Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

on+my+honour!

  • 1 heiîra, sÿna virîingu

    Íslensk-ensk orðabók > heiîra, sÿna virîingu

  • 2 heiîra, virîa

    Íslensk-ensk orðabók > heiîra, virîa

  • 3 heiîur, sómi

    Íslensk-ensk orðabók > heiîur, sómi

  • 4 heiîur, sæmd

    Íslensk-ensk orðabók > heiîur, sæmd

  • 5 orîstír, sæmd

    Íslensk-ensk orðabók > orîstír, sæmd

  • 6 standa viî

    Íslensk-ensk orðabók > standa viî

  • 7 veita virîingargráîu/-vott, heiîra

    Íslensk-ensk orðabók > veita virîingargráîu/-vott, heiîra

  • 8 virîingarvottur, heiîur

    Íslensk-ensk orðabók > virîingarvottur, heiîur

  • 9 virîingarvottur, heiîursveiting

    Íslensk-ensk orðabók > virîingarvottur, heiîursveiting

  • 10 yîar náî

    Íslensk-ensk orðabók > yîar náî

  • 11 heiðr

    I)
    a. bright, clear, cloudless; heiðr himinn, clear sky; heiðar stjörnur, bright stars.
    (gen. heiðar, dat. and acc. heiðir; pl. heiðar), f. heath, moor.
    (gen. heiðrs), m. honour.
    (gen. -ar), m. honour, worth.
    * * *
    m., gen. heiðrs, [akin to heið, f. above, q. v.; Dan. hæder; Swed. häder]:—honour; it does not occur in very old or class. writers; til heiðrs ok sæmdar, Stj. 95; stórr heiðr, Fs. (Vd.) 21; heiðr ok tign, Fb. i. 564; h. ok hamingja, 566; Guðs heiðr, Fms. vii. 172 (v. l. of the Hrokkinskinna), Mar. passim: freq. in mod. usage, halda í heiðri, to honour, etc.
    COMPDS: heiðrsmaðr, heiðrsamligr, heiðrsvel.

    Íslensk-ensk orðabók > heiðr

  • 12 metnaðr

    (gen. -ar), m.
    1) esteem, value (þann metnað hefi ek á ráðagerðum mínum, at);
    2) honour, repute (hann var þar í miklum metnaði);
    3) pride, ambition (m. honum þróast, en mannvit aldregi).
    * * *
    or metnuðr, m., gen. ar, ‘meetness,’ honour, fame; fjár ok metnaðar, wealth and honour. Eg. 17; konungar görðu svá mikinn metnad hans ( paid him that honour) at af hans bæn sættusk þeir, Fms. i. 13; var hann þar í miklum metnaði einn vetr, x. 220; Davíð fékk tíðleik ok metnuð af verkum sínum, Ver. 6; metnaðar virðing, respect of persons, Hom. 19; metnaðar kona, a lady of rank, Str. 53; með ríkdóm ok metnaði, Fs. 21: esteem, valuing, þann metnuð hefi ek á ráðagörðum mínum, at ek vil at þat sé haft er ek legg til, Fms. x. 249.
    II. pride, ambition, Fbr. 137, Edda 144 (pref.), MS. 656 C. 12; virði hann sem Þorgilsi gengi til stærð ok m., Sturl. iii. 130; metnaðr honum þróask en mannvit aldregi, Hm. 78, passim, and so in mod. usage, where it is never used in a good sense: as also of jealousy, það er m. á milli þeirra, of-metnaðr, haughtiness.
    COMPDS: metnaðar-fullr, -gjarn, adj. proud, ambitions, Hkr. ii. 234, Eg. 20, Fms. v. 71. metnaðar-leysi, n. modesty, Sturl. i. 125. v. l. metnaðar-maðr, m. an ambitions, proud man, Nj. 61. metnaðar-samr, -samligr, adj. proud, haughty, Finnb. 354, Sks. 509, Stj. 204.

    Íslensk-ensk orðabók > metnaðr

  • 13 virðing

    f.
    1) valuation (at lögligri virðingu);
    2) reputation, honour; gera e-m þá v., to do that honour to one; leggja v. á e-n, to make much of one;
    3) opinion, esteem; at minni v., in my opinion.
    * * *
    f. a valuation, taxing; ef eigi er rétt at virðingu farit, Grág. i. 189; kveðja búa til skiptinga eða virðinga, ii. 342; þau þrjú hundruð er hón átti þar í, eptir góðra manna virðingu, Dipl. iv. 16; at lögligri virðingu, Nj. 103.
    II. metaph. worship, reputation, honour; konungr hét at auka virðing þeirra, Eg. 33, Fms. i. 20; göra e-m þá virðing, to do that honour to one, v. 309; vér skulum halda Páska-dag með allri virðing, K. Á. 154; með mikilli virðing, with great respect, 178; með allri sæmd ok virðing, Bs. i. 123.
    2. opinion, esteem; at minni virðing, to my mind, opinion, Fms. vii. 261; í öllum löndum er sú virðing á, at …, Bs. i. 131; var þat ok v. manna, at …, Ó. H. 232.
    3. plur. rank; völd, léni makt’ ok virðingar, Hallgr.
    COMPDS: virðingarfé, virðingarför, virðingargjarn, virðingarheimboð, virðingarhlutr, virðingarkona, virðingarlauss, virðingarmaðr, virðingamikill, virðingarmunr, virðingarráð, virðingarvænligr, virðingarvænn.

    Íslensk-ensk orðabók > virðing

  • 14 æra

    I)
    f. honour (engrar æru verðr).
    (-ða, -t), v. to row, pull (from ár, oar); æra undan e-m, to row away from, retreat before, one.
    (-ða, -t), v. to give a good crop (from ár, year); impers., œrir akr (acc.), the field becomes fertile.
    * * *
    1.
    ð, eira in Ld. 204, Fms. vii. 244. Sturl. i. 72, iii. 103, is evidently the same word, ei = æ, and different from eira, to spare: [from ár = an oar]:—to row, pull; æra undan e-m, æra verðr með árum undan dólga fundi, Skálda (in a verse); rétt er at flýja ok undan at æra, Post. (Unger) 242; see eira, p. 123.
    2.
    ð, [ár = a year], to give a good crop, impers.; því veldr ár at ærir akr (acc.) búmanna spakra, Skálda (in a verse).
    3.
    u, f. [a borrowed word; A. S. âre; O. H. G. êra; mod. Germ. ehre; Dan. ære]:—an honour; the word, appears first about the end of the 13th century; Guði til æru, N. G. L. ii. 469; lof ok æra, MS. 302. 169; lof ok dýrð, heiðr ok æra, Magn. 428; engrar æru verðr, Fas. iii. 430; sæmd ok æra, Mar.
    2. in mod. usage also as a law phrase, a civil honour or privilege: in the Middle Ages a person could be sentenced to lose his ‘æra,’ a kind ot civil or social outlawry, cp. Gr. ἀτιμία; hann misti æruna, var dæmdr ærulaus.
    COMPDS: ærufullr, ærulauss, æruleysi, æruligr.
    4.
    ð, to honour; æra ok sæma, Norske Saml. v. 133.

    Íslensk-ensk orðabók > æra

  • 15 DRÁPA

    * * *
    u, f. a heroic, laudatory poem; this word is probably derived from drepa, to strike, i. e. to strike the chords of an instrument, vide drepa A. I, as poems were at early times accompanied by instrumental music: the drápas were usually composed in the so-called ‘drótt-kvætt’ metre, q. v., and were much in fashion from the 10th to the 12th or even to the 13th century, but esp. flourished at the end of the 10th and during the 11th; the earliest poems of this kind on record are of the end of the 9th century: even poems in honour of gods, Christ, the holy cross, saints, etc. are called drápur if composed in the proper metre; but most of them are in honour of kings, earls, princes, or eminent men, vide Skáldatal. A drápa usually consisted of three parts, upp-haf introduction, stef or stefjamál the burden or middle part interpolated with artificial burdens, whence the name stefja-drápa, and lastly slæmr or peroration; according to the length, a drápa is tvítug or a poem of twenty stanzas, sextug or sixty stanzas, and so on; it is called erfi-drápa if in praise of a deceased man, mansöngs-drápa (Germ. minne-sang) if addressed to a lady-love, etc.; as to metre, we have tog-drápa, hrynhend drápa, etc.; drápa is sometimes distinguished from flokkr, a less laudatory and shorter poem without burdens, Fms. vi. 391; hví ortir þú flokk um konunginn, eðr þótti þér hann ekki drápunnar verðr, Ísl. ii. 237, and the classical passage Knytl. S. ch. 19. Passages in the Sagas referring to the delivery of these poems are very numerous, e. g. Gunnl. S. ch. 7–9, Eg. ch. 62, 63 (Höfuð-lausn), 80 (Sonatorek and Arinbjarnar-d.), 81 (Beru-drápa), Ld. ch. 29 (Hús-drápa), Hallfr. S. ch. 6, II, Bjarn. 6, 39, Fms. iii. 65, v. 173–175, Knytl. S. l. c., O. H. L. ch. 60, 61, Har. S. Harð. (Fms. vi.) ch. 24, 66, 110 (the interesting story of Stuf the Blind), Skáldat. 252, 268, Fb. iii. 241, 242, Hkr. i. 185, 186; the last on record is Sturl. iii. 303–306, referring to A. D. 1263, cp. also Sturl. ii. 56; most of these poems derive their name from the king or person in whose honour they were composed, e. g. Ólafs-d., Knúts-d. (king Canute), Eiríks-d., etc., vide Fms. xii, s. v. kvæði, or Jómsvíkinga-d., Íslendinga-d., the name of a laudatory poem addressed to the Icelandic people; or referring to other subjects, as Vell-ekla (want of gold), Hafgerðinga-d., Landn. 106, or Kross-d., Róða-d. ( the Holy Rood), etc. Mythical drápas are, e. g. Ragnars-d., Haustlöng, Hús-d.
    COMPDS: drápumál, drápustúfr.

    Íslensk-ensk orðabók > DRÁPA

  • 16 GÖFGA

    (að), v.
    1) to worship (g. goð);
    2) to honour (g. dróttins-dag).
    * * *
    að, [göfigr; cp. Ulf. gabigjan = πλουτίζειν], to honour:
    1. of God (or gods), to worship; þau guð er þú göfgar, Fms. i. 97; eigi eru goð mannlíkun þau er þér göfgit, Blas. 44; hann göfgaði hof þau, er …, 623. 11; nú skulum vér fyrir því g. einn Guð, Sks. 308; engum guði skal ek blót færa þeim ef nú g. menn, Fagrsk. 11; Guð at g. ok Jesum Krist, Barl. 1; hann er síðan göfgaðr í kirkju heilags Laurentii, Rb. 368; honum var göfgat skurgoð þat er Bal heitir, 400. 2. to honour, bless; svá hefir Drottinn göfgað hann, at hann görði hann höfðingja Kristni sinnar, 655 iii. 4; honum þótti því betr er fleiri tignuðusk ok göfguðusk af honum, Bs. i. 141.

    Íslensk-ensk orðabók > GÖFGA

  • 17 HAFA

    * * *
    (hefi; hafða, höfðum; hafðr), v.
    1) to have (þeir höfðu sjau skip ok flest stór);
    hafa elda, to keep up a five;
    2) to hold, celebrate (hafa vinaboð, blót, þing);
    3) to keep, retain (rifu þær vefinn í sundr, ok hafði hverr þat er hélt á);
    4) to use (tvau net eru rý, ok hafa eigi höfð verit);
    orð þau sem hann hafði um haft, which he had made use of;
    hafa fagrmæli við e-n, to flatter one;
    hafa hljóðmæli við e-n, to speak secretly to one;
    hafa tvimæli á e-u, to speak doubtfully of a thing;
    hafa viðrmæli um e-t, to use mocking words;
    hann var mjök hafðr við mál manna, much used to, versed in, lawsuits;
    5) to have, hold, maintain;
    hafa vináttu við e-n, to maintain friendship with one;
    hafa hættumikit, to run a great risk;
    hafa heilindi, to have good health;
    6) to bring, carry;
    hafa e-n heim með sér, to bring one home;
    hann hafði lög, út hingat ór Noregi, he brought laws hither from Norway;
    hafa sik (to betake oneself) til annara landa;
    7) to take, carry off;
    troll hafi þik, the trolls take thee;
    8) to get, gain, win;
    hann hafði eigi svefn, he got no sleep;
    hefir sá jafnan, er hættir, he wins that ventures;
    hafa gagn, sigr, to gain victor;
    hafa meira hlut, to get the upper hand, gain the day;
    hafa sitt mál, to win one’s suit;
    hafa tafl, to win the game;
    hafa erendi, to do one’s errand, succeed;
    hafa bana, to suffer death, to die;
    hafa sigr, to be worsted;
    hafa góðar viðtökur, to be well received;
    hafa tíðindi af e-m, to get tidings of, or from, one;
    hafa sœmd, óvirðing af e-m, to get honour, disgrace from one;
    with gen., hafa e-s ekki, to fail to catch one (hann kemst á skóg undan, ok höfðu þeir hans ekki);
    ekki munu vér hans hafa at sinni, we shall not catch him at present;
    9) to wear carry (clothes, weapons);
    hann hafði blán kyrtil, he wore a blue kirtle;
    hafa kylfu í hendi sér, to have a club in one’s hand;
    10) to behave, do, or fare, so an so esp. with an adv.;
    hafa vel, illa, vetr, to behave (do) well, badly, be worse;
    hafa sik vel, to behave;
    11) with infin., hafa at varðveita, to have in keeping at selja, to have on sale;
    lög hafið þér at mæla, you are right;
    12) hafa e-n nær e-u, to expose one to (þú hafðir svá nær haft oss úfœru);
    hafa nær e-u, to come near to, esp. impers.;
    nær hafði okkr nú, it was a narrow escape;
    svá nær hafði hausinum, at, the shot so nearly touched the head, that;
    ok er nær hafði, skipit mundi fljóta, when the ship was on the point of flloating;
    13) as an auxiliary verb, in the earliest time with the pp. of transitive verbs in acc.;
    hefir þú hamar um fólginn, hast thou hidden the hammer?;
    ek hefi sendan mann, I have sent a man;
    later with indecl. neut. pp.;
    hefir þú eigi sét mik, hast thou not seen me?;
    14) with preps.:
    hafa e-t at, to do, act;
    hann tók af þér konuna, en þú hafðir ekki at, but thou didst not stir, didst take it tamely;
    absol., viltu þess freista, ok vita hvat at hafi, wilt thou try and see what happens?;
    hafa e-t at hlífiskildi (skotspœni), to use as a shield (as a target);
    hafa e-n háði, hlátri, to mock, laugh at;
    hafa e-t at engu, vettugi, to hold for naught, take no notice of;
    hafa sakir á e-n have charges against one;
    hafa á rás, to take to one’s heels, run off;
    hafa e-t fram, to produce (vápn þorgils vóru fram höfð); to carry out, hold forth;
    hafa mál fram, to proceed with a suit;
    var um búit, ekki fram haft, all was made ready but nothing done;
    hafa e-t frammi, í frammi, to use, make use of (hafa í frammi kúgan);
    ok öll lögmæt skil frammi hafa, and discharge all on official duties;
    hafa e-t fyrir satt, to hold for true;
    eigi em ek þar fyrir sönnu hafðr, I am not truly aimed for that, it is a false charge;
    hafa e-n fyrir sökum um e-t, to charge one with;
    hafa í hótum við e-n, to threaten one;
    hafa e-t með höndum, to have in hand;
    höfum eiai sigrinn ór hendi, let not victory slip out of our hands;
    hafa ór við e-n, to behave so and so towards one (hefir þú illa ór haft við mik);
    hafa e-t til e-s to use for (höfðu þeir til varnar skot ok spjót); to be a reason or ground for;
    vér hyggjum þat til þess haft vera, at þar hafi menn sézt, we believe the foundation of the story is that men have been seen there;
    hafa mikit (lítit) til síns máls, to have much (little) in support of one’s case;
    hafa e-t til, to have at hand, possess;
    orð þau, sem hann hafði um haft, the words which he had used;
    keisari hafði fátt um, did not say much;
    hafa e-n undir, to get one under, subdue one;
    hafa e-t uppi, to take (heave) up (hafa uppi fœri, net);
    Skarpheðinn hafði uppi øxina, S. heaved up the axe;
    hafa flokk uppi, to raise a party, to rebel;
    hafa uppi tafl, to play at a game;
    hafa e-n uppi, to bring one to light;
    hafa uppi rœður, to begin a discussion;
    hafa e-t úti, to have done, finished (hafa úti sitt dagsverk);
    hafa við e-m, to be a match for one;
    hafa sik við, to exert oneself;
    hafa mikit (lítit) við, to make a great (little) display;
    hann söng messu ok bafði mikit við, and made much of it;
    hann bad jarl leita, bann hafði lítit við þat, he did it lightly;
    haf ekki slíkt við, do not say so;
    haf þú lítit við at eggja sonu þina, refrain from egging on thy sons;
    15) refl., hafast.
    * * *
    pret. hafði; subj. hefði; pres. sing. hefi (less correctly hefir), hefir, hefir; plur. höfum, hafit, hafa: the mod. pres. sing. is monosyllabic hefr or hefur, and is used so in rhymes—andvara engan hefur | … við glys heims gálaus sefur, Pass. 15. 6, but in print the true old form hefir is still retained; the monosyllabic present is used even by old writers in the 1st pers. before the personal or negative suffix, e. g. hef-k and hef-k-a ek for hefi-g and hefig-a ek, see e. g. Grág. (Kb.) 79, 82, in the old oath formula, hef-k eigi, Hallfred; hef ek, Fms. iii. 10 (in a verse); but not so in 3rd pers., e. g. hefir-a or hefir-at, Grág. l. c.: imperat. haf, hafðu: part. pass. hafðr, neut. haft;—hafat is an απ. λεγ., Vsp. 16, and is prob. qs. hafit from hefja, to heave, lift: [Ulf. haban; A. S. habban; Engl. have; Hel. hebben; Germ. haben; Dutch hebben; Dan. have, Swed. hafva: it is curious the Lat. form habere retains the consonant unchanged, cp. the Romance forms, Ital. avere, Fr. avoir, Span. haber, etc. ☞ Hafa is a weak verb, and thus distinguished from hefja (to lift, begin), which is a strong verb, answering to Lat. capere, incipere; but in sundry cases, as will be seen below, it passes into the sense of this latter word; as also in some instances into that of another lost strong verb, hafa, hóf, to behave, and hœfa, to hit]:—to have.
    A. To have; hann hafði með sér ekki meira lið, Fms. i. 39; hafði hverr hirð um sik, 52; höfðu þeir áttján skip, viii. 42; Sverrir hafði tvau hundrað manna, … þeir höfðu annan samnað á landi, 328; hann hafði mikit lið ok frítt, x. 36; þeir höfðu sjau skip ok flest stór, 102; hafa fjölmennar setur, Eb. 22; hann hafði menn sína í síldveri, Eg. 42; mun ek naut hafa þar sem mér þykkir hagi beztr, 716.
    II. to hold:
    1. to keep, celebrate; hafa ok halda, Dipl. i. 6; hafa átrúnað, 10; hafa dóma, 12; hafa blót, Fms. iv. 254; hafa vina-veizlu, id.; hafa vina-boð, Nj. 2; hafa Jóla-boð, Eg. 516; hafa þing, Fms. ix. 449; hafa haust-boð, Gísl. 27; hafa drykkju, Eb. 154; hafa leik, Fms. x. 201, passim.
    2. to hold, observe; hlýðir þat hvergi at hafa eigi lög í landi, Nj. 149; skal þat hafa, er stendr …, Grág. i. 7; skal þat allt hafa er finsk á skrá þeirri …, id.; en hvatki es mis-sagt es í fræðum þessum, þá es skylt at hafa þat (to keep, hold to be true) es sannara reynisk, Íb. 3; ok hafða ek (I kept, selected) þat ór hvárri er framarr greindi, Landn. 320, v. l.
    3. to hold, keep, retain; ef hann vill hafa hann til fardaga, Grág. i. 155; skal búandinn hafa hann hálfan mánuð, 154; ok hafði hvárr þat er hélt á, Nj. 279; hitt skal hafa er um fram er, Rb. 56; kasta í burt þrjátigi ok haf þat sem eptir verðr, 494.
    4. to hold an office; hafa lögsögu, to hold the office of lögsaga, Íb. passim; hafa jarldóm, konungdóm, passim; þat höfðu haft at fornu Dana-konungar, Eg. 267; þér berit konunga-nöfn svá sem fyrr hafa haft ( have had) forfeðr yðrir, en hafit lítið af ríki, Fms. i. 52; hafa ríki, to reign, Hkr. pref.
    5. phrases, hafa elda, to keep a fire, cook, Fms. xi. 129; hafa fjárgæzlu, to tend sheep, Eg. 740; hafa embætti með höndum, Stj. 204; hafa gæzlur á e-u, Fms. ix. 313; hafa … vetr, to have so many winters, be of such an age (cp. Fr. avoir … ans), Íb. 15; margir höfðu lítið fátt þúsund ára, Ver. 7: hafa vörn í máli, Nj. 93; hafa e-t með höndum, to have in hand, Fms. viii. 280, ix. 239; hafa e-t á höndum, Grág. i. 38; hafa fyrir satt, to hold for true, Fms. xi. 10; hafa við orð, to intimate, suggest, Nj. 160; hafa e-t at engu, vettugi, to hold for naught, take no notice of, Fas. i. 318.
    6. with prepp. or infin.,
    α. with prep.; hafa til, to have, possess; ef annarr þeirra hefir til enn annarr eigi, þá er sá skyldr til at fá honum er til hefir, Grág. i. 33; ef annarr hefir til …, id.; þér ætlið at ek muna eigi afl til hafa, Ld. 28.
    β. with infin.; hafa at varðveita, to have in keeping, Eg. 500; lög hafit þér at mæla, you have the law on your tongue, i. e. you are right, Nj. 101; hörð tíðindi hefi ek at segja þér, 64; sá er gripinn hefir at halda, Grág. i. 438; hafa at selja, to have on sale, Ld. 28.
    III. to use; var haft til þess sker eitt, Eb. 12; þá höfðu þeir til varnar skot ok spjót, Fms. vii. 193; er þín ráð vóru höfð, that thy advice was taken, Fs. 57; Gríss hafði þessi ráð, Fms. iii. 21; ek vil at þat sé haft er ek legg til, x. 249; þykki mér þú vel hafa ( make good use of) þau tillög er ek legg fyrir þik, xi. 61; til þess alls er jarli þótti skipta, þá hafði hann þessa hluti, 129; tvau ný (net), ok hafa eigi höfð verit ( which have not been used), haf þú ( take) hvárt er þú vilt, Háv. 46; þær vil ek hafa enar nýju, en ek vil ekki hætta til at hafa enar fornu, id.; önnur er ný ok mikil ok hefir ( has) til einskis höfð ( used) verið, id.; buðkr er fyrir húslker er hafðr, Vm. 171; gjalda vápn þau er höfð eru, N. G. L. i. 75; þat hafði hann haft ( used) fyrir skála, Edda 29; þeir vóru hafðir til at festa með hús jafnan, Nj. 118; sá hólmr var hafðr til at …, Fms. i. 218; hann skyldi hafa hinn sama eið, x. 7; orð þau sem hann hafði ( had) um haft ( used), Nj. 56; orð þau er hann hafði ( made use of) í barnskírn, K. Þ. K. 14.
    2. more special phrases; hafa fagrmæli við e-n, to flatter one, Nj. 224; hafa hljóðmæli við e-n, to speak secretly to one, 223; allmikil fjölkyngi mun vera við höfð áðr svá fái gört, Edda 27; hafa mörg orð um e-t, Ld. 268; hafa tvímæli á e-u, to discuss, doubt, speak diffidently of a thing, Lv. 52; hafa viðrmæli um e-t, to use mocking words, Nj. 89; hafa nafn Drottins í hégóma, to take the Lord’s name in vain, Fms. i. 310; (hann var) mjök hafðr við mál manna, much used to, versed in lawsuits, Dropl. 8: hafa sik til e-s, to use oneself to a thing, i. e. to do a mean, paltry thing; þeir er til þess vilja hafa sik, at ganga í samkundur manna úboðit, Gþl. 200; ef hann vill sik til þessa hafa, Fms. i. 99: hafa sik við, to exert oneself; skaltú ok verða þik við at hafa um þetta mál, ef þú getr þat af þér fært, Grett. 160: hafa e-n at skotspæni, to use one as a target, Nj. 222; hafa e-n at hlífi-skildi sér, to use one as a shield, 262; hafa e-n at ginningar-fifli, auga-bragði, háði, hlátri, Hm. 133, Nj. 224, passim.
    IV. to have, hold, maintain, of a state or condition; hafa vináttu við e-n, to maintain friendship with one, Sks. 662; hafa vanmátt, to continue sick, Eg. 565; hafa hættu-mikit, to run a great risk, Nj. 149; hafa vitfirring, to be insane, Grág. i. 154; hafa heilindi, to have good health, 26, Hm. 67; hafa burði til e-s, to have the birthright to a thing. Eg. 479; hafa hug, áræði, hyggindi, to have the courage …, Hom. 28; hafa vit ( to know), skyn, greind … á e-u, to have understanding of a thing; hafa gaman, gleði, skemtun, ánægju af e-u, to have interest or pleasure in a thing; hafa leiða, ógeð, andstygð, hatr, óbeit á e-u, to dislike, be disgusted with, hate a thing; hafa elsku, mætr, virðing á e-u, to love, esteeem … a thing; hafa allan hug á e-u, to bend the mind to a thing; hafa grun á e-m, to suspect one; hafa ótta, beyg af e-u, to fear a thing; and in numberless other phrases.
    2. with prepp.:
    α. hafa e-t frammi (fram), to carry out, hold forth; hafa frammi róg, Nj. 166; hafa mál fram, to proceed with a suit, 101; stefnu-för, 78; heitstrengingar, Fms. xi. 103; ok öll lögmælt skil frammi hafa, and discharge all one’s official duties, 232; var um búit en ekki fram haft, all was made ready, but nothing done, viii. 113; beini má varla verða betri en hér er frammi hafðr, xi. 52; hafðú í frammi ( use) kúgan við þá uppi við fjöllin, Ísl. ii. 215; margir hlutir, þó at hann hafi í frammi, Sks. 276.
    β. hafa mikit, lítið fyrir e-u, to have much, little trouble about a thing; (hence fyrir-höfn, trouble.)
    γ. hafa við e-m (afl or the like understood), to be a match for one, Fms. vii. 170, Lv. 109, Nj. 89, Eg. 474, Anal. 176; hafa mikit, lítið við, to make a great, little display; (hence við-höfn, display, pomp); hann söng messu ok hafði mikit við, he sang mass and made a great thing of it, Nj. 157; þú hefir mikit við, thou makest a great show of it, Boll. 351; hann bað jarl leita, hann hafði lítið við þat, he did it lightly, Nj. 141; haf ekki slíkt við, do not say so, Ld. 182.
    B. To take, carry off, win, wield, [closely akin to Lat. capere]:
    I. to catch, take, esp. in the phrase, hafa ekki e-s, to miss one; hann kemsk á skóg undan, ok höfðu þeir hans ekki, he took to the forest and they missed him, Nj. 130; ekki munu vér hans hafa at sinni, we sha’nt catch him at present, Fms. vi. 278; hafða ek þess vætki vífs, Hm. 101; þeygi ek hana at heldr hefik, 95: in swearing, tröll, herr, gramir hafi þik, the trolls, ghosts, etc. take thee! tröll hafi líf, ef …, Kormak; tröll hafi Trefót allan! Grett. (in a verse); tröll hafi þína vini, tröll hafi hól þitt, Nj.; herr hafi Þóri til slægan, confound the wily Thorir! Fms. vi. 278, v. l. (emended, as the phrase is wrongly explained in Fms. xii. Gloss.); gramir hafi þik! vide gramr.
    II. to carry, carry off, bring; hafði einn hjartað í munni sér, one carried the heart off in his mouth, Nj. 95; hann hafði þat ( brought it) norðan með sér, Eg. 42; hafði Þórólfr heim marga dýrgripi, 4; hann hafði með sér skatt allan, 62; skaltú biðja hennar ok hafa hana heim hingat, Edda 22; fé þat er hann hafði ( had) út haft ( carried from abroad), Gullþ. 13; á fimm hestum höfðu þeir mat, Nj. 74; bókina er hann hafði ( had) út haft, Fms. vii. 156; konungr hafði biskup norðr til Björgynjar með sér, viii. 296; biskup lét hann hafa með sér kirkju-við ok járn-klukku, Landn. 42; hann hafði með sér skulda-lið sitt ok búferli, Eb. 8; hann tók ofan hofit, ok hafði með sér flesta viðu, id.; ok hafa hana í brott, Fms. i. 3; tekr upp barnit, ok hefir heim með sér, Ísl. ii. 20; hann hafði lög út hingat ór Noregi, he brought laws hither from Norway, Íb. 5; haf þú heim hvali til bæjar, Hým. 26; ok hafa hann til Valhallar, Nj. 119.
    III. to take, get; hann hafði þá engan mat né drykk, he took no food nor drink, Eg. 602; hann hafði eigi svefn, he got no sleep, Bs. i. 139.
    2. to get, gain, win; öfluðu sér fjár, ok höfðu hlutskipti mikit, Eg. 4; eigi þarftú at biðja viðsmjörs þess, þvíat hann mun þat alls ekki hafa, né þú, for neither he nor thou shall get it, Blas. 28; jarl vill hafa minn fund, he will have a meeting with me, 40, Skv. 1. 4: the sayings, hefir sá jafnan er hættir, he wins that risks, ‘nothing venture, nothing have,’ Hrafn. 16; sá hefir krás er krefr, Sl. 29.
    3. phrases, hafa meira hlut, to get the better lot, gain the day, Nj. 90, Fms. xi. 93; hafa gagn, sigr, to gain victory, ix. 132, Eg. 7, Hkr. i. 215, Ver. 38; hafa betr, to get the better; hafa verr, miðr, to have the worst of it, Fms. v. 86, Þorst. S. St. 48, passim; hafa mál sitt, to win one’s suit, Grág. i. 7, Fms. vii. 34; hafa kaup öll, to get all the bargain, Eg. 71; hafa tafl, to win the game, Fms. vii. 219; hafa erendi, to do one’s errand, succeed, Þkv. 10, 11, Fas. ii. 517: hafa bana, to have one’s bane, to die, Nj. 8; hafa úsigr, to be worsted, passim; hafa úfrið, to have no peace; hafa gagn, sóma, heiðr, neisu, óvirðing, skömm, etc. af e-u, to get profit, gain, honour, disgrace, etc. from a thing; hafa e-n í helju, to put one to death, Al. 123; hafa e-n undir, to get one under, subdue him, Nj. 95, 128; höfum eigi, sigrinn ór hendi, let not victory slip out of our hands, Fms. v. 294.
    4. to get, receive; hann hafði góðar viðtökur, Nj. 4; hón skal hafa sex-tigi hundraða, 3; skyldi Högni hafa land, 118; selja skipit, ef hann hafði þat fyrir ( if he could get for it) sem hann vildi; Flosi spurði í hverjum aurum hann vildi fyrir hafa, hann kvaðsk vildu fyrir hafa land, 259; hafa tíðindi, sögur af e-m, to have, get tidings of or from one, Ld. 28; hafa sæmd, metorð óvirðing, to get honour, disgrace from one’s hands, Nj. 101; hafa bætr, to get compensation, Grág. i. 188; hafa innstæðuna eina, id.; hafa af e-m, to have the best of one, cheat one.
    IV. to carry, wear, of clothes, ornaments, weapons:
    1. of clothes, [cp. Lat. habitus and Icel. höfn = gear]; hafa hatt á höfði, Ld. 28; hafa váskufl yztan klæða, … þú skalt hafa undir ( wear beneath) hin góðu klæði þín, Nj. 32; hann hafði blán kyrtil, … hann hafði svartan kyrtil, Boll. 358; hafa fald á höfði, to wear a hood; hón hafði gaddan rautt á höfði, Orkn. 304; hann hafði um sik breitt belti, he wore a broad belt, Nj. 91; hafa fingr-gull á hendi, 146: to have about one’s person, vefja saman ok hafa í pungi sínum, Edda 27; hlutir sem mönnum var títt at hafa, Fms. xi. 128.
    2. of weapons, to wield, carry; spjót þat er þú hefir í hendi, Boll. 350; hafa kylfu í hendi sér, to have a club in one’s hand, Fms. xi. 129; hafa staf í hendi, to have a stick in the hand, Bárð.; Gunnarr hafði atgeirinn ok sverðit, Kolskeggr hafði saxit, Hjörtr hafði alvæpni, Nj. 93; hann hafdi öxi snaghyrnda, Boll. 358; hann hafði kesjuna fyrir sér, he held the lance in rest, Eg. 532.
    V. here may be added a few special phrases; hafa hendr fyrir sér, to grope, feel with the hands (as in darkness); hafa vit fyrir sér, to act wisely; hafa at sér hendina, to draw one’s hand back, Stj. 198; hafa e-t eptir, to do or repeat a thing after one, Konr.; hafa e-t yfir, to repeat (of a lesson): hafa sik, to betake oneself; hafa sik til annarra landa, Grett. 9 new Ed.; hann vissi varla hvar hann átti at hafa sik, he knew not where ( whither) to betake himself, Bs. i. 807; hefir hann sik aptr á stað til munklífisins, Mar.
    C. Passing into the sense of hefja (see at the beginning); hafa e-t uppi, to heave up, raise; hafa flokk uppi, to raise a party, to rebel, Fb. ii. 89: hafa uppi færi, net, a fisherman’s term, to heave up, take up the net or line, Háv. 46; Skarphéðinn hafði uppi ( heaved up) öxina, Nj. 144: hafa uppi tafl, to play at a game, Vápn. 29; þar vóru mjök töfl uppi höfð ok sagna-skemtan, Þorf. Karl. 406, v. l.: hafa e-n uppi, to hold one up, bring him to light; svá máttu oss skjótast uppi hafa, Fær. 42: metaph. to reveal, vándr riddari hafði allt þegar uppi, Str. 10.
    2. with the notion to begin; Bárðr hafði uppi orð sín ( began his suit) ok bað Sigríðar, Eg. 26, Eb. 142; hafa upp stefnu, to begin the summons, Boll. 350; hafa upp ræður, to begin a discussion; ræður þær er hann hafði uppi haft við Ingigerði, Fms. iv. 144, where the older text in Ó. H. reads umræður þær er hann hafði upp hafit (from hefja), 59; cp. also Vsp., þat langniðja-tal mun uppi hafat (i. e. hafit) meðan öld lifir, 16, (cp. upp-haf, beginning); þó at ek hafa síðarr um-ræðu um hann, better þó at ek hafa (i. e. hefja) síðarr upp ræðu um hann, though I shall below treat of, discuss that, Skálda (Thorodd) 168; er lengi hefir uppi verit haft síðan (of a song), Nj. 135; cp. also phrases such as, hafa á rás, to begin running, take to one’s heels, Fms. iv. 120, ix. 490; næsta morgin hefir út fjörðinn, the next morning a breeze off land arose, Bs. ii. 48: opp. is the phrase, hafa e-t úti, to have done, finished; hafa úti sitt dags-verk, Fms. xi. 431; hafa úti sekt sína, Grett. 149.
    D. Passing into the sense of a lost strong verb, hafa, hóf (see at the beginning), to behave, do, act:
    I. with an adverb, hafa vel, ílla, or the like, to behave, and in some instances to do well or badly, be happy or unhappy,
    α. to behave; en nú vil ek eigi verr hafa en þú, Fms. iv. 342; þeir sögðu at konungr vildi verr hafa en þeir, 313; hefir þú ílla ór (málum or the like understood) haft við mik, Fs. 140; ólikr er Gísli öðrum í þolinmæði, ok hefir hann betr en vér, Gísl. 28.
    β. to do so and so (to be happy, unhappy); verr hafa þeir er trygðum slitu, Mkv. 3; ílla hefir sá er annan svíkr, 18; vel hefir sá er þat líða lætr, 6; vel hefir sá ( he is happy) er eigi bíðr slíkt íllt þessa heims, Fms. v. 145; hvílíkt hefir þú, how dost thou? Mar.; hafa hart, to do badly, to be wretched; at sál Þorgils mætti fyrir þær sakir eigi hart hafa, Sturl. iii. 292, Mar.; Ólafr hafði þá hölzti ílla, O. was very poorly, D. N. ii. 156; þykisk sá bezt hafa ( happiest) er fyrstr kemr heim, Fms. xi. 248; þá hefir hann bazt af hann þegir, i. e. that is the best he can do if he holds his tongue, Hm. 19; þess get ek at sá hafi verr ( he will make a bad bargain) er þik flytr, Nj. 128; úlfgi hefir ok vel, the wolf is in a bad plight, Ls. 39; mun sá betr hafa er eigi tekr við þér, id.; betr hefðir þú, ef …, thou wouldest do better, if …, Akv. 16.
    γ. adding sik; hafa sik vel, to behave well, Fms. x. 415, Stj. 436.
    II. with the prep. at, to do, act, (hence at-höfn, at-hæfi, act, doing); hann lét ekki til búa vígs-málit ok engan hlut at hafa, Nj. 71; en ef þeim þykkir of lítið féit tekit, þá skulu þeir hafa at hit sama, to act in the same way, Grág. ii. 267; hvatki es þeir hafa at, Fms. xi. 132; hann tók af þér konuna, en þú hafðir ekki at, but thou didst not stir, didst take it tamely, Nj. 33; bæði munu menn þetta kalla stórvirki ok íllvirki, en þó má nú ekki at hafa, but there is no help for it, 202; eigi sýnisk mér meðal-atferðar-leysi, at vér höfum eigi at um kvámur hans, i. e. that we submit tamely to his coming, Fs. 32: absol., viltú þess freista, ok vita þá hvat at hafi, wilt thou try and see how it will do? Bjarn. 27; en nú skaltú fara fyrir, ok vita hvat at hafi, Bs. i. 712.
    III. phrases, hafa hátt, to be noisy, talk loud, Fms. i. 66; við skulum ekki hafa hátt ( do not cry loud) hér er maðr á glugganum, a lullaby song; hafa lágt, to keep silent; hafa hægt, to keep quiet; hafa sik á (í) hófi, to compose oneself, Ls. 36; hafa í hótum við e-n, to use threatening ( foul) language, Fb. i. 312; hafa í glett við e-n, to banter one, Fms. viii. 289; hafa íllt at verki, to do a bad deed, Ísl. ii. 184.
    E. Passing into the sense of the verb hæfa (see at the beginning), to aim at, hit, with dat.:
    I. to hit; svá nær hafði hausinum, at …, the shot so nearly hit the head, that …, Fms. ii. 272; þat sama forað, sem henni hafði næst váða, those very precipices from which she had so narrow an escape, Bs. i. 200, Fms. ix. 357; nær hafði nú, at skjótr mundi verða okkarr skilnaðr, Al. 124; nær hafði okkr nú, it struck near us, it was a narrow escape, Fms. viii. 281; kvaðsk svá dreymt hafa ( have dreamed), at þeim mundi nær hafa, ix. 387, v. l.; ok er nær hafði at skipit mundi fljóta, when the ship was on the point of floating, Ld. 58; ok hafði svá nær (it was within a hair’s breadth), at frændr Þorvalds mundu ganga at honum, Nj. 160; ok hafði svá nær at þeir mundi berjask, Íb. 11, cp. Bs. i. 21: the phrase, fjarri hefir, far from it! Edda (in a verse).
    2. to charge; eigi em ek þar fyrir sönnu hafðr, I am not truly aimed at for that, ‘tis a false charge, Eg. 64; þeim manni er fyrir sökum er hafðr, i. e. the culprit, Grág. i. 29; cp. the mod. phrase, hafa á e-u, to make a charge of a thing; það varð ekki á því haft, they could not make a case for a charge of it.
    II. metaph. to be the ground or reason for, (hence til-hæfa, reason, fact, foundation); til þess ætla vitrir menn þat haft at Ísland sé Tile (i. e. Thule) kallað, at …, learned men suppose that is the reason that Iceland is called Thule, that …, Landn. (pref.); mikit mun til haft, er einmæli er um (there must be some reason for it, because all people say so), Þorgils segir, eigi er fyrir haft ( there is no ground whatever for it), at ek mæla betr fyrir griðum en aðrir menn, Ísl. ii. 379; vér hyggjum þat til þess haft vera, at þar hafi menn sésk, we believe the substance of the story is that men have been seen there, Fms. xi. 158; hvat er til þess haft um þat (what is the truth of the matter?), hefir sundr-þykki orðit með ykkr? Boll. 364: in the saying, hefir hverr til síns ágætis nokkut, every one gets his reputation for something, Nj. 115.
    2. to happen, coincide; hefir svá til, at hann var þar sjálfr, Fms. xi. 138, v. l.
    β. the phrase, hafa mikit (lítið) til síns máls, to have much ( little) reason for one’s tale, i. e. to be much, little, in the right, Fms. vii. 221, xi. 138 (v. l.), Nj. 88: um þenna hefir svá stórum, it matters so much with this man, (v. l. for mun stórum skipta), Fms. xi. 311.
    F. REFLEX. to keep, dwell, abide, but only of a temporary shelter or abode, cp. Lat. habitare, (cp. also höfn, a haven); hann hefsk á náttartíma niðri í vötnum, at night-time he keeps down in the water, Stj. 77: to live, þeir höfðusk mjök í kaupferðum, they spent much of their life in travelling, Hkr. i. 276; hann hafðisk löngum í bænum, Bs. i. 353.
    β. with prep. við; hér mun ek við hafask ( I will stay here) en þú far til konungs, Fb. ii. 125; hafðisk hann við á skógum eðr í öðrum fylgsnum, 302; því at hann hafðisk þá á skipum við, Fms. viii. 44; hvílsk heldr ok hafsk við í því landi, rest and stay in that land, Stj. 162; Ásgeirr hafðisk við uppi í dalnum, Sd. 154; hafask lind fyrir, to cover oneself with a shield (?), Vsp. 50; hafask hlífar fyrir, to be mailed in armour, Hkm. 11.
    2. hafask at, to do, behave (cp. D. above); vóru þeir þá svá móðir, at þeir máttu ekki at hafask, Fms. ii. 149; en síðan skulut þér at hafa slíkt sem ek kann fyrir segja, i. 158; þat eitt munu við at hafask, at ek mun betr göra en þú, Nj. 19; Lambi sá hvat Steinarr hafðisk at, Eg. 747.
    3. hafask vel, to do well, thrive; vaxa ok vel hafask, to wax and do well, Hm. 142; nú er þat bæn mín, at þér hafisk við vel, that you bear yourself well up, Fms. ix. 497; Jungfrúin hafðisk vel við í ferðinni, x. 86; at fé hans mundi eigi hafask at betr at meðal-vetri, Grág. ii. 326.
    4. recipr., hafask orð við, to speak to one another; ok er þat ósiðlegt, at menn hafisk eigi orð við, Fs. 14; þar til er þeir hafask réttar tölur við, N. G. L. i. 182.
    II. part. hafandi is used in the sense of having conceived, being with child; þá verit hann varr við at hón var hafandi, 656 B. 14; hón skyldi verða hafandi at Guðs syni, id.; generally, allt þat er hafanda var lét burð sinn ok ærðisk, Fms. vii. 187; svá sem hón verðr at honum hafandi, Stj. 178; (hence barns-hafandi, being with child.)
    G. The word hafa is in the Icel., as in other Teut. languages, used as an auxiliary verb with a part. pass. of another verb, whereby a compound preterite and pluperfect are formed as follows:
    I. in transitive verbs with acc. the participle also was put in acc., agreeing in gender, number, and case with the objective noun or pronoun; this seems to have been a fixed rule in the earliest time, and is used so in all old poems down at least to the middle of the 11th century, to the time of Sighvat (circ. A. D. 990–1040), who constantly used the old form,—átt is an apostrophe for átta in the verse Ó. H. 81:
    1. references from poets, Gm. 5, 12, 16; þá er forðum mik fædda höfðu, Vsp. 2; hverr hefði lopt lævi blandit eðr ætt jötuns Óðs mey gefna, 29; þær’s í árdaga áttar höfðu, 60: ek hafða fengna konungs reiði, Ad. 3; en Grjótbjörn um gnegðan hefir, 18; mik hefir marr miklu ræntan, Stor. 10; þó hefir Míms-vinr mér um fengnar bölva bætr, 22: gaupur er Haraldr hafi sveltar, Hornklofi: Loka mær hefir leikinn allvald, Ýt. 7; sá hafði borinn brúna-hörg, 14; jarlar höfðu veginn hann, 15: ek hef orðinn ( found) þann guðföðr (verða is here used as trans.), Hallfred; höfum kera framðan, id.: hann hefir litnar, sénar, hár bárur, Ísl. ii. 223, thus twice in a verse of A. D. 1002; göngu hefik of gengna, Korm. (in a verse); hann hafði farna för, Hkr. i. (Glum Geirason); ek hefi talðar níu orustur, Sighvat; þú hefir vanðan þik, id.; ér hafit rekna þá braut, Ó. H. 63 (Óttar Svarti); hann hefir búnar okkr hendr skrautliga, Sighvat (Ó. H. 13); þeir hafa færð sín höfuð Knúti, id.; hvar hafit ér hugðan mér sess, id.; hafa sér kenndan enn nørðra heims enda, id.; Sighvatr hefir lattan gram, id.; hefir þú hamar um fólginn, Þkv. 7, 8; þú hefir hvatta okkr, Gkv. 6; ek hefi yðr brennda, Am. 39, cp. 56; hefi ek þik minntan, 81; hefir þú hjörtu tuggin, Akv. 36; hefir þú mik dvalðan, Hbl. 51; ek hefi hafðar þrár, I have had throes, Fsm. 51; en ek hann görvan hef-k, svá hefi ek studdan, 12 (verse 13 is corrupt); hann hefir dvalða þik, Hkv. Hjörv. 29; lostna, 30; mik hefir sóttan meiri glæpr, 32; ek hefi brúði kerna, id.; þú hefir etnar úlfa krásir, opt sár sogin, Hkv. 1. 36; sá er opt hefir örnu sadda, 35; hefir þú kannaða koni óneisa, 23; þá er mik svikna höfðut, Skv. 3. 55; hann hafði getna sonu, Bkv. 8; þann sal hafa halir um görvan, Fm. 42; bróður minn hefir þú benjaðan, 25; er hann ráðinn hefir, 37; sjaldan hefir þú gefnar vargi bráðir, Eg. (in a verse).
    2. references from prose; this old form has since been turned into an indecl. neut. sing. part. -it. The old form was first lost in the strong verbs and the weak verbs of the first conjugation: in the earliest prose both forms are used, although the indecl. is more freq. even in the prose writers, as Íb., the Heiðarv. S., the Miracle-book in Bs., Njála, Ó. H., (Thorodd seems only to use the old form,) as may be seen from the following references, Björn hafði særða þrjá menn, Nj. 262; hann mundi hana hafa gipta honum, 47; hann hafði þá leidda saman hestana, 264: ek hefi sendan mann, Ísl. (Heiðarv. S.) ii. 333; ek nefi senda menn, id.: hafa son sinn ór helju heimtan, Bs. (Miracle-book) i. 337; en er þeir höfðu niðr settan sveininn, 349; hann hafði veidda fimm tegu fiska, 350: er þér hefir ílla neisu gorva, Ó. H. 107: þá hefi ek fyrri setta þá í stafrófi, Skálda (Thorodd) 161; þar hefi ek við görva þessa stafi fjóra, id.; hafa hann samsettan, 167: góða fylgd hefir þú mér veitta, Þorst Síðu H. 2: sagði, at Ólafr konungr hafði sendan hann, Bs. i. 11: Þyri, er hertogi hafði festa nauðga, Fms. x. 393 (Ágrip): hefi ek þá svá signaða ok magnaða, v. 236: hefir sólin gengna tvá hluti, en einn úgenginn, K. Þ. K. 92 (Lund’s Syntax, p. 12).
    β. again, neut. indecl., hana hafði átt fyrr Þoróddr, Ísl. ii. 192: hón hafði heimt húskarl sinn …, Ísl. (Heiðarv. S.) ii. 339; hann hefir ekki svá vel gyrt hest minn, 340; hefir þú eigi séð mik, 341; hve hann hafði lokkat hann. id.; gistingar hefi ek yðr fengit, 343: þeir höfðu haft úfrið ok orrostur, Íb. 12; hann hafði tekið lögsögu, 14: stafr er átt hafði Þorlákr, Bs. (Miracle-book) i. 340; er þær höfðu upp tekit ketilinn ok hafit …, 342; göngu es hann hafði gingit, 344; es sleggjuna hafði niðr fellt, 346; sem maðr hefði nýsett (hana) niðr, id.; jartein þá er hann þóttisk fingit hafa, 347; hafði prestrinn fært fram sveininn, 349: hjálm er Hreiðmarr hafði átt, Edda 73: hafa efnt sína heitstrenging, Fms. (Jómsv. S.) xi. 141: slíkan dóm sem hann hafði mér hugat, Ó. H. 176, etc. passim:—at last the inflexion disappeared altogether, and so at the present time the indecl. neut. sing. is used throughout; yet it remains in peculiar instances, e. g. konu hefi eg mér festa, Luke xiv. 20, cp. Vídal. ii. 21. ☞ This use of the inflexive part. pass. may often serve as a test of the age of a poem, e. g. that Sólarljóð was composed at a later date may thus be seen from verses 27, 64, 72, 73, 75, 79; but this test is to be applied with caution, as the MSS. have in some cases changed the true forms (-inn, -ann, and -it, -an being freq. abbreviated in the MSS. so as to render the reading dubious). In many cases the old form is no doubt to be restored, e. g. in vegit to veginn, Fm. 4, 23; búit to búinn, Hkv. Hjörv. 15; borit to borinn, Hkv. 1. 1; beðit to beðinn, Fsm. 48; orðit to orðin, Og. 23; roðit to roðinn, Em. 5; brotið to brotinn, Vkv. 24, etc.: but are we to infer from Ls. 23, 26, 33, that this poem is of a comparatively late age?
    II. the indecl. neut. sing. is, both in the earliest poems and down to the present day, used in the following cases:
    1. with trans. verbs requiring the dat. or gen.; ek hefi fengit e-s, hann hafði fengit konu; hafa hefnt e-s, Fms. xi. 25; sú er hafði beðit fjár, Þkv. 32; stillir hefir stefnt mér, Hkv. Hjörv. 33, and so in endless cases.
    2. in the reflex. part. pass.; þeir (hann) hafa (hefir) látisk, farisk, sagsk, etc.
    3. in part. of intrans. neut. verbs, e. g. þeir þær (hann, hón), hafa (hefir) setið, staðit, gengit, legit, farit, komit, verit, orðit, lifað, dáit, heitið …, also almost in every line both of prose and poetry.
    4. in trans. verbs with a neut. sing. in objective case the difference cannot be seen.
    ☞ The compound preterite is common to both the Romance and Teutonic languages, and seems to be older in the former than in the latter; Grimm suggests that it originated with the French, and thence spread to the Teutons. That it was not natural to the latter is shewn by the facts, that
    α. no traces of it are found in Gothic, nor in the earliest Old High German glossaries to Latin words.
    β. in the earliest Scandinavian poetry we can trace its passage from declinable to indeclinable.
    γ. remains are left in poetry of a primitive uncompounded preterite infinitive, e. g. stóðu = hafa staðit, mundu, skyldu, vildu, etc., see Gramm. p. xxv, col. 2. ☞ We may here note a curious dropping of the verb hefir, at ek em kominn hingat til lands, ok verit áðr ( having been) langa hríð utan-lands, Ó. H. 31, cp. Am. 52; barn at aldri, en vegit slíka hetju sem Þorvaldr var, Glúm. 382. On this interesting matter see Grimm’s remarks in his Gramm. iv. 146 sqq.

    Íslensk-ensk orðabók > HAFA

  • 18 sómi

    m. honour (vil ek eigi drepa hendi við sóma minum).
    * * *
    a, m. honour; vil ek eigi drepa hendi við sóma mínum, Nj. 71; þeir bræðr þökkuðu konungi þann sóma er hann veitti þeim, Eg. 96; leiðangrs-görða ok annars konungligs sóma (due, honour) er þér erut honum skyldir at veita, Fms. vii. 19; eigi er á kveðit hve mikit fé henni skyldi heiman fylgja, en likligt at vera mundi góðr sómi, Ísl. ii. 393; margs var alls sómi, manna tiginna, abundance of all things. Am. 92.
    COMPDS: sómaför, sómagóðr, sómahlutr, sómakona, sórnalauss, sómaligr, sómamaðr, sómasamliga, sómasamligr, sómaspell, sómasæmd.

    Íslensk-ensk orðabók > sómi

  • 19 VEGR

    I)
    (gen. -ar and -s; pl. -ir and -ar, acc. -u and -a), m.
    1) way, road (á vegum úti);
    2) fig. phrases, koma e-u til vegar, to bring about; fara til vegar, to go, proceed (ekki mun þér um, at kenna, hversu sem til vegar ferr); ganga (koma) til vegar, to come to an issue, be decided (gekk þat ok eigi til vegar); gera endiligan veg á máli, to bring it to an issue; venda sínum vegi, to wend one’s way;
    3) way, mode, manner; þessir menn munu sœkja oss með eldi, er þeir megu eigi annan veg, if they cannot (get at us) in any other way; einn veg, one way, in the same way; annan veg, other-wise (er annan veg en ek hygg); þann veg, thus, in that wise (þetta er ekki þann veg at skilja); hvern veg, how (eigi veit ek hvern veg þá mun verða);þótti sinn veg hvárum, each of the two had his own opinion, they disagreed; á alla vega, in every way, manner, respect; á marga vega, in many ways;
    4) direction; alla vega, in all directions, on all sides (kváðu við lúðrar alla vega í braut frá þeim); skjót annan veg, in another direction; snúa hverr síns vegar, each his own way, in different directions; flýja viðs vegar, to flee scattered about;
    5) side, hand; eins vegar, on one side (var eins vegar sjór); á hœgra (vinstra) veg e-u, on the right (left) hand of; tvá vega, on two sides.
    (gen. -s), m. honour, distinction (er yðr þat v. mikill); til vegs guði, to the glory of God.
    f. pl. levers, see vög.
    * * *
    1.
    m., gen. vegar; but vegs, Eg. 295, Bret. 262; vegsins, Hbl. 56; dat. vegi and veg; with the article veginum, Eg. 544; but veg, Fms. i. 9: pl. vegir and vegar, Eg. 544; acc. vega and vegu, the former is the better form, for the root is ‘vig,’ not ‘vigu;’ vega is also used in old adverbial phrases, as alla vega, marga vega: [Ulf. wigs = ὁδός; A. S., O. H. G. and Germ. weg; Engl. way; Dan. vej; Swed. väg; Lat. via; the root word is vega, q. v.]:—a way, road; vegir er renna til bæja, Gþl. 413; vegir allir, Eg. 543; þröngastir vegir, Fms. ix. 366, passim.
    2. metaph. phrases; fara vel til vegar, to be well on ones way, go on, Fms. ix. 283; ganga til vegar, to be in the way towards, to come to an issue, vii. 136, Boll. 355; komask til vegar, Háv. 51; einum verðr e-ð að vegi, to find one’s way out; koma e-u til vegar, to put one in the way, Ld. 320; göra veg á við e-n, to travel with one, come to an understanding; göra endiligan veg á máli, to bring it to an issue, Bs. i. 905; var þat endiligr vegr hér á, Dipl. ii. 11; venda sínum vegi, to wend one’s way, Fms. xi. 425; verða á veg e-s, i. 9; ríða í veg með e-m, on the way, iii. 110; um langan veg, a long way off, Eg. 410, Hom. 7, Edda 30; um farinn veg, á förnum vegi, see fara (A. VI. 2).
    II. special, partly adverbial, phrases; víða vega, far and wide, 655 ix. C. 1; miðja vega, midway, Gísl. 5; annan veg, another way, Grág. (Kb.) i. 153; á hvárn tveggja veg, both ways; á hægra veg. on the right hand, Fms. x. 16; á vinstra veg. Mar.; tvá vega, both ways, Fms. x. 14; á alla vega, to all sides, Grág. (Kb.) i. 148; á alla vega frá, 119; flýði sins vegar hvár, Fms. vii. 250, Ver. 11; sinn veg hverr, Landn. 36; flýja víðs vegar, to fly scattered about, Eg. 530, Fms. vi. 87; á verra veg, to the worse, i. 270; á alla vega, in every way, manner, respect. Ld. 222, Fms. xi. 76; á marga vega, Skálda ii. 148; á þrá vega, Hom. 157; fjóra vega, on four sides, D. N. iv. 506.
    2. engi veg, in no way, Blas. 43; hverngi veg, howsoever Grág. (Kb.) i. 75; annan veg, otherwise, Fms. vii. 263; einn veg, one way, in the same way, Grág. i. 490; er eigi einn veg farit úgæfu okkarri, Nj. 183; engan veg, in nowise, Fas. ii. 150: gen., eins vegar, on one side, Art.; annars vegar, Fms. viii. 228; hins vegar, on the farther side; síns vegar hverr, one on each side, Pr. 71, Fbr. 67 new Ed.; til vinstra vegsins, Hbl. 56; skógrinn var til hægra vegs, Eg. 295.
    III. a region, county; in local names, Austr-vegir, Suðr-vegir, Nór-egr.
    IV. peculiar forms are megin (acc. sing.) and megum (dat. pl., see p. 421, col. 2), dropping the initial v and prefixing the m from a preceding dative, the true forms being -egum, -eginn, as in báðum-egum, öllum-eginn, sínum-eginn, hinum-egum, þeim-egin, tveim-egum, whence báðu-megin … tveim-megin; the v remains in tveim vegum, Gþl. 418; nörðrum veginn, B. K. 32, 97; nörðra veginn, 97; tveim veginn, Sks. 414 B.
    2. suffixed to pronouns, einn, hinn, hvern, þann, sinn, in the forms -ig, -og, -ug; einn-ig, also; hinn-ig or hinn-og, the other way; hvern-ig, hvern-og, how; þann-ig, þann-og, thither; sinns-egin, sinn-og, (see these words, as also hinn B, p. 264; sinn B, p. 529; so also in Nór-egr, q. v.)
    B. vegna, a gen. pl. (?); þær heiðar er vatnsföll deilir af tveggja vegna, on both sides, Grág. i. 440; stukku menn frá tveggja vegna, Eg. 289; senda fjögurra vegna, Fms. i. 209.
    II. á vegna e-s, on one’s behalf; this is only found in later vellums, and is said to be derived from the Germ. von wegen (Grimm’s Gramm. iii. 266); which etymology is strongly supported by the fact, that af vegna or á vegna (= Germ. von wegen) is the oldest form; af hins fátæka vegna, Stj. 151; af staðarins vegna, Vm. 55; kom á stefnu fyrir oss Sira Einarr ráðsmaðr af vegna Hóla-kirkju, Dipl. ii. 18; á vegna (= af vegna) Árna, Vm. 131.
    2. then, dropping the particle, simply vegna; vegna e-s, on one’s account or behalf, on the part of; jarls vegna, Fms. x. 113, v. l.; staðarins vegna, Dipl. iii. 9, v. 9; minna vegna, on my behalf, Fms. iii. 154 (a late vellum); várra vegna, H. E. i. 436; sem Halldórr hafði áðr fram leitt sinna vegna, Dipl. ii. 5; Loðinn gaf upp sinna vegna, Fms. x. 99.
    3. lastly, in mod. usage it has become a regular prep. with gen., having displaced the old fyrir … sakir; but in this sense it is hardly found in vellums; but in inaccurate paper transcripts it is often substituted for the ‘sakir’ of the vellum; cp. Vd. old Ed. 100 and Fs. ch. 24 fine; alls vegna, Þórð. 63 old Ed.; but fyrir alls sakir, new Ed. 13, l. c.
    C. COMPDS: vegabót, vegarfall, vegarganga, vegalauss, vegaleysi, vegamót, vegarán, vegaskil, vegsummerki.
    2.
    m., gen. vegs, glory, honour; er yðr þat vegr mikill, Eg. 410; þótti þeim miklu minni vegr at þessum, 67; leita e-m vegs, Nj. 78; með miklum veg, ok þó eigi allir með jöfnum veg, Fms. x. 170; skína með mikilli birti ok veg, i. 77; rekinn frá öllum veg, es fyrr vas prýddr öllum veg, Eluc. 13; þeim sé vegr ok veldi, lof ok dýrð, 623. 57: so in the phrase, hafa veg ok vanda af e-u, to have both the honour and the responsibility of a thing.
    COMPDS: vegsboð, vegskona, vegslauss, vegsmunir.

    Íslensk-ensk orðabók > VEGR

  • 20 þegn-skapr

    m. an honour, = Germ. ehre, as a law phrase; in the law phrase, leggja e-t undir þ. sinn, to swear upon one’s honour, Grág. i. 29, Nj. 150; þegnskapar lagning, and þegnskapar-lagningar-eiðr, an oath upon one’s honour, Grág. i. 30, 321.
    2. liberality, generosity; en er honum eyddisk fé fyrir þegnskapar sakir, Vapn. (begin.); hann var vel fjár-eigandi en lítill í þegnskap, Fbr. 35; fara til Svínafells ok reyna þegnskap Flosa ( hospitality), Nj. 282.
    3. the allegiance of a þegn (II). þegnskapar-maðr, m. a liberal, open-handed man, Grett. 106 A.

    Íslensk-ensk orðabók > þegn-skapr

См. также в других словарях:

  • Honour — • May be defined as the deferential recognition by word or sign of another s worth or station Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Honour     Honour      …   Catholic encyclopedia

  • Honour — ist ein Begriff aus dem anglonormannischen Lehnswesen, der im 11. und 12. Jahrhundert, also nach der Eroberung Englands und vor dem Aufkommen der Peerages, eine wesentliche Rolle spielte. Nach dem Sieg der Normannen über die Angelsachsen (1066)… …   Deutsch Wikipedia

  • honour — (US honor) ► NOUN 1) high respect. 2) pride and pleasure from being shown respect. 3) a clear sense of what is morally right. 4) a person or thing that brings credit. 5) a thing conferred as a distinction. 6) (honour …   English terms dictionary

  • Honour - Valour - Pride — Album par Bolt Thrower Sortie 15 janvier 2002 Enregistrement juillet septembre 2001 aux Sable Rose Studios, en Angleterre Durée 45:37 Genre(s) Death metal Produ …   Wikipédia en Français

  • honour killing — noun The killing by a member of a family of another family member whose actions are seen as bringing dishonour on the family as a whole • • • Main Entry: ↑honour * * * honour killing UK US noun [countable] [singular honour killing …   Useful english dictionary

  • Honour Moderations — (or Mods) are a first set of examinations at Oxford University in England during the first part of the degree course for some courses (e.g., Greats or Literae Humaniores[1]). Honour Moderations have a class associated with them (hence the honours …   Wikipedia

  • Honour (play) — Honour is a 1995 play by the Australian playwright Joanna Murray Smith.It tells the familiar tale of a middle aged man, George, who leaves his wife, Honour, and their twenty four year old daughter, Sophie, for a relationship with a much younger… …   Wikipedia

  • Honour Gombami — Pas d image ? Cliquez ici. Situation actuelle Club actuel Cercle Bruges KSV …   Wikipédia en Français

  • Honour — Valour Pride Album par Bolt Thrower Sortie 15 janvier 2002 Enregistrement juillet septembre 2001 aux Sable Rose Studios, en Angleterre Durée 45:37 Genre Death metal Producteur …   Wikipédia en Français

  • honour bright Brit. — honour bright Brit. dated on my honour. → honour …   English new terms dictionary

  • honour bright — (old school sl) An oath or appeal to honour • • • Main Entry: ↑honour …   Useful english dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»