nicht+bei+la

prp (D) yanında, yaxın; \bei hundert Mann yüz nəfərə yaxın; nahe \bei yanında; dicht \bei lap yaxın; \bei Nacht gecə, gecə vaxtı; \bei Tisch masa arxasında; \bei der aserbeidschanischen Armee Azərbaycan ordusunun sıralarında; \bei der Ğberwindung der Schwierigkeiten çətinliklərin aradan qaldırılmasında; \bei der Arbeit sein işlə məşğul olmaq; \bei Jahren sein yaşa dolmaq; \bei weitem çox, xeyli; \bei weltem nicht heç də; \bei weitem nicht so heç də belə deyil; \bei Kräften sein iqtidarında olmaq, qüvvədə olmaq; du bist wohl nicht \bei dir dan. deyəsən ağlın başında deyil

n (5) pul; \Geld überweisen pul göndərmək (poçt və s. ilə); bares \Geld nağd pul; kleines \Geld xırda pul; schweres \Geld böyük məbləğ, böyük məbləğdə pul; die Ware zu \Geld machen malı pula çevirmək; satmaq; nicht bei \Geld sein pulu olmamaq

pron refl A özünü; D özünə; fellərdə çox vaxt felin qayıdış fel olmasını göstərir: \sich beziehen* auf A münasibət göstərmək; \sich waschen yuyunmaq; er ist nicht bei \sich o özündə deyil; das Ding an \sich fəls. şey özündə; das Ding für \sich fəls. şey özü üçün; an und für\sich öz-özündən; es hat nichts auf \sich bunun heç bir əhəmiyyəti yoxdur; es macht \sich pis deyil, dözmək olar

m (1*) 1. baş; den \Kopf oben behalten* 1) başını dik tutmaq; 2) məc. ruhdan düşməmək; den \Kopf hängen lassen* məc. ruhdan düşmək; er weiß nicht, wo ihm der \Kopf steht o, başını itirib; ◊ das will ihm nicht in den \Kopf məc. bu onun başına girmir; er ist nicht auf den \Kopf gefallen məc. o, axmaq deyil; der \Kopf steht ihm nicht recht məc. o özündə deyil; j-m den \Kopf warm machen məc. kimisə qızışdırmaq; j-m den \Kopf waschen* kimisə danlaqdan keçirmək; j-m etw. auf den \Kopf zusagen məc. kimisə təqsirləndirmək; j-m über den \Kopf wachsen* məc. kimisə ötüb keçmək (birlikdə); j-m den \Kopf zurechtrücken məc. kiminsə başına ağıl qoymaq; die Köpfe zusammenstecken məc. pıçıldaşmaq; alles auf den \Kopf stellen hər şeyi alt-üst etmək; sich (D) die Augen aus dem \Kopfe sehen məc. gözlərini xarab etmək (çox işləməkdən); mit bloßem \Kopfe açıq başla, başıaçıq; Hals über \Kopf çox iti, çox cəld; die Hände über dem \Kopfe zusammenschlagen* əllərini başı üstündə çarpazlamaq; 2. ağıl, zehin, dərrakə, idrak; ein klarer \Kopf ağıllı baş, aydın fikirləşən; im \Kopf(e) fikrində, ağlında; die führenden / leitenden Köpfe einer Idee hansısa ideyanın baniləri; er hat einen offenen \Kopf o, aydın fikirləşən adamdır; den \Kopf verlieren* məc. başını itirmək; çaşmaq; aus dem \Kopfe əzbər, əzbərdən; etw. im \Kopfe behalten* nəyisə yadda saxlamaq; er ist nicht richtig im \Kopfe onun ağılı özündə deyil; etw. geht mir durch den \Kopf ağlıma bir şey gəldi, yadıma bir şey düşdü; 3. baş, həyat; seinen \Kopf aufs Spiel setzen həyatı ilə risk etmək; \Kopf und Kragen kosten məc. baha başa gəlmək, baha oturmaq; es gilt den \Kopf, es geht an \Kopf und Kragen burada başınla (həyatınla) risk edirsən; den \Kopf hergeben müssen* cəfasını çəkmək; başını qurban vermək; 4. bot. papaq (göbələkdə); baş (kələm); 5.: \Kopf einer Zeituug məc. başlıq (qəzetdə); ◊ j-m eine Beleidigung an den \Kopf werfen* kimisə təhqir etmək, ; etw. auf seinen eigenen \Kopf tun* nəyisə özbaşına etmək; auf seinem \Kopf(e) bestehen* / beharren / verbleiben* dediyindən dönməmək, inad etmək; sich (D) etw. in den \Kopf setzen məc. beyninə yerləşdirmək (özünün); bei meinem \Kopf! başıma and olsun!, başım haqqı!; j-n vor den \Kopf stoßen* kiminsə xətrinə dəymək; kimisə bərk həyəcanlandırmaq; kimisə itələmək; ein Brett vor dem \Kopfe haben dan. dardüşüncəli (axmaq) olmaq

a 1. (\alle, \alles, \alle) hamısı, hamı; vor \allem, vor \allen Dingen hər şeydən öncə; \alle beide hər ikisi; \alles Gute! salamat qalın!; in \aller Eile tələsik; in \aller Stille səssiz-səmirsiz, xəlvətcə; das ist \all es var-yox budur; \alles eingerechnet hər şeyi hesaba alaraq; \alles in \allem cəmi; in \aller Frühe səhər tezdən; xoruz banlamamış; mit \aller Gewalt var qüvvə ilə; aus \allem dem, aus \alle diesem bunların hamısından; über \alles hər şeydən artıq; bei \allem dem, bei \alle diesem buna baxmayaraq; Mädchen für \alles hər işi görən qulluqçu; gəzəyən qız; \alle Rechte vorbehalten başqası tərəfindən nəşri qadağandır (alman kitablarının titul vərəqinin arxasında olan yazı); 2. hər kəs, hər hansı; auf \alle Fälle hər ehtimala qarşı, ehtiyatdan, ehtiyat üçün; \alle acht Tage hər həftə; \alle Tage hər gün; \aller Art cürbəcür; \alle Welt hər kəs, hamı; 3. wer \alles kim olur olsun; was \alles nə olur olsun; wo \alles harada olurolsun; das ist nicht \alle Welt wieviel kim bilir, bu nə qədərdir; wer in \aller Welt … axı kim; wer in \aller Welt konnte es wissen! bunu kim bilərdi ki!; nicht um \alles in der Welt heç bir vəchlə, heç vaxt; \aller Anfang ist schwer hər şeyin başlanğıcı çətindir

f (3) 1. əl; die äußere \Hand əlin üstü; die flache / innere / platte \Hand əlinin içi; die geballte / geschlossene \Hand yumruq; die hohle \Hand ovuc; eine glückliche \Hand düşərli (yüngül) əl; eine glückliche \Hand haben düşərli (yüngül) əli olmaq; er hat keine glückliche \Hand onun əli ağırdır; eine freie \Hand haben bir əli bir başı olmaq, sərbəst hərəkət imkanına malik olmaq; eine offene / milde \Hand haben əliaçıq olmaq; j-m freie \Hand lassen kiminsə əl-qolunu açmaq; linker \Hand sola, sol tərəfə; rechter \Hand sağa, sağ tərəfə; saubere Hände haben əldən təmiz olmaq; von\Handzu\Hand əldən-ələ; an der \Hand əlindən; an der \Hand eines Lehrers məc. müəllimin rəhbərliyi altında; \Handin\Hand 1) əl-ələ, birgə; 2) məc. dostcasına; etw. bei der \Hand haben əlinin altında olmaq; er ist mit der Antwort gleich bei der \Hand məc. o, söz üçün məəttəl qalan deyil, söz üçün cibə girmir; unter der \Hand 3) lap yaxında, əlinin altında; 2. əl altınca, xəlvəti; zu Händen şəxsən əlinə (özünə), die \Hand anlegen (an A) məc. başlamaq, girişmək (nəyəsə); əli olmaq (nədəsə); (die) letzte \Hand an etw. legen nəyisə qurtarmaq, başa çatdırmaq; die \Hand an sich legen özünü öldürmək; die \Hand geben* auf etw. bir şeyə zamin olmaq; 3. məc. xətt; das ist nicht meine \Hand bu mənim xəttim deyil; ◊ j-m die Hände binden kiminsə əl-qolunu bağlamaq;\Hand aufs Herz! ürəyini buz kimi saxla!; meine \Hand darau! Söz verirəm! And içirəm!; kurzer \Hand 1) müxtəsəri, sözün qısası; 2) rəsmiyyətsiz; 3) mərasimsiz; freie \Hand haben sərbəst hərəkət etmək, sərbəst olmaq; seine \Hand von j-m abziehen / zurückziehen əlini kiminsə üstündən götürmək; j-m an die \Hand gehen* kiməsə kömək etmək; es liegt auf der (flachen, platten) \Hand bu aydındır; j-m auf die Hände sehen* kiməsə göz yetirmək; das läßt sich mit Händen greifen* tam aydındır; auf eigene \Hand özbaşına, öz məsuliyyəti altında; die Arbeit geht leicht von der \Hand iş yaxşı gedir; die \Hand im Spiele haben bir işdə əli olmaq, bir işlə əlaqəsi olmaq; das hat \Hand und Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmışdır (realdır); das hat weder \Hand noch Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmamışdır/real/ağlabatan deyil; alle Hände voll (zu tun*) haben işi çox olmaq; işi başından aşmaq; die Hände von etw. lassen* nədənsə əl çəkmək; weder \Hand noch Fuß rühren əlini ağdan-qaraya vurmamaq; nicht die \Hand vor den Augen sehen* göz-gözü görməmək, çox qaranlıq olmaq; aus freier \Hand verkaufen istənilən qiymətə satmaq; von der \Hand in den Mund leben güc-bəla ilə dolanmaq, özünü çətinliklə dolandırmaq; die Beine in die Hände nehmen* dan. qaçmaq, əkilmək; das Herz in die Hände nehmen* cürətlənmək, ürəklənmək; von langer \Hand (her) çoxdan bəri; von der \Hand weisen* rədd etmək, qəbul etməmək; von der \Hand hələlik, əvvəlcədən; zur \Hand sein işə yaramaq, yararlı olmaq

I köməkçi fel (tərcümə olunmur); II vt 1. malik olmaq; ich habe varımdır; ich habe nicht yoxumdur; ich habe nichts davon bundan mənə heç bir xeyir yoxdur; was hast du? sənə nə olub?; die Sache hat Eile işi gecikdirmək olmaz; jetzt habe ich ihn 1) indi onu tutdum; 2) məc. indi o mənim əlimdədir; bei uns ist alles zu \haben bizdə hər şey əldə etmək (tapmaq) olar (mümkündür); das Buch ist noch zu \haben kitab satışda hələ var; 2. (inf+zu): ich habe zu… mən gərək …; er hat hier nichts zu sagen onun burada əmr verməyə ixtiyarı yoxdur; es hat nichts zu sagen bunun əhəmiyyəti yoxdur, bu vacib deyil; wir \haben noch ein Kilometer bis dahin (zu gehen*) biz hələ bir kilometr getməliyik; ich habe nicht zu lesen* oxumağa bir şeyim yoxdur; ich habe zu tun* işim var, məşğulam; ich will damit nichts zu tun* \haben mən bu işə qarışmaq istəmirəm; 3. (inf’lə zu’suz): du hast gut reden sənin üçün demək asandır; Sie \haben gut fragen sizin üçün soruşmaq asandır; 4. (“es” tamamlığı ilə birlikdə); es bequem \haben rahat(ca) yerləşmək; es gut \haben yaxşı yaşamaq; es eilig \haben tələsmək; ich habe es weit yolum uzaqdır; jetzt habe ich’s! indi bildim, indi tapdım!; es hat nichts auf sich bunun mənası (əhəmiyyəti) yoxdur; er hat es von ihm 1) bunu ondan öyrəndi (bildi); 2) bunu ondan aldı; ich will es so \haben mən belə istəyirəm; 5.: da \haben wir die Bescherung / den Braten / den Salat! gördün başımıza nə gəldi!; da hast du’s, da \haben wir’s! əcəb işdir!; hab dich nicht so! çox lovğalanma!, burnunu çox dik tutma!; habe Dank! təşəkkür edirəm!

I a 1. uzaq; das liegt nicht in \weitem Feld bu uzaq deyil; bu yaxın gələcəkdə olacaq / baş verəcək; 2. geniş, gen-bol, enli; das Weite sichen qaçıb yaxasını qurtarmaq; II adv uzaqda, uzaqlarda; (özündən sonra sifət comp.’də gəldikdə) daha, daha da; \weit größer daha çox; zu \weit gehen* məc. həddini aşmaq; \weit ausholen məc. dolayı yollarla mətləbin üstünə gəlmək; die Tür stand \weit offen qapı taybatay açıq idi; wie \weit bist du mit der Arbeit? məc. iş nə qədər yerinə yetirilib?; bei \weitem nicht heç də; von \weitem uzaqdan, von \weit uzaqdan, uzaq yerdən; so \weit dan. buraya qədər; \weit und breit hər yerdə, hər yanda, hər tərəfdə; ◊ nicht \weit her sein çox da yüksək keyfiyyətli olmamaq; dar düşüncəli olmaq; es ist so \weit əsil məqamdır

m (1) 1. duyğu, hiss; die fünf \Sinne beş duyğu; Aus den Augen, aus dem \Sinn ata. söz. ≅ Gözdən uzaq, könüldən uzaq; 2. məna, əhəmiyyət; dem \Sinn e nach mənasına görə; das hat keinen \Sinn bunun mənası yoxdur; 3. şüur; başa düşmə; meyil, həvəs (für A) er hat \Sinn für Musik o, musiqiyə qabildir; eines \Sinnes sein həmfikir olmaq; im \Sinne haben … nəyinsə niyyətində / fikrində olmaq; ist er bei \Sinnen? onun ağlı başındadır? in den \Sinn kommen* fikrə/ağla gəlmək; ohne \Sinn und Verstand mənasız; seine sieben \Sinne nicht beisammen haben ağlı başında olmamaq; das liegt nicht in seinem \Sinn bu onun xoşuna gələn deyil

I vt 1. mıxlamaq, çalmaq, yapışdırmaq; ein Plakat \anschagen plakat asmaq; 2. mus. vurmaq, döymək; toxunmaq; die Glocke \anschagen zəngi vurmaq; eine Saite \anschagen simə toxunmaq; die Taste \anschagen dili tərpətmək (piano, qarmon); einen Ton \anschagen ton vermək; was hast du für einen Ton angeschlagen? məc. hansı tonda danışırsan?; er weiß den richtigen Ton anzuschlagen o bilir necə danışmaq lazımdır; 3. Feuer \anschagen odlandırmaq (çaxmaq daşı ilə); 4. təxmini hesablamaq; sein Leben nicht hoch \anschagen canının qədrini bilməmək; zu hoch \anschagen həddindən artıq qiymətləndirmək, qiymətini şişirtmək; zu niedrig / gering \anschagen qiymət verməmək, lazımi qədər qiymətləndirməmək; 5. ein Gewehr \anschagen hərb. silahı ələ almaq; II vi (h, s) (an A) 1. dəymək, toxunmaq; 2. cingildəmək; 3. hürmək, hürməyə başlamaq (it); der Hund schlug an it hürdü; 4. təsiri olmaq; xeyrinə olmaq; bei ihm schlägt alles an hər şey onun xeyrinə gedir

I vt 1. saxlamaq, dayandırmaq; həbs etmək; 2. saxlamaq, yubandırmaq; j-n mit einem Gespräch \aufhalten kimisə söhbətə tutmaq; dieser Prozeß ist nicht aufzuhalten bu işi dayandırmaq qeyri-mümkündür; 3. açıq saxlamaq; Il sich \aufhalten 1. yubanmaq, ləngimək; qalmaq, bir yerdə olmaq; mövcud olmaq (heyvanlar haqqında); sich im Freien \aufhalten açıq havada olmaq; sich unterwegs \aufhalten yarı yolda dayanmaq; 2. (bei D) (hansısa) məsələ üzərində dayanmaq; sich mit Kleinigkeiten \aufhalten boş (lazımsız) işlərlə məşğul olmaq; 3. (über A) hiddətlənmək; tənqid etmək; sie halten sich über dein Benehmen auf onlar sənin davranışını pisləyirlər/tənqid edirlər

I vt bağışlamaq, günahından keçmək; es ist (nicht) zu \entschuldigen bunu bağışlamaq olar (olmaz); \entschuldigen Sie! bağışlayın!, üzr istəiyrəm!; II sich \entschuldigen (bei D, wegen G) üzr istəmək, özünü təmizə çıxartmaq

I a yarı; məc. yarımçıq, natamam; ein \halbes Jahr yarım il; auf \halbem Wege yarı yolda; eine \halbe Note mus. yarım nota; ein \halbes Glas yarım stəkan; mit \halbem Ohre zuhören məc. qulağına dəymək; mit \halbem Herzen bei der Sache sein bir işlə könülsüz məşğul olmaq; II adv yarısı, yarıyadək; \halb im Ernst yarıciddi; es ist \halb eins (saat) birin yarısıdır; \halb und \halb yarısı, … qədər; nicht \halb so gut heç də deyilən qədər yaxşı deyil; Frisch gewagt, ist \halb gewonnen ata. söz. ≅ Cürətli şəhər alar, cürətsiz küncdə qalar; Yaxşı başlanğıc işin yarısıdır

I a 1. boş, bərkidilmiş; açılmış; der Knopf ist \los düymə açılıb/qopub; der Hund ist von der Kette \los it zəncirdən açılıb; 2. azad, sərbəst; aller Bande \los / \los vonallen Banden bütün bağlardan azad; hər cür asılılıqdan uzaq; 3. dan. es ist etwas \los burda nəsə baş verib; was ist \los? nə olub?; nəsə baş verib?; etw., j-n \los sein nədənsə, kimdənsə yaxa qurtarmaq; ◊ das hat er \los o bunu bilir; mit ihm ist nicht viel \los dan. o çox uzaqgörən adam deyil; ondan xeyir gözləmək olmaz; der Teufel ist \los kim bilir nələr baş verir; bei ihm ist eine Schraube \los məc. onun vintinin biri çatmır; o, ağıldan kəmdir; II adv. dan. \los! tərpən! irəli! başla!

n mansard (çatı altında çəp tavanlı otaq); ◊ es ist bei ihm im \Oberstübchen nicht richtig dan. onun ağlı çatmır

n (2) duz; eine Prise \Salz bir çimdik duz; englisches \Salz ingilis duzu; ◊ er liegt tüchtig im \Salz məc. o pis vəziyyətə düşüb; er hat noch einen Schinken bei mir im \Salz mənim onunla haqq-hesabım çoxdur; wir werden keinen Scheffel \Salz zusammen essen bizimki onunla tutmaz; da das ist für ihn \Salz auf die Wunde elə bil yarasına duz basdın; Man kann niemandem vertrauen, bevor man einen Scheffel \Salz mit ihm nicht gegessen hat ata. söz. Bir pud duz yemədiyin adama bel bağlamazlar

vt (j-n bei D) pozmaq, mane olmaq; narahat etmək (kimisə, nədəsə); lassen Sie sich nicht \stören! narahat olmayın!

m -s, oh. pl təsəlli; \Trostschöpfen təsəlli tapmaq; j-m (D) \Trost zusprechen / spenden kiməsə təsəlli vermək; ◊ er ist nicht recht bei \Troste onun ağlı yerində deyil

vi 1. olmaq, baş vermək; 2. rastlaşmaq, üz-üzə gəlmək; so etwas darf nicht wieder \vorkommen bu bir daha təkrar olunmamalıdır; 3. güman edilmək, görünmək; es kommt mir vor mənə belə gəlir ki… 4.: bei j-m \vorkommen kiməsə dəymək, baş çəkmək; bir kəs tərəfindən qəbul olunmaq