Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

paid

  • 81 fructuaria

    fructŭārĭus, a, um, adj. [fructus].
    I.
    of or belonging to fruit, fruit-bearing, fruitful:

    palmes,

    Col. 5, 6, 29; Plin. 17, 22, 35, § 181:

    rami olcae,

    Col. 5, 9, 15:

    oculi vitis,

    id. 3, 18, 4:

    pars villae,

    that serves for laying up the fruits in, id. 1, 6, 1 and 9:

    scrofa,

    Varr. R. R. 2, 4, 17: agri, for which a portion of the produce is paid, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 4.—
    II.
    Of or belonging to usufruct, usufructuary (jurid. Lat.):

    servus,

    of whom one has merely the usufruct, Dig. 41, 1, 37; 63; Paul. Sent. 5, 7, 3: stipulati, a stipulation by a litigant in possession ad interim, by which he shall repay twice the mesne profits if finally defeated in the suit, Gai. Inst. 4, 166; Dig. 45, 1, 4:

    judicium,

    a special mode of procedure for receiving mesne profits, Gai. Inst. 4, 169.—
    B.
    Subst.: fructŭārĭus, ii, m., and fructŭārĭa, ae, f., in an act. sense, one who has the usufruct of a thing, a usufructuary, Dig. 7, 1, 22 sq.; 24; 58 al.

    Lewis & Short latin dictionary > fructuaria

  • 82 fructuarius

    fructŭārĭus, a, um, adj. [fructus].
    I.
    of or belonging to fruit, fruit-bearing, fruitful:

    palmes,

    Col. 5, 6, 29; Plin. 17, 22, 35, § 181:

    rami olcae,

    Col. 5, 9, 15:

    oculi vitis,

    id. 3, 18, 4:

    pars villae,

    that serves for laying up the fruits in, id. 1, 6, 1 and 9:

    scrofa,

    Varr. R. R. 2, 4, 17: agri, for which a portion of the produce is paid, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 4.—
    II.
    Of or belonging to usufruct, usufructuary (jurid. Lat.):

    servus,

    of whom one has merely the usufruct, Dig. 41, 1, 37; 63; Paul. Sent. 5, 7, 3: stipulati, a stipulation by a litigant in possession ad interim, by which he shall repay twice the mesne profits if finally defeated in the suit, Gai. Inst. 4, 166; Dig. 45, 1, 4:

    judicium,

    a special mode of procedure for receiving mesne profits, Gai. Inst. 4, 169.—
    B.
    Subst.: fructŭārĭus, ii, m., and fructŭārĭa, ae, f., in an act. sense, one who has the usufruct of a thing, a usufructuary, Dig. 7, 1, 22 sq.; 24; 58 al.

    Lewis & Short latin dictionary > fructuarius

  • 83 glaebalis

    glaebālis ( glēb-), e, adj. [glaeba].
    I.
    Of or relating to clods (post-class.):

    agger,

    consisting of clods, Amm. 23, 5, 15.—
    II.
    In law Lat. (acc. to glaeba, II. A.), of or relating to lands: collatio, a tax paid from lands, land-tax, Cod. Th. 6, 2, 3; 4, 8, 11 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > glaebalis

  • 84 glebalis

    glaebālis ( glēb-), e, adj. [glaeba].
    I.
    Of or relating to clods (post-class.):

    agger,

    consisting of clods, Amm. 23, 5, 15.—
    II.
    In law Lat. (acc. to glaeba, II. A.), of or relating to lands: collatio, a tax paid from lands, land-tax, Cod. Th. 6, 2, 3; 4, 8, 11 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > glebalis

  • 85 Idus

    Īdus (often eidus, v. Inscr. Orell. 42), ŭum, f. [acc. to Macr. S. 1, 15, from the Etrusc. ‡ iduo, to divide; hence, qs. the divided or half month; but prob. Sanscr. root, indh-, idh-, to kindle, lighten; indu, moon; prop. the days of light, of the moon], one of the three days in each month from which the other days were reckoned in the Roman calendar, the Ides; it fell upon the fifteenth day of March, May, July, and October; upon the thirteenth day in the remaining months (cf.:

    Kalendae, Nonae): res ante idus acta sic est: nam haec idibus mane scripsi,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    duas epistulas accepi postridie idus, alteram eo die datam, alteram idibus,

    id. Att. 15, 17, 1: haec S. C. [p. 879] perscribuntur a. d. VIII. idus Januarias, Caes. B. C. 1, 5, 4:

    omnia licet concurrant: idus Martiae consolantur,

    Cic. Att. 14, 4, 2; cf.:

    stulta jam iduum Martiarum est consolatio,

    id. ib. 15, 4, 2:

    si quid vellent, a. d. idus Apr. reverterentur,

    Caes. B. G. 1, 7 fin.:

    iduum Septembrium dies,

    Tac. A. 2, 32:

    postero iduum dierum,

    id. H. 1, 26.—The ides were sacred to Jupiter, Varr. ap. Macr. S. 1, 14; cf.

    idulis.—Interest was paid on the ides: fenerator Alphius, Jam jam futurus rusticus, Omnem redegit idibus pecuniam, Quaerit Kalendis ponere,

    Hor. Epod. 2, 69:

    diem pecuniae Idus Novembres esse,

    Cic. Att. 10, 5, 3:

    jam vel sibi habeat nummos, modo numeret Idibus,

    id. ib. 14, 20, 2:

    praetermitto ruinas fortunarum tuarum, quas omnes impendere tibi proximis Idibus senties,

    id. Cat. 1, 6, 14.—The payment of school-money at the ides is referred to in:

    (pueri) Ibant octonis referentes idibus aera,

    Hor. S. 1, 6, 75; v. Orell. ed h. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Idus

  • 86 impendium

    impendĭum ( inp-), ĭi, n. (also fem. DE SVA IMPENDIA, Inscr. Grut. 871, 8; 1070, 6; 62, 8) [impendo], money laid out on any thing, outlay, cost, charge, expense (class.; most freq. in plur.; cf.: sumtus, impensa).
    I.
    In gen.:

    qui quaestum sibi instituisset sine impendio,

    Cic. Quint. 3, 12; so in sing., Plin. 18, 6, 7, § 38; 16, 37, 68, § 175; 18, 14, 36, § 134; Dig. 38, 1, 20; in plur.:

    reposcere rationem impendiorum, quae in educationem contulerit,

    Quint. 1, 10, 18; Suet. Caes. 54; id. Ner. 31; Dig. 9, 2, 7.—
    B.
    Transf.:

    nulla fodiendi impendia,

    Plin. 17, 23, 35, § 203.—
    II.
    In partic.
    A.
    Money paid out for a loan, i. e. interest:

    usura quod in sorte accedebat impendium appellatum,

    Varr. L. L. 5, § 183 Müll.:

    faenus et impendium recusare,

    Cic. Att. 6, 1, 4:

    plebes impendiis debilitata,

    id. Rep. 2, 34.—
    2.
    Transf.:

    ut impendiis etiam augere possimus largitatem tui muneris,

    Cic. Brut. 4, 16:

    magna impendia mundi,

    i. e. tribute, Stat. S. 3, 3, 88.—
    B.
    In abl. impendio.
    1.
    At or with an expense, i. e. with a loss of [p. 899] any thing (mostly post-Aug.):

    multatio non nisi ovium boumque inpendio dicebatur,

    Plin. 18, 3, 3, § 11:

    nimium risus pretium est, si probitatis impendio constat,

    Quint. 6, 3, 35:

    inpendio miserorum experiri commentaria,

    Plin. 34, 11, 25, § 108:

    inpendio magis publico quam jactura,

    Liv. 7, 21, 7:

    regi suo parvo impendio immortalitatem famae daturos,

    Curt. 9, 4 med.; cf.:

    tantulo impendio ingens victoria stetit,

    id. 3, 11 fin.
    2.
    Adv.: impendĭo ( inp-) (at great expense, i. e. as an intensive particle), by a great deal, greatly, very much; cf. impense under impendo (in vulg. lang.).
    a.
    With compp.:

    inpendio magis animus gaudebat mihi,

    Ter. Eun. 3, 5, 39; cf.:

    at ille inpendio nunc magis odit senatum,

    Cic. Att. 10, 4, 9:

    ille vero minus minusque inpendio Curare,

    Plaut. Aul. prol. 18:

    nonne hoc impendio venustius gratiusque est, etc.,

    Gell. 18, 12, 2:

    impendio probabilius,

    id. 19, 13, 3:

    leges impendio acerbiores,

    id. 11, 18, 4:

    impendio gnarus sermonis,

    Amm. 14, 1, 9.—
    b.
    With verbs: impendio infit, Laev. ap. Gell. 19, 7, 10:

    cum impendio excusarem, negavit veniam,

    App. M. 2, p. 122:

    commoveri,

    id. Mag. p. 275.

    Lewis & Short latin dictionary > impendium

  • 87 indotatus

    in-dōtātus, a, um, adj., unportioned, portionless (class. only in the trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    virgo,

    Ter. Ad. 4, 7, 11; id. Phorm. 1, 2, 70; 5, 7, 45:

    soror,

    Hor. Ep. 1, 17, 46.—
    B.
    Transf. ( poet.):

    corpora,

    that have not received the usual honors paid to the dead, Ov. M. 7, 609.—
    II.
    Trop., unadorned, poor:

    cujus artem cum indotatam esse et incomptam videres, verborum eam dote locupletasti et ornasti,

    Cic. de Or. 1, 55, 234.

    Lewis & Short latin dictionary > indotatus

  • 88 inhonore

    ĭn-hŏnōrus, a, um, adj., without honor, not respected or esteemed, of no account, inconsiderable:

    civitates,

    Plin. 5, 30, 33, § 126:

    pomum,

    id. 15, 24, 28, § 99:

    Hercules,

    to whom no divine honors are paid, id. 36, 5, 5, § 39:

    signa,

    disfigured, defaced, Tac. H. 4, 62.—
    II.
    Unsightly, ugly:

    facies,

    Sil. 10, 391.— Adv.: ĭnhŏnōrē, dishonorably:

    contemni,

    Cassiod. Var. 3, 53; 6, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > inhonore

  • 89 inhonorus

    ĭn-hŏnōrus, a, um, adj., without honor, not respected or esteemed, of no account, inconsiderable:

    civitates,

    Plin. 5, 30, 33, § 126:

    pomum,

    id. 15, 24, 28, § 99:

    Hercules,

    to whom no divine honors are paid, id. 36, 5, 5, § 39:

    signa,

    disfigured, defaced, Tac. H. 4, 62.—
    II.
    Unsightly, ugly:

    facies,

    Sil. 10, 391.— Adv.: ĭnhŏnōrē, dishonorably:

    contemni,

    Cassiod. Var. 3, 53; 6, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > inhonorus

  • 90 inpendio

    impendĭum ( inp-), ĭi, n. (also fem. DE SVA IMPENDIA, Inscr. Grut. 871, 8; 1070, 6; 62, 8) [impendo], money laid out on any thing, outlay, cost, charge, expense (class.; most freq. in plur.; cf.: sumtus, impensa).
    I.
    In gen.:

    qui quaestum sibi instituisset sine impendio,

    Cic. Quint. 3, 12; so in sing., Plin. 18, 6, 7, § 38; 16, 37, 68, § 175; 18, 14, 36, § 134; Dig. 38, 1, 20; in plur.:

    reposcere rationem impendiorum, quae in educationem contulerit,

    Quint. 1, 10, 18; Suet. Caes. 54; id. Ner. 31; Dig. 9, 2, 7.—
    B.
    Transf.:

    nulla fodiendi impendia,

    Plin. 17, 23, 35, § 203.—
    II.
    In partic.
    A.
    Money paid out for a loan, i. e. interest:

    usura quod in sorte accedebat impendium appellatum,

    Varr. L. L. 5, § 183 Müll.:

    faenus et impendium recusare,

    Cic. Att. 6, 1, 4:

    plebes impendiis debilitata,

    id. Rep. 2, 34.—
    2.
    Transf.:

    ut impendiis etiam augere possimus largitatem tui muneris,

    Cic. Brut. 4, 16:

    magna impendia mundi,

    i. e. tribute, Stat. S. 3, 3, 88.—
    B.
    In abl. impendio.
    1.
    At or with an expense, i. e. with a loss of [p. 899] any thing (mostly post-Aug.):

    multatio non nisi ovium boumque inpendio dicebatur,

    Plin. 18, 3, 3, § 11:

    nimium risus pretium est, si probitatis impendio constat,

    Quint. 6, 3, 35:

    inpendio miserorum experiri commentaria,

    Plin. 34, 11, 25, § 108:

    inpendio magis publico quam jactura,

    Liv. 7, 21, 7:

    regi suo parvo impendio immortalitatem famae daturos,

    Curt. 9, 4 med.; cf.:

    tantulo impendio ingens victoria stetit,

    id. 3, 11 fin.
    2.
    Adv.: impendĭo ( inp-) (at great expense, i. e. as an intensive particle), by a great deal, greatly, very much; cf. impense under impendo (in vulg. lang.).
    a.
    With compp.:

    inpendio magis animus gaudebat mihi,

    Ter. Eun. 3, 5, 39; cf.:

    at ille inpendio nunc magis odit senatum,

    Cic. Att. 10, 4, 9:

    ille vero minus minusque inpendio Curare,

    Plaut. Aul. prol. 18:

    nonne hoc impendio venustius gratiusque est, etc.,

    Gell. 18, 12, 2:

    impendio probabilius,

    id. 19, 13, 3:

    leges impendio acerbiores,

    id. 11, 18, 4:

    impendio gnarus sermonis,

    Amm. 14, 1, 9.—
    b.
    With verbs: impendio infit, Laev. ap. Gell. 19, 7, 10:

    cum impendio excusarem, negavit veniam,

    App. M. 2, p. 122:

    commoveri,

    id. Mag. p. 275.

    Lewis & Short latin dictionary > inpendio

  • 91 inpendium

    impendĭum ( inp-), ĭi, n. (also fem. DE SVA IMPENDIA, Inscr. Grut. 871, 8; 1070, 6; 62, 8) [impendo], money laid out on any thing, outlay, cost, charge, expense (class.; most freq. in plur.; cf.: sumtus, impensa).
    I.
    In gen.:

    qui quaestum sibi instituisset sine impendio,

    Cic. Quint. 3, 12; so in sing., Plin. 18, 6, 7, § 38; 16, 37, 68, § 175; 18, 14, 36, § 134; Dig. 38, 1, 20; in plur.:

    reposcere rationem impendiorum, quae in educationem contulerit,

    Quint. 1, 10, 18; Suet. Caes. 54; id. Ner. 31; Dig. 9, 2, 7.—
    B.
    Transf.:

    nulla fodiendi impendia,

    Plin. 17, 23, 35, § 203.—
    II.
    In partic.
    A.
    Money paid out for a loan, i. e. interest:

    usura quod in sorte accedebat impendium appellatum,

    Varr. L. L. 5, § 183 Müll.:

    faenus et impendium recusare,

    Cic. Att. 6, 1, 4:

    plebes impendiis debilitata,

    id. Rep. 2, 34.—
    2.
    Transf.:

    ut impendiis etiam augere possimus largitatem tui muneris,

    Cic. Brut. 4, 16:

    magna impendia mundi,

    i. e. tribute, Stat. S. 3, 3, 88.—
    B.
    In abl. impendio.
    1.
    At or with an expense, i. e. with a loss of [p. 899] any thing (mostly post-Aug.):

    multatio non nisi ovium boumque inpendio dicebatur,

    Plin. 18, 3, 3, § 11:

    nimium risus pretium est, si probitatis impendio constat,

    Quint. 6, 3, 35:

    inpendio miserorum experiri commentaria,

    Plin. 34, 11, 25, § 108:

    inpendio magis publico quam jactura,

    Liv. 7, 21, 7:

    regi suo parvo impendio immortalitatem famae daturos,

    Curt. 9, 4 med.; cf.:

    tantulo impendio ingens victoria stetit,

    id. 3, 11 fin.
    2.
    Adv.: impendĭo ( inp-) (at great expense, i. e. as an intensive particle), by a great deal, greatly, very much; cf. impense under impendo (in vulg. lang.).
    a.
    With compp.:

    inpendio magis animus gaudebat mihi,

    Ter. Eun. 3, 5, 39; cf.:

    at ille inpendio nunc magis odit senatum,

    Cic. Att. 10, 4, 9:

    ille vero minus minusque inpendio Curare,

    Plaut. Aul. prol. 18:

    nonne hoc impendio venustius gratiusque est, etc.,

    Gell. 18, 12, 2:

    impendio probabilius,

    id. 19, 13, 3:

    leges impendio acerbiores,

    id. 11, 18, 4:

    impendio gnarus sermonis,

    Amm. 14, 1, 9.—
    b.
    With verbs: impendio infit, Laev. ap. Gell. 19, 7, 10:

    cum impendio excusarem, negavit veniam,

    App. M. 2, p. 122:

    commoveri,

    id. Mag. p. 275.

    Lewis & Short latin dictionary > inpendium

  • 92 insolubilis

    I.
    Lit.:

    vinculum,

    Macr. Somn. Scip. 1, 6, § 24:

    colligatio,

    id. ib. § 28.—
    II.
    Trop.
    A.
    That cannot be paid:

    beneticium, creditum insolubile est,

    Sen. Ben. 4, 12, 1.—
    B.
    That cannot be refuted, incontestable:

    signum,

    Quint. 5, 9, 3.—
    C.
    That cannot be destroyed:

    aeternitas,

    App. Asclep. p. 100, 37.— Adv.: insŏlūbĭlĭter, indissolubly:

    vinciri,

    Macr. Somn. Scip. 1, 6; Aug. Civ. Dei, 21, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > insolubilis

  • 93 insolubiliter

    I.
    Lit.:

    vinculum,

    Macr. Somn. Scip. 1, 6, § 24:

    colligatio,

    id. ib. § 28.—
    II.
    Trop.
    A.
    That cannot be paid:

    beneticium, creditum insolubile est,

    Sen. Ben. 4, 12, 1.—
    B.
    That cannot be refuted, incontestable:

    signum,

    Quint. 5, 9, 3.—
    C.
    That cannot be destroyed:

    aeternitas,

    App. Asclep. p. 100, 37.— Adv.: insŏlūbĭlĭter, indissolubly:

    vinciri,

    Macr. Somn. Scip. 1, 6; Aug. Civ. Dei, 21, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > insolubiliter

  • 94 Kalendalis

    Kălendālis or Kălendāris, e, adj. [Kalendae], of or belonging to the Kalends; of or belonging to the first day of the month:

    tributa Kalendalia,

    which fall due on the Kalends, Just. Edict. 13:

    Juno Kalendaris,

    to whom worship is paid on the Kalends, Macr. S. 1, 15, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > Kalendalis

  • 95 Kalendaris

    Kălendālis or Kălendāris, e, adj. [Kalendae], of or belonging to the Kalends; of or belonging to the first day of the month:

    tributa Kalendalia,

    which fall due on the Kalends, Just. Edict. 13:

    Juno Kalendaris,

    to whom worship is paid on the Kalends, Macr. S. 1, 15, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > Kalendaris

  • 96 laetus

    1.
    laetus, a, um, adj. [Sanscr. root prī-, to cheer; prētis, joy, love; cf. Gr. praüs, praios; Germ. Friede, Freude; cf. also Latin gentile name, Plaetorius], joyful, cheerful, glad, gay, joyous, rejoicing, pleased, delighted, full of joy.
    I.
    Lit., constr. absol., with de, the gen., the inf., or acc. and inf.
    (α).
    Absol.:

    laeti atque erecti,

    Cic. Font. 11, 33:

    alacres laetique,

    id. Sest. 1, 1:

    vultus,

    id. Att. 8, 9, 2:

    dies laetissimi,

    id. Lael. 3, 12.—In neutr. plur. as subst.:

    litterae tuae partim laeta partim tristia continent,

    Plin. Ep. 5, 9, 1.—
    (β).
    With de:

    laetus est de amica,

    Ter. Ad. 2, 2, 45.—
    (γ).
    With gen.:

    laetus animi et ingenii,

    Vell. 2, 93, 1; Tac. A. 2, 26:

    laborum,

    Verg. A. 11, 73:

    irae,

    Sil. 17, 308.—
    (δ).
    With inf.:

    laetus uterque Spectari superis,

    Sil. 9, 453.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    laetus sum, fratri obtigisse quod volt,

    Ter. Phorm. 5, 4, 1:

    laeta est abs te (donum) datum esse,

    id. Eun. 3, 1, 2.—
    II.
    Transf.
    A.
    Doing a thing with joy, cheerful, ready, willing:

    senatus supplementum etiam laetus decreverat,

    Sall. J. 84, 3:

    descendere regno,

    Stat. Th. 2, 396:

    fatebere laetus nec surdum esse, etc.,

    Juv. 13, 248.—
    B.
    Delighting or taking pleasure in a thing; with abl. or inf.
    (α).
    With abl.:

    et laetum equino sanguine Concanum,

    Hor. C. 3, 4, 34:

    laetus stridore catenae,

    Juv. 14, 23:

    plantaribus horti,

    id. 13, 123.—
    (β).
    With inf.:

    et ferro vivere laetum Vulgus,

    Sil. 9, 223.—
    C.
    Pleased, satisfied with any thing; delighting in; with abl.:

    classis Romana haudquaquam laeta praedā rediit,

    Liv. 27, 31:

    contentus modicis, meoque laetus,

    Mart. 4, 77, 2.—With gen.:

    laeta laborum,

    Verg. A. 11, 73:

    laetissimus viae,

    indulging to the full, Sil. 17, 308.—
    D.
    Pleasing, pleasant, grateful:

    omnia erant facta hoc biduo laetiora,

    Cic. Att. 7, 26, 1:

    laetique nuntii vulgabantur,

    Tac. A. 1, 5:

    vitium laetissimi fructus,

    Cic. N. D. 2, 62, 156:

    virtus haud laeta tyranno,

    Val. Fl. 1, 30:

    militibus id nomen,

    Tac. H. 4, 68.—
    E.
    Favorable, propitious, prosperous:

    venti,

    Val. Fl. 4, 31:

    sors,

    id. 4, 540:

    bellum,

    Sil. 10, 552; Plaut. Am. prol. 2:

    saecula,

    Verg. A. 1, 605:

    exta,

    Suet. Caes. 77:

    cujus (proelii) initium ambiguum, finis laetior,

    Tac. A. 12, 40.—
    F.
    Fortunate, auspicious, lucky:

    prodigium,

    Plin. 11, 37, 77, § 197:

    augurium,

    Tac. H. 1, 62:

    laeta et congruentia exta,

    id. ib. 2, 4:

    omina,

    Petr. 122.—
    G.
    Joyous in appearance, delightful, pleasing, beautiful:

    vite quid potest esse cum fructu laetius, tum aspectu pulchrius?

    Cic. de Sen. 15, 53:

    segetes,

    Verg. G. 1, 1:

    lupae fulvo nutricis tegmine,

    id. A. 1, 275:

    ferarum exuviis,

    Ov. M. 1, 475:

    indoles,

    Quint. 2, 4, 4:

    colles frondibus laeti,

    Curt. 5, 4, 9.—
    2.
    In partic., in econom. lang., fertile, rich, of soil:

    ager,

    Varr. R. R. 1, 23:

    laeta Clitumni pascua,

    Juv. 12, 13.—Of cattle, fat:

    glande sues laeti redeunt,

    Verg. G. 2, 520.—
    3.
    Abundant, copious:

    laeta magis pressis manabunt flumina mammis,

    Verg. G. 3, 310; 3, 494:

    lucus laetissimus umbrae,

    id. A. 1, 441.—Of style, etc., rich, copious, agreeable:

    nitidum quoddam genus est verborum et laetum,

    Cic. de Or. 1, 18, 81.—Of the author:

    (Homerus) laetus ac pressus,

    Quint. 10, 1, 46.—
    H.
    Pleasant, agreeable:

    dicendi genus tenue laetioribus numeris corrumpere,

    Quint. 9, 4, 17.—In neutr. sing., adverbially:

    laetumque rubet,

    with joy, with pleasure, Stat. Ach. 1, 323.— Hence, adv.: laetē, joyfully, gladly, cheerfully.
    1.
    Lit. (class.):

    auctorem senatus exstinctum laete atque insolenter tulit,

    Cic. Phil. 9, 3, 7:

    laete an severe dicere,

    Quint. 8, 3, 40.— Comp., Vell. 2, 45, 3:

    neque refert cujusquam Punicas Romanasve acies laetius extuleris,

    more eagerly, Tac. A. 4, 33:

    aliquid ausi laetius aut licentius,

    Quint. 2, 4, 14.— Sup.:

    laetissime gaudere,

    Gell. 3, 15, 2.—
    2.
    Transf., fruitfully, abundantly, luxuriantly:

    seges laete virens,

    Plin. 33, 5, 27, § 89.— Comp.:

    truncus laetius frondet,

    more fruitfully, more luxuriantly, Col. 5, 9, 10; cf. Plin. 16, 31, 56, § 130.—
    3.
    Lightly, not severely, without seriousness:

    si quis putet nos laetius fecisse quam orationis severitas exigat,

    Plin. Ep. 2, 5, 6.
    2.
    laetus, i, m., in late Lat., a foreign bondman who received a piece of land to cultivate, for which he paid tribute to his master, a serf, Amm. 20, 8, 13; Eum. Pan. 21, 1.—Hence,
    A.
    laeta, ōrum, n., the land so cultivated, Cod. Th. 7, 20, 10.—
    B.
    laetĭcus, a, um, adj., of or belonging to a laetus: laeticae terrae, Cod. Th. 13, 11, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > laetus

  • 97 latio

    lātĭo, ōnis, f. [fero], a bearing, bringing (only in the trop. signif.).
    * I.
    In gen.:

    auxilii,

    a rendering of assistance, Liv. 2, 33. 1.—
    II.
    In partic. (cf. fero).
    A.
    Suffragii latio, a voting or right of voting, Liv. 9, 43, [p. 1040] 24; 38, 36, 7;

    45, 15, 3: legis latio,

    a proposing of a law, a bill, Cic. Att. 3, 26.—
    * B.
    Expensi latio, a setting down of expenditures, entering of money paid, Gell. 14, 2, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > latio

  • 98 legens

    1.
    lēgo, āvi, ātum (archaic perf. legassit for legaverit, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148), 1, v. a. [lex; and therefore qs. lege creare], a publicist's and jurid. t. t.
    I.
    A publicist's t. t.
    A.
    To send with a commission or charge, to send on an embassy, send as ambassador; to depute, despatch:

    ne hoc quidem senatui relinquebas, ut legati ex ejus ordinis auctoritate legarentur,

    Cic. Vatin. 15, 35:

    hominem honestum ac nobilem legarunt ad Apronium,

    id. Verr. 2, 3, 48, § 114: eos privatae rei causa legari, id. Fam. 3, 8, 4:

    juste pieque legatus venio,

    Liv. 1, 32:

    tres adulescentes in Africam legantur, qui reges adeant, etc.,

    Sall. J. 21, 4:

    quos Athenienses Romam ad senatum legaverant impetratum, etc.,

    Gell. 7, 14, 8.—
    2.
    Transf. to the commission itself (ante- and post-class.):

    quae verba legaverint Rhodii ad hostium ducem,

    what they told him through their deputies, Gell. 15, 31 in lemm.
    b.
    Beyond the official sphere:

    quin potius, quod legatum est tibi negotium, Id curas?

    committed, intrusted, Plaut. Cas. 1, 12.—
    B.
    To appoint or choose as deputy (as the official assistant, lieutenant, of a general or governor):

    eum (Messium) Caesari legarat Appius,

    Cic. Att. 4, 15, 9:

    ego me a Pompeio legari ita sum passus, ut, etc.,

    id. ib. 4, 2, 6:

    istum legatum iri non arbitror,

    id. ib. 10, 1, 4:

    ne legaretur Gabinius Pompeio expetenti,

    id. de Imp. Pomp. 19, 57:

    Dolabella me sibi legavit,

    chose me for his lieutenant, id. Att. 15, 11, 4:

    Calpurnius parato exercitu legat sibi homines nobiles, etc.,

    Sall. J. 28.—
    II.
    A jurid. t. t.: aliquid, to appoint by a last will or testament, to leave or bequeath as a legacy (class.):

    Numitori, qui stirpis maximus erat, regnum vetustum Silviae gentis legat,

    Liv. 1, 3: legavit quidam uxori mundum omne penumque, Lucil. ap. Gell. 4, 1, 3:

    usumfructum omnium bonorum Caesenniae legat,

    Cic. Caecin. 4, 11:

    Fabiae pecunia legata est a viro,

    id. Top. 3, 14:

    cui argentum omne legatum est,

    Quint. 5, 10, 62:

    in argento legato,

    id. 7, 2, 11.—
    B.
    Aliquid alicui ab aliquo, to leave one a legacy to be paid by the principal heir:

    uxori testamento legat grandem pecuniam a filio, si qui natus esset: ab secundo herede nihil legat,

    Cic. Clu. 12, 33:

    si paterfamilias uxori ancillarum usum fructum legavit a filio, neque a secundo herede legavit,

    id. Top. 4, 21; Quint. 7, 9, 5.—Hence,
    1.
    lēgātus, i, m.
    A.
    (Acc. to lego, I. A.) An ambassador, legate, Cic. Vatin. 15, 35:

    legatos mittere,

    id. de Imp. Pomp. 12, 35:

    ad senatum legatos de aliqua re mittere,

    id. de Or. 2, 37, 155; cf.:

    missi magnis de rebus uterque Legati,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    legatos mittere ad indicendum bellum,

    Liv. 31, 8; Ov. M. 14, 527.—
    B.
    (Acc. to lego, I. B.).
    a.
    An official assistant given to a general or the governor of a province, a deputy, lieutenant, lieutenant-general:

    quos legatos tute tibi legasti?

    Cic. Pis. 14, 33:

    qui M. Aemilio legati fuerunt,

    id. Clu. 36, 99:

    Quintus frater meus legatus est Caesaris,

    id. Fam. 1, 9, 21; id. Off. 3, 20, 79; cf.:

    Murena summo imperatori legatus L. Lucullo fuit, qua in legatione duxit exercitum, etc.,

    id. Mur. 9, 20; 14, 32:

    neque se ei legatum defuturum,

    id. Phil. 11, 7, 17; Val. Max. 5, 5, 1:

    hiberna cum legato praefectoque tradidisses,

    Cic. Pis. 35, 86:

    (Calvisius) duos legatos Uticae reliquerat,

    id. Phil. 3, 10 fin.:

    quaestorius,

    id. Verr. 2, 1, 21, § 56; Caes. B. G. 2, 5 fin.:

    L. Caesar, cujus pater Caesaris erat legatus,

    id. B. C. 1, 8, 2:

    magnitudo et splendor legati,

    Liv. 38, 58, 9:

    in magna legatum quaere popina,

    Juv. 8, 172.—
    b.
    Under the emperors, a governor sent to a province by the emperor, Tac. A. 12, 40; id. Agr. 33; Suet. Vesp. 4; Spart. Hadr. 3 et saep.; cf. legatio, I. B. 2., and Orell. ad Tac. Agr. 9.—
    (β).
    Legati legionum, commanders, Suet. Tib. 19; id. Vesp. 4; cf.:

    Caesar singulis legionibus singulos legatos et quaestorem praefecit,

    Caes. B. G. 1, 52; Tac. A. 2, 36; id. H. 1, 7.—Also called;

    legatus praetorius,

    Tac. Agr. 7.—
    2.
    lēgātum, i, n. (acc. to lego, II.), a bequest, legacy:

    legatum est delibatio hereditatis, qua testator ex eo, quod universum heredis foret, alicui quid collatum velit,

    Dig. 30, 116:

    Hortensii legata cognovi,

    Cic. Att. 7, 3, 9:

    reliqua legata varie dedit,

    Suet. Aug. 101; id. Tib. 48:

    legatum peto ex testamento,

    Quint. 4, 2, 6:

    jus capiendi legata alicui adimere,

    Suet. Dom. 8:

    cymbala pulsantis legatum amici,

    Juv. 9, 62:

    legatorum genera sunt quattuor,

    Gai. Inst. 2, 192; cf. sqq.
    2.
    lĕgo, lēgi, lectum ( gen. plur. part. legentum, Ov. Tr. 1. 7, 25), 3, v. a. [Gr. legô, logos, logas, etc.; Lat. legumen, di-leg-ens, neg-leg-o, etc.; cf. Germ. lesen], to bring together, to gather, collect.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    oleam,

    Cato, R. R. 144:

    nuces,

    Cic. de Or. 2, 66, 265:

    herbas collibus,

    Ov. M. 14, 347: flores et humi nascentia fraga, [p. 1048] Verg. E. 3, 92; cf.:

    roscida mala,

    id. ib. 8, 38:

    flores in calathos,

    Ov. F. 5, 218:

    spolia caesorum,

    Liv. 5, 39:

    quos (montanos asparagos),

    Juv. 11, 69.—Of the dead who have been burned:

    ossa,

    Ov. H. 10, 150:

    homini mortuo ossa,

    Cic. Leg. 2, 24, 60: ossa filii, Sen. de Ira, 2, 33, 6; cf. Quint. 8, 5, 21; Lact. de Mort. Persec. 21, 11:

    reliquias legerunt primores equestris ordinis,

    Suet. Aug. 100. —
    B.
    Esp.
    1.
    To take out, pick out, extract, remove:

    quibusdam et radi ossa et legi... quae sine totius pernicie corporis haerere non poterant,

    Sen. Prov. 1, 3, 2:

    ossa vivis,

    id. ad Marc. 22, 3:

    ossa in capite lecta,

    id. Ben. 5, 24, 3:

    ossa e vulneribus,

    Quint. 6, 1, 30.—
    2.
    To pluck, strip, gather fruit from (a tree, etc.):

    oleam qui legerit,

    Cato, R. R. 144, 1:

    ficus non erat apta legi,

    Ov. F. 2, 254.—
    3.
    Poet.: legere fila, to wind up:

    extrema Lauso Parcae fila legunt,

    i. e. spin the last thread of life, Verg. A. 10, 815; cf.:

    quae dedit ingrato fila legenda viro,

    Ov. F. 3, 462:

    stamen,

    Prop. 4 (5), 4, 40 (42).—
    4.
    Naut. t. t.: vela legere, to draw together, furl:

    omnis navita ponto umida vela legit,

    Verg. G. 1, 373:

    vela legunt socii,

    id. A. 3, 532:

    ipse dabit tenera vela, legetque manu,

    Ov. H. 15, 215; Val. Fl. 2, 13:

    prora funem legit Argus ab alta,

    draws in, takes in, id. 1, 312:

    ancoras classis legit,

    is weighing anchor, Sen. Troad. 759.—
    5.
    To take to one's self unjustly, to carry off, steal, purloin, plunder, abstract (not in Cic.): omnia viscatis manibus leget, omnia sumet: crede mihi, auferet omnia, Lucil. ap. Non. 332 and 396, 4:

    majus esse maleficium stuprare ingenuam quam sacrum legere,

    Auct. Her. 2, 30 fin.:

    sacra divum,

    Hor. S. 1, 3, 117:

    soceros legere et gremiis abducere pactas,

    Verg. A. 10, 79 Serv. ad loc. (but Forbig. renders legere here as = eligere, sumere; cf. 8. infra).—
    6.
    Of places, to go, pass, or wander through ( poet.):

    nec me studiosius altera saltus Legit,

    Ov. M. 5, 579:

    pars cetera pontum Pone legit,

    sails through, Verg. A. 2, 207:

    vada dura lego,

    id. ib. 3, 706:

    freta,

    id. ib. 3, 127:

    aequora Afra,

    Ov. F. 4, 289:

    Ioniumque rapax Icariumque legit,

    id. ib. 4, 566: vestigia alicujus, to follow one's footsteps, to track or pursue him:

    subsequitur pressoque legit vestigia gressu,

    id. M. 3, 17; cf.:

    et vestigia retro Observata legit,

    Verg. A. 9, 392:

    tortos orbes,

    to wander through, id. ib. 12, 481.—
    7.
    To pass or sail by, to skirt, to coast along a shore, land, or place (mostly poet.):

    Inarimen Prochytenque legit,

    Ov. M. 14, 89; 15, 705; 709: primi litoris oram, coast along, i. e. not enter into details, Verg. G. 2, 44; id. E. 8, 7:

    navibus oram Italiae,

    Liv. 21, 51 fin.:

    oram Campaniae,

    Suet. Tib. 11; cf.

    terram,

    id. Aug. 16. —
    8.
    Pregn., to choose from a number, to pick out, single out, select, elect (class.):

    alia esse oportet forma quem tu pugno legeris,

    pick out to fight with, Plaut. Am. 1, 1, 160:

    judices,

    Cic. Phil. 5, 6, 16:

    omnia, quae leget quaeque reiciet,

    id. Fin. 4, 15, 40:

    scribam,

    to elect, appoint, id. Clu. 45, 126:

    condiciones nubendi,

    id. Cael. 15:

    cives in patres,

    Liv. 23, 22:

    viros ad bella,

    Ov. M. 7, 669:

    geminasque legit de classe biremes,

    Verg. A. 8, 79: legit virum vir, each one singles out his man (of the combatants in a battle), id. ib. 11, 632:

    senatum ad modum pristinum redegit duabus lectionibus: prima ipsorum arbitratu, quo vir virum legit,

    Suet. Aug. 35; Tac. H. 1, 18: neque ejus legendam filiam (sc. virginem Vestalem) qui domicilium in Italia non haberet, At. Cap. ap. Gell. 1, 12, 8.—
    * (β).
    With inf.:

    fidissima custos Lecta sacrum justae veneri occultare pudorem,

    Stat. Th. 1, 530.
    II.
    Trop.
    * A.
    To catch up, i. e. overhear a conversation:

    nunc huc concedam, ut horum sermonem legam,

    Plaut. Ps. 1, 4, 21 (cf. sublegere, id. Mil. 4, 2. 98).—
    B.
    To catch with the eye, to view, observe, behold, survey, see.
    * 1.
    In gen.:

    tumulum capit, unde omnes longo ordine posset Adversos legere,

    Verg. A. 6, 755 Heyne ad loc.; and cf. Verg. A. 6, 34.—
    2.
    In partic., to read or peruse a writing:

    ut eos libros per te ipse legeres,

    Cic. Top. 1:

    defensionem causae,

    id. Verr. 2, 5, 43, § 112:

    legi apud Clitomachum, A. Albium jocantem dixisse, etc.,

    id. Ac. 2, 45, 137:

    aliquid studiose intenteque,

    Plin. Ep. 9, 13, 1:

    significas legisse te in quadam epistula mea, jussisse Verginium, etc.,

    id. ib. 9, 19, 1: philosophorum consultorumque opiniones, Quint. 12, 11, 17:

    liber tuus et lectus est et legitur a me diligenter,

    Cic. Fam. 6, 5, 1:

    orationem,

    Quint. 1, 1, 6:

    aiunt multum legendum esse non multa,

    Plin. Ep. 7, 9, 15.—With a pers. obj.:

    antiquos et novos,

    Quint. 2, 5, 23:

    antiquos studiosius,

    id. 3, 6, 62:

    poëtas,

    id. 1, 4, 4. —In pass.:

    Horatius fere solus legi dignus,

    Quint. 10, 1, 96:

    si cum judicio legatur Cassius Severus,

    id. 10, 1, 116:

    dumque legar, mecum pariter tua fama legetur,

    Ov. Tr. 5, 14, 5:

    sepulcra legens,

    when reading epitaphs, Cic. de Sen. 7, 21:

    legentium plerisque,

    Liv. 1 praef. §

    4: opus nescio an minimae legentibus futurum voluptati,

    to my readers, Quint. 3, 1, 2; cf. id. 9, 4, 2; 2, 5, 3:

    nec Cynicos nec Stoica dogmata,

    Juv. 13, 121.— Absol.:

    legendi usus,

    Lact. 3, 25, 9:

    memoriam continuus legendi usus instruit,

    Macr. S. 1, 5, 1.—
    b.
    In partic.
    (α).
    To read out, read aloud, recite (esp. freq. in post-Aug. authors):

    convocatis auditoribus volumen legere, etc.,

    Cic. Brut. 51, 191: codicem pro contione, id. Fragm. ap. Quint. 4, 4, 8:

    audio me male legere, dumtaxat versus, orationes enim commodius,

    Plin. Ep. 9, 34:

    obturem impune legentibus aures,

    Hor. Ep. 2, 2, 105:

    quem vero arripuit tenet occiditque legendo,

    with recitation, id. A. P. 475:

    quis dabit historico quantum daret acta legenti,

    to read him the news, Juv. 7, 104.—
    (β).
    To find in an author or a writing:

    ut scriptum legimus,

    Cic. Deiot. 7, 19:

    legi etiam scriptum, esse avem quandam, etc.,

    id. N. D. 2. 49 init.:

    ego vero haec scripta legi,

    id. Planc. 39, 94:

    praeterea scriptum legimus, Gallos in venatibus tinguere sagittas,

    Gell. 17, 15, 7. relatum legere, Nep. praef. 1.— Pass.:

    in aliis codicibus non peccato sed peccatis legitur,

    Aug. Cont. Jul. Rel. 1, 22; id. Don. Persev. 6 init. al.—
    C.
    A publicist's t. t.: legere senatum, to read over or call off the names of senators (which was done by the censors;

    v. lectio, II. A. 2.): censores fideli concordia senatum legerunt,

    Liv. 40, 51; 9, 29; 9, 30; 9, 46; 43, 15 al.—Hence, lĕgens, entis, Part. as subst. m., a reader ( poet. and in post-Aug. prose for lector), Ov. Tr. 1, 7, 25.— Plur., Liv. praef. 4; Quint. 3, 1, 2; Plin. 8, 16, 17, § 44; Tac. A. 4, 33.—Also, lectus, a, um, P. a., chosen, picked out, selected; choice, excellent (class.): argenti lectae numeratae minae, good, i. e. of full weight, Plaut. Ps. 4, 7, 50; so,

    argentum,

    Ter. Phorm. 1, 2, 3:

    ut neque vir melior neque lectior femina in terris sit,

    Cic. Inv. 1, 31, 52:

    lectissimi viri atque ornatissimi,

    id. Verr. 2, 1, 6, § 15; cf. id. Div. in Caecil. 9, 29:

    uxor lectissima,

    id. Inv. 1, 31, 52:

    (verbis) lectis atque illustribus uti,

    id. de Or. 3, 37, 150:

    nihil est aliud... pulcre et oratorie dicere nisi optimis sententiis verbisque lectissimis dicere,

    id. Or. 68, 227:

    juvenum lectissime,

    Stat. S. 5, 1, 247; cf.:

    viginti lectis equitum comitatus,

    Verg. A. 9, 48.—Hence, adv.: lectē, choicely, selectly (very rare):

    ab lego lecte ac lectissime,

    Varr. L. L. 6, § 36 Müll.— Comp.:

    lectius,

    Varr. R. R. 1, 54, 2 (al. lecta).

    Lewis & Short latin dictionary > legens

  • 99 lego

    1.
    lēgo, āvi, ātum (archaic perf. legassit for legaverit, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148), 1, v. a. [lex; and therefore qs. lege creare], a publicist's and jurid. t. t.
    I.
    A publicist's t. t.
    A.
    To send with a commission or charge, to send on an embassy, send as ambassador; to depute, despatch:

    ne hoc quidem senatui relinquebas, ut legati ex ejus ordinis auctoritate legarentur,

    Cic. Vatin. 15, 35:

    hominem honestum ac nobilem legarunt ad Apronium,

    id. Verr. 2, 3, 48, § 114: eos privatae rei causa legari, id. Fam. 3, 8, 4:

    juste pieque legatus venio,

    Liv. 1, 32:

    tres adulescentes in Africam legantur, qui reges adeant, etc.,

    Sall. J. 21, 4:

    quos Athenienses Romam ad senatum legaverant impetratum, etc.,

    Gell. 7, 14, 8.—
    2.
    Transf. to the commission itself (ante- and post-class.):

    quae verba legaverint Rhodii ad hostium ducem,

    what they told him through their deputies, Gell. 15, 31 in lemm.
    b.
    Beyond the official sphere:

    quin potius, quod legatum est tibi negotium, Id curas?

    committed, intrusted, Plaut. Cas. 1, 12.—
    B.
    To appoint or choose as deputy (as the official assistant, lieutenant, of a general or governor):

    eum (Messium) Caesari legarat Appius,

    Cic. Att. 4, 15, 9:

    ego me a Pompeio legari ita sum passus, ut, etc.,

    id. ib. 4, 2, 6:

    istum legatum iri non arbitror,

    id. ib. 10, 1, 4:

    ne legaretur Gabinius Pompeio expetenti,

    id. de Imp. Pomp. 19, 57:

    Dolabella me sibi legavit,

    chose me for his lieutenant, id. Att. 15, 11, 4:

    Calpurnius parato exercitu legat sibi homines nobiles, etc.,

    Sall. J. 28.—
    II.
    A jurid. t. t.: aliquid, to appoint by a last will or testament, to leave or bequeath as a legacy (class.):

    Numitori, qui stirpis maximus erat, regnum vetustum Silviae gentis legat,

    Liv. 1, 3: legavit quidam uxori mundum omne penumque, Lucil. ap. Gell. 4, 1, 3:

    usumfructum omnium bonorum Caesenniae legat,

    Cic. Caecin. 4, 11:

    Fabiae pecunia legata est a viro,

    id. Top. 3, 14:

    cui argentum omne legatum est,

    Quint. 5, 10, 62:

    in argento legato,

    id. 7, 2, 11.—
    B.
    Aliquid alicui ab aliquo, to leave one a legacy to be paid by the principal heir:

    uxori testamento legat grandem pecuniam a filio, si qui natus esset: ab secundo herede nihil legat,

    Cic. Clu. 12, 33:

    si paterfamilias uxori ancillarum usum fructum legavit a filio, neque a secundo herede legavit,

    id. Top. 4, 21; Quint. 7, 9, 5.—Hence,
    1.
    lēgātus, i, m.
    A.
    (Acc. to lego, I. A.) An ambassador, legate, Cic. Vatin. 15, 35:

    legatos mittere,

    id. de Imp. Pomp. 12, 35:

    ad senatum legatos de aliqua re mittere,

    id. de Or. 2, 37, 155; cf.:

    missi magnis de rebus uterque Legati,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    legatos mittere ad indicendum bellum,

    Liv. 31, 8; Ov. M. 14, 527.—
    B.
    (Acc. to lego, I. B.).
    a.
    An official assistant given to a general or the governor of a province, a deputy, lieutenant, lieutenant-general:

    quos legatos tute tibi legasti?

    Cic. Pis. 14, 33:

    qui M. Aemilio legati fuerunt,

    id. Clu. 36, 99:

    Quintus frater meus legatus est Caesaris,

    id. Fam. 1, 9, 21; id. Off. 3, 20, 79; cf.:

    Murena summo imperatori legatus L. Lucullo fuit, qua in legatione duxit exercitum, etc.,

    id. Mur. 9, 20; 14, 32:

    neque se ei legatum defuturum,

    id. Phil. 11, 7, 17; Val. Max. 5, 5, 1:

    hiberna cum legato praefectoque tradidisses,

    Cic. Pis. 35, 86:

    (Calvisius) duos legatos Uticae reliquerat,

    id. Phil. 3, 10 fin.:

    quaestorius,

    id. Verr. 2, 1, 21, § 56; Caes. B. G. 2, 5 fin.:

    L. Caesar, cujus pater Caesaris erat legatus,

    id. B. C. 1, 8, 2:

    magnitudo et splendor legati,

    Liv. 38, 58, 9:

    in magna legatum quaere popina,

    Juv. 8, 172.—
    b.
    Under the emperors, a governor sent to a province by the emperor, Tac. A. 12, 40; id. Agr. 33; Suet. Vesp. 4; Spart. Hadr. 3 et saep.; cf. legatio, I. B. 2., and Orell. ad Tac. Agr. 9.—
    (β).
    Legati legionum, commanders, Suet. Tib. 19; id. Vesp. 4; cf.:

    Caesar singulis legionibus singulos legatos et quaestorem praefecit,

    Caes. B. G. 1, 52; Tac. A. 2, 36; id. H. 1, 7.—Also called;

    legatus praetorius,

    Tac. Agr. 7.—
    2.
    lēgātum, i, n. (acc. to lego, II.), a bequest, legacy:

    legatum est delibatio hereditatis, qua testator ex eo, quod universum heredis foret, alicui quid collatum velit,

    Dig. 30, 116:

    Hortensii legata cognovi,

    Cic. Att. 7, 3, 9:

    reliqua legata varie dedit,

    Suet. Aug. 101; id. Tib. 48:

    legatum peto ex testamento,

    Quint. 4, 2, 6:

    jus capiendi legata alicui adimere,

    Suet. Dom. 8:

    cymbala pulsantis legatum amici,

    Juv. 9, 62:

    legatorum genera sunt quattuor,

    Gai. Inst. 2, 192; cf. sqq.
    2.
    lĕgo, lēgi, lectum ( gen. plur. part. legentum, Ov. Tr. 1. 7, 25), 3, v. a. [Gr. legô, logos, logas, etc.; Lat. legumen, di-leg-ens, neg-leg-o, etc.; cf. Germ. lesen], to bring together, to gather, collect.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    oleam,

    Cato, R. R. 144:

    nuces,

    Cic. de Or. 2, 66, 265:

    herbas collibus,

    Ov. M. 14, 347: flores et humi nascentia fraga, [p. 1048] Verg. E. 3, 92; cf.:

    roscida mala,

    id. ib. 8, 38:

    flores in calathos,

    Ov. F. 5, 218:

    spolia caesorum,

    Liv. 5, 39:

    quos (montanos asparagos),

    Juv. 11, 69.—Of the dead who have been burned:

    ossa,

    Ov. H. 10, 150:

    homini mortuo ossa,

    Cic. Leg. 2, 24, 60: ossa filii, Sen. de Ira, 2, 33, 6; cf. Quint. 8, 5, 21; Lact. de Mort. Persec. 21, 11:

    reliquias legerunt primores equestris ordinis,

    Suet. Aug. 100. —
    B.
    Esp.
    1.
    To take out, pick out, extract, remove:

    quibusdam et radi ossa et legi... quae sine totius pernicie corporis haerere non poterant,

    Sen. Prov. 1, 3, 2:

    ossa vivis,

    id. ad Marc. 22, 3:

    ossa in capite lecta,

    id. Ben. 5, 24, 3:

    ossa e vulneribus,

    Quint. 6, 1, 30.—
    2.
    To pluck, strip, gather fruit from (a tree, etc.):

    oleam qui legerit,

    Cato, R. R. 144, 1:

    ficus non erat apta legi,

    Ov. F. 2, 254.—
    3.
    Poet.: legere fila, to wind up:

    extrema Lauso Parcae fila legunt,

    i. e. spin the last thread of life, Verg. A. 10, 815; cf.:

    quae dedit ingrato fila legenda viro,

    Ov. F. 3, 462:

    stamen,

    Prop. 4 (5), 4, 40 (42).—
    4.
    Naut. t. t.: vela legere, to draw together, furl:

    omnis navita ponto umida vela legit,

    Verg. G. 1, 373:

    vela legunt socii,

    id. A. 3, 532:

    ipse dabit tenera vela, legetque manu,

    Ov. H. 15, 215; Val. Fl. 2, 13:

    prora funem legit Argus ab alta,

    draws in, takes in, id. 1, 312:

    ancoras classis legit,

    is weighing anchor, Sen. Troad. 759.—
    5.
    To take to one's self unjustly, to carry off, steal, purloin, plunder, abstract (not in Cic.): omnia viscatis manibus leget, omnia sumet: crede mihi, auferet omnia, Lucil. ap. Non. 332 and 396, 4:

    majus esse maleficium stuprare ingenuam quam sacrum legere,

    Auct. Her. 2, 30 fin.:

    sacra divum,

    Hor. S. 1, 3, 117:

    soceros legere et gremiis abducere pactas,

    Verg. A. 10, 79 Serv. ad loc. (but Forbig. renders legere here as = eligere, sumere; cf. 8. infra).—
    6.
    Of places, to go, pass, or wander through ( poet.):

    nec me studiosius altera saltus Legit,

    Ov. M. 5, 579:

    pars cetera pontum Pone legit,

    sails through, Verg. A. 2, 207:

    vada dura lego,

    id. ib. 3, 706:

    freta,

    id. ib. 3, 127:

    aequora Afra,

    Ov. F. 4, 289:

    Ioniumque rapax Icariumque legit,

    id. ib. 4, 566: vestigia alicujus, to follow one's footsteps, to track or pursue him:

    subsequitur pressoque legit vestigia gressu,

    id. M. 3, 17; cf.:

    et vestigia retro Observata legit,

    Verg. A. 9, 392:

    tortos orbes,

    to wander through, id. ib. 12, 481.—
    7.
    To pass or sail by, to skirt, to coast along a shore, land, or place (mostly poet.):

    Inarimen Prochytenque legit,

    Ov. M. 14, 89; 15, 705; 709: primi litoris oram, coast along, i. e. not enter into details, Verg. G. 2, 44; id. E. 8, 7:

    navibus oram Italiae,

    Liv. 21, 51 fin.:

    oram Campaniae,

    Suet. Tib. 11; cf.

    terram,

    id. Aug. 16. —
    8.
    Pregn., to choose from a number, to pick out, single out, select, elect (class.):

    alia esse oportet forma quem tu pugno legeris,

    pick out to fight with, Plaut. Am. 1, 1, 160:

    judices,

    Cic. Phil. 5, 6, 16:

    omnia, quae leget quaeque reiciet,

    id. Fin. 4, 15, 40:

    scribam,

    to elect, appoint, id. Clu. 45, 126:

    condiciones nubendi,

    id. Cael. 15:

    cives in patres,

    Liv. 23, 22:

    viros ad bella,

    Ov. M. 7, 669:

    geminasque legit de classe biremes,

    Verg. A. 8, 79: legit virum vir, each one singles out his man (of the combatants in a battle), id. ib. 11, 632:

    senatum ad modum pristinum redegit duabus lectionibus: prima ipsorum arbitratu, quo vir virum legit,

    Suet. Aug. 35; Tac. H. 1, 18: neque ejus legendam filiam (sc. virginem Vestalem) qui domicilium in Italia non haberet, At. Cap. ap. Gell. 1, 12, 8.—
    * (β).
    With inf.:

    fidissima custos Lecta sacrum justae veneri occultare pudorem,

    Stat. Th. 1, 530.
    II.
    Trop.
    * A.
    To catch up, i. e. overhear a conversation:

    nunc huc concedam, ut horum sermonem legam,

    Plaut. Ps. 1, 4, 21 (cf. sublegere, id. Mil. 4, 2. 98).—
    B.
    To catch with the eye, to view, observe, behold, survey, see.
    * 1.
    In gen.:

    tumulum capit, unde omnes longo ordine posset Adversos legere,

    Verg. A. 6, 755 Heyne ad loc.; and cf. Verg. A. 6, 34.—
    2.
    In partic., to read or peruse a writing:

    ut eos libros per te ipse legeres,

    Cic. Top. 1:

    defensionem causae,

    id. Verr. 2, 5, 43, § 112:

    legi apud Clitomachum, A. Albium jocantem dixisse, etc.,

    id. Ac. 2, 45, 137:

    aliquid studiose intenteque,

    Plin. Ep. 9, 13, 1:

    significas legisse te in quadam epistula mea, jussisse Verginium, etc.,

    id. ib. 9, 19, 1: philosophorum consultorumque opiniones, Quint. 12, 11, 17:

    liber tuus et lectus est et legitur a me diligenter,

    Cic. Fam. 6, 5, 1:

    orationem,

    Quint. 1, 1, 6:

    aiunt multum legendum esse non multa,

    Plin. Ep. 7, 9, 15.—With a pers. obj.:

    antiquos et novos,

    Quint. 2, 5, 23:

    antiquos studiosius,

    id. 3, 6, 62:

    poëtas,

    id. 1, 4, 4. —In pass.:

    Horatius fere solus legi dignus,

    Quint. 10, 1, 96:

    si cum judicio legatur Cassius Severus,

    id. 10, 1, 116:

    dumque legar, mecum pariter tua fama legetur,

    Ov. Tr. 5, 14, 5:

    sepulcra legens,

    when reading epitaphs, Cic. de Sen. 7, 21:

    legentium plerisque,

    Liv. 1 praef. §

    4: opus nescio an minimae legentibus futurum voluptati,

    to my readers, Quint. 3, 1, 2; cf. id. 9, 4, 2; 2, 5, 3:

    nec Cynicos nec Stoica dogmata,

    Juv. 13, 121.— Absol.:

    legendi usus,

    Lact. 3, 25, 9:

    memoriam continuus legendi usus instruit,

    Macr. S. 1, 5, 1.—
    b.
    In partic.
    (α).
    To read out, read aloud, recite (esp. freq. in post-Aug. authors):

    convocatis auditoribus volumen legere, etc.,

    Cic. Brut. 51, 191: codicem pro contione, id. Fragm. ap. Quint. 4, 4, 8:

    audio me male legere, dumtaxat versus, orationes enim commodius,

    Plin. Ep. 9, 34:

    obturem impune legentibus aures,

    Hor. Ep. 2, 2, 105:

    quem vero arripuit tenet occiditque legendo,

    with recitation, id. A. P. 475:

    quis dabit historico quantum daret acta legenti,

    to read him the news, Juv. 7, 104.—
    (β).
    To find in an author or a writing:

    ut scriptum legimus,

    Cic. Deiot. 7, 19:

    legi etiam scriptum, esse avem quandam, etc.,

    id. N. D. 2. 49 init.:

    ego vero haec scripta legi,

    id. Planc. 39, 94:

    praeterea scriptum legimus, Gallos in venatibus tinguere sagittas,

    Gell. 17, 15, 7. relatum legere, Nep. praef. 1.— Pass.:

    in aliis codicibus non peccato sed peccatis legitur,

    Aug. Cont. Jul. Rel. 1, 22; id. Don. Persev. 6 init. al.—
    C.
    A publicist's t. t.: legere senatum, to read over or call off the names of senators (which was done by the censors;

    v. lectio, II. A. 2.): censores fideli concordia senatum legerunt,

    Liv. 40, 51; 9, 29; 9, 30; 9, 46; 43, 15 al.—Hence, lĕgens, entis, Part. as subst. m., a reader ( poet. and in post-Aug. prose for lector), Ov. Tr. 1, 7, 25.— Plur., Liv. praef. 4; Quint. 3, 1, 2; Plin. 8, 16, 17, § 44; Tac. A. 4, 33.—Also, lectus, a, um, P. a., chosen, picked out, selected; choice, excellent (class.): argenti lectae numeratae minae, good, i. e. of full weight, Plaut. Ps. 4, 7, 50; so,

    argentum,

    Ter. Phorm. 1, 2, 3:

    ut neque vir melior neque lectior femina in terris sit,

    Cic. Inv. 1, 31, 52:

    lectissimi viri atque ornatissimi,

    id. Verr. 2, 1, 6, § 15; cf. id. Div. in Caecil. 9, 29:

    uxor lectissima,

    id. Inv. 1, 31, 52:

    (verbis) lectis atque illustribus uti,

    id. de Or. 3, 37, 150:

    nihil est aliud... pulcre et oratorie dicere nisi optimis sententiis verbisque lectissimis dicere,

    id. Or. 68, 227:

    juvenum lectissime,

    Stat. S. 5, 1, 247; cf.:

    viginti lectis equitum comitatus,

    Verg. A. 9, 48.—Hence, adv.: lectē, choicely, selectly (very rare):

    ab lego lecte ac lectissime,

    Varr. L. L. 6, § 36 Müll.— Comp.:

    lectius,

    Varr. R. R. 1, 54, 2 (al. lecta).

    Lewis & Short latin dictionary > lego

  • 100 locarium

    lŏcārĭus, a, um, adj. [loco], of or belonging to letting; hence, substt.
    I.
    lŏcārĭus, ii, m., one who first took possession of a seat in the theatre and let it out to one who came later:

    Hermes, divitiae locariorum,

    a famous gladiator, who filled the theatre, and thus brought much gain to those who parted with their seats for hire, Mart. 5, 24, 9.—
    II.
    lŏcārĭum, ii, n., rent paid for a stall to sell goods from, stall-money, stallage, Varr. L. L. 5, § 15 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > locarium

См. также в других словарях:

  • paid — [peɪd] adjective 1. paid work is work which you receive money for: • It will become increasingly difficult for those over retirement age to obtain any paid work with which to supplement their pension. 2. HUMAN RESOURCES a paid worker receives… …   Financial and business terms

  • paid-up — adj BrE informal 1.) a fully paid up member of sth if someone is a fully paid up member of a particular group, they strongly support what that group likes or believes in ▪ a fully paid up member of the celebrity circuit 2.) paid up member someone …   Dictionary of contemporary English

  • Paid — Paid, imp., p. p., & a. from {Pay}. 1. Receiving pay; compensated; hired; as, a paid attorney. [1913 Webster] 2. Satisfied; contented. [Obs.] Paid of his poverty. Chaucer. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Paid — may refer to several films:*Paid (1930 film), starring Joan Crawford *Paid (2006 film), a 2006 Dutch film …   Wikipedia

  • paid–up — adj: requiring no further payments a paid–up insurance policy Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 …   Law dictionary

  • paid — past and past participle of PAY(Cf. ↑payer). ● put paid to Cf. ↑put paid to …   English terms dictionary

  • paid-up — ► ADJECTIVE 1) with all subscriptions or charges paid in full. 2) committed to a cause, group, etc.: a fully paid up postmodernist …   English terms dictionary

  • paid — [pād] vt., vi. pt. & pp. of PAY1 adj. 1. discharged or settled by or as by payment [a paid bill] 2. with wages or salary included; with pay [a paid vacation] …   English World dictionary

  • paid — S2 [peıd] v the past tense and past participle of ↑pay →put paid to sth at ↑put …   Dictionary of contemporary English

  • paid-up — paid ,up adjective paid for completely …   Usage of the words and phrases in modern English

  • Paid.... — Paid...., s. Päd …   Pierer's Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»