Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

necessitudo+c

  • 1 necessitudo

    nĕcessĭtūdo, ĭnis, f. [necesse], necessity, inevitableness, want, need, distress.
    I.
    Lit. (in Cic. less freq. than necessitas; in gen. more antiquated; cf. Gell. 13, 3, 3): calamitatis necessitudine inductus, Sisenn. ap. Non. 354, 6:

    puto hanc esse necessitudinem, cui nullā vi resisti potest: quae neque mutari neque leniri potest,

    Cic. Inv. 2, 57, 170; cf.

    the context: an necessitudine, quod alio modo agi non possit,

    id. ib. 2, 20, 61;

    2, 57, 171: neve eam necessitudinem imponatis, ut, etc.,

    Sall. C. 33, 5:

    non eadem nobis et illis necessitudo impendet,

    id. ib. 58, 5:

    necessitudinem alicui facere,

    Tac. A. 3, 64:

    miserrima,

    Vell. 2, 50, 2.—
    II.
    Transf., a close connection, in which one person stands to another as relative or friend, relationship, friendship, intimacy, bond, etc.:

    plerique grammaticorum asseverant, necessitudinem et necessitatem longe differre, ideo, quod necessitas sit vis quaedam premens et cogens: necessitudo autem dicatur jus quoddam et vinculum religiosae conjunctionis idque unum solitarium significet,

    Gell. 13, 3, 1:

    nomina necessitudinum mutare,

    Cic. Clu. 70, 199:

    sancta necessitudinum nomina, Mos. et Rom. Leg. Coll. 6, 4, 2: liberorum necessitudo,

    Cic. Fam. 13, 10, 1:

    etiam antea Jugurthae filia Bocchi nupserat. Verum ea necessitudo apud Numidas Maurosque levis ducitur,

    Sall. J. 80, 6:

    in amicitiae conjunctionisque necessitudine,

    Cic. Lael. 20, 71; cf.:

    sunt mihi cum illo omnes amicitiae necessitudines,

    id. Sest. 17, 39:

    necessitudo et affinitas,

    id. Quint. 4, 13:

    summā necessitudine et summā conjunctione adductus,

    id. Fam. 13, 27, 2:

    bonos viros ad tuam necessitudinem adjungere,

    id. ib. 13, 11, 2:

    cum accusatore tuo satis justam causam conjungendae necessitudinis putant, quod, etc.,

    id. Verr. 2, 4, 65, § 145:

    necessitudinem sancte colere,

    id. Fam. 13, 19, 1:

    familiaritatis necessitudinisque oblitus,

    id. Mur. 3, 7:

    caput illud est ut Lysonem... recipias in necessitudinem tuam,

    id. Fam. 13, 19, 3; cf. id. ib. 13, 12, 1; 9, 13, 3.—
    2.
    Trop., a necessary connection:

    numerus autem... neque habebat aliquam necessitudinem aut cognationem cum oratione,

    Cic. Or. 56, 186.—
    B.
    Concr.: necessitudines, persons with whom one is closely connected, relatives, connections, friends (post-Aug.):

    petiit, ut sibi permitteretur revisere necessitudines,

    i. e. mother and children, Suet. Tib. 11 fin.:

    remisit tamen hosti judicato necessitudines amicosque omnes,

    id. Aug. 17; id. Tib. 50; Tac. H. 3, 59 fin.:

    crederes Alexandrum inter suas necessitudines flere,

    Curt. 4, 10, 12:

    relictis obsidum loco necessitudinibus suis,

    Amm. 15, 5, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > necessitudo

  • 2 necessitūdō

        necessitūdō inis, f    [necesse], necessity, compulsion, inevitableness, want, need, distress: puto hanc esse necessitudinem, cui nullā vi resisti potest: non eadem nobis et illis necessitudo impendet, S.: rei p., Ta.— A close connection, personal union, relationship, friendship, intimacy, bond: liberorum: ea necessitudo, etc., S.: quocum mihi omnes necessitudines sunt, ties of friendship: municipium, quorum mihi magna necessitudo est: familiaritatis necessitudinisque oblitus.— Plur, persons connected, relatives, connections, friends: inter suas necessitudines flere, Cu.—Fig., a necessary connection: numerus neque habebat aliquam necessitudinem cum oratione.
    * * *
    obligation; bond, connection, affinity; compulsion; needs; poverty; relative

    Latin-English dictionary > necessitūdō

  • 3 contubernium

        contubernium ī, n    [com-+taberna], companionship in a tent, the relation of a general and his personal follower: contuberni necessitudo: patris, S.: alqm contubernio aestimare, by intimate companionship, Ta.: militum, with the soldiers, Ta.: muliebris militiae, concubinage.—Of animals, a dwelling together, Ph.—Of slaves, marriage, Cu.— A common war-tent: deponere in contubernio arma, Cs.— An abode of slaves, Ta.
    * * *
    companionship in a tent; band/brotherhood; shared war tent; apartment/lodging; cohabitation, concubinage (with/between slaves); attendance on a general

    Latin-English dictionary > contubernium

  • 4 fortis

        fortis e, adj. with comp. and sup.    [3 FER-], strong, powerful, mighty: equus: latus, youthful vigor, H.: ligna, Cs.: castra: ulmi, V.— Strong, vigorous, firm, steadfast, stout, courageous, brave, manly, valiant, bold, fearless: vir, man of honor, T.: fortis et constantis est, non perturbari: necessitudo timidos fortīs facit, S.: Rebus angustis animosus atque Fortis appare, H.: horum fortissimi sunt Belgae, Cs.: seu quis capit acria fortis Pocula, H.: in dolore: ad sanguinem civilem, L.: contra audaciam fortissimus: Scriberis fortis, a hero, H.: manu, i. e. personally brave, N.: si fortes fueritis in eo, had proceeded with vigor: fugacibus, O.: Tractare serpentes, H.: aurum Spernere fortior, H.—Prov.: fortīs fortuna adiuvat, T.—Of things, strong, spirited, brave, bold, enduring, impetuous: senectus fortior: oculi, bold: animi impetus: ut paulo fortius factum, Cs.: facta, S.: opera, service, L.: fortior contra dolorem disciplina: fortissimae sententiae: oratio (opp. placida).—As subst n.: serae ad fortia vires (sc. facta), V.: fortem ad fortia misi, O.
    * * *
    forte, fortior -or -us, fortissimus -a -um ADJ
    strong, powerful, mighty, vigorous, firm, steadfast, courageous, brave, bold

    Latin-English dictionary > fortis

  • 5 impendeō (in-p-)

        impendeō (in-p-) —, —, ēre,    to hang over, overhang: ut (gladius) impenderet illius cervicibus: saxum Tantalo: iter difficile; mons altissimus inpendebat, commanded (it), Cs.—Fig., to be at hand, be near, be imminent, threaten, impend: quae vero impendebant, ea depellere: dum impendere Parthi videbantur: ea contentio quae impendet: vento impendente, V.: licet omnes in me terrores impendeant: quantum periculi consuli inpendeat, S.: quid sibi impenderet, suspicari: nobis necessitudo impendet, presses upon, S.: inparatum tanta te impendent mala, T.

    Latin-English dictionary > impendeō (in-p-)

  • 6 proximus or proxumus

        proximus or proxumus adj. sup.    [prope], the nearest, next: vicinus, next neighbor, T.: oppida, Cs.: mare, S.: iter in Galliam, most direct, Cs.: paries cum proximus ardet, adjoining, H.: ex proximo vicini fundo deiectus: Belgae proximi sunt Germanis, Cs.: Proxima Campano ponti villula, close, H.: ager qui proximus finem Megalopolitarum est, L.: dactylus proximus a postremo, next to the last: proximus a dominā, O.: regio ab eā (urbe), Cu.—As subst m.: ut proximi iacentibus insisterent, those nearest, Cs.: ab proximis impetrare, their nearest neighbors, Cs.—As subst n., the neighborhood, vicinity, nearest place: quom in proximo hic sit aegra, next door, T.: vastatis proximis Illyrici, adjoining districts, L.—Fig., in time, the previous, last, latest, most recent: optime proximo civili bello de re p. meritus: proximis superioribus diebus: bellum tanto maiore quam proximo conatu apparatum est (i. e. quam proximo anno), L.: censor qui proximus ante me fuerat.— The next, following, ensuing, coming: proximā nocte, on the next night, Cs.: silentio proximae noctis editum vocem, L.: in proxumum annum consulatum petere: in proximum (sc. diem), Cu.—In order or rank, the next: summa necessitudo videtur esse honestatis, huic proxima incolumitatis: prima volnera... Proxima, O.: Proximos illi tamen occupavit Pallas honores, H.: proximum est ergo, ut quaeramus, we must next inquire: proximum est, ut doceam, etc., the next point is.—In value or merit, the next, nearest, most like: ut id habendum sit eo proximum, quod sit optimum: non nasci homini optimum est, proximum autem, etc., next best: proxima Phoebi Versibus ille facit, V.: proximum vero est, Porsinnam dedisse, etc., nearest the truth, L.—In relationship, the nearest, next, closest, next of kin, most like: illi genere, T.: cognatione: propinquitate, N.; cf. Negabat illa se esse culpae proximam, i. e. guilty, Ph.—As subst m., a near relation, next of kin: quaesivit proximum, paene alterum filium: iniuriosi in proximos: responderunt proximi, Ph.— Most devoted, most faithful: in dis patriis repetendis proximus fuit.

    Latin-English dictionary > proximus or proxumus

  • 7 aurigo

    aurīgo, āvi, ātum, 1 ( aurīgor, āri, v. dep., Varr. ap. Non. p. 70, 17), v. n. [auriga], to be a charioteer or a contender in the chariot-race, to drive a chariot, to contend in the chariot-race.
    I.
    Lit. (post-Aug.;

    most freq. in Suet.),

    Plin. 33, 5, 27, § 90; Suet. Calig. 54; id. Ner. 24; 4; 22; 53; id. Calig. 18; id. Vit. 4; 17.—
    II.
    Trop., to rule, direct:

    quo natura aurigatur non necessitudo, Varr. ap. Non. l. l.: si (homines) nihil suā sponte faciunt, sed ducentibus stellis et aurigantibus,

    Gell. 14, 1, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > aurigo

  • 8 beneficium

    bĕnĕfĭcĭum (better than bĕnĭfĭcĭ-um), ii, n. [beneficus].
    I.
    A benefaction, kindness, favor, benefit, service, euergetêma (sunt qui ita distinguunt, quaedam beneficia esse, quaedam officia, quaedam ministeria. Beneficium esse, quod alienus det:

    alienus est, qui potuit sine reprehensione cessare: officium esse filii, uxoris et earum personarum, quas necessitudo suscitat et ferre opem jubet: ministerium esse servi, quem condicio sua eo loco posuit, ut nihil eorum, quae praestat, imputet superiori,

    Sen. Ben.3, 18, 1);—(in prose freq.; in poetry, for metrical reasons, only in play-writers; most freq. in Ter.).
    A.
    In gen.:

    nullum beneficium esse duco id, quod, quoi facias, non placet,

    Plaut. Trin. 3, 2, 12:

    beneficium accipere,

    Ter. Ad. 2, 3, 1:

    pro maleficio beneficium reddere,

    id. Phorm. 2, 2, 22:

    immemor beneficii,

    id. And. 1, 1, 17:

    cupio aliquos parere amicos beneficio meo,

    id. Eun. 1, 2, 69:

    beneficium verbis initum re comprobare,

    id. And. 5, 1, 5:

    nec enim si tuam ob causam cuiquam commodes, beneficium illud habendum est, sed feneratio,

    Cic. Fin. 2, 35, 117; id. Off. 2. 20, 70:

    beneficio adligari: beneficio victus esse,

    Cic. Planc. 33, 81; cf.:

    Jugurtham beneficiis vincere,

    Sall. J. 9, 3:

    collocare,

    Cic. Off. 1, 15, 49 al.; 2, 20, 69:

    dare,

    id. ib. 1, 15, 48; id. Fam. 13, 8, 3' deferre, id. Off. 1, 15, 49: conferre in aliquem, [p. 232] id. ib. 1, 14, 45: quia magna mihi debebat beneficia, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 1:

    in republicā multo praestat benefici quam malefici immemorem esse,

    Sall. J. 31, 28:

    senatus et populus Romanus benefici et injuriae memor esse solet,

    id. ib. 104, 5; Petr. 126, 4:

    in iis (hominibus) beneficio ac maleficio abstineri aecum censent,

    Liv. 5, 3, 8:

    immortali memoriā retinere beneficia,

    Nep. Att. 11, 5 al. —Of the favor of the people in giving their vote:

    quidquid hoc beneficio populi Romani atque hac potestate praetoriā possum,

    Cic. Imp. Pomp. 24, 69, and 71.—
    B.
    Esp.
    1.
    Beneficio, through favor, by the help, aid, support, mediation:

    beneficio tuo salvus,

    thanks to you, Cic. Fam. 11, 22, 1; 13, 35, 1:

    nostri consulatūs beneficio,

    by means of, id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 6:

    servari beneficio Caesaris,

    Vell. 2, 71, 1:

    hoc beneficio,

    by this means, Ter. Heaut. 2, 4, 14:

    sortium beneficio,

    by the lucky turn of, Caes. B. G. 1, 53 Herz.:

    longissimae aetatis,

    Quint. 3, 1, 9:

    ingenii,

    id. 2, 11, 2; 5, 10, 121:

    eloquentiae,

    Tac. Or. 8 al.; cf.: fortunae beneficium, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2.—
    (β).
    In gen., by the agency of:

    quod beneficio ejus contingit,

    Dig. 39, 2, 40, § 1:

    beneficio furis,

    ib. 47, 2, 46 pr.—
    2.
    Alicujus beneficii facere (habere, etc.), to make dependent on one ' s bounty or favor (post-Aug.):

    commeatus a senatu peti solitos benefici sui fecit,

    Suet. Claud. 23:

    ut munus imperii beneficii sui faceret,

    Just. 13, 4, 9; cf.:

    adeo quidem dominis servi beneficia possunt dare, ut ipsos saepe beneficii sui fecerint,

    Sen. Ben. 3, 18, 4:

    sed nihil habebimus nisi beneficii alieni?

    Quint. 10, 4, 6.—
    II.
    Transf. to political life.
    A.
    A distinction, support, favor, promotion (esp. freq. after the Aug. per.):

    coöptatio collegiorum ad populi beneficium transferebatur,

    Cic. Lael. 25, 96; id. Phil. 2, 36, 91:

    quibus omnia populi Romani beneficia dormientibus deferuntur,

    id. Verr. 2, 5, 70, § 180:

    in beneficiis ad aerarium delatus,

    among those recommended to favor, id. Arch. 5, 11 Halm. ad loc.; id. Fam. 7, 5, 3:

    cum suo magno beneficio esset,

    under great obligation to his recommendation, id. Phil. 8, 6 Wernsd.; Flor. 4, 2, 92; cf. Suet. Tit. 8.—So,
    2.
    Esp. freq. of military promotions (whence beneficiarius, q. v.):

    quod scribis de beneficiis, scito a me et tribunos militaris et praefectos... delatos esse,

    Cic. Fam. 5, 20, 7:

    ut tribuni militum... quae antea dictatorum et consulum ferme fuerant beneficia,

    Liv. 9, 30, 3:

    beneficia gratuita esse populi Romani,

    id. 45, 42, 11; Hirt. B. Afr. 54, 5:

    per beneficia Nymphidii,

    promoted, advanced through the favor of Nymphidius, Tac. H. 1, 25; 4, 48 Lips.:

    beneficii sui centuriones,

    i. e. his creatures, Suet. Tib. 12:

    Liber beneficiorum or Beneficium,

    the book in which the public lands that were bestowed were designated, Hyg. Limit. Const. p. 193 Goes.; Arcad. ib. p. 260.—So, SERVVS. A. COMMENTARIIS. BENEFICIORVM., Inscr. Grut. 578, 1.—
    B.
    A privilege, right (post-Aug.):

    anulorum,

    Dig. 48, 7, 42:

    religionis,

    ib. 3, 3, 18:

    militaris,

    ib. 29, 1, 3.—Hence, liberorum, a release from the office of judge, received in consequence of having a certain number of children, Suet. Claud. 15; Dig. 49, 8, 1, § 2.—
    C.
    Personified, as a god:

    duos omnino (deos credere), Poenam et Beneficium,

    Plin. 2, 7, 5, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > beneficium

  • 9 benificium

    bĕnĕfĭcĭum (better than bĕnĭfĭcĭ-um), ii, n. [beneficus].
    I.
    A benefaction, kindness, favor, benefit, service, euergetêma (sunt qui ita distinguunt, quaedam beneficia esse, quaedam officia, quaedam ministeria. Beneficium esse, quod alienus det:

    alienus est, qui potuit sine reprehensione cessare: officium esse filii, uxoris et earum personarum, quas necessitudo suscitat et ferre opem jubet: ministerium esse servi, quem condicio sua eo loco posuit, ut nihil eorum, quae praestat, imputet superiori,

    Sen. Ben.3, 18, 1);—(in prose freq.; in poetry, for metrical reasons, only in play-writers; most freq. in Ter.).
    A.
    In gen.:

    nullum beneficium esse duco id, quod, quoi facias, non placet,

    Plaut. Trin. 3, 2, 12:

    beneficium accipere,

    Ter. Ad. 2, 3, 1:

    pro maleficio beneficium reddere,

    id. Phorm. 2, 2, 22:

    immemor beneficii,

    id. And. 1, 1, 17:

    cupio aliquos parere amicos beneficio meo,

    id. Eun. 1, 2, 69:

    beneficium verbis initum re comprobare,

    id. And. 5, 1, 5:

    nec enim si tuam ob causam cuiquam commodes, beneficium illud habendum est, sed feneratio,

    Cic. Fin. 2, 35, 117; id. Off. 2. 20, 70:

    beneficio adligari: beneficio victus esse,

    Cic. Planc. 33, 81; cf.:

    Jugurtham beneficiis vincere,

    Sall. J. 9, 3:

    collocare,

    Cic. Off. 1, 15, 49 al.; 2, 20, 69:

    dare,

    id. ib. 1, 15, 48; id. Fam. 13, 8, 3' deferre, id. Off. 1, 15, 49: conferre in aliquem, [p. 232] id. ib. 1, 14, 45: quia magna mihi debebat beneficia, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 1:

    in republicā multo praestat benefici quam malefici immemorem esse,

    Sall. J. 31, 28:

    senatus et populus Romanus benefici et injuriae memor esse solet,

    id. ib. 104, 5; Petr. 126, 4:

    in iis (hominibus) beneficio ac maleficio abstineri aecum censent,

    Liv. 5, 3, 8:

    immortali memoriā retinere beneficia,

    Nep. Att. 11, 5 al. —Of the favor of the people in giving their vote:

    quidquid hoc beneficio populi Romani atque hac potestate praetoriā possum,

    Cic. Imp. Pomp. 24, 69, and 71.—
    B.
    Esp.
    1.
    Beneficio, through favor, by the help, aid, support, mediation:

    beneficio tuo salvus,

    thanks to you, Cic. Fam. 11, 22, 1; 13, 35, 1:

    nostri consulatūs beneficio,

    by means of, id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 6:

    servari beneficio Caesaris,

    Vell. 2, 71, 1:

    hoc beneficio,

    by this means, Ter. Heaut. 2, 4, 14:

    sortium beneficio,

    by the lucky turn of, Caes. B. G. 1, 53 Herz.:

    longissimae aetatis,

    Quint. 3, 1, 9:

    ingenii,

    id. 2, 11, 2; 5, 10, 121:

    eloquentiae,

    Tac. Or. 8 al.; cf.: fortunae beneficium, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2.—
    (β).
    In gen., by the agency of:

    quod beneficio ejus contingit,

    Dig. 39, 2, 40, § 1:

    beneficio furis,

    ib. 47, 2, 46 pr.—
    2.
    Alicujus beneficii facere (habere, etc.), to make dependent on one ' s bounty or favor (post-Aug.):

    commeatus a senatu peti solitos benefici sui fecit,

    Suet. Claud. 23:

    ut munus imperii beneficii sui faceret,

    Just. 13, 4, 9; cf.:

    adeo quidem dominis servi beneficia possunt dare, ut ipsos saepe beneficii sui fecerint,

    Sen. Ben. 3, 18, 4:

    sed nihil habebimus nisi beneficii alieni?

    Quint. 10, 4, 6.—
    II.
    Transf. to political life.
    A.
    A distinction, support, favor, promotion (esp. freq. after the Aug. per.):

    coöptatio collegiorum ad populi beneficium transferebatur,

    Cic. Lael. 25, 96; id. Phil. 2, 36, 91:

    quibus omnia populi Romani beneficia dormientibus deferuntur,

    id. Verr. 2, 5, 70, § 180:

    in beneficiis ad aerarium delatus,

    among those recommended to favor, id. Arch. 5, 11 Halm. ad loc.; id. Fam. 7, 5, 3:

    cum suo magno beneficio esset,

    under great obligation to his recommendation, id. Phil. 8, 6 Wernsd.; Flor. 4, 2, 92; cf. Suet. Tit. 8.—So,
    2.
    Esp. freq. of military promotions (whence beneficiarius, q. v.):

    quod scribis de beneficiis, scito a me et tribunos militaris et praefectos... delatos esse,

    Cic. Fam. 5, 20, 7:

    ut tribuni militum... quae antea dictatorum et consulum ferme fuerant beneficia,

    Liv. 9, 30, 3:

    beneficia gratuita esse populi Romani,

    id. 45, 42, 11; Hirt. B. Afr. 54, 5:

    per beneficia Nymphidii,

    promoted, advanced through the favor of Nymphidius, Tac. H. 1, 25; 4, 48 Lips.:

    beneficii sui centuriones,

    i. e. his creatures, Suet. Tib. 12:

    Liber beneficiorum or Beneficium,

    the book in which the public lands that were bestowed were designated, Hyg. Limit. Const. p. 193 Goes.; Arcad. ib. p. 260.—So, SERVVS. A. COMMENTARIIS. BENEFICIORVM., Inscr. Grut. 578, 1.—
    B.
    A privilege, right (post-Aug.):

    anulorum,

    Dig. 48, 7, 42:

    religionis,

    ib. 3, 3, 18:

    militaris,

    ib. 29, 1, 3.—Hence, liberorum, a release from the office of judge, received in consequence of having a certain number of children, Suet. Claud. 15; Dig. 49, 8, 1, § 2.—
    C.
    Personified, as a god:

    duos omnino (deos credere), Poenam et Beneficium,

    Plin. 2, 7, 5, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > benificium

  • 10 cognatio

    cognātĭo, ōnis, f. [cognatus].
    I.
    Lit., blood relationship, kindred, connection by birth.
    A.
    Of men.
    1.
    Absol.: societas... quae nata a primo satu... serpit sensim foras, cognationibus primum, tum adfinitatibus, [p. 361] deinde amicitiis, post vicinitatibus, tum civibus, Cic. Fin. 5, 23, 65:

    frater noster cognatione patruelis,

    id. ib. 5, 1, 1:

    ut quisque te maxime cognatione, adfinitate, necessitudine aliquā attingebat,

    id. Verr. 2, 2, 10, § 27:

    cognationem commemorare,

    id. ib. 2, 2, 26, §

    64: cognationis jura inpetrare,

    Plin. Pan. 37, 3: propinqua, a near or close relationship:

    cujus gloriae faveo propter propinquam cognationem,

    Cic. Lig. 3, 8:

    Barcina, propinquā cognatione Hannibali junctus,

    Liv. 23, 41, 2; cf. id. 6, 39, 4 (infra 2); Nep. praef. 7; Suet. Ner. 3; Curt. 5, 3, 12; 6, 11, 20;

    for which: artissimā cognatione alicui junctum esse,

    Just. 5, 6, 4: longa or longinqua, a distant relationship:

    longā quidem cognatione stirpi regiae adnexus,

    Curt. 4, 1, 19:

    Alexandrum etiam longinquā cognatione contingere,

    id. 10, 10, 19. —
    2.
    With cum:

    dicere, sibi cum eo amicitiam cognationemque esse,

    Cic. Verr. 2, 2, 26, § 64:

    nulla tibi cum isto cognatio, nulla necessitudo,

    id. ib. 2, 5, 68, § 176; cf. id. ib. 2, 4, 33, §

    72: agere mecum per cognationem quae mihi secum esset,

    id. Att. 12, 49, 1.—
    3.
    With gen. pers.:

    deorum cognationem agnoscerem non invitus ( = cum dis),

    Cic. N. D. 1, 32, 91; cf.:

    deorum cognatione teneri,

    id. Div. 1, 30, 64:

    dictatorem propinquā cognatione Licini se apud patres excusare solitum,

    Liv. 6, 39, 4:

    Alexandro cognatio Bubaris non Darei tantum temporibus pacem praestitit,

    Just. 7, 4, 1; 12, 3, 1.—
    B.
    Of animals:

    equorum,

    Plin. 8, 42, 64, § 157:

    caprarum,

    id. 8, 50, 76, § 203.—
    C.
    Of plants:

    arborum,

    Plin. 16, 12, 23, § 61:

    caeparum,

    id. 19, 6, 33, § 108:

    papyri cum calamis,

    id. 16, 36, 64, § 157.—
    II.
    Transf., concr., kindred, relations, persons, allied by descent:

    homo summae potentiae et magnae cognationis,

    Caes. B. G. 7, 32:

    hoc commune dedecus familiae, cognationis, nominis,

    Cic. Clu. 6, 16: cum tibi tota cognatio sarraco advehatur, id. ap. Quint. 8, 3, 21.—
    III.
    Trop.
    A.
    In gen., relationship, association, intimate or natural connection, agreement, kindred, resemblance, affinity (freq. and class.):

    quibus (poëtis) est maxima cognatio cum oratoribus,

    Cic. de Or. 3, 7, 27; id. Ac. 2, 36, 115:

    cognatio studiorum et artium,

    id. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:

    omnes artes... quasi cognatione quādam inter se continentur,

    id. Arch. 1, 2:

    numerus... nec habebat aliquam necessitudinem aut cognationem cum oratione,

    id. Or. 56, 187:

    numquam sibi cognationem cum praediis esse existimavit suis,

    id. Sull. 20, 59:

    an potest cognatio propior ulla esse quam patriae?

    id. Phil. 5, 2, 6:

    cum rerum naturā,

    id. Div. 2, 14, 33:

    rerum duarum,

    subjects, Quint. 9, 2, 105:

    dierum ac noctium,

    Plin. 6, 33, 39, § 211:

    quid in litteris proprium, quid commune, quae cum quibus cognatio,

    Quint. 1, 4, 12; 1, 10, 36:

    huic (napthae) magna cognatio ignium,

    Plin. 2, 105, 109, § 235.—
    B.
    Transf., concr., of works of art:

    Pamphili cognatio et proelium ad Phliuntem ac victoria Atheniensium,

    the allied commanders painted by Pamphilus, Plin. 35, 10, 36, § 76; 35, 11, 40, § 136.

    Lewis & Short latin dictionary > cognatio

  • 11 familiaritas

    fămĭlĭārĭtas, ātis, f. [familiaris, II. B. I.], familiarity, intimacy, familiar intercourse, friendship, intimate acquaintance.
    I.
    Prop. (freq. and class.; in sing. and plur.;

    syn.: amicitia, necessitudo, notitia): familiaritas tanta nullo cum hospite... ut nihil sit familiaritate nostra conjunctius,

    Cic. Fam. 13, 19, 1; cf.:

    cum Antipatro Derbete mihi... summa familiaritas intercedit,

    id. ib. 13, 73, 2:

    cum P. Terentio Hispone mihi summa familiaritas consuetudoque est,

    id. ib. 13, 65, 1:

    viri boni... familiaritate conjuncti,

    id. Off. 1, 17, 55:

    memorabilis C. Laelii et P. Scipionis,

    id. Lael. 1, 4:

    digna mihi res nostrā familiaritate visa est,

    id. ib.: Verginii familiaritate delector, id. ib. 27, 101:

    familiaritatem consuetudo affert,

    id. Deiot. 14, 39:

    in alicujus familiaritatem venire,

    id. Fam. 7, 15, 2:

    in familiaritatem intrare penitus,

    id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:

    se insinuare,

    id. Caecin. 5, 13:

    sese dare,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 169:

    recipere aliquem,

    id. Phil. 2, 32, 78:

    ad ali cujus familiaritatem se applicare,

    id. Clu. 16, 46:

    versatus in intima familiaritate hominis potentissimi,

    id. Balb. 26, 58:

    aliquem familiaritate devincire,

    id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 4 et saep.—In plur.:

    consuetudines et familiaritates,

    Cic. Off. 1, 17, 53:

    inveteratas familiaritates exstinguere (opp.: odia sempiterna),

    id. Lael. 10, 35:

    jam a sapientium familiaritatibus ad vulgares amicitias oratio nostra delabitur,

    id. ib. 21, 76.—
    II.
    Transf., in plur. concr. for familiares, intimate acquaintances, friends:

    omnes amicitias et familiaritates intra breve tempus afflixit,

    Suet. Tib. 51 fin. —In sing.:

    e praecipua familiaritate Neronis,

    Tac. A. 15, 50.

    Lewis & Short latin dictionary > familiaritas

  • 12 heus!

    heus! interj. Used in calling attention, ho! ho there! hark! holloa! heus, reclude:

    heus, Tranio, etiamne aperis?... heus vos, pueri, quid istic agitis?

    Plaut. Most. 4, 2, 28 sq.; cf.:

    Syre, Syre inquam, heus, heus Syre,

    Ter. Heaut. 2, 3, 107; so,

    heus, heus,

    id. Eun. 2, 3, 45; 3, 3, 24; id. Ad. 4, 4, 17:

    heus, Phaedrome, exi, exi, exi, inquam ocius,

    Plaut. Curc. 2, 2, 26; cf.:

    heus, Staphyla, prodi,

    id. Aul. 2, 6, 1:

    heus, Strobile, sequere propere me,

    id. ib. 2, 2, 86:

    heus, ecquis hic est?

    holloa there, id. Amph. 4, 1, 12; id. Bacch. 4, 1, 10; id. Most. 4, 2, 19; cf.:

    heus, ubi estis?

    id. Capt. 4, 2, 50:

    heus, audin' quid ait?

    id. ib. 3, 4, 60:

    et heus, jube illos illinc amabo abscedere,

    id. Most. 2, 2, 36:

    heus age, responde,

    Pers. 2, 17:

    heus bone, tu palles,

    id. 3, 94:

    heus, etiam mensas consumimus?

    Verg. A. 7, 116:

    heus tu, te volo,

    Plaut. Curc. 3, 21; cf. id. ib. 1, 3, 29:

    heus tu, Rufio, cave sis mentiaris,

    Cic. Mil. 22, 60:

    heus tu,

    Plaut. Curc. 4, 2, 30; 5, 3, 8; id. Cas. 4, 4, 15; Ter. Eun. 1, 2, 22; 3, 5, 46; id. Phorm. 2, 3, 51; Hor. S. 1, 3, 21:

    heus vos,

    Plaut. Casin. 2, 2, 2; id. Most. 4, 2, 72; id. Pers. 5, 2, 63: Ch. Atque heus tu. Ni. Quid vis? Plaut. Bacch. 2, 3, 93: Ph. Sed heus tu. Pa. Quid vis? Ter. Eun. 2, 1, 11:

    sed heus tu,

    id. ib. 3, 1, 44; id. Heaut. 2, 3, 128; Cic. Att. 1, 16, 13; 15, 11, 4; id. Fam. 7, 11, 2.—Heus always begins a clause, except sometimes in Terence:

    omnium rerum heus necessitudo est,

    Ter. Eun. 2, 2, 45.

    Lewis & Short latin dictionary > heus!

  • 13 necessaria

    nĕcessārĭus, a, um, adj. ( comp. necessarior, Tert. Patient. 11; id. Test. Anim. 4 al.) [necesse], unavoidable, inevitable, indispensable, needful, requisite, necessary: necessarium ait esse Opilius Aurelius, in quo non sit cessandum, aut sine quo vivi non [p. 1195] possit: aut sine quo non bene vivatur: aut quod non possit prohiberi, quin fiat, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.
    I.
    Lit.:

    necessarius et fatalis, opp. voluntarius,

    Cic. Phil. 10, 9, 9; cf.: id quod imperatur necessarium;

    illud, quod permittitur, voluntarium est,

    id. Inv. 2, 49, 145:

    necessaria conclusio,

    id. Top. 16, 60:

    leges fatales et necessariae,

    id. Univ. 12:

    omnia quae sint ad vivendum necessaria,

    id. Off. 1, 4, 11:

    senatori necessarium est, nōsse rem publicam,

    id. Leg. 3, 18, 41.—So without dat., = necesse est:

    ne tam necessarium quidem est male meritis quam optime referre quod debeas,

    id. post Red. ad Quir. 9, 22:

    castra ponere necessarium visum est,

    Liv. 21, 58, 6; Plin. Ep. 10, 37, 3; Gai. Inst. 3, 216:

    necessariā re coactus,

    by necessity, Caes. B. C. 1, 40: quod tam necessario tempore ab iis non sublevetur, time of need or necessity, id. B. G. 1, 16:

    cum longius necessario procederent,

    farther than was necessary, too far, id. ib. 7, 16:

    res magis necessariae,

    Cic. Inv. 2, 49, 145:

    res maxime necessaria,

    id. Fam. 2, 6, 2:

    necessarior medela,

    Tert. Patient. 11:

    necessarior sententia,

    id. Test. Anim. 4:

    necessariores operas,

    id. Cult. Tem. 1, 5; id. Res. Carn. 31:

    aliquid necessarius,

    id. Carn. Christ. 7 med.Subst.: nĕcessārĭa, ōrum, n., the necessaries of life:

    Persae armis positis ad necessaria ex proximo vico ferenda discurrunt,

    Curt. 5, 12, 6:

    plebes sic adcensa uti... sua necessaria post illius honorem ducerent,

    Sall. J. 73, 6; Front. Strat. 3, 14, 4.—
    * B.
    In partic.:

    necessariae partes,

    the private parts, Gai. Inst. 3, § 193.—
    II.
    Transf., connected with another by natural or moral ties (of blood, friendship, clientship), belonging, related, connected, bound.
    (α).
    Adj.: cum utrique sis maxime necessarius, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 7, A: victoria hominis necessarii, of a friend, Mat. ap. Cic. Fam. 11, 28, 2; so,

    homo,

    of a father-in-law, Nep. Dat. 6:

    ut a latronibus redimeret necessarias mulieri personas,

    Dig. 24, 3, 21: necessarius heres = suus heres, the natural heir, who was in the potestas of the deceased (opp. to heres extraneus), Gai. Inst. 2, 37; 3, 153; 156; Dig. 38, 16, 1.—
    (β).
    Subst.: nĕcessārĭus, i, m., a relation, relative, kinsman, connection, friend, client, patron (cf. necessitudo, II.; syn.: familiaris, intimus): necessarii sunt, ut Gallus Aelius ait, qui aut cognati aut affines sunt, in quos necessaria officia conferuntur praeter ceteros, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.; necessarius angustus, a very near relative, Fragm. Jur. Civ. p. 86 Mai.:

    L. Torquatus meus familiaris ac necessarius,

    Cic. Sull. 1, 2:

    in iis necessariis, qui tibi a patre relicti sunt, me tibi esse vel conjunctissimum,

    id. Fam. 13, 29, 1: nĕcessārĭa, ae, f., a female relative or friend:

    virgo Vestalis hujus propinqua et necessaria,

    id. Mur. 35, 73:

    Cerelliae, necessariae meae, rem commendavi tibi,

    id. Fam. 13, 72, 1.—Hence, adv.
    1.
    nĕcessārĭē (rare), unavoidably, necessarily:

    necessarie demonstrari,

    Cic. Inv. 1, 29, 44:

    comparato cibo,

    Val. Max. 7, 6, 3.—
    2.
    nĕcessārĭō (the most usual form):

    necessario reviviscere,

    Cic. Fam. 6, 10, 5:

    quibuscum vivo necessario,

    id. ib. 5, 21, 1:

    quod necessario rem Caesari enuntiārit,

    Caes. B. G. 1, 17:

    copias parat,

    Sall. J. 21, 1; Quint. 10, 1, 29; 5, 10, 80; Lact. 2, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > necessaria

  • 14 necessarius

    nĕcessārĭus, a, um, adj. ( comp. necessarior, Tert. Patient. 11; id. Test. Anim. 4 al.) [necesse], unavoidable, inevitable, indispensable, needful, requisite, necessary: necessarium ait esse Opilius Aurelius, in quo non sit cessandum, aut sine quo vivi non [p. 1195] possit: aut sine quo non bene vivatur: aut quod non possit prohiberi, quin fiat, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.
    I.
    Lit.:

    necessarius et fatalis, opp. voluntarius,

    Cic. Phil. 10, 9, 9; cf.: id quod imperatur necessarium;

    illud, quod permittitur, voluntarium est,

    id. Inv. 2, 49, 145:

    necessaria conclusio,

    id. Top. 16, 60:

    leges fatales et necessariae,

    id. Univ. 12:

    omnia quae sint ad vivendum necessaria,

    id. Off. 1, 4, 11:

    senatori necessarium est, nōsse rem publicam,

    id. Leg. 3, 18, 41.—So without dat., = necesse est:

    ne tam necessarium quidem est male meritis quam optime referre quod debeas,

    id. post Red. ad Quir. 9, 22:

    castra ponere necessarium visum est,

    Liv. 21, 58, 6; Plin. Ep. 10, 37, 3; Gai. Inst. 3, 216:

    necessariā re coactus,

    by necessity, Caes. B. C. 1, 40: quod tam necessario tempore ab iis non sublevetur, time of need or necessity, id. B. G. 1, 16:

    cum longius necessario procederent,

    farther than was necessary, too far, id. ib. 7, 16:

    res magis necessariae,

    Cic. Inv. 2, 49, 145:

    res maxime necessaria,

    id. Fam. 2, 6, 2:

    necessarior medela,

    Tert. Patient. 11:

    necessarior sententia,

    id. Test. Anim. 4:

    necessariores operas,

    id. Cult. Tem. 1, 5; id. Res. Carn. 31:

    aliquid necessarius,

    id. Carn. Christ. 7 med.Subst.: nĕcessārĭa, ōrum, n., the necessaries of life:

    Persae armis positis ad necessaria ex proximo vico ferenda discurrunt,

    Curt. 5, 12, 6:

    plebes sic adcensa uti... sua necessaria post illius honorem ducerent,

    Sall. J. 73, 6; Front. Strat. 3, 14, 4.—
    * B.
    In partic.:

    necessariae partes,

    the private parts, Gai. Inst. 3, § 193.—
    II.
    Transf., connected with another by natural or moral ties (of blood, friendship, clientship), belonging, related, connected, bound.
    (α).
    Adj.: cum utrique sis maxime necessarius, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 7, A: victoria hominis necessarii, of a friend, Mat. ap. Cic. Fam. 11, 28, 2; so,

    homo,

    of a father-in-law, Nep. Dat. 6:

    ut a latronibus redimeret necessarias mulieri personas,

    Dig. 24, 3, 21: necessarius heres = suus heres, the natural heir, who was in the potestas of the deceased (opp. to heres extraneus), Gai. Inst. 2, 37; 3, 153; 156; Dig. 38, 16, 1.—
    (β).
    Subst.: nĕcessārĭus, i, m., a relation, relative, kinsman, connection, friend, client, patron (cf. necessitudo, II.; syn.: familiaris, intimus): necessarii sunt, ut Gallus Aelius ait, qui aut cognati aut affines sunt, in quos necessaria officia conferuntur praeter ceteros, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.; necessarius angustus, a very near relative, Fragm. Jur. Civ. p. 86 Mai.:

    L. Torquatus meus familiaris ac necessarius,

    Cic. Sull. 1, 2:

    in iis necessariis, qui tibi a patre relicti sunt, me tibi esse vel conjunctissimum,

    id. Fam. 13, 29, 1: nĕcessārĭa, ae, f., a female relative or friend:

    virgo Vestalis hujus propinqua et necessaria,

    id. Mur. 35, 73:

    Cerelliae, necessariae meae, rem commendavi tibi,

    id. Fam. 13, 72, 1.—Hence, adv.
    1.
    nĕcessārĭē (rare), unavoidably, necessarily:

    necessarie demonstrari,

    Cic. Inv. 1, 29, 44:

    comparato cibo,

    Val. Max. 7, 6, 3.—
    2.
    nĕcessārĭō (the most usual form):

    necessario reviviscere,

    Cic. Fam. 6, 10, 5:

    quibuscum vivo necessario,

    id. ib. 5, 21, 1:

    quod necessario rem Caesari enuntiārit,

    Caes. B. G. 1, 17:

    copias parat,

    Sall. J. 21, 1; Quint. 10, 1, 29; 5, 10, 80; Lact. 2, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > necessarius

  • 15 necessitas

    nĕcessĭtas, ātis ( gen. plur. -ātium, Caes. B. G. 7, 89, 1), f. [necesse], unavoidableness, inevitableness, necessity, compulsion, force, exigency.
    I.
    Lit.: hinc exsistit illa fatalis necessitas, quam heimarmenên dicitis, ut, quidquid accidat, id ex aeternā veritate, causarumque continuatione fluxisse dicatis, Cic. N. D. 1, 20, 55:

    ut, etiam si naturā tales (i. e. feroces) non sint, necessitate esse coguntur,

    by the compulsion of circumstances, id. Fam. 4, 9, 3:

    tempori cedere, id est necessitati parere, semper sapientis est habitum,

    id. ib. 4, 9, 2:

    veniam necessitati dare,

    id. Off. 2, 16, 56:

    necessitatem alicui afferre,

    id. Phil. 10, 1, 2. necessitas mihi obvenit alicujus rei, id. Off. 2, 21, 74:

    ex necessitate aliquid facere,

    Tac. H. 3, 62:

    ac nescio an majores necessitates vobis, quam captivis vestris, fortuna circumdederit,

    Liv. 21, 43:

    extrema necessitas,

    i. e. death, Sall. H. 1, 41, 15 Dietsch; Tac. A. 15, 61; id. H. 1, 72:

    necessitate me, mala ut fiam, facis,

    Plaut. Pers. 3, 1, 54.—Prov.:

    facere de necessitate virtutem,

    to make a virtue of necessity, Hier. in Ruf. 3, n. 2; id. Ep. 54, n. 6:

    quam cum pecuniam profudisset, et sibi nihil non modo ad cupiditates suas, sed ne ad necessitatem quidem reliquisset,

    Cic. Clu. 25, 68.—
    II.
    Transf.
    A.
    Fate, destiny, a law of nature:

    signorum ortus et obitus... quadam ex necessitate semper eodem modo fiunt,

    Cic. Inv. 1, 34, 59:

    humana consilia divina necessitate esse superata,

    id. Lig. 6, 17:

    ut vita, quae necessitati deberetur,

    id. Sest. 21, 47:

    ut id fatum vim necessitatis adferret,

    id. Fat. 17, 39:

    et vis omnium rerum,

    id. ib. 20, 48:

    fati,

    Liv. 1, 42.—
    B.
    In plur. concr., necessaries, necessary things, necessary expenses:

    reliquis autem tribus virtutibus necessitates propositae sunt ad eas res parandas, quibus actio vitae continetur,

    Cic. Off. 1, 5, 17:

    vitae necessitatibus servire,

    id. Div. 1, 49, 110:

    suarum necessitatum causa,

    wants, interests, Caes. B. G. 7, 89:

    publicae necessitates,

    Liv. 23, 48, 10:

    necessitates ac largitiones,

    Tac. A. 1, 11.—
    C.
    Necessity, need, want (mostly post-Aug.):

    famem et ceteras necessitates tantopere tolerabant, ut, etc.,

    Suet. Caes. 68; id. Tib. 47:

    quod pro honore acceptum etiam necessitatibus subvenit,

    Tac. G. 15:

    neque enim necessitatibus tantummodo nostris provisum est, usque in delicias amamur,

    Sen. Ben. 4, 5, 1; cf.:

    sustinere necessitates aliorum,

    Liv. 6, 15, 9.—
    D.
    For necessitudo, connection, relationship, friendship:

    si nostram necessitatem familiaritatemque violāsset,

    Cic. Sull. 1, 2:

    magnam necessitatem possidet paternus maternusque sanguis,

    bond of affection, intimacy, id. Rosc. Am. 24, 66: equidem mihi videor pro nostrā necessitate non labore defuisse, Caes. ap. Gell. 13, 3, 5 (cited ap. Non. 354, 11).—
    E.
    Personified: Necessitas, the goddess of necessity, the Gr. Anankê:

    te semper anteit saeva Necessitas,

    Hor. C. 1, 35, 17; cf. Macr. S. 1, 19; and v. clavus.

    Lewis & Short latin dictionary > necessitas

  • 16 officium

    offĭcĭum, ii, n. [for opificium, opus and facio], qs. that which one does for another, a service, whether of free will or of (external or moral) necessity (class.; cf.: studium, beneficium, meritum, munus).
    I.
    A voluntary service, a kindness, favor, courtesy, rendered to one whose claim to it is recognized;

    while beneficium is a service rendered where there is no claim: officium esse filii, uxoris, earum personarum, quas necessitudo suscitat et ferre opem jubet,

    Sen. Ben. 3, 18, 1.
    A.
    In gen.:

    altera sententia est, quae definit amicitiam paribus officiis ac voluntatibus,

    Cic. Lael. 16, 58:

    odiosum sane genus hominum officia exprobrantium,

    id. ib. 20, 71:

    nihil est vicissitudine studiorum officiorumque jucundius,

    id. ib. 14, 49: filicem cum officio vicini decidere, so as to do him a service, Col. 2, 14, 6:

    summo officio praeditus homo,

    exceedingly obliging, Cic. Verr. 2, 1, 51, § 135. —
    B.
    In partic.
    1.
    A ceremonial observance, ceremony, attendance (on a festive or solemn occasion;

    mostly post-Aug.): officio togae virilis interfui,

    Plin. Ep. 1, 9, 2:

    sine solenni officio,

    Suet. Claud. 2:

    per sollenne nuptiarum celeberrimo officio deductum ad se,

    id. Ner. 28; cf. id. Claud. 26:

    ad officium venire,

    id. Calig. 25:

    relicto statim novorum consulum officio,

    id. Caes. 50:

    in officio salutationis,

    id. Aug. 27:

    vitans praeter navigantium officia,

    id. Tib. 12:

    officia prosequentium,

    id. Caes. 71:

    quod supremis in matrem officiis defuisset,

    at the payment of the last offices, at the funeral, Tac. A. 5, 2:

    officium cras Primo sole mihi peragendum in valle Quirini,

    a ceremonial visit, Juv. 2, 133 sq.; 3, 239.—
    2.
    In mal. part., compliance, favor, Prop. 3, 15, 24; Ov. Am. 1, 10, 46; 3, 7, 24; cf.

    virile,

    Theod. Prisc. 2, 11:

    puerile,

    Plaut. Cist. 4, 1, 5; Petr. 140.—
    II.
    In gen., an obligatory service, an obligation, duty, function, part, office (so most freq. in prose and poetry of all periods):

    nulla vitae pars neque publicis neque privatis neque forensibus neque domesticis in rebus, neque si tecum agas quid, neque, si cum altero contrahas, vacare oflicio potest: in eoque et colendo sita vitae est honestas omnis et in neglegendo turpitudo, etc.,

    Cic. Off. 1, 2, 4 sq.: perfectum officium rectum opinor vocemus, quod Graeci katorthôma: hoc autem commune kathêkon vocant, id. ib. 1, 3, 8;

    an id doles, quia illi suum officium non colunt, quom tu tuum facis?

    Plaut. Stich. 1, 1, 34; id. ib. 1, 1, 39; id. Pers. 4, 4, 66:

    meminisse officium suum,

    to remember one's duty, id. Trin. 3, 2, 71.—Also, subject., a sense of duty:

    si quis aegre ferat nihil in se esse virtutis, nihil officii, etc.,

    Cic. Tusc. 4, 28, 61:

    quicquid in eum judicii officiique contuleris,

    id. Fam. 10, 1 fin.:

    intellegere, utrum apud eos pudor atque officium an timor valeret,

    Caes. B. G. 1, 40, 14:

    suum facere,

    to do one's duty, Ter. Ad. 1, 1, 44:

    omnibus officiis amicitiae servatis,

    observe all the obligations of friendship, Cic. Fam. 5, 17, 3:

    exsequi,

    id. Att. 3, 15, 4:

    fungi officio,

    id. Fam. 3, 8, 3:

    satisfacere officio,

    to perform, id. Div. in Caecil. 14, 47:

    officium suum deserere,

    to disregard one's duty, not perform it, id. Off. 1, 9, 28:

    discedere ab officio,

    id. ib. 1, 10, 32:

    deesse officio suo,

    id. Fam. 7, 3, 1:

    officii duxit,

    considered it his duty, Suet. Tib. 11.—Of animals:

    canes funguntur officiis luporum,

    act the part of, Auct. Her. 4, 34, 46.—Of things:

    neque pes neque mens satis suum officium facit,

    Ter. Eun. 4, 5, 3: officium corporis, the function or property of a body, Lucr. 1, 336 and 362.—
    B.
    In partic.
    1.
    Lit., an official duty, a service, employment, business (class.):

    toti officio maritimo M. Bibulus praepositus cuncta administrabat,

    naval service, Caes. B. C. 3, 5 fin.; 3, 8:

    celeriter equitatus ad cotidianum itineris officium revertitur,

    id. ib. 1, 80:

    confecto legationis officio,

    id. ib. 3, 103:

    destringor officio,

    Plin. Ep. 7, 15, 1:

    officium (scribae),

    Nep. Eum. 1, 5.—
    2.
    Transf., an office, appointment (post-Aug.).
    a.
    Laboriosissimum et maximum, office, Plin. Pan. 91:

    nova officia excogitavit,

    Suet. Aug. 37; cf.:

    novum officium instituit a voluptatibus,

    id. Tib. 42:

    obligationes, quae non propriis viribus consistunt, neque officio judicis, neque praetoris imperio neque legis potestate confirmantur,

    Dig. 44, 7, 27:

    qui ex officio pro aliis interveniunt,

    by virtue of their office, ib. 21, 1, 31, § 14:

    ministerii,

    Vulg. Exod. 28, 35:

    sacerdotum,

    id. Num. 7, 8.—
    b.
    Transf., in concr.
    (α).
    The officials or attendants on a magistrate = officialium corpus (post-class.):

    sub praetextu adventus officiorum vel militum,

    Dig. 1, 18, 6; 21, 2, 74:

    deponere aliquid apud officium,

    ib. 2, 4. 17: officia palatina, officers at the imperial court, Treb. Poll. Gall. 17, 8.—
    (β).
    An office or court of a magistrate:

    ipse me Regulus convenit in praetoris officio,

    Plin. Ep. 1, 5, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > officium

  • 17 propior

    prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].
    I.
    Comp., nearer, nigher.
    A.
    Lit., of place:

    portus propior,

    Verg. A. 3, 530:

    tumulus,

    Liv. 22, 24:

    ut propior patriae sit fuga nostra,

    Ov. P. 1, 2, 130:

    domus,

    Sall. H. 2, 40 Dietsch:

    cum propior caliginis aër Ater init oculos,

    Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:

    propior montem suos collocat,

    Sall. J. 49, 1:

    propior hostem,

    Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:

    quisquis ab igne propior stetit,

    Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:

    propior timeri,

    Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:

    propiora fluminis,

    Tac. H. 5, 16:

    tenere,

    Verg. A. 5, 168.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, nearer, later, more recent:

    veniunt inde ad propiora,

    Cic. Tusc. 1, 48, 116:

    venio ad propiorem (epistulam),

    id. Att. 15, 3, 2:

    propior puero quam juveni,

    Vell. 2, 53, 1:

    septimus octavo jam propior annus,

    Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:

    mors,

    Tib. 2, 3, 42:

    propiore aut longiore tempore aliquid facere,

    Dig. 23, 4, 17.—
    2.
    Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:

    quibus propior P. Quintio nemo est,

    Cic. Quint. 31, 97:

    ille gradu propior sanguinis,

    Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:

    amicus,

    Hor. Ep. 1, 9, 5.—
    3.
    Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:

    quae sceleri propiora sunt, quam religioni,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    tauro,

    Verg. G. 3, 57:

    vero est propius,

    more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:

    scribere Sermoni propiora,

    Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):

    propius est fidem,

    is more credible, Liv. 4, 17:

    quod tamen vitium propius virtutem erat,

    Sall. C. 11, 1.—
    4.
    Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:

    hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,

    my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:

    propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,

    Cic. Off. 3, 17, 69:

    sua sibi propiora pericula esse, quam mea,

    id. Sest. 18, 40:

    alium portum propiorem huic aetati videbamus,

    id. Att. 14, 19, 1:

    damnum propius medullis,

    Hor. Ep. 1, 10, 28:

    cura propior luctusque domesticus,

    Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:

    supplemento vel Latium propius esse,

    Liv. 8, 11:

    irae quam timori propiorem cernens,

    more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).
    A.
    Lit.
    1.
    Absol.:

    propius accedamus,

    Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:

    res adspicere,

    Verg. A. 1, 526:

    propius spectare aliquid,

    Hor. Ep. 1, 1, 67;

    stare,

    id. A. P. 361.—
    2.
    With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):

    propius Tiberi quam Thermopylis,

    Nep. Hann. 8, 3:

    propius stabulis armenta tenerent,

    Verg. G. 1, 355.—
    3.
    With acc.:

    ne propius se castra moveret,

    Caes. B. G. 4, 9:

    pars insulae, quae est propius solis occasum,

    id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:

    propius urbem,

    Cic. Phil. 7, 9, 26:

    mare,

    Sall. J. 18, 9.—
    4.
    With ab:

    propius a terris,

    Cic. N. D. 1, 31, 87:

    antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,

    id. Tusc. 1, 12, 26:

    ab Urbe,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    B.
    Trop.:

    ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,

    Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:

    propius accedo: nego esse illa testimonia,

    id. Fl. 10, 23:

    a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,

    Tac. H. 2, 76:

    nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,

    he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,

    propius nihil est factum, quam ut occideretur,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.
    II.
    Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).
    A.
    Lit., of place:

    proxima oppida,

    Caes. B. G. 3, 12:

    via,

    Lucr. 5, 103; cf.:

    via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,

    Cic. Off. 2, 12, 43:

    ad proximum mare, dein Romam pergerent,

    Sall. J. 23, 2:

    in proximos collis discedunt,

    id. ib. 54, 10:

    proximum iter in Galliam,

    Caes. B. G. 1, 10:

    paries cum proximus ardet,

    Hor. Ep. 1, 18, 84:

    agri termini,

    id. C. 2, 18, 23:

    proximus vicinus,

    one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:

    Belgae proximi sunt Germanis,

    Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:

    proxima Campano ponti villula,

    Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):

    qui te proximus est,

    Plaut. Poen. 5, 3, 1:

    ager proximus finem Megalopolitarum,

    Liv. 35, 27:

    Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,

    Caes. B. G. 3, 7, 2:

    qui proximi forte tribunal steterant,

    Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:

    dactylus proximus a postremo,

    next before, Cic. Or. 64, 217:

    ut quisque proximus ab oppresso sit,

    Liv. 37, 25:

    proximus a dominā,

    Ov. A. A. 1, 139:

    proxima regio ab eā (urbe),

    Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,
    1.
    proxĭmus, i, m., a neighbor, a fellow-man, Val. Max. 6, 9 init.; Quint. Decl. 259.—As subst.,
    2.
    proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:

    vicinus e proximo,

    hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:

    aquam hinc de proximo rogabo,

    from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:

    cum in proximo hic sit aegra,

    close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:

    huic locum in proximum conduxi,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:

    per impluvium huc despexi in proximum,

    into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:

    traicit in proxima continentis,

    Liv. 31, 46, 12.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:

    quid proximā, quid superiore nocte egeris,

    Cic. Cat. 1, 1, 1:

    his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,

    id. Lael. 2, 7:

    Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,

    id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:

    proximo anno,

    Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:

    in proxumum annum (se) transtulit,

    Cic. Mil. 9, 24:

    proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,

    id. Phil. 1, 13, 32:

    bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,

    Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:

    censor qui proximus ante me fuerat,

    id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:

    crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,

    recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—
    2.
    In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:

    summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,

    Cic. Inv. 2, 58, 173:

    observat L. Domitium maxime, me habet proximum,

    id. Att. 1, 1, 3:

    proximos dentes eiciunt,

    Varr. R. R. 2, 7, 2:

    prima vulnera... Proxima,

    Ov. M. 3, 233:

    proximos illi tamen occupavit Pallas honores,

    Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:

    proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,

    id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:

    id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    ficta voluptatis causā sint proxima veris,

    Hor. A. P. 338:

    proxima Phoebi Versibus ille facit,

    Verg. E. 7, 22.— Comp.:

    ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,

    Sen. Ep. 108, 16.—
    3.
    In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:

    AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,

    Ter. Ad. 4, 5, 17:

    proximus cognatione,

    Cic. Inv. 2, 49, 144:

    id des proximum,

    id. Leg. 2, 16, 40:

    proxima virtutibus vitia,

    Quint. 10, 2, 16:

    propinquitate,

    Nep. Ages. 1, 3:

    proximae necessitudines,

    Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:

    injuriosi sunt in proximos,

    Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:

    cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,

    i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—
    b.
    In gen., one's neighbor, fellow-man:

    sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,

    Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:

    quis est mihi proximus?

    Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init.
    4.
    That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):

    argumentum,

    App. Mag. p. 278:

    cum obvium proximumque esset dicere, etc.,

    Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;

    ibi proximum est, ubi mutes,

    there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.
    1.
    Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):

    quam proxime potest hostium castris castra communit,

    Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:

    exercitum habere quam proxime hostem,

    Cic. Att. 6, 5, 3:

    proxime Pompeium sedebam,

    id. ib. 1, 14, 3:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 19, 4.—With ab:

    a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,

    Plin. 5, 26, 21, § 89:

    omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,

    Col. 1, 6, 8.—
    2.
    Trop.
    a.
    Of time, shortly before or after, last, next:

    civitates quae proxime bellum fecerant,

    Caes. B. G. 3, 29:

    Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,

    Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:

    cum proxime judices contrahentur,

    id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:

    proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,

    Cels. 3, 2:

    proxime solis occasum,

    Pall. 9, 8, 5.—
    b.
    Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:

    proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,

    Cic. Off. 2, 3, 1:

    me huic tuae virtuti proxime accedere,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    proxime a nobilissimis viris,

    Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:

    proxime valent cetera lauri genera,

    Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;

    proxime viride,

    id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:

    proxime morem Romanum,

    closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:

    erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,

    closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:

    proxime atque ille aut aeque,

    nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—
    c.
    Very closely, nicely, accurately:

    ut proxime utriusque differentiam signem,

    Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:

    analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,

    id. 1, 6, 3. — Comp.:

    nonne apertius, proximius, verius?

    Min. Fel. Oct. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > propior

  • 18 propiora

    prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].
    I.
    Comp., nearer, nigher.
    A.
    Lit., of place:

    portus propior,

    Verg. A. 3, 530:

    tumulus,

    Liv. 22, 24:

    ut propior patriae sit fuga nostra,

    Ov. P. 1, 2, 130:

    domus,

    Sall. H. 2, 40 Dietsch:

    cum propior caliginis aër Ater init oculos,

    Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:

    propior montem suos collocat,

    Sall. J. 49, 1:

    propior hostem,

    Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:

    quisquis ab igne propior stetit,

    Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:

    propior timeri,

    Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:

    propiora fluminis,

    Tac. H. 5, 16:

    tenere,

    Verg. A. 5, 168.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, nearer, later, more recent:

    veniunt inde ad propiora,

    Cic. Tusc. 1, 48, 116:

    venio ad propiorem (epistulam),

    id. Att. 15, 3, 2:

    propior puero quam juveni,

    Vell. 2, 53, 1:

    septimus octavo jam propior annus,

    Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:

    mors,

    Tib. 2, 3, 42:

    propiore aut longiore tempore aliquid facere,

    Dig. 23, 4, 17.—
    2.
    Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:

    quibus propior P. Quintio nemo est,

    Cic. Quint. 31, 97:

    ille gradu propior sanguinis,

    Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:

    amicus,

    Hor. Ep. 1, 9, 5.—
    3.
    Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:

    quae sceleri propiora sunt, quam religioni,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    tauro,

    Verg. G. 3, 57:

    vero est propius,

    more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:

    scribere Sermoni propiora,

    Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):

    propius est fidem,

    is more credible, Liv. 4, 17:

    quod tamen vitium propius virtutem erat,

    Sall. C. 11, 1.—
    4.
    Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:

    hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,

    my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:

    propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,

    Cic. Off. 3, 17, 69:

    sua sibi propiora pericula esse, quam mea,

    id. Sest. 18, 40:

    alium portum propiorem huic aetati videbamus,

    id. Att. 14, 19, 1:

    damnum propius medullis,

    Hor. Ep. 1, 10, 28:

    cura propior luctusque domesticus,

    Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:

    supplemento vel Latium propius esse,

    Liv. 8, 11:

    irae quam timori propiorem cernens,

    more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).
    A.
    Lit.
    1.
    Absol.:

    propius accedamus,

    Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:

    res adspicere,

    Verg. A. 1, 526:

    propius spectare aliquid,

    Hor. Ep. 1, 1, 67;

    stare,

    id. A. P. 361.—
    2.
    With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):

    propius Tiberi quam Thermopylis,

    Nep. Hann. 8, 3:

    propius stabulis armenta tenerent,

    Verg. G. 1, 355.—
    3.
    With acc.:

    ne propius se castra moveret,

    Caes. B. G. 4, 9:

    pars insulae, quae est propius solis occasum,

    id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:

    propius urbem,

    Cic. Phil. 7, 9, 26:

    mare,

    Sall. J. 18, 9.—
    4.
    With ab:

    propius a terris,

    Cic. N. D. 1, 31, 87:

    antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,

    id. Tusc. 1, 12, 26:

    ab Urbe,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    B.
    Trop.:

    ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,

    Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:

    propius accedo: nego esse illa testimonia,

    id. Fl. 10, 23:

    a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,

    Tac. H. 2, 76:

    nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,

    he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,

    propius nihil est factum, quam ut occideretur,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.
    II.
    Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).
    A.
    Lit., of place:

    proxima oppida,

    Caes. B. G. 3, 12:

    via,

    Lucr. 5, 103; cf.:

    via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,

    Cic. Off. 2, 12, 43:

    ad proximum mare, dein Romam pergerent,

    Sall. J. 23, 2:

    in proximos collis discedunt,

    id. ib. 54, 10:

    proximum iter in Galliam,

    Caes. B. G. 1, 10:

    paries cum proximus ardet,

    Hor. Ep. 1, 18, 84:

    agri termini,

    id. C. 2, 18, 23:

    proximus vicinus,

    one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:

    Belgae proximi sunt Germanis,

    Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:

    proxima Campano ponti villula,

    Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):

    qui te proximus est,

    Plaut. Poen. 5, 3, 1:

    ager proximus finem Megalopolitarum,

    Liv. 35, 27:

    Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,

    Caes. B. G. 3, 7, 2:

    qui proximi forte tribunal steterant,

    Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:

    dactylus proximus a postremo,

    next before, Cic. Or. 64, 217:

    ut quisque proximus ab oppresso sit,

    Liv. 37, 25:

    proximus a dominā,

    Ov. A. A. 1, 139:

    proxima regio ab eā (urbe),

    Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,
    1.
    proxĭmus, i, m., a neighbor, a fellow-man, Val. Max. 6, 9 init.; Quint. Decl. 259.—As subst.,
    2.
    proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:

    vicinus e proximo,

    hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:

    aquam hinc de proximo rogabo,

    from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:

    cum in proximo hic sit aegra,

    close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:

    huic locum in proximum conduxi,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:

    per impluvium huc despexi in proximum,

    into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:

    traicit in proxima continentis,

    Liv. 31, 46, 12.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:

    quid proximā, quid superiore nocte egeris,

    Cic. Cat. 1, 1, 1:

    his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,

    id. Lael. 2, 7:

    Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,

    id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:

    proximo anno,

    Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:

    in proxumum annum (se) transtulit,

    Cic. Mil. 9, 24:

    proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,

    id. Phil. 1, 13, 32:

    bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,

    Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:

    censor qui proximus ante me fuerat,

    id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:

    crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,

    recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—
    2.
    In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:

    summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,

    Cic. Inv. 2, 58, 173:

    observat L. Domitium maxime, me habet proximum,

    id. Att. 1, 1, 3:

    proximos dentes eiciunt,

    Varr. R. R. 2, 7, 2:

    prima vulnera... Proxima,

    Ov. M. 3, 233:

    proximos illi tamen occupavit Pallas honores,

    Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:

    proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,

    id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:

    id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    ficta voluptatis causā sint proxima veris,

    Hor. A. P. 338:

    proxima Phoebi Versibus ille facit,

    Verg. E. 7, 22.— Comp.:

    ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,

    Sen. Ep. 108, 16.—
    3.
    In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:

    AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,

    Ter. Ad. 4, 5, 17:

    proximus cognatione,

    Cic. Inv. 2, 49, 144:

    id des proximum,

    id. Leg. 2, 16, 40:

    proxima virtutibus vitia,

    Quint. 10, 2, 16:

    propinquitate,

    Nep. Ages. 1, 3:

    proximae necessitudines,

    Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:

    injuriosi sunt in proximos,

    Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:

    cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,

    i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—
    b.
    In gen., one's neighbor, fellow-man:

    sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,

    Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:

    quis est mihi proximus?

    Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init.
    4.
    That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):

    argumentum,

    App. Mag. p. 278:

    cum obvium proximumque esset dicere, etc.,

    Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;

    ibi proximum est, ubi mutes,

    there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.
    1.
    Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):

    quam proxime potest hostium castris castra communit,

    Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:

    exercitum habere quam proxime hostem,

    Cic. Att. 6, 5, 3:

    proxime Pompeium sedebam,

    id. ib. 1, 14, 3:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 19, 4.—With ab:

    a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,

    Plin. 5, 26, 21, § 89:

    omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,

    Col. 1, 6, 8.—
    2.
    Trop.
    a.
    Of time, shortly before or after, last, next:

    civitates quae proxime bellum fecerant,

    Caes. B. G. 3, 29:

    Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,

    Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:

    cum proxime judices contrahentur,

    id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:

    proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,

    Cels. 3, 2:

    proxime solis occasum,

    Pall. 9, 8, 5.—
    b.
    Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:

    proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,

    Cic. Off. 2, 3, 1:

    me huic tuae virtuti proxime accedere,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    proxime a nobilissimis viris,

    Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:

    proxime valent cetera lauri genera,

    Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;

    proxime viride,

    id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:

    proxime morem Romanum,

    closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:

    erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,

    closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:

    proxime atque ille aut aeque,

    nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—
    c.
    Very closely, nicely, accurately:

    ut proxime utriusque differentiam signem,

    Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:

    analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,

    id. 1, 6, 3. — Comp.:

    nonne apertius, proximius, verius?

    Min. Fel. Oct. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > propiora

  • 19 proximi

    prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].
    I.
    Comp., nearer, nigher.
    A.
    Lit., of place:

    portus propior,

    Verg. A. 3, 530:

    tumulus,

    Liv. 22, 24:

    ut propior patriae sit fuga nostra,

    Ov. P. 1, 2, 130:

    domus,

    Sall. H. 2, 40 Dietsch:

    cum propior caliginis aër Ater init oculos,

    Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:

    propior montem suos collocat,

    Sall. J. 49, 1:

    propior hostem,

    Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:

    quisquis ab igne propior stetit,

    Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:

    propior timeri,

    Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:

    propiora fluminis,

    Tac. H. 5, 16:

    tenere,

    Verg. A. 5, 168.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, nearer, later, more recent:

    veniunt inde ad propiora,

    Cic. Tusc. 1, 48, 116:

    venio ad propiorem (epistulam),

    id. Att. 15, 3, 2:

    propior puero quam juveni,

    Vell. 2, 53, 1:

    septimus octavo jam propior annus,

    Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:

    mors,

    Tib. 2, 3, 42:

    propiore aut longiore tempore aliquid facere,

    Dig. 23, 4, 17.—
    2.
    Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:

    quibus propior P. Quintio nemo est,

    Cic. Quint. 31, 97:

    ille gradu propior sanguinis,

    Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:

    amicus,

    Hor. Ep. 1, 9, 5.—
    3.
    Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:

    quae sceleri propiora sunt, quam religioni,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    tauro,

    Verg. G. 3, 57:

    vero est propius,

    more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:

    scribere Sermoni propiora,

    Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):

    propius est fidem,

    is more credible, Liv. 4, 17:

    quod tamen vitium propius virtutem erat,

    Sall. C. 11, 1.—
    4.
    Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:

    hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,

    my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:

    propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,

    Cic. Off. 3, 17, 69:

    sua sibi propiora pericula esse, quam mea,

    id. Sest. 18, 40:

    alium portum propiorem huic aetati videbamus,

    id. Att. 14, 19, 1:

    damnum propius medullis,

    Hor. Ep. 1, 10, 28:

    cura propior luctusque domesticus,

    Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:

    supplemento vel Latium propius esse,

    Liv. 8, 11:

    irae quam timori propiorem cernens,

    more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).
    A.
    Lit.
    1.
    Absol.:

    propius accedamus,

    Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:

    res adspicere,

    Verg. A. 1, 526:

    propius spectare aliquid,

    Hor. Ep. 1, 1, 67;

    stare,

    id. A. P. 361.—
    2.
    With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):

    propius Tiberi quam Thermopylis,

    Nep. Hann. 8, 3:

    propius stabulis armenta tenerent,

    Verg. G. 1, 355.—
    3.
    With acc.:

    ne propius se castra moveret,

    Caes. B. G. 4, 9:

    pars insulae, quae est propius solis occasum,

    id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:

    propius urbem,

    Cic. Phil. 7, 9, 26:

    mare,

    Sall. J. 18, 9.—
    4.
    With ab:

    propius a terris,

    Cic. N. D. 1, 31, 87:

    antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,

    id. Tusc. 1, 12, 26:

    ab Urbe,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    B.
    Trop.:

    ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,

    Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:

    propius accedo: nego esse illa testimonia,

    id. Fl. 10, 23:

    a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,

    Tac. H. 2, 76:

    nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,

    he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,

    propius nihil est factum, quam ut occideretur,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.
    II.
    Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).
    A.
    Lit., of place:

    proxima oppida,

    Caes. B. G. 3, 12:

    via,

    Lucr. 5, 103; cf.:

    via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,

    Cic. Off. 2, 12, 43:

    ad proximum mare, dein Romam pergerent,

    Sall. J. 23, 2:

    in proximos collis discedunt,

    id. ib. 54, 10:

    proximum iter in Galliam,

    Caes. B. G. 1, 10:

    paries cum proximus ardet,

    Hor. Ep. 1, 18, 84:

    agri termini,

    id. C. 2, 18, 23:

    proximus vicinus,

    one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:

    Belgae proximi sunt Germanis,

    Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:

    proxima Campano ponti villula,

    Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):

    qui te proximus est,

    Plaut. Poen. 5, 3, 1:

    ager proximus finem Megalopolitarum,

    Liv. 35, 27:

    Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,

    Caes. B. G. 3, 7, 2:

    qui proximi forte tribunal steterant,

    Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:

    dactylus proximus a postremo,

    next before, Cic. Or. 64, 217:

    ut quisque proximus ab oppresso sit,

    Liv. 37, 25:

    proximus a dominā,

    Ov. A. A. 1, 139:

    proxima regio ab eā (urbe),

    Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,
    1.
    proxĭmus, i, m., a neighbor, a fellow-man, Val. Max. 6, 9 init.; Quint. Decl. 259.—As subst.,
    2.
    proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:

    vicinus e proximo,

    hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:

    aquam hinc de proximo rogabo,

    from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:

    cum in proximo hic sit aegra,

    close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:

    huic locum in proximum conduxi,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:

    per impluvium huc despexi in proximum,

    into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:

    traicit in proxima continentis,

    Liv. 31, 46, 12.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:

    quid proximā, quid superiore nocte egeris,

    Cic. Cat. 1, 1, 1:

    his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,

    id. Lael. 2, 7:

    Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,

    id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:

    proximo anno,

    Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:

    in proxumum annum (se) transtulit,

    Cic. Mil. 9, 24:

    proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,

    id. Phil. 1, 13, 32:

    bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,

    Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:

    censor qui proximus ante me fuerat,

    id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:

    crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,

    recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—
    2.
    In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:

    summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,

    Cic. Inv. 2, 58, 173:

    observat L. Domitium maxime, me habet proximum,

    id. Att. 1, 1, 3:

    proximos dentes eiciunt,

    Varr. R. R. 2, 7, 2:

    prima vulnera... Proxima,

    Ov. M. 3, 233:

    proximos illi tamen occupavit Pallas honores,

    Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:

    proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,

    id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:

    id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    ficta voluptatis causā sint proxima veris,

    Hor. A. P. 338:

    proxima Phoebi Versibus ille facit,

    Verg. E. 7, 22.— Comp.:

    ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,

    Sen. Ep. 108, 16.—
    3.
    In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:

    AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,

    Ter. Ad. 4, 5, 17:

    proximus cognatione,

    Cic. Inv. 2, 49, 144:

    id des proximum,

    id. Leg. 2, 16, 40:

    proxima virtutibus vitia,

    Quint. 10, 2, 16:

    propinquitate,

    Nep. Ages. 1, 3:

    proximae necessitudines,

    Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:

    injuriosi sunt in proximos,

    Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:

    cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,

    i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—
    b.
    In gen., one's neighbor, fellow-man:

    sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,

    Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:

    quis est mihi proximus?

    Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init.
    4.
    That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):

    argumentum,

    App. Mag. p. 278:

    cum obvium proximumque esset dicere, etc.,

    Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;

    ibi proximum est, ubi mutes,

    there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.
    1.
    Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):

    quam proxime potest hostium castris castra communit,

    Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:

    exercitum habere quam proxime hostem,

    Cic. Att. 6, 5, 3:

    proxime Pompeium sedebam,

    id. ib. 1, 14, 3:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 19, 4.—With ab:

    a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,

    Plin. 5, 26, 21, § 89:

    omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,

    Col. 1, 6, 8.—
    2.
    Trop.
    a.
    Of time, shortly before or after, last, next:

    civitates quae proxime bellum fecerant,

    Caes. B. G. 3, 29:

    Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,

    Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:

    cum proxime judices contrahentur,

    id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:

    proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,

    Cels. 3, 2:

    proxime solis occasum,

    Pall. 9, 8, 5.—
    b.
    Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:

    proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,

    Cic. Off. 2, 3, 1:

    me huic tuae virtuti proxime accedere,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    proxime a nobilissimis viris,

    Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:

    proxime valent cetera lauri genera,

    Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;

    proxime viride,

    id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:

    proxime morem Romanum,

    closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:

    erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,

    closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:

    proxime atque ille aut aeque,

    nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—
    c.
    Very closely, nicely, accurately:

    ut proxime utriusque differentiam signem,

    Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:

    analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,

    id. 1, 6, 3. — Comp.:

    nonne apertius, proximius, verius?

    Min. Fel. Oct. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > proximi

  • 20 proximum

    prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].
    I.
    Comp., nearer, nigher.
    A.
    Lit., of place:

    portus propior,

    Verg. A. 3, 530:

    tumulus,

    Liv. 22, 24:

    ut propior patriae sit fuga nostra,

    Ov. P. 1, 2, 130:

    domus,

    Sall. H. 2, 40 Dietsch:

    cum propior caliginis aër Ater init oculos,

    Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:

    propior montem suos collocat,

    Sall. J. 49, 1:

    propior hostem,

    Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:

    quisquis ab igne propior stetit,

    Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:

    propior timeri,

    Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:

    propiora fluminis,

    Tac. H. 5, 16:

    tenere,

    Verg. A. 5, 168.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, nearer, later, more recent:

    veniunt inde ad propiora,

    Cic. Tusc. 1, 48, 116:

    venio ad propiorem (epistulam),

    id. Att. 15, 3, 2:

    propior puero quam juveni,

    Vell. 2, 53, 1:

    septimus octavo jam propior annus,

    Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:

    mors,

    Tib. 2, 3, 42:

    propiore aut longiore tempore aliquid facere,

    Dig. 23, 4, 17.—
    2.
    Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:

    quibus propior P. Quintio nemo est,

    Cic. Quint. 31, 97:

    ille gradu propior sanguinis,

    Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:

    amicus,

    Hor. Ep. 1, 9, 5.—
    3.
    Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:

    quae sceleri propiora sunt, quam religioni,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    tauro,

    Verg. G. 3, 57:

    vero est propius,

    more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:

    scribere Sermoni propiora,

    Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):

    propius est fidem,

    is more credible, Liv. 4, 17:

    quod tamen vitium propius virtutem erat,

    Sall. C. 11, 1.—
    4.
    Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:

    hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,

    my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:

    propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,

    Cic. Off. 3, 17, 69:

    sua sibi propiora pericula esse, quam mea,

    id. Sest. 18, 40:

    alium portum propiorem huic aetati videbamus,

    id. Att. 14, 19, 1:

    damnum propius medullis,

    Hor. Ep. 1, 10, 28:

    cura propior luctusque domesticus,

    Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:

    supplemento vel Latium propius esse,

    Liv. 8, 11:

    irae quam timori propiorem cernens,

    more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).
    A.
    Lit.
    1.
    Absol.:

    propius accedamus,

    Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:

    res adspicere,

    Verg. A. 1, 526:

    propius spectare aliquid,

    Hor. Ep. 1, 1, 67;

    stare,

    id. A. P. 361.—
    2.
    With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):

    propius Tiberi quam Thermopylis,

    Nep. Hann. 8, 3:

    propius stabulis armenta tenerent,

    Verg. G. 1, 355.—
    3.
    With acc.:

    ne propius se castra moveret,

    Caes. B. G. 4, 9:

    pars insulae, quae est propius solis occasum,

    id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:

    propius urbem,

    Cic. Phil. 7, 9, 26:

    mare,

    Sall. J. 18, 9.—
    4.
    With ab:

    propius a terris,

    Cic. N. D. 1, 31, 87:

    antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,

    id. Tusc. 1, 12, 26:

    ab Urbe,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    B.
    Trop.:

    ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,

    Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:

    propius accedo: nego esse illa testimonia,

    id. Fl. 10, 23:

    a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,

    Tac. H. 2, 76:

    nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,

    he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,

    propius nihil est factum, quam ut occideretur,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.
    II.
    Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).
    A.
    Lit., of place:

    proxima oppida,

    Caes. B. G. 3, 12:

    via,

    Lucr. 5, 103; cf.:

    via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,

    Cic. Off. 2, 12, 43:

    ad proximum mare, dein Romam pergerent,

    Sall. J. 23, 2:

    in proximos collis discedunt,

    id. ib. 54, 10:

    proximum iter in Galliam,

    Caes. B. G. 1, 10:

    paries cum proximus ardet,

    Hor. Ep. 1, 18, 84:

    agri termini,

    id. C. 2, 18, 23:

    proximus vicinus,

    one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:

    Belgae proximi sunt Germanis,

    Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:

    proxima Campano ponti villula,

    Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):

    qui te proximus est,

    Plaut. Poen. 5, 3, 1:

    ager proximus finem Megalopolitarum,

    Liv. 35, 27:

    Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,

    Caes. B. G. 3, 7, 2:

    qui proximi forte tribunal steterant,

    Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:

    dactylus proximus a postremo,

    next before, Cic. Or. 64, 217:

    ut quisque proximus ab oppresso sit,

    Liv. 37, 25:

    proximus a dominā,

    Ov. A. A. 1, 139:

    proxima regio ab eā (urbe),

    Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,
    1.
    proxĭmus, i, m., a neighbor, a fellow-man, Val. Max. 6, 9 init.; Quint. Decl. 259.—As subst.,
    2.
    proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:

    vicinus e proximo,

    hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:

    aquam hinc de proximo rogabo,

    from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:

    cum in proximo hic sit aegra,

    close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:

    huic locum in proximum conduxi,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:

    per impluvium huc despexi in proximum,

    into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:

    traicit in proxima continentis,

    Liv. 31, 46, 12.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:

    quid proximā, quid superiore nocte egeris,

    Cic. Cat. 1, 1, 1:

    his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,

    id. Lael. 2, 7:

    Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,

    id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:

    proximo anno,

    Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:

    in proxumum annum (se) transtulit,

    Cic. Mil. 9, 24:

    proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,

    id. Phil. 1, 13, 32:

    bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,

    Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:

    censor qui proximus ante me fuerat,

    id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:

    crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,

    recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—
    2.
    In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:

    summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,

    Cic. Inv. 2, 58, 173:

    observat L. Domitium maxime, me habet proximum,

    id. Att. 1, 1, 3:

    proximos dentes eiciunt,

    Varr. R. R. 2, 7, 2:

    prima vulnera... Proxima,

    Ov. M. 3, 233:

    proximos illi tamen occupavit Pallas honores,

    Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:

    proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,

    id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:

    id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    ficta voluptatis causā sint proxima veris,

    Hor. A. P. 338:

    proxima Phoebi Versibus ille facit,

    Verg. E. 7, 22.— Comp.:

    ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,

    Sen. Ep. 108, 16.—
    3.
    In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:

    AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,

    Ter. Ad. 4, 5, 17:

    proximus cognatione,

    Cic. Inv. 2, 49, 144:

    id des proximum,

    id. Leg. 2, 16, 40:

    proxima virtutibus vitia,

    Quint. 10, 2, 16:

    propinquitate,

    Nep. Ages. 1, 3:

    proximae necessitudines,

    Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:

    injuriosi sunt in proximos,

    Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:

    cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,

    i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—
    b.
    In gen., one's neighbor, fellow-man:

    sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,

    Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:

    quis est mihi proximus?

    Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init.
    4.
    That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):

    argumentum,

    App. Mag. p. 278:

    cum obvium proximumque esset dicere, etc.,

    Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;

    ibi proximum est, ubi mutes,

    there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.
    1.
    Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):

    quam proxime potest hostium castris castra communit,

    Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:

    exercitum habere quam proxime hostem,

    Cic. Att. 6, 5, 3:

    proxime Pompeium sedebam,

    id. ib. 1, 14, 3:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 19, 4.—With ab:

    a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,

    Plin. 5, 26, 21, § 89:

    omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,

    Col. 1, 6, 8.—
    2.
    Trop.
    a.
    Of time, shortly before or after, last, next:

    civitates quae proxime bellum fecerant,

    Caes. B. G. 3, 29:

    Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,

    Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:

    cum proxime judices contrahentur,

    id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:

    proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,

    Cels. 3, 2:

    proxime solis occasum,

    Pall. 9, 8, 5.—
    b.
    Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:

    proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,

    Cic. Off. 2, 3, 1:

    me huic tuae virtuti proxime accedere,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    proxime a nobilissimis viris,

    Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:

    proxime valent cetera lauri genera,

    Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;

    proxime viride,

    id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:

    proxime morem Romanum,

    closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:

    erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,

    closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:

    proxime atque ille aut aeque,

    nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—
    c.
    Very closely, nicely, accurately:

    ut proxime utriusque differentiam signem,

    Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:

    analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,

    id. 1, 6, 3. — Comp.:

    nonne apertius, proximius, verius?

    Min. Fel. Oct. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > proximum

См. также в других словарях:

  • necessitudo — index affinity (family ties) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • necessitudo — /nasesat(y)uwdow/ In the civil law, an obligation; a close connection; relationship by blood …   Black's law dictionary

  • necessitudo — /nasesat(y)uwdow/ In the civil law, an obligation; a close connection; relationship by blood …   Black's law dictionary

  • Hoc unum in nobilitate bonum ut nobilibus imposita necessitudo vedetur, ne a majorum virtute degener… — Hoc unum in nobilitate bonum ut nobilibus imposita necessitudo vedetur, ne a majorum virtute degenerant. См. Чести дворянин не кинет, хоть головушка погинет …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • comperage — Comperage, et Commerage, Lustrica cognitio, Initialis necessitudo, In lustrali piscina propinquitas contracta, Spiritualis necessitudo. B …   Thresor de la langue françoyse

  • parrins — Parrins, et Marrines, Aduocatio initialis, Lustrici parentes, Parentes initiales, Lustrici nuncupatores, Proditores nominis initiali die, Alterius geniturae parentes, Immortalis geniturae mystici parentes. Initiationis arbitri, Mystica… …   Thresor de la langue françoyse

  • Necessitude — Ne*ces si*tude, n. [L. necessitudo, fr. necesse. See {Necessray}.] 1. Necessitousness; want. Sir M. Hale. [1913 Webster] 2. Necessary connection or relation. [1913 Webster] Between kings and their people, parents and their children, there is so… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Sodalitas — Sodalicum, Sodales термины римского сакрального права, имевшие отношение к Sacra publica. Под sodalitas подразумевалось товарищество или группа лиц, бравших на себя заботы о поддержании культа или вновь вводимого, или такого, который не мог… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • Римская религия и мифология — Р. религия в своем первоначальном развитии сводилась к анимизму, т. е. вере в одушевление природы. Древние италийцы поклонялись душам умерших, причем главным мотивом поклонения был страх перед сверхъестественной их силой. Этот религиозный страх,… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • чести дворянин не кинет, хоть головушка погинет — За честь хоть голову с плеч. За честь голова гинет. Ср. Noblesse oblige, и он, живя с волками, считает благовременным и благоприличным выть по волчьи. В. Быстренин. Нет общества ( Новости , 26 го окт. 1900). Ср. Знать должна себя помнить, ибо… …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона

  • Чести дворянин не кинет, хоть головушка погинет — Чести дворянинъ не кинетъ, хоть головушка погинетъ. За честь хоть голову съ плечъ. За честь голова гинетъ. Ср. Noblesse oblige и онъ, живя съ волками, считаетъ благовременнымъ и благоприличнымъ выть по волчьи. В. Быстренинъ. Нѣтъ общества… …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»