-
21 discipulus
discipulus, ī, m. (viell. von *discipio, »nehme geistig auf«, Ggstz. praecipio, lehre, nehme etwas mit dem Schüler vor), der Lehrling, Lehrbursche, Schüler (Ggstz. praeceptor, magister), Plaut., Cic. u.a.: auditor et discipulus Platonis, Cic.
-
22 praeceptio
praeceptio, ōnis, f. (praecipio), I) die Vorwegnahme, der Vorausempfang, bei Erbschaften usw., bonorum, dotis, ICt.: pro quadrante praeceptionem CCCC milium dedit, Plin. ep. 5, 7, 1. – bes. die V. eines Vermächtnisses, das einem Erben zum voraus (außer seinem Erbteile) hinterlassen ist, auch das Vorausvermächtnis selbst, per praeceptionem dare, legare, ICt.: alteri ex heredibus praeceptionem praedii dare, ICt. – II) die Unterweisung, Vorschrift, 1) im allg.: recti, Cic.: Stoicorum, Cic. – 2) insbes., ein kaiserlicher Befehl, eine kaiserliche Vorschrift, -Verfügung, Cod. Iust. 1, 12, 2; 11, 59, 3. Edict. Diocl. praef. § 18 M. – III) der Vorbegriff, Cic. part. or. 123.
-
23 praeceptivus
praeceptīvus, a, um (praecipio), vorschriftlich, vorschreibend (als Übersetzung von παραινετικός), Sen. ep. 95, 1. Tert. de res. carn. 49. Ambros. de vid. 12. § 73; in Luc. 6. § 90. Isid. orig. 2, 21, 22.
-
24 praecepto
-
25 praeceptor
praeceptor, ōris, m. (praecipio), I) der Vorausnehmer, Paul. Nol. epist. 43, 2. – II) der Vorschreiber, A) = der Gebieter, Gell. 1, 13, 8. – B) = der Unterweiser, Lehrer, praeceptor virtutis, Colum.: educator praeceptorque (Neronis), Tac.: pr. domesticus, Quint.: Aeacidae pr. Chiron, Ov.: pr. philosophiae, Nep.: pr. rhetorīcae, Suet.: eidem erant vivendi praeceptores atque dicendi, Cic.: alqm auctorem et praeceptorem omnium consiliorum totiusque vitae habere, Cic.: cui (adulescenti) in hoc lubrico aetatis non praeceptor modo, sed custos etiam rectorque quaerendus est, Plin. ep.
-
26 praeceptum
praeceptum, ī, n. (praecipio), die Vorschrift, Verordnung, Regel, Lehre, Erinnerung, der Befehl, artis, Cic.: medicorum, philosophorum, rhetorum praecepta, Cic.: praecepta Latine loquendi, Cic.: praecepta de ratione scribendi, Suet.: praecepto observato, Caes.: praecepta tradere dicendi, Cic.: praecepta dare, Cic.: dare alci sapientiae praecepta, Cic.: et augendi et laudandi et vituperandi praecepta dare, Cic.: ad eas res praecepta dare, Cic.: praecepta per libellos dare, Suet.: praecepta dare od. ponere in alqd, Cic.: praecepta gustare, Cic.: alci pervulgata praecepta decantare, Cic.: praecepta facessere, Verg.: excĭderunt (er vergaß) praecepta dictatoris, Liv.: ne Vespasianum senem triumphalem praeceptis coërceret, hofmeistere, Tac.
-
27 remotus
rĕmōtus, a, um part. passé de removeo. [st2]1 [-] éloigné de, exclu de (ab et abl.). [st2]2 [-] exempt de, qui s'abstient de, qui n'a pas de rapport avec, étranger à (ab et abl.). [st2]3 [-] situé à l'écart, retiré, reculé, enfoncé, caché, solitaire. [st2]4 [-] insolite, recherché (en parl. du style). - remoto joco: plaisanterie à part. - remotis arbitris, Cic. Off. 3, 31, 112: sans témoins.* * *rĕmōtus, a, um part. passé de removeo. [st2]1 [-] éloigné de, exclu de (ab et abl.). [st2]2 [-] exempt de, qui s'abstient de, qui n'a pas de rapport avec, étranger à (ab et abl.). [st2]3 [-] situé à l'écart, retiré, reculé, enfoncé, caché, solitaire. [st2]4 [-] insolite, recherché (en parl. du style). - remoto joco: plaisanterie à part. - remotis arbitris, Cic. Off. 3, 31, 112: sans témoins.* * *Remotus, penul. prod. Participium, siue Nomen ex participio. Cic. Esloigné.\A culpa remotus. Cic. Qui n'est point en faulte de quelque chose, Qui n'en est point coulpable ne à blasmer.\A cupiditate remotus. Cic. Qui n'est point convoiteux.\Remotus homo a dialecticis. Cicero. Qui n'entend rien en dialectique.\Ab iniuriis remotissimus. Cicero. Qui n'est nullement injurieulx ne oultrageux.\Remotus ab inani laude. Cic. Qui n'aime point vaine gloire.\A pudore remotus longissime. Cic. Qui n'ha aucune honte.\A religione remotus. Cic. Qui n'ha nulle crainte de Dieu.\A sensibus remotum. Lucret. Chose invisible.\A suspicione minimi errati remotissimus. Cic. Duquel on ne scauroit souspeconner quelque petite faulte que ce soit.\Delectu remoto. Cic. Sans aucun esgard.\Foemina a viris remotissima. Columel. Qui n'est point sur les hommes, Qui n'est point amoureuse.\Ioco remoto tibi haec amicissimo animo praecipio. Cicero. Sans moquer.\A memoria remota res. Cic. Dequoy on n'ha aucune memoire. -
28 commode
commodē, Adv. m. Compar. u. Superl. (commodus), nach dem rechten Maße, angemessen, der Sachlage entsprechend, zur Sache passend, gehörig, fertig, gewandt, geschickt, recht wohl, gut, trefflich, componere capillum, Plaut.: c. amictum esse, Plaut. fr.: c. valere, Plin. ep.: saltare, Nep.: multo commodius dicitur apud regem verba fecisse quam ii poterant, qui etc., Nep.: orationem Lysiae c. scriptam esse, gewandt, Cic.: c. facere, gute Wirkung haben (v. Heilmitteln), Cels.: ipse c. facio, quae praecipio, Col. – c. cogitare, Ter.: aliquid facete et c. dicere, treffend, schlagend, Cic.: u. so commode et breviter dictum, Cic.: multa c. et breviter dicta, Cic.: distribuetur tempore eo commodissime, cum etc., Cic.: in Tusculano commodius ero, werde ich mich behaglicher fühlen, Cic.: u. so esse commodissime istic, Cic. – mit a. Advv., tam c. orationes et historias et carmina legere, ut etc., Plin. ep.: res minus c. gerere, Cic.: minus c. audire, in nicht ganz gutem Rufe stehen, Cic.: satis c. laudare alqm, Cic.: his de rebus tantis non satis c. dicere posse, Cic.: satis scite et c. tempus capere ad alqm adeundi, Cic.: parum c. scribere, Plin. ep.: me praedia paterna parum c. tractant, Plin. ep.: ad lumbricos satis c. facit et santonica herba, Scrib. – Insbes.: a) gefällig, gewinnend, verbindlich, zuvorkommend (s. Lorenz Plaut. most.————840), bene et c. accipi, Plaut.: c. respondere, Plaut.: loqui lepide et commode, Plaut. (vgl. numquam commodius umquam erum audivi loqui, Ter.): facis c., quod etc., es ist mir eine erwünschte Gefälligkeit, daß du usw., Cic.: feceris igitur c. mihique gratum, si etc., Cic.: commodius fecissent, si etc., Cic. – b) bequem = ohne Schwierigkeit, ohne Störung, navigare, Cic.: commodius quam tu vivo, Hor.: transire vallem commodissime, Caes. – c) gelegen = zur gelegenen Zeit, exire, Titin. com. 64 (aber Plaut. trin. 400 jetzt commodum): c. de parte superiore descendere, Sisenn. fr. b. Charis. 196, 15. – ⇒ Statt commode cum wird Cic. Verr. 3, 61 u. Cic. ad Att. 2, 12, 2 jetzt richtig commodum cum (gerade als) gelesen. -
29 discipulus
discipulus, ī, m. (viell. von *discipio, »nehme geistig auf«, Ggstz. praecipio, lehre, nehme etwas mit dem Schüler vor), der Lehrling, Lehrbursche, Schüler (Ggstz. praeceptor, magister), Plaut., Cic. u.a.: auditor et discipulus Platonis, Cic.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > discipulus
-
30 praeceptio
praeceptio, ōnis, f. (praecipio), I) die Vorwegnahme, der Vorausempfang, bei Erbschaften usw., bonorum, dotis, ICt.: pro quadrante praeceptionem CCCC milium dedit, Plin. ep. 5, 7, 1. – bes. die V. eines Vermächtnisses, das einem Erben zum voraus (außer seinem Erbteile) hinterlassen ist, auch das Vorausvermächtnis selbst, per praeceptionem dare, legare, ICt.: alteri ex heredibus praeceptionem praedii dare, ICt. – II) die Unterweisung, Vorschrift, 1) im allg.: recti, Cic.: Stoicorum, Cic. – 2) insbes., ein kaiserlicher Befehl, eine kaiserliche Vorschrift, - Verfügung, Cod. Iust. 1, 12, 2; 11, 59, 3. Edict. Diocl. praef. § 18 M. – III) der Vorbegriff, Cic. part. or. 123.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > praeceptio
-
31 praeceptivus
praeceptīvus, a, um (praecipio), vorschriftlich, vorschreibend (als Übersetzung von παραινετικός), Sen. ep. 95, 1. Tert. de res. carn. 49. Ambros. de vid. 12. § 73; in Luc. 6. § 90. Isid. orig. 2, 21, 22.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > praeceptivus
-
32 praecepto
Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > praecepto
-
33 praeceptor
praeceptor, ōris, m. (praecipio), I) der Vorausnehmer, Paul. Nol. epist. 43, 2. – II) der Vorschreiber, A) = der Gebieter, Gell. 1, 13, 8. – B) = der Unterweiser, Lehrer, praeceptor virtutis, Colum.: educator praeceptorque (Neronis), Tac.: pr. domesticus, Quint.: Aeacidae pr. Chiron, Ov.: pr. philosophiae, Nep.: pr. rhetorīcae, Suet.: eidem erant vivendi praeceptores atque dicendi, Cic.: alqm auctorem et praeceptorem omnium consiliorum totiusque vitae habere, Cic.: cui (adulescenti) in hoc lubrico aetatis non praeceptor modo, sed custos etiam rectorque quaerendus est, Plin. ep.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > praeceptor
-
34 praeceptum
praeceptum, ī, n. (praecipio), die Vorschrift, Verordnung, Regel, Lehre, Erinnerung, der Befehl, artis, Cic.: medicorum, philosophorum, rhetorum praecepta, Cic.: praecepta Latine loquendi, Cic.: praecepta de ratione scribendi, Suet.: praecepto observato, Caes.: praecepta tradere dicendi, Cic.: praecepta dare, Cic.: dare alci sapientiae praecepta, Cic.: et augendi et laudandi et vituperandi praecepta dare, Cic.: ad eas res praecepta dare, Cic.: praecepta per libellos dare, Suet.: praecepta dare od. ponere in alqd, Cic.: praecepta gustare, Cic.: alci pervulgata praecepta decantare, Cic.: praecepta facessere, Verg.: excĭderunt (er vergaß) praecepta dictatoris, Liv.: ne Vespasianum senem triumphalem praeceptis coërceret, hofmeistere, Tac.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > praeceptum
-
35 praeceptum
praeceptum ī, n [P. n. of praecipio], a maxim, rule, precept, order, direction, command, injunction: praeceptorum plenus istorum, T.: praecepto ab iis observato, Cs.: sine praecepto ullius suā sponte struebatur acies, L.: transvectae praecepto ducis alae, Ta.: hoc praeceptum offici diligenter tenendum est: praecepta philosophiae: deūm praecepta secuti, commands, V.* * *teaching, lesson, precept; order, command -
36 praeceptus
praeceptus P. of praecipio. -
37 doceo
dŏcĕo, cŭi, ctum, 2, v. a. [root da; Zend. dā, to know; strengthened, dak-; Gr. didaskô; Lat. disco], to teach, instruct, inform, show, tell, etc. (for syn. cf.: edoceo, perdoceo, erudio, praecipio, instituo).I.In gen., with double acc. of person and thing:II.pejor magister te istaec docuit... illa, quae te docui,
Plaut. Bacch. 1, 2, 55:hunc hominem cursuram,
id. Trin. 4, 3, 9:aliquem artem,
Cic. de Or. 2, 54:aliquem litteras,
id. Pis. 30:aliquem ejusmodi rem,
id. Quint. 25, 79:pueros elementa,
Hor. Ep. 1, 20, 17 et saep.— Pass., with acc. rei:is reliqua frustra docetur,
Quint. 4, 2, 90; 1, 5, 11; 3, 8, 70; 6, 2, 3; Hor. C. 3, 6, 21; id. S. 1, 6, 76 et saep.; cf.: doctus dogmam, Laber. ap. Prisc. p. 679 fin. P.; and:doctus militiam,
Sall. H. Fragm. 1, 40, p. 224 ed. Gerl.—With inf.:docemur auctoritate domitas habere libidines,
Cic. de Or. 1, 43, 194; 1, 57, 244; id. Fin. 2, 5, 15:docemur disputare, non vivere (= discimus),
Sen. Ep. 95, 13:equi variare gyros docentur,
Tac. G. 6; Sall. J. 85, 33; Nep. Epam. 2, 1; Liv. 21, 3, 6.—With acc. pers. and inf.:ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus, etc.,
Cic. Agr. 3, 2; so id. Phil. 2, 4, 8; Hor. S. 1, 1, 91; id. Ep. 1, 14, 30 al.; cf. ellipt. with abl. of instrument:Socratem fidibus (sc. canere),
Cic. Fam. 9, 22, 3:aliquem docendum curare equo, armisque,
Liv. 29, 1, 8; Zumpt, § 391 fin. —With acc. pers. and de, to instruct or inform one of:de ejus injuriis judices docere,
Cic. Verr. 2, 4, 51:aliquem de aliqua re,
id. Rosc. Am. 9, 26; 44, 127; id. de Or. 2, 24, 102; Sall. J. 13, 3 al. —With acc. pers. and rel. clause:doceant eum, qui vir Sex. Roscius fuerit,
Cic. Rosc. Am. 9, 25; id. Att. 8, 2, 2; id. Fam. 3, 6, 5; 5, 3; Quint. 6, 1, 20 al.—With acc. pers.:studiosos discendi erudiunt atque docent,
Cic. Off. 1, 44, 156; id. Div. 2, 2; id. de Sen. 9, 29; Quint. 2, 5, 13; Hor. S. 2, 2, 50; id. Ep. 1, 13, 1 et saep.—With acc. rei:coepit studiose omnia Docere, educare, ita uti si esset filia,
Ter. Eun. 1, 2, 37; so,aliquid,
Caes. B. G. 5, 42 fin.; Quint. 7, 10, 10; 9, 4, 137; Hor. A. P. 306 et saep.; cf.also: quod de lacu Albano docuisset,
Liv. 5, 15; so with two acc., Caes. B. G. 7, 10, 3; Cic. Clu. 70, 198.—With acc. and inf.:docui per litteras, id nec opus esse nec fieri posse,
Cic. Att. 16, 8; Caes. B. G. 5, 1, 7; 5, 28, 4; Quint. 1, 5, 43; Hor. S. 2, 3, 63 et saep.— Absol.:cum doceo et explano,
Cic. de Or. 2, 19, 82; id. Or. 42, 143; Quint. 3, 4, 15; 3, 5, 2 et saep.; cf.also: Tyrannio docet apud me,
Cic. Q. Fr. 2, 4 fin.In partic.: fabulam, like the Gr. didaskein, qs. to teach a play to the actors, to rehearse; hence, to produce, exhibit on the stage:2.minor fuit aliquanto is, qui primus fabulam dedit, quam ii, qui multas docuerant (Plautus et Naevius),
Cic. Brut. 18, 73; id. Tusc. 4, 29, 63; Hor. A. P. 288; Gell. 17, 21, 42.—Hence, doctus, a, um, P. a., learned, skilled, versed, experienced in any thing (cf.: litteratus, eruditus, peritus, gnarus, scitus).— Absol.:doctus vir et Graecis litteris eruditus,
Cic. Brut. 30, 114; cf. id. de Or. 1, 22, 102; 2, 74, 299:adolescentes humanissimi et doctissimi,
id. Cael. 10, 24.—With ex:fuit enim doctus ex disciplina Stoicorum,
Cic. Brut. 25.—With abl.:docti et Graecis litteris et Latinis,
Cic. Brut. 46; 45 fin.; Sall. C. 25, 2; Mart. 10, 76. —With adv.:nec minus Graece quam Latine doctus,
Suet. Gram. 7.—With gen.:fandi doctissima Cymodocea,
Verg. A. 10, 225:legum atque morum populi Romani jurisque civilis,
Gell. 13, 12, 1:sagittarum,
Aur. Vict. Epit. 11:artis lanificae,
Claud. in Eutr. 2, 381.—With acc.:(Maecenas) docte sermones utriusque linguae,
Hor. C. 3, 8, 5:dulces modos (with citharae sciens),
id. ib. 3, 9, 10:omnia,
Stat. Th. 2, 692:litteras,
Gell. 19, 9, 7.—With inf.:doctus sagittas tendere Sericas,
Hor. C. 1, 29, 9; 3, 6, 38; 4, 13, 7; id. Carm. Sec. 75 et saep.—With ad or in:ad delinquendum doctior,
Ov. Tr. 2, 256:in parum fausto carmine docta fui,
id. H. 21, 182:Sapphica puella Musa doctior,
more skilled in song, Cat. 35, 17:docta puella,
Prop. 1, 7, 11; 2, 11, 6 (3, 2, 6 M.);2, 13, 11 (3, 4, 11 M.).—Esp. as epithet of Catullus by other poets,
Tib. 3, 6, 41; Ov. Am. 3, 9, 62:Verona docti syllabas amat vatis,
Mart. 1, 61, 1; Ov. A. A. 2, 181.—As subst.: doctus, the man of skill.—Prov.:doctus in se semper divitias habet,
Phaedr. 4, 21, 1; but class. only in plur.: doctī, ōrum, m., the learned:doctorum est ista consuetudo,
Cic. Lael. 5, 17 et saep.—Of things as subjects:B.frontes,
Hor. C. 1, 1, 29:tibia,
Prop. 2, 30, 16 (3, 28, 16 M.):carmina,
Tib. 2, 3, 20; cf.vox,
Ov. P. 2, 5, 52:voces Pythagoreorum,
Cic. Tusc. 4, 1, 2:sermo,
Plin. Ep. 7, 25, 3:prece,
Hor. Ep. 2, 1, 135:manus artificis,
Tib. 1, 8, 12; cf. id. 2, 1, 70; Ov. F. 3, 832; 6, 792:falx,
Prop. 2, 19, 12 (3, 12, 12 M.) et saep.—In Plaut. and Ter., knowing, cunning, shrewd, subtle:1. 2.malum, callidum, doctum,
Plaut. Ps. 2, 4, 35; id. Bacch. 4, 4, 43; id. Most. 1, 3, 122; 5, 1, 24 et saep.; Ter. Hec. 2, 1, 6; id. Eun. 4, 7, 21; cf.also, dolus,
Plaut. Mil. 2, 1, 69; id. Ps. 1, 5, 70 al.— docte, adv. -
38 docti
dŏcĕo, cŭi, ctum, 2, v. a. [root da; Zend. dā, to know; strengthened, dak-; Gr. didaskô; Lat. disco], to teach, instruct, inform, show, tell, etc. (for syn. cf.: edoceo, perdoceo, erudio, praecipio, instituo).I.In gen., with double acc. of person and thing:II.pejor magister te istaec docuit... illa, quae te docui,
Plaut. Bacch. 1, 2, 55:hunc hominem cursuram,
id. Trin. 4, 3, 9:aliquem artem,
Cic. de Or. 2, 54:aliquem litteras,
id. Pis. 30:aliquem ejusmodi rem,
id. Quint. 25, 79:pueros elementa,
Hor. Ep. 1, 20, 17 et saep.— Pass., with acc. rei:is reliqua frustra docetur,
Quint. 4, 2, 90; 1, 5, 11; 3, 8, 70; 6, 2, 3; Hor. C. 3, 6, 21; id. S. 1, 6, 76 et saep.; cf.: doctus dogmam, Laber. ap. Prisc. p. 679 fin. P.; and:doctus militiam,
Sall. H. Fragm. 1, 40, p. 224 ed. Gerl.—With inf.:docemur auctoritate domitas habere libidines,
Cic. de Or. 1, 43, 194; 1, 57, 244; id. Fin. 2, 5, 15:docemur disputare, non vivere (= discimus),
Sen. Ep. 95, 13:equi variare gyros docentur,
Tac. G. 6; Sall. J. 85, 33; Nep. Epam. 2, 1; Liv. 21, 3, 6.—With acc. pers. and inf.:ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus, etc.,
Cic. Agr. 3, 2; so id. Phil. 2, 4, 8; Hor. S. 1, 1, 91; id. Ep. 1, 14, 30 al.; cf. ellipt. with abl. of instrument:Socratem fidibus (sc. canere),
Cic. Fam. 9, 22, 3:aliquem docendum curare equo, armisque,
Liv. 29, 1, 8; Zumpt, § 391 fin. —With acc. pers. and de, to instruct or inform one of:de ejus injuriis judices docere,
Cic. Verr. 2, 4, 51:aliquem de aliqua re,
id. Rosc. Am. 9, 26; 44, 127; id. de Or. 2, 24, 102; Sall. J. 13, 3 al. —With acc. pers. and rel. clause:doceant eum, qui vir Sex. Roscius fuerit,
Cic. Rosc. Am. 9, 25; id. Att. 8, 2, 2; id. Fam. 3, 6, 5; 5, 3; Quint. 6, 1, 20 al.—With acc. pers.:studiosos discendi erudiunt atque docent,
Cic. Off. 1, 44, 156; id. Div. 2, 2; id. de Sen. 9, 29; Quint. 2, 5, 13; Hor. S. 2, 2, 50; id. Ep. 1, 13, 1 et saep.—With acc. rei:coepit studiose omnia Docere, educare, ita uti si esset filia,
Ter. Eun. 1, 2, 37; so,aliquid,
Caes. B. G. 5, 42 fin.; Quint. 7, 10, 10; 9, 4, 137; Hor. A. P. 306 et saep.; cf.also: quod de lacu Albano docuisset,
Liv. 5, 15; so with two acc., Caes. B. G. 7, 10, 3; Cic. Clu. 70, 198.—With acc. and inf.:docui per litteras, id nec opus esse nec fieri posse,
Cic. Att. 16, 8; Caes. B. G. 5, 1, 7; 5, 28, 4; Quint. 1, 5, 43; Hor. S. 2, 3, 63 et saep.— Absol.:cum doceo et explano,
Cic. de Or. 2, 19, 82; id. Or. 42, 143; Quint. 3, 4, 15; 3, 5, 2 et saep.; cf.also: Tyrannio docet apud me,
Cic. Q. Fr. 2, 4 fin.In partic.: fabulam, like the Gr. didaskein, qs. to teach a play to the actors, to rehearse; hence, to produce, exhibit on the stage:2.minor fuit aliquanto is, qui primus fabulam dedit, quam ii, qui multas docuerant (Plautus et Naevius),
Cic. Brut. 18, 73; id. Tusc. 4, 29, 63; Hor. A. P. 288; Gell. 17, 21, 42.—Hence, doctus, a, um, P. a., learned, skilled, versed, experienced in any thing (cf.: litteratus, eruditus, peritus, gnarus, scitus).— Absol.:doctus vir et Graecis litteris eruditus,
Cic. Brut. 30, 114; cf. id. de Or. 1, 22, 102; 2, 74, 299:adolescentes humanissimi et doctissimi,
id. Cael. 10, 24.—With ex:fuit enim doctus ex disciplina Stoicorum,
Cic. Brut. 25.—With abl.:docti et Graecis litteris et Latinis,
Cic. Brut. 46; 45 fin.; Sall. C. 25, 2; Mart. 10, 76. —With adv.:nec minus Graece quam Latine doctus,
Suet. Gram. 7.—With gen.:fandi doctissima Cymodocea,
Verg. A. 10, 225:legum atque morum populi Romani jurisque civilis,
Gell. 13, 12, 1:sagittarum,
Aur. Vict. Epit. 11:artis lanificae,
Claud. in Eutr. 2, 381.—With acc.:(Maecenas) docte sermones utriusque linguae,
Hor. C. 3, 8, 5:dulces modos (with citharae sciens),
id. ib. 3, 9, 10:omnia,
Stat. Th. 2, 692:litteras,
Gell. 19, 9, 7.—With inf.:doctus sagittas tendere Sericas,
Hor. C. 1, 29, 9; 3, 6, 38; 4, 13, 7; id. Carm. Sec. 75 et saep.—With ad or in:ad delinquendum doctior,
Ov. Tr. 2, 256:in parum fausto carmine docta fui,
id. H. 21, 182:Sapphica puella Musa doctior,
more skilled in song, Cat. 35, 17:docta puella,
Prop. 1, 7, 11; 2, 11, 6 (3, 2, 6 M.);2, 13, 11 (3, 4, 11 M.).—Esp. as epithet of Catullus by other poets,
Tib. 3, 6, 41; Ov. Am. 3, 9, 62:Verona docti syllabas amat vatis,
Mart. 1, 61, 1; Ov. A. A. 2, 181.—As subst.: doctus, the man of skill.—Prov.:doctus in se semper divitias habet,
Phaedr. 4, 21, 1; but class. only in plur.: doctī, ōrum, m., the learned:doctorum est ista consuetudo,
Cic. Lael. 5, 17 et saep.—Of things as subjects:B.frontes,
Hor. C. 1, 1, 29:tibia,
Prop. 2, 30, 16 (3, 28, 16 M.):carmina,
Tib. 2, 3, 20; cf.vox,
Ov. P. 2, 5, 52:voces Pythagoreorum,
Cic. Tusc. 4, 1, 2:sermo,
Plin. Ep. 7, 25, 3:prece,
Hor. Ep. 2, 1, 135:manus artificis,
Tib. 1, 8, 12; cf. id. 2, 1, 70; Ov. F. 3, 832; 6, 792:falx,
Prop. 2, 19, 12 (3, 12, 12 M.) et saep.—In Plaut. and Ter., knowing, cunning, shrewd, subtle:1. 2.malum, callidum, doctum,
Plaut. Ps. 2, 4, 35; id. Bacch. 4, 4, 43; id. Most. 1, 3, 122; 5, 1, 24 et saep.; Ter. Hec. 2, 1, 6; id. Eun. 4, 7, 21; cf.also, dolus,
Plaut. Mil. 2, 1, 69; id. Ps. 1, 5, 70 al.— docte, adv. -
39 edico
ē-dīco, xi, ctum, 3 (old form, subj.: EXDEICATIS; gerund.: EXDEICENDUM, S. C. de Bacchan.; imperat.:I.edice,
Verg. A. 11, 463; Stat. Th. 12, 598), v. a.A t. t. of magistrates, to declare, publish, make known a decree, ordinance, etc.; hence, to establish, decree, ordain by proclamation (cf.: praecipio, mando, jubeo).A.In gen., with ut or ne:B.consulem edicere, ut senatus senatusconsulto ne obtemperet... edicere est ausus, ut senatus ad vestitum rediret,
Cic. Pis. 8; so id. Vatin. 14; id. Q. Fr. 1, 1, 9 al.; cf. in the abl. part. perf.:edicto, ut and ne,
Liv. 10, 36; 5, 19; Cic. Att. 11, 7, 2; and with a simple subj.:cum tribuni plebis edixissent, senatus adesset, etc.,
id. Fam. 11, 6; so Verg. A. 10, 258; 3, 235.—With acc.:non proscriptā neque edictā die,
Cic. Verr. 2, 1, 54; so,dies edicta,
Liv. 33, 14 fin.:diem comitiis,
id. 26, 18; 31, 49 fin.:diem exercitui ad conveniendum,
id. 31, 11; cf. id. 22, 12; 29, 1:justitium,
Cic. Phil. 6, 1, 2:comitia a. d. XI. Kal. Febr.,
id. Q. Fr. 2, 2, 2:senatum in diem posterum,
Liv. 3, 38 fin.; cf. Suet. Caes. 80:conventum sociis Tarraconem,
Liv. 26, 51:novemdiale sacrum,
id. 21, 62; cf.:supplicationem populo in diem unum,
id. 32, 1 fin.:delectum,
id. 2, 55:praedam omnem militibus,
id. 8, 36 et saep.—With an obj. acc. and inf.:edixit, sese judicium injuriarum non daturum,
Cic. Verr. 2, 2, 27; so Liv. 21, 11; 26, 27.— Absol.:quod Vitellius de caerimoniis publicis edixisset,
Tac. H. 2, 91; cf.:de natali suo,
Suet. Calig. 26:de iisdem,
id. Rhet. 1. —In partic., of the praetor, to make known, on entering upon his office, the principles on which he intends to administer it:II.est tibi edicendum quae sis observaturus in jure dicendo,
Cic. Fin. 2, 22, 74; v. edictum.Transf. in gen., to make known, dectare, appoint, establish, order, ordain any thing (freq. and class.):B.ut tu scire possis, edico tibi: Si falsa dices, etc.,
Plaut. Mil. 3, 2, 29; cf. id. ib. 2, 2, 4; id. Capt. 4, 2, 23.—With ut or ne, id. Ps. 1, 1, 125; 1, 5, 91; 3, 2, 66; id. Pers. 2, 2, 58; id. Truc. 4, 3, 6; Ter. Eun. 3, 5, 30; id. Hec. 4, 1, 50; Hor. S. 2, 3, 227 al.—With acc. and inf.:dico, edico vobis, nostrum esse illum erilem filium,
Ter. Eun. 5, 5, 20;nullus fere ab eo (sc. Demosthene) locus sine quadam conformatione sententiae edicitur,
Cic. Or. 39 fin. — With rel. clause:jussus a consule, quae sciret edicere,
to discover, communicate, give notice, Sall. C. 48, 4 Kritz.:si prius, quid maxime reprehendere Scipio solitus sit, edixero,
Cic. Lael. 16, 59:hoc simul edixi,
Hor. Ep. 1, 19, 10; id. S. 2, 2, 51:incipiens stabulis edico in mollibus herbam Carpere oves,
Verg. G. 3, 295; cf. id. A. 11, 463; Sil. 7, 313; 528:legem remittere edixit (rex),
Curt. 6, 11, 20.— -
40 edoceo
ē-dŏcĕo, cŭi, ctum, 2, v. a., to teach thoroughly; to instruct, inform, apprise one of any thing (class.; for syn. cf.: doceo, perdoceo, erudio, praecipio, instituo). —With acc. pers. and rei:II.eadem haec intus edocebo, quae ego scio, Stratippoclem,
Plaut. Ep. 5, 1, 56; so id. Trin. 2, 2, 91; Sall. C. 16, 1; Liv. 1, 20; Plin. Pan. 26 al.; cf. in the pass.:Cicero per legatos cuncta edoctus,
Sall. C. 45, 1; Liv. 25, 40; Tac. A. 13, 47; Luc. 1, 587; and with acc. pers. and inf.:Etruscam Edocuit gentem casus aperire futuros,
Ov. M. 15, 559; cf. in the pass.:edoctus tandem deos esse,
Liv. 29, 18.— With acc. pers. and rel. clause:quos ille edocuerat, quae dici vellet,
Caes. B. G. 7, 38, 4; so id. B. C. 3, 108, 2; cf. in the pass.:ante edocti, quae interrogati pronuntiarent,
id. B. G. 7, 20, 10; Liv. 32, 26:eadem fere quae Volturcius de paratis incendiis senatum edocet (Kritz. docet),
Sall. C. 48, 4:ab Evandro edocti,
Liv. 32, 26; cf.:tot cladibus edocti,
id. 30, 37; and:in qua (disciplina) edoctus esset,
id. 24, 4:aliquid,
Plaut. Truc. 1, 1, 3:omnia ordine,
Liv. 24, 24.— With interrog. clause:quid fieri velit, edocet,
Caes. B. G. 3, 18, 2; 7, 19, 4; Liv. 37, 25; cf. Ter. Ph. 3, 3, 7; and with obj. acc. and inf., Verg. A. 8, 13:ut edoceas, ut res se habet,
Plaut. Trin. 3, 3, 20.—With acc. pers. and subj. clause:Phanium edocebo, Ne quid vereatur Phormionem,
Ter. Ph. 5, 2, 17.—Transf., of abstract subjects:fama Punici belli satis edocuerat, viam tantum Alpes esse,
Liv. 27, 39: edocuit tamen ratio... ut videremus, etc., * Cic. Tusc. 3, 33, 80.—Hence, * ēdŏcenter, adv., instructively:scriptum est,
Gell. 16, 8, 3.
См. также в других словарях:
Инклюденция — (лат. inclusio – включение, вкрапление) (Tellenbach H., 1960). Психогенная провокация эндогенной депрессии. Психогенным фактором, в первую очередь, оказывается изменение привычного образа жизни: например, переезд из квартиры, в которой человек… … Толковый словарь психиатрических терминов
PRÉCEPTE — Le participe passé, præceptum , du verbe præcipere , ordonner, est employé dans la langue juridique classique pour désigner un ordre ou une «prescription», sans que ce terme ait une signification technique précise. Le jurisconsulte Ulpien parle… … Encyclopédie Universelle
Auge — Ein Auge zudrücken: (ein Vergehen) milde beurteilen und nachsichtig behandeln. Wer ein Auge zudrückt, sieht weniger als der, der mit beiden Augen zusieht (Gegensatz ›Vier Augen sehen mehr als zwei‹). In den altdeutschen Weistümern, den… … Das Wörterbuch der Idiome
LECTUS — an quod legebant, unde eum facerent, stramenta et herbas Vett. in quod fatigatos alliciat ad se; an a Gr. λέκτρον, quod ipsum ex verbo λέγω? vox pastorum non centem ptâ Latinis usurpatione, qui torum lectum dicebant, cum tamen herbarum proprie… … Hofmann J. Lexicon universale
ՀՐԱՄԱՅԵՄ — (եցի.) NBH 2 0132 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 10c, 12c, 13c ն. κελεύω, προστάττω, συντάττω եւն. jubeo, mando, praecipio եւն. (լծ. պ. ֆէրմուտէն. յն. խրիմադի՛զօ.) Հրաման կամ պատուէր տալ. պատուիրել. տիրաբար առաջադրել.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՊԱՏՈՒԷՐ — (էրք.) NBH 2 0620 Chronological Sequence: 6c գ. ἑντολή, ἕταλμα, παραγγελία praeceptum, mandatum, jussum . Հրաման, պատուիրան. պատգամ. կարգաւորութիւն պատուաւոր անձին. բան մեծի ʼի գործ դնելի, ազդարարութիւն տուեալ ʼի մեծէ. պուշուրուգ, էմր, սիփարիլ.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
Mensch — 1. A verzagte Möntsch isch im Himmel nid sichar. (Bern.) – Zyro, 108. 2. Ach, Mensch, betracht , wie Gott verlacht all deinen Pracht, der in einer Nacht wird zu nichts gemacht. – Gerlach, 9. 3. Ain verkerter mensch richtet hader an vnd ain… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon