-
1 fieri
fieri fieri potest возможно, может быть -
2 Non tam facile parricidium excusāri potest, quam fieri
Не так легко оправдать братоубийство, как совершить его."Писатели истории Августов", XIII, 8, 5: Multi dicunt Bassianum occīso fratre illi mandasse, ut et in senātu pro se et apud populum facinus dilueret, illum autem respondisse non tam facile parricidium excusāri posse quam fieri. "Многие передают, что Бассиан [ император Каракалла ], убив брата, велел ему [ Папиниану ] оправдать это деяние и в сенате и перед народом, но тот ответил, что не так легко оправдать братоубийство, как совершить его".Наивысший подъем [ римской ] юриспруденции связывается с именами трех юристов эпохи Северов [ к. II - нач. III в. н. э. ]. Виднейшим из них является Aemilius Papinianus, бесспорно самый выдающийся юрист и одна из замечательнейших личностей. После смерти Септимия Севера он старался поддерживать мир между двумя братьями - Каракаллой и Гетой, и это навлекло на него гнев Каракаллы. Когда после убийства Геты Каракалла потребовал от Папиниана, чтобы он составил речь в оправдание этого убийства, Папиниан, по преданию, ответил: "Non tam facile parricidium excusari potest, quam fieri", и за это был в 212 г. казнен. (И. А. Покровский, История римского права.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Non tam facile parricidium excusāri potest, quam fieri
-
3 possum
potuī, —, posse1) мочь, быть в состоянии (facere aliquid Pl, C etc.)si posset (sc. fieri) C — если бы это было возможноquantum potest Ter и ut potest C — насколько возможно(fieri) potest (ut) C etc. — возможно (что)possunt, quia posse videntur (sc. sibi) V впосл. погов. — они могут (добиться победы), ибо они в этом убеждены2) быть в состоянии сделать ( multum C) или обладать (p. aliquam M)omnia posse C — быть всемогущим, обладать абсолютной властьюoptĭme p. C — иметь прекрасные способности3) иметь значение, пользоваться влиянием (apud aliquem Cs, Hirt) -
4 fio
fīo, factus sum, fierī [pass. к facio ]1) возникать, рождаться (nihil f. potest formosior C; fit, quod haud fuerat O)fiat Ter etc. — пусть будет (так), ладно2) делаться, изготовляться ( naves fiunt lĕvi materiā Cs)3) случаться, происходить, совершаться, бывать (fit clamor C, proelium L, commutatio rerum Nep)hoc fit, quod... Cato — это происходит оттого, что...ut (fere) fit (ut f. solet) C, QC etc. — как обыкновенно происходит (бывает)saepe fit (ut) C, CC etc. — часто бывает (что)f. non potest (quin или ut non) C — необходимо, чтобыobviam alicui f. C — идти кому-л. навстречуnon fit sine periclo facĭnus magnum Ter — великих дел, не сопряжённых с опасностями, не бываетquod tibi fieri non vis, altĕri ne feceris Sententia Judaeorum ap. Lampr — не делай другому того, чего ты не хотел бы, чтобы делали тебе4) становиться, делаться (si fortuna volet, fies de rhetore consul J)quid mihi (или de me) fiet? C — что станется со мной?si quid eo factum esset C — если бы с ним приключилось что-л.alicui melius est factum C — кому-л. стало лучшеquicquid est, comiter fiet a me Pl — всякий будет радушно принят мною5) быть назначаемым, избираться (aliquis fit consul, augur C etc.)6) быть уважаемым, цениться (ab aliquo magni, pluris, plurimi, tanti C etc.)7) мат. составлять, равняться (ter multiplicati quinquaginta fiunt centum quinquaginta Aug)8) быть приносимым в жертву (impers. fit diis L)fit aliquā re L — что-л. приносится в жертву. — см. тж. facio -
5 fraus
1) обман, в строгом смысле слова, имеет место тогда, когда одна сторона, желая склонить другую к принятию обязательства, употребила к вреду последней такие ухищрения, без которых другая сторона не заключила бы договора, fraus = dolus, противоп. culpa, negligentia (1. 63 D. 6, 1. 1. 7 § 1 D. 26, 10. 1. 52 § 1 D. 46, 1);ex improviso casu potius, quam fraude accidere (l. 1 C. 9, 16. 1. 5. D. 37. 15. 1. 8. § 6 D. 34, 3);
2) мошеннические ухищрения, fraudes in cura admissae (1. 3 § 11 D. 26, 10. 1. 23 § 4 D. 9, 2); особ. противозаконные действия, проступки, poena sine fraude esse non potest (1. 131 pr. D. 50, 16);per fraudem (прот. bona fide) locare alienum praedium (1. 35 pr. D. 19, 2. 1. 3 § 13 D. 26, 10), omittere hereditatem (1. 1 § 13 D. 29, 4).
3) действие в ущерб кому, к вреду (tit. D. 42, 8. C. 7, 75. 1. 63 § 15 D. 36, 1. 1. 4 § 19 D. 40, 5. 1. 18. 23 D. 40, 9. 1. 5. C. 7, 2. 1. 1. C. 7, 11);capitalem fraudem amittere (1. 1 § 1. 1. 23 § 2 D. 21, 1).
in fraudem credit. adire hereditatem (1. 1 § 5 D. 42, 6. tit D. 38, 5. C. 6, 5. cf. 1. 16 D. 37, 14. 1. 45 pr. § 3 D. 49, 14);
fraudis causa adoptio facta (1. 7 § 2 D. 48, 20);
in fraudem futurae actionis (с целью прекратить иск) erogare bona sua (1. 68 § 1 D. 17, 2);
patronus si clienti fraudem fecerit, sacer esto (L. XII tab. VIII. 21);
4) неприменение права путем злонамеренного обхода, in fraudem legis facit, qui salvis verbis legis sententiam eins cir cumvenit;fraude esto (L. XIL tab. X. 8).
fraus enim legi fit, ubi quod fieri noluit, fieri autem non vetuit, id fit. (1. 29. 30 D. 1, 3. cf. l. 7 § 7 D. 2, 14. 1. 44 pr. D. 21, 1);
in fraudem eius legis (Gai. I. 46);
in fraudem creditorum (Gai. I. 37-47);
in fraudem stipulatoris (Gai. III. 215);
fraus legi facta (1. 64. § 1 D. 35, 1. 1. 6 § 3 D. 37, 14. 1. 7 § 1 D. 40, 9. 1. 103 D. 30. 1. 123 § 1 eod. 1. 18 pr. D. 34, 9. 1. 3 pr. § 1 seq. D. 49, 14);
in fraudem legis sententiam dicere (1. 15 § 1 D. 5, 1. 1. 32 D. 40, 4. 1. 27 D. 35, 2);
fraue Scto facta, adhibita (1. 1 § 3 D. 14, 6. 1. 8 § 6 D 16, 1);
5) вред, убыток, опасение, наказание, veteres fraudem pro poena ponere solebant (1. 23 § 2 D. 21, 1. 1. 32 D. 47, 10. 1. 8 D. 48, 2. cf. 1. 26 § 2 D. 4, 6. 1. 1 pr. D. 35, 2. 1. 25 pr. D. 48, 5);in fraudem constitutionum adiectum (1. 13 § 26 D. 19, 1. 1. 16 C. 4, 32).
fraudi esse alicui (1. 114 § 14 D. 30. 1. 6 C. 4, 54);
si plus, minusve secuerunt, se fraude esto (Leg. XII. Tab. III. 6).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > fraus
-
6 caute
cautē [ cautus ]1) осторожно, с осторожностью, осмотрительно или с опаской (c. diligenterque Cs)2) с надёжной гарантией, с должным обеспечением (aliter nec c. nec jure fieri potest C) -
7 quantum
I ī n.1) сколько, как много, насколько (q. frumenti C; q. dabitis Pt)q. in me est C — насколько (это) зависит от меняq. ad me O, T — что касается меняin q. C etc. — насколько, поскольку2)а) какое множество, как много (q. terroris injecit! C)q. est, quod desit in istis ad plenum facĭnus! O — как недалеко отсюда до настоящего преступления!quem tu quanti facias, scio C — (Платон), которого ты, я знаю, так высоко ценишьquanti quanti C — по какой бы то ни было цене. — см. тж. quantiII quantum adv.насколько, поскольку (q. fieri potest C)q. maxime C, Q — насколько возможноq. spero Ap — как я надеюсь -
8 ut
I усил. utī (тж. uti) adv.1) какut vales? Pl — как поживаешь?quae postea sunt in eum ingesta, ut sustinuit! C — когда эти обвинения были возведены на него (Милона), как он переносил их!ut... ita (sic) — как... так (ut initium, sic finis est Su) или хотя... однако (ut nihil boni est in eā re, sic certe nihil măli C)ut melius, quidquid erit, pati! H — насколько уж лучше сносить всё, что ни случится!ut quidque rarissimum est, ita plurimi aestimatur C — чем что-л. реже, тем больше оно ценитсяut quisque aetate et honore antecedebat, ita sententiam dixit ex ordine C — порядок выступлений ораторов определялся возрастом и званием3) ita... ut ( в клятвах)ita salvus sim, ut... C — клянусь жизнью, что...4) с superl. adv. как можно, как нельзя больше ( ut planissime exponam C)5) так как, посколькуpossum falli ut homo C — как человек (так как я человек, то) я могу ошибаться6) ut qui с conjct. так как онmagna pars Fidenatium, ut qui coloni addĭti Romanis essent, Latine sciebant L — многие фиденаты, будучи (= так как они были) римскими колонистами, знали латинский язык7) ut si как если бы, как будто бы, словноAgesilāus, ut si bono animo fecissent, laudavit consilium eorum Nep — Агесилай похвалил их решение, словно (= сделав вид, будто верит, что) они приняли его с добрыми намерениями8) по сравнению с, относительно, с точки зренияmultae in Fabio, ut in homine Romano, litterae fuerunt C — для римлянина Фабий был человеком высокообразованнымut illis temporibus C — по тому времени (= учитывая характер той эпохи)9) поэт. где ( litus ut resonante tunditur undā Ctl)II ut, усил. utī (тж. uti) conj.ut Brundisio profectus es, nullae mihi abs te sunt redditae litterae C — с тех пор как ты уехал в Брундизий, я не получил от тебя ни одного письма3) ( ut finale) для того (с тем, затем) чтобы (ĕdere oportet, ut vivas rhH.)4) ( ut objectivum) что, чтобы (fiĕri non potest, ut... Q)ita volo, ut fiat Ter — этого-то я и хочу5) ( ut consecutivum) так... что, настолько... что, так... чтобыAtticus sic Graece loquebatur, ut Athenis natus videretur Nep — Аттик так говорил по-гречески, что казался уроженцем Афин6) ( ut concessivum) пусть, даже еслиut desint vires, tamen est laudanda voluntas O — пусть не хватает сил, но (самое) желание заслуживает похвалы7) ( при verba timendi) что (как бы) не (vereor, ut foedus satis firmum sit C)8) да разве возможно чтобы?, да чтобы? (tibi ego ut credam? Ter)te ut ulla res frangat? C — да разве на тебя что-л. подействует?9) ах чтобы!, пусть бы!, о если бы! (ut te dii perduint! Ter); только (лишь) бы (operam ut det! Pl) -
9 Не так легко оправдать братоубийство, как совершить его
Non tam facile parricidium excusari potest, quam fieriЛатинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Не так легко оправдать братоубийство, как совершить его
-
10 casus
1) падение (1. 5 § 6 D. 9, 3). 2) наступление известного события, обстоятельства, условия (1. 4 D. 28, 6);stipulari in casum mortis, divortii, in omnem casum (1. 29 § 1 D. 23, 4. 1. 37 § 4 D. 32); (1. 5 § 2 D. 46, 7);
omnes casus comprehendere (1. 10 D. 1, 3);
casum ad jus aptare (1. 29 § 7 D. 28, 2);
in ejusmodi, in his casibus (1. 37 eod. 1. 17 § 5 D. 1, 7);
nullo casu (1. 27 D. 39, 6);
in eum vasum res pervenit, a quo incipere non potest (1. 16 D. 9., 2. 1. 85 § 1 D. 50, 17);
casus evictionis (1. 11 D. 21, 2);
c. libertatis implicitus est statulibero (1. 6 D. 2, 9);
3) случай, т. е. а) событие, которое не зависело от воли человека: conditio, quae in aliquo casu consistit, условие, осуществление коего не зависит от воли человека (1. 33 § 1 D. 40, 5), тк. conditio casualis противоп. potestativa или in potestate posita (l. 6 C. 6, 27. 1. 1 §7 C. 6, 51);) в учении о вознаграждении убытков casus обоз. всякое случайное событие, причиняющее вред, за который однако ж никто не отвечает: naufragium, ruina, incendium vel alius similis casus;novus c. successionis (pr. J. 3, 11).
c. major (1. 6 § 9. 1. 7 pr. D. 2, 13);
eos casus fortuitos non praestare, прот. dolus и culpa (1. 18 pr. D. 13, 6. 1. 1. § 35 D. 16, 3);
propter majores casus non teneri (§ 2 J. 3, 14), casum praestare debere (1. 11 D. 3, 5);
damna, quae casu contigerunt (1. 41 § 7 D. 40, 5);
majore casu rem amittere (1. 1 § 4 D. 44, 7), casu interire (1. 22 D. 3, 5), casu magis, quam culpa fieri (1. 52 § 4 D. 9, 2);
magis casibus, quam mandato imputari (1. 26 § 6 D. 17, 1);
4) вооб. несчастие, несчастный случай (1. 1 § 3. 5 D. 3, 1);c) в области уголовного права - всякий несчастный случай, которого не имел в виду виновник вреда (1. 11 § 2 D. 48, 19. 1. 5 § 2 eod. 1. 1 § 3 D. 48, 8. 1. 9 D. 47, 9. 1. 7 § 4 D. 2, 1).
ager casum passus (1. 12 pr. D. 7, 1); (1. 11 § 5 D. 4, 4);
adverso c. laborare (1. 1 pr. D. 4, 6);
cas. adversaque fortuna (1. 83 § 5 D. 45, 1); (1. 23 D. 50, 17);
5) в граммат. cas. sinularis - pluralis, единств., множеств. число (1. 122 D. 50, 16).c. repentinus, внезапная смерть (1. 3 C. 3, 28).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > casus
-
11 ex
(praep.) 1) из, на вопрос - откуда? из чего? напр. ex bonis esse (см. bona s. 5): ex bonis defuncti esse (1. 29 pr. D. 20, 1); (1. 3 § 3 D. 22, 1); (1. 50 § 3 D. 15, 1);ex re alicuius acquirere (см. res. s. 2); (1. 71 § 7 D. 29, 2);
partem ex fundo vindicape (1, 13 § 4 D. 23. 5);
ex pluribus unus (1. 42 D. 26, 7);
alius ex amicis (1. 6 D. 34, 5);
ex duobus reis promittendi s. stipulandi alius, alter (1. 7. 12. 16. 18 D. 45, 2);
ex ea familia (1. 195 § 1 D 50, 16);
ex latere, ex transverso (см.); е contrario, ex diverso (см.); на вопрос: при каком обстоятельстве: rapere ex incendio, ruina, naufragio (1. 1 pr. § 2 D. 47, 9);
2) сообразно, по = secundum: напр. verbum: ex legibus sic accipiendum est: tam ex legum sententia, quam ex verbis (1. 6 § 1 D. 50,16);emere ex auctione (1. 2 § 8 D. 41, 4).
ex lege capere pignus (1. 29 § 7 D. 9, 2);
e lege locationis (1. 1 § 3 D. 43, 9. cf. 1. 51 pr. 1. 60 § 3 D. 19, 2);
ex personis causisque constituere (1. 38 D. 6, 1. cf. 1. 3 § 4 D. 43, 30); (1. 3 § 12 D. 43, 29);
ex animi propositione (1. 3 D. 48, 5. 1. 225 D. 50, 16);
3) при означ. причины, происхождеция, источника, вследствие, из, в: ius civile, quod ex legibus etc. venit;ex voluntate alicuius (1. 8 pr. D. 3, 3. 1. 46 D. 4, 4).
ex iure gentium introdducta bella etc. (1. 5. 7 pr. D. 1, 1);
ex eo appellari quod etc. (1. 4 § 2 D. 1, 5); (1. 1 pr. D. 44, 7);
teneri ex delicto (1. 38 D. 50, 17);
ex dolo alterius (1. 21 § 2 D. 15, 1);
lucrari ex dolo defuncti (1. 1 § 6 D. 2, 10);
ex culра conveniri (1. 41 D. 26, 7);
usuras ex mora exigere (1. 10 § 1 D. 39, 4);
ex emto teneri, agere etc. (см. emere); (1. 3 § 10 D. 26, 10);
causae, ex quibus in integr. restitui potest (1. 51 pr. D. 3, 3);
er iusta causa abesse (1. 31 § 2 D. 3, 5);
ex causa ratio edenda est (1. 1 § 9. 10 D. 2, 13);
ex necessitate fieri (1. 17 D. 23, 1);
ex officio suo facere (1. 4 D. 48, 11); (1. 27 D. 20, 1);
ex vulnere mortuus servus (1. 46 D. 9, 2);
ex corporis vitio accidere (1. 4 § l D. 21, 1);
4) no поводу, по отношению: ex re familiari - de re publica, operis novi nunciatio facta (1. 7 § 14 D. 2, 14); (1. 32 D. 48, 19);ex facto, postfacto (см.).
audire ex interdictis (1. 1 § 6 D. 1, 12);
5) от, при означ. автора, виновника: damnum datum ex coactis ab alio (1. 2 § 12 D. 47, 8);ex asse, ex parte heredem scribere (1. 19 D. 28, 2. 1. 72 D. 28, 5. 1. 142 D. 50, 16); (1. 19 pr. D. 29, 1).
6) от (кем), ex hostibus capere, redimere (1. 20 D. 24, 3. 1. 3 § 21 D. 41, 2);coactus ex fideicommissario (1. 38 § 3 D. 28, 6).
desiderari ex persona aliqua (1. 7 § 2 D. 2, 8);
fideicomm. relinquere ex aliquo (1. 2 D. 32);
7) с, для определения времени, с которого что-нб. ведет свое начало, ex die (см. dies s. 2 а);appellare ex sententia (1. 19 D. 49, 1).
ex eo tempore (1. 39. 42 D. 29, 1);
ex quo;
ex eo, ex quo;
exinde, ex quо (1. 4 § 6 D. 1, 16. 1. 19 § 6 D. 21, 1. 1. 20. 28. § 1. 1. 37 § 2 D. 26, 7);
ex testamenti facti tempore, an ex mortis numerari (1. 41 § 15 D. 40, 5);
heres scriptus ex tempore, противоп. in tempus (1. 19 § 1 D. 29, 1);
ex conditione vel in conditionem heredem facere (1. 15 § 4 eod.);
ex continenti (см. continens s. 2);
e vestigio (см. vestigium s. 4);
ex tempore (см. tempus s, d);
8) для обозначения должности, которую кто-нб. занимал: ex Quaestore sacri palatii (бывший quaestor), ex Praefecto praetorio;ex integro (см. integer s. 4).
ex Consule (C. summa reip. § 2);
ex Magistro officiorum dignitas (1. 1 C. 12, 16).
-
12 e
(praep.) 1) из, на вопрос - откуда? из чего? напр. ex bonis esse (см. bona s. 5): ex bonis defuncti esse (1. 29 pr. D. 20, 1); (1. 3 § 3 D. 22, 1); (1. 50 § 3 D. 15, 1);ex re alicuius acquirere (см. res. s. 2); (1. 71 § 7 D. 29, 2);
partem ex fundo vindicape (1, 13 § 4 D. 23. 5);
ex pluribus unus (1. 42 D. 26, 7);
alius ex amicis (1. 6 D. 34, 5);
ex duobus reis promittendi s. stipulandi alius, alter (1. 7. 12. 16. 18 D. 45, 2);
ex ea familia (1. 195 § 1 D 50, 16);
ex latere, ex transverso (см.); е contrario, ex diverso (см.); на вопрос: при каком обстоятельстве: rapere ex incendio, ruina, naufragio (1. 1 pr. § 2 D. 47, 9);
2) сообразно, по = secundum: напр. verbum: ex legibus sic accipiendum est: tam ex legum sententia, quam ex verbis (1. 6 § 1 D. 50,16);emere ex auctione (1. 2 § 8 D. 41, 4).
ex lege capere pignus (1. 29 § 7 D. 9, 2);
e lege locationis (1. 1 § 3 D. 43, 9. cf. 1. 51 pr. 1. 60 § 3 D. 19, 2);
ex personis causisque constituere (1. 38 D. 6, 1. cf. 1. 3 § 4 D. 43, 30); (1. 3 § 12 D. 43, 29);
ex animi propositione (1. 3 D. 48, 5. 1. 225 D. 50, 16);
3) при означ. причины, происхождеция, источника, вследствие, из, в: ius civile, quod ex legibus etc. venit;ex voluntate alicuius (1. 8 pr. D. 3, 3. 1. 46 D. 4, 4).
ex iure gentium introdducta bella etc. (1. 5. 7 pr. D. 1, 1);
ex eo appellari quod etc. (1. 4 § 2 D. 1, 5); (1. 1 pr. D. 44, 7);
teneri ex delicto (1. 38 D. 50, 17);
ex dolo alterius (1. 21 § 2 D. 15, 1);
lucrari ex dolo defuncti (1. 1 § 6 D. 2, 10);
ex culра conveniri (1. 41 D. 26, 7);
usuras ex mora exigere (1. 10 § 1 D. 39, 4);
ex emto teneri, agere etc. (см. emere); (1. 3 § 10 D. 26, 10);
causae, ex quibus in integr. restitui potest (1. 51 pr. D. 3, 3);
er iusta causa abesse (1. 31 § 2 D. 3, 5);
ex causa ratio edenda est (1. 1 § 9. 10 D. 2, 13);
ex necessitate fieri (1. 17 D. 23, 1);
ex officio suo facere (1. 4 D. 48, 11); (1. 27 D. 20, 1);
ex vulnere mortuus servus (1. 46 D. 9, 2);
ex corporis vitio accidere (1. 4 § l D. 21, 1);
4) no поводу, по отношению: ex re familiari - de re publica, operis novi nunciatio facta (1. 7 § 14 D. 2, 14); (1. 32 D. 48, 19);ex facto, postfacto (см.).
audire ex interdictis (1. 1 § 6 D. 1, 12);
5) от, при означ. автора, виновника: damnum datum ex coactis ab alio (1. 2 § 12 D. 47, 8);ex asse, ex parte heredem scribere (1. 19 D. 28, 2. 1. 72 D. 28, 5. 1. 142 D. 50, 16); (1. 19 pr. D. 29, 1).
6) от (кем), ex hostibus capere, redimere (1. 20 D. 24, 3. 1. 3 § 21 D. 41, 2);coactus ex fideicommissario (1. 38 § 3 D. 28, 6).
desiderari ex persona aliqua (1. 7 § 2 D. 2, 8);
fideicomm. relinquere ex aliquo (1. 2 D. 32);
7) с, для определения времени, с которого что-нб. ведет свое начало, ex die (см. dies s. 2 а);appellare ex sententia (1. 19 D. 49, 1).
ex eo tempore (1. 39. 42 D. 29, 1);
ex quo;
ex eo, ex quo;
exinde, ex quо (1. 4 § 6 D. 1, 16. 1. 19 § 6 D. 21, 1. 1. 20. 28. § 1. 1. 37 § 2 D. 26, 7);
ex testamenti facti tempore, an ex mortis numerari (1. 41 § 15 D. 40, 5);
heres scriptus ex tempore, противоп. in tempus (1. 19 § 1 D. 29, 1);
ex conditione vel in conditionem heredem facere (1. 15 § 4 eod.);
ex continenti (см. continens s. 2);
e vestigio (см. vestigium s. 4);
ex tempore (см. tempus s, d);
8) для обозначения должности, которую кто-нб. занимал: ex Quaestore sacri palatii (бывший quaestor), ex Praefecto praetorio;ex integro (см. integer s. 4).
ex Consule (C. summa reip. § 2);
ex Magistro officiorum dignitas (1. 1 C. 12, 16).
-
13 facere
делать: 1) совершать известное действие, quae facta contra bonos mores fiunt, nec facere nos posse credendum, est (1. 15 D. 28, 7. 1. 102. D. 50, 17);2)особ., как предмет обязательства, обозначает в обширнейшем смысле а) всякое действие, т. е. состоящее как в даче какой-либо вещи или предоставлении пользования оною, так и в оказании какой-либо услуги или помощи (1. 218 D. 50, 16. cf. 1. 175 eod.); отсюда обозн. также исполнение обязательства, состоящее in praestando, solvendo: facere posse = solvendo esse (1. 8. 9. D. 12, 6. l. 23 pr. I. 81. D. 17, 2. 1. 18 § 1. 1. 28. 54. D. 24. 3 1. 1 § 1 D. 42, 7. I. 21. D. 46, 3. 1. 63 § 7. 1. 68 § 1 D. 17, 2);facere contra s. adversus legem, SCtum, voluntatem defuncti etc. (см. adversus s. 1., contra s. 1. 1. 9 § 8. D. 4, 2. 1. 3 D. 1, 1. 1. 55. D. 50, 17).
centum tautum facere posse (1. 82 D. 35, 2);
quatenus facere potest debitor (1. 49 D. 2, 14. l. 3 pr. D. 13, 5. 1. 63 D. 17, 2. 1. 36 D. 24, 3. 1. 33 pr. D. 39, 5. 1. 16- 25 D. 42, 1. 1. 35 pr. D. 3, 5);
nihil vel minus facere posse (1. 1 § 43 D. 16, 3);
facere iudicatum (1. 45 § 1. D. 5, 1. 1. 42 pr. D. 12, 1. 1. 45. D. 46, 1);) в более тесном смысле обозн. всякое действие, которое не вмещает в себе понятия dandi, т. е. передачи предмета в собственность другого лица (см. s. 1. с), противоп. dare;
3) совершать, причинять, fac. homicidium (1. 1 § 21. D. 48,18. I. 28 § 15 D. 48, 19), stuprum, adulterium (1. 12 D. 48, 6), furtum (1. 7 pr. 1. 18. 19 § 6. I. 23 D. 47, 2);
si nox furtum faxsit (L. XII tab. VIII, 11), si servus furtum faxit (1. c. XII. 3), cum nexum faciet (1. c. VI. 1);
damnum (1. 151 D. 50, 17), pauperiem, iniuriam (1. 1 pr. § 3 D. 9, 1), si iniuriam faxsit (L. XII, tab. VII, 4);
vim, metum (1. 9 § 1. 8. 1. 14 § 2. 13. 15 D. 4, 2) moram (см.);
4) составлять, fac. testamentum, tabulas testamenti (1. 18 § 1. 1. 19 D. 28, 1), codicillum (1. 19 D. 29, 7. 1 37 § 1 D. 32);
5) заключать, совершать, fac. locationem, venditionem (1. 8 § l D. 42, 5), nomina (1. 9 pr. 13. 2,14. 1. 39 § 14. D. 26, 7. 1. 46. D. 32);
6) facere negotium, причинять неприятности: calumniae causa negotium facere alicui (1. 1 pr. § l 1. 3 § 1. D. 3, 6. 1. 5. pr. D. 37, 15);
7) сделать: locat artifex operam suam, i. e. faciendi necessitatem (1. 22 § 2. D. 19, 2);
opus factum (1. 21 § 1 D. 39, 2);
materia facta (1. 6. D. 6, 1);
argentum, aurum factum (1. 78 § 4 D. 32. 1. 27 D. 34, 2);
8) заниматься: fac. medicinam (1. 26 § 1 D. 38, 1), argentariam (1. 4 § 3. 4 D. 2, 13), artem ludicram, lenocinium (1. 4pr. § l. 2. D. 3, 2);
9) сделать кого чем, possessorem fac. aliquem (1. 22 D. 50, 16. 1. 6 § 5. 1. 13 § 5. D. 3, 2);
suspectum fac. aliquem (1. 2 D. 27, 8);
fieri, делаться, iure institutionis, ex testamento, heres factus (1. 5 D. 28, 6. 1. 68 § 1 D. 30. 1. 40 § 1 D. 1, 7);
sui iuris, paterfamil. factus (1. 2 § 1. 1. 3 D. 14, 5. 1. 3 § 4. 1. 20 D. 14, 6);
pubes factus pupillus (1. 4 D. 27, 2);
annorum XIV factus (1. 22 pr. D. 36, 2);
furiosus mentis compos factus (1. 47 D. 29, 2. 1. 2 § 11. D. 38, 17);
liber servus factus (1. 1 § 4. eod. 1. 38 pr. D. 46, 3);
fundus sacer factus (1. 91 § 1 D. 45, 1. 1. 3 § 8 D. 12, 4. 1. 55 D. 35. 1. 1. 2 D. 39, 6. 1. 24 D. 3, 5);
fundum facere emtoris (1. 25 § 1 D. 18, l);- делать, facit totum voluntas defuncti (1. 35 § 3 D. 28, 5);
facere dodrantem, quadrantem bonorum (см. dodrans);
10) творить, установлять, назначать, fac. ius (1. 40 D. 1. 3);
fac. plures gradus heredum (1. 36 pr. D. 28, 6);
dotem fac. alicui (1. 49 D. 23, 3);
curatores (1. 9 D. 27, 10);
ad actionem procurator factus (1. 13 pr. D. 2, 14);
11) употреблять, издерживать, fac. alimenta in aliquem (1. 5 § 14 D. 25, 3. 1. 19 § 2 D. 36, 1), fac. impensas (см.);
12) = agere s. 2: annum in fuga facere (1. 14 § 1. D. 40, 7);
13) оценивать, magni, parvi facere (1. 4 § 6 D. 1, 16. 1. 1 § 10 D. 43, 24. 1. 16. C. 10, 31); - 14) = experiri, иметь: fac. lucrum (см.), damnum, потерпеть (1. 56 D. 30. 1. 26 D. 39, 2);
vitium facere. испортиться (1. 32 eod. 1. 10 § 1 D. 14, 2);
abortum facere (см.);-15) противоп. immittere, на недвижимом имуществе, на земле другого лица делать какие-нб. перемены, постройки (1. 1 pr. D. 43, 6. 1. 2 pr. D. 43, 8. 1. 1 pr. D. 43, 12).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > facere
-
14 individuus
1) неделимый, factum indiv., veluti iter fieri, прот. quod divisionem recipit (1. 4 § 1. 1. 72 pr. D. 45 1. cf. l. 80 § 1 D. 35; 2);ususfr., qui dividi potest (1. 1 § 9 eod.);
unum atque indiv. viae ius (1. 6 § 1 D. 8, 6);
2) неразделенный, communis et indiv. hereditas (1. 3 C. 7, 34. § 1 J. 1, 9).indiv. officium (1. 46 § 1 D. 26, 7. 1. 11 pr. 1. 13 D. 50, 81).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > individuus
-
15 ius
1) право, a) в объективном смысле б) обнимает собой правила и нормы, определяющие порядок совместной жизни людей - это, так сказать, norma agendi, Rechtsordnung, Gesetz, Ge und Verbot): iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere (1. 10 § 1 D. 1, 1. 1. 40 D. 1, 3. 1. 2 D. 1, 4. 1. 32 pr. D. 1, 3. 1. 6 § 1 D. 1, 1. cf. § 3. 9 J. 1, 2);ius naturale, gentium, civile;
ius legitimum, solenne - honorarium, praetorium;
ius publicum - privatum;
iuris auctoritas (см. s. 3.), ratio (см.), forma (см. 1. e.);
observatio et lex iuris (1. 14 pr. D. 29, 7);
iuris ignorantia, error (см.), dubitatio (1. 85 § 2 D. 50, 17. 1. 2 § 43. D. 1, 2. 1. 2 § 11 eod. 1. 9 D. 1, 3);
quid iuris sit? (1. 11 D. 18, 6. 1. 7 § 2 D. 20, 5. 1. 18 pr. D. 24, 1. 1. 30 D. 26, 2);
id iuris est (1. 5 D. 13, 7);
hoc s. eo iure utimur (1. 4 D. 2, 15. 1. 7 D. 28, 2. 1. 4 pr. D. 28, 6. 1. 152 pr. D. 50, 17);
iure (non) valere (1. 54 D. 12, 6. 1. 31 pr. D. 39, 5. 1. 8 § 2 D. 29, 7. 1. 31 D. 28, 2. 1. 1 D. 5, 3. 1. 2 § 1 D. 29, 3. 1. 12 § 1 D. 37, 4. 1. 1 D. 28, 3. 1. 5 pr. 1. 24 D. 34, 9. 1. 6 pr. D. 48, 10. 1. 25 pr. 1. 38 D. 1, 7. 1. 3 § 1 D. 26, 2. 1. 39 § 2 D. 26, 7);
iure quaesiti liberi прот. vulgo quaes. (1. 18 D. 38, 2); (l. 34 § 1 D. 23, 2. 1. 100 D. 50, 17. 1. 127 § 5 D. 45, 1);
iure vindicare (1. 56 D. 26, 7. 1. 34 § 1 D. 4, 4. 1. 30 D. 42, 5);
iure solutione liberari (1. 88 D. 46, 3. 1. 60 D. 46, 1);
ipso iure (см. ipse s. c. 1. 19 D. 49, 1. 1. 1 pr. D. 47, 10. cf. 1. 3 D. 1, 1. 1. 5 § 1 D. 9, 2. 1. 1 pr. 1. 20 § 11 D. 39, 1);
iure licito - per iniuriam (1. 3 § 1 D. 4, 2); в) правило, положение, источник права, lege vel quo alio iuri agere etc. (1. 3 D. 1, 14. 1. 131 § 1 D. 5, 16. 1. 5 pr. D. 22, 3. 1. 45 pr. D. 23, 2. 1. 82 D. 50, 17. 1. 52 § 3 D. 2, 14);
ius S Cti inducere (1. 3 § 2 D. 38, 4);
iura condere, reddere, interpretari (§ 8 J. 1, 2. 1. 2. 10. 13. D. 1, 2. 1. 2 § 8 eod.);
scripta iura (1. 35 D. 1, 3. 1. 1 D. 12, 1. 1. 2 D. 29, 1);
vetustatis iura (1. 4 § 2 C. 6, 38); г) право в силу судебного решения, ius facit pronunciatio (1. 50 § 1 D. 30);
ius fieri ex sententia iudicis (1. 17 § 1 D. 5, 2);
si perlusorio iudicio actum sit - an ius faciat iudex? (1. 14 pr. D. 49, 1); д) особ. обоз. ius правило гражд. права против. преторскому праву (Gai. II. 32); отсюда ipso iure, уже по гражд. праву (см. ipse s. 3); (1. 60 D. 41, 1. 1. 1 pr. D. 7, 4. 1. 1 § 1 D. 2, 12). С другой стороны, под ius понимают также преторское право (ius honorarium, praetorium) и ius dicere, statuere, reddere относятся к постановлениям и решениям сановников, которые имели судебную власть (1. 1 D. 2, 1. 1. 10 eod. 1. 14 eod. 1. 18 eod. 1. 20 eod. 1. 1 § 1 D. 2, 3. 1. 2 § 13 D. 1, 2. 1. 26 D. 39, 3. 1. 7 § 2 D. 1, 16. 1. 26 § 4 D. 4, 6. 1, 25 C. 2, 13. 1. 2 § 1 D. 16, 1. 1. 16 D. 1, 18);
ius dicere de capite civis rom. (1. 2 § 23 D. 1, 2);
dies, quibus ius Praetor reddit (1. 1 D. 44, 3. 1. 11 D. 1, 1. 1. 1 § 1 D. 2, 2);
iniquum ius adversus aliq. impetrare (1. 3 pr. eod.); е) наука права: ius est ars boni et aequi (1. 1 pr. D. 1, 1. 1. 1 cit. 1. 1 D. 1, 22. 1. 9 § 4 D. 48, 19. 1. 4 D. 50, 13);
b) в субъективном смысле - есть свободная воля человека, способность свободного действия (facultas agendi, Befugniss, Berechtigung): nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet (1. 54. cf. 1. 160 § 2 D. 50, 17);
nullus videtur dolo (s. vim) facere, qui suo iure utitur (1. 55. 155 § 1 eod. 1. 175 § 1 eod.);
ius suum conservare (1. 41 D. 1; 3);
nihil iuris habere (1. 49 D. 5, 3. 1. 15 D. 40, 4. 1. 15 § 33 D. 39, 2. 1. 181 D. 50, 16. 1. 21 § 1 D. 20, 4. 1. 78 § 4 D. 31. 1. 30 pr. D. 39, 2. 1. 13 § 1. 1. 19 pr. eod. 1. 25 D. 8, 6. cf. 1. 1 § 19 D. 43, 20);
ius in rem habere (1. 20 D. 32. 1. 1 pr. B. 13, 3);
iuris velut possessor (1. 18 § 1 D. 5, 3);
iura praediorum = servitutes (1. 1 § 1 D. 1, 8. 1. 2. 6 D. 8, 2. 1. 3 D. 8, 6. 1. 11 § 3 D. 20, 1. 1. 86 D. 50, 16. 1, 23 eod.);
viam aut aliquod ius fundi emere (1. 20 D. 8, 1);
ius crediti, debiti (1. 12 § 2. 1. 13 D. 4, 2. 1. 21 § 1 D. 29, 5);
us hereditarium (см.);
ius testandi, testamenti faciendi (1. 6 pr. D. 28, 1. 1. 13 § 2 D. 36, 1);
ius donandi, vendendi, concedendi (1. 163 D. 50, 17. 1. 32 D. 23, 2. 1. 4 D. 40, 10. 1. 14 D. 1, 7);
sui iuris persecutio (1. 46 D. 2, 14);
iuris experiundi causa vocare (1. 1 D. 2, 14); обоз. тк. совокупность всех имущественных прав известного лица: succedere, successio in ius demortui, in omne s. universum ius (1. 13 § 1 D. 21, 3. 1. 37 D. 29, 2. 1. 3 pr. D. 37, 1. 1. 11 D. 44, 3. 1. 24 D. 50, 16. 1. 128 § 1 D. 50, 17. 1. 9 § 12 D. 28, 5. § 11 J. 2, 20);
c) = potestas, quaedam personae sui iuris sunt;
quaedam alieno iuri subiectae (pr. J. 1, 8. 1. 1 pr. D. 1, 6. 1. 3 § 3 D. 24, 1. 1. 5 § 6 D. 26, 8. 1. 7 pr. D. 4, 5. 1. 14 § 3 D. 36, 2. 1. 50 pr. § 4 D. 32. 1. 38 pr. D. 38, 2);
proprii i. constitutus (1. 15 C. 5, 3);
d) = status напр. emancipari a patre adoptivo, atque ita pristinum ius recuperare (1. 33 cf. 1. 18 D. 1, 7);
2) = iudicium, суд (как место) (1. 11 D. 1, 1. 1. 4 § 1 D. 11, 1); напр. in ius vocare (tit. D. 2, 4 7);e) = conditio s. 1, causa s. 5.напр. ius actoris deterius facere, прот. in eadem causa sistere (1. 1 § 1 D. 2, 9. 1. 126 D. 50, 16. 1. 15 D. 13, 7. 1. 29 § 2 D. 20, 1. 1. 8 D. 33, 10. 1. 12 § 42 D. 33, 7): f) отношение (1. 12 D. 1, 1. 1. 23 D. 1, 7).
produci (1. 5 § 2 D. 2, 7. 1. 23 § 4 D. 28, 5);
ad quem de ea re ius s. in iure aditum erit (1. 6 D. 2, 12. 1. 2 § 1 D. 16, 1);
in iure sisti (1. 4 pr. D. 2, 4. 1. 1 § 2. 8 D. 3, 1. tit. D. 11, 1);
respondere (1. 26 § 3. 1. 27 § 1 D. 9, 4);
confiteri (1. 1 § 7 D. 38, 5. 1. 29 § 1 D. 39, 5. 1. 56 D. 42, 1);
pecuniam offerre (1. 56 § 1 D. 17, 1);
3) = iudicium, судебное рассмотрение дела, dies, in quibus debent iura differri (1. 7 C. 3, 12)in iure cedere, cessio (см. cedere s. 3. 1. 9 D. 42, 3).
-
16 possum
См. также в других словарях:
licet dispositio de interesse future sit inutilis, tamen potest fieri declaratio prscedens quae sortiatur effectum, interveniente novo actu — /laysat disp3zish(iyX>w diy intaresiy fyuwt(y)urow sit inyuwtsbs, teyman powtsst fayaray deklareysh(iy)ow prasiydenz kwiy sorshiyeytar afektam, intarviyniyentiy nowvow skt(y)uw/ Although the grant of a future interest be inoperative, yet a… … Black's law dictionary
licet dispositio de interesse future sit inutilis, tamen potest fieri declaratio prscedens quae sortiatur effectum, interveniente novo actu — /laysat disp3zish(iyX>w diy intaresiy fyuwt(y)urow sit inyuwtsbs, teyman powtsst fayaray deklareysh(iy)ow prasiydenz kwiy sorshiyeytar afektam, intarviyniyentiy nowvow skt(y)uw/ Although the grant of a future interest be inoperative, yet a… … Black's law dictionary
Alienatio licet prohibeatur, consensu tamen omnium in quorum favorem prohibita est, potest fieri — While alienation may be restrained, yet it may be made with the consent of all those in whose favor it was restrained. The maxim is one of the common law, and the principle of it is no less applicable in equity. See Seip s Estate, 1 Pa Dist 26 … Ballentine's law dictionary
nullo modo fieri potest — index impossible Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
quod fieri non potest — index impossible Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
Quoniam non potest id fieri, quod vis… — См. Живи не так, как хочется, а как Бог велит … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Factum fieri infectum non potest. — См. Что о том тужить, чего нельзя воротить … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
frustra fit per plura, quod fieri potest per pauciora — /frastra fit par pl(y)ura, kwod fayaray powtast par posiyora/ That is done to no purpose by many things which can be done by fewer. The employment of more means or instruments for effecting a thing than are necessary is to no purpose … Black's law dictionary
de materia in exitu, of the matter in issue. In expositione instrumentorum, mala grammatica, quod fieri potest, vitanda est — /in ekspszishiyowniy instramantoram, maela gramaetaka, kwod fayaray powtast, vataenda est/ In the construction of instruments, bad grammar is to be avoided as much as possible … Black's law dictionary
frustra fit per plura, quod fieri potest per pauciora — /frastra fit par pl(y)ura, kwod fayaray powtast par posiyora/ That is done to no purpose by many things which can be done by fewer. The employment of more means or instruments for effecting a thing than are necessary is to no purpose … Black's law dictionary
de materia in exitu, of the matter in issue. In expositione instrumentorum, mala grammatica, quod fieri potest, vitanda est — /in ekspszishiyowniy instramantoram, maela gramaetaka, kwod fayaray powtast, vataenda est/ In the construction of instruments, bad grammar is to be avoided as much as possible … Black's law dictionary