-
101 порез
м1. (по знач. гл. порезать 1) буридан(и)2. захм, ҷароҳат; глубокий ;*** ҷароҳати чуқур. порезать сов.1. кого-что буридан, бурида захмӣ кардан, захмдор кардан; порез руку дастро буридан2. кого-что (всех, многих) сар задан (буридан), қатли ом кардан; порез всех кур ҳамаи мурғонро сар задан3. что, чего буридан, қалам (пора) кардан; порез хлеба нон нора кардан4. что, чего и без доп. муддате буридан (қалам кардан) -
102 посредство
с: при посредстве кого-чего-л., через посредство кого-чего-л. ба воситаи (ба тавассути) касе, чизе -
103 поставить
чемодан поставить кровать чамадонро ба зери кат мондан; положить поставить стекло ба таги шиша гузоштан; смотреть под ноги ба таги пой нигоҳ кардан // дар зери…, дар таги…; идти поставить дождем дар зери борон рафтан // (снизу) аз, аз зери…; взять под руку аз зери бағал гирифтан; срубить поставить корень аз реша буридан2. с вин. (с глаголами «взять», «отдать», «попасть» и т. п.) ба (дар) зери…, ба; взять поставить контроль ба зери назорат гирифтан; взять поставить свою защиту дар зери ҳимояти худ гирифтан; отдать поставить суд ба суд додан, ба маҳкама супурдан; подпасть поставить чё-л. влияние ба (дар) зери таъсири касе афтидан3. с вин. (указывает место,ккоторому направляется кто-л.) ба атрофи…, ба музофотӣ…; уехать на лето поставить Москву дар тобистон ба музофоти Москва рафтан4. с вин. (накануне, перед чем-л.) дар арафаи…, бегоҳи…, [дар] шаби…; қариби…, дар қарибии…, наздики…, дар дами…; поставить праздник дар арафаи ид, бегоҳи ид; в ночь поставить Новый год дар шаби Соли Нав; поставить утро қариби саҳар; поставить вечер дар қарибии шом // (о возрасте) ба таги…; ему поставить сорок синнаш ба таги чил рафт5. с вин. (в сопровождении чего-л.) дар [зери], бо, ҳамроҳи…; поставить звуки музыки дар зери садои мусиқй; писать поставить диктовку бо дикта навиштан; гуфтаҳои касеро навиштан; поставить аплодисменты бо чапакзанӣ о. с вин. (указывает назначение предмета) барои; банка поставить варенье зарфи мураббо; отвести участок поставить сад барои боғ замин ҷудо кардан7. с вин. (наподобие) монанди…, мисли…, …монанд, …барин; шуба поставить котик пӯстини пӯсташ ба пӯсти гурбаи обӣ монанд; отделать поставить мрамор ба мармар монанд кардан, худи мармар барин кардан; шкаф поставить красное дерево ҷевони чӯбаш аъломонанд // (с глаголами «стричь», «подстригать» и т. п.) монанди…, …барин; бо; подстричь поставить мальчика мӯйсарро аз они писарбача барин карда гирондан; остричь поставить машинку мошин[ка] катӣ гирондан, бо мошин[ка] тахт кунондан8. с вин. (в обмен на ручательство) бо; дать деньги поставить расписку пулро бо дастхат додан; отпустить поставить честное слово бо қавли виҷдон сар додан, ба лафзаш (ба қавлаш) бовар карда сар додан9. с тв. (на вопрос «где») дар зери…, дар таги…; поставить столом дар зери миз; поставить навесом дар таги айвон; поставить дождём дар таги борон; поставить огнём противника дар зери оташи душман10. с тв. (указывает состояние, в котором кто-что-л. находится) дар зери:.., дар таҳти…; ба туфайли…, ба шарофати…; поставить охраной закона дар таҳти ҳимояи қонун; поставить игом самодержавия дар зери юғи истибдод; поставить присмотром кого-л. дар таҳти назорати касе // в сочет.: поставить замком, поставить ключом қулф карда; держать поставить замком (ключом) қулф карда мондан 11, о тв. (вследствие) бо, дар натиҷаи…, дар зери…; сделатьчто-л. поставить угрозой кореро дар натиҷаи таҳдид кардан; поставить впечатлением концерта дар зери таассуроти концерт; поставить действием тепла аз (дар зери) таъсири гармӣ12. с тв. (около) дар наздикии…, назди…; дар музофоти…; жить поставить Москвой дар наздикии Москва зиндагӣ кардан13. с тв. (ука-зывает цель, назначение чего-л.) барои; поле поставить картофелем замин барои коштани картошка, замини картошкакорй14. с тв. (указывает характерный признак) бо, зери…, дор, «гӣ; дом поставить железной крышей хонаи бомаш аз тунука, хонаи тунукапӯш; судно поставить советским флагом киштии зери байрақи советӣ, киштии байрақаш советӣ; писать поставить псевдонимом бо тахаллус навиштанIIсов.1. кого-что мондан, гузоштан; - стол в угол мизро дар гӯша мондан2. кого-что гузоштан, ҷо ба ҷо кардан, мондан, ҷой додан; поставить машину в гараж мошинро дар гараж мондан3. что ниҳодан, мондан, гузоштан; поставить компресс тарбанд мондан4. что мондан, шинондан, сохтан, гузоштан; гузарондан, насб кардан; поставить: памятник ҳайкал гузоштан; поставить телефон телефон шинондан5. что мондан, гузоштан; поставить запятую вергул гузош-тан6. что ба роҳ мондан, ташкил (таъсис, барқарор) кардан;поставить работу корро ба роҳ мондан7. что театр. ҳозир (таҳия) кардан, ба саҳна гузоштан; поставить драму драмаро ба саҳна гузоштан8. кого таъин кардан, мондан; поставить нового сторожа қаровули нав таъин кардан9. что пешниҳод кардан, арз (таклиф) кардан; поставить вопрос на голосование масъаларо ба овоз мондан10. что додан, гузоштан; поставить глагол в повелительном наклонении ба феъл шакли сиғаи амрӣ додан11. что (на кон) ба кимор мондан (гузош-тан) О поставить вверх ногами чаппагардон кардан; чаппа мондан; поставить крест 1) на чём-л. аз баҳри чизе баромадан, умед аз чизе кандан 2) на ком-л. аз касе дасту дилро шустан; \поставить на колени кого гардан фуроварондан, таслим кунондан; \поставить на кон что таваккал кардан; \поставить на [своё] место касеро ба ҷояш шинонда мондан; \поставить (поднять) на ноги 1) сиҳат кардан 2) тарбия кардан, ба воя расондан 3) фаъол кардан, ба кор даровардан 4) ба ҳаяҷон овардан; \поставить на попа рост (раппа--рост) мондан; \поставить на широкую ногу нағз ташкил кардан, дуруст ба роҳ монданIIсов. таъмин кардан, мол супурдан, расондан, таҳвил додан -
104 потребовать
сов.1. что, кого-чего тақозо (талаб, дархост) кардан, талабидан, хостан; потребовать объяснений эзоҳ талабидан; потребовать исполнения приказа иҷрои фармонро тақозо кардан; потребовать расписку забонхат хостан2. чего талаб кардан, эҳтиёҷ (хоҳиш) доштан; вопрос потребует обсуждения масъала муҳокима мехоҳад3. кого-что хостан, ҷеғ задан, даъват кардан; потребовать ответчика ҷавобгарро даъват кардан -
105 предел
м1. ҳад, ҳудуд, сарҳад; здесь предел степной полосы ҳудуди минтақаи дашт ин ҷост // мн. пределы ҳудуд, мавзеъ; пределы Кавказа ҳудуди Кавказ; за пределами страны дар хориҷи кишвар // (о времени) зарф, арз, муддат, фасл; в пределах трех лет дар зарфи се сол2. уст. поэт. (край, страна) хок, марз; вернуться в родные пределы ба зодгоҳи худ баргаштан3. перен. ҳад, доира, ҳудуд; всему есть предел ҳар чиз ҳад дорад; пределы полномочий ҳудуди ваколат; в пределах приличия дар доираи одоб, дар ҳудуди шоистагӣ; вне пределов приличия аз доираи одоб берун; выити из пределов чего, за пределы чего аз ҳадди эътидол гузаштан; аз ҳудуди назокат берун шудан4. ҳад, ҳадди (дараҷаи) охирин, ҳадди аксар; авҷ; предел высоты ҳадди иртифоъ; предел прочности ҳадди устуворӣ (мустаҳкамӣ); предели скорости ҳадди суръат; предел совершенства авҷи камол, ниҳояти такомул5. мат. лимит6. прост. тақдир, қисмат, сарнавишт -
106 прибавить
сов.1. что, чего илова (изофа, ҳамроҳ, зам) кардан; прибавить пять рублей панҷ сӯм илова кардан; прибавить соли в суп ба шӯрбо боз намак андохтан2. что, чего зиёд(тар) кардан, афзудан, тезтар (афзунтар) кардан; прибавить скорость суръатро афзудан; прибавить зарплату музди корро афзунтар кардан; прибавить шагу тезтар қадам мондан // что и без доп. портн. васеътар (дарозтар) кардан; прибавить в плечах китфи либосро васеътар кардан.3. что и без доп. барилова (барзиёд) гуфтан (навиштан)4. что и без доп. перен. разг. дурўғ. гуфтан, муболиға (муҳобот) кардан; прибавить от себя бофта гуфтан5. что ҷамъ (зам, изофа) кардан; прибавить три к пяти серо ба панҷ ҷамъ кардан \прибавить в весе разг.фарбеҳ шудан, гӯшт гирифтан. -
107 придерживаться
несов.1. за что доштан, дошта истодан, даст гирифтан; придерживаться за перила панҷараро дошта истодан2. чего назди… будан, аз назди… рафтан, аз самти… рафтан; придерживаться левой стороны улицы аз самти чапи кӯча рафтан3. чего тарафдор будан, риоя кардан; придерживаться особого мнения фикри алоҳида доштан; придерживаться советов друга аз рӯи маслиҳати дӯст амал кардан; \придерживаться темы мавзӯъро риоя кардан -
108 прикупить
сов.1. кого-что, кого-чего боз харидан, барилова (баризофа) харидан2. что, чего карт, барилова (баризофа) якчанд карта гирифтан; прикупить десятку картаи даҳиро барилова гирифтан -
109 принять
сов.1. кого-что гирифтан, қабул кардан, пазируфтан; принять подарок, тӯҳфа гирифтан (қабул кардан)2. что қабул кардан, ба зиммаи (ба ӯҳдаи) худ гирифтан, ба гардан гирифтан, ба ихтиёри худ гирифтан, мутасаддӣ шудан; принять пост директора вазифаи мудириро қабул кардан (ба зиммаи худ гирифтан); принять командование фармондиҳиро ба ӯҳдаи худ гирифтан3. кого қабул кардан, даровардан, гирифтан, ҳамроҳ кардан; принять на работу ба кор қабул кардан (гирифтан); принять в игру ба бозӣ қабул кардан (ҳамроҳ кардан)4. кого-что қабул (истиқбол) кардан, пазируфтан, пешвоз гирифтан; принять гостей меҳмононро пазируф тан; принять больного беморро қабул кардан5. что рафтор (муносибат) кардан; она спокойно приняла это известие вай ин хабарро бе малоли хотир шунид6. Что қабул кардан, пазируфтан, писандидан, маъқул донистан, розӣ шудан; принять чьё-л. предложение пешниҳоди касеро пазируфтан; принять чёй-л. совет маслиҳати касеро писандидан7. что кардан, баровардан; принять резозлюцию қарор қабул кардан (баровардан)8. что (по радио у телеграфу и т. п) қабул кардан, гирифтан, шунидан гирифтан; принять телефонограмму телефонограммаро [навишта] гирифтан9. что в сочет. с сущ. принять решение қарор қабул кардан, ба як карор принять присягу савганд ёд кардан принять смерть ба марг рафтан10. что: принять душ дар таги душ (обпош) оббозӣ кардан принять ванну дар ванна оббозӣ кардан11. что қабул кардан, пазируфтан дохил (ворид) шудан; шудан; принять гражданство тобеияти мамлакатеро пазируфтан; принять христианскую веру дини насрониро қабул кардан ба мазҳаби насрони даромадан12. что пайдо кардан гирифтан, шудан; болезнь приняль серьёзный оборот беморӣ сахт шуд беморӣ хавфнок шуд13. что. чего хӯрдан, нӯшидан, истеъмол кардан фурӯ бурдан, қулт кардан; принять лекарство дору хӯрдан14. что фарз (ҳисоб) кардан, пиндоштан, гумон бурдан тахмин задан, киёс кардан // кого-чего за кого-что шумурдан, пиндоштан ҳисоб кардан; принять за шутку ҳазл ҳисоб кардан15. ба тарафе (ба ҷонибе) гаштан, моил шудан, тоб хӯрдан; принятьв право ба дасти (ба тарафи) рост гаштан16. что прост, бурдан, ғундошта будан гирифтан, гирифта бурдан, бардоштан принятьпосуду со стола зарфи рӯи мизро ғундошта бурдан17. кого доягӣ кардан, зоёндан; принять ребёнка у кого-л дояи кӯдаке шудан <> принять бой (сражение) ҷанг кардан, ба ҷанг (ба мухориба) даромадан; принять вид кого худро… нишон додан, қиёфаи …ро гирифтан; принять мерь чора дидан (андешидан), чораҷӯй кардан; принять чью-л. сторону тарафи касеро гирифтан, тарафдори касе шудан; принять долю саҳмдори (ҳиссадори) чизе кардан; принять в кулаки кого прост, катъиян муқобил баромадан; принять во внимание ба эътибор гирифтан; принять в расчёт кого-что-л ба ҳисоб (ба назар) гирифтан; принять в штыки кого-что душманона пешвоз гирифтан; принять к свёдение ба маълумот гирифтан; принять [близко] к сердцу что ба дил [сахт] гирифтан; принять что-л. на веру ба чизе бе исботу далел (соддадилона) бовар кардан; \принять на свой счёт ба дил гирифтан, девори намкаш барин ба худ гирифтан; \принять на себя что-л. чизеро (кореро ба зиммаи (ба ӯҳдаи, ба гардани) худ гирифтан -
110 рука
ж1. даст; кисть рукй панҷаи даст; пальцы на рукё ангуштҳои даст; левая рука дасти чап; по левую руку тарафи дасти чап; по правую руку тарафи дасти рост; брать в руки (на руки) ба даст гирифтан; брать за руку кого-л. касеро аз даст гирифтан; брать из рук у кого-л. аз дасти касе гирифтан; выронить из рук аз даст додан; держать за руку аз даст доштан; заложить руки за спину даст ба пушт кардан; перчатки по руке дастпӯшакҳо лоиқи даст; отдать в собственные руки ба дасти худаш супурдан; подать руку даст додан; пожать руку кому-л. дасти касеро фушурдан; прижать руку к сердцу даст ба сина гузоштан2. с определением даст; одам; твёрдая рука дасти тавоно; опытные руки дастони моҳир; умелые руки одами боҳунар3. хат; это его рука ин хати ӯст; чёткая рука хати хоно4. мн. руки коргар, коркун, қувваи коргарӣ; не хватало рабочих рук коргар намерасид5. разг. пуштибон, ҳомӣ, пушту паноҳ; своя рука одами худӣ, ошно; сильная рука пуштибони боэътимод; иметь руку ҳомӣ доштан, пушту паноҳ доштан6. уст.: отдать кому-л. руку [и сердце] касеро шавҳар ихтиёр кардан; просить чьей-л. рукй касеро ба занӣ хостан; предложить руку и сердце кому уст. таклифи издивоҷ кардан7. разг. дараҷа, рутбаи касбӣ; токарь первой рукй харроти забардаст (моҳир), харроти дараҷаи якӯм; большой рукй негодяй нобакори гузаро8. с предлогом «под» и определением дар ҳолати … дар вазъияти; под пьяную руку дар ҳолати мастӣ <> золотые руки 1) устои гулдаст 2) у кого-л. дасташ гул аст 3) ҳунарварӣ; лёгкая рука дасти сабук; правая рука дасти рост; средней рукй миёна, миёнахел; тяжёлая рука дастони бехосият; щедрою рукою, щедрой рукой бо дасти кушод, сахиёна; в руках кого-л., чьих-л., у кого-л. дар ихтиёри касе; на руках кого-л., чьйх-л., у кого-л. 1) дар парастории касе 2) дар ихтиёри касе; не с рукй кому ноқулай, носоз, нобоб; от рукй (писать, рисовать) бо даст (дастӣ, бо қалам) навиштан (расм кашидан); по рукам! розӣ!, хуб, майлаш!; под рукой наздикак, дар зери даст; под руку аз қултуқ (аз бағал) гирифта; взять под руку кого-л. бағали касе гирифтан; под руку говорить кому бемаврид гап зада халал расондан; под руку подвернуться (попасться) кому нохост ба даст афтодан; руками и ногами, с руками и ногами, с руками - ногами 1) бо ҷону дил 2) тамоман, комилан; рука об руку даст ба даст; руки вверх! даст боло кун!; руки коротки у кого зӯр намерасад; рукой не достать (не достанешь) дастнорас будан, даст кӯтоҳӣ мекунад; руки не доходят даст намерасад, фурсат нест; рука не дрогнет у кого-л. мижааш хам намехӯрад; руки опустились (отнялись) у кого ҳавсала пир шуд; рукой подать бисёр наздик; руки прочь! от кого, чего дафъ шав(ед)!, даст каш(ед)!, даст бардор!, дастатро гир!; руки чешутся у меня 1) дастҳоям касеро зан мегӯянд 2) дастҳоям кор талаб мекунанд; в наших (ваших. его и т. д.) руках дар ихтиёри мо (шумо, вай ва ғ.)\ из рук в руки, с рук на руки даст ба даст, бевосита; из рук вон (плохо) бисьёр бад, аз ҳад зисд ганда; бади бад, гандаи ганда; из вторых рук [узнать, получить] аз даҳони касе [фаҳмидан, шунидан]; из первых рук [узнать, получить] аниқ, яқин [фаҳмидан, гирифтан]; как без рук без кого-чего ноӯҳдабаро; как рукой сняло ту дидӣ ман надидам шуд, тамоман нест шуд; на живую руку шитобкорона, саросемавор, муваққатан; на скорую руку ҳаромуҳариш, даст ба даст нарасида; на руку нечист (нечистый) дасташ калб; положа руку на сердце кушоду равшан, рӯйрост; скор на руку 1) зуд ҷазодиҳанда 2) тезкор, абҷир, тездаст; с легкой рукй чьей-л. бо ташаббуси касе; с пустыми руками бо дасти холи, дастхолӣ; с рук долой аз сар соқит; с руками оторвать чанг зада гирифтаы; брать голыми руками осон ба даст даровардан; взять себя в руки худдори кардан, худро ба даст гирифтан; выпустить из рук аз даст додан (баровардан); дать волю рукам 1) даст задан, даст расондан, даст дароз кардан 2) кӯфтан, задан, занозани кардан; дать по рукам кому-л. прост. дасти касеро кӯтоҳ кардан; держать в руках 1) что дар даст доштаи 2) кого дар таҳти назорати худ гирифтан; держать бразды правления в своих руках инони ҳокимиятро дар дасти худ доштан; держать власть в своих руках ҳокимиятро дар дасти худ нигоҳ доштан; держать вожжи в руках зимом дар даст доштан; держать себя в руках худдорӣ кардан; забрать в [свой]- руки ба даст гирифтан, мутеъ кардан; запустить руку во что, куда аз они худ кардан, соҳибӣ кардан; играть в четыре рукй дукаса роял навохтан; играть на руку кому-л. ба осиёи касе об рехтан; иметь (держать) в [своих] руках что доштан, соҳиб будан; ломать руки. даст бар сар задан, афсӯс хӯрдан; марать (пачкать) руки 1) об кого-л. бо нокасе сару кор доштан 2) обо что-л.. ба чизе даст олондан, ба кори баде даст задан; махнуть рукой на кого-что-л. даст афшондан, аз баҳри касе, чизе гузаштан; набить руку в чём, на чём моҳир шудан, малака ҳосил кардан, ёд гирифтан; нагреть руки на чем бо фиребу қаллобӣ бой шудан, таматтӯъ бурдан; наложить руку (лапу) на что зердаст (мутеъ! кардан; наложить на себя руки худро куштан; не знать, куда руки деть аз шарм саросема шудан, аз ҳиҷолат худро гум кардан; носить на руках когс 1) болои даст бардошта гаштан 2) эрка кардан, ба ноз парваридан; обагрить руки кровью (в крови) одам куштан, хун рехтан; опустить руки аз сарп худ соқит кардан; отбиться от рук бенӯхта (бесар, вайрон) шудан; отмахиваться руками и ногами, отмахиваться обёими руками қатъиян даст кашидан; плыть в руки осон (муфт) ба даст даромадан; подать (протянуть) руку [помощи] кому дасти ёрӣ дароз кардан; поднять руку на кого-л. 1) бар зидди касе даст бардоштан 2) дасти тааддӣ (таҷовуз) дароз кардан: покупать с рук аз даст харидан; попасть (попасться) в руки кого-л.. чьи-л., кому-л., к кому-л. 1) зердасти касе шуда мондан 2) ба дасти касе афтидан; попасть под горячую руку кому-л. ба ғазаби касе гирифтор шудан; прибрать к рукам 1) кого ба тасарруфи худ даровардан, зердаст кардан 2) что ба дасти худ гирифтан; приложить руку (руки) к кому, к чему даст задан, дар коре иштирок кардан; приложить руку к чему, под чем уст. даст мондан, имзо гузоштан; продать в одни руки ба як кас фурӯхтан: пройти между рук беҳуда сарф шуда мондан, бар бод рафтан (оид ба пул): развязать руки кому-л. ихтиёр ба дастг. касе додан; сбыть (спустить) с рук кого-что 1) фурӯхта халос шула;; 2) халос шудан; связать по рукам и ногам кого-л. дасту пои касеро бастан: связать руки кому-л. ҳуқуқи касеро маҳдуд кардан; сидеть сложа руки бекор нишастан, даст ба киса зада гаштан; сложить руки даст кашидан, дигар ба коре даст назадан; сойти с рук 1) кому бе ҷазо мондан, бе оқибат мондан 2) навъе гузаштан, бе ҷаиҷол гузаштан; стоять (держать) руки по швам хода барин рост истодан; умыть руки аз сари худ соқит кардан; ухватиться обеими руками за что-л. ба чизе дудаста часпида гирифтан; всё валится из рук у кого 1) кор пеш намеравад 2) ҳавсала нест; даю руку на отсечёние ба ҷонам қасам; дело горит в руках I/ кого кор ба дасти кордон аст; дело рук чьйх-л. ин кори вай: и карты (книги) в руки кому-л. панч панҷааш барин медонад; мастер на всё руки ба ҳар кор усто, ҳаркора даҳ ангушташ ҳунар; охулки на руку не положит прост. девона ба кори худ ҳушёр; сон в руку хоб рост баромад; рука руку моет погов. « даст дастро мешӯяд; чужими \рукаами жар загребать погов. бо дасти ғайр оҳаки таста хамир кардан -
111 присыпать
сов.1. что, чего.барилова пошидан (рехтан), баризофа андохтан; присыпать муки боз орд андохтан2. что чем пошидан, пош додан, пошида пӯшондан3. что, чего пошида тӯда (чамъ) кардан, ба пеши чизе рехтан (партофтан); присыпать землю к забору ба пеши девор хок партофтан несов. см. присыпать -
112 происходить
несов.1. см. произойти 1;2. от кого-чего, из кого-чего баромадан, тааллуқ доштан, мансуб будан он происходит из рабочей семьи ӯ аз насли (аз авлоди) коргар аст -
113 против
предл. с род.1. (напротив кого-чего-л.) [дар] рӯ ба рӯи…, [дар] муқобили…; против школы расположен парк дар рӯ ба рӯи мактаб боғе вокеъ аст; сесть друг против друга рӯ ба рӯи хамдигар нишастан; сидеть против света пушт ба равшанӣ карда нишастан; поставить галочку против фамилии студента дар пеши фамилияи студент ишорат кардан2. (навстречу) [ба] муқобили…, [дар] хилофи…, [бар] зидди…; плыть против течения ба муқобили ҷараён шино карданII(вопреки) [бар] хилофи…, аз ғайри…, қатъи назар аз…; против его ожиданий бар хилофи чашмдошти ӯ; поступать против правил бар хилофи қоида рафтор кардан // (враждебно) зид, муқобил; он настроен против меня вай ба ман зид аст3. (по сравнению) аз… дида; против прошлого года аз порсола дида4. (для борьбы с кем-чем-л.) бар зидди…, муқобили…; лекарство против ревматизма доруи тарбод; средство против моли доруи мита5. в знач. сказ, зид (муқобил) аст; кто против ? кй зид?; я совсем не против ман ҳеҷ муқобил не <> ничего не иметь \против чего муқобил (мухолиф, зид) набудан -
114 распоряжение
с1. (по знач. гл. распорядиться) фармондиҳӣ; сариштакунӣ, идоракунӣ; распоряжение имуществом идоракунии молу мулк2. фармон, амр, дастур, карор; сделать распоряжения фармон додан, амр кардан; распоряжение главнокомандующего фармони сарфармондеҳ; отдать распоряжение фармон додан; получить распоряжение фармон гирифтан; до особого распоряжения то фармони махсус <> в распоряжение кого-чего-л. ба ихтиёри касе, чизе; предоставить в чьё-л. распоряжение ба ихтиёри касе додан; в распоряжении кого-чего-л. дар ихтиёри касе, чизе; иметь в своём \распоряжениеи дар ихтиёри худ доштан -
115 свет
Iм \. нур, шуоъ, зиё; преломление света шиканиши шуоъ; скорость света суръати шуоъ; свет свечи нури шамъ; свет солнца нури офтоб2. рӯшной, равшанӣ; дневной свет равшании рӯз3. чароғ; зажечь свет чароғро даргирондан; погасить свет чароғро куштан; свет погас чароғ мурд4. разг. (рассвет) субҳ, саҳар, баромадани офтоб5. иск. рӯшноӣ; контрасты светаи тени тазоди рӯшноӣ ва торикӣ6. перен. (сияние глаз, лица) нур, нуронӣ будан(и)7. перен. со сл. «мой» фольк. обращ. ҷонам, азизам <> свет истины нури чашм; свет очей моих поэт. нури чашмам; в свете каком ба таври …; в свете чего дар партави; в два света уст. ду қатор тирезадор; на свет муқобили рӯшноӣ, рӯ ба рӯи рӯшной; на свету дар рӯшноӣ; чуть свет, чем свет, ни свет ни заря бисёр барвақт, чашми рӯз накафида; бросить свет на что равшан кардан, фаҳмондан; видеть (представлять) в ложном свете нодуруст дидан, бархато тасаввур кардан; не взвидеть света от чего беҳуш шудан, азоб кашидан, дарди сахт доштан; представить в выгодном свете тарафҳои мусбатро нишон додан; пролить (бросить) свет на что равшан кардан, фаҳмондан, маълум (ошкор, аён) кардан; только и светав окошке у кого ягона тасаллои дил, нури чашмIIм1. дунё, олам, ҷаҳон; страны света ҷиҳатҳои дунё; части света қитъаҳои олам; путешествие вокруг света саёҳати даври олам2. уст. аҳли башар; покинуть свет аз мардум дур шудан, гӯшанишин шудан; высший свет аъёну ашроф; вывезти в свет кого бо аъёну ашроф ошно кардан; выезжать в свет ба ҷамоаи аъёну ашроф рафтуой кардан <> белый (божий) свет дунё, олам; Новый Свет уст. Олами Нав, Америка; Старый Свет уст. Олами Қадим (тамоми олам ба истиснои Америка); тот свет охират, он дунё; более всего на свете аз ҳар чиз зиёдтар, аз ҳама чиз сахттар; на край света ба аксои олам; на краю света дар ақсои олам; не ближний свет прост: пушти кӯҳи Коф, бисёр дур; нет на свете кого мурд, вафот кард; вывести на свет божий что ба рӯи об баровардан, ошкор (фош) кардан; выйти в свет чоп шудан, нашр гардидан; выпустить в свет нашр (чоп) кардан, баровардан; каких (какого) свет (мир) не производил нестдарҷаҳон, гӯшношунида; на свет [божий] не глядел бы дунё ба назарам наменамояд, дунё дар назарам торик аст; на чём свет стоит ругать дашноми қабеҳ додан; отправить на тот свет кого ба он дунё (дорулбақо) фиристодан; отправиться на тот свет ба он дунё (дорулбако) рафтан, аз олам гузаштан; произвести на свет кого-что уст. зоидан, офаридан, таваллуд кардан; сжить со света кого ба асфалуссофилин фиристодан; явиться (появиться) на \свет 1) (родиться) таваллуд ёфтан, ба олам омадан 2) (возникнуть) ба вуҷуд омадан, пайдо шудан -
116 служить
несов.1. кому-чему хизмат (кор) кардан; служить народу ба халқ хизмат кардан; служить науке дар роҳи илм хизмат кардан; служить искусству дар роҳи санъат хизмат кардан; служить верой и правдой аз таҳи дил хизмат кардан2. кем-чем и без доп. хизмат кардан, кор кардан; дар хизмати ҳарбӣ будан; служить машинисткой машинистка шуда кор кардан; служить в армии дар армия хизмат кардан3. уст. (быть слугой) хизматгор будан4. чем, для чего, к чему, на что будан; это служит хорошим уроком ин дарси хубе мебошад; служить доказательством далел будан; служить на пользу обществу ба фоидаи ҷамъият будан (рафтан); служить во вред кому-чему-л. ба зарари касе, чизе будан5. кому, для чего, чем и без доп. (о частях тела, вещах, орудиях ит. п.) будан; большая комната служит столовой хонаи калон ошхона аст6. что и без доп. церк. ибодат кардан7. (стоять на задних лапах - о собаке) рост истодан -
117 списать
сов.1. что, с чего навишта гирифтан, кӯчондан, кӯчонда навиштан, нусха бардоштан (гирифтан); списать с доски аз тахта навишта гирифтан2. кого-что, с кого-чего нусха бардоштан, тасвир кардан; свою «Студентку» художник списал с сестры дар расми «Студентдухтар»и худ рассом хоҳари худро тасвир кардааст3. что бухг. аз ҳисоб баровардан, сарф шудагӣ ҳисоб кардан; списать задолженность қарзро аз ҳисоб баровардан4. мор. хориҷ кардан, баровардан <> списать в расход уст. прост. кого паррондан, куштан -
118 стоять
несов.1. истодан, қарор истодан; стоять на крыльце дар болои зинапоя истодан; стоять на солнце (в тени) дар оф-тобрӯя (дар соя) истодан; стоять на цыпочках нӯги по истодан; стоять на коленях ба зону истодан2. кардан, истодан; стоять у станка дар дастгоҳе кор кардан; стоять в карауле каравулӣ кардан3. истодан, қарор истодаи, таваққуф кардан; поезд стоит десять минут поезд даҳ дақика меистад (тавакқуф мекунад); лошадь не стоит на месте асп дар ҷояш қарор намеистад4. истодан, будан, ҷорӣ набудан; вода в пруду стоит оби ҳавз ҷорӣ нест; время не стоит вакт мегузарад5. кор накардан, беҳаракат будаи; часы стоят соат хоб кардааст; машина стоит мошин кор намекунад6. вокеъ будан, истодан; город стоит на берегу реки шаҳр дар соҳили дарё воқеъ аст; поезд стоит на третьем пути поезд дар рохи сеюм истодааст; трактор стоит под навесом трактор дар таги шипанг аст; диван стоит в углу диван дар кунҷи хона истодааст7. перен. мавҷуд будан, будан; весна стояла у двора фасли баҳор наздик омада буд; стоят жаркие дни рӯзҳо гарманд; в воздухе стоял шум дар атроф ғалоғула хакмфармо буд; всюду стоит запах цветов ҳама ҷоро бӯи гул гирифтааст; в небе стояла луна шаб маҳтоб буд, маҳтобшаб буд; в глазах девочки стояли слёзы чашмони духтарак ашколуд буд; в комнате стоял дым хона пур аз дуд буд; стоять на уровне требований современности ба талаботи ҳозира муносиб будан; стоять у власти дар сари ҳокимият истодан; на повестке дня стоят три вопроса дар рӯзнома се масъала ҳаст; перед нами стоят серьёзные задачи дар пеши мо вазифаҳои ҷиддӣ истодаанд8. уст. воен. истодан, зиндагӣ кардан; стоять в деревне дар деҳот истодан9. мудофина кардан, тарафдор будан; стоять за Родину ватанро мудофиа кардан; стоять за дело мира тарафдори сулҳ будан; стоять друг за друга ҳамдигарро тарафдорӣ кардан <> стоять горой [за кого-л.] [ба ҳимояи касе] мисли кӯҳ истодан; балогардони кассе шудан; стоять грудью ҷонро дареғ надошта истодан; стоять за спиной у кого пушту паноҳ доштан; стоять колом (костью) в горле прост. балои ҷону тафти устухон будан; стоять над душой чьей-л., у кого-л. мехи ҷафо барин ба сари кассе истодан; стоять на задних лапках перед кем чоплусӣ (лаганбардорӣ) кардан; стоять на одной доске дар як қатор истодан, баробар будан; стоять на [одном] месте хобидан; стоять на платформе чего-л., какой-л. тарафдори чизе (ақидае) будан; стоять на чьем-л. пути (чьей-л. дороге) пеши роҳи касеро гирифтан; стоять на своём дар гапи худ истодан, гапи худро гузарондан; стоять на своем посту дар ҷои худ истодан, вазифаи худро иҷро кардан; стоять на своих [собственных] ногах мустақил будан; стоять насмерть ҷонро дареғ надошта ҷанг кардан; стоять на стороне кого-л., чьей-л. тарафи касеро гирифтан, касеро тарафдорӣ кардан; стоять на страже чего нигаҳбонӣ кардан; стоять на часах посбонӣ кардан; стоять одной ногой в могиле в гробу пой ба лаби гӯр расидан; стоять перед аналоем дар калисо никоҳ кардан;стоять перед выбором илоҷе надоштан; чӣ кор карданро надонистан; стоять перед глазами чьими, у кого пеши чашм истодан; стоять поперек горла у кого ниҳоят ба танг овардан; стоять поперёк пути (дороги) кому-л. пеши роҳи касеро гирифтан; не стоять за чем ҳозир будан, тайёр будан; стой(те)! 1) (остановись, остановитесь) исто!, истед!; 2) (подожди, подождите) сабр кун(ед)!, ист(ед)!; стойте, я знаю, как поступить истед, ман ҳамин хел карданӣ -
119 страдать
несов.1. от чего, чем и без. доп. азоб дидан, алам (ҷафо) кашидан, ранҷ бурдан; страдать от головной боли азоби дарди сар дидан; невыносимо страдать сахт алам кашидан2. ва кого-что ғам хӯрдан, дил сӯхтан, дилсӯзӣ кардан; азоб (ҷафо) кашидан; страдать за сына азоби писарро кашидан; страдать за правду дар роҳи ҳақиқат ҷафо кашидан3. чем доштан; страдать рассеянностью парешонхотир будан; страдать самомнением худписанд будан; книга страдает неточностями китоб хатоҳо дорад4. от чего зарар дидан; страдать от наводнения аз обхез зарар дидаи; сады страдают от засухи боғҳо аз беборонӣ зарар мебинанд5. без доп. бад будан; у него страдает произношение талаффузи ӯ бад аст6. по ком-чём, по кому-чему разг. пазмон шудан, ёд кардан; \страдать по семье оиларо ёд кардан -
120 требовать
несов.1. что чего, с союзом «чтобы», с неопр. и без доп. талаб (иддао, тақозо) кардан, хостан; требовать пропуск рухсатнома талаб кардан; требовать объяснений эзоҳ талаб кардан2. чего талабидан, талаб кардан; посевы требуют ухода кишт нигохубинро талаб мекунад3. кого-что ҷеғ задан, даъват кардан; его требует директор директор ӯро назди худ даъват мекунад
См. также в других словарях:
Чего хотят женщины — Чего хотят женщины? What Women Want … Википедия
ЧЕГО — [во ], мест. 1. нареч. Зачем, с какой целью (разг.). Ч. я туда пойду? Ч. с ним разговаривать? (т. е. незачем). 2. нареч. Почему, по какой причине (разг.). Ч. остановились? Ч. загрустил? 3. вопрос. и союзн., нескл. То же, что что 1 (в 1 знач.)… … Толковый словарь Ожегова
ЧЕГО — 1. ЧЕГО [во] (прост.). 1. нареч. вопрос. Почему, зачем (обл.). « Чего мне врать? Положим, наш брат, бродяга, сказки рассказывать мастер.» Максим Горький. «Чего ж так долго ездила?» Шолохов. 2. межд. Вводит подтверждение высказанной мысли в знач … Толковый словарь Ушакова
чего — 1. ЧЕГО [во] (прост.). 1. нареч. вопрос. Почему, зачем (обл.). « Чего мне врать? Положим, наш брат, бродяга, сказки рассказывать мастер.» Максим Горький. «Чего ж так долго ездила?» Шолохов. 2. межд. Вводит подтверждение высказанной мысли в знач … Толковый словарь Ушакова
ЧЕГО — 1. ЧЕГО [во] (прост.). 1. нареч. вопрос. Почему, зачем (обл.). « Чего мне врать? Положим, наш брат, бродяга, сказки рассказывать мастер.» Максим Горький. «Чего ж так долго ездила?» Шолохов. 2. межд. Вводит подтверждение высказанной мысли в знач … Толковый словарь Ушакова
чего — 1. ЧЕГО [во] (прост.). 1. нареч. вопрос. Почему, зачем (обл.). « Чего мне врать? Положим, наш брат, бродяга, сказки рассказывать мастер.» Максим Горький. «Чего ж так долго ездила?» Шолохов. 2. межд. Вводит подтверждение высказанной мысли в знач … Толковый словарь Ушакова
Чего хотят женщины (фильм) — Чего хотят женщины? What Women Want Жанр комедия, мелодрамма, фантастика Режиссёр Нэнси Мейерс Продюсер Сьюзан Картсонис Мэтт Уильямс Дж … Википедия
Чего хочешь, того и просишь — (объ изобиліи). (Одна рука въ меду, другая въ патокѣ) чего хочешь, того и просишь (и дадутъ). Ср. Не прошло безъ году недѣли, а городъ ужъ во всѣхъ статьяхъ такъ и играетъ на солнышкѣ. И казначейство, и суды, и всякія управленія, и кабаки, и… … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Чего душа просит! — Чего душа проситъ! (подразум.) все достану безъ отказу. Сколько душѣ угодно. Ср. Подъѣхали къ Волгѣ... на пароходъ; внизъ то бѣжитъ онъ ходко, по берегу то не догонишь. Денекъ въ Казани, другой въ Самарѣ, третій въ Саратовѣ; жить, чего душа… … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Чего-чего нет (не...)! — ЧТО 1 [шт], чего, чему, чем, о чём, мест. Толковый словарь Ожегова. С.И. Ожегов, Н.Ю. Шведова. 1949 1992 … Толковый словарь Ожегова
Чего мы стоим в жизни (фильм) — Чего мы стоим в жизни The Sum Of Us Жанр драма, комедия … Википедия