Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

purgat

  • 1 purgo

    purgo, āvi, ātum, 1, v. a. [contr. for purigo, from purum ago], to make clean or pure, to clean, cleanse, purify (class.).
    I.
    Lit.:

    oleam a foliis et stercore purgato,

    Cato, R. R. 65, 1: cum falcibus purgarunt locum, cleared the place, freed it from bushes, etc., Cic. Tusc. 5, 23, 65; Liv. 24, 19:

    arva longis ligonibus,

    Ov. P. 1, 8, 59:

    domum muribus,

    Phaedr. 1, 22, 3:

    fossas,

    Plin. 18, 26, 64, § 236:

    proprios leniter ungues cultello,

    Hor. Ep. 1, 7, 51: cana labra, i. e. to clear or free from beard, Mart. 9, 28, 5:

    pisces,

    Ter. Ad. 3, 3, 22:

    segetes,

    Plin. 18, 26, 65, § 241.— Absol.:

    levi sarculo purgare,

    Plin. 18, 26, 65, § 241.—Mid.:

    purgor in amni,

    wash, Sil. 8, 125.—
    2.
    In partic., in medic. lang., to cleanse by stool, vomiting, etc., to purge:

    quid scammoneae radix ad purgandum possit,

    Cic. Div. 1, 10, 16; Cato, R. R. 157, 3:

    si is, qui saepe purgatus est, subito habet alvum suppressam,

    Cels. 2, 12:

    qui purgor bilem sub verni temporis horam,

    Hor. A. P. 302:

    se helleboro,

    Val. Max. 8, 7, 5 fin.:

    se per inferna aut vomitione,

    Plin. 25, 5, 21, § 51.—
    B.
    Transf.
    1.
    To make even by clearing away, to level, Inscr. Murat. 582 fin.; cf.:

    purgare viam proprie dicitur ad libramentum proprium redigere, sublato eo quod supra eam esset,

    Dig. 43, 11, 1, § 1.—
    2.
    To clear away, remove:

    rudera,

    Suet. Vesp. 8:

    vermes clavo aëneo,

    Pall. 4, 10, 4:

    lapides,

    id. 3, 6:

    sordes,

    Claud. in Eutr. 1, 383; cf.:

    scindit se nubes et in aethera purgat apertum,

    melts away, Verg. A. 1, 587.—
    b.
    In partic., in medicine, to remove or expel by purging, rinsing, etc., to heal, cure:

    purgatum te illius morbi,

    Hor. S. 2, 3, 27:

    pituitas,

    Plin. 20, 17, 73, § 188:

    fastidium lauri folio,

    id. 8, 27, 41, § 101:

    suppurationes,

    id. 23, 1, 16, § 24:

    tarditatem aurium,

    id. 23, 2, 28, § 59:

    succus purgat cicatrices et nubeculas (oculorum),

    id. 27, 12, 85, § 109.—
    II.
    Trop., to cleanse, purify (syn. lustro).
    A.
    In gen.:

    pectora,

    Lucr. 6, 24:

    urbem,

    Cic. Cat. 1, 5, 10:

    amplissimos ordines contaminatos veteri neglegentiā purgavit,

    Suet. Vesp. 9:

    rationes,

    to clear up, settle, pay, id. Calig. 29.—
    B.
    To clear away, remove:

    metum doloris,

    Quint. 12, 2, 3.—
    C.
    In partic.
    1.
    To clear from accusation, to excuse, exculpate, justify (syn. excuso):

    ut me purgarem tibi,

    Plaut. Am. 3, 2, 28:

    QVIBVS DE REBVS VOS PVRGAVISTIS... QVOMQVE DE EIEIS REBVS SENATVEI PVRGATI ESTIS, S. C. de Tiburt. lin. 3 and 12 (ap. Grut. 499, 12): quod te mihi de Sempronio purgas, accipio excusationem,

    Cic. Fam. 12, 25, 3:

    cui se purgat,

    id. Or. 29, 230:

    ego me tibi purgo,

    id. Fam. 15, 17, 1; so,

    Caesarem de interitu Marcelli,

    id. Att. 13, 10, 3:

    si quis tibi se purgare volet, quod, etc.,

    Q. Cic. Petit. Cons. 9, 35:

    si parum vobis essem purgatus,

    Cic. Phil. 14, 6, 17:

    velle Pompeium se Caesari purgatum, ne, etc.,

    Caes. B. C. 1, 8; cf. id. B. G. 1, 28:

    ea pars epistulae tuae, per quam te ac mores tuos mihi purgatos ac probatos esse voluisti,

    Cic. Att. 1, 17, 7; Ter. Hec. 2, 2, 12:

    accedebant blanditiae virorum factum purgantium cupiditate atque amore,

    Liv. 1, 9 fin.:

    factum,

    Ov. P. 3, 2, 24:

    facinus,

    Curt. 7, 5, 39; 5, 12, 8:

    crimina,

    to disprove, Cic. Clu. 1, 3; Liv. 38, 48, 14; cf.

    probra,

    Tac. A. 4, 42:

    adulescentem crimine civilis belli,

    to acquit, id. ib. 3, 17:

    innocentiam suam,

    to vindicate, Liv. 9, 26:

    suspicionem,

    to remove, id. 28, 43:

    ea, quae ipsis obicerentur,

    to refute, id. 8, 23:

    purget miles, quod vicerit hostem,

    Sil. 7, 510:

    aliquem alicujus rei,

    Liv. 37, 28:

    se adversus alicujus criminationes purgare,

    Suet. Caes. 55:

    illi lacrimantes nunc purgare se,

    Curt. 5, 10, 11.—With acc. and inf.:

    laborare regem, ut purganti se nihil hostile dixisse aut fecisse, fides habeatur,

    Liv. 42, 14:

    qui purgarent nec accitos ab eo Bastarnas nec auctore eo quidquam facere,

    id. 41, 19.—
    2.
    To cleanse or purge from a crime or sin with religious rites, to make expiation or atonement for, to expiate, purify, atone for, lustrate, = expiare, lustrare ( poet. and in post-Aug. prose):

    di patrii, purgamus agros, purgamus agrestes,

    Tib. 2, 1, 17:

    populos,

    Ov. F. 4, 640:

    myrtea verbena Romanos Sabinosque,

    Plin. 15, 29, 36, § 119:

    pontifices purgantes moenia,

    Luc. 1, 593:

    domus purgantur lustranturque,

    Plin. 25, 9, 59, § 105. —With the crime or act as an object: nefas, Ov. M. 13, 952:

    crimen gladio,

    Luc. 8, 518; Vulg. Ecclus. 47, 13.—Hence, purgā-tus, a, um, P. a.
    A.
    Cleansed, purified, pure ( poet.):

    auris,

    Hor. Ep. 1, 1, 7:

    somnia pituitā purgatissima,

    Pers. 2, 57:

    purgatioris auri vena,

    Mart. Cap. 1, § 7 (cf. Plaut. Mil. 3, 1, 179).—
    B.
    Excused, exculpated: ita fiducia quam argumentis purgatiores dimittuntur, Sall. Fragm. ap. Non. 310, 22, and ap. Don. Ter. Phorm. 1, 4, 28.—
    C.
    Pure, freed from sin (eccl. Lat.):

    vota purgatiora, Aug. Civ. Dei, 6, 2: purgatissima ecclesia,

    id. Doctr. Christ. 2, 16:

    pietas,

    id. Ver. Rel. 1. —Hence, adv.: purgātē, purely:

    enucleate dicitur purgate, exquisite,

    Non. 60, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > purgo

  • 2 purgo

    āvī, ātum, āre [из purīgo от purus + ago ]
    1) чистить, очищать (cloacas Dig etc.; urbem C); перебирать ( pisum in lance Pt); расчищать ( viam Dig); прочищать, слабить ( radix multum valet ad purgandum C)
    2) искупать ( nefas O); заглаживать (malum facinus forti facinore L)
    3) оправдывать или оправдываться (в чём-л.) (p. facīnus QC; dedecora alicujus Eutr); опровергать ( crimen C)
    aliquem de aliquā re или alicujus rei p. C etc. — оправдывать кого-л. в чём-л.
    p. se alicui C — оправдываться (защищать себя) перед кем-л.
    4) очищать, освобождать
    p. rationes Su — регулировать счёты, учинять расчёт, расплачиваться сполна
    5) убирать (rudēra Su; sordes Cld); удалять, устранять ( meturo doloris O)

    Латинско-русский словарь > purgo

  • 3 balsamum

    balsamum, ī, n. (βάλσαμον), I) der Balsambaum, -strauch, die Balsamstaude (Amyris gileadensis, L.), balsami arbor, Isid. 17, 8, 14 (vgl. Serv. Verg. georg. 2, 119): balsamum modica arbor, Tac. hist. 5, 6: balsamum et palmae, ibid.: turis et balsami silvae, Flor. 3, 5, 29: balsami lacrima (βαλσαμοῦ δάκρυον), der Balsamsaft, Cels. 5, 18. no. 3: dass. balsami umor, Tac. hist. 5, 6: balsami semen, Cels. 5, 18. no. 3. Plin. 12, 115. Scrib. 126 u. 170: balsami seminis grana, Scrib. 177. – II) der aus dem Balsambaume gewonnene schleimige Saft, der Balsamsaft, das Balsamöl, der Balsam, genau der Gileadbalsam od. Mekkabalsam (vgl. Prob. Verg. georg. 2, 115), α) Sing.: oleum balsamum, Apul. met. 10, 21 in.: balsamum sudare (v. Bäumen), Iustin. 36, 3, 4: India et terra Israël balsamum et mel et oleum (Olivenöl) et resinam proposuerunt (hielten feil) in nundinis tuis, Vulg. Ezech. 27, 17. – oft als Arzneimittel, casia, myrrha, balsamum, Cels. 3, 21. p. 107, 12 D.: balsami pars una et olei veteris aut cyprini partes duae, Cels. 6, 6. no. 34: balsamum purgat, Cels. 5, 5, mollit, Cels. 5, 15. – als Wohlgeruch, Vulg. Sirach 24, 20 u. 21: zum Sprengen, ceteris unguentis et geniali balsamo guttatim excusso conspergere plateas, Apul. met. 11, 9. – als Brennmaterial, idem (Heliogabalus) in lucernis balsamum exhibuit, Lampr. Heliog. 24, 1. – β) Plur. balsama, ōrum, n. die Balsamsäfte, der Balsam, bes. als Wohlgeruch, Tac. Germ. 45, 5. Solin. 35, 5. Apul. met. 2, 8; 6, 11. Verg. georg. 2, 119 u. oft bei a. Dichtern (s. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 612). – zum Sprengen der Straßen usw., Spart. Hadr. 19, 5: bei Hochzeiten, Apul. met. 6, 24. Claud. nupt. Hon. et Mar. 96; epith. Pall. et Cer. 121: auf Gräber, Anthol. Lat. 779, 134 (109, 134). Auson. epitaph. (XXVII) 30, 2. p. 78 Schenkl.

    lateinisch-deutsches > balsamum

  • 4 confiteor

    cōn-fiteor, fessus sum, ērī (con u. fateor), eingestehen, zugestehen, gestehen (Ggstz. infitiari), I) eig.: 1) im allg.: ignosce, orat confitetur purgat, Ter.: hic ego non solum confiteor, sed etiam profiteor, Cic. fr.: tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur, Cic.: reus confitens (der geständige), Cic.: confessae manus, die sich durch ihre bittende Haltung für überwunden erklären, Ov. met. 5, 215. – m. Ang. wem? gegen wen? durch Dat., Nicomacho confessus, Curt. – mit Ang. was? durch Acc., peccatum suum (Ggstz. celare p. s.), Curt.: facinus, Curt.: hoc crimen, novum crimen, Cic.: quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri (zu bekennen), sed etiam profiteri (frei herauszusagen) videatur? Cic.: u. zugleich mit Ang. wem? durch Dat., amorem nutrici, Ov.: amorem patris nutrici, Quint. – od. durch dopp. Acc., se victos, Caes.: se imperitum, Quint.: causam Caesaris meliorem, Quint. – od. durch Acc. u. Infin., multa se ignorare, Cic.: me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar, Cic.: cui debere (me) salutem confiteor, Ov.: vinci se confitentur, sie erklären sich für besiegt, Plin. – u. zugl. mit Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., aliquid de veneno, Cic.: hoc de statuis, Cic.: summam infirmitatem de se, Quint. – u. bl. m. Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., de se, Cic.: de maleficio, Cic.: de patriae parricidio, Cic.: de caede alcis, Tac. – Partic. Perf. confessus, a, um, a) aktiv = der sein Verbrechen, seine Schuld eingestanden hat, geständig, gladiatores c., Cic.: quinque homines comprehensi atque confessi, Cic.: c. in iudicio reus, ICt.: c. reus, Phaedr. u. Ov.: pro confesso haberi, als g. angesehen werden, ICt.: de confessis (civibus), sicut de manifestis (überführten) rerum capitalium more maiorum supplicium sumere, Sall.: nunc ab nobis et confessio culpae exprimitur, et ut a confessis res extemplo repetuntur, Liv. – b) passiv = eingestanden, aes (Schuld) confessum, XII tabb. b. Gell. 15, 13, 11 u. 20, 1, 45: ut omnes intellegant, quam improbam quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur, Cic. Verr. 3, 130. – später übh. allgemein zugestanden, -eingeräumt, anerkannt, ausgemacht, unzweifelhaft (Ggstz. controversus, controversiosus, dubius; vgl. Burmann Phaedr. 4, 25, 22), quasi confessa nec dubia signa, Col.: c. hostium obsequia, Plin, pan. – u. subst., confessum, ī, n., in den Kasus obliqu., in confessum venire, allgemein zugestanden werden, Plin. ep.: ad liquidum confessumque perducere omnia, Quint.: in confesso esse, unzweifelhaft sein, zB. horum merita in confesso sunt, Sen.: ebenso quod apud me in confesso est m. folg. Acc. u. Infin., Vell., Plin. u. Tac.: ex confesso turpia esse, unzweifelhaft, Sen.: vita cervis in confesso (unzweifelhaft) longa est, Plin.: ab alqo pro confesso et indubitato habitum esse, Lact. – u. im Plur., de confessis disserere, Plin.: adhuc versamur in confessis, Quint.: a confessis transeamus ad dubia, Sen. – 2) insbes. (bei den Eccl.) sich zu jmd. od. etw. bekennen, bes. preisend, lobend, dankend, Christum, Prud. perist. 5, 40: deum summum, Lact. 2, 1, 6: omne euangelium (Ggstz. negare unum euangelium), Tert. de cor. 11. – mit Dat., tibi, domine, Vulg. psalm. 137, 1: nomini tuo, ibid. 141, 8. – II) übtr., durch die Tat kundgeben, offenbaren, zu erkennen (zu verstehen) geben, se, Ov.: deam (sich als G.), Verg.: suam inscientiam, Quint.: vultibus iram, Ov.: motum animi lacrimis, Quint.: admirationem suam non acclamatione tantum, sed etiam plausu, Quint. – m. folg. Acc. u. Infin., sublatis oculis agitatoque corpore vivere se confitetur, Plin. ep.: praeterito tempore varie formari verba ipsa analogia confitetur, Quint. – / Parag. Infin. Praes. confiterier, Plaut, cist. 170. – Akt. Fut. confitebimus, Itala (Psalt. Ver.) psalm. 78, 3.

    lateinisch-deutsches > confiteor

  • 5 cornu

    cornū, ūs u. (selten) ū, n., selten cornum, ī, n. u. cornus, ūs, m. (altind. çŕnga -m, keltisch karn, griech. κέρας, gotisch haúrn), das Horn, I) eig.: A) am tierischen Körper: 1) das Horn am Kopfe vierfüßiger Tiere, im Plur. deutsch auch das Gehörn, bei Hirschen usw. das Geweih, cornua boum, Caes.: cornua tauri, Varro u. (des Stiergestirns) Ov.: torta cornua arietis, Varro u. (des Widdergestirns) Cic. poët.: cornu hirci, Verg.: cornua cervi, Varro LL. u.a.: cornua alcina, Geweih des Elentiers, Elches, Corp. inscr. Lat. 13, 5708: c. arietinum, Plin. u. Mart. Cap., cornua arietina, Solin.: c. bubulum Plin.: alias (animantes) esse cornibus armatas, alias habere effugia pennarum, Cic.: cornua amittere, das Geweih abwerfen (v. Hirsche), Plin.; vgl. non decidunt castratis cervis cornua nec nascuntur, die kastrierten Hirsche werfen (das Geweih) nicht ab und setzen auch nicht auf, Plin.: irasci in cornu, seine Wut gleichs. in die Hörner drängen (vgl. ταῦροι εἰς κέρας θυμούμενοι), Verg.: surgere in cornua, das G. hoch heben (v. Hirsche), Verg. – als Sinnbild der Fruchtbarkeit u. des Überflusses (mit Rücksicht auf Cornu Copiae, s. im folg.), sowie der Kraft u. Stärke Attribut des Bacchus, s. die Auslgg. zu Tibull. 2, 1, 3 u. zu Hor. carm. 2, 19, 30. – ebenso als Sinnbild des Ungestümen Attribut der Flußgötter, Verg. georg. 4, 371. Mart. 10, 7, 6. – Cornu Copiae (später als ein Wort Cornucopia, ae, f.), das unter die Sterne versetzte Horn der Ziege Amalthea (Κέρας Αμαλθείας s. Amalthēa), aus dem Nektar geflossen sein soll, das Sinnbild der Fruchtbarkeit u. des Überflusses, das Füllhorn, Plaut. Pseud. 671. Gell. 14, 6, 2. Hor. carm. 1, 17, 16. Ov. met. 9, 88: als ein Wort, Amm. 22, 9, 1; 25, 2, 3. Lact. Placid. 9. fab. 1 extr.: dass. cornu copiosum, Petron. 29, 6. – poet. zur Bezeichnung des kräftigen, mutigen Widerstandes (wie der der Stiere mit ihren Hörnern) u. des Mutes, cornua obvertere alci u. cornua in alqm vertere, gegen jmd. die Hörner kehren, jmdm. die Hörner zeigen (bildl.), Plaut. u. Apul.: so auch tollere cornua in alqm, Hor.: cornua sumere, Mut gewinnen, Ov.: cornua addere alci, Mut machen, Hor.: coeperunt mihi hinc inde cornua increscere, der Mut zu wachsen, Hieron. epist. 69, 2. – 2) cornua, die Scheren (brachia) der Insekten, Plin. 9, 95 u. 99. – 3) cornua elephanti, die Elefantenzähne, Varro LL. u. Plin.: dah. cornu Indicum, Elfenbein, Mart. – 4) das Horn am Schnabel der Vögel, Ov. met. 14, 502. – 5) das Horn am Hufe vierfüßiger Tiere, Cato r. r. 72. Verg. georg. 3, 88. – 6) das Horn = die Hornhaut im Auge, Plin. 11, 148. – B) das Horn vom tier. Körper als verwendbares, verarbeitetes Material: 1) als Räucher- u. Arzneimittel: cornu bubulum combustum, Cels.: cornu cervinum incendere, Varro: cornu cervinum purgat, Cels. – 2) das Horn als Instrument, Gefäß usw., a) als musikal. Blasinstrument, α) das eig. Blashorn, bes. im Heere, das Heerhorn, in der Schweiz Harschhorn, womit man das Zeichen bei den Feldzügen gab (urspr. ein Ochsen –, bes. ein Auerochsenhorn, mit Silber eingefaßt; vgl. Veget. mil. 3, 6), Cic., Verg. u.a. – β) das unten an die phrygische Schalmei (κερασφόρος αυλος) zur Verstärkung des Tons angesetzte Horn u. dann die »phrygische Flöte« selbst (unserer Blaßklarinette ähnlich), Ov. u. Iuven. (vgl. Heinr. Iuven. 6, 314 sq.). – b) die aus Horn gearbeiteten Bogenteile, dah. (im Sing. u. Plur.) = der Bogen, Verg. u.a. Dichter. – c) die Laterne, Plaut.: cornu lanternae, Plin. – d) ein Ölgefäß, Hor. sat. 2, 2, 61. – e) ein Trichter, Verg. u. Col. – f) die beiden urspr. aus zwei Hörnern bestehenden, nach außen massiven, nach innen hohlen, also Resonanz gebenden Seiten des Saitenspiels, die unten und oben durch einen Steg verbunden waren, etwa die Resonanzseiten, Cic. de nat. deor. 2, 144 u. 149.

    II) übtr.: A) das Horn = die Spitze, das Ende, die äußerste Ecke, 1) cornua, die horn- od. trichterförmigen Spitzen des Helmkegels (conus), in die der in mehrere Büschel geteilte Helmbusch eingelassen war, die Hörner, cornua cristae, Verg. Aen. 12, 89: alterum cornu galeae, Liv. 27, 33, 2. – 2) die äußerste krumme Spitze der Segelstange u. meton. = die Segelstange, Verg. u.a.: cornua huc torquere, Hor. – 3) der elfenbeinerne od. goldene u. bemalte Knopf ( Knauf) am obern u. untern Ende des runden Stabes (Zylinders), um den das Buch gerollt wurde, dah. gew. Plur. cornua, Tibull. 3, 3, 13. Ov. trist. 1, 1, 8: explicitum nobis usque ad sua cornua librum, d.i. bis zum Ende (da der Zylinder am Ende der Buchrolle saß), Mart. 11, 107, 1; vgl. Beckers Gallus3 Bd. 2. S. 377. – 4) cornua, lunae, die Enden der Mondsichel, die Hörner, Cic. fr. u.a.: luna nova curvata in cornua, Plin.: ad cornua redire (v. Monde), Augustin. in psalm. 10, 3. – 5) der Arm eines Flusses, Ov. met. 9, 774. – 6) die Spitze, der Flügel einer Örtl., a) die Spitze eines Berges, das Horn, cornua Parnasi, Stat. Theb. 5, 532. – b) eine in ein Gewässer, bes. ins Meer hinauslaufende Landspitze, die Landzunge, das Horn (vgl. unser »Argerhorn, Kippenhorn« am Bodensee), Ambracii sinus cornua, Flor.: Cnidus in cornu paene insulae posita, Mela: ubi Italia longe abit, in duo cornua scinditur, Mela: frons Italiae in duo se cornua scindit, Mela: ubi (Italia) longius abiit, in cornua duo scinditur, Solin.: promunturia, quae cornibus obiectis ab alto portum faciunt, Liv.: ab utroque portus cornu moles iacimus, Caes. in Cic. ep. – c) der Flügel, das äußerste Ende, die äußerste Ecke einer Örtl., in duobus velut cornibus Graeciae (dem Peloponnes u. Mazedonien), Liv.: in cornu porticus amplissimum cubiculum a triclinio occurrit, Plin. ep.: cornibus in se coëuntibus faciebat amphitheatrum, Plin.: in cornu tribunalis assidere, Tac.: in cornu (subsellii) sedere, Liv.: iacēre cornu sinistro (stibadii), Sidon.: u. so cornibus in summis ponere membra, Iuven.: in cornibus comitii positae statuae, Plin. – 7) der Flügel eines Heeres od. einer Flotte in Schlachtordnung (Ggstz. media acies, medii), dextrum, sinistrum, Caes.: dexterius, sinisterius, Galba in Cic. ep.: laevum, Liv.: dextrum, laevum navium, Vell.: nostrum cornu circumire, Galba b. Cic.: circuire hostem a cornibus, Liv.: facere cornua, sich als vorgeschobener Flügel (an die zurückgewichenen Gallier u. Hispanier) anschließen, Liv.: cornua facere, extendere, diducere, producere, Liv.: vincere dextro cornu, Frontin.: im Bilde, cornua commovere disputationis tuae, zum Weichen bringen, Cic. de div. 2, 26. – B) das Horn = der hornartige Auswuchs, 1) ein hornartiges Gewächs am Kopfe (eine große Warze), das Horn, Hor. sat. 1, 5, 58. – 2) cornua = der hornartig auf dem Kopfe emporstehende Haarbüschel der Germanen, die Hörner, Iuven. 13, 165 (vgl. Heinrich zur St.). – / Genet. von cornu gew. ūs; Genet. cornuis angef. bei Mart. Cap. 3. § 293. – Nom. cornum bei Varro r. r. 3, 9, 14. Scrib. 141: Akk. cornum, Ter. eun. 775. Lucr. 2, 388. Ov. met. 2, 874 u. 5, 383. Gell. 14, 6, 2. Pelagon. veterin. 256 Ihm. Veget. mil. 2, 15 in. Gargil. Mart. de cura boum 24. – Nomin. cornuurn, Isid. 16, 25, 10, u. Abl. Plur. cornuis, Treb. Poll. Gallien. 8, 2. – der Nom. cornus bei Varr. sat. Men. 131: Genet. Plur. cornorum, Scrib. 60: Abl. cornibus (m. folg. qui), Cic. de nat. deor. 2, 149. Vgl. Georges, Lexik. der lat. Wortf. S. 174.

    lateinisch-deutsches > cornu

  • 6 maturo [1]

    1. mātūro, āvī, ātum, āre (maturus), I) tr.: A) eig.: 1) Früchte reif machen, reifen, zeitigen, zur Reife bringen, im Passiv = reif werden, reifen, annus in apricis maturat collibus uvas, Tibull.: amygdala Martio (mense) pomum maturat, Plin. – frumenta maturantur cum plurimum diebus quadraginta, Plin.: quibus onmia quae terra gignit maturata pubescunt, gezeitigt, zur Reife gelangt, Cic.: maturata uva, gezeitigte, reife, Cic. – 2) übh. physisch reif machen, partus conceptos maturat caninum lac potum, macht zur Geburt reif, Plin.: quod (malagma) pus maturat, Cels.: vitis alba suppurationes veteres maturat et purgat, Plin. – B) übtr.: 1) etw. beizeiten-, zur rechten Zeit-, bei guter Zeit verrichten, multa, forent quae mox caelo properanda (übereilen) sereno, maturare datur, Verg. georg. 1, 260 sq. – 2) etw. recht bald zur Reife-, zur Vollendung-, zur Ausführung-, zur Entwicklung bringen, etw. befördern, beeilen, beschleunigen, coepta, Liv.: iter, Caes. u. Liv.: alci mortem, Cic. u.a., od. necem, Hor.: fugam, Sall. fr., Verg. u. Tac.: censum, nuptias, Liv.: insidias consuli, Sall.: concoctionem, Plin. – m. folg. Infin., recht bald-, je eher je lieber etw. tun, sich beeilen, zu usw., iube maturare illam exire huc, Plaut.: oro, ut matures venire, recht bald, je eher je lieber kommst, Cic.: maturat ab urbe proficisci, bricht schleunig aus der St. auf, Caes.: maturare iter pergere (Ggstz. tardius ire), Sall. – dah. relativ, zu bald-, zu früh etw. tun, ni Catilina maturasset signum dare, hätte Katilina nicht übereilt das Zeichen gegeben, Sall. – II) intr.: A) eig., v. Früchten = reifen, reif werden, sero od. tardius m., Pallad. – B) übtr., sich beeilen, eilen, sich sputen, matura! spute dich! Plaut.: non potest ita maturare, bald-, frühzeitig kommen, Cic.: legati in Africam maturantes veniunt, machen, daß sie nach A. kommen, Sall.: maturavit Romanus, ne etc., Liv.: maturato opus est, es ist Eile nötig, Liv.

    lateinisch-deutsches > maturo [1]

  • 7 Purgatório

    pur.ga.tó.rio
    [purgat‘ɔrju] sm 1 Rel Purgatoire. 2 fig tourment.
    * * *
    nome masculino
    purgatoire

    Dicionário Português-Francês > Purgatório

  • 8 purgativo

    pur.ga.ti.vo
    [purgat‘ivu] sm+adj Med purgatif.

    Dicionário Português-Francês > purgativo

  • 9 balsamum

    balsamum, ī, n. (βάλσαμον), I) der Balsambaum, - strauch, die Balsamstaude (Amyris gileadensis, L.), balsami arbor, Isid. 17, 8, 14 (vgl. Serv. Verg. georg. 2, 119): balsamum modica arbor, Tac. hist. 5, 6: balsamum et palmae, ibid.: turis et balsami silvae, Flor. 3, 5, 29: balsami lacrima (βαλσαμοῦ δάκρυον), der Balsamsaft, Cels. 5, 18. no. 3: dass. balsami umor, Tac. hist. 5, 6: balsami semen, Cels. 5, 18. no. 3. Plin. 12, 115. Scrib. 126 u. 170: balsami seminis grana, Scrib. 177. – II) der aus dem Balsambaume gewonnene schleimige Saft, der Balsamsaft, das Balsamöl, der Balsam, genau der Gileadbalsam od. Mekkabalsam (vgl. Prob. Verg. georg. 2, 115), α) Sing.: oleum balsamum, Apul. met. 10, 21 in.: balsamum sudare (v. Bäumen), Iustin. 36, 3, 4: India et terra Israël balsamum et mel et oleum (Olivenöl) et resinam proposuerunt (hielten feil) in nundinis tuis, Vulg. Ezech. 27, 17. – oft als Arzneimittel, casia, myrrha, balsamum, Cels. 3, 21. p. 107, 12 D.: balsami pars una et olei veteris aut cyprini partes duae, Cels. 6, 6. no. 34: balsamum purgat, Cels. 5, 5, mollit, Cels. 5, 15. – als Wohlgeruch, Vulg. Sirach 24, 20 u. 21: zum Sprengen, ceteris unguentis et geniali balsamo guttatim excusso conspergere plateas, Apul. met. 11, 9. – als Brennmaterial, idem (Heliogabalus) in lucernis balsamum exhibuit, Lampr. Heliog. 24,
    ————
    1. – β) Plur. balsama, ōrum, n. die Balsamsäfte, der Balsam, bes. als Wohlgeruch, Tac. Germ. 45, 5. Solin. 35, 5. Apul. met. 2, 8; 6, 11. Verg. georg. 2, 119 u. oft bei a. Dichtern (s. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 612). – zum Sprengen der Straßen usw., Spart. Hadr. 19, 5: bei Hochzeiten, Apul. met. 6, 24. Claud. nupt. Hon. et Mar. 96; epith. Pall. et Cer. 121: auf Gräber, Anthol. Lat. 779, 134 (109, 134). Auson. epitaph. (XXVII) 30, 2. p. 78 Schenkl.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > balsamum

  • 10 confiteor

    cōn-fiteor, fessus sum, ērī (con u. fateor), eingestehen, zugestehen, gestehen (Ggstz. infitiari), I) eig.: 1) im allg.: ignosce, orat confitetur purgat, Ter.: hic ego non solum confiteor, sed etiam profiteor, Cic. fr.: tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur, Cic.: reus confitens (der geständige), Cic.: confessae manus, die sich durch ihre bittende Haltung für überwunden erklären, Ov. met. 5, 215. – m. Ang. wem? gegen wen? durch Dat., Nicomacho confessus, Curt. – mit Ang. was? durch Acc., peccatum suum (Ggstz. celare p. s.), Curt.: facinus, Curt.: hoc crimen, novum crimen, Cic.: quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri (zu bekennen), sed etiam profiteri (frei herauszusagen) videatur? Cic.: u. zugleich mit Ang. wem? durch Dat., amorem nutrici, Ov.: amorem patris nutrici, Quint. – od. durch dopp. Acc., se victos, Caes.: se imperitum, Quint.: causam Caesaris meliorem, Quint. – od. durch Acc. u. Infin., multa se ignorare, Cic.: me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar, Cic.: cui debere (me) salutem confiteor, Ov.: vinci se confitentur, sie erklären sich für besiegt, Plin. – u. zugl. mit Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., aliquid de veneno, Cic.: hoc de statuis, Cic.: summam infirmitatem de se, Quint. – u. bl. m. Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., de se, Cic.: de maleficio,
    ————
    Cic.: de patriae parricidio, Cic.: de caede alcis, Tac. – Partic. Perf. confessus, a, um, a) aktiv = der sein Verbrechen, seine Schuld eingestanden hat, geständig, gladiatores c., Cic.: quinque homines comprehensi atque confessi, Cic.: c. in iudicio reus, ICt.: c. reus, Phaedr. u. Ov.: pro confesso haberi, als g. angesehen werden, ICt.: de confessis (civibus), sicut de manifestis (überführten) rerum capitalium more maiorum supplicium sumere, Sall.: nunc ab nobis et confessio culpae exprimitur, et ut a confessis res extemplo repetuntur, Liv. – b) passiv = eingestanden, aes (Schuld) confessum, XII tabb. b. Gell. 15, 13, 11 u. 20, 1, 45: ut omnes intellegant, quam improbam quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur, Cic. Verr. 3, 130. – später übh. allgemein zugestanden, -eingeräumt, anerkannt, ausgemacht, unzweifelhaft (Ggstz. controversus, controversiosus, dubius; vgl. Burmann Phaedr. 4, 25, 22), quasi confessa nec dubia signa, Col.: c. hostium obsequia, Plin, pan. – u. subst., confessum, ī, n., in den Kasus obliqu., in confessum venire, allgemein zugestanden werden, Plin. ep.: ad liquidum confessumque perducere omnia, Quint.: in confesso esse, unzweifelhaft sein, zB. horum merita in confesso sunt, Sen.: ebenso quod apud me in confesso est m. folg. Acc. u. Infin., Vell., Plin. u. Tac.: ex confesso turpia esse, unzweifelhaft, Sen.: vita cervis in confesso (unzweifelhaft) longa est,
    ————
    Plin.: ab alqo pro confesso et indubitato habitum esse, Lact. – u. im Plur., de confessis disserere, Plin.: adhuc versamur in confessis, Quint.: a confessis transeamus ad dubia, Sen. – 2) insbes. (bei den Eccl.) sich zu jmd. od. etw. bekennen, bes. preisend, lobend, dankend, Christum, Prud. perist. 5, 40: deum summum, Lact. 2, 1, 6: omne euangelium (Ggstz. negare unum euangelium), Tert. de cor. 11. – mit Dat., tibi, domine, Vulg. psalm. 137, 1: nomini tuo, ibid. 141, 8. – II) übtr., durch die Tat kundgeben, offenbaren, zu erkennen (zu verstehen) geben, se, Ov.: deam (sich als G.), Verg.: suam inscientiam, Quint.: vultibus iram, Ov.: motum animi lacrimis, Quint.: admirationem suam non acclamatione tantum, sed etiam plausu, Quint. – m. folg. Acc. u. Infin., sublatis oculis agitatoque corpore vivere se confitetur, Plin. ep.: praeterito tempore varie formari verba ipsa analogia confitetur, Quint. – Parag. Infin. Praes. confiterier, Plaut, cist. 170. – Akt. Fut. confitebimus, Itala (Psalt. Ver.) psalm. 78, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > confiteor

  • 11 cornu

    cornū, ūs u. (selten) ū, n., selten cornum, ī, n. u. cornus, ūs, m. (altind. çŕnga -m, keltisch karn, griech. κέρας, gotisch haъrn), das Horn, I) eig.: A) am tierischen Körper: 1) das Horn am Kopfe vierfüßiger Tiere, im Plur. deutsch auch das Gehörn, bei Hirschen usw. das Geweih, cornua boum, Caes.: cornua tauri, Varro u. (des Stiergestirns) Ov.: torta cornua arietis, Varro u. (des Widdergestirns) Cic. poët.: cornu hirci, Verg.: cornua cervi, Varro LL. u.a.: cornua alcina, Geweih des Elentiers, Elches, Corp. inscr. Lat. 13, 5708: c. arietinum, Plin. u. Mart. Cap., cornua arietina, Solin.: c. bubulum Plin.: alias (animantes) esse cornibus armatas, alias habere effugia pennarum, Cic.: cornua amittere, das Geweih abwerfen (v. Hirsche), Plin.; vgl. non decidunt castratis cervis cornua nec nascuntur, die kastrierten Hirsche werfen (das Geweih) nicht ab und setzen auch nicht auf, Plin.: irasci in cornu, seine Wut gleichs. in die Hörner drängen (vgl. ταῦροι εἰς κέρας θυμούμενοι), Verg.: surgere in cornua, das G. hoch heben (v. Hirsche), Verg. – als Sinnbild der Fruchtbarkeit u. des Überflusses (mit Rücksicht auf Cornu Copiae, s. im folg.), sowie der Kraft u. Stärke Attribut des Bacchus, s. die Auslgg. zu Tibull. 2, 1, 3 u. zu Hor. carm. 2, 19, 30. – ebenso als Sinnbild des Ungestümen Attribut der Flußgötter, Verg. georg. 4, 371.
    ————
    Mart. 10, 7, 6. – Cornu Copiae (später als ein Wort Cornucopia, ae, f.), das unter die Sterne versetzte Horn der Ziege Amalthea (Κέρας Αμαλθείας s. Amalthea), aus dem Nektar geflossen sein soll, das Sinnbild der Fruchtbarkeit u. des Überflusses, das Füllhorn, Plaut. Pseud. 671. Gell. 14, 6, 2. Hor. carm. 1, 17, 16. Ov. met. 9, 88: als ein Wort, Amm. 22, 9, 1; 25, 2, 3. Lact. Placid. 9. fab. 1 extr.: dass. cornu copiosum, Petron. 29, 6. – poet. zur Bezeichnung des kräftigen, mutigen Widerstandes (wie der der Stiere mit ihren Hörnern) u. des Mutes, cornua obvertere alci u. cornua in alqm vertere, gegen jmd. die Hörner kehren, jmdm. die Hörner zeigen (bildl.), Plaut. u. Apul.: so auch tollere cornua in alqm, Hor.: cornua sumere, Mut gewinnen, Ov.: cornua addere alci, Mut machen, Hor.: coeperunt mihi hinc inde cornua increscere, der Mut zu wachsen, Hieron. epist. 69, 2. – 2) cornua, die Scheren (brachia) der Insekten, Plin. 9, 95 u. 99. – 3) cornua elephanti, die Elefantenzähne, Varro LL. u. Plin.: dah. cornu Indicum, Elfenbein, Mart. – 4) das Horn am Schnabel der Vögel, Ov. met. 14, 502. – 5) das Horn am Hufe vierfüßiger Tiere, Cato r. r. 72. Verg. georg. 3, 88. – 6) das Horn = die Hornhaut im Auge, Plin. 11, 148. – B) das Horn vom tier. Körper als verwendbares, verarbeitetes Material: 1) als Räucher- u. Arzneimittel: cornu bubulum combustum, Cels.: cornu
    ————
    cervinum incendere, Varro: cornu cervinum purgat, Cels. – 2) das Horn als Instrument, Gefäß usw., a) als musikal. Blasinstrument, α) das eig. Blashorn, bes. im Heere, das Heerhorn, in der Schweiz Harschhorn, womit man das Zeichen bei den Feldzügen gab (urspr. ein Ochsen –, bes. ein Auerochsenhorn, mit Silber eingefaßt; vgl. Veget. mil. 3, 6), Cic., Verg. u.a. – β) das unten an die phrygische Schalmei (κερασφόρος αυλος) zur Verstärkung des Tons angesetzte Horn u. dann die »phrygische Flöte« selbst (unserer Blaßklarinette ähnlich), Ov. u. Iuven. (vgl. Heinr. Iuven. 6, 314 sq.). – b) die aus Horn gearbeiteten Bogenteile, dah. (im Sing. u. Plur.) = der Bogen, Verg. u.a. Dichter. – c) die Laterne, Plaut.: cornu lanternae, Plin. – d) ein Ölgefäß, Hor. sat. 2, 2, 61. – e) ein Trichter, Verg. u. Col. – f) die beiden urspr. aus zwei Hörnern bestehenden, nach außen massiven, nach innen hohlen, also Resonanz gebenden Seiten des Saitenspiels, die unten und oben durch einen Steg verbunden waren, etwa die Resonanzseiten, Cic. de nat. deor. 2, 144 u. 149.
    II) übtr.: A) das Horn = die Spitze, das Ende, die äußerste Ecke, 1) cornua, die horn- od. trichterförmigen Spitzen des Helmkegels (conus), in die der in mehrere Büschel geteilte Helmbusch eingelassen war, die Hörner, cornua cristae, Verg. Aen. 12, 89: alterum cornu galeae, Liv. 27, 33, 2. – 2) die äußer-
    ————
    ste krumme Spitze der Segelstange u. meton. = die Segelstange, Verg. u.a.: cornua huc torquere, Hor. – 3) der elfenbeinerne od. goldene u. bemalte Knopf ( Knauf) am obern u. untern Ende des runden Stabes (Zylinders), um den das Buch gerollt wurde, dah. gew. Plur. cornua, Tibull. 3, 3, 13. Ov. trist. 1, 1, 8: explicitum nobis usque ad sua cornua librum, d.i. bis zum Ende (da der Zylinder am Ende der Buchrolle saß), Mart. 11, 107, 1; vgl. Beckers Gallus3 Bd. 2. S. 377. – 4) cornua, lunae, die Enden der Mondsichel, die Hörner, Cic. fr. u.a.: luna nova curvata in cornua, Plin.: ad cornua redire (v. Monde), Augustin. in psalm. 10, 3. – 5) der Arm eines Flusses, Ov. met. 9, 774. – 6) die Spitze, der Flügel einer Örtl., a) die Spitze eines Berges, das Horn, cornua Parnasi, Stat. Theb. 5, 532. – b) eine in ein Gewässer, bes. ins Meer hinauslaufende Landspitze, die Landzunge, das Horn (vgl. unser »Argerhorn, Kippenhorn« am Bodensee), Ambracii sinus cornua, Flor.: Cnidus in cornu paene insulae posita, Mela: ubi Italia longe abit, in duo cornua scinditur, Mela: frons Italiae in duo se cornua scindit, Mela: ubi (Italia) longius abiit, in cornua duo scinditur, Solin.: promunturia, quae cornibus obiectis ab alto portum faciunt, Liv.: ab utroque portus cornu moles iacimus, Caes. in Cic. ep. – c) der Flügel, das äußerste Ende, die äußerste Ecke einer Örtl., in duobus velut cornibus Graeciae (dem
    ————
    Peloponnes u. Mazedonien), Liv.: in cornu porticus amplissimum cubiculum a triclinio occurrit, Plin. ep.: cornibus in se coëuntibus faciebat amphitheatrum, Plin.: in cornu tribunalis assidere, Tac.: in cornu (subsellii) sedere, Liv.: iacēre cornu sinistro (stibadii), Sidon.: u. so cornibus in summis ponere membra, Iuven.: in cornibus comitii positae statuae, Plin. – 7) der Flügel eines Heeres od. einer Flotte in Schlachtordnung (Ggstz. media acies, medii), dextrum, sinistrum, Caes.: dexterius, sinisterius, Galba in Cic. ep.: laevum, Liv.: dextrum, laevum navium, Vell.: nostrum cornu circumire, Galba b. Cic.: circuire hostem a cornibus, Liv.: facere cornua, sich als vorgeschobener Flügel (an die zurückgewichenen Gallier u. Hispanier) anschließen, Liv.: cornua facere, extendere, diducere, producere, Liv.: vincere dextro cornu, Frontin.: im Bilde, cornua commovere disputationis tuae, zum Weichen bringen, Cic. de div. 2, 26. – B) das Horn = der hornartige Auswuchs, 1) ein hornartiges Gewächs am Kopfe (eine große Warze), das Horn, Hor. sat. 1, 5, 58. – 2) cornua = der hornartig auf dem Kopfe emporstehende Haarbüschel der Germanen, die Hörner, Iuven. 13, 165 (vgl. Heinrich zur St.). – Genet. von cornu gew. ūs; Genet. cornuis angef. bei Mart. Cap. 3. § 293. – Nom. cornum bei Varro r. r. 3, 9, 14. Scrib. 141: Akk. cornum, Ter. eun. 775. Lucr. 2, 388. Ov. met. 2, 874 u. 5, 383.
    ————
    Gell. 14, 6, 2. Pelagon. veterin. 256 Ihm. Veget. mil. 2, 15 in. Gargil. Mart. de cura boum 24. – Nomin. cornuurn, Isid. 16, 25, 10, u. Abl. Plur. cornuis, Treb. Poll. Gallien. 8, 2. – der Nom. cornus bei Varr. sat. Men. 131: Genet. Plur. cornorum, Scrib. 60: Abl. cornibus (m. folg. qui), Cic. de nat. deor. 2, 149. Vgl. Georges, Lexik. der lat. Wortf. S. 174.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cornu

  • 12 maturo

    1. mātūro, āvī, ātum, āre (maturus), I) tr.: A) eig.: 1) Früchte reif machen, reifen, zeitigen, zur Reife bringen, im Passiv = reif werden, reifen, annus in apricis maturat collibus uvas, Tibull.: amygdala Martio (mense) pomum maturat, Plin. – frumenta maturantur cum plurimum diebus quadraginta, Plin.: quibus onmia quae terra gignit maturata pubescunt, gezeitigt, zur Reife gelangt, Cic.: maturata uva, gezeitigte, reife, Cic. – 2) übh. physisch reif machen, partus conceptos maturat caninum lac potum, macht zur Geburt reif, Plin.: quod (malagma) pus maturat, Cels.: vitis alba suppurationes veteres maturat et purgat, Plin. – B) übtr.: 1) etw. beizeiten-, zur rechten Zeit-, bei guter Zeit verrichten, multa, forent quae mox caelo properanda (übereilen) sereno, maturare datur, Verg. georg. 1, 260 sq. – 2) etw. recht bald zur Reife-, zur Vollendung-, zur Ausführung-, zur Entwicklung bringen, etw. befördern, beeilen, beschleunigen, coepta, Liv.: iter, Caes. u. Liv.: alci mortem, Cic. u.a., od. necem, Hor.: fugam, Sall. fr., Verg. u. Tac.: censum, nuptias, Liv.: insidias consuli, Sall.: concoctionem, Plin. – m. folg. Infin., recht bald-, je eher je lieber etw. tun, sich beeilen, zu usw., iube maturare illam exire huc, Plaut.: oro, ut matures venire, recht bald, je eher je lieber kommst, Cic.: maturat ab urbe proficisci, bricht schleunig aus
    ————
    der St. auf, Caes.: maturare iter pergere (Ggstz. tardius ire), Sall. – dah. relativ, zu bald-, zu früh etw. tun, ni Catilina maturasset signum dare, hätte Katilina nicht übereilt das Zeichen gegeben, Sall. – II) intr.: A) eig., v. Früchten = reifen, reif werden, sero od. tardius m., Pallad. – B) übtr., sich beeilen, eilen, sich sputen, matura! spute dich! Plaut.: non potest ita maturare, bald-, frühzeitig kommen, Cic.: legati in Africam maturantes veniunt, machen, daß sie nach A. kommen, Sall.: maturavit Romanus, ne etc., Liv.: maturato opus est, es ist Eile nötig, Liv.
    ————————
    2. mātūrō, Adv. (maturus), zeitig, Cato bei Charis. 205, 20 K. (dagegen Jordan Cato oratt. fr. 6. p. 34, 1 maturrime). Heges. 1, 44, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > maturo

  • 13 pūrgō

        pūrgō āvī, ātus, āre    [purus+1 AG-], to free from what is superfluous, make clean, make pure, clean, cleanse, purify: piscīs ceteros purga, bone, T.: falcibus locum, cleared the ground: domum muribus, Ph.: educ omnīs tuos, purga urbem: miror morbi purgatum te illius, H.— To clear the body, purge: quid radix ad purgandum possit<*> Qui purgor bilem, purge myself of, H.— To clear away, remove: ligonibus herbas, O.: scindit se nubes et in aethera purgat apertum, melts away, V.: Cultello unguīs, trim, H.—Fig., of persons, to clear from accusation, excuse, exculpate, justify: Sullam ipsius virtus purgavit: me tibi: Caesarem de interitu Marcelli: si sibi purgati esse vellent, Cs.: civitatem facti hostilis, L.— To remove, refute, repel, justify: Aut ea refellendo aut purgando vobis corrigemus, T.: factum, O.: facinus, Cu.: purgandis criminibus, by disproving: suspicionem, remove, L.: ea, quae ipsis obicerentur, refute, L. — To establish, vindicate, plead: innocentiam suam, L.: viri factum (esse) purgantes cupiditate atque amore, pleading in excuse, L.: purgantibus iis multitudinis concursu factum, L.—In religion, to make atonement for, expiate, purify, atone for, lustrate: populos, O.: nefas, O.
    * * *
    purgare, purgavi, purgatus V
    make clean, cleanse; excuse

    Latin-English dictionary > pūrgō

  • 14 alvus

    alvus, i, f. (m., Att. ap. Prisc. p. 654 P.; 718 ib., and Non. 193, 26; Calv., Ael. Cin., and Laber. ap. Charis. p. 61 P.) [for aluus from alo: venter feminae ab alendo dicta, Paul. ex Fest. p. 8 Müll. and so Varr.; acc. to others kindr. with Sanscr. ulvam = uterus, and this again connected with vulva, volvo; eluô eiluô; Sanscr. val = to turn; O. H. Germ. wallen = to roll], the belly, the paunch, the bowels.
    I.
    Lit.:

    purgatio alvi,

    Cic. N. D. 3, 22:

    forsitan purgat alvum,

    Vulg. Jud. 3, 24; 3, 22; cf. Cic. N. D. 2, 50:

    solvere,

    Cels. 1, 3:

    exonerare,

    Plin. 10, 44, 61, § 126:

    inanire,

    id. 20, 3, 8, § 14 et saep.:

    non descendit alvus,

    is costive, Cels. 2, 7:

    cui satis alvus reddit cotidie,

    id. 2, 12, n. 2:

    alvus cita,

    active, id. 1, 6:

    alvum bonam facere,

    Cato, R. R. 114:

    movere,

    id. ib. 115:

    citare,

    Col. 7, 9, 9:

    adstringere alvum,

    to make costive, Cels. 1, 3; so also: cohibere, comprimere, supprimere, firmare, sistere, inhibere, etc., to bind, constipate, etc.—In plur.:

    ad eliciendas alvos,

    Plin. 19, 5, 26, § 2.—Hence, for excrement:

    alvus varia,

    Cels. 2, 6:

    alvus liquida, nigra, pallida, pinguis,

    id. ib.; and for flux, diarrhœa: alvus corpus ac vires carpit, Col. 6, 7.—
    II.
    Transf.
    A.
    The womb:

    in alvo gestare,

    Plaut. Stich. 2, 1, 5;

    twice in Cic.: cum praegnans Dionysium alvo contineret,

    Cic. Div. 1, 20:

    spes in alvo commendata,

    id. Clu. 12; so Hor. C. 4, 6, 20; id. A. P. 340 al.—
    B.
    The stomach, the digestive organs, Cic. N. D. 2, 54; so id. ib. 2, 50; Ov. M. 6, 651.—
    C.
    A beehive (very freq.):

    mediā alvo, quā introeant apes,

    Varr. R. R. 3, 16, 15:

    alvi melle plenae,

    Plin. 21, 12, 43, § 73:

    si plenae alvi fuerint,

    id. 11, 15, 15, § 40:

    (apes) alvo se continent,

    id. 11, 16, 15, § 43; Col. 9, 8, 1; 9, 14, 7; so id. 9, 15, 11.—
    D.
    Of the basin of the molten sea in the Jewish temple:

    (boves) alvum maris circuibant,

    Vulg. 2 Par. 4, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > alvus

  • 15 exspuo

    ex-spŭo ( expuo), ŭi, ūtum, 3, v. n. and a., to spit out, to spit (not in Cic.).
    I.
    Neutr.:

    cum ille gustasset et exspuisset,

    Varr. R. R. 3, 3, 9; Plin. 14, 22, 28, § 146: in mare, id. 30, 2, 6, § 17.—
    II.
    Act.
    A.
    Lit.:

    vina,

    Juv. 13, 214:

    sanguinem,

    Plin. 35, 16, 53, § 191; Scrib. Comp. 194:

    linguam in tyranni os,

    Plin. 7, 23, 23, § 87.—
    2.
    Transf., to cast out, eject, expel, emit:

    quod mare (te) conceptum spumantibus exspuit undis?

    Cat. 64, 155:

    argentum vivum optime purgat aurum, ceteras ejus sordes exspuens crebro jactatu,

    Plin. 33, 6, 32, § 99:

    rorem,

    id. 9, 36, 60, § 126:

    carbonem,

    id. 16, 10, 19, § 45:

    in litus purgamenta,

    id. 2, 98, 101, § 220:

    lacrumam,

    Plaut. Ps. 1, 1, 74.—
    B.
    Trop., to expel, banish, remove:

    miseriam ex animo,

    Ter. Eun. 3, 1, 16:

    rationem ex animo,

    Lucr. 2, 1041.

    Lewis & Short latin dictionary > exspuo

  • 16 haematites

    haemătītes, ae, m., = haimatitês.
    I.
    blood-stone, a kind of red iron-ore, hematite, Plin. 36, 16, 25, §§ 129, 130;

    36, 20, 37, § 144.—In apposition: lapis haematites purgat,

    Cels. 5, 3.—
    II.
    A red-colored precious stone, Plin. 37, 10, 60, § 169.

    Lewis & Short latin dictionary > haematites

  • 17 ignosco

    ignosco, nōvi, nōtum, 3 ( plqpf. sync. ignosset, Sil. 8, 619; part. fut. ignosciturus, Piso Frugi ap. Prisc. p. 887; Ambros. de Noë, 13, 47; also ignoturus, Cic. ap. Prisc. p. 886), v. a. [2. in-gnosco, nosco; lit., not to wish to know, not to search into; hence, with esp. reference to a fault or crime], to pardon, forgive, excuse, overlook (class.; syn.: parco, indulgeo); constr. alicui ( aliquid, quod, si, etc.), with simple aliquid or absol.
    (α).
    Alicui ( aliquid, quod, si, etc.):

    hoc ignoscant dii immortales, velim, et populo Romano et huic ordini,

    Cic. Phil. 1, 6, 13; so,

    ut eis delicta ignoscas,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 68:

    velim mihi ignoscas, quod ad te scribo tam multa toties,

    Cic. Att. 7, 12, 3:

    abs te peto ut mihi hoc ignoscas,

    id. ib. 1, 1, 4:

    mihi, quaeso, ignoscite, si appello talem virum saepius,

    id. Agr. 2, 18, 49:

    ne discamus nobis ignoscere,

    Quint. 11, 2, 45; 10, 3, 29; cf.:

    adeo familiare est hominibus, omnia sibi ignoscere,

    Vell. 2, 30, 3:

    at vos vobis ignoscitis,

    make excuses for, justify, Juv. 8, 181; so,

    ipsi populo,

    id. 8, 189.— With dat. rei:

    ignoscas velim huic festinationi meae,

    Cic. Fam. 5, 12, 1:

    inscitiae meae et stultitiae,

    Plaut. Mil. 2, 6, 62:

    delictis,

    id. Merc. 5, 4, 37:

    vitiis,

    Hor. S. 1, 4, 131:

    dictis,

    Juv. 1, 154:

    his (sc. factis),

    id. 13, 103 et saep.— Pass. impers.:

    ignosci nobis postulabimus,

    Auct. Her. 2, 17, 25:

    ea jam aetate sum, ut non sit peccato mihi ignosci aequum,

    Ter. Hec. 5, 1, 10:

    tabellam dedit, quia ignosceretur iis, quos, etc.,

    Suet. Aug. 33:

    mihi profecto poterit ignosci, si, etc.,

    Quint. 4 praef. §

    5: deprecatores, quibus non erat ignotum,

    Cic. Att. 11, 14, 1:

    exemplis uti oportebit, quibus in simili excusatione non sit ignotum: et contentione, magis illis ignoscendum fuisse,

    id. Inv. 2, 32, 100.—
    (β).
    With a simple acc. (very rare;

    not in Cic.): orant, ignoscamus peccatum suum,

    Plaut. Am. 1, 1, 101:

    equidem istuc factum ignoscam,

    Ter. Heaut. 4, 1, 34:

    parvum si Tartara nossent Peccatum ignovisse,

    Verg. Cul. 293.—In pass.:

    ego esse in hac re culpam meritam non nego, sed eam, quae sit ignoscenda,

    Ter. Phorm. 5, 8, 26:

    et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,

    id. Heaut. 2, 1, 6.—
    (γ).
    Absol. (rare but class.):

    ignosce: orat, confitetur, purgat: quid vis amplius?

    Ter. Phorm. 5, 8, 46:

    quotiens ignoscimus (in dicendo),

    Quint. 6, 2, 14:

    ad ejus facti deprecationem ignoscendi petenda venia est,

    Cic. Part. Or. 37, 131; cf. id. Pis. 41, 98:

    contemnere fulmina pauper creditur atque deos, dis ignoscentibus ipsis,

    i. e. conniving, winking, Juv. 3, 146.— Pass. impers.:

    ignotum est, tacitum est,

    Ter. Ad. 3, 4, 28.—Hence, ignoscens, entis, P. a., forgiving, inclined to forgiveness, placable:

    animus ignoscentior,

    Ter. Heaut. 4, 1, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > ignosco

  • 18 repleo

    rē̆-plĕo, ēvi, ētum (contr. form replesti, Stat. S. 3, 1, 92:

    replerat,

    Lucr. 6, 1270), 2, v. a.
    I.
    To fill again, refill; to fill up, replenish, complete, etc.
    A.
    Lit. (class.): [p. 1570] exhaustas domos, Cic. Prov. Cons. 2, 4:

    exhaustum aerarium,

    Plin. Pan. 55, 5:

    consumpta,

    to supply, make up for, Cic. Mur. 25, 50:

    exercitum,

    to fill up the number of, Liv. 24, 42; cf.:

    castra, tribus ex his,

    Plin. Pan. 28, 5:

    scrobes terrā,

    Verg. G. 2, 235:

    fossam humo,

    Ov. F. 4, 823:

    vulnera,

    i. e. to fill up again with flesh, Plin. 34, 15, 46, § 155:

    alopecias,

    id. 20, 23, 99, § 263.— Absol.:

    cinis purgat, conglutinat, replet, adstringit,

    Plin. 23, 7, 63, § 124:

    veteremque exire cruorem Passa, replet sucis (corpus),

    Ov. M. 7, 287. —

    Mid.: quoties haustum cratera repleri vident,

    filled again, Ov. M. 8, 680.—
    B.
    Trop., to supply, make up for, complete (rare):

    quod voci deerat, plangore replebam,

    Ov. H. 10, 37; cf.:

    repletur ex lege, quod sententiae judicis deëst,

    Dig. 42, 1, 4, § 5: quae (in oratione) replenda vel deicienda sunt, to be filled out, supplied (shortly before, adicere, detrahere), Quint. 10, 4, 1:

    pectora bello Exanimata reple,

    i. e. strengthen again, reinvigorate, reanimate, Stat. Th. 4, 760.—
    II.
    (With the idea of the verb predominating.) In gen., to fill up, make full, to fill (freq. in the poets and in post-Aug. prose).
    A.
    Lit.: navibus explebant sese terrasque replebant, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 545 (Ann. v. 310 Vahl.):

    delubra corporibus,

    Lucr. 6, 1272; cf.:

    campos strage hominum,

    Liv. 9, 40 Drak.:

    sanguine venas,

    Ov. M. 7, 334:

    flore sinus,

    id. F. 4, 432:

    lagenam vino,

    Mart. 7, 20, 19:

    galeas et sinus conchis,

    Suet. Calig. 46:

    corpora carne,

    to fill, satisfy, satiate, Ov. M. 12, 155; cf.:

    se escā,

    Phaedr. 2, 4, 19:

    se cibo,

    Col. 9, 13, 2; Petr. 96; 111:

    virginem,

    to get with child, Just. 13, 7, 7; cf.

    equas,

    Pall. Mart. 13, 1:

    orbem (luna),

    to fill, Ov. F. 3, 121; cf.

    numerum,

    to complete, Lucr. 2, 535:

    summam,

    Manil. 2, 719:

    pretium redemptionis,

    to make up, Dig. 40, 1, 4, § 10:

    foramen auris repletum,

    stopped up, Lucr. 5, 814.— Poet.:

    femina, quom peperit, dulci repletur lacte,

    becomes filled, Lucr. 5, 814:

    (Etesiae) undas replent,

    swell up, id. 6, 718:

    tu, largitor opum, juvenem replesti Parthenopen (i. e. exornasti),

    Stat. S. 3, 1, 92.—
    B.
    Trop.:

    nemora ac montes gemitu,

    Lucr. 5, 992; so Verg. A. 2, 679; Ov. M. 1, 338; 3, 239:

    populos sermone,

    Verg. A. 4, 189:

    Pontum rumore,

    Ov. P. 4, 4, 19:

    aures,

    Plaut. Rud. 4, 6, 22:

    vias oculorum luce,

    Lucr. 4, 319; cf. id. 4, 378:

    naumachiae spectaculis animos oculosque populi Romani,

    Vell. 2, 100, 2; cf.: patriam laetitiā id. 2, 103, 1:

    eruditione varia repletus est,

    Suet. Aug. 89:

    fabulis omnis scaenas,

    Just. 11, 3, 11.—

    Esp. freq. in eccl. Lat.: replere aliquem spiritu intellegentiae,

    Vulg. Ecclus. 39, 8:

    amaritudinibus,

    id. Thren. 3, 15:

    insipientia,

    id. Luc. 6, 11:

    gaudio,

    id. Rom. 15, 13:

    replevi Evangelium,

    I have thoroughly disseminated the Gospel, id. ib. 15, 19.—

    Mid.: repleri justā juris civilis scientiā,

    Cic. de Or. 1, 42, 191.— Hence, rē̆plētus, a, um, P. a. (acc. to II.), filled full (freq. and class.).
    1.
    Lit.:

    referto foro repletisque omnibus templis,

    Cic. Imp. Pomp. 15, 44; so,

    Curia,

    Suet. Dom. 23:

    amnes,

    Verg. A. 5, 806:

    paulatim gracilitas crurum,

    Suet. Calig. 3. —
    (β).
    With abl.: amphorae argento, C. Gracch. ap. Gell. 15, 12 fin.:

    cornu pomis,

    Ov. M. 9, 87:

    insula silvis,

    Plin. 12, 10, 21, § 38:

    cauda pavonis luce,

    Lucr. 2, 806:

    exercitus iis rebus (sc. frumento et pecoris copiā),

    abundantly provided, Caes. B. G. 7, 56 fin.:

    repletus epulis,

    Claud. Fesc. 16. —
    (γ).
    With gen.:

    repletae semitae puerorum et mulierum,

    Liv. 6, 25, 9 Drak.—
    2.
    Trop., with abl.:

    (terra) trepido terrore,

    Lucr. 5, 40:

    quaeque asperitate,

    id. 4, 626:

    genus antiquom pietate,

    id. 2, 1170:

    vates deo,

    Capitol. Macr. 3: curantis eādem vi morbi repletos traherent, infected (cf. impleo and anapimplamenoi, Thuc. 2, 51, 4), Liv. 25, 26, 8:

    vita,

    i. e. long enough, Luc. 3, 242:

    vox repleta,

    full, Stat. Th. 2, 625:

    repleti his voluptatibus,

    Petr. 30, 5.— Comp., sup., and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > repleo

  • 19 secus

    1.
    sĕcus, n. indecl., v. sexus.
    2. I.
    Adj. [root seq- or secof sequor, q. v.], only comp. sĕquĭor, us, ōris, inferior, lower, worse (only post-class.; cf. Weissenb. ad Liv. 2, 37, 3):

    in sequiorem sexum,

    App. M. 7, p. 192, 7:

    sexus sequioris fetus,

    id. ib. 10, p. 249, 33;

    8, p. 206, 7: vitae sequioris,

    Dig. 2, 15, 8, § 11:

    fortuna sequior,

    Amm. 18, 6, 6.—
    II.
    Adv. (prop., following, later in rank or order, i. e. less than something mentioned before; hence, in gen.), otherwise, differently, not so; and esp. freq. with a negative (per litoten), not otherwise, i. e. even so, just so (opp. always to what is right, correct, or proper, not to what is wrong; cf. Krebs, Antibarb. p. 1056 sq.; for comp. forms, v. I. B. infra).
    A.
    Posit. (freq. and class.;

    syn. aliter): si illuc, quod volumus, eveniet, gaudebimus: Sin secus, patiemur animis aequis,

    Plaut. Cas. 2, 6, 25:

    si bonus est, obnoxius sum: sin secus est, faciam, uti jubes,

    id. Trin. 4, 3, 57:

    oratorum genera esse dicuntur tamquam poëtarum. Id secus est,

    Cic. Opt. Gen. 1, 1; id. Rep. 1, 19, 32; cf. id. Att. 4, 17, 1:

    (ille est) quem dudum dixi. Hoc si secus reperies, etc.,

    Plaut. Capt. 3, 4, 92:

    videsne, quod paulo ante secus tibi videbatur,

    Cic. Rep. 1, 17, 26: magnum mehercule hominem, nemo dicet secus;

    sed, etc.,

    id. Brut. 85, 293:

    quod si ita esset... ad amicitiam esset aptissimus: quod longe secus est,

    id. Lael. 9, 29:

    omnia longe secus,

    id. Part. 5, 15:

    videtote, quanto secus ego fecerim, Cato ap. Charis, p. 192 P.: nobis aliter videtur: recte secusne, postea,

    whether rightly or not, right or wrong, Cic. Fin. 3, 13, 44:

    recte an secus,

    id. Pis. 28, 68; cf.:

    honestis an secus amicis uteretur,

    Tac. A. 13, 6 fin.:

    pro bene aut secus consulto,

    for good or ill, Liv. 7, 6; cf.:

    prout bene ac (al. aut) secus cessit,

    Plin. Pan. 44, 8:

    prout opportune proprieque aut secus collocata sunt (verba),

    Quint. 10, 2, 13:

    (artes) utiles aut secus,

    id. 2, 20, 1 et saep.—
    (β).
    With quam or atque: secus aetatem agerem, quam illi egissent, Cato ap. Charis, p. 195 P.; Ter. Phorm. 2, 3, 91:

    ne quid fiat secus quam volumus quamque oportet,

    Cic. Att. 6, 2, 2:

    eadem sunt membra in utriusque disputatione, sed paulo secus a me atque ab illo partita,

    id. de Or. 3, 30, 119.—
    b.
    Non (nec) secus or haud secus (the latter not in Cic.), not otherwise, i. e. even so, just so:

    educavit (eam) magna industria, Quasi si esset ex se nata, non multo secus,

    Plaut. Cas. prol. 46; cf.:

    fit obviam Clodio hora fere undecima aut non multo secus,

    Cic. Mil. 10, 29:

    quod non multo secus fieret,

    id. Fam. 4, 9, 2:

    bibitur, estur, quasi in popinā, haud secus,

    Plaut. Poen. 4, 2, 13:

    ita jam quasi canes, haud secus, circumstabant navem,

    id. Trin. 4, 1, 16:

    veluti qui anguem pressit, etc....Haud secus Androgeos visu tremefactus abibat,

    Verg. A. 2, 382:

    aequam memento rebus in arduis Servare mentem, non secus in bonis,

    Hor. C. 2, 3, 2:

    qualis in arvis movet arma leo,...Haud secus gliscit violentia Turno,

    Verg. A. 12, 9:

    nec secus apud principem ad mortem aguntur,

    Tac. A. 6, 10 et saep.— With gen.:

    alaeque et auxilia cohortium neque multo secus in iis virium,

    Tac. A. 4, 5 fin. —In negative questions:

    dedistine ei gladium, qui se occideret?...Quid secus est aut quid interest, dare te argentum, etc.,

    Plaut. Trin. 1, 2, 93.—
    (β).
    With ac or quam (the latter not in Cic.: non secus ac = non aliter ac; but: non secus quam = non minus quam, Zumpt ad Cic. Mur. 4, 10; cf.

    infra): numquam secus Habui illam, ac si ex me esset nata,

    Ter. Hec. 2, 3, 5:

    itaque illud quod dixi, non dixi secus ac sentiebam,

    Cic. de Or. 2, 6, 24; so,

    non secus ac,

    id. Mur. 4, 10; id. Planc. 1, 3; id. Fam. 3, 5, 4; Hor. A. P. 149; Ov. M. 15, 180 al.:

    haud secus ac,

    Sall. J. 79, 6; Verg. A. 3, 236 al.:

    accepit ad sese, haud secus quam si ex se simus natae,

    Plaut. Rud. 2, 3, 79; so,

    haud secus quam,

    Liv. 5, 36; 5, 41; 8, 8; 8, 9 et saep.; Ov. M. 12, 102 al.; Curt. 3, 2, 1; 8, 1, 21; 8, 11, 17:

    non secus quam,

    Ov. M. 2, 727; 12, 480:

    nec secus quam,

    Plaut. Am. 5, 1, 26; id. Capt. 2, 2, 23; 2, 3, 68: ne [p. 1657] secus quam, Tac. A. 4, 8.—In the poets freq. non (haud) secus ac, for introducing a comparison:

    non secus ac patriis acer Roma-nus in armis, etc.,

    Verg. G. 3, 346:

    non secus ac,

    id. A. 8, 243; 10, 272; 12, 856; Ov. M. 8, 162:

    non secus atque,

    Verg. A. 8, 391:

    haud secus atque,

    id. ib. 11, 456; Ov. M. 9, 40; cf. also without ac:

    non secus in jugis stupet Evias,

    Hor. C. 3, 25, 8.—
    2.
    Pregn., otherwise than as it should be, or, than is wished, i. e. not well, ill, badly (rare but class.):

    magna consolatio est, cum recordare, etiam si secus acciderit, te, etc.,

    Cic. Fam. 6, 21, 2:

    ea ipsa...secus ab eo in me ipsum facta esse,

    id. Att. 9, 9, 1:

    cum in alterā re causa nihil esset quin secus judicaret ipse de se,

    id. Quint. 9, 32:

    cadere,

    Tac. A. 2, 80; 6, 22: prius omnia pati decrevit;

    quam bellum sumere, quia temptatum antea secus cesserat,

    Sall. J. 20, 5:

    quod ubi secus procedit,

    id. ib. 25, 10:

    Quintus frater purgat se multum per litteras et affirmat nihil a se cuiquam de te secus esse dictum,

    Cic. Att. 1, 19, 11:

    loqui de aliquo (just before, irreligiose),

    Tac. A. 2, 50:

    scribere de aliquo,

    Liv. 8, 33, 15:

    existimare de aliquo,

    Cic. Clu. 44, 124; id. Fam. 3, 6, 6.—
    B.
    Comp. in four forms, which are often confused in MSS. and edd.; sĕquĭus, but with negatives or quo, eo, nihilo, etc., usu. sētĭus, less correctly sē-cĭus; also (ante-class.) sectĭus, Plaut. ap. Gell. 18, 94; id. Trin. 1, 2, 93 Ritschl (v. on the authorities for these forms, Neue, Formenl. 2, 691 sq.): nisi inpediret ingeni inbecillitas Metusque me, quo setius me colligam, so that I cannot (syn.:

    quo minus), Afran. ap. Charis, p. 195 (Com. Rel. v. 291 Rib.): impedimento est, quo setius lex feratur,

    Auct. Her. 1, 12, 21:

    quoniam in eo consistit, melius an sequius terrae mandaverit pater familias pecuniam,

    Col. 3, 4, 3:

    invitus, quod sequius sit, de meis civibus loquor,

    Liv. 2, 37, 3.—
    b.
    Non (haud) setius:

    instat non setius ac rotat ensem,

    none the less, just as much, Verg. A. 9, 441; so,

    non setius,

    id. G. 3, 367:

    nec setius,

    id. ib. 2, 277:

    haud setius,

    id. A. 7, 781:

    si servus meus esses, nihilo setius Mihi obsequiosus semper fuisti,

    no less, just as, Plaut. Capt. 2, 3, 57:

    nihilo setius,

    nevertheless, Ter. And. 3, 2, 27; cf. Caes. B. G. 1, 49; so,

    nihilo setius,

    id. ib. 4, 17; id. B. C. 3, 26; Suet. Vesp. 6; Nep. Con. 2, 4; cf.:

    nihilo tamen setius,

    Caes. B. G. 5, 4; 5, 7:

    tamen nihilo setius,

    Nep. Att. 22, 3:

    nec hōc setius,

    Lucr. 6, 315:

    nec eo setius,

    Suet. Caes. 8; id. Ner. 24; 42; id. Vit. 10; id. Dom. 12; id. Gram. 20; Nep. Milt. 2, 3:

    nec tamen eo setius,

    Suet. Dom. 2.—
    (β).
    With quam:

    haec nihilo mihi esse videntur sectius quam somnia,

    Plaut. Men. 5, 7, 57.—In negative questions:

    quid fecimus? quid diximus tibi sequius quam velles?

    Plaut. Aul. 3, 2, 22.—
    2.
    Pregn. (v. supra, I. A. 2.), ill, badly:

    sed memet moror, cum hoc ago setius,

    Plaut. Cist. 4, 2, 24: sin, id quod non spero, ratio talis sequius ceciderit, Afran. ap. Charis. p. 195 P. (Com. Rel. p. 291 Rib.):

    vereor ne homines de me sequius loquantur,

    Sen. Ben. 6, 42, 2.—
    III.
    Prep. with acc. (anteclass. and late Lat.), by, beside, along, on:

    id quod vulgus usurpat Secus illum sedi, hoc est secundum illum, et novum et sordidum est,

    Charis. p. 61 P.:

    dextra sinistra foramina utrimque secus laminas,

    Cato, R. R. 21, 2: ut quae secus mare essent locis regnaret, Enn. ap. Lact. 1, 11, 34:

    SECVS VIAM,

    Inscr. Orell. 3688 (but in Quint. 8, 2, 20; Plin. 24, 15, 85, § 135, the best MSS. have secundum):

    SECVS CONIVGEM,

    Inscr. Grut. 806, 5:

    secus viam,

    Vulg. Tob. 11, 5:

    secus mare,

    id. Matt. 13, 1 et saep.—
    B.
    Transf., according to, in proportion to:

    SECVS MERITA EIVS,

    Inscr. Orell. 7170.—
    3.
    Affixed to a pron., = side: altrinsecus, on the other side: utrinsecus, on both sides: circumsecus, on all sides, round about.

    Lewis & Short latin dictionary > secus

См. также в других словарях:

  • Sacrifice of the Mass — • The word Mass (missa) first established itself as the general designation for the Eucharistic Sacrifice in the West after the time of Pope Gregory the Great, the early Church having used the expression the breaking of bread (fractio panis) or… …   Catholic encyclopedia

  • Judenplatz — mit Lessing Denkmal und dem Mahnmal für die österreichischen jüdischen Opfer der Shoa (2009) Der Judenplatz ist ein Platz in der Wiener Innenstadt, der im Mittelalter das Zentrum der jüdischen Gemeinde Wiens war. Er liegt in unmittelbarer Nähe… …   Deutsch Wikipedia

  • Judenplatz (Wien) — Der Judenplatz mit der Böhmischen Hofkanzlei (links), Gotthold Ephraim Lessing Denkmal, Haus „Zum großen Jordan“ (an der Stirnseite) und der österreichischer Gastgewerbeschule (rechts), 2004 Der Judenplatz ist ein Platz in der Wiener Innenstadt,… …   Deutsch Wikipedia

  • Wiener Gesera — Als Wiener Gesera (von hebr. גזירה) wird die planmäßige Vernichtung der jüdischen Gemeinden im Herzogtum Österreich im Jahr 1421 auf Befehl Herzog Albrechts V. durch Zwangstaufe, Vertreibung und Hinrichtung durch Verbrennen bezeichnet.… …   Deutsch Wikipedia

  • Wiener Geserah — Als Wiener Gesera (von hebr. גזירה) wird die planmäßige Vernichtung der jüdischen Gemeinden im Herzogtum Österreich im Jahr 1421 auf Befehl Herzog Albrechts V. durch Zwangstaufe, Vertreibung und Hinrichtung durch Verbrennen bezeichnet.… …   Deutsch Wikipedia

  • compurgation — /kom peuhr gay sheuhn/, n. an early common law method of trial in which the defendant is acquitted on the sworn endorsement of a specified number of friends or neighbors. [1650 60; < ML compurgation (s. of compurgatio), equiv. to com COM +… …   Universalium

  • purgation — /perr gay sheuhn/, n. the act of purging. [1325 75; ME purgacioun ( < AF) < L purgation (s. of purgatio) a cleansing, purging, equiv. to purgat(us) (ptp. of purgare to make clean or pure, deriv. of purus PURE) + ion ION] * * * …   Universalium

  • Merit — • By merit (meritum) in general is understood that property of a good work which entitles the doer to receive a reward from him in whose service the work is done Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Merit     Merit …   Catholic encyclopedia

  • Purgatory — • A place or condition of temporal punishment for those who, departing this life in God s grace, are, not entirely free from venial faults, or have not fully paid the satisfaction due to their transgressions. Catholic Encyclopedia. Kevin Knight.… …   Catholic encyclopedia

  • Urban Gottfried Siber — (auch: Sieber; * 12. Dezember 1669 in Schandau; † 15. Juni 1741 in Leipzig) war ein deutscher evangelischer Theologe. Leben Der Sohn des Pfarrers Mag. Justus Siber († 1695) und dessen Frau Catharina Zinck stammte aus einer kinderreichen Familie.… …   Deutsch Wikipedia

  • lueur — (lu eur) s. f. 1°   Lumière qui n a pas un plein éclat. •   Figure toi Pyrrhus, les yeux étincelants, Entrant à la lueur de nos palais brûlants, RAC. Andr. III, 8. •   Il poursuit à la lueur du feu les troupes qui s enfuient, FÉN. Tél. XVI.… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»