perturbationibus) libidinem et laetitiam, ut sit laetitia praesentium bonorum, libido futurorum,

    Cic. Tusc. 4, 6, 11:

    ipsa iracundia libidinis est pars: sic enim definitur iracundia, ulciscendi libido,

    id. ib. 3, 5, 11; id. Fin. 3, 9, 32:

    non omnibus delendi urbem libido erat,

    Liv. 5, 42:

    juventus magis in decoris armis et militaribus equis quam in scortis atque conviviis libidinem habebat,

    delighted in, Sall. C. 7:

    tanta libido cum Mario eundi plerosque invaserat,

    id. J. 84; id. ib. 86:

    tanta libidine vulgi auditur,

    Juv. 7, 85:

    rarus sermo illis, et magna libido tacendi,

    id. 2, 14:

    urinae lacessit,

    Gell. 19, 4: est lubido with inf. ( = libet, ante-class.):

    est lubido orationem audire,

    Plaut. Trin. 3, 1, 25; 4, 2, 23:

    est lubido homini suo animo opsequi,

    id. Bacch. 3, 3, 11; id. Men. 1, 1, 7; id. Ep. 2, 2, 56 al.—
    II.
    In partic.
    A.
    Unlawful or inordinate desire, passion, caprice, wilfulness, wantonness:

    ingenium est omnium hominum ab labore proclive ad libidinem,

    Ter. And. 1, 1, 51:

    ad libidinem suam vexare aliquem,

    Cic. Rosc. Am. 49, 141: fortuna res cunctas ex lubidine magis, quam ex vero celebrat obscuratque, arbitrarily, according to pleasure or caprice, Sall. C. 8:

    quod positum est in alterius voluntate, ne dicam libidine,

    Cic. Fam. 9, 16, 3:

    ad libidinem aliorum judicare,

    id. Font. 12, 26; id. Fin. 1, 6, 19:

    instruitur acies ad libidinem militum,

    Liv. 25, 21.—
    B.
    Sensual desire, lust (the usual meaning in plur.):

    procreandi,

    Cic. Off. 1, 17, 53:

    libidinis ministri,

    id. Lael. 10, 35:

    commiscendorum corporum mirae libidines,

    id. N. D. 2, 51, 128:

    qui voluptatum libidine feruntur,

    id. Tusc. 3, 2, 4:

    qui feruntur libidine,

    id. ib. 3, 5, 11:

    libidine accendi,

    Sall. C. 28:

    mala libido Lucretiae per vim stuprandae,

    Liv. 1, 57; Suet. Aug. 69; id. Galb. 22; Col. 8, 11, 6:

    eadem summis pariter minimisque libido,

    Juv. 6, 349:

    saltante libidine,

    i. e. passion goading on, id. 6, 318.—Esp., of unnatural lust, Suet. Aug. 71; Paul. Sent. 5, 23, 13. —Of unbridled indulgence:

    vinulentiam ac libidines, grata barbaris, usurpans,

    Tac. A. 11, 16.—Hence,
    2.
    Transf. (abstr. pro concreto): libidines, voluptuous or obscene representations in painting and sculpture, Cic. Leg. 3, 13, 31:

    in poculis libidines caelare juvit,

    Plin. 33 praef. §

    4: pinxit et libidines,

    id. 35, 10, 36, § 72.

    Lewis & Short latin dictionary > libido

  • 26 Pallas

    1.
    Pallăs, ădis and ădos, f., = Pallas.
    A.
    Surname of the Greek goddess Athene, and hence of the corresponding Minerva of the Romans, the goddess of war and wisdom; the inventress of working in wool, and of the cultivation of the olive, on which account the olive-tree was sacred to her:

    Pallas Minerva est dicta, quod Pallantem Gigantem interfecerit, vel, sicut putabant, quod in Pallante palude nata est,

    Fest. p. 220 Müll.:

    Pallas... Proeliis audax,

    Hor. C. 1, 12, 20; Ov. M. 5, 263:

    Palladis ales,

    the owl, Ov. F. 2, 89:

    Pallados arbor,

    the olive-tree, id. A. A. 2, 518; cf.:

    rami Palladis,

    Verg. A. 7, 154:

    iratā Pallade, i. q. invitā Minervā,

    Ov. F. 3, 826.—
    B.
    Transf.
    1.
    Oil:

    infusā Pallade,

    Ov. Tr. 4, 5, 4:

    pinguis,

    id. H. 19, 44.—
    2.
    The olive-tree:

    dat quoque baciferam Pallada rarus ager,

    Ov. Am. 2, 16, 8.—
    3.
    The Palladium:

    Helenum raptā cum Pallade captum,

    Ov. M. 13, 99:

    Pallade conspectā,

    id. Tr. 2, 293.—
    4.
    The number seven, Macr. Somn. Scip. 1, 6; Mart. Cap. 7, § 738.—
    5.
    For Vesta, because the Palladium stood in the temple of Vesta: Pallados ignes, Prop 4 (5), 4, 45.—
    II.
    Deriv.
    A.
    Pallădĭus, a, um, adj., = Palladios, of or belonging to Pallas, Palladian:

    numen Palladium,

    i. e. Pallas, Ov. Tr. 1, 10, 12:

    aegis,

    of Pallas, Luc. 7, 570:

    Palladiā gaudent silvā vivacis olivae,

    Verg. G. 2, 181;

    latices,

    oil, Ov. M. 8, 275:

    corona,

    an olive-wreath, id. A. A. 1, 727:

    arx,

    Troy, Prop. 3, 7 (4, 8), 42:

    arces,

    Athens, Ov. M. 7, 399:

    honores,

    shown to Pallas, id. H. 17, 133: pinus, the Argo, because built under Minerva's direction, Val. Fl. 1, 475:

    metus,

    inspired by Pallas, id. 6, 408: forum, the Roman forum, because there stood a temple of Minerva, Mart. 1, 3, 8:

    Palladia Alba, because Domitian caused the Quinquatria in honor of Pallas to be annually celebrated there,

    id. 5, 1, 1; cf. Suet. Dom. 4:

    Palladia Tolosa, because the sciences flourished there,

    Mart. 9, 100, 3:

    manus,

    i. e. skilful, Stat. S. 1, 1, 5:

    ars,

    Mart. 6, 13, 2:

    lotos,

    the flute, id. 8, 51, 14.—
    B.
    Subst.: Pallădĭum, ii, n., the image or statue of Pallas, which, in the reign of Ilus, fell from heaven at Troy, and during the Trojan war was carried off by Ulysses and Diomed, because the fate of the city depended on the possession of this image. It afterwards came from Greece to Rome, where Metellus saved it from the temple of Vesta when the latter was burned down, Verg. A. 2, 166; Sil. 9, 531; Ov. Tr. 3, 1, 29; Serv. ad Verg. A. 2, 227; Cic. Phil. 11, 10, 24; id. Scaur. 2, 48; Plin. 7, 43, 45, § 141; cf. Plaut. Ps. 4, 6, 1 sq.; id. Bacch. 4, 9, 31.
    2.
    Pallas, antis (voc. Pallā, Verg. A. 10, 411 al.; also Pallas and Pallan, acc. to Prisc. p. 702), m., = Pallas, the name of several mythic and historical personages.
    A.
    Son of Pandion, the father of the fifth Minerva, Cic. N. D. 3, 23, 59; Ov. M. 7, 500.—
    B. C.
    Son of Evander, Verg. A. 8, 104.—
    D.
    One of the giants, Claud. Gigant. 94; Fest. s. v Pallas, p. 220.—
    E.
    A freedman of the emperor Claudius, proverbial for his wealth; slain by Nero, Plin. Ep. 7, 29; 8, 6; Tac. A. 12, 53; Juv. 1, 109; Plin. 33, 10, 47, § 134.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Pallantēus, a, um, adj., of or belonging to Pallas (the ancestor of Evander), Pallantian: moenia Pallantea, i. e. of the city of Pallanteum, in Italy (v. in the foll.), Verg. A. 9, 196 and 241:

    apex,

    of the Palatine, Claud. VI. Cons. Honor. 644. —
    2.
    Subst.: Pallantēum, i, n.
    a.
    A city in Arcadia, the residence of Pallas, Liv. 1, 5 init.; Just. 43, 1.—
    b. B.
    Pallantĭăs, ădis, f., Aurora, so called because descended from Hyperion, the uncle of the giant Pallas, Ov. F. 4, 373; id. M. 9, 420.—
    C.
    Pallantis, ĭdos and ĭdis, f., Aurora (v. Pallantias, supra), Ov. M 15, 700.— Transf., the day, Ov. F. 6, 567.—
    D.
    Pallantĭus, a, um, adj., of or belonging to Pallas, Pallantian:

    Pallantius heros,

    i. e. Evander, Ov. F. 5, 647.

    Lewis & Short latin dictionary > Pallas

  • 27 pauca

    paucus, a, um ( gen. plur. paucūm, Enn. ap. Gell. 12, 4, fin.—Dat. plur. fem. paucabus, Cn. Gellius ap. Charis. p. 39 P.), adj. [root pau-; Gr. pauô, to cause to cease, paula, remnant, pauros, little; cf. paulus, pauper, parvus (pauros)], few, little (the sing. very rare; cf.: parvus, exiguus, rarus): verbūm Paucūm, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4 (Ann. v. 252 Vahl.):

    in diebus paucis Chrysis moritur,

    Ter. And. 1, 1, 77:

    paucis diebus post mortem Africani,

    Cic. Lael. 1, 3; cf.:

    his paucis diebus,

    a few days ago, id. de Or. 1, 37, 168; id. Tusc. 5, 35, 102:

    causae modicae et paucae,

    id. de Or. 2, 32, 140:

    pauci admodum familiares,

    id. Lael. 1, 2; id. Q. Fr. 3, 1, 1; id. Fam. 2, 7, 3:

    paucorum hominum et mentis bene sanae (i. e. paucis hominibus familiariter utens),

    Hor. S. 1, 9, 44; cf. Ter. Eun. 3, 1, 19 and v. Ruhnk. ad h. l. Lycurgus gerontas Lacedaemone appellavit, nimis is quidem paucos, XXVIII., quos, etc., Cic. Rep. 2, 28, 50: nimium fortasse pauci viverent, Lact. Ira Dei, 20, 5.— Comp ne pauciores cum pluribus manum consererent, Sall. J. 49, 2. pauciora navigia, Auct. B. Afr.— Sup.:

    quam paucissimae plagae,

    Cels. 7, 2.—
    (β).
    In sing.:

    tibia tenuis simplexque foramine pauco,

    Hor. A. P. 203:

    injurias pauco aere diluere,

    Gell. 20, 1, 31. —
    II.
    Subst.
    A.
    pauci, ōrum, m., few, a few:

    ut metus ad omnes, poena ad paucos perveniret,

    Cic. Clu. 46, 128:

    pauci sciebant,

    id. Mur. 11, 25:

    calumnia paucorum,

    Sall. C. 30, 4:

    paucorum potentia,

    id. ib. 39, 1; 20, 7.—Sometimes pauci is used in the sense of the few, the select few (opp. multi, the many, the multitude): non paucis... ac sapientibus esse probatum, Lucil. ap. Non. 519, 10:

    paucorum judicium,

    Cic. Or. 3, 13:

    eorum qui pauci nominantur,

    id. Lael. 6, 22: pauciores, the more distinguished (opp. plures), Plaut. Trin. 1, 1, 12.—Hence, inter paucos (paucas), in paucis, adverb., with adjj., especially, eminently, extraordinarily, etc.:

    nobilis pugna atque inter paucas memorata,

    Liv. 22, 7, 1:

    pugna memorabilis inter paucas,

    id. 23, 44, 4:

    situs inter paucas munitae urbis,

    id. 38, 15, 9:

    Florus, inter paucos disertus,

    Quint. 10, 3, 13:

    Hector, in paucis Alexandro carus,

    Curt. 4, 8, 7:

    regi carus in paucis,

    id. 6, 8, 2:

    in paucis digna res,

    Plin. 30, 1, 1, § 1; 27, 7, 28, § 45.—
    B.
    pauca, ōrum, n., a few words: philosophandum est paucis, nam omnino haut placet, Enn. ap. Gell. 5, 15, 9 (Trag. v. 417 Vahl.): pauca sunt, tecum quae volo, Afran. ap. Charis. p. 214 P.: audite, pueri, pauca, Afran. ap. Non. 403, 21:

    in pauca confer,

    Plaut. Poen. 5, 4, 54:

    paucis me misit ad eam,

    id. Bacch. 4, 1, 16: paucis rem attingere, id. Truc. 4, 4, 11:

    ausculta paucis,

    Ter. And. 3, 3, 4:

    paucis te volo,

    id. ib. 1, 1, 2:

    paucis docebo,

    Verg. A. 4, 116:

    pauca refert,

    id. ib. 4, 333:

    pauca respondere,

    Hor. S. 1, 6, 61:

    ipsi pauca velim,

    Juv. 5, 107:

    cetera quam paucissimis absolvam,

    Sall. J. 17, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > pauca

  • 28 paucus

    paucus, a, um ( gen. plur. paucūm, Enn. ap. Gell. 12, 4, fin.—Dat. plur. fem. paucabus, Cn. Gellius ap. Charis. p. 39 P.), adj. [root pau-; Gr. pauô, to cause to cease, paula, remnant, pauros, little; cf. paulus, pauper, parvus (pauros)], few, little (the sing. very rare; cf.: parvus, exiguus, rarus): verbūm Paucūm, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4 (Ann. v. 252 Vahl.):

    in diebus paucis Chrysis moritur,

    Ter. And. 1, 1, 77:

    paucis diebus post mortem Africani,

    Cic. Lael. 1, 3; cf.:

    his paucis diebus,

    a few days ago, id. de Or. 1, 37, 168; id. Tusc. 5, 35, 102:

    causae modicae et paucae,

    id. de Or. 2, 32, 140:

    pauci admodum familiares,

    id. Lael. 1, 2; id. Q. Fr. 3, 1, 1; id. Fam. 2, 7, 3:

    paucorum hominum et mentis bene sanae (i. e. paucis hominibus familiariter utens),

    Hor. S. 1, 9, 44; cf. Ter. Eun. 3, 1, 19 and v. Ruhnk. ad h. l. Lycurgus gerontas Lacedaemone appellavit, nimis is quidem paucos, XXVIII., quos, etc., Cic. Rep. 2, 28, 50: nimium fortasse pauci viverent, Lact. Ira Dei, 20, 5.— Comp ne pauciores cum pluribus manum consererent, Sall. J. 49, 2. pauciora navigia, Auct. B. Afr.— Sup.:

    quam paucissimae plagae,

    Cels. 7, 2.—
    (β).
    In sing.:

    tibia tenuis simplexque foramine pauco,

    Hor. A. P. 203:

    injurias pauco aere diluere,

    Gell. 20, 1, 31. —
    II.
    Subst.
    A.
    pauci, ōrum, m., few, a few:

    ut metus ad omnes, poena ad paucos perveniret,

    Cic. Clu. 46, 128:

    pauci sciebant,

    id. Mur. 11, 25:

    calumnia paucorum,

    Sall. C. 30, 4:

    paucorum potentia,

    id. ib. 39, 1; 20, 7.—Sometimes pauci is used in the sense of the few, the select few (opp. multi, the many, the multitude): non paucis... ac sapientibus esse probatum, Lucil. ap. Non. 519, 10:

    paucorum judicium,

    Cic. Or. 3, 13:

    eorum qui pauci nominantur,

    id. Lael. 6, 22: pauciores, the more distinguished (opp. plures), Plaut. Trin. 1, 1, 12.—Hence, inter paucos (paucas), in paucis, adverb., with adjj., especially, eminently, extraordinarily, etc.:

    nobilis pugna atque inter paucas memorata,

    Liv. 22, 7, 1:

    pugna memorabilis inter paucas,

    id. 23, 44, 4:

    situs inter paucas munitae urbis,

    id. 38, 15, 9:

    Florus, inter paucos disertus,

    Quint. 10, 3, 13:

    Hector, in paucis Alexandro carus,

    Curt. 4, 8, 7:

    regi carus in paucis,

    id. 6, 8, 2:

    in paucis digna res,

    Plin. 30, 1, 1, § 1; 27, 7, 28, § 45.—
    B.
    pauca, ōrum, n., a few words: philosophandum est paucis, nam omnino haut placet, Enn. ap. Gell. 5, 15, 9 (Trag. v. 417 Vahl.): pauca sunt, tecum quae volo, Afran. ap. Charis. p. 214 P.: audite, pueri, pauca, Afran. ap. Non. 403, 21:

    in pauca confer,

    Plaut. Poen. 5, 4, 54:

    paucis me misit ad eam,

    id. Bacch. 4, 1, 16: paucis rem attingere, id. Truc. 4, 4, 11:

    ausculta paucis,

    Ter. And. 3, 3, 4:

    paucis te volo,

    id. ib. 1, 1, 2:

    paucis docebo,

    Verg. A. 4, 116:

    pauca refert,

    id. ib. 4, 333:

    pauca respondere,

    Hor. S. 1, 6, 61:

    ipsi pauca velim,

    Juv. 5, 107:

    cetera quam paucissimis absolvam,

    Sall. J. 17, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > paucus

  • 29 perrarus

    per-rārus, a, um, adj., very uncommon, very rare (as an adj. not in Cic.), Liv. 29, 38, 7:

    perrarum est, ut, etc.,

    Plin. 31, 3, 23, § 38.— Adv.: perrārō, very seldom, very rarely: si quando id efficit, quod perraro potest. Cic. Rep. 2, 40, 67; id. Fin. 2, 16, 51; id. Rosc. Am. 18, 52:

    perraro haec alea fallit,

    Hor. S. 2, 5, 50.

    Lewis & Short latin dictionary > perrarus

  • 30 rallus

    rallus, a, um, adj. dim. [for rarulus, from rarus], thin:

    tunica,

    a thin tunic, Plaut. Ep. 2, 2, 46; cf. Non. 539, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > rallus

  • 31 rare

    rārē, adv., v. rarus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > rare

  • 32 rare facio

    rārē-făcĭo (written also separately rārē făcĭo), fēci, factum, 3, v. a. [rarus], to make thin or rare, to rarefy (Lucret.):

    rarefieri,

    Lucr. 1, 648:

    rarefacta,

    id. 2, 1139; 3, 442:

    rareque facit,

    id. 6, 233; 870.

    Lewis & Short latin dictionary > rare facio

  • 33 rarefacio

    rārē-făcĭo (written also separately rārē făcĭo), fēci, factum, 3, v. a. [rarus], to make thin or rare, to rarefy (Lucret.):

    rarefieri,

    Lucr. 1, 648:

    rarefacta,

    id. 2, 1139; 3, 442:

    rareque facit,

    id. 6, 233; 870.

    Lewis & Short latin dictionary > rarefacio

  • 34 rarenter

    rārenter, adv., v. rarus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > rarenter

  • 35 raresco

    rāresco, ĕre, v. inch. n. [rarus], to grow thin, lose its density, to become rare, be rarefied ( poet. and in post-Aug. prose).
    I.
    Lit.:

    fulgit item cum rarescunt quoque nubila caeli,

    Lucr. 6, 214; cf. id. 6, 513; Stat. S. 1, 2, 186:

    umor aquai ab aestu,

    Lucr. 6, 875; cf.:

    rarescit terra calore,

    becomes loose, id. 6, 841:

    corpus,

    id. 4, 865; 892:

    resolutaque tellus In liquidas rarescit aquas,

    Ov. M. 15, 246:

    quadrupedibus senectute lanae rarescunt,

    Plin. 11, 39, 94, § 231.—
    II.
    Transf.:

    rarescunt alta colonis Maenala,

    i. e. become empty, depopulated, Stat. Th. 4, 284; cf.:

    moenia densae Romae,

    id. S. 4, 4, 14: rarescit multo laxatus vulnere miles, the ranks grow thin, Sil. 17, 423; 5, 382; and:

    rarescunt cuspide pugnae,

    Val. Fl. 6, 617:

    umbrae rarescentes,

    Stat. Th. 1, 343; 11, 74: ubi angusti rarescent claustra Pelori, i. e. shall open themselves, grow wider, i. q. laxabuntur, patebunt, * Verg. A. 3, 411; so,

    colles paulatim rarescunt,

    Tac. G. 30.—
    III.
    Trop.:

    sonitus rarescit,

    becomes feeble, diminishes, dies away, Prop. 3, 15 (4, 14), 35:

    quod justitia rarescit, iniquitas increbrescit,

    Tert. Apol. 20:

    ita justitia rarescet, ita impietas et avaritia crebrescent,

    Lact. 7, 15, 8:

    Ibis efficit, ut rarescant mortiferae pestes absumptae,

    become rare, Amm. 22, 15, 25; 26, 3, 1. (In Ov. M. 15, 246, the read. varies between rarescit and rorescit.)

    Lewis & Short latin dictionary > raresco

  • 36 raripilus

    rārĭ-pĭlus, a, um, adj. [rarus], thinhaired:

    caprinum pecus,

    Col. 1, praef. § 26.

    Lewis & Short latin dictionary > raripilus

  • 37 raro

    rārō, adv., v. rarus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > raro

  • 38 sensus

    1.
    sensus, a, um, Part. of sentio.
    2. I.
    Corporeal, perception, feeling, sensation:

    omne animal sensus habet: sentit igitur et calida et frigida et dulcia et amara, nec potest ullo sensu jucunda accipere et non accipere contraria: si igitur voluptatis sensum capit, doloris etiam capit. etc.,

    Cic. N. D. 3, 13, 32:

    moriendi sensum celeritas abstulit,

    id. Lael. 3, 12:

    si quis est sensus in morte,

    id. Phil. 9, 6, 13:

    (Niobe) posuit sensum saxea facta mali,

    Ov. P. 1, 2, 32:

    sensum voluptatemque percipere,

    Plin. Ep. 1, 10, 12. [p. 1671] —
    B.
    A sense, capacity for feeling:

    ut idem interitus sit animorum et corporum nec ullus sensus maneat, etc.,

    Cic. Lael. 4, 14:

    tactus corporis est sensus,

    Lucr. 2, 435:

    oculorum,

    id. 3, 361; so,

    oculorum, aurium,

    Cic. Tusc. 5, 38, 111; id. Fin. 2, 16, 52; id. Div. 2, 52, 107; cf.

    videndi,

    id. de Or. 2, 87, 357:

    audiendi,

    id. Rep. 6, 18, 19:

    quod neque oculis neque auribus neque ullo sensu percipi potest,

    id. Or. 2, 8:

    quamquam oriretur (tertia philosophiae pars) a sensibus, tamen non esse judicium veritatis in sensibus,

    id. Ac. 1, 8, 30:

    res subjectae sensibus,

    id. ib. 1, 8, 31:

    gustatus, qui est sensus ex omnibus maxime voluptarius,

    id. de Or. 3, 25, 99:

    sensus autem interpretes ac nuntii rerum in capite et facti et conlocati sunt,

    id. N. D. 2, 56, 140:

    omne animal sensus habet,

    id. ib. 3, 13, 32:

    carent conchae visu, omnique sensu alio quam cibi et periculi,

    Plin. 9, 30, 48, § 90:

    ab eā parte opus orsus, ut a sensu ejus, averteret,

    Curt. 4, 6, 9.—
    II.
    Mental, feeling, sentiment, emotion, affection; sense, understanding, capacity; humor, inclination, disposition, frame of mind, etc.:

    ipse in commovendis judicibus eis ipsis sensibus, ad quos illos adducere vellem, permoverer,

    Cic. de Or. 2, 45, 189:

    an vos quoque hic innocentium cruciatus pari sensu doloris adficit?

    id. Verr. 2, 5, 46, § 123:

    vestri sensus ignarus,

    id. Mil. 27, 72:

    humanitatis,

    id. Verr. 2, 1, 18, § 47; id. Rosc. Am. 53, 154:

    applicatio animi cum quodam sensu amandi... ut facile earum (bestiarum) sensus appareat... sensus amoris exsistit, etc.,

    id. Lael. 8, 27; cf.:

    ipsi intellegamus naturā gigni sensum diligendi,

    id. ib. 9, 32:

    meus me sensus, quanta vis fraterni sit amoris, admonet,

    id. Fam. 5, 2, 10:

    utere argumento ipse sensus tui,

    id. Rep. 1, 38, 59:

    nihil est tam molle, tam aut fragile aut flexibile quam voluntas erga nos sensusque civium,

    id. Mil. 16, 42:

    quae mihi indigna et intolerabilia videntur, ea pro me ipso et animi mei sensu ac dolore pronuntio,

    id. Rosc. Am. 44, 129.—
    2.
    Opinion, thought, sense, view:

    animi,

    Cic. de Or. 2, 35, 148:

    valde mihi placebat sensus ejus de re publicā,

    id. Att. 15, 7:

    (orator) ita peragrat per animos hominum, ita sensus mentesque pertractat, ut, etc.,

    id. de Or. 1, 51, 222 sq.:

    qui est iste tuus sensus, quae cogitatio? Brutos ut non probes, Antonios probes?

    id. Phil. 10, 2, 4:

    dissidenti sensus suos aperire,

    Nep. Dion, 8, 2:

    sensus reconditi,

    Plin. Ep. 2, 3, 2.—
    3.
    Esp., the common feelings of humanity, the moral sense, taste, discretion, tact in intercourse with men, often called in full sensus communis (sometimes with hominum), and often in other phrases of similar force:

    ut in ceteris (artium studiis) id maxime excellat, quod longissime sit ab imperitorum intellegentiā sensuque disjunctum, in dicendo autem vitium vel maximum sit a volgari genere orationis atque a consuetudine communis sensus abhorrere,

    Cic. de Or. 1, 3, 12:

    quae versantur in sensu hominum communi,

    id. ib. 2, 16, 68; id. Planc. 13, 31:

    communis ille sensus in aliis fortasse latuit,

    id. ib. 14, 34; Hor. S. 1, 3, 66:

    sit in beneficio sensus communis,

    Sen. Ben. 1, 12, 3; id. Ep. 5, 4; 105, 3; Quint. 1, 2, 20:

    rarus sensus communis in illā fortunā,

    Juv. 8, 73. — Plur., Cic. Clu. 6, 17:

    ea sunt in communibus infixa sensibus,

    id. de Or. 3, 50, 195; so,

    vulgaris popularisque sensus,

    id. ib. 1, 23, 108:

    haec oratio longe a nostris sensibus abhorrebat,

    id. ib. 1, 18, 83; cf.:

    mirari solebam istum in his ipsis rebus aliquem sensum habere, quem scirem nullā in re quicquam simile hominis habere,

    id. Verr. 2, 4, 14, § 33.—
    B.
    Transf. (in the poets, and also in prose after the Aug. per.), of the thinking faculty, sense, understanding, mind, reason (syn.: mens, ratio).
    1.
    In gen. (rare):

    misero quod omnes Eripit sensus mihi,

    Cat. 51, 6; cf.:

    tibi sensibus ereptis mens excidit,

    id. 66, 25; Ov. M. 3, 631; 14, 178:

    (quibus fortuna) sensum communem abstulit,

    common sense, Phaedr. 1, 7, 4 (in another signif., v. supra, II. A. fin., and infra, 2. fin.):

    eam personam, quae furore detenta est, quia sensum non habet, etc.,

    Dig. 24, 3, 22, § 7:

    nec potest animal injuriam fecisse, quod sensu caret,

    ib. 9, 1, 1, § 3.—
    2.
    In partic., of discourse.
    a.
    Abstr., sense, idea, notion, meaning, signification (syn.: sententia, notio, significatio, vis; poet. and post-Aug.; freq. in Quint.): nec testamenti potuit sensus colligi, Phaedr. 4, 5, 19:

    verba, quibus voces sensusque notarent,

    Hor. S. 1, 3, 103:

    is verbi sensus,

    Ov. F. 5, 484:

    quae verbis aperta occultos sensus habent,

    Quint. 8, 2, 20:

    ambiguitas, quae turbare potest sensum,

    id. 8, 2, 16:

    verba duos sensus significantia,

    id. 6, 3, 48: allêgoria aliud verbis, aliud sensu ostendit, id. 8, 6, 44:

    Pomponium sensibus celebrem, verbis rudem,

    Vell. 2, 9, 5:

    horum versuum sensus atque ordo sic, opinor, est,

    Gell. 7, 2, 10:

    egregie dicta circa eumdem sensum tria,

    Sen. Ep. 7, 10.—Introducing a quotation:

    erat autem litterarum sensus hujusmodi,

    Amm. 20, 8, 4.—With gen. person:

    salvo modo poëtae sensu,

    the meaning, Quint. 1, 9, 2.—
    b.
    Concr., a thought expressed in words, a sentence, period (postAug.):

    sensus omnis habet suum finem, poscitque naturale intervallum, quo a sequentis initio dividatur,

    Quint. 9, 4, 61; 7, 10, 16; cf. id. 11, 2, 20:

    puer ut sciat, ubi claudatur sensus,

    id. 1, 8, 1:

    ridendi, qui velut leges prooemiis omnibus dederunt, ut intra quattuor sensus terminarentur,

    id. 4, 1, 62:

    verbo sensum cludere multo optimum est,

    id. 9, 4, 26 et saep.—Hence, communes sensus (corresp. with loci), commonplaces, Tac. Or. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > sensus

  • 39 status

    1.
    stătus, a, um, v. sisto.
    2.
    stătus, ūs, m. [sto and sisto].
    I.
    In a corporeal sense.
    A.
    Mode or way of standing, of holding one's body (at rest), posture, position, attitude, station, carriage; sing. and plur.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Si. Statum vide hominis, Callipho, quasi basilicum, look at the way he stands, Plaut. Ps. 1, 5, 41:

    stat in statu senex ut adoriatur moechum,

    in an attitude of attack, ready, id. Mil. 4, 9, 12: concrepuit digitis, laborat;

    crebro conmutat status,

    his posture, id. ib. 2, 2, 51:

    qui esset status (videre vellem) flabellulum tenere te asinum tantum,

    what your attitude was, what figure you cut, in holding the fan, Ter. Eun. 3, 5, 50:

    in gestu status (oratoris erit) erectus et celsus, rarus incessus,

    attitude, Cic. Or. 18, 59:

    status quidem rectus sit, sed diducti paulum pedes,

    Quint. 11, 3, 159:

    abesse plurimum a saltatore debet orator... non effingere status quosdam, et quidquid dicet ostendere,

    id. 11, 3, 89:

    ut recta sint bracchia, ne indoctae rusticaeve manus, ne status indecorus,

    id. 1, 11, 16:

    stare solitus Socrates dicitur... immobilis, iisdem in vestigiis,

    Gell. 2, 1, 2:

    dumque silens astat, status est vultusque diserti,

    Ov. P. 2, 5, 51:

    statum proeliantis componit,

    Petr. 95 fin.

    So of the pose of statues: non solum numerum signorum, sed etiam uniuscujusque magnitudinem, figuram, statum litteris definiri vides,

    Cic. Verr. 2, 1, 21, § 57:

    expedit saepe, ut in statuis atque picturis videmus, variari habitus, vultus, status,

    Quint. 2, 13, 8:

    ut illo statu Chabrias sibi statuam fieri voluerit. Ex quo factum est ut postea athletae his statibus in statuis ponendis uterentur,

    Nep. Chabr. 1, 3.—And of images in a dream:

    ubi prima (imago somni) perit, alioque est altera nata inde statu, prior hic gestum mutasse videtur,

    Lucr. 4, 772:

    (opp. motus, incessus) quorum (iratorum) vultus, voces, motus statusque mutantur,

    motions and postures, Cic. Off. 1, 29, 102:

    decorum istud in corporis motu et statu cernitur,

    id. ib. 1, 35, 126:

    habitus oris et vultūs, status, motus,

    id. Fin. 3, 17, 56; 5, 17, 47:

    in quibus si peccetur... motu statuve deformi,

    id. ib. 5, 12, 35:

    eo erant vultu, oratione, omni reliquo motu et statu, ut, etc.,

    id. Tusc. 3, 22, 53:

    status, incessus, sessio, accubatio... teneat illud decorum,

    id. Off. 1, 35, 129:

    in pedibus observentur status et incessus,

    the posture and gait, Quint. 11, 3, 124.—
    B.
    Of external appearance, manners, dress, and apparel:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum, decet et facta moresque hujus habere me similis item,

    Plaut. Am. 1, 1, 111:

    redegitque se ad pallium et crepidas, atque in tali statu biennio fere permansit,

    Suet. Tib. 13.—
    C.
    Size, height, stature of living and inanimate beings (cf. statura;

    post-Aug.): pumilionem, quos natura brevi statu peractos, etc.,

    Stat. S. 1, 6, 58: longissimum... aratorem faciemus;

    mediastenus qualiscunque status potest esse,

    Col. 1, 9, 3:

    in gallinaceis maribus status altior quaeritur,

    id. 8, 2, 9; so id. 7, 9, 2; 7, 12 med.:

    plantae majoris statūs,

    Pall. Febr. 25, 20.—
    D.
    A position, place, in the phrase de statu movere, deicere, or statum conturbare, to displace, drive out, eject, expel, throw from a position (esp. of battle and combat):

    equestrem procellam excitemus oportet, si turbare ac statu movere (hostes) volumus,

    Liv. 30, 18, 14:

    nihil statu motus, cum projecto prae se clipeo staret, in praesidio urbis moriturum se... respondit,

    id. 38, 25: Manlius scutum scuto percussit atque statum Galli conturbavit (cf. the next sentence: atque de loco hominem iterum dejecit), Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 16.—So, out of the military sphere, in order to avoid an attack:

    ea vis est... quae, periculo mortis injecto, formidine animum perterritum loco saepe et certo de statu demovet,

    Cic. Caecin. 15, 42.— Transf., of mental position, conviction, argument, etc.:

    saepe adversarios de statu omni dejecimus,

    Cic. Or. 37, 129:

    voluptas quo est major, eo magis mentem e suā sede et statu demovet,

    throws the mind off its balance, id. Par. 1, 3, 15.—Similarly: de statu deducere, recedere, from one's position or principles:

    fecerunt etiam ut me prope de vitae meae statu deducerent, ut ego istum accusarem,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 10:

    neque de statu nobis nostrae dignitatis est recedendum, neque sine nostris copiis in alterius praesidia veniendum,

    id. Att. 1, 20, 2.—So, de statu suo declinare = moveri:

    neque dubito quin, suspitione aliquā perculsi repentinā, de statu suo declinarint,

    i. e. became unsettled, Cic. Clu. 38, 106:

    qui cum me firmissimis opibus... munire possim, quamvis excipere fortunam malui quam... de meo statu declinare,

    than abandon my position, id. Prov. Cons. 17, 41; cf.

    of the position of heavenly bodies: qui eodem statu caeli et stellarum nati sunt,

    aspect, id. Div. 2, 44, 92.
    II.
    Trop., condition, state, position, situation, circumstances.
    A.
    Of persons, condition in regard to public rights, political or civil status, any loss of which was a capitis deminutio (v. caput):

    capitis minutio est statūs permutatio,

    Gai. Dig. 4, 5, 1; id. Inst. 1, 159; cf. Dig. 4, 5, 11:

    quo quisque loco nostrum est natus... hunc vitae statum usque ad senectutem obtinere debet,

    Cic. Balb. 7, 18:

    ad quem proscripti confluebant. Quippe nullum habentibus statum quilibet dux erat idoneus,

    with regard to the civil death of the proscribed, Vell. 2, 72, 5:

    illorum salus omnibus accepta fuit... quia tam grati exoptatum libertatis statum recuperaverint,

    Val. Max. 5, 26:

    si statu periclitari litigator videtur,

    if his civil status seems in peril, Quint. 6, 1, 36:

    nec ulla tam familiaris est infelicibus patria quam solitudo et prioris statūs oblivio,

    i. e. the status of full citizenship, lost by banishment, Curt. 5, 5, 11:

    permanent tamen in statu servitutis,

    Suet. Gram. 21:

    vetuit quaeri de cujusquam defunctorum statu,

    id. Tit. 8 fin.:

    multorum excisi status,

    Tac. A. 3, 28: qui illegitime concipiuntur, statum sumunt ex eo tempore quo nascuntur, i. e. whether freemen or slaves, etc., Gai. Inst. 1, 89:

    cum servus manumittitur: eo die enim incipit statum habere,

    a civil status, Dig. 4, 5, 4:

    homo liber qui se vendidit, manumissus non ad suum statum revertitur, sed efficitur libertinae condicionis, i. e. that of an ingenuus,

    ib. 1, 5, 21:

    primo de personarum statu dicemus,

    civil status, ib. 1, 5, 2; so Titin. 5:

    de statu hominum (sometimes status used in the jurists absolutely with reference to freedom and slavery): si status controversiam cui faciat procurator, sive ex servitute in libertatem, etc.,

    Dig. 3, 3, 39, § 5; so ib. 3, 3, 33, § 1.—Similarly in the later jurists: status suus = aetas XXV. annorum, years of discretion:

    cum ad statum suum frater pervenisset,

    Dig. 31, 1, 77, § 19.—
    2.
    Condition and position with reference to rank, profession, trade, occupation, social standing, reputation, and character:

    an tibi vis inter istas vorsarier prosedas... quae tibi olant stabulum statumque?

    their trade, Plaut. Poen. 1, 2, 59:

    quod in civitatibus agnationibus familiarum distinguuntur status,

    the ranks of the families, Cic. Leg. 1, 7, 23:

    regum status decemviris donabantur,

    the rank of kings was assigned to the decemvirs, id. Agr. 1, 1, 2:

    cum alii rem ipsam publicam atque hunc bonorum statum odissent,

    the social position of the higher classes, id. Sest. 20, 46:

    non ut aliquid ex pristino statu nostro retineamus,

    id. Fam. 4, 4, 1:

    ecquis umquam tam ex amplo statu concidit?

    id. Att. 3, 10, 2:

    non enim jam quam dignitatem, quos honores, quem vitae statum amiserim cogito,

    id. ib. 10, 4, 1:

    quam (statuam) esse ejusdem status amictus, anulus, imago ipsa declarat,

    id. ib. 1, 1, 17:

    praesidium petebamus ex potentissimi viri benevolentiā ad omnem statum nostrae dignitatis,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1: noster autem status est hic:

    apud bonos iidem sumus quos reliquisti, apud sordem, etc.,

    id. Att. 1, 16, 11:

    ego me non putem tueri meum statum ut neque offendam animum cujusquam, nec frangam dignitatem meam?

    maintain my character, id. Fam. 9, 16, 6:

    quos fortuna in amplissimo statu (i. e. regum) collocarat,

    Auct. Her. 4, 16, 23:

    tantam in eodem homine varietatem status,

    high and low position in life, ups and downs, Val. Max. 6, 9, 4:

    cum classiarios quos Nero ex remigibus justos milites fecerat, redire ad pristinum statum cogeret,

    Suet. Galb. 12:

    quaedam circa omnium ordinum statum correxit,

    id. Claud. 22:

    cum redieritis in Graeciam, praestabo ne quis statum suum vestro credat esse meliorem,

    social position, Curt. 5, 5, 22:

    omnis Aristippum decuit color et status et res,

    Hor. Ep. 1, 17, 23.—
    3.
    Condition in reference to prosperity, happiness or unhappiness, and health (mostly poet. and post-Aug.):

    at iste non dolendi status non vocatur voluptas,

    Cic. Fin. 2, 9, 28:

    neque hic est Nunc status Aurorae meritos ut poscat honores,

    Ov. M. 13, 594:

    flebilis ut noster status est, ita flebile carmen,

    id. Tr. 5, 1, 5:

    quid enim status hic a funere differt?

    id. P. 2, 3, 3:

    pejor ab admonitu fit status iste boni,

    id. ib. 1, 2, 54:

    his enim quorum felicior in domo status fuerat,

    Val. Max. 6, 8, 7:

    sin nostros status sive proximorum ingenia contemplemur,

    id. 6, 9 pr.:

    caelum contemplare: vix tamen ibi talem statum (i. e. felicitatis deorum) reperias,

    id. 7, 1, 1:

    haec quidem (vox) animi magnifici et prosperi status (fuit),

    id. 6, 5, ext. 4:

    obliti statūs ejus quem beneficio exuistis meo,

    Curt. 10, 2, 22:

    sumus in hoc tuo statu iidem qui florente te fuimus,

    i. e. distress, id. 5, 11, 5:

    res magna et ex beatissimo animi statu profecta,

    Sen. Ep. 81, 21: voverat, si sibi incolumis status (of health) permisisset, proditurum se... hydraulam, Suet. Ner. 54. —
    4.
    Condition, circumstances, in gen., of life or of the mind:

    homines hoc uno plurimum a bestiis differunt quod rationem habent, mentemque quae... omnem complectatur vitae consequentis statum,

    Cic. Fin. 2, 14, 45:

    facias me certiorem et simul de toto statu tuo consiliisque omnibus,

    id. Fam. 7, 10, 3:

    tibi declaravi adventus noster qualis fuisset, et quis esset status,

    id. Att. 4, 2, 1:

    quid enim ego laboravi, si... nihil consecutus sum ut in eo statu essem quem neque fortunae temeritas, neque, etc., labefactaret,

    id. Par. 2, 17:

    sed hoc videant ii qui nulla sibi subsidia ad omnes vitae status paraverunt,

    id. Fam. 9, 6, 4: atque is quidem qui cuncta composuit constanter in suo manebat statu (transl. of emeinen en tôi heautou kata tropon êthei, Plat. Tim. p. 42, c. Steph.), in his own state, being, Cic. Tim. 13:

    vitae statum commutatum ferre non potuit,

    Nep. Dion, 4, 4:

    id suis rebus tali in statu saluti fore,

    Curt. 5, 1, 5: haec sunt fulmina quae prima accepto patrimonio et in novi hominis aut urbis statu fiunt, in any new condition (when a stroke of lightning was considered an omen), Sen. Q. N. 2, 47.—Rarely of a state:

    libere hercle hoc quidem. Sed vide statum (i. e. ebrietatis),

    Plaut. Ps. 5, 2, 4.—Esp., in augury: fulmen status, a thunderbolt sent to one who is not expecting a sign, as a warning or suggestion, = fulmen monitorium:

    status est, ubi quietis nec agitantibus quidquam nec cogitantibus fulmen intervenit,

    Sen. Q. N. 2, 39, 2.—
    B.
    Of countries, communities, etc., the condition of society, or the state, the public order, public affairs.
    1.
    In gen.:

    Siciliam ita vexavit ac perdidit ut ea restitui in antiquum statum nullo modo possit,

    Cic. Verr. 1, 4, 12:

    nunc in eo statu civitas est ut omnes idem de re publicā sensuri esse videantur,

    id. Sest. 50, 106:

    omnem condicionem imperii tui statumque provinciae mihi demonstravit Tratorius,

    id. Fam. 12, 23, 1; so id. ib. 13, 68, 1:

    mihi rei publicae statum per te notum esse voluisti,

    id. ib. 3, 11, 4; so,

    status ipse nostrae civitatis,

    id. ib. 5, 16, 2:

    non erat desperandum fore aliquem tolerabilem statum civitatis,

    id. Phil. 13, 1, 2:

    sane bonum rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum,

    id. Rep. 2, 26, 48:

    aliquo, si non bono, at saltem certo statu civitatis,

    id. Fam. 9, 8, 2:

    ex hoc qui sit status totius rei publicae videre potes,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15: ex eodem de toto statu rerum communium [p. 1756] cognosces, id. Fam. 1, 8, 1:

    tamen illa, quae requiris, suum statum tenent, nec melius, si tu adesses, tenerent,

    id. ib. 6, 1, 1:

    non illi nos de unius municipis fortunis arbitrantur, sed de totius municipii statu, dignitate, etc., sententias esse laturos,

    id. Clu. 69, 196:

    ego vitam omnium civium, statum orbis terrae... redemi,

    id. Sull. 11, 33:

    Ti. Gracchum mediocriter labefactantem statum rei publicae,

    id. Cat. 1, 1, 3:

    eo tum statu res erat ut longe principes haberentur Aedui,

    Caes. B. G. 6, 12, 9:

    cum hoc in statu res esset,

    Liv. 26, 5, 1; so id. 32, 11, 1:

    eam regiam servitutem (civitatis) collatam cum praesenti statu praeclaram libertatem visam,

    id. 41, 6, 9:

    statum quoque civitatis ea victoria firmavit ut jam inde res inter se contrahere auderent,

    i. e. commercial prosperity, id. 27, 51:

    ut deliberare de statu rerum suarum posset,

    id. 44, 31:

    ut taedio praesentium consules duo et status pristinus rerum in desiderium veniant,

    id. 3, 37, 3:

    jam Latio is status erat rerum ut neque bellum neque pacem pati possent,

    id. 8, 13, 2:

    qui se moverit ad sollicitandum statum civitatis,

    internal peace, id. 3, 20, 8:

    omni praesenti statu spem cuique novandi res suas blandiorem esse,

    more attractive than any condition of public affairs, id. 35, 17:

    tranquillitatis status,

    Val. Max. 7, 2, 1:

    in sollicito civitatis statu,

    Quint. 6, 1, 16:

    principes regesque et quocumque alio nomine sunt tutores status publici,

    guardians of public order, Sen. Clem. 1, 4, 3: curis omnium ad formandum publicum statum a tam sollemni munere aversis, Curt, 10, 10, 9; so,

    ad formandum rerum praesentium statum,

    Just. 9, 5, 1:

    populo jam praesenti statu laeto,

    Suet. Caes. 50:

    ad componendum Orientis statum,

    id. Calig. 1:

    deploravit temporum statum,

    id. Galb. 10:

    ad explorandum statum Galliarum,

    id. Caes. 24:

    delegatus pacandae Germaniae status,

    id. Tib. 16: et omnia habet rerum status iste mearum ( poet., = reipublicae meae), Ov. M. 7, 509.—
    2.
    Esp., of the political sentiments of the citizens:

    a Maronitis certiora de statu civitatium scituros,

    Liv. 39, 27:

    ad visendum statum regionis ejus,

    id. 42, 17, 1:

    suas quoque in eodem statu mansuras res esse,

    id. 42, 29, 9:

    cum hic status in Boeotiā esset,

    id. 42, 56, 8.—
    3.
    Of the constitution, institutions, form of government, etc.:

    Scipionem rogemus ut explicet quem existimet esse optimum statum civitatis,

    Cic. Rep. 1, 20, 33; 1, 21, 34; 1, 46, 70;

    1, 47, 71: ob hanc causam praestare nostrae civitatis statum ceteris civitatibus,

    id. ib. 2, 1, 2:

    itaque cum patres rerum potirentur, numquam constitisse statum civitatis,

    the form of the government had never been permanent, id. ib. 1, 32, 49:

    in hoc statu rei publicae (decemvirali), quem dixi non posse esse diuturnum,

    id. ib. 2, 37, 62:

    providete ne rei publicae status commutetur,

    id. Har. Resp. 27, 60:

    eademque oritur etiam ex illo saepe optimatium praeclaro statu,

    aristocratic form of government, id. Rep. 1, 44, 68:

    ut totum statum civitatis in hoc uno judicio positam esse putetis,

    id. Fl. 1, 3:

    ut rei publicae statum convulsuri viderentur,

    id. Pis. 2, 4:

    pro meā salute, pro vestrā auctoritate, pro statu civitatis nullum vitae discrimen vitandum umquam putavit,

    id. Red. in Sen. 8, 20:

    cum hoc coire ausus es, ut consularem dignitatem, ut rei publicae statum... addiceres?

    id. ib. 7, 16:

    omnia quae sunt in imperio et in statu civitatis ab iis defendi putantur,

    id. Mur. 11, 24:

    intelleges (te habere) nihil quod aut hoc aut aliquo rei publicae statu timeas,

    id. Fam. 6, 2, 3:

    quod ad statum Macedoniae pertinebat,

    Liv. 45, 32, 2:

    ex commutatione statūs publici,

    Vell. 2, 35, 4:

    haec oblivio concussum et labentem civitatis statum in pristinum habitum revocavit,

    Val. Max. 4, 1, ext. 4:

    Gracchi civitatis statum conati erant convellere,

    id. 6, 3, 1 fin.:

    Cicero ita legibus Sullae cohaerere statum civitatis affirmat ut his solutis stare ipsa non possit,

    Quint. 11, 1, 85:

    qui eloquentiā turbaverant civitatium status vel everterant,

    id. 2, 16, 4:

    id biduum quod de mutando reipublicae statu haesitatum erat,

    Suet. Claud. 11:

    nec dissimulasse unquam pristinum se reipublicae statum restituturum,

    id. ib. 1:

    conversus hieme ad ordinandum reipublicae statum, fastos correxit, etc.,

    id. Caes. 40:

    tu civitatem quis deceat status Curas,

    what institutions, Hor. C. 3, 29, 25.—Hence,
    4.
    Existence of the republic:

    quae lex ad imperium, ad majestatem, ad statum patriae, ad salutem omnium pertinet,

    Cic. Cael. 29, 70 (= eo, ut stet patria, the country's existence):

    si enim status erit aliquis civitatis, quicunque erit,

    id. Fam. 4, 14, 4: status enim rei publicae maxime judicatis rebus continetur, the existence of the republic depends on the decisions of the courts, i. e. their sacredness, id. Sull. 22, 63. —
    C.
    In nature, state, condition, etc.:

    incolumitatis ac salutis omnium causā videmus hunc statum esse hujus totius mundi atque naturae,

    Cic. Or. 3, 45, 178:

    ex alio alius status (i. e. mundi) excipere omnia debet,

    Lucr. 5, 829:

    ex alio terram status excipit alter,

    id. 5, 835:

    est etiam quoque pacatus status aëris ille,

    id. 3, 292:

    non expectato solis ortu, ex quo statum caeli notare gubernatores possent,

    Liv. 37, 12, 11:

    idem (mare) alio caeli statu recipit in se fretum,

    Curt. 6, 4, 19:

    incertus status caeli,

    Col. 11, 2:

    pluvius caeli status,

    id. 2, 10:

    mitior caeli status,

    Sen. Oedip. 1054.—
    D. 1.
    In gen.:

    atque hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum non perturbatis atque permixtis, sed suum statum tenentibus,

    preserving their essential features, Cic. Rep. 1, 28, 44.—Hence,
    2.
    Esp. in rhet. jurisp.
    (α).
    The answer to the action (acc. to Cic., because the defence: primum insistit in eo = the Gr. stasis):

    refutatio accusationis appellatur Latine status, in quo primum insistit quasi ad repugnandum congressa defensio,

    Cic. Top. 25, 93; so,

    statu (sic enim appellamus controversiarum genera),

    id. Tusc. 3, 33, 79:

    statum quidam dixerunt primam causarum conflictionem,

    Quint. 3, 6, 4; cf. Cic. Part. Or. 29, 102.—
    (β).
    The main question, the essential point:

    quod nos statum id quidam constitutionem vocant, alii quaestionem, alii quod ex quaestione appareat, Theodorus caput, ad quod referantur omnia,

    Quint. 3, 6, 2:

    non est status prima conflictio, sed quod ex primā conflictione nascitur, id est genus quaestionis,

    the kind, nature of the question, id. 3, 6, 5; cf. the whole chapter.—
    E.
    In gram., the mood of the verb, instead of modus, because it distinguishes the conceptions of the speaker:

    et tempora et status,

    tenses and moods, Quint. 9, 3, 11:

    fiunt soloecismi per modos, sive cui status eos dici placet,

    id. 1, 5, 41.
    For statu liber, v.
    statuliber.

    Lewis & Short latin dictionary > status

  • 40 sterno

    sterno, strāvi, strātum, 3 ( pluperf. sync. strarat, Manil. 1, 774: strasset, Varr. ap. Non. 86, 8), v. a. [Gr. root STOR, storennumi, to spread; stratos, camp; Sanscr. star- strnāmi = sterno; cf.: strages, struo, torus, and lātus, adj., old Lat. stlatus], to spread out, spread abroad; to stretch out, extend.
    I.
    Lit. (mostly poet. and in postAug. prose; in Cic. only in the part. perf.; cf.:

    effundo, extendo, subicio, subdo): vestes,

    Ov. M. 8, 658:

    in duro vellus solo,

    id. F. 4, 654:

    bubulos utres ponte,

    Plin. 6, 29, 34, § 176:

    hic glarea dura Sternitur,

    Tib. 1, 7, 60:

    natas sub aequore virgas Sternit,

    i. e. scatters, strews, Ov. M. 4, 743:

    harenam,

    id. F. 3, 813; id. Am. 2, 14, 8:

    herbas,

    id. M. 7, 254:

    poma passim,

    Verg. E. 7, 54:

    spongeas ad lunam et pruinas,

    Plin. 31, 11. [p. 1758] 47, §

    123: arma per flores,

    Grat. Cyneg. 487:

    fessi sternunt corpora,

    stretch out their bodies, lie down, Liv. 27, 47, 9; cf.:

    sternunt se somno diversae in litore phocae,

    Verg. G. 4, 432.—Mid.:

    sternimur optatae gremio telluris,

    Verg. A. 3, 509; and:

    in Capitolinas certatim scanditur arces Sternunturque Jovi,

    Sil. 12, 340.— Part. perf.: strātus, a, um, stretched out, lying down, prostrate (syn. prostratus): strata terrae, Enn. ap. Non. 172, 20 (Trag. v. 370 Vahl.):

    nos humi strati,

    Cic. de Or. 3, 6, 22:

    quidam somno etiam strati,

    Liv. 37, 20, 5:

    ad pedes strati,

    Cic. Att. 10, 4, 3:

    stratum jacere et genua complecti,

    Quint. 6, 1, 34:

    nunc viridi membra sub arbuto Stratus,

    Hor. C. 1, 1, 21.—
    2.
    Of places, to extend:

    insulae Frisiorum, Chaucorum, etc.... sternuntur inter Helium ac Flevum,

    stretch out, extend, Plin. 4, 15, 29, § 101; 3, 5, 9, § 60;

    hence, vites stratae,

    spreading, Col. 5, 4, 2 (for Nep. Milt. 5, 3, v. under rarus, II. A.).—
    B.
    In partic., to spread a thing out flat, i. e. to smooth, level (mostly poet.):

    sternere aequor aquis,

    Verg. A. 8, 89; cf.:

    placidi straverunt aequora venti,

    id. ib. 5, 763:

    nunc omne tibi stratum silet aequor,

    id. E. 9, 57:

    pontum,

    Ov. M. 11, 501:

    mare,

    Plin. 2, 47, 47, § 125:

    stratoque super discumbitur ostro,

    Verg. A. 1, 700:

    viam per mare,

    smoothed, levelled, Lucr. 3, 1030 (acc. to the Gr. hodon storennumi):

    stratum militari labore iter,

    Quint. 2, 13, 16; so,

    hoc iter Alpes, Hoc Cannae stravere tibi,

    Sil. 12, 514;

    and trop.: praesens tibi fama benignum Stravit iter,

    Stat. Th. 12, 813.—
    * 2.
    Trop. (the figure borrowed from the sea), to calm, still, moderate:

    odia militum,

    Tac. H. 1, 58 (cf.:

    constrata ira,

    Stat. S. 2, 5, 1).—
    II.
    Transf.
    A.
    To cover, cover over (by spreading something out; the predom. class. signif. of the word; cf. obtendo).
    1.
    Of a couch, bed, etc., to spread, prepare, arrange, make:

    lectus vestimentis stratus est,

    Ter. Heaut. 5, 1, 30; cf.:

    strata cubilia sunt herbis,

    Lucr. 5, 1417:

    rogatus est a Maximo, ut triclinium sterneret... Atque ille stravit pelliculis haedinis lectulos Punicanos,

    Cic. Mur. 36, 75; so,

    lectum, lectos, biclinium, triclinia, etc.,

    Plaut. Stich. 2, 2, 33; id. Most. 1, 4, 14; id. Men. 2, 3, 3; id. Bacch. 4, 4, 70; id. Ps. 1, 2, 31; Ter. Heaut. 1, 1, 73; id. Ad. 2, 4, 21; Cic. Clu. 5, 14; id. Tusc. 5, 21, 61; Hirt. B. G. 8, 51:

    his foliis cubitus sternere,

    Plin. 24, 9, 38, § 59:

    torum frondibus,

    Juv. 6, 5:

    strata cathedra,

    cushioned, id. 9, 52; cf. also, ARCERAM NE STERNITO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25; and absol.:

    jubet sterni sibi in primā domus parte (sc. lectum),

    Plin. Ep. 7, 27, 7.—
    2.
    Esp., places, to cover; of a way, road, path, etc., to pave:

    aspreta erant strata saxis,

    Liv. 9, 35, 2:

    via strata,

    id. 8, 15, 8:

    semitam saxo quadrato straverunt,

    id. 10, 23 fin.; so,

    vias silice... clivum Capitolinum silice... emporium lapide,

    id. 41, 27, 5 sq.; and absol.:

    locum illum sternendum locare,

    Cic. Att. 14, 15, 2:

    pavimentum stratum lapide,

    Vulg. Ezech. 40, 17:

    viam lapide,

    Dig. 43, 11, 1.—
    3.
    To saddle:

    equos,

    Liv. 37, 20, 12; 37, 20, 4; Veg. 5, 77:

    asinum,

    Vulg. Gen. 22, 3.—
    4.
    In gen., to cover, spread:

    argento sternunt iter omne viarum,

    Lucr. 2, 626:

    foliis nemus Multis et algā litus inutili tempestas Sternet,

    will strew over, bestrew, Hor. C. 3, 17, 12:

    congeriem silvae vellere summam,

    Ov. M. 9, 236:

    litora nive,

    Val. Fl. 5, 175:

    harenam Circi chrysocolla,

    Plin. 33, 5, 27, § 90:

    solum telis,

    Verg. A. 9, 666:

    Tyrrhenas valles caedibus,

    Sil. 6, 602:

    strati bacis silvestribus agri,

    Verg. G. 2, 183:

    ante aras terram caesi stravere juvenci,

    covered, id. A. 8, 719.—
    B.
    To stretch out by flinging down, to throw down, stretch on the ground, throw to the ground, overthrow, prostrate (mostly poet., esp. in Verg.; in prose not before the Aug. period; in Cic. only once in the trop. sense; v. the foll.; cf.

    profligo): cujus casus prolapsi cum proximos sterneret,

    Liv. 5, 47:

    circa jacentem ducem sterne Gallorum catervas,

    id. 7, 26, 8:

    turbam invadite ac sternite omnia ferro,

    id. 24, 38, 7:

    alius sit fortis in armis, Sternat et adversos Marte favente duces,

    Tib. 1, 10, 30:

    caede viros,

    Verg. A. 10, 119:

    aliquem leto,

    id. ib. 8, 566:

    morte,

    id. ib. 11, 796; Liv. 31, 21, 15; Ov. M. 12, 604:

    adversā prensis a fronte capillis Stravit humi pronam,

    id. ib. 2, 477: primosque et extremos Stravit humum, Hor. C. 4, 14, 32:

    sternitur volnere,

    Verg. A. 10, 781:

    impetus per stratos caede hostes,

    Liv. 4, 29, 1:

    aliquem morti,

    Verg. A. 12, 464:

    irae Thyesten exitio gravi Stravere,

    Hor. C. 1, 16, 18:

    corpore toto Sternitur in vultus,

    Stat. Th. 12, 318:

    sternitur, et toto projectus corpore terrae,

    Verg. A. 11, 87:

    toto praecipitem sternit,

    Sil. 4, 182:

    hostes,

    Just. 2, 11, 13:

    Ajax stravit ferro pecus,

    Hor. S. 2, 3, 202:

    sternitur et procumbit humi bos,

    Verg. A. 5, 481:

    strata belua texit humum,

    Ov. H. 10, 106:

    rapidus torrens Sternit agros, sternit sata laeta,

    Verg. A. 2, 306:

    moenia,

    to overthrow, demolish, Ov. M. 12, 550; cf.:

    stratis ariete muris,

    Liv. 1, 29, 2:

    sternit a culmine Trojam,

    Verg. A. 2, 603; so,

    (elephanti) stabula Indorum dentibus sternunt,

    Plin. 8, 9, 9, § 27.—
    2.
    Trop. (rare):

    deorum plagā perculsi, afflictos se et stratos esse fatentur,

    cast down, prostrated, Cic. Tusc. 3, 29, 72:

    mortalia corda Per gentes humiles stravit pavor,

    Verg. G. 1, 331:

    virtus populi Romani haec omnia strata humi erexit ac sustulit,

    Liv. 26, 41, 12:

    stratā Germaniā,

    subdued, Amm. 16, 1, 5.—Hence, strātus, a, um, P. a.; as substt.
    A.
    strāta, ae, f. (sc. via), a paved road or way (post-class.), Eutr. 9, 15:

    amplas sternite jam stratas,

    Juvenc. 1, 315:

    in margine stratae,

    id. 3, 656.—
    B.
    strātum, i, n. (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic.; acc. to II. A.).—
    1.
    A bed-covering, a coverlet, quilt, blanket; a pillow, bolster:

    lecti mollia strata,

    Lucr. 4, 849:

    proripere se e strato,

    Suet. Calig. 51; Ov. M. 5, 34; 10, 267.—
    b.
    Meton. (pars pro toto), a bed, couch:

    haud segnis strato surgit Palinurus,

    Verg. A. 3, 513; cf. id. ib. 8, 415;

    3, 176: tale,

    Nep. Ages. 8:

    quies neque molli strato neque silentio arcessita,

    Liv. 21, 4, 7.— Plur.:

    strataque quae membris intepuere tuis,

    Ov. H. 10, 54:

    dura,

    id. Am. 1, 2, 2; Luc. 1, 239.—Once also (sc. lectus) in the masc., Favorin. ap. Gell. 15, 8, 2.—
    2.
    A horsecloth, housing, a saddle, Ov. M. 8, 33; Liv. 7, 14, 7; Sen. Ep. 80, 9; Plin. 7, 56, 57, § 202. —Prov.:

    qui asinum non potest, stratum caedit (v. asinum),

    Petr. 45, 8.—
    3.
    A pavement:

    saxea viarum,

    Lucr. 1, 315; 4, 415: extraneum, Petr. poët. 55, 6, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > sterno

См. также в других словарях:

  • Rarus — (lat.), 1) selten; 2) dünn stehend, weder dicht noch zahlreich …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Lygodactylus Rarus — Lygodactylus rarus …   Wikipédia en Français

  • Lygodactylus rarus — Lygodactylus rarus …   Wikipédia en Français

  • Croton rarus — Croton rarus …   Wikipédia en Français

  • Croton rarus — Croton rarus …   Wikipédia en Français

  • Lygodactylus rarus — Lygodactylus rarus …   Wikipédia en Français

  • Cobitis rarus —   Cobitis rarus Clasificación científica Reino …   Wikipedia Español

  • Gobiocypris rarus —   Gobiocypris rarus Clasificación científica Reino …   Wikipedia Español

  • Clanculus rarus — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class: Gastro …   Wikipedia

  • Hyporhagus rarus —   Hyporhagus rarus Clasificación científica Reino …   Wikipedia Español

  • Elmisaurus rarus — Elmisaurus Zeitraum Oberkreide (Campanium bis Maastrichtium) 80 bis 65 Mio. Jahre Fundorte Asien (Mongolei) (?)Nordamerika (Alberta, Montana) Systematik …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»