odium+tuum

ef-fĕro or ecfĕro (cf. Neue, Formenl. 2, 766), extŭli, ēlatum, efferre or ecferre, v. a., to bring or carry out, to bring forth (very freq. and class.).

Lit.

In gen.:

ex navi,

Plaut. Am. 2, 1, 82; cf.

tela, etc., ex aedibus Cethegi,

Cic. Cat. 3, 3 fin.:

argentum jubeo jam intus efferri foras,

Plaut. Bacch. 1, 1, 62; cf. id. ib. 4, 9, 127; id. Most. 2, 1, 58; id. Mil. 4, 8, 4:

argentum ad aliquem,

id. Epid. 5, 1, 27; id. Truc. 3, 1, 16:

machaeram huc,

id. Mil. 2, 5, 53; cf. id. Stich. 2, 2, 28:

puerum extra aedes usquam,

Ter. Hec. 4, 1, 48:

cistellam domo,

id. Eun. 4, 6, 15; cf.:

cibaria sibi quemque domo,

Caes. B. G. 1, 5, 3:

frumentum ab Ilerda,

id. B. C. 1, 78, 1:

piscem de custodia,

Col. 8, 17 fin.:

litteras,

Caes. B. G. 5, 45, 4:

mucronem,

Cic. Cat. 2, 1, 2; cf.:

vexilla, signa, arma (e castris, extra fines, etc.),

Liv. 10, 19; 27, 2; 29, 21; Tac. H. 3, 31 al.:

ferrum a latere deripuit, elatumque deferebat in pectus,

id. A. 1, 35 fin.: Colchis pedem, Enn. ap. Non. 297, 20; so,

pedem,

Verg. A. 2, 657; cf.

pedem aedibus,

Plaut. Bacch. 3, 3, 19:

pedem portā,

Cic. Att. 6, 8, 5; 7, 2, 6; Suet. Tib. 38:

pedem quoquam,

Plaut. Capt. 2, 3, 97:

se hinc (ignis),

Lucr. 6, 89 and 385:

se vallo (equus),

Tac. A. 15, 7:

Furium longius extulit cursus,

Liv. 3, 5; cf.:

Messium impetus per hostes extulit,

id. 4, 29.—

In partic.

Like the Gr. ekpherô, to carry out (of the house) for burial, to bear to the grave, to bury (cf.: cremo, humo, sepelio, prosequor): optumum'st Loces illum efferendum;

nam jam credo mortuus est,

Plaut. Aul. 3, 6, 32; id. Most. 4, 3, 8 sqq.; Ter. And. 1, 1, 90 Don. and Ruhnk.; 1, 1, 101; Cic. N. D. 3, 32, 80; Nep. Att. 17; Liv. 2, 33; 3, 18 fin.; Quint. 8, 5, 21; Suet. Aug. 99; Hor. S. 2, 5, 85; Vulg. Luc. 7, 12.—

Transf.: meo unius funere elata populi Romani esset res publica, carried to burial, i. e. overthrown, destroyed, Liv. 28, 28; 24, 22; 31, 29.—

Of a fruit-bearing soil, to bring forth, bear, produce:

id, quod agri efferant,

Cic. Rep. 2, 4 fin.; id. Brut. 4, 16; cf. also id. Verr. 2, 3, 47 fin.; 86 al.—

Transf.:

ea, quae efferant aliquid ex sese, perfectiores habere naturas quam, etc.,

Cic. N. D. 2, 33 fin.; cf. Quint. 10, 1, 109; poet.:

(Italia) genus acre virum,

Verg. G. 2, 169.—

Of motion in an upward direction (cf.: erigo and educo, II. B. 1.), to lift up, elevate, raise, exalt, Lucil. ap. Non. 297, 25:

aliquem in murum,

Caes. B. G. 7, 47 fin.:

pars operis in altitudinem turris elata,

id. B. C. 2, 8 fin.; cf. Quint. 11, 3, 103; and Suet. Calig. 32:

corvus e conspectu elatus,

Liv. 7, 26:

pulvis elatus,

id. 4, 33:

elata super capita scuta,

Tac. H. 3, 27: jubar (luna), Petron. Poët. 89, 2, 54; poet.:

caput Auctumnus agris extulit,

Hor. Epod. 2, 18.

Trop.

To set forth, spread abroad, utter, publish, proclaim:

clamorem,

to raise, Plaut. Am. 1, 1, 73:

quod neque in vulgum disciplinam efferri velint, neque, etc.,

Caes. B. G. 6, 14, 4; cf. Plin. 2, 12, 9:

vocem ejus in vulgus,

Tac. A. 12, 21:

tuum peccatum foras,

Ter. Phorm. 5, 7, 65 Ruhnk.:

hoc foras,

Cic. Phil. 10, 3; so,

clandestina consilia,

Caes. B. G. 7, 1, 6:

rem,

id. ib. 7, 2, 2:

has meas ineptias,

Cic. de Or. 1, 24, 111:

divinitus dicta,

id. ib. 3, 1 fin. et saep.—With a rel. clause:

posteaquam in volgus militum elatum est, qua arrogantia in colloquio Ariovistus usus, etc.,

Caes. B. G. 1, 46, 4.—

In partic., of speech, to utter, pronounce, express, declare:

verbum de verbo expressum extulit,

Ter. Ad. prol. 11:

ut verba inter se ra tione conjuncta sententiam efferant,

Varr. L. L. 8, § 1 Müll.:

si graves sententiae inconditis verbis efferuntur,

Cic. Or. 44, 150; cf. Quint. 9, 4, 13:

quae incisim aut membratim efferuntur, ea, etc.,

Cic. Or. 67; cf. Quint. 9, 4, 33; 8, 3, 40; 10, 2, 17: pleraque utroque modo efferuntur, luxuriatur, luxuriat, etc., id. 9, 3, 7; cf. id. 1, 5, 16; 64; 2, 14, 2.—

In the pass., qs. to be carried out of one's self by passions, feelings, etc.; to be carried away, transported, hurried away: usque adeo studio atque odio illius efferor ira, Lucil. ap. Cic. Tusc. 4, 21 fin.; so,

studio,

Cic. de Sen. 23, 83; id. Att. 1, 8, 2; id. N. D. 1, 20 fin.; Caes. B. C. 1, 45, 2; cf.

cupiditate,

Cic. Div. 1, 24, 49:

vi naturae atque ingenii,

id. Mur. 31, 65:

laetitia,

id. Deiot. 9, 26 (cf. act.:

comitia ista praeclara, quae me laetitia extulerunt,

id. Fam. 2, 10):

incredibili gaudio,

id. Fam. 10, 12, 2; cf. id. Rep. 3, 30; Suet. Caes. 22:

voluptate canendi ac saltandi,

id. Calig. 54:

popularitate,

id. Ner. 53.—

(Acc. to I. B. 3.) To raise, elevate, exalt:

pretia alicujus rei,

Varr. R. R. 3, 6 fin.:

quorum animi altius se extulerunt,

Cic. Rep. 3, 3:

aliquem ad summum imperium per omnes honorum gradus,

id. Cat. 1, 11, 28; cf.:

aliquem supra leges,

Tac. A. 2, 34; and:

aliquem geminatis consulatibus,

id. ib. 1, 3; cf. also id. ib. 4, 40:

aliquem pecunia aut honore,

Sall. J. 49, 4:

patriam demersam extuli,

Cic. Sull. 31, 87; cf. Nep. Dion. 6; Cic. Prov. Cons. 14, 34:

aliquem maximis laudibus,

id. Off. 2, 10, 36; cf. Caes. B. C. 3, 87:

aliquem summis laudibus ad caelum,

Cic. Fam. 9, 14; cf. Nep. Dion. 7 fin.:

aliquid maximis laudibus,

Cic. Lael. 7, 24:

aliquem laudibus,

Tac. A. 3, 72:

aliquem verbis,

Cic. de Or. 3, 14, 52:

aliquid versibus,

id. Rep. 1, 14;

and simply aliquid,

id. Verr. 2, 4, 56; Tac. A. 2, 63:

aliquem in summum odium,

id. H. 4, 42; cf.:

rem in summam invidiam,

Quint. 8, 4, 19.—

In partic., with se, to raise, elevate one's self; to rise, advance (cf.:

appareo, eluceo, exsisto): cum (virtus) se extulit et ostendit suum lumen,

Cic. Lael. 27; cf.

so with a figure borrowed from the heavenly bodies: qua in urbe (Athenis) primum se orator extulit,

id. Brut. 7, 26:

volo se efferat in adolescente fecunditas,

id. de Or. 2, 21.—

In a bad sense, with se, or in the [p. 629] pass., to lift up one's self, to carry one's self high; to be puffed up, haughty, proud on account of any thing (the figure being borrowed from a prancing horse; cf. Liv. 30, 20; and Quint. 10, 3, 10):

nec cohibendo efferentem se fortunam, quanto altius elatus erat, eo foedius corruit (Atilius),

Liv. 30, 30:

quod aut cupias ardenter aut adeptus ecferas te insolenter,

Cic. Tusc. 4, 17, 39:

qui enim victoria se ecferunt, quasi victos nos intuentur,

id. Fam. 9, 2, 2; cf.:

se altius et incivilius,

Flor. 1, 26, 8:

sese audacia, scelere atque superbia,

Sall. J. 14, 11:

hic me magnifice effero,

Ter. Heaut. 4, 3, 31:

(fortunati) efferuntur fere fastidio et contumacia,

Cic. Lael. 15, 54:

se efferre in potestate,

to be insolent in office, id. de Or. 2, 84, 342.—Esp. freq. in the part. perf.:

stulta ac barbara arrogantia elati,

Caes. B. C. 3, 59, 3:

recenti victoria,

id. B. G. 5, 47, 4:

spe celeris victoriae,

id. ib. 7, 47, 3:

gloria,

id. B. C. 3, 79, 6:

elatus et inflatus his rebus,

Cic. Agr. 2, 35, 97:

secunda fortuna magnisque opibus,

Nep. Alcib. 7, 3; id. Milt. 7, 2:

elatus ad vanam fiduciam,

Curt. 3, 19, 10;

but also: ad justam fiduciam,

Liv. 27, 8, 7 et saep.—In the act. (rare, and with a fig. perh. borrowed from the wind): is demum vir erit, cujus animum nec prospera (fortuna) flatu suo efferet ( elates, inflates), nec adversa infringet, Liv. 45, 8 fin. —

Ante-class. and very rare, to carry out to the end, to support, endure: laborem, Att. ap. Cic. Sest. 48; cf.: malum patiendo, to get rid of, do away with, Cic. Poët. Tusc. 4, 29, 63 (but not in Lucr. 1, 141, where the better reading is sufferre).—Hence, ēlā-tus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 3. and II. C. 2.), exalted, lofty, high (rare; cf.: superbus, insolens, arrogans, etc.).

Lit.:

modo in elatiora modo in depressiora clivi,

Col. 2, 4, 10:

elatissimae lucernae,

Tert. Apol. 53.—

Trop.:

animus magnus elatusque,

Cic. Off. 1, 18, 61; id. Tusc. 1, 40, 96:

verba,

high-sounding, id. Or. 36, 124;

hoc casu elatior Julianus,

Amm. 21, 4, 7; Vulg. Rom. 1, 30:

insula opibus,

Nep. Milt. 7, 2. — Adv.: ēlāte, loftily, proudly:

elate et ample loqui, opp. humiliter demisseque sentire,

Cic. Tusc. 5, 9:

dicere (opp. summisse),

id. Opt. Gen. 4, 10.— Comp.:

se gerere,

Nep. Paus. 2, 3:

elatius et arrogantius praefatur,

Gell. 9, 15, 4.

ef-fĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [ex-ferus], to make wild, savage, fierce (class.; most freq. since the Aug. per.).

Physically:

terram immanitate beluarum efferari,

Cic. N. D. 2, 39, 99:

speciem oris,

Liv. 2, 23; cf.

vultum,

Suet. Calig. 50:

efferantia sese ulcera,

becoming aggravated, malignant, Plin. 26, 14, 87, § 146.— Poet.:

Mars efferat aurum,

i. e. works up into weapons, Stat. Achill. 1, 425; cf.:

homo qui magnae artis subtilitate tantum efferavit argentum,

i. e. wrought into the figures of beasts, App. M. 5, p. 159, 14.—

Mentally:

gentes sic immanitate efferatae,

Cic. N. D. 1, 23; cf. id. Tusc. 4, 14, 32:

militem dux ipse efferavit,

Liv. 23, 5; cf. id. 2, 29:

animos,

id. 1, 19; 25, 26:

ingenia,

Curt. 8, 2; 9, 19:

efferavit ea caedes Thebanos omnes ad exsecrabile odium Romanorum,

exasperated, Liv. 33, 29; cf. Vulg. Dan. 8, 7.—Hence, effĕrātus, a, um, P. a., wild, savage, fierce:

sunt enim multa ecferata et immania, quaedam autem humanitatis quoque habent primam speciem,

Cic. Tusc. 4, 14, 32:

vultus,

Petr. 82, 1:

animi,

Vulg. 2 Macc. 5, 11.— Comp.:

mores ritusque,

Liv. 34, 24.— Sup.:

effectus,

Sen. Ep. 121, 4:

canes in homines,

Jul. Val. Rer. Gest. Alex. M. 3, 18.— Adv.: effĕrāte, fiercely:

saevire,

Lact. 5, 20, 10.

ad-jungo, nxi, nctum, 3, v. a., to add, join, annex, or bind to any thing.

Lit., of cattle, to yoke, to harness (cf.:

jugo, jugum, jungo, etc.): adjunxere feras (preceded by bijugos agitare leones),

Lucr. 2, 604:

tauros aratro,

Tib. 1, 9, 7:

plostello mures,

Hor. S. 2, 3, 247:

tigribus adjunctis aurea lora dabat,

Ov. A. A. 1, 552; so id. Am. 1, 1, 26; Gell. 20, 1.—Hence,

Transf.

Of persons or things, to join or add to. —With ad or dat.:

ad probos te adjunxeris,

Plaut. Aul. 2, 2, 59;

where the figure of yoking is closely adhered to (v. the connection): adjunge te ad currum,

Vulg. Act. 8, 29:

socium quaerit, quem adjungat sibi,

Plaut. As. 2, 2, 22:

comitem T. Volturcium,

Cic. Cat. 3, 4:

se comitem fugae,

id. Att. 9, 10, 2:

ei proxime adjunctus frater fuit,

id. Brut. 28:

viro se,

Verg. A. 8, 13:

adjuncti sunt Paulo et Silae,

Vulg. Act. 17, 4:

accessionem aedibus,

Cic. Off. 1, 39:

ulmis vites,

Verg. G. 1, 2:

classem lateri castrorum,

id. A. 9, 69; so esp. freq. of places, lying near, adjacent:

huic fundo continentia quaedam praedia et adjuncta mercatur,

Cic. Caec. 4; Nep. Dion. 5; Curt. 8, 1; cf. id. 5, 4; Sil. 8, 642.— Trop.: ad malam aetatem adjungere cruciatum, Pac. ap. Non. 2, 1:

imperium credat gravius esse, vi quod fit, quam illud quod amicitia adjungitur,

the command which is put upon him, given him, with kind feeling, Ter. Ad. 1, 1, 42.—Hence, adjungere aliquem sibi, to bind to one's self, to enter into friendship with, to make one a friend:

familiam colere, adjuvare, adjungere,

Ter. Ad. 5, 8, 4; Cic. Mur. 19; so Q. Cic. Pet. 7; Nep. Alc. 5, 9; id. Eum. 2; so,

agros populo Romano,

Cic. Agr. 1, 2:

totam ad imperium pop. R. Ciliciam,

id. Imp. Pomp. 12, 35:

urbem in societatem,

Liv. 37, 15: sibi aliquem beneficio, to lay one under obligation to one's self, to oblige:

quem beneficio adjungas,

Ter. Ad. 1, 1, 47;

also without beneficio: ut parentes propinquosque eorum adjungeret,

Tac. A. 3, 43.—

Met. of mental objects, to apply to, to direct to (very freq. and class.):

animum ad aliquod studium,

Ter. And. 1, 1, 29:

fidem visis,

to give credit to, Cic. Ac. 1, 11; id. Div. 2, 55:

huc animum ut adjungas tuum,

Ter. Hec. 4, 4, 61:

diligentia vestra nobis adjungenda est,

Cic. Clu. 1:

ut aliquis metus adjunctus sit ad gratiam,

id. Div. in Caecil. 7, 24:

suspicionem potius ad praedam quam ad egestatem,

to direct suspicion rather to him who possesses the booty, than to him who lives in poverty, id. Rosc. Am. 31.—

To add or join something to a thing as an accompaniment, to annex, to subjoin, to let follow or attend: audi atque auditis hostimentum adjungito, hear and let requital follow what is heard, Enn. ap. Fest. s. v. redhostire, p. 270 Müll. (Trag. v. 154 Vahl.):

huic voluptati hoc adjunctum est odium,

Plaut. Curc. 1, 3, 34:

istam juris scientiam eloquentiae tamquam ancillulam pedisequamque adjunxisti,

Cic. de Or. 1, 55, 236.— Hence of a new thought or circumstance, to add it to the preceding:

quod cum dicerem, illud adjunxi: mihi tecum ita, etc.,

Cic. Fam. 5, 2:

satis erit dictum, si hoc unum adjunxero,

Nep. Epam. 10:

His adjungit, Hylan nautae quo fonte relictum Clamassent,

Verg. E. 6, 43 (v. addo, adjicio, etc.):

ad ceteras summas utilitates, haec quoque opportunitas adjungatur, ut, etc.,

Cic. Imp. Pomp. 17, 50:

Adjuncto vero, ut iidem etiam prudentes haberentur,

id. Off. 2, 12.—Hence,

In rhet.: adjuncta, n., collateral circumstances:

loci argumentorum ex adjunctis repeti possunt, ut quaeratur, quid ante rem, quid cum re, quid postea evenerit,

Cic. Top. 12; so id. ib. 18; cf. consequens.—Hence, adjunctus, a, um, P. a.

Joined, added to, or connected with a thing:

quae propiora hujus causae et adjunctiora sunt,

Cic. Clu. 10:

ventum ad veram et adjunctissimam quaestionem,

Arn. 7, p. 243.—Hence,

adjuncta, ōrum, n., additional circumstances, adjuncts, things closely connected with, belonging or suitable to:

semper in adjunctis aevoque morabimur aptis,

Hor. A. P. 178.— Adv. not used.

ad-jungo, nxi, nctum, 3, v. a., to add, join, annex, or bind to any thing.

Lit., of cattle, to yoke, to harness (cf.:

jugo, jugum, jungo, etc.): adjunxere feras (preceded by bijugos agitare leones),

Lucr. 2, 604:

tauros aratro,

Tib. 1, 9, 7:

plostello mures,

Hor. S. 2, 3, 247:

tigribus adjunctis aurea lora dabat,

Ov. A. A. 1, 552; so id. Am. 1, 1, 26; Gell. 20, 1.—Hence,

Transf.

Of persons or things, to join or add to. —With ad or dat.:

ad probos te adjunxeris,

Plaut. Aul. 2, 2, 59;

where the figure of yoking is closely adhered to (v. the connection): adjunge te ad currum,

Vulg. Act. 8, 29:

socium quaerit, quem adjungat sibi,

Plaut. As. 2, 2, 22:

comitem T. Volturcium,

Cic. Cat. 3, 4:

se comitem fugae,

id. Att. 9, 10, 2:

ei proxime adjunctus frater fuit,

id. Brut. 28:

viro se,

Verg. A. 8, 13:

adjuncti sunt Paulo et Silae,

Vulg. Act. 17, 4:

accessionem aedibus,

Cic. Off. 1, 39:

ulmis vites,

Verg. G. 1, 2:

classem lateri castrorum,

id. A. 9, 69; so esp. freq. of places, lying near, adjacent:

huic fundo continentia quaedam praedia et adjuncta mercatur,

Cic. Caec. 4; Nep. Dion. 5; Curt. 8, 1; cf. id. 5, 4; Sil. 8, 642.— Trop.: ad malam aetatem adjungere cruciatum, Pac. ap. Non. 2, 1:

imperium credat gravius esse, vi quod fit, quam illud quod amicitia adjungitur,

the command which is put upon him, given him, with kind feeling, Ter. Ad. 1, 1, 42.—Hence, adjungere aliquem sibi, to bind to one's self, to enter into friendship with, to make one a friend:

familiam colere, adjuvare, adjungere,

Ter. Ad. 5, 8, 4; Cic. Mur. 19; so Q. Cic. Pet. 7; Nep. Alc. 5, 9; id. Eum. 2; so,

agros populo Romano,

Cic. Agr. 1, 2:

totam ad imperium pop. R. Ciliciam,

id. Imp. Pomp. 12, 35:

urbem in societatem,

Liv. 37, 15: sibi aliquem beneficio, to lay one under obligation to one's self, to oblige:

quem beneficio adjungas,

Ter. Ad. 1, 1, 47;

also without beneficio: ut parentes propinquosque eorum adjungeret,

Tac. A. 3, 43.—

Met. of mental objects, to apply to, to direct to (very freq. and class.):

animum ad aliquod studium,

Ter. And. 1, 1, 29:

fidem visis,

to give credit to, Cic. Ac. 1, 11; id. Div. 2, 55:

huc animum ut adjungas tuum,

Ter. Hec. 4, 4, 61:

diligentia vestra nobis adjungenda est,

Cic. Clu. 1:

ut aliquis metus adjunctus sit ad gratiam,

id. Div. in Caecil. 7, 24:

suspicionem potius ad praedam quam ad egestatem,

to direct suspicion rather to him who possesses the booty, than to him who lives in poverty, id. Rosc. Am. 31.—

To add or join something to a thing as an accompaniment, to annex, to subjoin, to let follow or attend: audi atque auditis hostimentum adjungito, hear and let requital follow what is heard, Enn. ap. Fest. s. v. redhostire, p. 270 Müll. (Trag. v. 154 Vahl.):

huic voluptati hoc adjunctum est odium,

Plaut. Curc. 1, 3, 34:

istam juris scientiam eloquentiae tamquam ancillulam pedisequamque adjunxisti,

Cic. de Or. 1, 55, 236.— Hence of a new thought or circumstance, to add it to the preceding:

quod cum dicerem, illud adjunxi: mihi tecum ita, etc.,

Cic. Fam. 5, 2:

satis erit dictum, si hoc unum adjunxero,

Nep. Epam. 10:

His adjungit, Hylan nautae quo fonte relictum Clamassent,

Verg. E. 6, 43 (v. addo, adjicio, etc.):

ad ceteras summas utilitates, haec quoque opportunitas adjungatur, ut, etc.,

Cic. Imp. Pomp. 17, 50:

Adjuncto vero, ut iidem etiam prudentes haberentur,

id. Off. 2, 12.—Hence,

In rhet.: adjuncta, n., collateral circumstances:

loci argumentorum ex adjunctis repeti possunt, ut quaeratur, quid ante rem, quid cum re, quid postea evenerit,

Cic. Top. 12; so id. ib. 18; cf. consequens.—Hence, adjunctus, a, um, P. a.

Joined, added to, or connected with a thing:

quae propiora hujus causae et adjunctiora sunt,

Cic. Clu. 10:

ventum ad veram et adjunctissimam quaestionem,

Arn. 7, p. 243.—Hence,

adjuncta, ōrum, n., additional circumstances, adjuncts, things closely connected with, belonging or suitable to:

semper in adjunctis aevoque morabimur aptis,

Hor. A. P. 178.— Adv. not used.

ad-jungo, nxi, nctum, 3, v. a., to add, join, annex, or bind to any thing.

Lit., of cattle, to yoke, to harness (cf.:

jugo, jugum, jungo, etc.): adjunxere feras (preceded by bijugos agitare leones),

Lucr. 2, 604:

tauros aratro,

Tib. 1, 9, 7:

plostello mures,

Hor. S. 2, 3, 247:

tigribus adjunctis aurea lora dabat,

Ov. A. A. 1, 552; so id. Am. 1, 1, 26; Gell. 20, 1.—Hence,

Transf.

Of persons or things, to join or add to. —With ad or dat.:

ad probos te adjunxeris,

Plaut. Aul. 2, 2, 59;

where the figure of yoking is closely adhered to (v. the connection): adjunge te ad currum,

Vulg. Act. 8, 29:

socium quaerit, quem adjungat sibi,

Plaut. As. 2, 2, 22:

comitem T. Volturcium,

Cic. Cat. 3, 4:

se comitem fugae,

id. Att. 9, 10, 2:

ei proxime adjunctus frater fuit,

id. Brut. 28:

viro se,

Verg. A. 8, 13:

adjuncti sunt Paulo et Silae,

Vulg. Act. 17, 4:

accessionem aedibus,

Cic. Off. 1, 39:

ulmis vites,

Verg. G. 1, 2:

classem lateri castrorum,

id. A. 9, 69; so esp. freq. of places, lying near, adjacent:

huic fundo continentia quaedam praedia et adjuncta mercatur,

Cic. Caec. 4; Nep. Dion. 5; Curt. 8, 1; cf. id. 5, 4; Sil. 8, 642.— Trop.: ad malam aetatem adjungere cruciatum, Pac. ap. Non. 2, 1:

imperium credat gravius esse, vi quod fit, quam illud quod amicitia adjungitur,

the command which is put upon him, given him, with kind feeling, Ter. Ad. 1, 1, 42.—Hence, adjungere aliquem sibi, to bind to one's self, to enter into friendship with, to make one a friend:

familiam colere, adjuvare, adjungere,

Ter. Ad. 5, 8, 4; Cic. Mur. 19; so Q. Cic. Pet. 7; Nep. Alc. 5, 9; id. Eum. 2; so,

agros populo Romano,

Cic. Agr. 1, 2:

totam ad imperium pop. R. Ciliciam,

id. Imp. Pomp. 12, 35:

urbem in societatem,

Liv. 37, 15: sibi aliquem beneficio, to lay one under obligation to one's self, to oblige:

quem beneficio adjungas,

Ter. Ad. 1, 1, 47;

also without beneficio: ut parentes propinquosque eorum adjungeret,

Tac. A. 3, 43.—

Met. of mental objects, to apply to, to direct to (very freq. and class.):

animum ad aliquod studium,

Ter. And. 1, 1, 29:

fidem visis,

to give credit to, Cic. Ac. 1, 11; id. Div. 2, 55:

huc animum ut adjungas tuum,

Ter. Hec. 4, 4, 61:

diligentia vestra nobis adjungenda est,

Cic. Clu. 1:

ut aliquis metus adjunctus sit ad gratiam,

id. Div. in Caecil. 7, 24:

suspicionem potius ad praedam quam ad egestatem,

to direct suspicion rather to him who possesses the booty, than to him who lives in poverty, id. Rosc. Am. 31.—

To add or join something to a thing as an accompaniment, to annex, to subjoin, to let follow or attend: audi atque auditis hostimentum adjungito, hear and let requital follow what is heard, Enn. ap. Fest. s. v. redhostire, p. 270 Müll. (Trag. v. 154 Vahl.):

huic voluptati hoc adjunctum est odium,

Plaut. Curc. 1, 3, 34:

istam juris scientiam eloquentiae tamquam ancillulam pedisequamque adjunxisti,

Cic. de Or. 1, 55, 236.— Hence of a new thought or circumstance, to add it to the preceding:

quod cum dicerem, illud adjunxi: mihi tecum ita, etc.,

Cic. Fam. 5, 2:

satis erit dictum, si hoc unum adjunxero,

Nep. Epam. 10:

His adjungit, Hylan nautae quo fonte relictum Clamassent,

Verg. E. 6, 43 (v. addo, adjicio, etc.):

ad ceteras summas utilitates, haec quoque opportunitas adjungatur, ut, etc.,

Cic. Imp. Pomp. 17, 50:

Adjuncto vero, ut iidem etiam prudentes haberentur,

id. Off. 2, 12.—Hence,

In rhet.: adjuncta, n., collateral circumstances:

loci argumentorum ex adjunctis repeti possunt, ut quaeratur, quid ante rem, quid cum re, quid postea evenerit,

Cic. Top. 12; so id. ib. 18; cf. consequens.—Hence, adjunctus, a, um, P. a.

Joined, added to, or connected with a thing:

quae propiora hujus causae et adjunctiora sunt,

Cic. Clu. 10:

ventum ad veram et adjunctissimam quaestionem,

Arn. 7, p. 243.—Hence,

adjuncta, ōrum, n., additional circumstances, adjuncts, things closely connected with, belonging or suitable to:

semper in adjunctis aevoque morabimur aptis,

Hor. A. P. 178.— Adv. not used.

hăbĕo, ui, itum, 2 (archaic perf. subj. habessit, Cic. Leg. 2, 8, 19; inf. haberier, Plaut. Mil. 2, 6, 111), v. a. and n. [etym. dub.; cf. Gr. kôpê, handle; Lat. capio; Germ. haben, Haft; Engl. have], to have, in the widest sense of the word, to hold, keep, possess, cherish, entertain, occupy, enclose, contain (cf.: teneo, possideo, etc.).

In gen.

Of personal subjects.

With persons or things as objects: SI INTESTATO MORITVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO, Fragm. XII. Tab. ap. Ulp. Fragm. 26, 1: ex tui animi sententia tu uxorem habes? Cato ap. Cic. de Or. 2, 64, 260; cf.:

aliquam habere in matrimonio, Cic. Scaur. § 8: ipsum ex Helvetiis uxorem habere,

Caes. B. G. 1, 18, 6:

si et prudentes homines et non veteres reges habere voluerunt,

Cic. Rep. 1, 37 fin.:

quae cum patrem clarissimum, amplissimos patruos, ornatissimum fratrem haberet,

id. Rosc. Am. 50, 147:

cum ille haberet filium delicatiorem,

id. de Or. 2, 64, 257:

quod non ingenuous habeat clarosque parentes,

Hor. S. 1, 6, 91:

habebat saepe ducentos, saepe decem servos,

id. ib. 1, 3, 11:

fundum habere, Cic. Tull. § 14: cur pecuniam non habeat mulier?

id. Rep. 3, 10:

tantas divitias habet,

Plaut. Bacch. 2, 3, 99; so,

aurum,

id. ib. 2, 3, 35; and:

vectigalia magna Divitiasque,

Hor. S. 2, 2, 101:

tantum opum,

Cic. Rep. 1, 48:

classes,

id. Phil. 9, 2, 4:

naves,

id. Verr. 2, 5, 40, § 104:

denique sit finis quaerendi, cumque habeas plus, Pauperiem metuas minus,

Hor. S. 1, 1, 92:

tacitus pasci si posset corvus, haberet Plus dapis,

id. Ep. 1, 17, 50:

Dionysii equus quid attulit admirationis, quod habuit apes in juba?

Cic. Div. 2, 31, 67: faenum habet in cornu;

longe fuge,

Hor. S. 1, 4, 34:

leges in monumentis habere,

Cic. Rep. 2, 14:

hostis habet muros,

Verg. A. 2, 290:

hostis habet portus,

Val. Fl. 3, 45 al.:

quam vellem Panaetium nostrum nobiscum haberemus,

Cic. Rep. 1, 10:

Ciceronem secum,

id. Att. 4, 9, 2; cf.:

ea legione, quam secum habebat,

Caes. B. G. 1, 8, 1:

secum senatorem,

Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77; cf.

also: magnum numerum equitatus circum se,

Caes. B. G. 1, 18, 5:

haec si habeat aurum, quod illi renumeret, faciat lubens,

Plaut. Bacch. 1, 1, 12; cf.:

quid non habuisti quod dares? Habuisse se dicet, Cic. Scaur. § 19: quod non desit, habentem,

Hor. Ep. 2, 2, 52:

qui in foro turbaque, quicum colloqui libeat, non habeant,

Cic. Rep. 1, 17.—

With abstr. objects: quid illos, bono genere gnatos, opinanimi animi habuisse atque habituros dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

quod uno et eodem temporis puncto nati dissimiles et naturas et vitas et casus habent,

Cic. Div. 2, 45, 95:

febrim,

id. Fam. 7, 26, 1:

instrumenta animi,

id. Rep. 3, 3:

nec vero habere virtutem satis est, quasi artem aliquam, nisi utare,

id. ib. 1, 2:

in populos perpetuam potestatem,

id. ib. 2, 27; cf.:

in populum vitae necisque potestatem,

id. ib. 3, 14; so,

potestatem,

id. ib. 2, 29; 32;

36: eo plus auctoritatis,

id. ib. 3, 16:

ornamenta dicendi,

id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

summam prudentiam summamque vim dicendi,

id. ib. 1, 20, 89:

Q. Lucilius Balbus tantos progressus habebat in Stoicis, ut, etc.,

id. N. D. 1, 6, 15:

neque quem usum belli haberent aut quibus institutis uterentur, reperiri poterat,

Caes. B. G. 4, 20 fin.:

nonnullam invidiam ex eo, quod, etc.,

Cic. de Or. 2, 70, 283: nimiam spem, Cato ap. Gell. 13, 17, 1:

spem in fide alicujus,

Cic. Inv. 1, 39, 71; cf.:

tantum spei ad vivendum,

id. Att. 15, 20, 2; id. N. D. 3, 6, 14; cf.

also: summam spem de aliquo,

id. Lael. 3, 11:

odium in equestrem ordinem,

id. Clu. 55, 151:

metum,

Prop. 3, 11 (4, 10), 6: consolationem [p. 834] semper in ore atque in animo, Cic. Fam. 5, 16, 2; cf. Varr. L. L. 6, § 56 Mull.:

rogavi, ut diceret, quid haberet in animo,

Cic. Att. 8, 10:

neque modum neque modestiam victores habere,

observe no bounds, Sall. C. 11, 4;

v. modus: haec habebam fere, quae te scire vellem,

Cic. Att. 1, 6; cf.:

haec habui de amicitia quae dicerem,

this is what I had to say, id. Lael. 27 fin.: fidem, gratiam, honorem, rationem; v. these nouns.—In a play on the word lumen: Arge, jaces; quodque in tot lumina lumen habebas Exstinctum est, the light for so many lights ( eyes), Ov. M. 1, 720.—

With inf. (analog. to the Gr. echô), to have something to do, be able to do something:

habeo etiam dicere quem contra morem majorum dejecerit, etc.,

Cic. Rosc. Am. 35, 100:

de re publica nihil habeo ad te scribere,

id. Att. 2, 22, 6.—So with inf. or with the part. fut. pass. (ante-class. and post-Aug.), to have or be obliged to do something, I must do something:

rogas, ut id mihi habeam curare,

Varr. R. R. 1, 1, 2:

filius hominis, quod carne indui haberet in terra,

Lact. 4, 12, 15:

habemus humiliare eum in signo,

id. 4, 18, 22:

quod plurimae haereses haberent existere,

id. 4, 30, 2:

etiam Filius Dei mori habuit,

Tert. Hab. Mul. 1:

si inimicos jubemur diligere, quem habemus odisse?

id. Apol. 37:

de spatiis ordinum eatenus praecipiendum habemus, ut intelligant agricolae, etc.,

Col. 5, 5, 3:

praesertim cum enitendum haberemus, ut, etc.,

Plin. Ep. 1, 8, 12:

si nunc primum statuendum haberemus,

Tac. A. 14, 44:

cum respondendum haberent,

id. Or. 36.—

Of inanim. or abstr. subjects:

prima classis LXXXVIII. centurias habeat,

Cic. Rep. 2, 22:

locus ille nihil habet religionis,

id. Leg. 2, 22, 57:

humani animi eam partem, quae sensum habeat,

id. Div. 1, 32, 70:

animus incorruptus agit atque habet cuncta, neque ipse habetur,

Sall. J. 2, 3:

divinus animus mortale nihil habuit, Cic. Scaur. § 50: habet statum res publica de tribus secundarium,

id. Rep. 1, 42; cf.:

nullum est genus illarum rerum publicarum, quod non habeat iter ad finitimum quoddam malum,

id. ib. 1, 28:

ipsa aequabilitas est iniqua, cum habeat nullos gradus dignitatis,

id. ib. 1, 27:

nulla alia in civitate...ullum domicilium libertas habet,

id. ib. 1, 31:

nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris,

id. ib. 1, 4; cf.:

viri excellentis ancipites variique casus habent admirationem,

id. Fam. 5, 12, 5:

habet etiam amoenitas ipsa illecebras multas cupiditatum,

id. Rep. 2, 4:

quid habet illius carminis simile haec oratio?

id. ib. 1, 36:

magnam habet vim disciplina verecundiae,

id. ib. 4, 6 et saep.:

quomodo habere dicimur febrem, cum illa nos habeat,

Sen. Ep. 119 med.; cf.:

animalia somnus habebat,

Verg. A. 3, 147; Ov. M. 7, 329:

me somno gravatum Infelix habuit thalamus,

Verg. A. 6, 521; cf.:

non me impia namque Tartara habent,

id. ib. 5, 734:

habentque Tartara Panthoiden,

Hor. C. 1, 28, 9:

qui (metus) major absentes habet,

id. Epod. 1, 18; Sen. Const. Sap. 7:

et habet mortalia casus,

Luc. 2, 13:

terror habet vates,

Stat. Th. 3, 549.

In partic.

Pregn., to have or possess property (mostly absol.):

miserum istuc verbum et pessumum'st, habuisse et nihil habere,

Plaut. Rud. 5, 2, 34; cf. Ter. Ad. 4, 7, 10: qui habet, ultro appetitur: qui est pauper, aspernatur, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:

habet idem in nummis, habet idem in urbanis praediis,

Cic. Verr. 2, 3, 86, § 199; so,

in nummis,

id. Att. 8, 10:

in Salentinis aut in Brutiis,

i. e. to have possessions, id. Rosc. Am. 46, 132; cf. id. Verr. 2, 5, 18, § 45: nos quod simus, quod habeamus, etc., Curius ap. Cic. Fam. 7, 29, 1:

et belli rabies et amor successit habendi,

Verg. A. 8, 327; cf.:

amore senescit habendi,

Hor. Ep. 1, 7, 85; Phaedr. 3 prol. 21; Juv. 14, 207: quid habentibus auri nunquam exstincta sitis? Sil. 5, 264; so, habentes = hoi echontes, the wealthy, Lact. 5, 8, 7. —

With an object - or relative-clause, to have the means, ability, or knowledge, i. e. to be in a condition, to be able, to know how to do or say any thing.

With an objectclause:

de Alexandrina re tantum habeo polliceri, me tibi cumulate satisfacturum,

Cic. Fam. 1, 5, 3:

de re publica nihil habeo ad te scribere,

id. Att. 2, 22, 6:

haec fere dicere habui de natura deorum,

this is the substance of what I had to say, id. N. D. 3, 39, 93; cf.:

quid habes igitur dicere de Gaditano foedere?

id. Balb. 14, 33:

habeo etiam dicere, quem de ponte in Tiberim dejecerit,

id. Rosc. Am. 35, 100:

illud affirmare pro certo habeo, etc.,

Liv. 44, 22, 4:

sic placet, an melius quis habet suadere?

Hor. Epod. 16, 23.—

With a relat.-clause (usually with a negative: non habeo, quid faciam;

or: nihil habeo, quod faciam, dicam, etc.): de quibus habeo ipse, quid sentiam: non habeo autem, quid tibi assentiar,

Cic. N. D. 3, 25, 64:

de pueris quid agam, non habeo,

id. Att. 7, 19:

usque eo quid arguas non habes,

id. Rosc. Am. 15, 45:

quid huic responderet, non habebat,

id. Mur. 12, 26:

nec quid faceret habebat,

id. Verr. 2, 4, 23, § 51; id. Off. 2, 2, 7:

qui, quo se reciperent, non haberent,

Caes. B. G. 4, 38, 2:

nihil habeo, quod ad te scribam,

Cic. Att. 7, 19:

nil habeo, quod agam,

Hor. S. 1, 9, 19; and:

nihil habeo, quod cum amicitia Scipionis possim comparare,

Cic. Lael. 27, 103.—

To have in use, make use of, use (very rare, for the usual uti, opp. abuti):

anulus in digito subter tenuatur habendo,

i. e. by use, by wearing, Lucr. 1, 312; cf.:

aera nitent usu: vestis bona quaerit haberi,

Ov. Am. 1, 8, 51:

quippe quas (divitias) honeste habere licebat, abuti per turpitudinem properabant,

Sall. C. 13, 2 Kritz; cf.:

magnae opes innocenter paratae et modeste habitae,

Tac. A. 4, 44.—Hence,

To hold, use, wield, handle, manage:

nec inmensa barbarorum scuta, enormis hastas, inter truncos arborum perinde haberi quam pila,

Tac. A. 2, 14.— Trop.:

quo modo rem publicam habuerint (majores), disserere,

Sall. C. 5, 9; cf.:

reipublicae partes,

Tac. A. 4, 6 init. —

To hold or keep a person or thing in any condition; to have, hold, or regard in any light:

aliquem in obsidione,

Caes. B. C. 3, 31, 3:

aliquem in liberis custodiis,

Sall. C. 47, 3; so,

aliquem in custodiis,

id. ib. 52, 14:

aliquem in vinculis,

id. ib. 51 fin.;

for which also: in custodiam habitus,

i. e. put into prison and kept there, Liv. 22, 25; Tac. H. 1, 87; cf.:

quo facilius omne Hadriaticum mare in potestatem haberet,

Caes. B. C. 1, 25 Oud. N. cr. (al. in potestate):

cum talem virum in potestatem habuisset,

Sall. J. 112 fin. Kritz N. cr.:

quae res eos in magno diuturnoque bello inter se habuit,

id. ib. 79, 3:

alios in ea fortuna haberent, ut socii esse quam cives mallent,

Liv. 26, 24:

aegros in tenebris,

Cels. 3, 18:

aquam caelestem sub dio in sole,

Col. 12, 12, 1:

in otio militem,

Liv. 39, 2, 6; cf.:

legiones habebantur per otium,

Tac. H. 1, 31:

externa sine cura habebantur,

id. A. 1, 79 init.:

exercitus sine imperio et modestia habitus,

Sall. J. 44, 1:

quos ille postea magno in honore habuit,

Caes. B. C. 1, 77, 2;

for which: quos praecipuo semper honore Caesar habuit,

id. B. G. 5, 54, 4:

habeo Junium (mensem) et Quintilem in metu,

i. e. I fear, Cic. Att. 6, 1, 14.— So with an adj. or a perf. part., to denote a lasting condition:

ita me mea forma habet sollicitum,

Plaut. Most. 4, 2, 95 Lorenz; id. Men. 4, 2, 12; 21:

miserrimum ego hunc habebo amasium,

id. Cas. 3, 3, 27 al.:

laetum Germanicum,

Tac. A. 2, 57; 65:

sollicitum habebat cogitatio,

Cic. Fam. 7, 3, 1; 2, 16, 2.—Hence,

With a double object, esp. freq. with the part. perf. pass., to have, hold, or possess a person or thing in any quality or capacity, as any thing; to have, hold, or possess an action as completed, finished (a pregn. circumlocution for the perf.):

cum haberet collegam in praetura Sophoclem,

Cic. Off. 1, 40, 144; cf. Quint. 10, 1, 93:

an heredem habuerit eum, a quo, etc.,

id. 7, 2, 37:

istaec illum perdidit assentatio, nam absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

Plaut. Bacch. 3, 3, 8:

cur ergo unus tu Apollonidenses miseriores habes quam pater tuus habuit umquam?

Cic. Fl. 29, 71:

obvium habuerunt patrem,

Quint. 7, 1, 29:

reliquas civitates stipendiarias,

Caes. B. G. 1, 30, 3:

quod (cognomen) habes hereditarium,

Cic. Rep. 6, 11:

quae habuit venalia,

id. Verr. 2, 3, 62, § 144; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11, 1:

qui auro habeat soccis suppactum solum,

Plaut. Bacch. 2, 3, 98:

me segregatum habuisse, uxorem ut duxit, a me Pamphilum,

have kept him away, aloof, Ter. Hec. 5, 1, 25; cf.:

inclusum in curia senatum habuerunt,

Cic. Att. 6, 2, 8:

(Romulus) habuit plebem in clientelas principum descriptam,

id. Rep. 2, 9: satis mihi videbar habere cognitum Scaevolam ex iis rebus, quas, etc., id. Brut. 40, 147; cf.:

si nondum eum satis habes cognitum,

id. Fam. 13, 17, 3; ib. 15, 20 fin.: fidem spectatam jam et diu cognitam, id. Div. ap. Caecil. 4, 11:

decumas ad aquam deportatas,

id. Verr. 2, 3, 14, § 36:

domitas habere libidines,

id. de Or. 1, 43, 194:

omnes philosophiae notos et tractatos locos,

id. Or. 33, 118; id. Rep. 2, 6:

innumerabilia, quae collecta habent Stoici,

id. Div. 2, 70, 145: quantum in acie tironi sit committendum, nimium saepe expertum habemus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3:

quare velim ita statutum habeas, me, etc.,

Cic. Fam. 6, 2, 1: habeo absolutum suave epos ad Caesarem, id. Q. Fr. 3, 9, 6:

in adversariis scriptum habere (nomen),

id. Rosc. Com. 3, 9:

de Caesare satis dictum habebo,

id. Phil. 5, 19, 52:

bellum habere susceptum,

id. Agr. 2, 6, 14:

quam (domum) tu iam dimensam et exaedificatam animo habebas,

id. Att. 1, 6, 1:

ut omnes labores, pericula consueta habeam,

Sall. J. 85, 7:

compertum ego habeo,

id. Cat. 58, 1; cf. Nep. Att. 17 fin.; 18, 1: neque ea res falsum ( part. perf. pass.) me habuit, Sall. J. 10, 1 al. From this use is derived the compound perf. of the Romance languages: ho veduto, j'ai vu, qs. habeo visum, I have seen).—

Also, with a double object, to make, render:

praecipit ut dent operam, uti eos quam maxime manifestos habeant,

Sall. C. 41, 5:

qui pascua publica infesta habuerant,

Liv. 39, 29, 9; 34, 36, 3:

necdum omnia edita facinora habent,

id. 39, 16, 3; 31, 42, 1:

anxium me et inquietum habet petitio Sexti,

Plin. Ep. 2, 9, 1:

sed Pompeium gratia impunitum habuit,

kept, Vell. 2, 1, 5.—

Hence:

in aliquo (aliqua re), aliquem (aliquid) habere (rare): ea si fecissem, in vestra amicitia exercitum, divitias, munimenta regni me habiturum,

Sall. J. 14, 1:

in vobis liberos, parentes, consanguineos habeo,

Curt. 6, 9, 12:

majora in eo obsequia habiturus,

Just. 8, 6, 6; cf. Cic. Fam. 2, 16, 5.—

To have or hold a person in any manner, to treat, use:

is, uti tu me hic habueris, proinde illum illic curaverit,

Plaut. Capt. 2, 2, 64:

equitatu agmen adversariorum male habere et carpere,

Caes. B. C. 1, 63, 2; cf. Cels. 3, 20; 3, 21:

exercitum luxuriose nimisque liberaliter habere,

Sall. C. 11, 5 Kritz; cf.:

eos ille non pro vanis hostibus, ut meriti erant, sed accurate et liberaliter habuit,

id. J. 103, 5; 113, 2:

Fabiis plurimi (saucii) dati, nec alibi majore cura habiti,

Liv. 2, 47, 12; 29, 8, 6; 37, 34, 5:

video quam molliter tuos habeas,

Plin. Ep. 5, 19, 1:

militant vobiscum, qui superbe habiti rebellassent,

Curt. 8, 8, 11:

virgines tam sancte habuit,

id. 3, 12, 21; 4, 10, 33:

male habere aliquem,

Nep. Eum. 12, 1:

neque conjugem et filium ejus hostiliter haberi,

Tac. A. 2, 10.—

With se, and sometimes mid. or neut., to hold or keep himself or itself in a certain manner, i. e. to be constituted or situated, to find one's self, to be, in any manner.

Habere se:

Tironem Patris aegrum reliqui...et quamquam videbatur se non graviter habere, tamen sum sollicitus, etc.,

Cic. Att. 7, 2, 3:

praeclare te habes, cum, etc.,

id. Verr. 2, 2, 61, § 149:

ipsi se hoc melius habent quam nos, quod, etc.,

id. Att. 11, 7, 4:

Bene habemus nos,

id. ib. 2, 8, 1:

ego me bene habeo,

am well, Tac. A. 14, 51: praeclare se res habeat ( is well), si, etc., Cic. de Or. 1, 25, 114:

male se res habet, cum, quod virtute effici debet, id tentatur pecunia,

id. Off. 2, 6, 22; cf. id. de Or. 2, 77, 313:

quae cum ita se res haberet, tamen, etc.,

id. Verr. 2, 2, 50, § 124; cf.:

ita se res habet, ut ego, etc.,

id. Quint. 1, 2:

sic profecto res se habet,

id. de Or. 2, 67, 271:

scire aveo, quomodo res se habeat,

id. Att. 13, 35, 2; cf. id. de Or. 2, 32, 140:

ut se tota res habeat,

id. Verr. 2, 2, 5, § 15; cf.:

ut meae res sese habent,

Ter. Phorm. 5, 4, 1.—

Mid.:

virtus clara aeternaque habetur,

exhibits itself, is, continues, Sall. C. 1, 4:

sicuti pleraque mortalium habentur,

as for the most part happens in human affairs, id. ib. 6, 3.—

Neutr. (as also the Gr echô): Tullia nostra recte valet: Terentia minus belle habuit, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

volui animum tandem confirmare hodie meum, Ut bene haberem filiae nuptiis,

I might enjoy myself, Plaut. Aul. 2, 8, 2: qui bene habet suisque amicis est volup, id. [p. 835] Mil. 3, 1, 130:

bene habent tibi principia,

Ter. Phorm. 2, 3, 82:

bene habet: jacta sunt fundamenta defensionis,

it is well, Cic. Mur. 6, 14; Liv. 8, 6:

magnum narras, vix credibile! atqui sic habet,

so it is, it is even so, Hor. S. 1, 9, 53: illasce sues sanas esse habereque recte licere spondesne? Formula emendi, ap. Varr. R. R. 2, 4, 5; 2, 3, 5.—

To hold, account, esteem, consider, regard a person or thing in any manner or as any thing; to think or believe a person or thing to be so or so:

aliquem fidelem sibi habere,

Plaut. Bacch. 3, 3, 87:

deos aeternos et beatos,

Cic. N. D. 1, 17, 45:

id habent hodie vile et semper habuerunt,

id. Balb. 22, 51:

maximam illam voluptatem habemus, quae, etc.,

id. Fin. 1, 11, 37:

eum nos ut perveterem habemus... nec vero habeo quemquam antiquiorem,

id. Brut. 15, 61:

Ut et rex et pater habereter omnium,

id. Rep. 1, 36; 2, 21:

parentem Asiae et dici et haberi,

id. Q. Fr. 1, 1, 10 fin.:

eos dicit esse habitos deos, a quibus, etc.,

id. N. D. 1, 15, 38:

cum esset habendus rex, quicumque genere regio natus esset,

id. Rep. 1, 33; cf. id. ib. 2, 12 fin.: non habeo nauci Marsum augurem, Poet. ap. Cic. Div. 1, 58, 132:

cujus auctoritas in iis regionibus magni habebatur,

Caes. B. G. 4, 21, 7:

nihil pensi habere,

Quint. 11, 1, 29; cf.

also: an perinde habenda sit haec atque illa,

id. 7, 3, 11:

sese illum non pro amico, sed pro hoste habiturum,

Caes. B. G. 1, 44, 19; so,

aliquem pro hoste,

Liv. 2, 20; Curt. 6, 2 al.:

nisi in provincia relictas rationes pro relatis haberem,

Cic. Fam. 5, 20, 2:

licet omnia Italica pro Romanis habeam,

Quint. 1, 5, 56; 12, 10, 73:

istuc jam pro facto habeo,

Cic. Att. 13, 1, 2:

Pompeium pro certo habemus per Illyricum proficisci in Galliam,

to consider as certain, id. ib. 10, 6 fin.:

id obliviscendum, pro non dicto habendum,

Liv. 23, 22, 9:

hoc velim in maximis rebus et maxime necessariis habeas,

Cic. Att. 5, 5 fin.:

aliquem in deorum numero,

id. N. D. 1, 14, 36:

aliquem in hostium numero,

Caes. B. G. 1, 28, 1:

aliquem suorum In numero,

Hor. S. 2, 6, 41;

for which also: hostium numero haberi,

Cic. Att. 11, 6, 6:

numero impiorum ac sceleratorum haberi,

Caes. B. G. 6, 13, 7; cf. also Quint. 3, 7, 2:

quem Aegyptii nefas habent nominare,

Cic. N. D. 3, 22, 56:

mutare nefas habent,

Quint. 12, 8, 6:

nec tamen est habendum religioni, nocentem aliquando defendere,

to scruple, make a conscience of, Cic. Off. 2, 14, 51; cf.:

nec eam rem habuit religioni,

id. Div. 1, 35, 77:

quando tu me bene merentem tibi habes despicatui,

you despise, Plaut. Men. 4, 3, 19:

non sic ludibrio tuis factis habitus essem,

Ter. Hec. 4, 1, 11.—Hence: sic habeto, or sic habeas aliquid, or with an object-clause, hold or judge thus, be convinced or persuaded, believe, know:

sed hoc nihil ad te: illud velim sic habeas, uod intelliges, etc.,

Cic. Fam. 3, 13, 2:

unum hoc sic habeto: si, etc.,

id. ib. 2, 6 fin.:

sic habeto: omnibus, etc.,

id. Rep. 6, 13:

enitere et sic habeto, non esse te mortalem, sed corpus hoc,

id. ib. 6, 24; so with an object-clause, id. Fam. 2, 10, 1; 16, 4, 4.—Without sic:

id primum ergo habeto, non sine magna causa, etc.,

Cic. Fam. 13, 29, 2:

tantum habeto, civem egregium esse Pompeium, etc.,

id. ib. 2, 8, 2.—

To take, accept, bear, submit to, endure:

neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur: multi eas gravius aequo habuere,

Sall. C. 51, 11:

egestas facile habetur sine damno,

id. ib. 6, 37:

quae in praesens Tiberius civiliter habuit, sed, etc.,

Tac. A. 4, 21:

neque tantum maleficium impune habendum,

id. ib. 3, 70;

12, 48: nec ita aegre habuit filium id pro parente ausum,

Liv. 7, 5, 7 Weissenb.—

To hold, have possession of, occupy, a place:

urbem Romam condidere atque habuere initio Trojani,

Sall. C. 6, 1:

qui mortales initio Africam habuerint,

id. J. 17, 7; 18, 1; cf.

Siciliam et Sardiniam per legatos habuit,

rule, administer, Flor. 4, 2, 22:

urbem Romanam a principio reges habuere,

Tac. A. 1, 1:

Hispaniae tribus legionibus habebantur,

id. ib. 4, 5; 12, 54.—

More freq. neutr., to dwell, live anywhere (perh. only ante-class.; in good prose habito is used instead): quae Corinthum arcem altam habetis, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 294 Vahl.):

ille geminus qui Syracusis habet,

Plaut. Men. prol. 69: quis istic habet? id. Bacch. 1, 2, 6:

ubi nunc adulescens habet?

id. Trin. 1, 2, 156:

apud aedem Junonis Lucinae, ubi aeditumus habere solet,

Varr. L. L. 5, § 50 Mull.; cf.:

situm formamque et universorum castrorum et partium, qua Poeni, qua Numidae haberent...specularentur,

Liv. 30, 4, 2 (but v. Weissenb. ad loc.).—

To spend, pass (time, etc.):

aetatem procul a republica,

Sall. C. 4, 1:

vitam,

id. ib. 51, 12 al.—

To have in one's mind, to know, be acquainted with:

siquidem istius regis (Anci) matrem habemus, ignoramus patrem,

Cic. Rep. 2, 18 fin.: habes consilia nostra;

nunc cognosce de Bruto,

there you have, such are, id. Att. 5, 21, 10:

habetis igitur primum ortum tyranni,

id. Rep. 2, 27:

habetis sermonem bene longum hominis,

id. de Or. 2, 88, 361; cf.

also: habes nostras sententias,

Suet. Claud. 4:

habes, quae fortissime de beata vita dici putem,

Cic. Tusc. 5, 28 fin.; cf. id. de Or. 2, 71, 291. —

To have as a habit, peculiarity, or characteristic:

habebat hoc omnino Caesar: quem plane perditum aere alieno egentemque cognorat, hunc in familiaritatem libentissime recipiebat,

Cic. Phil. 2, 32, 78; id. Pis. 32, 81.—

To hold, to make, do, perform, prepare, utter, pronounce, produce, cause:

alium quaerebam, iter hac habui,

made, directed, Ter. Eun. 5, 9, 35; cf.:

ex urbe profectus iter ad legiones habebat,

Caes. B. C. 1, 14, 3; so,

iter,

id. ib. 1, 51, 1; 3, 11, 2; 3, 106, 1; Cic. Q. Fr. 2, 6, 2:

vias,

Luc. 2, 439:

C. Cato contionatus est, comitia haberi non siturum, si, etc.,

to be held, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6:

senatum,

id. ib. 2, 13, 3; id. Fam. 1, 4, 1; Caes. B. C. 1, 2, 1:

concilia,

id. B. G. 5, 53, 4:

contionem,

Cic. Att. 4, 1, 6:

censum,

id. Verr. 2, 2, 55, § 138:

delectum (militum),

id. Phil. 5, 12, 31; id. Fam. 15, 1 fin.; Caes. B. G. 6, 1;

v. delectus: ludos,

Suet. Rhet. 1:

sermonem,

Cic. Tusc. 1, 24, 57; cf.:

orationem,

to deliver, id. Rep. 1, 46:

multis verbis ultro citroque habitis,

id. ib. 6, 9 fin.:

disputationem,

id. ib. 1, 7; Caes. B. G. 5, 30, 1:

dialogum,

Cic. Att. 2, 9, 1:

verba,

id. de Or. 2, 47, 190:

querelam de aliquo apud aliquem,

id. Q. Fr. 1, 2, 1, § 2:

controversiam de fundo cum aliquo,

id. Fam. 13, 69, 2 et saep.:

deinde adventus in Syriam primus equitatus habuit interitum,

caused, occasioned, Cic. Prov. Cons. 4, 9; cf. id. Div. 2, 46, 96:

latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cujusque civitatis fiunt,

Caes. B. G. 6, 23, 6.—

Habere in animo (or simply animo), with an objectclause, to have in mind, to intend, to be disposed, inclined to do any thing (=propositum habere, constituisse, decrevisse):

istum exheredare in animo habebat,

Cic. Rosc. Am. 18, 52; id. Att. 1, 17, 11:

hoc (flumen) neque ipse transire in animo habebat neque hostes transituros existimabat,

Caes. B. G. 6, 7, 5:

neque bello eum invadere animo habuit,

Liv. 44, 25, 1 dub (al. in animo), v. Drak. ad h. l.—

Habere sibi or secum aliquid, to keep to one's self (lit. and trop.):

clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem,

Cic. Verr. 2, 2, 19, § 47:

per vindicationem his verbis legamus: DO LEGO, CAPITO, SUMITO, SIBI HABETO,

Ulp. Fragm. 24, 3; cf. ib. § 5; Gai. Inst. 2, 209.—So the formula used in divorces:

res tuas tibi habeas or habe,

Plaut. Am. 3, 2, 47; Sen. Suas. 1, § 7:

illam suam suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis,

Cic. Phil. 2, 28, 69. —Comic. transf.:

apage sis amor: tuas tibi res habeto,

Plaut. Trin. 2, 1, 32.— Trop.:

secreto hoc audi, tecum habeto, ne Apellae quidem liberto tuo dixeris,

Cic. Fam. 7, 25, 2:

verum haec tu tecum habeto,

id. Att. 4, 15, 6.—

Of a sweetheart, to have, to possess, enjoy:

postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit,

Verg. E. 1, 31; Tib. 1, 2, 65; Prop. 3, 8 (4, 7), 22:

duxi, habui scortum,

Plaut. Bacch. 4, 10, 6; Ter. And. 1, 1, 58: cum esset objectum, habere eum Laida;

habeo, inquit, non habeor a Laide,

Cic. Fam. 9, 26, 2.—

Gladiatorial t. t., of a wounded combatant: hoc habet or habet, he has that (i. e. that stroke), he is hit:

desuper altus equo graviter ferit atque ita fatur: Hoc habet,

Verg. A. 12, 296; Prud. Psych. 53.—

Transf.:

hoc habet: reperi, qui senem ducerem,

Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Rud. 4, 4, 99: egomet continuo mecum;

Certe captus est! Habet!

Ter. And. 1, 1, 56 (id est vulneratus est. Habet enim qui percussus est: et proprie de gladiatoribus dicitur, Don.).—Hence: hăbĭtus, a, um, P. a., held or kept in a certain condition, state, humor (ante-class.).

In gen.

Lit.: equus nimis strigosus et male habitus, Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11; v. in the foll.—

Trop.:

ut patrem tuum vidi esse habitum, diu etiam duras (lites) dabit,

Ter. Heaut. 2, 4, 22.—

In partic., physically, well kept, well conditioned, fleshy, corpulent:

corpulentior videre atque habitior,

Plaut. Ep. 1, 1, 8:

si qua (virgo) est habitior paulo, pugilem esse aiunt, deducunt cibum,

Ter. Eun. 2, 3, 23: (censores) equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uberrimum et habitissimum viderunt, etc., Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11.

vĕl, conj. and adv. [old imv. of volo] prop., will, choose, take your choice; hence,

As disjunctive conjunction, to introduce an alternative as a matter of choice or preference, or as not affecting the principal assertion (while aut introduces an absolute or essential opposition; cf. Madv. Gr. § 436; Zumpt, Gr. § 339; Fischer, Gr. § 383).

Singly.

In gen., or (if you will), or else, or (at your pleasure), or (at least), or (it is indifferent), or (what is the same thing), etc.:

dic igitur me passerculum... haedillum me tuom dic esse vel vitellum,

Plaut. As. 3, 3, 77: viginti minis? Ba. Utrum vis, vel quater quinis minis, id. Ps. 1, 3, 111:

lege vel tabellas redde,

id. ib. 1, 1, 29:

in solem ponito vel sine sale in defrutum condito,

Cato, R. R. 7: orabant (sc. Ubii), ut sibi auxilium ferret... vel... exercitum modo Rhenum transportaret, or at least, i. e. or, if he preferred it, Caes. B. G. 4, 16:

ejusmodi conjunctionem tectorum oppidum vel urbem appellaverunt,

Cic. Rep. 1, 26, 41:

in unius voluntate vel moribus,

id. ib. 2, 28, 51:

in unā urbe vel in hac ipsā,

id. ib. 3, 10, 17:

constituere vel conservare,

id. ib. 2, 38, 64:

in ardore caelesti, qui aether vel caelum nominatur,

id. N. D. 2, 15, 41:

transfer idem ad modestiam vel temperantiam,

id. Fin. 2, 19, 60; cf. Madv. ad id. ib. 2, 25, 81:

unum illud extimescebam, ne quid turpiter facerem, vel dicam, jam effecissem,

id. Att. 9, 7, 1: haec neque confirmare argumentis neque refellere in animo est;

ex ingenio suo quisque demat vel addat fidem,

Tac. G. 3.—

Esp.

With potius, to correct or make more precise what has been said, or rather:

ex hoc populo indomito vel potius immani,

Cic. Rep. 1, 44, 68:

post obitum vel potius excessum Romuli,

id. ib. 2, 30, 53:

cessit auctoritati amplissimi viri vel potius paruit,

id. Lig. 7, 22:

vide quid licentiae nobis tua liberalitas det, vel potius audaciae,

id. ib. 8, 23:

ludorum plausus vel testimonia potius,

id. Phil. 1, 15, 36:

quam valde ille reditu vel potius reversione meā laetatus!

id. Att. 16, 7, 5; id. Phil. 13, 9, 19:

novem tibi orbibus, vel potius globis conexa sunt omnia,

id. Rep. 6, 17, 17:

plurimas vel potius omnes ex se ipso virtutes contulit,

Quint. 10, 1, 109.—In climax after a negative:

tu certe numquam in hoc ordine vel potius numquam in hac urbe mansisses,

Cic. Phil. 2, 15, 38.—

So corrective, without potius:

sed haec tu melius vel optime omnium,

Cic. Fam. 4, 13, 7:

clariore vel plane perspicua,

id. Fin. 5, 20, 55; id. Lael. 12, 41:

Capua ab duce eorum Capye, vel. quod propius vero est, a campestri agro appellata,

Liv. 4, 37, 1:

cum P. Decius se in Samnium vel in Etruriam proficisci paratum esse ostendisset,

id. 10, 26, 4.—Esp. in the phrase vel dicam, or let me rather say, or rather:

quando enim nobis, vel dicam aut oratoribus bonis aut poëtis, ullus... ornatus defuit?

Cic. Fin. 1, 3, 10; id. Brut. 57, 207; id. Cael. 31, 75; id. Phil. 2, 12, 30; id. Att. 9, 7, 1; Suet. Calig. 13.—So intensive, or I may even say (cf. II. A. 3. infra):

omnes binos consules, vel dicam amplius, omnia nomina,

Varr. L. L. 8, p. 106 Bip.:

a plerisque vel dicam ab omnibus,

Cic. Fam. 4, 7, 3; id. Brut. 70, 246.—

Vel etiam, or even:

ut expositio quarundam rerum gestarum vel etiam fabulosarum,

Quint. 4, 3, 12. —

= aut, or else.

With an alternative necessary consequence:

id autem nec nasci potest nec mori, vel concidat omne caelum omnisque natura consistat necesse est,

Cic. Tusc. 1, 23, 54 Tischer ad loc.:

vel tu ne faceres tale in adulescentiā,

Plaut. Ps. 1, 5, 22.—

In gen. ( poet. and post class.):

si copias armatorum... secum expenderent, vincendum illā acie vel cadendum esse,

Tac. A. 14, 35:

mortem omnibus ex naturā aequalem oblivione apud posteros vel gloriă distingui,

id. H. 1, 21; cf. id. A. 14, 61; 14, 62:

quod imperium variā sorte laetum rei publicae aut atrox, principibus prosperum vel exitio fuit,

id. H. 2, 1 init.; 2, 10; 2, 68; cf. Ov. M. 9, 624 sq.; 15, 601 sq.—

In a subordinate alternative after aut:

nec aut tibi ipsi aut huic Secundo vel huic Apro ignotas,

Tac. Or. 28:

ne contra Gai quidem aut Claudii vel Neronis... domum,

id. H. 2, 76:

abscedens in hortos aut Tusculanum vel Antiatem in agrum,

id. A. 14, 3 init.:

dementiae quoque judicia aut propter id quod factum est aut propter id quod adhuc fieri vel non fieri potest instituuntur,

Quint. 7, 4, 29.—

As co-ordinate.

Vel... vel, either... or, be it... or; in gen. (class.; but where the alternatives are necessary and exclusive, that is, where one must be right and the other wrong, aut... aut is used; v. infra, and cf. Madv. ad Cic. Fin. 4, 11, 27): sed hic numquis adest? Pa. Vel adest vel non, i. e. just as you please, Plaut. Mil. 4, 2, 28 Brix ad loc.:

paucis me misit ad eam... vel ut ducentos Philippos reddat aureos, vel ut hinc eat secum,

id. Bacch. 4, 1, 18 sq.:

ubi illic biberit, vel servato meum modum vel ego dabo,

id. Stich. 5, 4, 37:

vel tu me vende, vel face quod tibi lubet,

id. Pers. 3, 1, 70:

nunc quamobrem huc sum missa, amabo, vel tu mihi ajas, vel neges,

id. Rud. 2, 4, 14; cf. id. ib. 5, 2, 44:

Allobrogibus sese vel persuasuros... existimabant, vel vi coacturos, ut, etc.,

Caes. B. G. 1, 6:

ut (Romani) vel sibi agros attribuant vel patiantur eos tenere, etc.,

id. ib. 4, 7:

vel sumptuosae vel desidiosae illecebrae,

Cic. Rep. 2, 4, 8:

in omni vel officio vel sermone sollers,

id. ib. 2, 21, 37:

maximum virtutis vel documentum, vel officium,

id. ib. 1, 20, 33:

pace vel Quirini vel Romuli dixerim,

id. Off. 3, 10, 42:

erant quaestiones vel de caede vel de vi,

id. Mil. 5, 13; 7, 20; id. Leg. 3, 14, 32; id. Lig. 6, 17; id. Deiot. 1, 1; 5, 13; id. Brut. 69, 242:

animus vel bello vel paci paratus,

Liv. 1, 1, 8:

hunc ordinem ex censu descripsit vel paci decorum vel bello,

id. 1, 42, 5: Etruriam et Samnium provincias esse;

utram mallet eligeret: suo exercitu se vel in Etruriā vel in Samnio rem gesturum,

id. 10, 19, 9:

gladioque ruptis omnibus loris, oraculi sortem vel elusit vel implevit,

Curt. 3, 1, 18:

nihil illo fuisset excellentius vel in vitiis vel in virtutibus,

Nep. Alcib. 1, 1; 2, 1; id. Milt. 3, 4.—

Connected with aut, but not corresponding to it (cf. infra, 2. e.):

num aut tuum aut cujusquam nostrum nomen vel Caucasum hunc transcendere potuit vel illum Gangem transnatare?

Cic. Rep. 6, 20, 22:

ubi enim potest illa aetas aut calescere vel apricatione melius vel igni aut vicissim umbris aquisve refrigerari salubrius?

id. Sen. 16, 57:

si velim scribere quid aut legere aut canere vel voce vel fidibus, aut geometricum quiddam aut physicum aut dialecticum explicare, etc.,

id. Div. 2, 59, 122.—

Esp.

With weakened disjunctive force (nearly = et... et). quemadmodum ille vel Athenis vel Rhodi se doctissimorum hominum sermonibus dedisset, Cic. de Or. 2, 1, 3:

multos sine ratione, sine litteris, quā vel inpudentia vel fames duxit, ruentes,

Quint. 2, 20, 2:

affectus vel illos mites vel hos concitatos in suā potestate habuisse,

id. 10, 1, 48: eadem quaestio potest eundem vel accusatorem facere vel reum, id. 3, 6, 18: et nundina vetera ex ordine instituit, vel dies vel tempora, Lampr Alex. Sev. 43: pestilentia tanta exstiterat vel Romae, vel Achaicis urbibus, ut, etc., Treb. Gall. 5.—

More than twice, either... or... or, etc. tu vel suda, vel peri algu, vel tu aegrota, vel vale, Plaut. Rud. 2, 7, 24:

hance tu mihi vel vi vel clam vel precario Fac tradas: meā nil re fert, dum potiar modo,

Ter. Eun. 2, 3, 28:

vel in tempestate, vel in agris, vel in corporibus,

Cic. Rep. 1, 44, 68:

vel quod ita vivit vel quod ita rem publicam gerit vel quod ita factus est,

id. Phil. 2, 5, 10:

vel spectator laudum tuarum vel particeps vel socius vel minister consiliorum,

id. Fam. 2, 7, 2; id. Red. Quir. 9, 23;

so eight times,

id. Rep. 1, 3, 6. —

The second (or last) vel strengthened,

By etiam:

quae vel ad usum vitae vel etiam ad ipsam rem publicam conferre possumus,

or even, Cic. Rep. 1, 8, 30; so id. ib. 1, 29, 45; 2, 1, 1; cf.:

ut vel ea defendam, quae Pompejus velit, vel taceam, vel etiam ad nostra me studia referam litterarum,

id. Fam. 1, 8, 3.—

By vero etiam:

in mediocribus vel studiis vel officiis, vel vero etiam negotiis,

Cic. Rep. 1, 3, 4.—

By omnino: haec vel ad odium, vel ad misericordiam, vel omnino ad animos judicum movendos ex iis quae sunt ante posita, sumentur ( or in general), Cic. Part. Or. 36, 128.—

Rarely after a negative = neque, nor:

neque satis Bruto... vel tribunis militum constabat, quid agerent,

Caes. B. G. 3, 14.—

In irregular construction, without the second vel:

utrumque est in his, quod ab hoc oratore abhorreat: vel quod omnis, qui sapientes non sint, insanos esse dicunt... accedit quod, etc.,

Cic. de Or. 3, 18, 65; id. Att. 11, 7, 5; cf. esp. Lucr. 5, 383 sqq. Munro ad loc. —

Vel... vel = aut... aut:

habere ea, quae secundum naturam sint, vel omnia vel plurima et maxima,

i. e. so nearly all that the difference is unimportant, Cic. Fin. 4, 11, 27; cf.

Madv. ad loc.: cum bonā quidem spe, ut ait idem, vel vincendi vel in libertate moriendi,

id. Att. 7, 9, 4.—For vel... vel, in a subordinate alternative after aut, v. the examples under I. B. 1. b. supra.—

Vel, correl. with aut (post-Aug. and rare):

verborum quoque vis ac proprietas confirmatur vel praesumptione... aut reprehensione,

Quint. 9, 2, 18:

voces... aut productione tantum vel correptione mutatae,

id. 9, 3, 69 (but the line Ov. M. 1, 546, is spurious); so,

aut... aut... vel: ut aut de nomine aut scripto et sententiā vel ratiocinatione quaeratur,

Quint. 3, 6, 72:

aut... aut... aut... aut... vel,

id. 8, 6, 68 sq.; cf.:

ubi regnat Protogenes aliquis vel Diphilus aut Erimarchus,

Juv. 3, 120.

As intens. particle (prop. ellipt., implying an alternative the first member of which is omitted, something else or even this, etc.).

In gen., or even, if you will, or indeed, or... itself, even, assuredly, certainly.

With subst.:

tum opsonium autem pol vel legioni sat est,

Plaut. Aul. 3, 6, 24; id. Capt. 1, 2, 23; id. Curc. 5, 2, 13:

ita me di ament, vel in lautumiis, vel in pistrino mavelim Agere aetatem, Quam, etc.,

Plaut. Poen. 4, 2, 5: Ep. Si arte poteris accubare. Ge. Vel inter cuneos ferreos, id. Stich. 4, 2, 39:

vel rex semper maxumas Mihi agebat gratias,

Ter. Eun. 3, 1, 7:

sed tamen vel regnum malo quam liberum populum,

Cic. Rep. 3, 34, 46:

isto quidem modo vel consulatus vituperabilis est,

id. Leg. 3, 10, 23:

cum se vel principes ejus consilii fore profiterentur,

Caes. B. G. 7, 37:

vel Priamo miseranda manus,

Verg. A. 11, 259:

ego vel Prochytam praepono Suburae,

Juv. 3, 5:

facile me paterer vel illo ipso acerrimo judice quaerente vel apud Cassianos judices... pro Sex. Roscio dicere,

Cic. Rosc. Am. 30, 85:

populus Romanus auctoritatem suam vel contra omnes defendere potest,

even if necessary, id. Imp. Pomp. 22, 63:

id se probaturum vel ipso Verginio judice,

Liv. 3, 44, 10:

belli necessitatibus eam patientiam non adhibebimus, quam vel lusus ac voluptas elicere solet?

id. 5, 6, 3:

timebant ne Romana plebs... vel cum servitute pacem acciperet,

even if it should involve their enslavement, id. 2, 9, 5.—

With adjj.: Ch. Pax, te tribus verbis volo. Sy. Vel trecentis, Plaut. Trin. 4, 2, 122: Ca. Ut opperiare hos sex dies saltem modo... Ba. Animo bono es. Vel sex mensis opperibor, id. Ps. 1, 3, 89; cf.: jam hercle vel ducentae [p. 1964] minae, id. ib. 1, 3, 68;

1, 3, 111: hoc ascensu vel tres armati quamlibet multitudinem arcuerint,

Liv. 9, 24, 7: Ph. Dane suavium? Di. Immo vel decem, Plaut. Truc. 2, 4, 22:

ego illum eunuchum, si opus sit, vel sobrius,

Ter. Eun. 3, 2, 26:

si sit opus, vel totum triduom,

id. ib. 2, 1, 17:

haec sunt omnia ingenii vel mediocris,

Cic. de Or. 2, 27, 119.—

With verbs: namque edepol quamvis desubito vel cadus vorti potest, may even be turned over, i. e. will be empty, Plaut. Stich. 5, 4, 39:

ubi ego hinc abiero, vel occidito,

if you will, even, Ter. Phorm. 1, 2, 93:

per me vel stertas licet, inquit Carneades, non modo quiescas,

Cic. Ac. 2, 29, 93:

ut ipsis sententiis, quibus proluserunt, vel pugnare possint,

id. de Or. 2, 80, 325:

cum vel abundare debeam, cogor mutuari,

id. Att. 15 15, 3—

With pronn.:

videndum erit, quid quisque vel sine nobis aut possit consequi aut non possit,

Cic. Off. 1, 18, 59:

existiment quod velint, ac vel hoc intellegant,

id. Fin. 5, 11, 33:

est tibi ex his ipsis qui assunt bella copia, vel ut a te ipso ordiare,

especially as you can begin with yourself, id. Rep. 2, 40, 67.—

With superlatives, to denote the highest possible degree, the very; the utmost; the most...possible.

With adjj.: hoc invenisset unum ad morbum illum homini vel bellissimum, the very loveliest, the most beautiful possible, Lucil. ap. Non. 527, 28:

vidi in dolore podagrae ipsum vel omnium maximum Stoicorum Posidonium,

Cic. Fragm. ib. 32:

hoc in genere nervorum vel minimum, suavitatis autem est vel plurimum,

the very least... the utmost possible, id. Or. 26, 91:

quarum duarum (civitatum) si adessent (legationes), duo crimina vel maxima minuerentur,

id. Div. in Caecil. 5, 14:

patre meā sententiā vel eloquentissimo temporibus illis,

the most eloquent possible, id. de Or. 2, 23, 98:

quod erat ad obtinendam potentiam nobilium vel maximum, vehementer id retinebatur,

id. Rep. 2, 32, 56:

cujus (sc. Hannibalis) eo tempore vel maxima apud regem auctoritas erat,

Liv. 36, 41, 2:

vident unum senatorem vel tenuissimum esse damnatum,

Cic. Verr. 1, 16, 46:

fora templaque occupabantur, ut vel exspectatissimi triumphi laetitia praecipi posset,

Hirt. B. G. 8, 51:

sed vel potentissima apud Amphictyonas aequi tractatio est,

Quint. 5, 10, 118; 11, 1, 81.—

With advv.:

vel studiosissime quaerere,

Cic. Rep. 1, 10, 15:

cum Sophocles vel optime scripserit Electram,

id. Fin. 1, 2, 5:

vel maxime confirmare,

id. N. D. 2, 65, 162; so,

vel maxime,

id. Ac. 2, 3, 9; id. de Or. 1, 8, 32; id. Att. 9, 12, 3; Quint. 1, 3, 12; 4, 3, 4.—

In adding an instance implying that other instances might be mentioned at will, or this one; for instance, for example, as for example, in particular:

Per pol quam paucos reperias Fideles amatores... Vel hic Pamphilus jurabat quotiens Bacchidi, etc.,

Ter. Hec. 1, 1, 3:

vel heri in vino quam inmodestus fuisti,

id. Heaut. 3, 3, 7: nullast tam facilis res quin difficilis siet Quom invitus facias;

vel me haec deambulatio... ad languorum dedit,

id. ib. 4, 6, 1:

sed suavis accipio litteras, vel quas proxime acceperam, quam prudentis!

Cic. Fam. 2, 13, 1:

cujus innumerabilia sunt exempla, vel Appii majoris illius, qui, etc.,

id. de Or. 2, 70, 284.—

Concessive.

With superlatives, perhaps:

adulescens vel potentissimus nostrae civitatis,

Cic. Rosc. A. 2, 6:

domus vel optima Messanae, notissima quidem certe,

the best known, at any rate, if not the finest, id. Verr. 2, 4, 2, § 3.—

= saltem, at least:

quā re etsi minus veram causam habebis, tamen vel probabilem aliquam poteris inducere,

Cic. Fam. 11, 22, 2:

plurimi semetipsos exhortantur vel aliquas partes earum (scientiarum) addiscere, quamvis universas percipere non possint,

Col. 11, 1, 11:

ac, ni flexisset animos, vel Aegypti praefecturam concedi sibi oraret,

Suet. Ner. 47:

ut messe vel unā releves colla perusta,

Mart. 10, 12, 5; Plin. Ep. 1, 12, 8; cf. Madv. ad Cic. Fin. 4, 16, 43.