-
1 idé
idea -
2 idea
ide -
3 notion
ide; mendim -
4 myśl
idemendim -
5 pogląd
idemendim -
6 pojęcie
ide -
7 pomysł
ide -
8 key
key I [ki:] n., adj. -n 1. çelës, kyç. 2. hapëse, grep (kutie konservash). 3. tek. çelës. 4. fig. kyç, zgjidhje (e problemit). 5. person kyç. 6. kunj. 7. muz. çelës (i solit etj). 8. poet. notë, ton.● be in/off key mbaj tonalitetin/stonoj; change key ndryshoj tonalitetin /-adj. kryesor, kyç /-vt 1. kyç, mbyll, ndryj. 2. tek. shtrengoj me çelës; fiksoj me kunj. 3. muz. akordoj (pianon).● key up i jap zemër, inkurajojkey II [ki:] n. shkëmb nënujor● keyboard ['ki:bo:d] n. tastierë● keyed [ki:d] adj 1. muz. me çelësa (instrument). 2. muz. i akorduar. 3. tek. i shtërnguar me çelës. 4. ark. me gurkyç (qemer)● be all keyed up jam tepër nervoz● keyhole ['ki:houl] n. vrimë e çelësit● keynote ['ki:nout] n.,v.-n 1. muz. notë dominuese, notë bazë. 2. fig. ide kryesore, kyç /-vi. mbaj fjalimin kryesor (në një konferencë); jap tonin● keynote speech ['ki:nout spi:ç] n. fjalim kryesor* * *çelës; akordoj -
9 blog
[blog] bllog (Në internet, bllogu (shkurtimisht nga web - log që do të thotë veb-ditar) paraqet një veb-faqe e cila azhurohet për çdo ditë ose shumë shpesh, ka origjinë personale dhe jokomerciale, që shfrytëzon format të një ditari personal me informatat të reja në lidhje me një temë të caktuar ose sërë temash dhe që është e dedikuar për t'u lexuar nga publiku i gjërë. Informatën mund ta shkruajë pronari i veb-sajtit, ajo mund të mirret prej veb-sajteve ose burimeve tjera apo atë ta ofrojnë shfrytëzuesit. Si formë dhe përmbajtje, bllogu konsiderohet të jetë i popullarizuar sepse vizituesi e din se diçka ndryshon çdo ditë, aty ka qasje personale (e jo komerciale) dhe, në disa faqe, ekziston mundësia të bashkëpunohet me veb-faqen dhe pjesëmarrësit e saj ose t'i jepet përgjigje përmbajtes në të.Nga një aspekt i caktuar, veb-llogu shpesh merr edhe epitetin "ditar i kohës sonë". Në përgjithësi, bllogjet kanë të bëjnë me një apo më shumë tema për diskutim dhe pyetje, më së shpeshti tema me interest të përgjithshëm dhe kryesisht mund të kuptohen si komente individuale ose kolektive për temat që diskutohen. Veb-llogu mund të përmbajë ide të shkruara të ndonjë personi (si ditar) ose të jetë vend i hapur ku do të mund të bashkëpunojnë të gjithë. Numri më i madh i veb-llogjeve të llojit të dytë janë diskutime. Për shkak se ekziston numër i madh variacionesh në lidhje me këtë ide dhe mundet shumë lehtë që të shpiken edhe variacione tjera, me kalimin e kohës kuptimi i këtij termi mund të marrë edhe konotacione plotësuese.Tani për tani, veb-llogu më i popullarizuar është Slashdot.org, i cili është prodhim i programuesit dhe artistit grafik Rob Maiden dhe disa kolegëve të tij. Slashdot.org kërkon dhe vendos storje interesante që i pranon nga shfrytëzuesit, përmban linqe deri te këto rrëfime dhe udhëheq diskutimin që zhvillohet mes pjesëmarrësve. Një veb-llog tjetër shumë i njohur është ditari për urtësitë robotike i Jorn Bargerit, që në thelb paraqet një tërësi ngjarjesh të përditshme nga veb-sajte tjera. Veb-llogu librarian.net i Xhezamin Uestit është Hog ditor per gjëra që u interesojnë të punësuarëve në biblioteka, por ndoshta tërheqëse edhe per të tjerët.Veb-llog është emër i prodhimit softuerik nga Koreja Jugore që analizon qasjen deri te ndonjë veb-faqe (ditari i qasjeve) dhe paraqet numrin e vizitorëve, numrin e vizitave, kontrollave të bëra, faqeve më të frekuentuara, etj.Karakteristikat më të rëndësishme të bllogut janë forma e ditarit që ka, shënimet tipike të përditshme dhe stili joformal, si dhe fakti që paraqet numrin e vizitorëve, numrin e vizitave, kontrollave të bëra, faqeve më të vizituara, etj.Autori i një bllogu shpesh quhet blloger.Vizitoni bllog serverin www.blogger.com për të krijuar dhe punuar me bllogje.)"Veb-bllogu" është veb-faqe që përmban përmbajtje të shkurta të informatave, të paraqitura në formë kronologjike. Bllogu mund të ketë formën e ditarit, të jetë një faqe e re në sajt ose link për veb-faqet tjera" (Pitër Skot).Bllogjet (veb-bllogjet) mundësojnë hapësirë komunikimi që mësimdhënësit mund ta përdorin me nxënësit çdoherë kur programi mësimor parasheh ushtrim me shkrim, shkëmbim ideshë dhe kur duhet të jepet refleksion për aktivitetet në klasë.Zhvillimi i softuerit për bllogim, që nuk kërkon njohuri të html-së dhe është i thjeshtë për t'u përdorur, ka rritur jashtëzakonisht numrin e atyre që shkruajnë për satisfaksion personal dhe që përjetojnë atë faqe si vend ku mund të komunikojnë, e jo vetëm faqe për të lexuar përmbajtjet e paraqitura.Nga perspektiva edukative, mundësia dhe lehtësia e përdorimit të softuerit per bllogim e bën krijimim e veb-bllogjeve aktivitet klasor praktik, e poashtu shërben edhe si mjet për mësimdhënësit për të komunikuar me mësimdhënësit tjerë.Veb-bllogjet, një formë jashtëzakonisht e njohur e veb-publikimit, gjithashtu të njohura edhe si bllogje ose bllogim, ofron një forum të ri interesant për komunikim online. Duke mundësuar publikim të menjëhershëm dhe duke dhënë hapësirë për dialog mes autorit të tekstit dhe audiences, veb-bllogjet zgjojnë interes në sfera të ndryshme: gazetari, çështje botërore, lajme nga mjekësia, të arriturat në medicine, etj. Por, kjo akoma është një territor i ri për shumicën e mësimdhënësve.Mësimdhënësit duhet ta kuptojnë se si teknologjia do ta përmirësojë menaxhimin e projekteve, e gjithashtu do të hapë edhe kanale të reja për komunikim me prindërit. Është sikur të keshë një tabelë, një hapësirë që asnjëherë nuk mbushet, si dhe një sistem komunikimi që mund ta përdorësh në çdo kohë dhe në çdo vend. -
10 abstraction
[æb'strækshën] n 1. abstragim, ide abstrakte. 2. shkëputje, veçim. 3. rënie në mendime, përhumbje* * *abstraktim -
11 advance
[ëd 'væns] v.,n. -v. 1. përparoj, avancoj2. shtohet, rritet (vlera etj)3. jap si paradhënie, parapaguaj; advance sb a month's salary i jap dikujt një rrogë mujore paradhënie4. parashtroj; advance a new idea parashtroj një ide të re5. gradoj; advance from lieutenant to captain e gradoj nga toger në kapiten6. aut. i jap avancë (motorit)-n 1. përparim; avancim2. ngritje, rritje3. paradhënie; hua● in advance a) përpara; b) që më parë, para kohe● advance-booking [ëd'væns'buking] n. rezervim (dhome në hotel)● advance notice n. njoftim paraprak* * *përparoj; zhvillim -
12 come
[kam] v. ( came ; come) 1. vij. 2. fillon (sëmundja). 3. arrij, mbërrij; to come to a decision marr një vendim; for several years to come pas disa vitesh, në të ardhmen. 4. vjen, ka radhën; what comes next? çfarë vjen më pas? 5. arrin deri; the dress comes to her knees fustani i arrin deri te gjunjët. 6. ndodh, ngjet; come what may le të bëhet ç'të bëhet; how come? pse?; si ndodhi? si ka mundësi?. 7. rezulton, shkaktohet; that's what comes of.. ja se ç'bëhet kur. 8. rrjedh, vij nga; he comes of a poor family ai rrjedh nga një familje e varfër. 9. shndërrohet, bëhet; his dream came true ëndrra iu realizua. 10. hyn; come into use hyn në përdorim. 11. vjen në mendje; the solution just came to me zgjidhja sapo më erdhi në mendje. 12. gjendet, disponohet; these shoes come in black and brown këto këpucë i gjen të zeza dhe bojë kafe. 13. kap shumën; the bill comes to \$ 100 fatura kap shumën 100. 14. zhrg. sillem si, bëj si; luaj; don't come the bully over me! s'ke pse hiqesh kokoroç me mua! don't come that game with me mos bëj të tilla lojëra me mua. come about ['kam ë'baut] ndodh● corne across ['kam ë'kros] a) ndesh, takoj rastësisht; b) ka efekt, ka sukses; c) paraqitet, duket; d) zhrg. ( with) jap, pranoj të jap (para, informata)● come along ['kam ë'long] a) përparoj, kam sukses; b) come along! nxito! hajde, luaj këmbët!● come around/round ['kam ë'raun/raund] a) vij në vete; e marr veten; b) dorëzohem; pranoj; c) kthehem, ndërroj drejtim● come asunder ['kam ë'sandë:] copëtohet● come at ['kam æt] a) arrij, kap; b) turrem; sulmoj● come back ['kam bæk] a) kthehem; b) më kujtohet; c) i rikthehem (një çështjeje)● come between ['kam bi'twi:n] ndaj, hyj në mes● come by ['kam bai] a) kaloj (nga dikush); b) fitoj, siguroj● come down ['kam daun] a) bie, pësoj rënie (në pozitë etj); b) kalon brez pas brezi/gojë më gojë (gojëdhana); c) ( with) sëmurem (nga)● comedown ['kamdaun] n. rënie autoriteti, dështim● come-down ['kamdaun] n. rënie, humbje (pozite, parash)● come down on ['kam daun on] a) shaj, qortoj; b) sulmoj betas● come forward ['kam 'fo:wë:(r)d] ofrohem, dal vullnetar● come from ['kam from] a) rrjedh, vij (nga); b) jam nga (një vend)● come in ['kam in] a) hyj; b) hyn në përdorim/në mode; c) mbërrin (treni etj); d) hyn në prodhim (pusi i naftës)● come in for ['kam in fo:] marr (një kritikë)● come into ['kam intu] a) fitoj, trashëgoj; b) bie në (para)● come off ['kam of] a) ndodh; zhvillohet (ndeshja); b) ia dal, arrij; c) bie, hiqet, shqitet (etiketa); d) ia arrij qëllimit, kam efekt; come off it! zhrg. mjaft më!● come on ['kam on] a) ecën, përparon; b) ndesh, zbuloj; c) zhrg. bëj përshtypje; come on! a) eja! nxito! b) mjaft, tani! lëre, tani! c) ç'thua, more! jo, more!● come out ['kam aut] a) bëhet publike, del; b) del, përfundon (një punim); c) shprehem, deklarohem● come out with ['kam aut with] a) them haptas; b) dal (me një botim)● come over ['kam'ouvë:] a) vij, mbërrij; b) ndihem; më zë, më pushton; c) i shkoj për vizitë; d) lë/bëj përshtypje● come round ['kam raund] a) i bie përqark/rrotull; b) shkoj, kaloj (nga një mik); c) ndodh rregullisht, përsëritet; d) ndërroj mendje; e) vij në vete; f) çelem, e marr veten● come through ['kam thru:] a) fitoj, ia dal; b) zhrg. jap; paguaj● come to ['kam tu] a) vij në vete; b) ankorohet● come together ['kam të'gedhë:(r)] mblidhemi; takohemi● come under ['kam'andë:(r)] a) i nënshtrohem; b) renditet, klasifikohet; gjendet● come up ['kam ap] a) del, ngrihet (çështja); b) ngjitem; c) vij● come up against ['kam ap ë'genst, ë'geinst] ndesh; përplasem me● come up to ['kam ap tu] a) mbërrin deri te; b) i përgjigjet, përmbush (shpresat)● come up with ['kam ap with] a) siguroj, ofroj (fonde); b) jap, paraqes (ide)● come upon ['kam ë'pon] a) turrem; i sulem betas; zë në befasi; b) ndesh, bie në (diçka, dike)* * *vi; hajde -
13 complex
['kompleks] adj.,n. -adj. i ndërlikuar; i përbërë; kompleks /-n. kompleks, tërësi. 2. ndërt. bllok, kompleks (rrugësh, godinash). 3. fig. kompleks, fiksim, ide fikse; inferiority complex kompleks inferioriteti* * *i ndërlikuar -
14 computer
[këm'pju:të:] n 1. makinë llogaritëse; kompjuter, ordinator. 2. llogaritës, njehsues (person)- Kompjuteri është pajisje elektronike shumë e ndërlikuar që shërben për regjistrimin, transmetimin dhe përpunimin e informatave që mund të manifestohen si llogaritje, udhëheqje të proceseve, përpunim i tekstit, të dhënave të ndryshme si dhe për përdorime më të përgjithëshme. Kompjuteri, marrë në kuptimin e gjerë, përbëhet prej dy komponentëve të quajtura: harduer ( hardware - pjesë fizike e tij) dhe softuer ( software - programet dhe udhëzimet për punë). Me fjalë tjera, softueri është pjesa programore e hardueri pjesa mekanika e kompjuterit.● Hardueri përmban komponentet fizike të kompjuterit siç janë: tastiera ( Keyboard), monitori, shtypësi ( Printer), miu ( Mouse), disku i ngurtë ( Hard Disk), njësia e diskut, disketa ( Floppy Disk), njësia e disketës, CD-ROM-i ( CD ROM), njësia e CD-ROM-it, vizatuesi, modemi, lexuesi ( Scanner), kamera digjitale etj.● Softueri përmbanë programet dhe të dhënat të cilat e udhëzojnë kompjuterin në punën e tij, literatura, dokumentacioni dhe udhëzimet në lidhje me kompjuterin. Hardueri mund të krahasohet me gramafonin e disqet, ndërsa softueri me muzikën e inçizuar në disqe.)Zhvillimi historik i kompjuterit- Njeriu gjithmon ka tentuar të zgjidhë edhe problemet monotone, të vështira dhe të papërshtatshme. Gjatë zgjidhjeve të këtyre problemeve ka hasur në punë të vështira fizike, prandaj, çdo here ka tentuar që të liroj veten nga këta punë duke menduar makina të lloj-llojshme. Një makinë e këtyllë për lehtësimin e llogaritjeve aritmetike është makina e quajtur Abacus për të cilën dihet se është në përdorim prej para 5000 vjetëve. Kjo makinë i ngjanë numratores së sotme të cilën e përdorin nxënësit në klasë të pare dhe njihet si zanafilla e kompjuterëve të sotëm. Prej kohës së zbulimit të Abacusit e deri në shekullin 17 historia e zhvillimit të kompjuterëve nuk posedon të dhëna për ndonjë lëvizje në rrugën e zhvillimit të kompjuterëve.- Gjatë shekullit 17, respektivisht në vitin 1614 matematikani skocez J. Napier zbulon logaritmet dhe në vtin 1622 W. Oughtred ndërton kompjuterin (makinën) logaritmik cirkular për llogaritjen e logaritmeve.- Në vitin 1649 Blaise Pascal ndërton makinën mekanike për kryerjen e operacioneve aritmetike. Makina e Pascalit është e ndërtuar prej disa dhëmbëzorëve të cilët në lëvizje vendohen mekanikisht (me dorë). Ideja e konstruktimit të një makine-kalkulatori (kalkulator quhet makina e cila kryen operacionet aritmetike) ka qenë lehtësimi i punës së të atit të tij i cili ka qenë puntor i tatimeve (mbledhës i tatimeve) dhe ka patur nevojë për shumë llogaritje.- Në vitin 1672 G.W. Laibniz në Pariz projekton kalkulatorin mekanik më të përsosur nga dy të parët i cili me sukse do t'i kryej katër operacionet elementare aritmetike. Kufizimi në realizimin konkret të këtij kalkulatori ka qenë teknologjia e dobët e asaj kohe prandaj ky projekt ka ngelur i pa realizuar. Është interesant të përmendet se Laibnitz ka qenë pioneri i parë në hulumtimin e sistemit binar i cili përdoret në ndërtimin e kompjuterëve të sotëm. Gjatë 150viteve në vazhdim të gjithë tentimet për zhvillimin e kalkulatorëve kanë qenë të inspiruar nga kalkulatori i Laibnitzit.- Në vitin 1822 Anglezi Charles Babbage paraqet projekt të një kalkulatori krejtësisht të ndryshëm i dedikuar për llogaritjen e tabelave për funksione të caktuara. Projekti i këtillë do të finansoheshe nga qeveria Angleze e asaj kohe dhe do të përdoreshe për llogaritjen e tabelave për navigacionin detar. Për shkak të kompleksitetit dhe kushteve financiare e teknologjike ky projekt nuk u krye, në vitin 1842 definitivisht projekti u ndërpre. Makinën e këtillë Babbage e quajti makina diferenciale. Projektin e makinës diferenciale me sukse e realizuan Suedezët në vitin 1854 nën udhëheqen e P. G. Scheutza (duke i zbatuar sqarimet dhe vërejtjet e dhëna nga Babbage në 7000 faqe të shkruara) dhe makina e fituar nën pogon mekanik me sukse i llogariti tabelat (për 80 orë ka logarit 10000 logaritme).- Në vitin 1835 Babbage erdhi në idenë e konstruktimit të një makine programabile me funksionet që i kanë kompjuterët e tanishëm (me njësinë aritmetike-logjike, memorjen, etj.). Makinën e këtillë e quajti makina analitike. Për shkak të krizave finaciare dhe të vështirësive teknologjike kjo makinë ngeli vetëm në fazën e projektimit në letër por dha një inpuls të fuqishëm në zhvillimin e kompjuterëve të mëtutjeshëm.- Koha moderne fillon me përdorimin e energjisë elektrike në makinat për llogaritje. Në vitin 1884 emigranti gjerman në Amerikë Herman Holerith patenton makinën e pare elektrike e cila do të mund të rendit (sortoj) kartelat e shpuara me të dhënat për banorët e Amerikës. Makina e Holerithit në lëvizje vendoheshte me ndihmën e baterive. Qëllimi i kësaj makine ishte renditja e kartelave me të dhënat e banorëve të Amerikës të regjistruar në vitin 1890. Holerithi ishte inzhenier dhe punonte në institutin e statistikës, problem në atë kohë ishte përpunimi statistikor i të dhënave. Kështu regjistrimi statistikor në teren zgjatë disa muaj ndërsa përpunimi zgjate disa vjetë por bile edhe dhjetra vjetë dhe kur të dhënat përpunoheshin rezultatet e fituara ishin të vjetëruara (sepse regjistrimi statistikor zakonisht bëhet çdo 10 vjetë). Qeveria e asaj kohe shpall konkurs për përpunimin automatik të të dhënave me qëllim të përshpejtimit të përpunimit. Holerithi pasi punonte në institutin ku bëheshte përpunimi i të dhënave të këtylla, e njihte problemin dhe për këtë qëllim patentoi makinën e tij. Kështu me ndihmën e 56 makinave të Holerithit u aritë që të dhënat statistikore për popullsinë e Amerikës të përpunohen vetëm për gjashtë javë (në atë regjistrim Amerika doli me 62 622 250 banorë).- Pas këtij suksesi Holerithi themeloi kompaninë për prodhimin dhe huazimin e këtyre makinave (makina quheshe Tabulating Machine) me emrin Tabulating Machine Company e cila në vitin 1924 u bashkua me disa kompani të tjera dhe ndëroi emrin në IBM (International Business Machines), e njohur edhe sot.- Në vitin 1936 gjermani K. Zuse në Berlin arrinë të konstruktoj kalkulatorin programabil i cili do të mund të zgjidhë barazimet lineare. Zuse ariti të konstruktoj makinën e pare e cila shfrytëzonte sistemin binar, këtë makinë e konstriktoi në katër modele të njëpasnjëshëm Z1, Z2, Z3 dhe Z4, por modeli Z4 ngeli vetëm si ide interesante.- Me fillimin e luftës së dytë botërore interesimi për makina llogaritëse (kompjuterë) u zvoglua dhe gjithnjë mendohej në përmirësimin e armatimit. Mirëpo për prodhimin e armëve të reja artilerike nevoitej një hulumtin më i thellë dhe llogaritje të vështira, për hulumtime dhe llogaritje të thella nevoiteshe kohë e cila mungonte. Në vitin 1942 Fakulteti Moore School of Electrical Engineering nga Universiteti i Pensilvanisë bashkë me institutin Ballistic Research Laboratory nga armata Amerikane filloi hulumtimet për një makinë-kompjuter i cili do t'u lehtësonte punën puntorëve në industrinë ushtarake për prodhimin e armatimit artilerik respektivisht do të llogaritë tabelat balistike. Projekti deri në 1943 ishte në fshehtësi. Në vitin 1943 filloi ndërtimin nën udhëheqjen e udhëheqësve të projektit John W. Mauchly dhe J. Presper Eckert. Kompjuteri i menduar u quajt ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) dhe në përdorim u lëshua më 15 Shkurt 1946. Kompjuteri ENIAC meret si kompjuteri i parë i formës dhe me funksionet e kompjuterëve të sotëm. Me konstruktimin e ENIAC-ut fillon edhe gjenerata e parë e zhvillimit të kompjuterëve. Vlenë të përmendet se idenë për ndërtimin e kompjuterit të këtillë (në vitin 1930) e dha matematicienti John V. Atanasoff i cili në atë kohë punonte me kompjuterët analog për zgjidhjen e barazimeve lineare në lëminë e kërkimeve operacionale si dhe matematikani i shekullit 20 John von Neuman i cili ariti që teoretikisht ta përpunojë idenë dhe të bëjë sistematizimin e idesë.- Kompjuteri ENIAC përmbante afër 18000 llëmba elektronike, peshonte afër 30 tonë, zënte sipërfaqe prej 150 m2.- Kompjuterët e prodhuar prej vitit 1946 deri 1953 (kompjuterët EDVAC, ILLIAC, MANIAC etj.), njihen si gjenerata e parë dhe karakterizohen me llëmbat elektronike.- Me zbulimin e tranzistorit fillon gjenerata e dytë, kjo gjenerat zgjat prej vitit 1953 deri 1964. Tek kompjuterët e gjeneratës së dytë fillon zbatimi i gjuhëve të larta programore (Fortran-i paraqitet në vitin 1957, Algol në vitin 1961, etj.)- Gjenerata e tretë e kompjuterëve fillon në vitin 1964 dhe vazhdon deri në vitin 1971, kompjuterat e konstruktuar në këtë periudhë karakterisohen me qarqet e integruara-çipat.- Gjenerata e katër e kompjuterëve fillon në vitin 1971, kompjuterët e kësaj gjenerate karakterizohen me qarqet integrale të dendësisë së madhe LSI dhe VLSI (V-very). Gjenerata e katër e kompjuterëve ende është e hapur, PC kompjuterët e sotëm i takojnë gjeneratës së katër.- Për dallim nga katër gjeneratat e para kompjuterët e të cilave bëjnë përpunimin e të dhënave, kompjuterët e gjeneratës pestë e cila fillon në vitin 1981 bëjnë përpunimin e njohurive. Në këtë gjeneratë bien makinat e quajtura Robot.- Kompjuterët e gjeneratës së gjashtë (njëherit gjenerata e fundit e kompjuterëve) e cila fillon në vitin 1986 merren me përpunimin e inteligjencës. Kompjuterët e kësaj gjenerate quhen Neurocomputers (Kompjuterët neural, Kompjuterët biologjik) të cilët në punën e tyre tentojnë të imitojnë trurin dhe sistemin nervorë të njeriut. Këta kompjuterë në fillim të jetës mësojnë (me metoda speciale eksperimentale) dhe pastaj janë në gjendje të veprojnë pa prezencën dhe ndikimin e njeriut.PJESA PROGRAMORE E KOMPJUTERIT-SOFTUERISistemi operativ- Programet, asemblerët dhe kompajlerët ekzekutohen në kompjuter, në praninë e një mjedisi të caktuar programues. Këtë mjedis programues e përcakton sistemi operativ. Sistemi operativ është një grumbull i programeve i cili manipulon me resurset dhe shërbimet e sistemit kompjuterik (harduerit), siç janë memoria qëndrore, njësitë hyrëse-dalëse, etj. Pra sistemi operativ e komandon (manipulon) me hardverin e sistemit kompjuterik. Programi, në mënyrë implicite apo eksplicite, vetëm përmes direktivave të sistemit operativ mund t'i shfrytëzojë resurset dhe shërbimet e sistemit kompjuterik. Pra programi e urdhëron apo kërkon nga sistemi operativ shfrytëzimin e resurseve kompjuterike.- Nga kjo që u tha më sipër shihet se programet të cilat i shkruajmë (programeve aplikative) në gjuhët larta programuese, nuk e komandojnë harduerin, por i dërgojnë komanda sistemit operativ, i cili më pastaj manipulon me harduer për të arritur te rezultatet e dëshiruara. Kjo do të thotë se sistemi operativ është një lloj ndërmjetësuesi (interfejs) në mes të programeve aplikative dhe harduerit kompjuterik.- Roli kryesor i sistemit operativ është të shërbej si ndërmjetësues në mes të shfrytëzuesit dhe hardverit kompjuterik, dhe në mes të programeve aplikative dhe hardverit kompjuterik.- Ekzistojnë sisteme të ndryshme operative, mirëpo më të njohurat në PC janë MS-DOS dhe MS WINDOWS 95.- MS-DOS ( MicroSoft Disk Operating System), që do të thotë sistemi operativ i diskut i majkrosoftit. Nga këndi i vështrimit të programerit MS-DOS është sistem operativ hierarkial, që përmbanë tri nivele (shtresa), të cilat e ndajnë shfrytëzuesin dhe programet aplikative prej hardverit kompjuterik. Këto shtresa janë BIOS ( Basic Input-Output System që do të thotë sistemi themelor për hyrje-dalje), kerneli i DOS-it, dhe interpretuesi i komandave. Shtresa më e ulët është BIOS-i. BIOS-i kryesisht manipulon me këto njësi hardverike:● Konzolla (tastatiera dhe ekrani);● Printed i përgjithshëm;● Portet serike;● Orën e taktit të kompjuterit;● Diskun startues.- Kerneli i DOS-it, përveq tjerash, ofron shërbimet për:● Manipulimin e folderëve dhe fajllave;● Manipulimin e memories qëndrore;● Kohën dhe datën;● Menagjmentin e programeve aplikative.- Interpretuesi i komandave ka për detyrë që të ekzekutojë komandat të cilat ia jep shfrytëzuesi, duke kyçur edhe leximin dhe ekzekutimin e programeve aplikative.- Edhe pse Windows është paraqitur në mes të viteve 1980, nuk pati ndonjë sukses të madh në treg. Mirëpo me lansimin e verzionit Windows 3.0 më 1990, e sidomos me Windows 3.1 një vit më vonë e gjithë kjo ndryshoi, dhe tani Windows është produkt softverik i dyti më i shituri i të gjitha kohrave, pas MS DOS-it (e sidomos me lajmërimin e Windows 95/98).Windows punon se bashku me DOS-in por sillet si sistem operativ në vehte. Duke i shtuar nivel softverik mbi DOS, Windows-i i shton zgjerime grafike DOS-it.- Popullariteti i Windows-it i ka shtyer shumë programerë dhe shtëpi softverike botuese që të zhvillojnë aplikacione të cilat janë vetëm për Windows. Të gjitha këto aplikacione kanë një pamje të përgjithshme të ngjashme. Nëse dini të drejtoni një strukturë të menysë në një aplikacion të Windows-it atëherë dini të bëni të njejtën gjë edhe në aplikacionet tjera.- Përparësitë kryesore të Windows-it janë:● Platformë multitasking, në të cilën shumë aplikacione mund të ekzekutohen në të njejtën kohë.● Pamje gjenerale e ngjashme e të gjitha aplikacioneve të shkruara për Windows.● Mjedis grafik, i cili manipulohet me ndihmën e miut (apo tastierës).● Mundësia e shkëmbimit të informatave - duke përfshirë fotografi, dokumente, etj. ndërmjet aplikacioneve të ndryshme.● Një numër të veglave ndihmëse, duke përfshirë editor të tekstit, program per vizatim, kalkulator, program komunikues për modem, etj. computer dating [këm'pju:të:deiting] n. takim (dy personash) me ndihmën e sistemit informatik telefonik computerese [këmpju:të'ri:z] n. gj.fol. zhargon i / gjuhë e informatikës● computer game [këm'pju:të:geim] n. lojë elektronike, lojë me kompjuter● computer aided design, computer assisted design [këm'pju:të: eidid di'zain/ ë'sistid] n. vizatim teknik me kompjuter● computerist [këm'pju:tërist] n. amer. informatikan● computerization [këmpju:tërai'zeishën] n 1. trajtim elektronik, kompjuterizim; automatizim. 2. hedhje (të dhënash etj) në kompjuter● computerize [këm'pju:tëraiz] vt 1. informatizoj, kompjuterizoj; përpunoj në kompjuter. 2. hedh në kompjuter● computer language [këm'pju:'længwixh] n. gjuhë programimi● computer literate [këm'pju:'litërit] adj. që ka njohuri në informatikë, që njeh kompjuterin● computer operator [këm'pju:'opëreitë:(r)] n. kompjuterist, person që punon në/me kompjuter● computer programmer [këm'pju:'prëugræmë:(r)] n. kmp. programist● computer science [këm'pju:'saiëns]n. informatikë● computer studies [këm'pju:'stadis] n. informatikë* * *kompjuter -
15 connect
[kë'nekt] v 1. lidh. 2. bashkoj. 3. lidh, përqas (me mend). 4. lidhem. 5. lidh (në telefon). 6. fig. ia arrij qëllimit, ia dal mbanë connected [kë'nektid] adj 1. i lidhur; i bashkuar. 2. i afërt; me lidhje të ngushta. 3. me lidhje shoqërore. 4. të lidhura, me kuptim (ide)● connecter, connector [kë'nektë:] n. lidhës (dikush ose diçka që bashkon ose lidh)● connecting [kë'nekting] adj. që lidhen, që komunikojnë (dhoma)● connection [kë'nekshën] n 1. lidhje. 2. pjesë bashkuese. 3. lidhje, marrëdhënie. 4. njerëz, bashkëpunëtorë; të njohur, miq. 5. lidhje telefonike. 6. i afërm, kushëri. 7. pikë/moment këmbimi (treni, avioni etj).● in connection with në lidhje me, përsa i takon● connective [kë'nektiv] adj.,n. -adj. lidhës /-n 1. lidhës, bashkues. 2. gram. lidhëz; përemër lidhor● connective tissue [kë'nektiv 'tishu:/'tisju:] n. anat. ind lidhës* * *jidhje; lidhem -
16 connected
[kë'nektid] adj 1. i lidhur; i bashkuar. 2. i afërt; me lidhje të ngushta. 3. me lidhje shoqërore. 4. të lidhura, me kuptim (ide)* * *i lidhur; ndërlidhur -
17 share ideas about
ndaj ide rreth -
18 vision
['vizhën] n,v. -n 1. shikim, të pamë; her vision is very good të pamit e ka krejt në rregull; within range of vision brenda rrezes së shikimit. 2. fig. parashikim; largpamësi; a man of great vision njeri mjaft largpamës. 3. përfytyrim, vizion; his vision of the future vizioni i tij për të ardhmen. 4. vegim, halucinacion; have /see visions kam vegime, kam halucinacione, shoh ëndrra me sy hapur /-vt. amer. përfytyroj, imagjinoj.visionary ['vizhëneri] adj.,n. -adj 1. largpamës; parashikues. 2. ireal, i paarritshëm, imagjinar. 3. vegimtar /-n. vegimtar; ëndërrues, ëndërrimtar* * *pamje; vizion; ide -
19 apostasia
n. mohim, heqje dorë nga një besim, ide etj.Dizionario albanese-italiano e italiano-albanese > apostasia
-
20 astruseria
n. mendim, ide e pakuptueshme, e vështirë për t`u marrë vesh.Dizionario albanese-italiano e italiano-albanese > astruseria
Страницы
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ide — ide; ide·al; ide·al·ist; ide·ate; per·ox·ide; ac·e·to·tol·u·ide; epim·er·ide; ide·al·is·ti·cal·ly; ide·al·iz·er; ide·a·tion·al·ly; lip·ide; … English syllables
-ide — ♦ Élément, du gr. eidês, de eidos « aspect, forme » (⇒ oïde) qui désigne, en chimie, certains groupements d homologues : glucides. I. ⇒ IDE1, IDES, suff. I. Suff. patronymique issu du gr. et marquant gén. la dépendance, l appartenance. A. Suff.… … Encyclopédie Universelle
Ide d'Alsace — Ide de Lorraine Ide de Lorraine, ou Ide de Boulogne, née vers 1160, morte en 1216, fut comtesse de Boulogne de 1173 à 1216. Elle était fille de Mathieu d Alsace, comte de Boulogne, et de Marie de Blois, comtesse de Boulogne. Son père avait enlevé … Wikipédia en Français
Ide de Lorraine (morte en 1216) — Ide de Lorraine Ide de Lorraine, ou Ide de Boulogne, née vers 1160, morte en 1216, fut comtesse de Boulogne de 1173 à 1216. Elle était fille de Mathieu d Alsace, comte de Boulogne, et de Marie de Blois, comtesse de Boulogne. Son père avait enlevé … Wikipédia en Français
Ide de lorraine (morte en 1216) — Ide de Lorraine Ide de Lorraine, ou Ide de Boulogne, née vers 1160, morte en 1216, fut comtesse de Boulogne de 1173 à 1216. Elle était fille de Mathieu d Alsace, comte de Boulogne, et de Marie de Blois, comtesse de Boulogne. Son père avait enlevé … Wikipédia en Français
IDE — may refer to:* Insulin degrading enzyme, an enzyme * Intact dilation and extraction, a form of abortion * Integrated development environment, a software development system * Integrated Drive Electronics (AT Attachment), a computer hardware bus… … Wikipedia
Ide Hill — is a village within the civil parish of Sundridge with Ide Hill, in the Sevenoaks District of Kent, England. It stands on one of the highest points of the sandstone ridge about five miles south west of Sevenoaks. Its name first appears on record… … Wikipedia
Ide — steht für: Ide (Mythologie), kretische Nymphe, Schwester der Adrasteia, Erzieherin des Zeus Ide ist der Familienname folgender Personen: Henry Clay Ide (1844–1921), US amerikanischer Politiker und Gouverneur der Philippinen Juri Ide (* 1983),… … Deutsch Wikipedia
Ide de Lorraine — Ide de Lorraine, ou Ide de Boulogne, née vers 1160, morte en 1216, fut comtesse de Boulogne de 1173 à 1216. Elle était fille de Mathieu d Alsace, comte de Boulogne, et de Marie de Blois, comtesse de Boulogne. Son père avait enlevé sa mère d un… … Wikipédia en Français
ide — [ id ] n. m. • 1785; lat. zool. idus, suéd. id ♦ Poisson d eau douce (cyprinidés) au corps allongé, aux nageoires rouges. On élève l ide rouge pour orner les pièces d eau. ⊗ HOM. Ides. ● ide nom masculin (latin scientifique idus, du suédois id)… … Encyclopédie Universelle
Ide, Devon — Ide (pronEng|iːd) is a village in Devon, England situated less than a mile to the southwest of Exeter. The village church (rebuilt in 1834) is dedicated to the German Saint Ida of Herzfeld. The village is home to two pubs: the Poacher s Arms and… … Wikipedia
