-
1 refsiverîur
-
2 VARÐA
I)(að), v.1) to warrant, guarantee, answer for;varða fyrir e-n, to stand bail for one;ek vil, at Flosi einn varði við mik, my will is that F. alone shall be answerable (for the fines) to me;2) to bargain for (S. hefir áðr varðat viðinn fyrir þrjú hundruð einlit);3) to be of importance (ef þér þykkir varða um mína vináttu);varða e-n, to concern one, be of importance to one (at segja þér þat, er þik varðar);varða miklu, litlu, engu, to matter much, little, naught;hann kvað þá engu þat varða, said it was no business of theirs;varðar engu um vára aptrkomu, it does not matter whether we come back or not;4) to guard, watch, defend (varða land, alla vega);varða e-m e-t, to ward a thing off from a person withhold it from him;varða mér bátinn: to forbid me the boat, by force;varða e-m, with infin. to hinder, prevent (varðar hann fé váru at komast yfir ána);5) to be liable to, punishable by (varðar þat fjörbaugsgarð);hvat varðar, þótt vér reynim, what risk though we try?;varða e-m e-t, to entail as a penalty upon one (spurði, hvat konu varðaði, ef hón væri í brókum jafnan svá sem karlar);varða við lög, to be punishable by law (þat ætla ek við lög varða at vinna á Mikjálsdegi);ok lét varða þriggja marka útlegð, he asked for a fine of three marks;6) to belong to (sú jörð er klaustrinu varðaði).f. pile of stones, cairn (hlaða, reisa vörðu).* * *að, [Ulf. in fra-wardian; A. S. wardian; Engl. ward, warrant; Germ. warten; Fr. guarder, etc.; cp. vara]:—to warrant, guarantee, answer for; esp. as a law term, björn ok úlfr, þeirra verk skal engi maðr varða, N. G. L. i. 45; varðar hann þat alls ekki nema við Guð, … varða orð ok verk fyrir e-n, Grág. (Kb.) i. 139; handsala-menn þá er varða vildi, at …, Sturl. iii. 43; ek vil at Flosi einn varði við mik, I shall be my sole surety, Nj. 256; vill hann sjálfr varða ( bail) fyrir honum, Þiðr. 75; ef maðr kaupir man at manni, þá skal sa varða, er sölumaðr er, við stinga ok við stjarfa, N. G. L. i. 29; skal bóndi hverr einum húsum varða, at eigi falli krossar, 11; bú hans varðar taki, is bailable, 47; varða taki fyrir e-n, to be bail for a person, 48; varði lóð þar til lokit er, Gþl. 331: ok varða við hey sínu við hey hans. Grág. (Kb.) ii. 96 (Jb. 243); ok skal varða við engi því, Kb. ii. 94: ok svá skulu þeir við varða, Jb. 277; einyrkjar skulu varða fjögur þing. Gþl. 438; skal hann varða þeim af þessum eignum fulla lögskyld, D. N. iii. 88; sá vita-vörðr skal varða þrjár … örtugar, N. G. L. ii. 37; þess viðar er hann hafði áðr varðat fyrir sína hönd, secured, bought, Rd. 253.2. metaph. to be of importance; ef þér þykkir varða um mína vináttu, Fms. ii. 119; lézk hann skyldr at segja þér þat er þik varðar, Glúm.; þá hluti er þeim þætti sik varða, Eb. 112; v. mikla, litlu, önga, to matter much, little, naught: um þá hluti er mér þykkir mestu varða, Fms. ii. 120, v. 102: varðar engu um vára aptrkvámu, vi. 13; varðar mest til allra orða, at …, Lil.: with a double dat., e-m varðar e-u, miklu varðar þeim, at þeir sé, Gþl. ix: acc., hvat mun v. þótt vér heyrim, what will it matter? i. e. why not hear it? Fms, vii, 60, vi. 95: hvat mun v. (þótt ek eta)? Eg. 604: acc. of the person, þat varðar þik engu, ‘tis no business of thine; þeir spurðu hví hann var þar kominn, hann kvað þá engu þat varða, Þorf. Karl. 414: so in mod. usage, þig varðar ekki um það, ‘tis no business of thine!II. to guard, defend; varða sjálfs þíns land, Lv.; v. e-m e-t, to ward a thing off from a person, i. e. In warn one off from a thing (= Lat. arcere); varða mér bátinn, to forbid me the boat, by force, Fms. vii. 32; v. mér skarðit, Ölk. 37: v. fé váru at komask yfir ána, Krók. 38; v. þeim öll vöð ok vatns-föll á ánni, Stj. 394; hann kvaðsk mundu varða, at eigi kæmisk hann þar útan, Rd. 244: to guard, þá vegu er hann varðaði, Sól. 1; er þú á haugi sitr ok varðar alla vega, Skm. 11. Fsm.: of boundaries, himinn varðar fyrir ofan, en hafit Rauda fyrir útan, Ísl. ii. 489; þaðan ræðr á … þaðan varðar lækr er, fellr, D. I. 577.III. as a law term, denoting the fine, punishment, and liability legally incurred, absol. or with dat. of the person (Gr. ὀφείλω, ὀφλισκάνω), to be liable to, finable, punishable; þeim varðar elði þeirra, Grág. (Kb.) i. 108; varðar þeim þat ekki við lög, they incur no penalty by the law …, 44, passim: the penalty (amount) in acc., slíkt (acc.) varða bjargir hins, ii. 25; ljúgvitni varðar skóggang, varða N.M. marka sekð, to be finable so many marks: þá varðar ekki þótt gögnum sé haldit, Kb. i. 143; eigi varðar haga-beit, ii. 107; varðaði eigi um bjargir hans, Sturl. i. 92 C; hvat konu varðaði, ef …, Ld. 136, Grág. in countless instances; skóggangr (nom.) varðar, ef …, Grág. ii. 89 (is prob. an error for acc.); skyldi varða fjörbaugs-garði (better garð, acc.) et váttum kæmi við, Bs. i. 25 -
3 varða
I)(að), v.1) to warrant, guarantee, answer for;varða fyrir e-n, to stand bail for one;ek vil, at Flosi einn varði við mik, my will is that F. alone shall be answerable (for the fines) to me;2) to bargain for (S. hefir áðr varðat viðinn fyrir þrjú hundruð einlit);3) to be of importance (ef þér þykkir varða um mína vináttu);varða e-n, to concern one, be of importance to one (at segja þér þat, er þik varðar);varða miklu, litlu, engu, to matter much, little, naught;hann kvað þá engu þat varða, said it was no business of theirs;varðar engu um vára aptrkomu, it does not matter whether we come back or not;4) to guard, watch, defend (varða land, alla vega);varða e-m e-t, to ward a thing off from a person withhold it from him;varða mér bátinn: to forbid me the boat, by force;varða e-m, with infin. to hinder, prevent (varðar hann fé váru at komast yfir ána);5) to be liable to, punishable by (varðar þat fjörbaugsgarð);hvat varðar, þótt vér reynim, what risk though we try?;varða e-m e-t, to entail as a penalty upon one (spurði, hvat konu varðaði, ef hón væri í brókum jafnan svá sem karlar);varða við lög, to be punishable by law (þat ætla ek við lög varða at vinna á Mikjálsdegi);ok lét varða þriggja marka útlegð, he asked for a fine of three marks;6) to belong to (sú jörð er klaustrinu varðaði).f. pile of stones, cairn (hlaða, reisa vörðu).* * *u, f. [Germ. warte], a beacon; hann bað þá göra þar vörðu til minnis, Orkn. 208.2. a pile of stones or wood to ‘warn’ a wayfarer; in Icel. varða is the popular name of stone cairns erected on high points on mountains and waste places, to ‘warn’ the wayfarer as to the course of the way, (in the Tyrolese Alps they are called ‘daube’ = Icel. þúfa, q. v.); hann reisti þar vörðu hjá dysinni, Hrafn. 9; varða á hálsinum fyrir sunnan Stiga-bæli. Dipl. v. 19; hæðir þær er heita Hallbjarnar-vörður … því eru þrjár vörður á þeirri hæðinni en fimm á hinni, Landn. 153; haug eða stóra vörðu, Stj. 182; náttmála-varða, Þórð. 58 (see náttmál); dagmála-varða, of piles of stones by which the ‘day-marks’ are fixed: freq. in local names, Vörðu-fell, Holtavörðu-heiðr, Landn., map of Icel. -
4 arga-fas
n. [argr, craven, and fas = flas by dropping the l (?); flas, n. means praecipitatio, and flasa, að, precipitare, which are common words; this etymology is confirmed by the spelling of the word in Gþl. 188, where some of the MSS. have faas or fias, the last is perh. a false reading = flas; fas, n. gait, manner, is a modern word: v. Pál Vídal. in Skýr.; his etymology, however, is doubtless bad], a law term, a feint, a cowardly assault, an aiming at one’s body and drawing deadly weapons without carrying the threat into effect, termed ‘a coward’s assault;’ in Icel. it was punishable by fjörbaugsgarðr, cp. Grág.; ef maðr mundar til manns ok stöðvar sjálfr, ok varðar fjörbaugsgarð, ok á hinn eigi vígt í gegn ( the injured party must not kill the offender on the spot) skal stefna heiman ok kveðja til níu heimilisbúa þess á þingi er sóttr er, Vsl. ch. 90: ef maðr hleypr at manni, ok heldr hann sér sjálfr; þat er a. ok er þat sektalaust (liable to no punishment, only a dishonourable act; so the Norse law), N. G. L. i. 164, Gþl. 188. -
5 auk-nefni
n. ‘eke-name,’ a nickname:α. a defamatory name, punishable with the lesser outlawry, Grág. ii. 146.β. in a less strong sense; hann var svartr á hár ok hörund, ok því þótti honum a. gefit er hann var Birtingr kallaðr, he was swarth of hair and skin, and for that it seemed a nickname was given him when he was called ‘Brighting,’ Fms. vii. 157: Helgi átti kenningar nafn, ok var kallaðr hvíti; ok var þat eigi a., því at hann var vænn maðr ok vel hærðr, hvítr á hár, Helgi had a surname (in a good sense), and was called ‘White;’ and that was no nickname, for he was a handsome man and well-haired, white of hair, Fbr. 80: þú hyggr at ek muna vilja giptast einum bastarði,—eigi em ek bastarðr nema at a., of William the Conqueror, Fb. iii. 464. In old times, esp. at the time of the colonisation of Iceland, such nicknames were in freq. use, as may be seen from the index in the Landnama; they gradually went out of use, but still occur now and then throughout the whole of the Saga period in Icel. down to the 14th century. -
6 kalda-kol
n. pl. a law phrase, ‘cold-ashes;’ göra kaldakol á jörðu, to make the hearth cold, to desert a farm, punishable on the part of a tenant, Gþl. 339, Jb. 210, cp. Hænsa Þ. S. ch. 9. -
7 LYRITR
(gen. -ar), m. veto, interdict; verja e-t lýriti, to put a veto on, forbid by law.* * *m., or better lýritr or lýrittr, gen. lyritar (but lyrits, Grág. ii. 233), dat. lyriti, plur. lyritar. N. G. L. ii. 94, Jb. 193; the quantity cannot be ascertained because the vellums do not distinguish between long and short vowels; it is spelt with one t throughout the Grág. (Kb.); the alliterative phrase lagalyritr, as also the invariable spelling in the Grágás, shew that the word had no initial h. Former attempts at an etymology, from læ and rifta (Björn á Skarðsá), hlýrar and réttir (Pal Vídal.), lygi and rift (Fritzner), must be dismissed; tiie spelling lyriftar, which once or twice occurs in Norse MSS. of the 14th century (N. G. L. i. 394, ii. 94, v. l. 19), is probably a mere corruption. Lyritr is a compd word from lög, law, and rör or reyr, a landmark, which word in the old Swed. law exactly answers to lyrit in the Norse law; lyrit is thus qs. lý-ryr-ti, by assimilation and by weakening the y into i, lyritti; the t being inflexive: its literal sense, therefore, is a lawful rör or landmark. In Sweden there were often five mark-stones, but it is added (Schlyter iii. s. v. rör)—fiuri stenar oc þri stenar mughu rör heta = four stones and even three stones may be called rör, i. e. make a ‘law-rör,’ a lawful landmark, a lyrit; this, we believe, is the etymology of this much-contested word. About the gender (masc., not fem.) there can be no doubt, from the numerous instances in the Grágás; but in the 13th century the word began to become neuter, thus we have lyritit, Grág. (Kb.) i. 103, lines 14 and 21, but lyritinn several times in the same page: nom. lyriti in Grág. (Sb.) ii. 226; and elalausu lyriti, Nj. passim.B. SENSE:I. prop. when the boundary of a field or estate was to be drawn, the law prescribed that a mark-stone (mark-steinn) should be raised on the spot, and three other stones laid beside it; these three stones were called landmark-stones (lyrit-steinar or lyritar); by their number and position they were distinguished from all other stones in the field, see N. G. L. ii. 94, cp. note 19 (Jb. 193).II. metaph. in the Icel. law, a full title of possession, lawful claim to right or property; thus defined by Konrad Maurer—‘Lyrit bedeutet in der Grágás und in den ältern Sagas, das volle Eigentums-recht, oder auch den Bann, der dem Grunde gentümer zum Schutze seines Eigentumes, dem Goden aber Kraft seiner Amtsgewalt zusteht:’1. the earliest kind was probably the land-lyrit or ‘land-ban;’ this law term was originally borrowed from the mark-stones themselves, and then came to mean a full title to land, field, pasture, or estate, Grág. ii. 224, 225:—eignar-lyritr, full lawful possession, a legal title of ownership; hafa eignar-lyrit fyrir landi, 204, 222.2. a veto; Goða-lyritr, the veto of a Goði ( Priest), forbidding the court or neighbours to deliver a sentence or verdict in a case, and thus quashing the suit. A Goði alone, by virtue of his office, was entitled to stop a court in this way, whether personally or by one of his liegemen, so that if any one else wished thus to stop a suit, he had first to go to his liegelord (Goði) and be authorised by him to do so; cp. the phrases, taka lyrit af Goða, selja lyrit, ef Goði færir lyrit sinn sjálfr fram, and similar law phrases, Grág. i. 109–111, cp. esp. Þ. Þ. ch. 38; neglect of this was contempt of court, punishable by the lesser outlawry. The word lyritr occurs at every step in the Grágás, esp. in the phrase, verja lyriti, or verja e-t lyriti, to defend through a lyrit, i. e. to put under veto, to vindicate one’s right, forbid, or the like; eigi varðar hagabeit, nema lyriti sé varið, Grág. ii. 224; verja lyriti haga, 225; þótt maðr veri fleirum lyriti (dat.), 226, Nj.; láta lyrit koma fyrir sök, to stop on a case, Grág. i. 109; kaupa land lagn kaupi ok lyritar, to buy land by a lawful bargain and with full tide of possession, ii. 213; eptir þat nefndi Þorkéll sér vátta, ok setti (varði?) þeim lyriti, ok fyrirbauð þeim at dæma, Lv. 31; ok er únýt stefna hans eðr lyriti (lyritr?), Grág. ii. 226; hann (the Goði) skal nefna sér vátta, áðr hann færi lyrit fram, í þat vætti, at ek ver lyriti, goða-lyriti, löglyriti fullum dómendum at dæma um sök þá … enda skal hann svá verja kviðmönnum lyriti, at bera kviðu um hann, i. 111; ek ver lyriti mínum, löglyriti dómendum at dæma, id.; færa lyrit sinn fram, to utter one’s veto, id.; fara með land-lyriti, ii. 225.COMPDS: lyritareiðr, lyritarvarzla, lyritarvörn. -
8 sak-eyrir
m. a fine, penalty, Bs. i. 36, Jb. 444: esp. a fine due to the king, the king’s fiscus or privy purse, Fms, iii. 16; konungs s., vii. 300: = sakgildr eyrir, en áðr hafði gengit s. sem í konungs mál, viii. 270. By the ancient law all transgressions of law were punishable with a fine to the king. -
9 skóggangs-þýfi
n. theft punishable with skóggang, Grág. ii. 137. -
10 lögmætr
-
11 skóggangsþýfi
См. также в других словарях:
Punishable — Pun ish*a*ble, a. [Cf. F. punissable.] Deserving of, or liable to, punishment; capable of being punished by law or right; said of person or offenses. [1913 Webster] That time was, when to be a Protestant, to be a Christian, was by law as… … The Collaborative International Dictionary of English
punishable — index culpable, delinquent (guilty of a misdeed), illegal, impermissible Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
punishable — 1530s, from PUNISH (Cf. punish) + ABLE (Cf. able) … Etymology dictionary
punishable — [pun′ish ə bəl] adj. liable to or deserving punishment punishability n … English World dictionary
punishable — adj. punishable by (punishable by death) * * * [ pʌnɪʃəb(ə)l] punishable by (punishable by death) … Combinatory dictionary
punishable — pun|ish|a|ble [ˈpʌnıʃəbəl] adj in law, a punishable act can be punished ▪ a punishable offence punishable by/with ▪ a crime punishable by death … Dictionary of contemporary English
punishable — pun|ish|a|ble [ pʌnıʃəbl ] adjective a punishable act will be punished because it is illegal: a punishable offense punishable by: a crime punishable by 20 years in prison … Usage of the words and phrases in modern English
punishable — UK [ˈpʌnɪʃəb(ə)l] / US adjective a punishable act will be punished because it is illegal a punishable offence punishable by: a crime punishable by 20 years in prison … English dictionary
punishable — [[t]pʌ̱nɪʃəb(ə)l[/t]] ADJ: usu v link ADJ by/with n If a crime is punishable in a particular way, anyone who commits it is punished in that way. Treason in this country is still punishable by death... They called on the authorities to make… … English dictionary
punishable — adjective a punishable act may be punished by law, especially in a particular way: a punishable offence (+ by): Murder is punishable by death … Longman dictionary of contemporary English
punishable — adjective Able to be punished; appropriate for punishment. Littering in this area is punishable by a fine of up to $100 … Wiktionary