Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

picturam+pm

  • 1 pictura

    pictūra, ae, f. [pingo], painting, the art of painting.
    I.
    Lit.:

    una est ars ratioque picturae,

    Cic. de Or. 3, 7, 26; 1, 16, 73; id. Brut. 18, 70; App. Mund. p. 66, 23.—
    B.
    In partic., a painting of the face, Plaut. Most. 1, 3, 105.—
    C.
    Transf., concr., a painting, picture (cf. tabula):

    et si qua inutilis pictura sit, eam vendat,

    Plaut. As. 4, 1, 10; Cic. Or. 11, 36: nego ullam picturam neque in tabulis neque textilem fuisse, quin conquisierit, id. Verr. 2, 4, 1, § 1:

    accedant statuae et picturae,

    Sen. Ep. 16, 8:

    positae sunt picturae Herculis liberos occidentis,

    id. Contr. 5, 34, 14:

    statuas et picturas avehere,

    Tac. A. 16, 23:

    dicitur tabulam picturae cedere,

    Gai. Inst. 2, 78.—Of embroideries:

    textilibus picturis,

    Lucr. 2, 35.—Of paintings in Mosaic, Verg. Cul. 64.—Of a carving in relief:

    et sculpsit in eis picturam cherubim,

    Vulg. 3 Reg. 6, 32.—
    II.
    Trop., a painting, picture in words:

    animum ab istā picturā imaginibusque virtutum traducere,

    Cic. Tusc. 5, 5, 14: Homerum tradunt caecum fuisse;

    at ejus picturam, non poësin videmus,

    id. ib. 5, 39, 114.

    Lewis & Short latin dictionary > pictura

  • 2 subduco

    subdūco, ĕre, duxi, ductum - tr. -    - parf. sync. subduxti, Ter. Eun. 795; inf. subduxe Varr. R. 2, 1, 6.    - voir subductus    - tirer de bas en haut. [st1]1 [-] soulever.    - subducere sursum, Plaut. Aul 366: amener en haut. --- cf. Cato, Agr. 157, 15.    - subducere cataractam funibus, Liv. 27, 28, 10: soulever la herse avec des cordages.    - subductis tunicis, Hor. S. 1, 2, 26: les tuniques étant retroussées.    - subducere supercilia, Sen. Ep. 48, 5: relever, froncer les sourcils. [st1]2 [-] amener les vaisseaux sur le rivage.    - subducere naves in aridum, Caes. BG. 4, 29, 2: amener les vaisseaux au sec sur le rivage.    - subductis navibus, Caes. BG. 5, 11, 7: les navires étant tirés sur le rivage. --- cf. Cic. Off. 3, 49.    - navis subducta in terra, Plaut. Most. 738: navire tiré sur le rivage. --- cf. Liv. 45, 42.    - tirer de dessous. [st1]3 [-] retirer de dessous, retirer, soustraire.    - ignem subducere, Cato, Agr. 105, 1: retirer le feu de dessous.    - lapidibus ex turri subductis, Caes. BC. 2, 11, 4: des pierres ayant été retirées à la base de la tour.    - capiti ensem subducere, Virg. En. 6, 524: soustraire une épée du chevet de qqn.    - subducere cibum athletae, Cic. Tusc. 2, 40: retirer la nourriture à un athlète.    - rerum fundamenta subducere, Cic. Fin. 4, 42: saper les fondements des choses.    - cubiculum subductum ventis, Plin. 2, 17, 10: chambre soustraite aux vents. [st1]4 [-] retirer, emmener.    - subducere copias in proximum collem, Caes. BG. 1, 22, 3: retirer les troupes sur la plus proche colline [à la fois retraite et montée]. --- cf. Sall. J. 98, 4.    - cohortes e dextro cornu subductae, Liv. 27, 48, 13: cohortes tirées de l'aile droite.    - subducere aliquem periculo, Vell. 2: soustraire qqn au danger.    - nos manum ferulae subduximus, Juv. 1, 15: **nous avons retiré la main à la férule** = nous avons esquivé la férule en retirant la main.    - subducere rem judicio, Dig. 10, 2, 14: retirer une affaire du rôle.    - lac subducitur agnis, Virg. B. 3: le lait est enlevé aux agneaux.    - subducere in primam aciem, Sall. C. 59, 3: faire passer des soldats au premier rang.    - subduci, Liv.: se replier, battre en retraite.    - cf. Liv. 22, 48 ; 44, 37, etc. [st1]5 [-] retirer secrètement, enlever à la dérobée, furtivement.    - furto obsides subducere, Liv. 9, 11, 6: soustraire furtivement des otages.    - alicui anulum subducere, Plaut. Curc. 360: soustraire un anneau à qqn.    - post ignem aetheria domo subductum, Hor. O. 1, 3, 30: après que le feu eut été dérobé au ciel.    - de circulo se subducere, Cic. Q. 3 4, 1: s'éclipser du groupe.    - clam se subducere ab custodibus, Nep. Alc. 4, 4: se dérober secrètement à ses gardiens.    - subducit se pedibus terra, Lucr. 1, 1106: la terre manque sous les pieds.    - fons nascitur simulque subducitur, Plin. Ep. 5, 6, 39: la source jaillit et se perd aussitôt.    - cum eo te clam subduxti, Ter. Eun. 4, 7, 25: tu t'es discrètement retirée avec lui. [st1]6 [-] compter, calculer, supputer.    - subducere ratiunculam, Plaut. Cap. 192, etc., ou rationem Fin. 2, 78: faire un compte, calculer, supputer.    - rationibus subductis summam feci cogitationum mearum, Cic. Fam. 1, 9, 10: ayant tout calculé, j'ai fait la somme de mes pensées.    - subducamus summam, Cic. Att. 5, 21, 11: calculons le montant total.    - voluptatum calculis subductis, Cic. Fin. 2, 60: en faisant la supputation des plaisirs.    - hoc quid intersit, certe habes subductum, Cic. Att. 5, 21, 13: la différence, certes tu en as le calcul tout fait.    - absol. adsidunt, subducunt, Cic. Att. 5, 21, 12: ils s'assoient, ils font le calcul. [st1]7 [-] doubler (un vêtement).    - tandem venit hiems; sumptum est aliud pileum: mutavit ille picturam; sumpta est vestis hiberna pellibus subducta: pinxit novam vestem, Erasm. Cic.: enfin voici l’hiver: (Murion) prend un autre bonnet: notre peintre modifie son tableau ! Murion prend une veste d’hiver, doublée de fourrure: il peint la nouvelle veste !
    * * *
    subdūco, ĕre, duxi, ductum - tr. -    - parf. sync. subduxti, Ter. Eun. 795; inf. subduxe Varr. R. 2, 1, 6.    - voir subductus    - tirer de bas en haut. [st1]1 [-] soulever.    - subducere sursum, Plaut. Aul 366: amener en haut. --- cf. Cato, Agr. 157, 15.    - subducere cataractam funibus, Liv. 27, 28, 10: soulever la herse avec des cordages.    - subductis tunicis, Hor. S. 1, 2, 26: les tuniques étant retroussées.    - subducere supercilia, Sen. Ep. 48, 5: relever, froncer les sourcils. [st1]2 [-] amener les vaisseaux sur le rivage.    - subducere naves in aridum, Caes. BG. 4, 29, 2: amener les vaisseaux au sec sur le rivage.    - subductis navibus, Caes. BG. 5, 11, 7: les navires étant tirés sur le rivage. --- cf. Cic. Off. 3, 49.    - navis subducta in terra, Plaut. Most. 738: navire tiré sur le rivage. --- cf. Liv. 45, 42.    - tirer de dessous. [st1]3 [-] retirer de dessous, retirer, soustraire.    - ignem subducere, Cato, Agr. 105, 1: retirer le feu de dessous.    - lapidibus ex turri subductis, Caes. BC. 2, 11, 4: des pierres ayant été retirées à la base de la tour.    - capiti ensem subducere, Virg. En. 6, 524: soustraire une épée du chevet de qqn.    - subducere cibum athletae, Cic. Tusc. 2, 40: retirer la nourriture à un athlète.    - rerum fundamenta subducere, Cic. Fin. 4, 42: saper les fondements des choses.    - cubiculum subductum ventis, Plin. 2, 17, 10: chambre soustraite aux vents. [st1]4 [-] retirer, emmener.    - subducere copias in proximum collem, Caes. BG. 1, 22, 3: retirer les troupes sur la plus proche colline [à la fois retraite et montée]. --- cf. Sall. J. 98, 4.    - cohortes e dextro cornu subductae, Liv. 27, 48, 13: cohortes tirées de l'aile droite.    - subducere aliquem periculo, Vell. 2: soustraire qqn au danger.    - nos manum ferulae subduximus, Juv. 1, 15: **nous avons retiré la main à la férule** = nous avons esquivé la férule en retirant la main.    - subducere rem judicio, Dig. 10, 2, 14: retirer une affaire du rôle.    - lac subducitur agnis, Virg. B. 3: le lait est enlevé aux agneaux.    - subducere in primam aciem, Sall. C. 59, 3: faire passer des soldats au premier rang.    - subduci, Liv.: se replier, battre en retraite.    - cf. Liv. 22, 48 ; 44, 37, etc. [st1]5 [-] retirer secrètement, enlever à la dérobée, furtivement.    - furto obsides subducere, Liv. 9, 11, 6: soustraire furtivement des otages.    - alicui anulum subducere, Plaut. Curc. 360: soustraire un anneau à qqn.    - post ignem aetheria domo subductum, Hor. O. 1, 3, 30: après que le feu eut été dérobé au ciel.    - de circulo se subducere, Cic. Q. 3 4, 1: s'éclipser du groupe.    - clam se subducere ab custodibus, Nep. Alc. 4, 4: se dérober secrètement à ses gardiens.    - subducit se pedibus terra, Lucr. 1, 1106: la terre manque sous les pieds.    - fons nascitur simulque subducitur, Plin. Ep. 5, 6, 39: la source jaillit et se perd aussitôt.    - cum eo te clam subduxti, Ter. Eun. 4, 7, 25: tu t'es discrètement retirée avec lui. [st1]6 [-] compter, calculer, supputer.    - subducere ratiunculam, Plaut. Cap. 192, etc., ou rationem Fin. 2, 78: faire un compte, calculer, supputer.    - rationibus subductis summam feci cogitationum mearum, Cic. Fam. 1, 9, 10: ayant tout calculé, j'ai fait la somme de mes pensées.    - subducamus summam, Cic. Att. 5, 21, 11: calculons le montant total.    - voluptatum calculis subductis, Cic. Fin. 2, 60: en faisant la supputation des plaisirs.    - hoc quid intersit, certe habes subductum, Cic. Att. 5, 21, 13: la différence, certes tu en as le calcul tout fait.    - absol. adsidunt, subducunt, Cic. Att. 5, 21, 12: ils s'assoient, ils font le calcul. [st1]7 [-] doubler (un vêtement).    - tandem venit hiems; sumptum est aliud pileum: mutavit ille picturam; sumpta est vestis hiberna pellibus subducta: pinxit novam vestem, Erasm. Cic.: enfin voici l’hiver: (Murion) prend un autre bonnet: notre peintre modifie son tableau ! Murion prend une veste d’hiver, doublée de fourrure: il peint la nouvelle veste !
    * * *
        Subduco, subducis, penul. prod. subduxi, subductum, subducere. Iuuenal. Mettre dessoubs.
    \
        Subducere. Cato. Soubtraire et retirer, Oster de dessoubs.
    \
        Tempus est subducere hinc me. Plaut. De me retirer d'ici.
    \
        Aurum subducitur terrae. Ouid. On fouille et tire on l'or hors de terre.
    \
        Subducere cibum athletae. Cic. Ne luy bailler que manger, Luy soubtraire la viande.
    \
        Colla subducere oneri. Ouid. Oster le col de dessoubs la charge, Se descharger.
    \
        Subducere lac agnis. Virgil. Sevrer les agneauls.
    \
        Memoriam tempus interpositum subduxit. Seneca. Le temps en a osté et faict perdre la memoire, L'a faict oublier.
    \
        Morti subducere aliquem. Claud. Oster et delivrer du peril de mort.
    \
        Pugnae subducere aliquem. Virgil. Le tirer hors du combat.
    \
        Terra se pedibus raptim subducit. Lucret. Se soubtrait et oste de dessoubs les pieds.
    \
        Qua se subducere colles incipiunt. Virgil. Commencent à s'applanir et applatir ou abbaiser et perdre leur haulteur.
    \
        Subducere. Martial. Oster par larcin, Desrobber, Prendre furtivement et à la desrobbee.
    \
        Subducere pallium lapsum a cubito. Martial. Lever et emporter furtivement et desrobber.
    \
        Subducere. Plin. iunior. Mener en hault.
    \
        Subducere copias in collem satis arduum. Liu. Mener sus.
    \
        Subducere naues. Virgil. Tirer et mener à port, Mettre à terre.
    \
        Subducere sursum e puteo. Plaut. Tirer en hault.
    \
        Subducere supercilia. Seneca. Haulcer et froncer les sourcils.
    \
        Vultu subducto procedere. Propert. Severe et renfrongné.
    \
        Subducere animam. Cato. Retirer son haleine.
    \
        Subducere succum aliquem naribus. Plinius. Attirer par les narines.
    \
        Subducere aliquem. Plaut. Tromper et decevoir aucun.
    \
        Subducere aliquem dictis. Terent. Circonvenir et decevoir aucun par belles parolles.
    \
        Subducere cum hoc nomine RATIO, significat computare, quod et inire, et habere, et facere rationem dicimus. Plaut. Compter, Rapporter le chapitre des receptes au chapitre des mises.
    \
        Inita et subducta ratione scelera meditari. Cicero. De faict a pensé.
    \
        Subducere calculos voluptatum. Cic. Compter combien de voluptez et de plaisirs on peult recevoir.
    \
        Numerum stellarum subducere. Catul. Nombrer les estoilles, Compter le nombre, et combien il est d'estoilles.
    \
        Subducere summam. Cicero. Sommer une somme en deduisant et rabbatant.
    \
        Subducere, non adiecto nomine RATIO. Cic. Compter, Faire un compte et calcul.
    \
        Subducere fundamenta alicuius rei. Cicero. Oster les fondements.

    Dictionarium latinogallicum > subduco

  • 3 abalieno

    ab-aliēno, āvī, ātum, āre
    1) отчуждать, уступать, передавать (agros C; praedium Dig); продавать ( picturam Pl)
    3) умерщвлять, атрофировать ( abalienata membra Q)
    5) делать равнодушным, отталкивать, отвращать ( aliquem ab aliquā re C)

    Латинско-русский словарь > abalieno

  • 4 inuro

    in-ūro, ussī, ustum, ere
    1) выжигать (энкаустическим способом) ( picturam PM); прожигать, (неровно) просверливать ( foramen Col)
    2) опалять, обжигать, сжигать ( loca inusta Lcr); высушивать (ros inustus sole PM)
    4) разукрашивать (aliquid calamistris C, Su)
    5) налагать клеймо, клеймить (i. notam turpitudinis vitae alicujus C)
    i. alicui ignominiam C — клеймить кого-л. позором
    6) запечатлевать, укоренять ( odium inustum animis hominum C)
    8) причинять (alicui dolorem C; plurima mala rei publicae C); навязывать, вводить, внедрять ( leges C). — см. тж. inusta и inustus

    Латинско-русский словарь > inuro

  • 5 transcribo

    trānscrībo, scrīpsī, scrīptum, ere [ trans + scribo ]
    2) передавать, уступать (aliquid alicui V, O)
    3) записывать, зачислять ( aliquem in viros Sen); приписывать, причислять
    4) копировать (sc. picturam PM)

    Латинско-русский словарь > transcribo

  • 6 abalieno

    ab-aliēno, āvī, ātum, āre, durch Weggeben an einen anderen entfremden, I) eig.: a) übh. entfremden = entfernen, trennen, istuc crucior, a viro me tali abalienarier, Plaut.: nisi mors meum animum abs te abalienaverit, Plaut.: nato mox et abalienato Iove, Tert. ad nat. 2, 12. – b) in bezug auf den Besitz einer Sache sich entäußern, eine Sache abtreten, veräußern (Ggstz. conservare), agrum, Sen.: agros populi, Cic.: vectigalia (die Staatsgefälle), Cic.: quatriduo picturam, Plaut.: ea vendidisse atque abalienasse, Cic.: nutricem (die Ernährerin = den Acker) ab alqo, Plaut.: alqd ab se, Inscr. – c) Körperteile dem Körper entfremden, absterben machen; dah. abalienatus, abgestorben, abalienata morbis membra, Quint.: abalienata pars, Scrib. – c) die Sinne entfremden = betäuben, sensus, mentem, Scrib. 192 (aber ab mente abalienari, Scrib. 181). – II) übtr.: 1) übh. entfernen, abalienati iure civium, des Bürgerrechtes beraubt, Liv. 22, 60, 15. – 2) Neigung u. Gemüt entfremden, abwendig-, abspenstig machen von usw., gleichgültig machen gegen usw. (Ggstz. alqm amicum facere), alqm, Cic.: animum, Cic.: m. ab u. Abl., alqm ab alqo, Cic.: voluntatem alcis ab alqo, Cic.: ab sensu rerum suarum animos, Liv.: m. bl. Abl., homines suis rebus, Nep.: m. Dat. pers., Gentium alci, Liv.: colonos Romanis, Liv. – / Paragog. Infinitiv Präs. Pass. abalienarier, Plaut. merc. 457; mil. 1321; trin. 557. – Nbf. abaleno, Corp. inscr. Lat. 6, 14930.

    lateinisch-deutsches > abalieno

  • 7 cera

    cēra (spätlat. auch caera), ae, f. (verwandt mit

    κηρός), das Wachs, I) eig.: cera Tarentina, Varr. fr.: alba, Plin.: flava, Ov.: mollissima, Cic.: si omnis cera commutabilis esset, nihil esset cereum, quod commutari non posset, Cic. – Plur., ceras excudere (von Bienen), das Wachs zu Zellen bilden, Verg.: suum quaeque plebs (apium) morem figurandi ceras fingendique servant, Col.: aures occludere ceris, um nicht zu hören, Amm. 29, 2, 14. – Bes. gebraucht zum Bestreichen usw. der Leichen, damit sie sich lange halten, alqm cerā circumlinere, Cic.: alqm cerā circumfundere, Nep. – zum Überziehen der Stimmtäfelchen und Schreibtafeln, ceratam unicuique tabellam dari cerā legitimā, non illā infami ac nefariā, Cic. – zum Bilden von Figuren, fingere e cera solitum esse, ein Wachsbildner (Wachsbossierer) gewesen sein, Cic.: ceris fingendis (Wachsmassen zu Figuren bilden, Wachsfiguren bilden, in Wachs bossieren) et aere fundendo procudendoque oblectari, Iustin.: expressi cerā vultus, Plin.: fictae cerā icones, Plin. – bes. der Ahnenbilder, non ceram illam (imaginum) neque figuram tantam vim in se habere, Sall. Iug. 4, 6. – zum Siegeln, cedo ceram et linum, Plaut.: expressa in cera ex anulo imago alcis, Plaut.: in illo testimonio ceram esse, Cic. – gefärbt zum Schminken, inductā candorem quaerere cerā, Ov. art. am. 3, 199. – zur enkaustischen Malerei, loculatae arculae, ubi discolores sint cerae, Varr.: ceris pingere et picturam inurere, Plin. – II) meton.: a) die mit Wachs überzogene Tafel, in die mit dem metallenen Griffel (stilus) die Buchstaben eingetragen wurden, die Wachstafel, Schreibtafel, codicis extrema cera, Seite, Cic.: ut illa prima postrema ex illis tabulis cerave recitata sunt, Liv.: prima secundo cera versu, die erste Seite des Testamentes in der zweiten Zeile, Hor.: primae duae cerae (testamenti), Seiten, Suet.: cerae ultimae, das Testament, Mart.: alqd ceris mandare, Quint.: ut, si manus vacuas, ceras tamen plenas reportarem, Plin. ep.: nomen in ceras referre, Ov.: pugillares percurrere ceras, Prud. – b) (poet.) Plur. cerae, Wachsbilder = wächserne Ahnenbilder, dispositae generosa per atria cerae, Ov.: exornent undique cerae atria, Iuven.

    lateinisch-deutsches > cera

  • 8 poesis

    poēsis, is, Akk. in, Abl. ī, f. (ποίησις), I) die Dichtkunst, Quint. 12, 11, 26. – II) meton., die Dichtung, gebundene Rede, Poesie (Ggstz. oratio), Cic. u. Hor.: casta, Varro fr.: amatoria, Cic.: poësis opus totum, Lucil. fr.: quod dixi ante poësin, Lucil. fr.: eius (Homeri) picturam, non poësin videmus, Cic. – / Prud. c. Symm. 2, 52 pŏĕsis gemessen.

    lateinisch-deutsches > poesis

  • 9 ullus

    ūllus, a, um, Genet. ūllīus, dichter. auch ūllĭus, Dat. ūllī (Demin. v. unus st. *ūnulus), in negativen und hypothetischen, äußerst selten aber in affirmativen Sätzen, irgend ein, I) adi.: sine ulla dubitatione, Cic.: sine ulla vituperatione, ohne jeden Tadel, d.i. ganz vorwurfsfrei, Cic.: ullo modo, Ter.: neque ullam in partem disputo, weder dafür (pro), noch dagegen (contra), Cic. Verr. 5, 7: haec nec ulla alia sunt coniecta maledicta in eius vitam, Cic. Planc. 31: quam si non ullam (zus. = nullam) esse diceremus, Cic. de fin. 3, 50 (dazu Madvig S. 4302): ac ne tunc quidem nos ullum adiecimus verbum, Petron. 17, 1: neque ullam picturam fuisse, quin conquisierit, Cic. Verr. 4, 1. – II) subst.: a) m., irgend einer, irgend jemand (s. Lorenz Plaut. most. 697), Plaut., Cic., Caes. u.a.: Plur., Cic. u. Tac.: namentl. als Ersatz für den fehlenden Plur. von quisquam, zB. quae tam excellens in omni genere virtus in ullis fuit, ut sit cum maioribus nostris comparanda, Cic. Tusc. 1, 2. – b) n., irgend etwas, nemo ullius nisi fugae memor, Liv. 2, 59, 8. Vgl. Haupt opusc. 3, 464. – / α) ullĭus mit vorletzter kurzer Silbe, Catull. 4, 3. Verg. catal. 8, 3. Ov. trist. 5, 6, 34. – β) Genet. ulli, Plaut. truc. 293; vgl. Prisc. 6, 36 u. 82. – Dativ ullo, Corp. inscr. Lat. 9, 984, ullae, Tibull. 4, 6, 9.

    lateinisch-deutsches > ullus

  • 10 aequo

    aequo, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] égaliser, aplanir, niveler.    - pumice aequare, Catul.: polir à la pierre ponce. [st1]2 [-] égaliser, mettre sur le même plan, rendre égal, répartir également.    - aequare (solo) urbem, Liv.: raser une ville, anéantir une ville.    - frontem aequare, Liv.: présenter un front de bataille égal à celui de l'ennemi.    - stercora aequare, Col.: étendre également le fumier.    - aequato omnium periculo, Caes.: le danger étant le même pour tous.    - aequare nocti ludum, Virg. En. 9: [rendre la durée du jeu égale à celle de la nuit] = passer toute la nuit à jouer. [st1]3 [-] mettre en parallèle, comparer.    - aequare et conferre scelera alicujus cum aliis, Cic. Verr. 1: comparer les crimes de qqn à d'autres.    - aequare Hannibali Philippum, Liv. 31: comparer Philippe à Annibal. [st1]4 [-] égaler, être au niveau de, être égal à, atteindre le niveau de.    - aequare equum cursu: égaler un cheval à la course.    - etiam si non transierit, aequabit, Quint.: même s'il ne le dépasse pas, il l'atteindra.    - facta dictis aequare, Liv. 6: égaler les actions aux paroles.    - aequare fastigium aquae: s'élever au niveau de l'eau.    - voir aequatus
    * * *
    aequo, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] égaliser, aplanir, niveler.    - pumice aequare, Catul.: polir à la pierre ponce. [st1]2 [-] égaliser, mettre sur le même plan, rendre égal, répartir également.    - aequare (solo) urbem, Liv.: raser une ville, anéantir une ville.    - frontem aequare, Liv.: présenter un front de bataille égal à celui de l'ennemi.    - stercora aequare, Col.: étendre également le fumier.    - aequato omnium periculo, Caes.: le danger étant le même pour tous.    - aequare nocti ludum, Virg. En. 9: [rendre la durée du jeu égale à celle de la nuit] = passer toute la nuit à jouer. [st1]3 [-] mettre en parallèle, comparer.    - aequare et conferre scelera alicujus cum aliis, Cic. Verr. 1: comparer les crimes de qqn à d'autres.    - aequare Hannibali Philippum, Liv. 31: comparer Philippe à Annibal. [st1]4 [-] égaler, être au niveau de, être égal à, atteindre le niveau de.    - aequare equum cursu: égaler un cheval à la course.    - etiam si non transierit, aequabit, Quint.: même s'il ne le dépasse pas, il l'atteindra.    - facta dictis aequare, Liv. 6: égaler les actions aux paroles.    - aequare fastigium aquae: s'élever au niveau de l'eau.    - voir aequatus
    * * *
        AEquo, aequas, aequare. Plin. Cic. Applanir, unir, faire uni, Egualer, ou esgaler.
    \
        AEquare solo vrbes, domos, turres, aedificia. Liu. Raser, mettre rez pied, rez terre.
    \
        AEquare solo Dictaturam, Metaphorice dictum, pro Abrogare. Liu. Abolir du tout.
    \
        Amorem aequare. Virg. Aimer autant qu'on nous aime.
    \
        Animum aequare natalibus. Ouid. Avoir le cueur pareil à la race dont on est.
    \
        AEquare caelum videtur pontus. Ouid. Il semble que la mer soit aussi haulte que le ciel.
    \
        Ducem vadentem aequare. Virg. Aller aussi viste que la guide qui va devant et conduit.
    \
        Formas veras imitamine aequare. Ouid. Representer.
    \
        Laborem operum aequare iustis partibus. Virg. Bailler autant à travailler et besongner à l'un qu'à l'autre, Departir esgalement.
    \
        Numerum ceruorum aequare cum nauibus. Virg. Tuer autant de cerfs, qu'il ha de navires, Faire le nombre des cerfs tuez pareil et esgal au nombre des navires.
    \
        AEquare pondus denarii. Plin. Estre aussi pesant.
    \
        Temperamentum aequare. Plin. Faire esgale temperature.
    \
        AEquat pretia excellentium margaritarum. Plin. Il est aussi cher et d'aussi grand pris que les perles excellentes.
    \
        AEquare quempiam re aliqua. Liu. Estre aussi grand et excellent qu'un autre en quelque chose.
    \
        Equitem aequare cursu. Liu. Courir aussi fort qu'un homme de cheval.
    \
        Herculem aequare palma. Curtius. Estre aussi victorieux que Hercules.
    \
        AEquare picturam alicuius. Plin. Peindre aussi bien que luy.
    \
        AEquare se cum alio. Cic. Se faire esgal, Ne s'estimer point plus qu'un autre, S'esgaler à un autre.
    \
        AEquari cum aliquo. Caesar. Estre faict esgal, Que l'un en ait autant que l'autre.
    \
        AEquare conferreque scelera alicuius cum alterius sceleribus. Cic. Comparer, Accomparager, Paragonner.
    \
        AEquare Annibali Philippum. Liu. Accomparager.
    \
        AEquare. Liu. Esgaler, Departir esgalement, Bailler autant à l'un qu'à l'autre.
    \
        AEquare ludum nocti. Virg. Jouer autant que la nuict est longue, Continuer de jouer toute la nuict jusques au matin.

    Dictionarium latinogallicum > aequo

  • 11 abalieno

    ab-aliēno, āvī, ātum, āre, durch Weggeben an einen anderen entfremden, I) eig.: a) übh. entfremden = entfernen, trennen, istuc crucior, a viro me tali abalienarier, Plaut.: nisi mors meum animum abs te abalienaverit, Plaut.: nato mox et abalienato Iove, Tert. ad nat. 2, 12. – b) in bezug auf den Besitz einer Sache sich entäußern, eine Sache abtreten, veräußern (Ggstz. conservare), agrum, Sen.: agros populi, Cic.: vectigalia (die Staatsgefälle), Cic.: quatriduo picturam, Plaut.: ea vendidisse atque abalienasse, Cic.: nutricem (die Ernährerin = den Acker) ab alqo, Plaut.: alqd ab se, Inscr. – c) Körperteile dem Körper entfremden, absterben machen; dah. abalienatus, abgestorben, abalienata morbis membra, Quint.: abalienata pars, Scrib. – c) die Sinne entfremden = betäuben, sensus, mentem, Scrib. 192 (aber ab mente abalienari, Scrib. 181). – II) übtr.: 1) übh. entfernen, abalienati iure civium, des Bürgerrechtes beraubt, Liv. 22, 60, 15. – 2) Neigung u. Gemüt entfremden, abwendig-, abspenstig machen von usw., gleichgültig machen gegen usw. (Ggstz. alqm amicum facere), alqm, Cic.: animum, Cic.: m. ab u. Abl., alqm ab alqo, Cic.: voluntatem alcis ab alqo, Cic.: ab sensu rerum suarum animos, Liv.: m. bl. Abl., homines suis rebus, Nep.: m. Dat. pers., Gentium alci, Liv.: colonos Romanis, Liv. – Paragog. Infinitiv Präs. Pass. abal-
    ————
    ienarier, Plaut. merc. 457; mil. 1321; trin. 557. – Nbf. abaleno, Corp. inscr. Lat. 6, 14930.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > abalieno

  • 12 cera

    cēra (spätlat. auch caera), ae, f. (verwandt mit
    κηρός), das Wachs, I) eig.: cera Tarentina, Varr. fr.: alba, Plin.: flava, Ov.: mollissima, Cic.: si omnis cera commutabilis esset, nihil esset cereum, quod commutari non posset, Cic. – Plur., ceras excudere (von Bienen), das Wachs zu Zellen bilden, Verg.: suum quaeque plebs (apium) morem figurandi ceras fingendique servant, Col.: aures occludere ceris, um nicht zu hören, Amm. 29, 2, 14. – Bes. gebraucht zum Bestreichen usw. der Leichen, damit sie sich lange halten, alqm cerā circumlinere, Cic.: alqm cerā circumfundere, Nep. – zum Überziehen der Stimmtäfelchen und Schreibtafeln, ceratam unicuique tabellam dari cerā legitimā, non illā infami ac nefariā, Cic. – zum Bilden von Figuren, fingere e cera solitum esse, ein Wachsbildner (Wachsbossierer) gewesen sein, Cic.: ceris fingendis (Wachsmassen zu Figuren bilden, Wachsfiguren bilden, in Wachs bossieren) et aere fundendo procudendoque oblectari, Iustin.: expressi cerā vultus, Plin.: fictae cerā icones, Plin. – bes. der Ahnenbilder, non ceram illam (imaginum) neque figuram tantam vim in se habere, Sall. Iug. 4, 6. – zum Siegeln, cedo ceram et linum, Plaut.: expressa in cera ex anulo imago alcis, Plaut.: in illo testimonio ceram esse, Cic. – gefärbt zum Schminken, inductā candorem quaerere cerā, Ov. art. am. 3,
    ————
    199. – zur enkaustischen Malerei, loculatae arculae, ubi discolores sint cerae, Varr.: ceris pingere et picturam inurere, Plin. – II) meton.: a) die mit Wachs überzogene Tafel, in die mit dem metallenen Griffel (stilus) die Buchstaben eingetragen wurden, die Wachstafel, Schreibtafel, codicis extrema cera, Seite, Cic.: ut illa prima postrema ex illis tabulis cerave recitata sunt, Liv.: prima secundo cera versu, die erste Seite des Testamentes in der zweiten Zeile, Hor.: primae duae cerae (testamenti), Seiten, Suet.: cerae ultimae, das Testament, Mart.: alqd ceris mandare, Quint.: ut, si manus vacuas, ceras tamen plenas reportarem, Plin. ep.: nomen in ceras referre, Ov.: pugillares percurrere ceras, Prud. – b) (poet.) Plur. cerae, Wachsbilder = wächserne Ahnenbilder, dispositae generosa per atria cerae, Ov.: exornent undique cerae atria, Iuven.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cera

  • 13 poesis

    poēsis, is, Akk. in, Abl. ī, f. (ποίησις), I) die Dichtkunst, Quint. 12, 11, 26. – II) meton., die Dichtung, gebundene Rede, Poesie (Ggstz. oratio), Cic. u. Hor.: casta, Varro fr.: amatoria, Cic.: poësis opus totum, Lucil. fr.: quod dixi ante poësin, Lucil. fr.: eius (Homeri) picturam, non poësin videmus, Cic. – Prud. c. Symm. 2, 52 pŏĕsis gemessen.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > poesis

  • 14 ullus

    ūllus, a, um, Genet. ūllīus, dichter. auch ūllĭus, Dat. ūllī (Demin. v. unus st. *ūnulus), in negativen und hypothetischen, äußerst selten aber in affirmativen Sätzen, irgend ein, I) adi.: sine ulla dubitatione, Cic.: sine ulla vituperatione, ohne jeden Tadel, d.i. ganz vorwurfsfrei, Cic.: ullo modo, Ter.: neque ullam in partem disputo, weder dafür (pro), noch dagegen (contra), Cic. Verr. 5, 7: haec nec ulla alia sunt coniecta maledicta in eius vitam, Cic. Planc. 31: quam si non ullam (zus. = nullam) esse diceremus, Cic. de fin. 3, 50 (dazu Madvig S. 4302): ac ne tunc quidem nos ullum adiecimus verbum, Petron. 17, 1: neque ullam picturam fuisse, quin conquisierit, Cic. Verr. 4, 1. – II) subst.: a) m., irgend einer, irgend jemand (s. Lorenz Plaut. most. 697), Plaut., Cic., Caes. u.a.: Plur., Cic. u. Tac.: namentl. als Ersatz für den fehlenden Plur. von quisquam, zB. quae tam excellens in omni genere virtus in ullis fuit, ut sit cum maioribus nostris comparanda, Cic. Tusc. 1, 2. – b) n., irgend etwas, nemo ullius nisi fugae memor, Liv. 2, 59, 8. Vgl. Haupt opusc. 3, 464. – α) ullĭus mit vorletzter kurzer Silbe, Catull. 4, 3. Verg. catal. 8, 3. Ov. trist. 5, 6, 34. – β) Genet. ulli, Plaut. truc. 293; vgl. Prisc. 6, 36 u. 82. – Dativ ullo, Corp. inscr. Lat. 9, 984, ullae, Tibull. 4, 6, 9.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ullus

  • 15 textilis

        textilis e, adj.    [TEC-], woven, wrought, textile: stragulum: dona, V.: pestis (of a poisoned garment).—As subst n. (sc. opus), a web, stuff, fabric, piece of cloth, canvas: nego ullam picturam in textili (fuisse), quin, etc.: spolia regiorum textilium, L.
    * * *
    textilis, textile ADJ

    Latin-English dictionary > textilis

  • 16 abalieno

    ăb-ălĭēno, āvi, ātum, 1, v. a., orig. to make alien from one or from one's self, i.e. to remove, separate.
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    istuc crucior a viro me tali abalienarier,

    to be separated from such a man, Plaut. Mil. 4, 8, 11; so id. Trin. 2, 4, 112 and 156 (but in Ter. Heaut. 5, 2, 26, the correct read. is alienavit).—
    B.
    In partic.
    1.
    T. t., to convey the ownership of a thing to another, to make a legal transfer, to sell, alienate (cf. abalienatio):

    eam (picturam) vendat: ni in quadriduo Abalienârit, quo ex argentum acceperit,

    has sold, Plaut. As. 4, 1, 20; so,

    agros vectigales populi Romani,

    Cic. Agr. 2, 24, 64; cf. id. ib. 2, 27, 72:

    praedium,

    Dig. 10, 3, 14:

    pecus,

    Cic. Verr. 2, 3, 50, § 119:

    sepulcrum,

    Inscr. Orell. 4357:

    aliquid ab se,

    ib. 3673.—
    * 2.
    In med. lang.:

    membra morbis atalienata,

    i. e. dead, Quint. 8, 3, 75:

    opium sensus abalienat,

    makes unconscious, Scrib. Comp. 190: cf. id. ib. 192.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to separate, remove, abstract:

    nisi mors meum animum aps to abalienavit,

    Plaut. Curc. 1, 3, 18; so,

    assueti malis abalienaverant ab sensu rerum suarum animos,

    had abstracted their thoughts from, Liv. 5, 42 fin.:

    de minuti capite, abalienati jure civium,

    deprived of, id. 22, 60, 15.
    B.
    In partic., to alienate, estrange, render disaffected (Ciceron.: syn.: alienare, inimicissimum reddere, disjungere; opp. conciliare, retinere); constr. aliquem or aliquid. with ab, the abl. or acc. only, or quite absol. ( a) With ab:

    si in homines caros acerbius invehare, nonne a te judices abalienes?

    Cic. de Or. 2, 75, 304; so id. ib. 2, 48 fin.; 3, 25, 98; id. Fam. 1, 8, 4; id. Verr. 2, 4, 27:

    vaide benevolentiam concillant abalienantque ab iis, in quibus, etc.,

    id. de Or. 2, 43, 182:

    animum ab se,

    Liv. 45, 6, 1. —
    (β).
    With abl.:

    quo erant ipsl propter judicia abalienati,

    Cic. de Or. 2, 48, 199 B. and K.: quod Tissaphernes perjurio [p. 5] suo et homines suis rebus abalienaret et deos sibi iratos redderet, Nep. Ages. 2, 5 (cf. supra, II. A., the passage of Liv. 22, 60, 15). —
    (γ).
    The acc. only:

    qui nos, quos favendo In communi causā retinere potuerunt, invidendo abalienārunt,

    Cic. Fam. 1, 7, 7:

    totam Africam,

    to estrange, Nep. Ham. 2, 2; cf. id. ib. 2, 4:

    (noster amicus) mirandum in modum est animo abalienato,

    alien ated, Cic. Att. 1, 3, 3; cf.:

    indigna patientium abalienabantur animi,

    Liv. 25, 38, 4.—
    (δ).
    Absol. (very rate):

    timebant ne arguendo abalienarent,

    Liv. S, 2 fin. (for which, in the foll. ch.: ita Campanos abalienavit).

    Lewis & Short latin dictionary > abalieno

  • 17 aequo

    aequo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [aequus].
    I.
    Act., to make one thing equal to another; constr. with cum and (in gen. in the histt.) with dat., and with cop. conj. (cf. adaequo).
    (α).
    With cum:

    inventum est temperamentum, quo tenuiores cum principibus aequari se putarent,

    Cic. Leg. 3, 10:

    cum suas quisque opes cum potentissimis aequari videat,

    Caes. B. G. 6, 22:

    numerum (corporum) cum navibus,

    Verg. A. 1, 193.—
    (β).
    With dat.:

    Insedabiliter sitis arida, corpora mersans, Aequabat multum parvis umoribus imbrem,

    an unquenchable, burning thirst... made the most copious stream seem to them as only a few drops, Lucr. 6, 1176:

    per somnum vinumque dies noctibus aequare,

    Liv. 31, 41:

    aequavit togatus armati gloriam collegae,

    id. 4, 10, 8:

    cujus magnitudini semper animum aequavit,

    id. 33, 21, 3 (but in id. 6, 20, 8, facta dictis aequando, dictis is abl.; v Weissenb. ad h. l.); Vell. 2, 127;

    aequare solo templum,

    to level with the ground, Tac. A. 1, 51;

    so domum,

    Quint. 3, 7, 20, and Aur. Vict. Vir. lllustr. 17. 5;

    and in an extended sense: Scipio Numantiam excisam aequavit solo,

    Vell. 2, 4.—Hence, trop.: solo aequandae sunt dictaturae consulatusque, entirely abolished, Liv 6, 18.—
    (γ).
    With cop. conj.:

    Curios aequare Fabriciosque,

    Aur. Vict. Caes. 18, 2. — Poet.:

    si protinus illum Aequāsset nocti ludum,

    had played through the whole night, Verg. A. 9, 338.—Hence also,
    B.
    In comparison, to place a thing on an equality with, to compare.; in Cic. with cum; later with dat.:

    aequare et conferre scelera alicujus cum aliis,

    Cic. Verr. 1, 1, 8:

    ne aequaveritis Hannibali Philippum, ne Carthaginiensibus Macedonas: Pyrrho certe aequabitis,

    Liv. 31, 7:

    Deum homini non aequabo,

    Vulg. Job, 32, 21:

    quis in nubibus aequabitur Domino,

    ib. Psa. 88, 7.—
    C.
    Of places, to make level, even, or smooth:

    aequata agri planities,

    Cic. Verr. 2, 4, 48;

    and trop.: aequato discrimine,

    at an equal distance, Lucr. 5, 690:

    aequato omnium periculo,

    Caes. B. G. 1, 25:

    aequato Marte,

    Liv. 1, 25:

    aequato jure omnium,

    id. 2, 3.— Poet.: ibant aequati numero, [p. 58] divided into equal parts, Verg. A. 7, 698:

    foedera regum Vel Gabiis vel cum rigidis aequata Sabinis, i. e. aequis legibus icta,

    Hor. Ep. 2, 1, 25; cf.:

    si foedus est, si societas aequatio juris est... cur non omnia aequantur?

    placed in the same circumstances? Liv. 8, 4.—
    D.
    T. t.
    1.
    Aequare frontem, milit. t., to make an equal front, Liv. 5, 38:

    aequatis frontibus,

    Tib. 4, 1, 102; v. frons.—
    2.
    Aequare sortes, to see that the lots are equal in number to those who draw, of the same material, and each with a different name. The classical passage for this phrase is Plaut. Cas. 2, 6, 35: conicite sortes: uxor, aequa (sc. eas); v. the preceding verses. So Cic. Fragm. Or. Corn. 1, p. 449 Orell.: dum sitella defertur, dum aequantur sortes, dum sortitio fit, etc.—
    II.
    Neutr. or act., to become equal to one, to equal, come up to, attain to (mostly in the histt.); constr. with dat., but oftener with acc. (cf. adaequo and aequipero, and Zumpt, §

    389, 1): qui jam illis fere aequārunt,

    Cic. Off. 1, 1, 3; Ov. M. 6, 21:

    ea arte aequāsset superiores reges, ni, etc.,

    Liv. 1, 53; so,

    cursu equum,

    id. 31, 35;

    for which Curtius: cursum alicujus, 4, 1: gloriam alicujus,

    Suet. Caes. 55:

    eam picturam imitati sunt multi, aequavit nemo,

    Plin. 35, 11, 40, § 126; Luc. 3, 456.— Poet.: sagitta aequans ventos, like the winds in swiftness, Verg. A. 10, 248:

    valet nondum munia comparis Aequare (juvenca),

    i. e. cannot yet draw even with her mate, Hor. C. 2, 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > aequo

  • 18 forma

    forma, ae, f. [Sanscr. dhar-, dhar-āmi, bear; dhar-i-man, figure; Gr. thra- in thrênus, thronos; cf. Lat. frētus, frēnum, fortis, etc.], form, in the most comprehensive sense of the word, contour, figure, shape, appearance (syn.: species, frons, facies, vultus; figura).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: Ha. Earum nutrix, qua sit facie, mihi expedi. Mi. Statura haud magna, corpore aquilo. Ha. Ipsa ea'st. Mi. Specie venusta, ore parvo, atque oculis pernigris. Ha. Formam quidem hercle verbis depinxti mihi, Plaut. Poen. 5, 2, 154; cf.:

    quia semper eorum suppeditabatur facies et forma manebat,

    Lucr. 5, 1175:

    corporis nostri partes totaque figura et forma et statura, quam apta ad naturam sit, apparet,

    Cic. Fin. 5, 12, 35; cf. Auct. Her. 4, 47, 60:

    si omnium animantium formam vincit hominis figura, etc.,

    Cic. N. D. 1, 18, 48:

    forma ac species liberalis,

    id. Cael. 3, 6; cf. id. N. D. 1, 14, 37; 1, 27, 76 sqq.; id. Verr. 2, 4, 58, § 129; id. N. D. 1, 10, 26: aspicite, o cives, senis Enni imagini' formam, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 15, 34 (Epigr. 1 ed. Vahl.):

    hoc dico, non ab hominibus formae figuram venisse ad deos... Non ergo illorum humana forma, sed nostra divina dicenda est, etc.,

    id. N. D. 1, 32, 90:

    formaï servare figuram,

    Lucr. 4, 69; cf.:

    Homeri picturam, non poesin videmus. Quae regio, quae species formaque pugnae, qui motus hominum non ita expictus est, ut, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 39, 114 (v. Moser ad h. l.):

    eximia forma pueri,

    id. ib. 5, 21, 61:

    virgines formā excellente,

    Liv. 1, 9, 11:

    formā praestante puellae,

    Ov. H. 3, 35:

    forma viros neglecta decet,

    id. A. A. 1, 509; cf.:

    ut excellentem muliebris formae pulchritudinem muta in sese imago contineret,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    illa aetate venerabilis, haec formae pulchrituline,

    Curt. 3, 11, 24:

    virginem adultam, formā excellentem,

    Liv. 3, 44, 4:

    virginem maxime formā notam,

    id. 4, 9, 4:

    una et viginti formae litterarum,

    Cic. N. D. 2, 37, 93:

    solis,

    Lucr. 5, 571:

    muralium falcium,

    Caes. B. G. 3, 14, 5:

    lanceae novae formae,

    Suet. Dom. 10:

    nova aedificiorum Urbis,

    id. Ner. 16:

    porticus,

    Plin. Ep. 9, 39, 5:

    forma et situs agri,

    Hor. Ep. 1, 16, 4:

    eādem cerā aliae atque aliae formae duci solent,

    Quint. 10, 5, 9:

    geometricae formae,

    Cic. Rep. 1, 17; cf. id. de Or. 1, 42, 187:

    cum sit geometria divisa in numeros atque formas,

    Quint. 1, 10, 35; cf.

    also: Archimedes intentus formis, quas in pulvere descripserat,

    Liv. 25, 31, 9:

    dimidia circuli,

    Plin. 2, 59, 60, § 150:

    clarissimorum virorum formae,

    figures, images, Cic. Mil. 32, 86:

    ille artifex, cum faceret Jovis formam aut Minervae, etc.,

    id. Or. 2, 9:

    igneae formae,

    i. e. fiery bodies, id. N. D. 2, 40, 101:

    inque tori formam molles sternentur arenae,

    in the shape, form, Ov. Am. 2, 11, 47:

    (sacellum) crudis laterculis ad formam camini,

    Plin. 30, 7, 20, § 63:

    ut haec mulier praeter formam nihil ad similitudinem hominis reservarit,

    Cic. Clu. 70, 199.—In poet. circumlocution with gen.: astra tenent caeleste solum formaeque deorum, the forms of gods, for gods, Ov. M. 1, 73:

    formae ferarum,

    id. ib. 2, 78:

    ursi ac formae magnorum luporum,

    Verg. A. 7, 18:

    formae ingentis leo,

    of great size, Just. 15, 4, 17; Tac. A. 4, 72.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., a fine form, beauty:

    di tibi formam, di tibi divitias dederant,

    Hor. Ep. 1, 4, 6; cf.:

    et genus et formam regina pecunia donat,

    id. ib. 1, 6, 37:

    movit Ajacem forma captivae Tecmessae,

    id. C. 2, 4, 6; Quint. 2, 5, 12:

    neque, ut laudanda, quae pecuniam suam pluribus largitur, ita quae formam,

    id. 5, 11, 26; 5, 12, 17.—Prov.:

    forma bonum fragile est,

    Ov. A. A. 2, 113.—
    2.
    An outline, plan, design (of an architect, etc.):

    cum formam videro, quale aedificium futurum sit, scire possum,

    Cic. Fam. 2, 8, 1: domus erit egregia;

    magis enim cerni jam poterat, quam quantum ex forma judicabamus,

    id. Q. Fr. 2, 5, 3 (2, 6, 2):

    qua ludum gladiatorium aedificaturus erat,

    Suet. Caes. 31.—
    3.
    A model after which any thing is made, a pattern, stamp, last (of a shoemaker), etc.:

    utendum plane sermone, ut numo, cui publica forma est,

    Quint. 1, 6, 3:

    denarius formae publicae,

    Sen. Ben. 5, 29; cf.: formas quasdam nostrae pecuniae agnoscunt, Tac. G. 5:

    formas binarias, ternarias et quaternarias, et denarias etiam resolvi praecepit neque in usu cujusquam versari,

    stamped money, coins, Lampr. Alex. Sev. 39; cf. Curt. 5, 2, 11:

    si scalpra et formas non sutor (emat),

    Hor. S. 2, 3, 106; cf.:

    forma calcei,

    Dig. 9, 2, 5, § 3.—
    4.
    A mould which gives form to something:

    (caseus) vel manu figuratur vel buxeis formis exprimitur,

    Col. 7, 8 fin.:

    formae in quibus aera funduntur,

    Plin. 36, 22, 49, § 168; hence, a frame, case, enclosure:

    opus tectorium propter excellentiam picturae ligneis formis inclusum,

    id. 35, 14, 49, § 173:

    formas rivorum perforare,

    i. e. the conduits, pipes, Front. Aquaed. 75:

    aquaeductus,

    Dig. 7, 1, 27.—Hence,
    b.
    Transf., the aqueduct itself, Front. Aquaed. 126.—
    5.
    A rescript, formulary (post-class., whereas the dimin. formula is predominant in this signif.):

    ex eorum (amicorum) sententia formas composuit,

    Capitol. Anton. 6; so Cod. Just. 1, 2, 20.—
    6.
    Item forma appellatur puls miliacea ex melle, Paul. ex Fest. p. 83 Müll.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., shape, form, nature, manner, kind:

    ad me quasi formam communium temporum et totius rei publicae misisti expressam,

    Cic. Fam. 3, 11, 4; cf.:

    formam quidem ipsam et tamquam faciem honesti vides,

    id. Off. 1, 5, 14:

    innumerabiles quasi formae figuraeque dicendi,

    id. Or. 3, 9, 34:

    cum, quae forma et quasi naturalis nota cujusque sit, describitur, ut, si quaeratur avari species, seditiosi, gloriosi,

    id. de Or. 3, 29, 115; cf.:

    quae sit in ea species et forma et notio viri boni,

    id. Off. 3, 20, 81:

    forma ingenii,

    id. Brut. 85, 294:

    rei publicae,

    id. Fam. 2, 8, 1; cf.:

    exemplar formaque rei publicae,

    id. Rep. 2, 11:

    forma et species et origo tyranni,

    id. ib. 2, 29:

    forma rerum publicarum,

    id. Tusc. 2, 15, 36; cf. id. Rep. 1, 34 fin.:

    officii,

    id. Off. 1, 29, 103:

    propositi,

    Vell. 1, 16:

    sollicitudinum,

    Tac. A. 4, 60:

    formam vitae inire,

    id. ib. 1, 74:

    secundum vulgarem formam juris,

    Dig. 30, 1, 111:

    scelerum formae,

    Verg. A. 6, 626:

    poenae,

    id. ib. 615.—
    B.
    In partic.
    1.
    In philos. lang., like species, a sort, kind: nolim, ne si Latine quidem dici possit, specierum et speciebus dicere; et saepe his casibus utendum est: at formis et formarum velim... Genus et formam definiunt hoc modo: genus est notio ad plures differentias pertinens;

    forma est notio, cujus differentia ad caput generis et quasi fontem referri potest. Formae igitur sunt hae, in quas genus sine ullius praetermissione dividitur, ut si quis jus in legem, morem, aequitatem dividat, etc.,

    Cic. Top. 7, 31; cf.:

    genus et species, quam eandem formam Cicero vocat,

    Quint. 5, 10, 62: a forma generis, quam interdum, quo planius accipiatur, partem licet nominare, hoc modo, etc.... Genus enim est uxor;

    ejus duae formae: una matrumfamilias, altera earum, quae tantummodo uxores habentur,

    Cic. Top. 4, 14:

    quod haec (partitio) sit totius in partes, illa (divisio) generis in formas,

    Quint. 5, 10, 63:

    duae formae matrimoniorum,

    id. 5, 10, 62.—
    2.
    In gram.
    a.
    The grammatical quality, condition of a word:

    in quo animadvertito, natura quadruplicem esse formam, ad quam in declinando accommodari debeant verba, etc.,

    Varr. L. L. 9, § 37 sq.; 101 sq. Müll.; Quint. 10, 1, 10.—
    b.
    The grammatical form of a word:

    utrum in secunda forma verbum temporale habeat in extrema syllaba AS an IS, ad discernendas dissimilitudines interest,

    Varr. L. L. 9, § 109 Müll.:

    aeditimus ea forma dictum, qua finitimus,

    Gell. 12, 10, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > forma

  • 19 monochromatos

    mŏnochrōmătos, on, adj., = monochrômatos, one-colored, of a single color (post-Aug.):

    picturam singulis coloribus, et monochromaton dictam,

    Plin. 35, 3, 5, § 15; cf. monochromata.

    Lewis & Short latin dictionary > monochromatos

  • 20 nego

    nĕgo, āvi, ātum, 1 ( perf. subj. negāssim for negaverim, Plaut. As. 2, 4, 96.—Lengthened collat. form negumo: negumate in carmine Cn. Marci vatis significat negate, Paul. ex Fest. p. 165 Müll.; cf. Herm. Doct. Metr. p. 614), v. n. and a. [for ne-igo, ne and ajo, q. v.], to say no, to deny, refuse (opp. ajo, to say yes; v. ajo; cf.: abnuo, diffiteor, infitior).
    I.
    In gen.: vel ai, vel nega, say yes or no, Naev. ap. Prisc. p. 473 P.:

    vel tu mihi aias vel neges,

    Plaut. Rud. 2, 4, 14:

    negat quis? nego. Ait? aio,

    Ter. Eun. 2, 2, 21:

    Diogenes ait, Antipater negat,

    Cic. Off. 3, 23, 91:

    quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget,

    id. Fin. 2, 22, 70:

    quia nunc aiunt, quod tunc negabant,

    id. Rab. Post. 12, 35.— With acc. and inf., to say or affirm that not, to deny that, etc.:

    Demosthenes negat, in eo positas esse fortunas Graeciae, hoc, etc.,

    Cic. Or. 8 fin.:

    Stoici negant quidquam esse bonum, nisi quod honestum sit,

    id. Fin. 2, 21, 68; id. de Or. 3, 14, 54:

    nego, ullam picturam fuisse, quin abstulerit,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 1; Caes. B. G. 6, 31.—With quoniam (eccl. Lat.):

    negat quoniam Jesus est Christus,

    Vulg. 1 Joann. 2, 22.—Sometimes two propositions depend upon nego, with the latter of which an affirmative verb (dico, etc.) is to be supplied:

    plerique negant Caesarem in condicione mansurum: postulataque haec ab eo interposita esse, etc.,

    Cic. Att. 7, 15, 3:

    negabat cessandum et utique prius confligendum,

    Liv. 35, 1:

    ille negat se Numidam pertimescere, virtuti suorum credere,

    Sall. J. 106, 3; Vell. 2, 118, 5; Ter. Phorm. 2, 3, 6.—Sometimes another negation follows, which, however, does not destroy the first:

    negat nec suspicari,

    Cic. Ac. 1, 2, 7:

    negato esse nec mu, nec mutuum,

    Plaut. Stich. 1, 3, 101:

    tu autem te negas infracto remo, neque columbae collo, commoveri,

    Cic. Ac. 2, 25, 79.—
    (β).
    Pass. with inf., they say I am not, etc.:

    casta negor (sc. esse),

    Ov. F. 4, 321:

    saepe domi non es, cum sis quoque saepe negaris,

    Mart. 2, 5, 5:

    ex eo negantur ibi ranae coaxare,

    Suet. Aug. 94:

    ciconiae pullum qui ederit, negatur annis continuis lippiturus,

    Plin. 29, 6, 38, § 128.—
    II.
    In partic.
    A.
    To deny a thing;

    factum est: non nego,

    Ter. Ad. 5, 3, 12;

    opp. fateri,

    Cic. Brut. 19, 76:

    sed posthac omnia, quae certa non erunt, pro certo negato,

    id. Att. 5, 21, 5:

    negaturum aut me pro M. Fulvio, aut ipsum M. Fulvium censetis?

    Liv. 38, 43:

    negando minuendove,

    Suet. Caes. 66:

    mitto enim domestica, quae negari possunt,

    i. e. the proof of which can be suppressed, Cic. Pis. 5, 11:

    videant servi ne quis neget,

    Juv. 10, 87.— With quin:

    negare non posse, quin rectius sit, etc.,

    Liv. 40, 36:

    quod si negari non potest, quin, etc.,

    Lact. 5, 23 init.
    B.
    To deny, refuse: quicquam quisquam cuiquam, quod ei conveniat, neget, Enn. ap. Auct. Her. 4, 12, 18 (Trag. v. 448 Vahl.):

    numquam reo cuiquam tam praecise negavi, quam hic mihi,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    postquam id obstinate sibi negari videt,

    Caes. B. G. 5, 6:

    alicui impune negare,

    Ov. M. 13, 741:

    patriae opem,

    id. H. 3, 96:

    miseris,

    id. Tr. 5, 8, 13:

    civitatem alicui,

    Suet. Aug. 40:

    non ego me vinclis verberibusque nego,

    Tib. 2, 3, 80; Luc. 8, 3:

    exstingui primordia tanta negabam,

    Sil. 9, 532:

    neque enim negare tibi quidquam potest,

    Vulg. 3 Reg. 2, 17.—
    b.
    Se, to refuse (ante class.):

    obsecrat, Ut sibi ejus faciat copiam: illa enim se negat,

    Ter. Phorm. 1, 2, 63; id. Hec. 1, 2, 45.—
    C.
    E s p., to decline an invitation:

    invitatus ad haec aliquis de ponte negabit,

    Juv. 14, 135.—
    2.
    Transf., of inanim. things ( poet.):

    poma negat regio,

    i. e. does not yield, produce, Ov. Tr. 3, 10, 73:

    nec mihi materiam bellatrix Roma negabat,

    id. ib. 2, 321:

    pars ventis vela negare,

    i. e. to furl the sails, Ov. M. 11, 487:

    si dextra neget,

    Stat. Th. 6, 553:

    saxa negantia ferro,

    opposing, id. Silv. 3, 1:

    illi membra negant,

    his limbs fail him, id. Th. 2, 668.—
    D.
    To deny any knowledge of, to reject (with acc. of persons;

    eccl. Lat.): negaverunt Dominum,

    Vulg. Jer. 5, 12:

    qui me negaverit,

    ib. Matt. 10, 33: Christum negantes, ib. Judae, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > nego

См. также в других словарях:

  • PICTURA — seu PINGENDI Ars. alias Graphice, ex Graeco, definitur Socrati, ἐικασία τῶ ὁρωμένων, Imitatio seu repraesentatio eorum, quae videntur; quam definitionem cum Plastice communem habet. Horat. l. 2. Ep. 2. v. 8. Argilla quidvis imitaberis uda. Ducit… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • SCULPTURA — ars est repraesentandi res, seu faciendi imagines in ligno prominentes; Quemadmodum Statuaria idem praestat in lapide et metallo: Plastice, in argilla, et gypso. Cum contra Caelatura in ligno, lapide metallove, imagines faciat cavas, ut in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PICTOR — I. PICTOR cognomentum C. Fabii filii; qui an. Urb. Cond. 550. ut ait Plin. l. 35. c. 4. aedem Salutis pinxit, indeque cognomen hoc familiae primus intulit. Pater fuit C. Fabii, qui anno 585. nempe 35. annis, post pictam a Patre aedem Salutis, cum …   Hofmann J. Lexicon universale

  • David Theodor Lehmann — (* 19. März 1686 in Annaberg; † 9. Februar 1715 in Wittenberg) war ein deutscher Literaturwissenschaftler und Philologe. Leben David Theodor Lehmann wurde 1686 in Annaberg als Sohn des lutherischen Theologen Christian Lehmann d.J.… …   Deutsch Wikipedia

  • Raban Maur — Rabanus Maurus (à gauche) présente son travail à Otgar de Mayence Raban Maur ou Rabanus Maurus Magnentius[1] (on trouve aussi les graphies Hrabanus[2] …   Wikipédia en Français

  • Saint-Rustice — 43° 48′ 23″ N 1° 19′ 43″ E / 43.8063888889, 1.32861111111 …   Wikipédia en Français

  • Simone de Magistris — (known from 1555–1613) was an Italian painter and sculptor. Born at Caldarola, Marche, he was the son of Giovanni Andrea de Magistris and Camilla di Ambrogio, and brother to Palmino and to Giovanfrancesco, both painters. After leaving the family… …   Wikipedia

  • anaglyphe — [ anaglif ] n. m. • anaglife XVe; repris XVIIIe; bas lat. d o. gr. anaglyphus 1 ♦ Ouvrage (spécialt inscription ornementale) sculpté ou ciselé en bas relief. Les anaglyphes égyptiens. 2 ♦ (1894) Couple de photographies stéréoscopiques en deux… …   Encyclopédie Universelle

  • anaglypte — ● anaglyphe ou anaglypte nom masculin (bas latin anaglyphus, grec anagluphos) Procédé assurant la perception du relief binoculaire à partir d images et de filtres en couleurs complémentaires. ⇒ANAGLYPHE, ANAGLYPTE, subst. masc. A. ANTIQUITÉ 1.… …   Encyclopédie Universelle

  • ôter — (ô té) v. a. 1°   Tirer une chose de la place où elle est. Il a ôté tous les meubles de la maison. Ôter le couvert. Ôter la nappe. •   Vous devriez brûler tout ce meuble inutile.... M ôter, pour faire bien, du grenier de céans Cette longue… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • ACER — in laminas praecipue secabatur, ciusque ligni colore testudo secta pingebatur olim. Plin. l. 16. c. 43. Haec prima origo iuxuriae, arborem aliâ integi et viliorts ligni e pretiosiore corticem ficri, ut una arbor saepius vaeniret, excogitatae sunt …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»