-
1 mutatus
-
2 mutatus
-
3 mūtātus
mūtātus adj. [P. of muto], different, successive: medicamina, Iu. -
4 mutatus
mūtātus, ūs, m. [id.], a change, alteration (eccl. Lat.):incredibili mutatu,
Tert. Pall. 4. -
5 mutatus
[st1]1 [-] mūtātus, a, um: part. passé de muto. - [abcl][b]a - déplacé, transplanté. - [abcl]b - changé, modifié, transformé; falsifié, altéré. - [abcl]c - figuré (en parl. du langage). - [abcl]d - abandonné, délaissé.[/b] - mutatus voluntate: qui a changé de sentiments. - mutatus juvenco, Ov.: métamorphosé en taureau. - mutatum vinum, Hor.: vin aigri. [st1]2 [-] mūtātŭs, ūs, m. (seul. à l'abl. mutatu): mutation, changement.* * *[st1]1 [-] mūtātus, a, um: part. passé de muto. - [abcl][b]a - déplacé, transplanté. - [abcl]b - changé, modifié, transformé; falsifié, altéré. - [abcl]c - figuré (en parl. du langage). - [abcl]d - abandonné, délaissé.[/b] - mutatus voluntate: qui a changé de sentiments. - mutatus juvenco, Ov.: métamorphosé en taureau. - mutatum vinum, Hor.: vin aigri. [st1]2 [-] mūtātŭs, ūs, m. (seul. à l'abl. mutatu): mutation, changement.* * *Mutatus, pen. prod. Participium. Plin. Mué, Changé. -
6 mutatus
I mūtātus, a, um part. pf. к muto I II mūtātus, (ūs) m.изменение, смена Tert -
7 mutatus
-a/um adj Achangé, modifié -
8 Quantúm mutátus ab íllo
Как он изменился по сравнению с прежним.Вергилий, "Энеида", II, 274-76-0 Гекторе, явившемся Энею во сне:Éi mihi, quális erát! Quantúm rnutátus ab ílloHéctore, quí redit éxuviás indútus Achílli,Vél Danaúm Phrygiós jaculátus púppibus ígnis.Гектора он, что из битвы пришел в доспехах Ахилла(Перевод С. Ошерова)□ В парафразе см. Tantum mutātus ab illo"Morning Chronicle"! Quantum mutatus ab illo! На протяжении почти полустолетия это был крупный орган партии вигов - Но звезда газеты закатилась со времени войны вигов. Проделав всевозможные метаморфозы, она - продалась французскому посольству, которому, однако, вскоре стало жаль бросать деньги на ветер. (К. Маркс, Мнение газет и мнение народа.)Я часто мыслию переношусь в Москву, ищу тебя глазами, нахожу и в радости взываю: се ты, се ты, супруг, семьянин, в шлафроке и в колпаке, поутру за чайным столиком, ввечеру за бостоном! Quantum mutatus ab illo! (К. Н. Батюшков - П. А. Вяземскому, 17.X 1811.)Следуя за норманнами, во всех их всемирных набегах от Сицилии до Америки, прежде Веспуция, Тьери встречал на пути их и славян, коих они громили и образовали (рядили). Он приписывает им, как Гердер, - характер мирный, возбуждаемый к воинским подвигам только защитою полей и богов своих. Quantum mutatus ab illo! (А. И. Тургенев, Хроника русского в Париже.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quantúm mutátus ab íllo
-
9 Tantum mutātus ab illo
Настолько он изменился.Парафраза, см. Quantúm mutátus ab ílloВ начале октября Законодательное национальное собрание снова открыло свои заседания - tantum mutatus ab illo. Физиономия совершенно преобразилась. Неожиданное отклонение пересмотра конституции со стороны департаментских советов вернуло его в пределы конституции и напомнило ему о пределах его существования. (К. Маркс, Классовая борьба во Франции с 1848 по 1850 гг..)Позволительно ли участие с.-д. вместе с революционной демократией в правительстве революционной демократической диктатуры? Да ("Вперед"), нет ("Искра"). "Жоресизм" - "якобинство" (tantum mutatus ab illo). (В. И. Ленин, Еще о временном правительстве.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Tantum mutātus ab illo
-
10 quántum mutatus ab illo!
¡cuán distinto de como era!; ¡cuán diferente de lo que antes era!◘ Palabras que pone Virgilio ( Eneida, II, 247) en boca de Eneas, horrorizado al ver a Héctor que se le aparece en sueños cubierto de heridas. -
11 muto [1]
1. mūto, āvī, ātum, āre (zsgzg. aus movito), bewegen, I) eig., weg-, von der Stelle bewegen, wohin bewegen, neque se luna quoquam mutat, kommt nicht vom Flecke, Plaut.: iniussu populi mutari finibus, die Gr. überschreiten, betreten, Liv.: ne quis invitus civitate mutetur, fortgejagt, fortgebracht werde, Cic.: illa tamen se non habitu mutatve loco, legt weder ihre Matronenkleidung ab, noch schleicht sie sich aus ihrer Wohnung (zu dir), Hor.: hinc dum muter, wenn ich nur von hier wegkomme, versetzt werde, Ov.: dah. mutari, von Bäumen, die versetzt werden, Verg. – II) übtr.: A) ändern, verändern, 1) im allg.: a) tr.: testamentum, Cic.: sententiam, Cic.: consilium, Cic.: fidem cum alqo, sein Wort nicht halten, Ter.: e nigro color est mutatus in album, Ov.: mutare colorem, die Gesichtsfarbe verändern (unser vulg. »sich verwandeln«) = blaß werden, durch vieles Studieren, Sen. rhet., aus Furcht usw., Hor., Quint. u.a.: m. viros in deforme animal, Ov.: m. in marem, Plin.: mutari alite, in einen V. verwandelt werden, Ov.: u. so mutari Nilo, in den Nil verw. werden, Sen.: cibus mutatur (im Magen) et concoquitur, bekommt eine andere Gestalt, Cic.: dah. haud muto factum, ich genehmige das Geschehene, ich bereue es nicht, Ter.: nihil mutat de uxore, er ändert seine Meinung nicht, bleibt dabei, Ter.: neque nunc muto, ich bleibe dabei, mich reut es nicht, Cic. – Passiv m. Acc. resp., mutata suos flumina cursus, die ihren (natürlichen) Lauf änderten, d.i. hemmten, Verg. ecl. 8, 4. – mit ab (gegen) u. Abl., quantum mutatus ab illo Hectore, qui etc., wie ganz ein anderer gegen jenen H., wie ganz verschieden von jenem H., Verg. Aen. 2, 274: u. so longe mutatus ab iilo Sampsone, qui etc., Ambros. de spir. scto. 2. prol. § 13. – b) refl. mutare u. Passiv medial mutari, α) sich ändern, umschlagen, numquid muto? brach ich mein Wort? Plaut.: neque nunc muto, Cic. ep.: mores mutaverint, Liv.: mutabat aestus, Tac.: ut nihil odor mutaret, Liv.: annona nihil mutavit, Liv.: in superbiam mutans, Tac.: bona facile mutantur in peius, arten leicht aus, Quint.: mutatis repente ad misericordiam animis, umgestimmt waren, Liv. 24, 26, 14: ne ad paenitentiam mutaretur, Tac. ann. 11, 33 (dagegen mutati in paenitentiam, die umgestimmt wurden, Tac. hist. 4, 37). – β) unterschieden sein, tantum (Suffenus iste) abhorret ac mutat, Catull. 22, 11: pastiones hoc mutant, quod etc., Varro r. r. 2, 2, 12: quantum mutare a Menandro Caecilius visus est, Gell. 2, 23, 7: inter duas filias regum quid mutet (was für ein Unterschied ist), inter Antigonam et Tulliam, Varro fr. bei Gell. 18, 12, 9. – c) impers.: non mutat, es ändert nichts in der Sache usw., mit folg. quod (daß usw.) od. an (ob) etc., ICt. – 2) insbes.: a) färben, vellera luto, gelb färben, Verg. ecl. 4, 44. – b) verbessern, factum, Ter. adelph. 738. – c) verderben, vinum mutatum, umgeschlagener, Hor. sat. 2, 2, 58. – B) verändern, wechseln, vertauschen, 1) im allg.: omnibus oppidis m. ad celeritatem iumenta, in allen Städten, um schneller fortzukommen, die Pferde wechseln, Caes.: personam, die Maske wechseln (bildl. = sein Benehmen ändern), Plin. ep.: m. togam paludamento, Sall. fr.: vestem cum alqo, Ter.: aber m. calceos et vestimenta, Schuhe u. Kleider wechseln, sich umkleiden, Cic. Mil. 28: u. so bl. vestimenta, die Kleider wechseln, sich umkleiden, Suet. Tib. 14, 4: ebenso vestem, Ter. eun. 609. Varro LL. 7, 37. Liv. 22, 1, 3. Vell. 2, 41, 2. Sen. ep. 18, 2; insbes. bei Trauer, Gefahr im Staate, als Bittender die Kl. wechseln = Trauerkleider anlegen, Cic. Sest. 26. Liv. 8, 37, 9. Hor. carm. 1, 35, 13: lugubres vestes mutare, Hieron. epist. 130, 6. – mutare terram, das Vaterland verändern = in ein anderes Land (in andere Länder) ziehen, Liv.: u. so terras, Hor.: u. lares et urbem, Hor.: m. sedem, den Wohnsitz wechseln, auswandern (v. Völkern), Sen.: locum, mit dem Badeort wechseln, Hor.: u. v. denen, die in die Verbannung gehen, solum, Cic., locum, Sall.; vgl. solum vertere, hoc est, sedem ac locum mutare, Cic.: u. crebro mutare loca, von Ort zu Ort flüchten, Hirt. b. G. – m. caelum, non animum, Hor. – m. orationem od. genus eloquendi, abwechseln im Ausdrucke, Cic. (u. so bl. mutare, Cic. or. 109): so auch verba mutata, tropische, bes. metonymische, Cic. – m. calores, die Liebe verändern, einen anderen lieben, Prop.: so auch sonst mutare häufig von Veränderung der Liebe u. Freundschaft; vgl. Prop. 1, 12, 11. Aug. b. Suet. Aug. 69, 2. – m. expertum iam principem, den ihnen schon bekannten Herrn wechseln (= verlassen), Tac. hist. 3, 44: sidera mutata, die von den Göttern verlassenen, Petron. poët. 124. v.264. – 2) insbes.: a) gegen etw. umtauschen, eintauschen, tauschen, merces, Verg., Hor. u. Apul.: res inter se, Tauschhandel treiben, Sall.: porcos aere (gegen Geld), Colum.: uvam furtivā strigili (gegen die entwendete Str.), Hor.: mancipia cum mercatoribus vino advecticio (gegen eingeführten W.) et aliis talibus, Sall.: mutari magno, im Tausche viel gelten, einen hohen Preis haben, Verg. – übtr., victrice patriā victam, Liv.: pro Macedonibus Romanos dominos, Liv. – b) als milit. t. t., mutare militiam, den Dienst wechseln = zu einem geringeren Truppenteil versetzt werden, Modestin. dig. 49, 16, 3. § 13. Macer dig. 49, 16, 13. § 4. – / Archaist. Perf.-Form mutassis = mutaveris, Plaut. 577 Ussing (Götz immutassis): parag. Infin. mutarier, Plaut. Men. prol. 74 u.a. Lucr. 1, 802.
-
12 muto
1. mūto, āvī, ātum, āre (zsgzg. aus movito), bewegen, I) eig., weg-, von der Stelle bewegen, wohin bewegen, neque se luna quoquam mutat, kommt nicht vom Flecke, Plaut.: iniussu populi mutari finibus, die Gr. überschreiten, betreten, Liv.: ne quis invitus civitate mutetur, fortgejagt, fortgebracht werde, Cic.: illa tamen se non habitu mutatve loco, legt weder ihre Matronenkleidung ab, noch schleicht sie sich aus ihrer Wohnung (zu dir), Hor.: hinc dum muter, wenn ich nur von hier wegkomme, versetzt werde, Ov.: dah. mutari, von Bäumen, die versetzt werden, Verg. – II) übtr.: A) ändern, verändern, 1) im allg.: a) tr.: testamentum, Cic.: sententiam, Cic.: consilium, Cic.: fidem cum alqo, sein Wort nicht halten, Ter.: e nigro color est mutatus in album, Ov.: mutare colorem, die Gesichtsfarbe verändern (unser vulg. »sich verwandeln«) = blaß werden, durch vieles Studieren, Sen. rhet., aus Furcht usw., Hor., Quint. u.a.: m. viros in deforme animal, Ov.: m. in marem, Plin.: mutari alite, in einen V. verwandelt werden, Ov.: u. so mutari Nilo, in den Nil verw. werden, Sen.: cibus mutatur (im Magen) et concoquitur, bekommt eine andere Gestalt, Cic.: dah. haud muto factum, ich genehmige das Geschehene, ich bereue es nicht, Ter.: nihil mutat de uxore, er ändert seine Meinung nicht, bleibt dabei, Ter.: neque nunc muto, ich bleibe————dabei, mich reut es nicht, Cic. – Passiv m. Acc. resp., mutata suos flumina cursus, die ihren (natürlichen) Lauf änderten, d.i. hemmten, Verg. ecl. 8, 4. – mit ab (gegen) u. Abl., quantum mutatus ab illo Hectore, qui etc., wie ganz ein anderer gegen jenen H., wie ganz verschieden von jenem H., Verg. Aen. 2, 274: u. so longe mutatus ab iilo Sampsone, qui etc., Ambros. de spir. scto. 2. prol. § 13. – b) refl. mutare u. Passiv medial mutari, α) sich ändern, umschlagen, numquid muto? brach ich mein Wort? Plaut.: neque nunc muto, Cic. ep.: mores mutaverint, Liv.: mutabat aestus, Tac.: ut nihil odor mutaret, Liv.: annona nihil mutavit, Liv.: in superbiam mutans, Tac.: bona facile mutantur in peius, arten leicht aus, Quint.: mutatis repente ad misericordiam animis, umgestimmt waren, Liv. 24, 26, 14: ne ad paenitentiam mutaretur, Tac. ann. 11, 33 (dagegen mutati in paenitentiam, die umgestimmt wurden, Tac. hist. 4, 37). – β) unterschieden sein, tantum (Suffenus iste) abhorret ac mutat, Catull. 22, 11: pastiones hoc mutant, quod etc., Varro r. r. 2, 2, 12: quantum mutare a Menandro Caecilius visus est, Gell. 2, 23, 7: inter duas filias regum quid mutet (was für ein Unterschied ist), inter Antigonam et Tulliam, Varro fr. bei Gell. 18, 12, 9. – c) impers.: non mutat, es ändert nichts in der Sache usw., mit folg. quod (daß usw.) od. an (ob) etc., ICt. – 2) insbes.: a) färben, vellera————luto, gelb färben, Verg. ecl. 4, 44. – b) verbessern, factum, Ter. adelph. 738. – c) verderben, vinum mutatum, umgeschlagener, Hor. sat. 2, 2, 58. – B) verändern, wechseln, vertauschen, 1) im allg.: omnibus oppidis m. ad celeritatem iumenta, in allen Städten, um schneller fortzukommen, die Pferde wechseln, Caes.: personam, die Maske wechseln (bildl. = sein Benehmen ändern), Plin. ep.: m. togam paludamento, Sall. fr.: vestem cum alqo, Ter.: aber m. calceos et vestimenta, Schuhe u. Kleider wechseln, sich umkleiden, Cic. Mil. 28: u. so bl. vestimenta, die Kleider wechseln, sich umkleiden, Suet. Tib. 14, 4: ebenso vestem, Ter. eun. 609. Varro LL. 7, 37. Liv. 22, 1, 3. Vell. 2, 41, 2. Sen. ep. 18, 2; insbes. bei Trauer, Gefahr im Staate, als Bittender die Kl. wechseln = Trauerkleider anlegen, Cic. Sest. 26. Liv. 8, 37, 9. Hor. carm. 1, 35, 13: lugubres vestes mutare, Hieron. epist. 130, 6. – mutare terram, das Vaterland verändern = in ein anderes Land (in andere Länder) ziehen, Liv.: u. so terras, Hor.: u. lares et urbem, Hor.: m. sedem, den Wohnsitz wechseln, auswandern (v. Völkern), Sen.: locum, mit dem Badeort wechseln, Hor.: u. v. denen, die in die Verbannung gehen, solum, Cic., locum, Sall.; vgl. solum vertere, hoc est, sedem ac locum mutare, Cic.: u. crebro mutare loca, von Ort zu Ort flüchten, Hirt. b. G. – m. caelum, non animum, Hor. – m. orationem————od. genus eloquendi, abwechseln im Ausdrucke, Cic. (u. so bl. mutare, Cic. or. 109): so auch verba mutata, tropische, bes. metonymische, Cic. – m. calores, die Liebe verändern, einen anderen lieben, Prop.: so auch sonst mutare häufig von Veränderung der Liebe u. Freundschaft; vgl. Prop. 1, 12, 11. Aug. b. Suet. Aug. 69, 2. – m. expertum iam principem, den ihnen schon bekannten Herrn wechseln (= verlassen), Tac. hist. 3, 44: sidera mutata, die von den Göttern verlassenen, Petron. poët. 124. v.264. – 2) insbes.: a) gegen etw. umtauschen, eintauschen, tauschen, merces, Verg., Hor. u. Apul.: res inter se, Tauschhandel treiben, Sall.: porcos aere (gegen Geld), Colum.: uvam furtivā strigili (gegen die entwendete Str.), Hor.: mancipia cum mercatoribus vino advecticio (gegen eingeführten W.) et aliis talibus, Sall.: mutari magno, im Tausche viel gelten, einen hohen Preis haben, Verg. – übtr., victrice patriā victam, Liv.: pro Macedonibus Romanos dominos, Liv. – b) als milit. t. t., mutare militiam, den Dienst wechseln = zu einem geringeren Truppenteil versetzt werden, Modestin. dig. 49, 16, 3. § 13. Macer dig. 49, 16, 13. § 4. – ⇒ Archaist. Perf.-Form mutassis = mutaveris, Plaut. 577 Ussing (Götz immutassis): parag. Infin. mutarier, Plaut. Men. prol. 74 u.a. Lucr. 1, 802.———————— -
13 mūtō
mūtō āvī, ātus, āre, freq. [moveo].—Of motion, to move, move away, remove: se Non habitu mutatve loco, quit her dress or her dwelling, H.: coactus civitate mutari, be forced to leave: hinc dum muter, if I can only get away, O.: haec mutata, transplanted, V.—Of alteration, to alter, change, transform, vary, modify: sententiam paucis mutatis rebus sequi, with trifling modifications, Cs.: consilium meum: consuetudinem dicendi: testamentum: tabulas, one's will, Iu.: cum illo ut mutet fidem, T.: natura nescia mutari, incapable of change, Iu.: Mutati fremunt venti, shifted, V.: faciem mutatus, transformed in appearance, V.: facies locorum cum ventis simul mutatur, S.: mutatis ad misericordiam animis, turned, L.: quantum mutatus ab illo Hectore, V.: acetum, Quod vitio mutaverit uvam, by fermentation has turned, H.: (lupum) marmore, into marble, O.— To suffer change, alter, change: de uxore nihil mutat, T.: quantum mores mutaverint, L.: annona ex ante convectā copiā nihil mutavit, L.—Of style, to vary, change, diversify: an ego poetis concederem, ut crebro mutarent?: genus eloquendi... mutatum: mutata (verba), used figuratively.—To change in color, color, dye: aries iam croceo mutabit vellera luto, V.— To change, make better, improve: Placet tibi factum, Micio? Mi. non si queam mutare, T.— To change for the worse, spoil, turn: mutatum vinum, H.—Of substitution, to change, replace, make a change in: mutatis ad celeritatem iumentis, Cs.: calceos et vestimenta: arma ornatumque, S.: tegumenta capitis, L.: vestitum, put on mourning: mutatā Veste (Fortuna), assuming a squalid garb, H.—Of place, to change, shift, alter: mutari finibus, to be removed, L.: solum, i. e. go into exile: caelum, non animum, H.: calores (i. e. amores), Pr.—Of exchange, to interchange, exchange: cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare: ut vestem cum eo mutem, T.: mutata secum fortuna, L.: incerta pro certis, S.: mutatos pro Macedonibus Romanos dominos, L.: pace bellum, S.: victoriae possessionem pace incertā, L.: mitibus Mutare tristia, H. — To exchange, barter, sell: Hic mutat merces surgente a sole, etc., H.: mutandi copia, S.: uvam Furtivā strigili, H.: quamvis Milesia magno Vellera mutentur, are sold dear, V.: eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio, S.: res inter se, S.— To forsake: principem, Ta.* * *Imutare, mutavi, mutatus Vmove, change, shift, alter, exchange, substitute (for); modifyIIpenis; (rude) -
14 Muto
1.mūto, āvi, ātum (arch. subj. mutassis, Plaut. Aul. 3, 6, 49; inf. pass. mutarier, id. Men. prol. 74), 1, v. a. and n. freq. [moveo].I.Prop., to move, to move away or from its place, to move to a place (rare):II.neque se luna quoquam mutat,
does not move, does not budge, Plaut. Am. 1, 1, 117: illa tamen se Non habitu mutatve loco, does not quit her dress or her dwelling, Hor. S. 2, 7, 64:ne quis invitus civitate mutetur,
be forced to leave, be driven from, Cic. Balb. 13, 30:hinc dum muter,
if I can only get away from here, Ov. Tr. 5, 2, 73.—Transf.A.Of change in the thing spoken of itself.1.In gen.a.Act., to alter, change a thing (freq. and class.; cf.b.vario): sententiam mutare numquam,
Cic. Mur 29, 61: ego rogatus mutavi consilium meum. id. Fam. 4, 4, 4:consuetudinem dicendi,
id. Brut. 91, 314:mentes vestras voluntatesque,
id. Prov. Cons. 10, 25:cum testamentum mutare cuperet,
id. Clu. 11, 31: propositum. Petr. 116:ne haec mutet fidem,
Plaut. Mil. 4, 1, 36: nequeo exorare [p. 1181] ut me maneat et cum illo ut mutet fidem, Ter. Phorm. 3, 2, 28:tabulas,
to alter one's will, Juv. 14, 55.— Absol.:natura nescia mutari,
incapable of change, Juv. 13, 240. —With ob:mutatum jus ob unius feneratoris libidinem,
Liv. 8, 28, 1:facilem mutatu gentem,
Tac. A. 14, 23.—With ad:gubernatori ad incursus tempestatum... ratio mutanda est,
Quint. 10, 7, 3:ad singulas paene distinctiones vultus mutandus est,
id. 11, 3, 47.—With Gr. acc.:mutata suos flumina cursus,
Verg. E. 8, 4:negat quicquam ex Latinā ratione mutandum,
Quint. 1, 5, 89.—With cum:cum illo fidem,
Ter. Phorm. 3, 2, 28 supra; more freq. cum aliquā re, to change with or under the influence of a thing:facies locorum cum ventis simul mutatur,
Sall. J. 78, 3:qui cum fortunā non animum mutāsset,
Vell. 2, 82, 2:quarum uvarum vini jucunditas cum regione mutatur,
Col. 3, 2, 16; Ambros. in Abrah. 2, 10, 68.—With in and acc.:bona facile mutantur in pejus,
Quint. 1, 1, 5.—With ex:nisi forte non ex Graeco mutantes, etc.,
Quint. 3, 4, 14:ex feminis mutari in mares,
Plin. 7, 4, 3, § 36. —With de:de uxore nihil mutat,
Ter. And. 5, 4, 46.—With ab:quantum mutatus ab illo Hectore,
Verg. A. 2, 274:longe mutatus ab illo Sampsone, qui, etc.,
Ambros. Spir. Sanc. 2, prol. § 13.—Non mutat, with rel.-clause, it makes no difference: nec mutat confestim, an interjecto tempore, fidem suam adstrinxerunt, Pap. Dig. 46, 1, 52, § 2. —With abl. instrum. ( poet.):ut silvae foliis pronos mutantur in annos,
Hor. A. P. 60.—Neutr., = mutari, to alter, change:(β).quantum mores mutaverint argumentum,
Liv. 39, 51, 10:postquam mutabat aestus,
Tac. A. 2, 23; 12, 20:annona ex ante convectā copiā nihil mutavit,
Liv. 5, 13, 1:mox in superbiam mutans,
Tac. A. 12, 29:adeo animi mutaverant, ut clariorem inter Romanos deditio Postumium... faceret,
Liv. 9, 12, 3:tantum mutāsse fortunam, ut, etc.,
id. 29, 3, 10; 39, 51, 10.—To differ, be different:(γ).pastiones hiberno ac verno tempore hoc mutant,
Varr. R. R. 2, 2, 12:quantum mutare a Menandro Caecilius visus est,
Gell. 2, 23, 7.—Of style, to vary:2.an ego... poetis, et maxime tragicis concederem, ut ne omnibus locis eādem contentione uterentur, crebroque mutarent? etc.,
Cic. Or. 31, 109.—In partic.a.To change the color of, to color, dye (cf.:b.inficio, imbuo): aries jam suave rubenti Murice, jam croceo mutabit vellera luto,
Verg. E. 4, 44:nec lanarum colores, quibus simplex ille candor mutatus est, elui possunt,
Quint. 1, 1, 5.—To change for the better, make better, to improve: placet tibi factum, Micio? Mi.:c.non, si queam mutare,
Ter. Ad. 4, 7, 19.—To change for the worse; pass., of wine, to spoil, turn, etc.:B.ac, nisi mutatum, parcit defundere vinum,
Hor. S. 2, 2, 58:melle mutatum (sc. balsamum),
adulterated, Plin. 12, 25, 54, § 122.—Of change in its relation to other things, etc.1.In gen., to change one thing, etc., for another:2.mutatis ad celeritatem jumentis,
Caes. B. C. 3, 11:vestimenta mutanti tunica ardere visa est,
Suet. Tib. 14:calceos et vestimenta,
Cic. Mil. 10, 28.—Esp. freq.: mutare vestem, to change one's dress: An. Muta vestem. Ch. Ubi mutem?... An. Eamus ad me. Ibi proximum'st ubi mutes, Ter. Eun. 3, 5, 61 sqq.:mutando nunc vestem, nunc tegumenta capitis,
Liv. 22, 1, 3; Sen. Ep. 18, 2.—Esp., to put on the garb of mourning, of humility, etc.:pro me praesente senatus hominumque praeterea viginti millia vestem mutaverunt,
Cic. post Red. ad Quir. 3, 8:non modo ut vestem mutaret, aut supplex prensaret homines, sed, etc.,
Liv. 2, 61; 8, 37, 9; Cic. Sest. 11, 26; Hor. C. 1, 35, 23.—Esp.a.Mutata verba, i. e. figurative:b.mutata (verba), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet, sumptum ex re aliquā consequenti,
Cic. Or. 27, 92.—Of style, to vary, alter:c.reliquum est ut dicas de conversā oratione atque mutatā,
Cic. Part. Or. 7, 23:genus eloquendi... mutatum,
id. ib. 5, 16.—Of one's assertion or promise:d.quod dixi semel, hau mutabo,
will not break my word, Plaut. Bacch. 5, 2, 90.—Of place, to change, shift, alter:C.locum ex loco mutans (sc. typhon) rapidā vertigine,
Plin. 2, 48, 49, § 132; cf.: quod nec injussu populi mutari finibus posset, to be removed, Liv. 5, 46, 11:exsules sunt, etiam si solum non mutārunt,
i. e. gone into exile, Cic. Par. 4, 31:jussa pars mutare Lares et urbem Sospite cursu,
Hor. C. Sec. 39.—Of common or reciprocal relations, to interchange, exchange.—With cum:D.cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare,
Cic. Verr. 2, 3, 8, § 19:ut vestem cum illo mutem,
Ter. Eun. 3, 5, 24:ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,
Liv. 21, 45, 6.—With pro:C. Hostilio pro Etruriā Tarentum mutaverant (sonatus) provinciam, pro Tarento Capuam mutaverunt,
Liv. 27, 35, 14:non debere eum incerta pro certis mutare,
Sall. J. 83, 1:mutatos pro Macedonibus Romanos dominos,
Liv. 34, 49, 6.—With abl. of that for which the exchange, etc., is made:quid terras alio calentes Sole mutamus (patriā),
Hor. C. 2, 16, 19:victoriae possessionem incertā pace mutāsse,
Liv. 9, 12, 2; also with abl. of that given in exchange, etc.:victrice patriā victam mutari,
id. 5, 30, 3.—So esp. of trading, etc., to exchange, barter, sell, etc.:coepit captivos conmercari Aleos, si quem reperire possit, qui mutet suum,
Plaut. Capt. prol. 28; cf.:homines captivos conmercatur, si queat Aliquem invenire, suum qui mutet filium,
id. ib. 1, 1, 33;1, 2, 68: hic mutat merces surgente a sole, etc.,
Hor. S. 1, 4, 29:mutandi copia,
Sall. J. 18, 5.—With abl.:uvam Furtivā mutat strigili,
Hor. S. 2, 7, 109:suburbanis lactens porcus aere mutandus est,
Col. 7, 9, 4:caetera reponantur, vel aere mutentur,
id. 8, 5, 4:aere mutandi sunt (sc. apri),
id. 9, 1, 7:quamvis Milesia magno Vellera mutentur,
Verg. G. 3, 307; so with cum and pers. with whom the exchange is made:eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio,
Sall. J. 44, 5.—With inter:mutare res inter se instituerant,
Sall. J. 18, 9.—To forsake, abandon, leave:2.mutare, derelinquere,
Non. p. 351, 1:expertum jam principem anxii mutabant,
Tac. H. 3, 44: mihi non persuadetur... mutem meos, Lucil. ap. Non. 351, 3: mutataque sidera pondus Quaesivere suum, i. e. forsaken or abandoned by the gods, Petr. poët. 124, 264.—Hence, mūtā-tus, a, um, P. a., changed, i. e. different, successive:quae (facies) mutatis inducitur atque fovetur Tot medicaminibus,
Juv. 6, 472.mūto, ōnis, m., = membrum virile (rare and only poet.), Lucil. ap. Porphyr. ad Hor. S. 1, 2, 68; also id. ib. Orell. (K. and H. muttonis).3.Mūto, a Roman surname, Cic. Fragm. Or. pro Fundan. p. 445 Orell. -
15 muto
1.mūto, āvi, ātum (arch. subj. mutassis, Plaut. Aul. 3, 6, 49; inf. pass. mutarier, id. Men. prol. 74), 1, v. a. and n. freq. [moveo].I.Prop., to move, to move away or from its place, to move to a place (rare):II.neque se luna quoquam mutat,
does not move, does not budge, Plaut. Am. 1, 1, 117: illa tamen se Non habitu mutatve loco, does not quit her dress or her dwelling, Hor. S. 2, 7, 64:ne quis invitus civitate mutetur,
be forced to leave, be driven from, Cic. Balb. 13, 30:hinc dum muter,
if I can only get away from here, Ov. Tr. 5, 2, 73.—Transf.A.Of change in the thing spoken of itself.1.In gen.a.Act., to alter, change a thing (freq. and class.; cf.b.vario): sententiam mutare numquam,
Cic. Mur 29, 61: ego rogatus mutavi consilium meum. id. Fam. 4, 4, 4:consuetudinem dicendi,
id. Brut. 91, 314:mentes vestras voluntatesque,
id. Prov. Cons. 10, 25:cum testamentum mutare cuperet,
id. Clu. 11, 31: propositum. Petr. 116:ne haec mutet fidem,
Plaut. Mil. 4, 1, 36: nequeo exorare [p. 1181] ut me maneat et cum illo ut mutet fidem, Ter. Phorm. 3, 2, 28:tabulas,
to alter one's will, Juv. 14, 55.— Absol.:natura nescia mutari,
incapable of change, Juv. 13, 240. —With ob:mutatum jus ob unius feneratoris libidinem,
Liv. 8, 28, 1:facilem mutatu gentem,
Tac. A. 14, 23.—With ad:gubernatori ad incursus tempestatum... ratio mutanda est,
Quint. 10, 7, 3:ad singulas paene distinctiones vultus mutandus est,
id. 11, 3, 47.—With Gr. acc.:mutata suos flumina cursus,
Verg. E. 8, 4:negat quicquam ex Latinā ratione mutandum,
Quint. 1, 5, 89.—With cum:cum illo fidem,
Ter. Phorm. 3, 2, 28 supra; more freq. cum aliquā re, to change with or under the influence of a thing:facies locorum cum ventis simul mutatur,
Sall. J. 78, 3:qui cum fortunā non animum mutāsset,
Vell. 2, 82, 2:quarum uvarum vini jucunditas cum regione mutatur,
Col. 3, 2, 16; Ambros. in Abrah. 2, 10, 68.—With in and acc.:bona facile mutantur in pejus,
Quint. 1, 1, 5.—With ex:nisi forte non ex Graeco mutantes, etc.,
Quint. 3, 4, 14:ex feminis mutari in mares,
Plin. 7, 4, 3, § 36. —With de:de uxore nihil mutat,
Ter. And. 5, 4, 46.—With ab:quantum mutatus ab illo Hectore,
Verg. A. 2, 274:longe mutatus ab illo Sampsone, qui, etc.,
Ambros. Spir. Sanc. 2, prol. § 13.—Non mutat, with rel.-clause, it makes no difference: nec mutat confestim, an interjecto tempore, fidem suam adstrinxerunt, Pap. Dig. 46, 1, 52, § 2. —With abl. instrum. ( poet.):ut silvae foliis pronos mutantur in annos,
Hor. A. P. 60.—Neutr., = mutari, to alter, change:(β).quantum mores mutaverint argumentum,
Liv. 39, 51, 10:postquam mutabat aestus,
Tac. A. 2, 23; 12, 20:annona ex ante convectā copiā nihil mutavit,
Liv. 5, 13, 1:mox in superbiam mutans,
Tac. A. 12, 29:adeo animi mutaverant, ut clariorem inter Romanos deditio Postumium... faceret,
Liv. 9, 12, 3:tantum mutāsse fortunam, ut, etc.,
id. 29, 3, 10; 39, 51, 10.—To differ, be different:(γ).pastiones hiberno ac verno tempore hoc mutant,
Varr. R. R. 2, 2, 12:quantum mutare a Menandro Caecilius visus est,
Gell. 2, 23, 7.—Of style, to vary:2.an ego... poetis, et maxime tragicis concederem, ut ne omnibus locis eādem contentione uterentur, crebroque mutarent? etc.,
Cic. Or. 31, 109.—In partic.a.To change the color of, to color, dye (cf.:b.inficio, imbuo): aries jam suave rubenti Murice, jam croceo mutabit vellera luto,
Verg. E. 4, 44:nec lanarum colores, quibus simplex ille candor mutatus est, elui possunt,
Quint. 1, 1, 5.—To change for the better, make better, to improve: placet tibi factum, Micio? Mi.:c.non, si queam mutare,
Ter. Ad. 4, 7, 19.—To change for the worse; pass., of wine, to spoil, turn, etc.:B.ac, nisi mutatum, parcit defundere vinum,
Hor. S. 2, 2, 58:melle mutatum (sc. balsamum),
adulterated, Plin. 12, 25, 54, § 122.—Of change in its relation to other things, etc.1.In gen., to change one thing, etc., for another:2.mutatis ad celeritatem jumentis,
Caes. B. C. 3, 11:vestimenta mutanti tunica ardere visa est,
Suet. Tib. 14:calceos et vestimenta,
Cic. Mil. 10, 28.—Esp. freq.: mutare vestem, to change one's dress: An. Muta vestem. Ch. Ubi mutem?... An. Eamus ad me. Ibi proximum'st ubi mutes, Ter. Eun. 3, 5, 61 sqq.:mutando nunc vestem, nunc tegumenta capitis,
Liv. 22, 1, 3; Sen. Ep. 18, 2.—Esp., to put on the garb of mourning, of humility, etc.:pro me praesente senatus hominumque praeterea viginti millia vestem mutaverunt,
Cic. post Red. ad Quir. 3, 8:non modo ut vestem mutaret, aut supplex prensaret homines, sed, etc.,
Liv. 2, 61; 8, 37, 9; Cic. Sest. 11, 26; Hor. C. 1, 35, 23.—Esp.a.Mutata verba, i. e. figurative:b.mutata (verba), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet, sumptum ex re aliquā consequenti,
Cic. Or. 27, 92.—Of style, to vary, alter:c.reliquum est ut dicas de conversā oratione atque mutatā,
Cic. Part. Or. 7, 23:genus eloquendi... mutatum,
id. ib. 5, 16.—Of one's assertion or promise:d.quod dixi semel, hau mutabo,
will not break my word, Plaut. Bacch. 5, 2, 90.—Of place, to change, shift, alter:C.locum ex loco mutans (sc. typhon) rapidā vertigine,
Plin. 2, 48, 49, § 132; cf.: quod nec injussu populi mutari finibus posset, to be removed, Liv. 5, 46, 11:exsules sunt, etiam si solum non mutārunt,
i. e. gone into exile, Cic. Par. 4, 31:jussa pars mutare Lares et urbem Sospite cursu,
Hor. C. Sec. 39.—Of common or reciprocal relations, to interchange, exchange.—With cum:D.cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare,
Cic. Verr. 2, 3, 8, § 19:ut vestem cum illo mutem,
Ter. Eun. 3, 5, 24:ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,
Liv. 21, 45, 6.—With pro:C. Hostilio pro Etruriā Tarentum mutaverant (sonatus) provinciam, pro Tarento Capuam mutaverunt,
Liv. 27, 35, 14:non debere eum incerta pro certis mutare,
Sall. J. 83, 1:mutatos pro Macedonibus Romanos dominos,
Liv. 34, 49, 6.—With abl. of that for which the exchange, etc., is made:quid terras alio calentes Sole mutamus (patriā),
Hor. C. 2, 16, 19:victoriae possessionem incertā pace mutāsse,
Liv. 9, 12, 2; also with abl. of that given in exchange, etc.:victrice patriā victam mutari,
id. 5, 30, 3.—So esp. of trading, etc., to exchange, barter, sell, etc.:coepit captivos conmercari Aleos, si quem reperire possit, qui mutet suum,
Plaut. Capt. prol. 28; cf.:homines captivos conmercatur, si queat Aliquem invenire, suum qui mutet filium,
id. ib. 1, 1, 33;1, 2, 68: hic mutat merces surgente a sole, etc.,
Hor. S. 1, 4, 29:mutandi copia,
Sall. J. 18, 5.—With abl.:uvam Furtivā mutat strigili,
Hor. S. 2, 7, 109:suburbanis lactens porcus aere mutandus est,
Col. 7, 9, 4:caetera reponantur, vel aere mutentur,
id. 8, 5, 4:aere mutandi sunt (sc. apri),
id. 9, 1, 7:quamvis Milesia magno Vellera mutentur,
Verg. G. 3, 307; so with cum and pers. with whom the exchange is made:eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio,
Sall. J. 44, 5.—With inter:mutare res inter se instituerant,
Sall. J. 18, 9.—To forsake, abandon, leave:2.mutare, derelinquere,
Non. p. 351, 1:expertum jam principem anxii mutabant,
Tac. H. 3, 44: mihi non persuadetur... mutem meos, Lucil. ap. Non. 351, 3: mutataque sidera pondus Quaesivere suum, i. e. forsaken or abandoned by the gods, Petr. poët. 124, 264.—Hence, mūtā-tus, a, um, P. a., changed, i. e. different, successive:quae (facies) mutatis inducitur atque fovetur Tot medicaminibus,
Juv. 6, 472.mūto, ōnis, m., = membrum virile (rare and only poet.), Lucil. ap. Porphyr. ad Hor. S. 1, 2, 68; also id. ib. Orell. (K. and H. muttonis).3.Mūto, a Roman surname, Cic. Fragm. Or. pro Fundan. p. 445 Orell. -
16 muto
I mūto, āvī, ātum, āre [из *. movĭto от moveo ]1) отодвигать, удалять, оттеснять (aliquem finibus L; aliquid loco H); изгонять ( aliquem civitate C); пересаживать ( arbores V)m. locum, se m. или pass. mutari — уходить, удаляться, отходить ( aliquā re H)2) менять ( principem T); променять (bellum pace Sl; incerta pro certis Sl); сменять ( jumenta Cs)m. aliquid cum aliquā re C, Sl — обменять что-л. на что-л.m. aliquid aere Col — продавать что-л. за деньгиres inter se m. Sl — вести меновую торговлюmerces m. V — обменивать (продавать) товары, торговатьmutato nomine de te fabula narratur H — если заменить имя, то (окажется, что) в басне речь идёт о тебеm. locum (solum, terram) C, Sl, H, L etc. — переезжать, переселяться, преим. (тж. exsilio domos m. V) отправляться в изгнание3) разнообразить ( orationem C)4) сбрасывать ( personam PJ)m. vestimenta (vestem) Ter, Vr, L, C etc. — переодеваться, преим. надевать траур5) изменять, менять (leges C; colorem H, Q etc.)m. quadrata rotundis погов. H — заменять квадратное круглым, т. е. (постоянно) переделывать всё зановоcroceo m. vellera luto V — выкрасить шерсть в шафранно-жёлтый цветfidem m. Ter — нарушить клятву, не сдержать словаm. calores Prp — изменить прежней любви6) (тж. pass. mutari) превращаться, изменяться (fortuna mutatur Sl; mores mutaverunt L; odor nihil mutavit L)mutari in aliquid O — превращаться (переходить) во что-л.non mutat, si (etsi, quod, an)... Dig — ничего не меняется оттого, что...7) превращать, преображать (aliquem и aliquid in aliquid O, PM)faciem или vultum mutatus C etc. — переменившийся в лицеmutatus ab aliquo V — отличный от кого-л., не схожий с кем-л.m. aliquem ad misericordiam L — вызвать в ком-л. сострадание8) улучшать, исправлять (factum Ter; hoc incommodum potest mutari Cs)9) (тж. m. in pejus Q) ухудшатьm. figuram Pt — портитьсяres mutatae H — несчастье, бедаm. militiam Dig — быть смещённым на низшую (военную) должностьII mūto, ōnis m.LM, H membrum virile -
17 poenitentia
paenĭtentĭa (poenĭtentĭa), ae, f. [st2]1 [-] repentir, regret. --- Liv. 31, 32 ; Tac. An. 1, 45. [st2]2 [-] pénitence, repentance, componction, contrition. --- Tert. Hier. Eccl. - paenitentiam alicujus rei agere, Petr.: se repentir de qqch. - mutatus in poenitentiam, Tac.: venant à éprouver du regret. - celerem paenitentiam, sed eandem seram atque inutilem sequi, Liv. 31, 32: le repentir (dit-il) vient vite à la suite, mais toujours trop tard et inutilement.* * *paenĭtentĭa (poenĭtentĭa), ae, f. [st2]1 [-] repentir, regret. --- Liv. 31, 32 ; Tac. An. 1, 45. [st2]2 [-] pénitence, repentance, componction, contrition. --- Tert. Hier. Eccl. - paenitentiam alicujus rei agere, Petr.: se repentir de qqch. - mutatus in poenitentiam, Tac.: venant à éprouver du regret. - celerem paenitentiam, sed eandem seram atque inutilem sequi, Liv. 31, 32: le repentir (dit-il) vient vite à la suite, mais toujours trop tard et inutilement.* * *Poenitentia. Repentance. Plin. iunior, Agatque poenitentiam poenitentiae suae.\Illis aliorum vitae poenitentia est. Plin. Ils desprisent. -
18 quantum
[st1]1 [-] quantum + gén.: combien de? que de! - quantum auri? = combien d'or? - quantum auri! = que d'or! - quantum terroris injecit! Cic. Verr. 5, 14: que d'effroi il inspira! - quantum militum transportatum sit... Liv. 29, 25, 1 [int. ind.]: combien de soldats furent transportés... [st1]2 [-] relatif: que. - (tantum)... quantum: autant... que. - da mihi tantum aquae quantum vini: donne-moi autant d'eau que de vin. - quantum accepisti redde: rends autant que tu as reçu. - tantum verborum quantum necesse est: il y a autant de mots qu'il est nécessaire. - tribues his voluminibus temporis quantum poteris, Cic. Off. 3, 121: tu consacreras à ces livres autant de temps que tu pourras. - quantum mihi vel fraus inimicorum... vel res publica tribuet otii, ad scribendum potissimum conferam, Cic. de Or. 1, 3: tout ce que la malveillance de mes ennemis... la vie politique me donneront de loisir, je le consacrerai de préférence à écrire. - iis plus frumenti imperabatur quam quantum exararant, Cic. Verr. 3, 57: on leur commandait plus de blé qu'ils n'en avaient récolté. - avec nuance conséc. mihi videris tantum juris civilis scire voluisse quantum satis esset oratori, Cic. Br. 150: tu as voulu, me semble-t-il, savoir de droit civil juste ce qui suffit à l'orateur. - en parenth. quantum importunitatis habent, Sall. J. 31, 22: vu leur acharnement. - gén. de prix quæ mihi tanti restimanda sunt, quanti vitam æstimo meam, Cic. Fam. 15: témoignages que je dois mettre à aussi haut prix que ma propre vie. - pluris æstimavit quam quanti erat annona, Verr. 3, 195: il évalua à un prix supérieur à celui du cours des blés. - quanti quanti, bene emitur, quod necesse est Cic. Att. 12. 23, 3, quel que soit le prix, on fait un bon achat quand il est nécessaire. [st1]3 [-] adv.: combien, comme, que. - quantum mutatus erat! = comme il était changé! - tantum te amat quantum tu eum: il t'aime autant que tu l'aimes. - quantum opere processerant, tanto aberant ab aqua longius, Caes. BC. 1, 81, 4: à mesure qu'ils avançaient dans le travail, ils s'éloignaient davantage de l'eau. --- cf. Liv. 5, 10, 5; 27, 47, 11; 32, 5, 2; Virg. En. 12, 20; Tac. An. 6, 21; H. 2, 99. - quantum a mari recessisset, minus obvium fore Romanum credens, Liv. 21, 31, 2: croyant qu'à mesure qu'il s'écarterait de la mer, il rencontrerait moins les Romains. - quantum juniores patrum plebi se magis insinuabant, eo acrius... Liv. 3, 15, 2: à mesure que les jeunes patriciens s'insinuaient davantage dans le peuple, d'autant plus âprement... - phrase nominale avec les adj. n. mirum, immane, nimium, immensum: "étonnante est la quantité dont..." - id mirum quantum profuit, Liv. 2, 1, 11: cette mesure fut étonnamment (merveilleusement) utile. - nimium quantum, Cic. Or. 87: étonnamment. - mirum quantum profecit: **il est étonnant combien il a progressé**, il a fait des progrès étonnants. - nimium quantum: extrêmement. - immane quantum: monstrueusement. - immensum quantum: énormément. - quantum in te est, Cic. Nat. 3, 15 (quantum potes, Cic. Att. 9, 7, 7.): autant qu'il est en toi, dans la mesure de tes moyens. - quantum in me est: autant que je le peux. - quantum ad te (pertinet): en ce qui te concerne. - quantum quisque daret imperabat, Nep.: il fixait combien chacun devait donner. - quantum Hortensio credendum sit, nescio, Cic.: dans quelle mesure on doit se fier à Hortensius? je l'ignore. - in quantum: dans la mesure où, autant que. --- cf. Tac. D. 2; Sen. Ben. 2, 23, 1; Quint. 2, 10, 4; Ov. M. 11, 71.* * *[st1]1 [-] quantum + gén.: combien de? que de! - quantum auri? = combien d'or? - quantum auri! = que d'or! - quantum terroris injecit! Cic. Verr. 5, 14: que d'effroi il inspira! - quantum militum transportatum sit... Liv. 29, 25, 1 [int. ind.]: combien de soldats furent transportés... [st1]2 [-] relatif: que. - (tantum)... quantum: autant... que. - da mihi tantum aquae quantum vini: donne-moi autant d'eau que de vin. - quantum accepisti redde: rends autant que tu as reçu. - tantum verborum quantum necesse est: il y a autant de mots qu'il est nécessaire. - tribues his voluminibus temporis quantum poteris, Cic. Off. 3, 121: tu consacreras à ces livres autant de temps que tu pourras. - quantum mihi vel fraus inimicorum... vel res publica tribuet otii, ad scribendum potissimum conferam, Cic. de Or. 1, 3: tout ce que la malveillance de mes ennemis... la vie politique me donneront de loisir, je le consacrerai de préférence à écrire. - iis plus frumenti imperabatur quam quantum exararant, Cic. Verr. 3, 57: on leur commandait plus de blé qu'ils n'en avaient récolté. - avec nuance conséc. mihi videris tantum juris civilis scire voluisse quantum satis esset oratori, Cic. Br. 150: tu as voulu, me semble-t-il, savoir de droit civil juste ce qui suffit à l'orateur. - en parenth. quantum importunitatis habent, Sall. J. 31, 22: vu leur acharnement. - gén. de prix quæ mihi tanti restimanda sunt, quanti vitam æstimo meam, Cic. Fam. 15: témoignages que je dois mettre à aussi haut prix que ma propre vie. - pluris æstimavit quam quanti erat annona, Verr. 3, 195: il évalua à un prix supérieur à celui du cours des blés. - quanti quanti, bene emitur, quod necesse est Cic. Att. 12. 23, 3, quel que soit le prix, on fait un bon achat quand il est nécessaire. [st1]3 [-] adv.: combien, comme, que. - quantum mutatus erat! = comme il était changé! - tantum te amat quantum tu eum: il t'aime autant que tu l'aimes. - quantum opere processerant, tanto aberant ab aqua longius, Caes. BC. 1, 81, 4: à mesure qu'ils avançaient dans le travail, ils s'éloignaient davantage de l'eau. --- cf. Liv. 5, 10, 5; 27, 47, 11; 32, 5, 2; Virg. En. 12, 20; Tac. An. 6, 21; H. 2, 99. - quantum a mari recessisset, minus obvium fore Romanum credens, Liv. 21, 31, 2: croyant qu'à mesure qu'il s'écarterait de la mer, il rencontrerait moins les Romains. - quantum juniores patrum plebi se magis insinuabant, eo acrius... Liv. 3, 15, 2: à mesure que les jeunes patriciens s'insinuaient davantage dans le peuple, d'autant plus âprement... - phrase nominale avec les adj. n. mirum, immane, nimium, immensum: "étonnante est la quantité dont..." - id mirum quantum profuit, Liv. 2, 1, 11: cette mesure fut étonnamment (merveilleusement) utile. - nimium quantum, Cic. Or. 87: étonnamment. - mirum quantum profecit: **il est étonnant combien il a progressé**, il a fait des progrès étonnants. - nimium quantum: extrêmement. - immane quantum: monstrueusement. - immensum quantum: énormément. - quantum in te est, Cic. Nat. 3, 15 (quantum potes, Cic. Att. 9, 7, 7.): autant qu'il est en toi, dans la mesure de tes moyens. - quantum in me est: autant que je le peux. - quantum ad te (pertinet): en ce qui te concerne. - quantum quisque daret imperabat, Nep.: il fixait combien chacun devait donner. - quantum Hortensio credendum sit, nescio, Cic.: dans quelle mesure on doit se fier à Hortensius? je l'ignore. - in quantum: dans la mesure où, autant que. --- cf. Tac. D. 2; Sen. Ben. 2, 23, 1; Quint. 2, 10, 4; Ov. M. 11, 71.* * *Quantum, Aduerbium temporis vel quantitatis. Vt quantum nobis expectationis adiecit, tantum ingenii aspiret. Quintil. Autant, etc.\Quantum animis erroris inest! Ouid. Combien errent et s'abusent les esprits humains!\Fortissimus quisque e Batauis, quantum peditum erat, funduntur. Tacit. Autant de gents de pied qu'il y avoit.\Quantum, subintellecto TANTVM. Terent. Quantum imperaui, date. Autant que j'ay commandé.\Quantum ad porticus, nihil, etc. Plin. iunior. Quant au regard des, etc.\Quantum attinet ad antiquos nostros, ante, etc. Varro. En tant que touche, etc.\Quantum est adhibere hominem amicum, vbi quid geras! Plaut. O que c'est grande chose! O que cela prouffite beaucoup!\Nescio quantum tu familiaris sis: nisi actutum hinc abis, Familiaris accipiere faxo haud familiariter. Plaut. Je ne scay pas combien fort familier tu es: mais si tu, etc.\Quantum existimare possum. Cic. Selon que je puis penser.\Quantum ego intelligere possum. Terent. A ce que je puis entendre.\Quantum e vultu eius intelligo. Cic. Selon que je puis entendre à le veoir, Veu sa mine ou sa trongne.\Quantum intelligo. Terent. A ce qu'il me semble.\Quantum intellexi modo senis sententiam de nuptiis. Terent. Veu ce que, etc.\Quantum suspicor. Terent. Selon que je souspeconne.\Quantum ex tuto poterat, rem Romanam fouebat. Liu. Tant qu'il povoit sans danger.\Quantum proxime coniectura potest. Liu. Au plus pres qu'il peult.\Quantum ego illum vidi, nonnihil timeo misera. Terent. Veu l'estat en quoy je l'ay veu.\Quantum in me erit. Cic. Autant que je pourray, autant qu'il sera à moy possible.\Quantum euentu postea praedictum patuit. Sueton. Selon que, etc.\Quantum potest. Terent. Soubdainement, Hastivement, Tant qu'il peult.\Quantum potes, me certiorem inquit face. Terent. Le plus tost que tu pourras.\Quantum potero, minuam contentiones. Cic. Tant que je pourray.\Quantum maximum potuit. Plin. iunior. Tout le plus fort qu'il a peu.\Quantum plurimum salsae aquae vinum pati possit. Colum. Combien tout au plus, ou pour le plus.\Quantum queo. Terent. Tant que je puis. -
19 a
I 1. ā, ab, (преим. перед te) abs praep. cum abl.1) от, из окрестностей, изab urbe Cs, Sl etc. — от города, от городской чертыdistare ( или abesse Pl etc.) a loco Hirt, L — находиться на (каком-л.) расстоянии ( или отстоять) от (какого-л.) местаa pectore V — из глубины души, от (всего) сердцаad carcĕres a calce revocari погов. C — вернуться от конца к началу, т. е. начать жизнь сызнова2) с, у, со стороны, на, в, кGallia attingit flumen Rhenum ab Helvetiis Cs — Галлия достигает (простирается до) реки Рейна у гельветской границы (со стороны гельветов)a porta Cs — у ворот, но тж. Pl считая от воротa dextro cornū Cs etc. — на правом фланге (крыле)a septemtrionibus Cs — на севере, с северной стороныab omni parte H — со всех сторон, перен. во всех отношенияхCappadocia, quae patet a Syria C — Каппадокия, открытая (доступная) со стороны Сирииa puppi religatus C — привязанный к корме; ноa summo Cs — с вершины, сверху, тж. в верхней части2.1) вслед за, после2) от, сa puero (a pueris) Ter, C — с детстваab urbe condita C, L etc. — от основания Римаnondum quartus a victoria mensis (sc. erat) T — не прошло и четырёх месяцев со дня победыtuae litterae binae reddĭtae sunt tertio abs te die C — оба твои письма доставлены на третий день после их отправления (тобой)3.перед словом, обозначающим действующее лицо или причинуab aliquo interire C (cadere T, occidere O) — пасть от чьей-л. рукиanimus ab ignaviā corruptus Sl — характер, развращённый леньюlevior est plāga ab amico, quam a debitore погов. C — легче переносится удар от друга, чем от должникаtempus triste a malis O — время, омрачённое бедствиямиfacinus natum a cupiditate C — преступление, порождённое алчностью4.происхождение, побудительная причина: от, из, из-за, вследствиеnasci (oriri) ab aliquo C — происходить от кого-л.ab odio L — из ненавистиab irā L — в гневе, по злобе5.в смысле освобождения, удерживания или защиты от кого-л., чего-л.agere ab aliquo PJ — выступать (на суде) от чьего-л. лица, т. е. в защиту кого-л.6.в отношении (чего-л.), в смыслеab annis V, O — по годам, согласно возрастуab epistulis, тж. a manu servus Su — секретарь7. 8.от, у ( при глаголах со смыслом брать, получать, узнавать и т. п.)accipere epistulam ab aliquo C — получать от кого-л. письмоcognoscere (audire) aliquid ab aliquo Cs — узнать (услышать) что-л. у (от) кого-л.9. 10.для обозначения различия, несходстваquantum mutatus ab illo (Hectore) V — как он стал непохож на того Гектораnon (haud) ab re esse Pl, L etc. — быть небесполезным (целесообразным)11.heros ab Achille secundus H — (Эант), второй после Ахилла геройII ā! = ah! III ā-, ab, abs-1) отделения, отсечения ( ab-rumpo)3) удаления (ab-sum, ab-sisto)4) отклонения, отказа ( ab-judico)IV a- = ad- -
20 Как он изменился по сравнению с прежним
Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Как он изменился по сравнению с прежним
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Mutatus — définit un nuage provenant de la transformation d un autre nuage. Par exemple, un altocumulus castellanus qui dégénère en nuage d orage à base élevée sera appelé (alto)cumulonimbus altocumulomutatus. On parlera de manière équivalente… … Wikipédia en Français
quantum mutatus ab illo — foreign term Etymology: Latin how changed from what he once was … New Collegiate Dictionary
Scirpus mutatus L. — Symbol ELMU2 Synonym Symbol SCMU7 Botanical Family Cyperaceae … Scientific plant list
changé — changé, ée (chan jé, jée) part. passé. 1° Échangé. De l or changé pour de l argent. 2° Remplacé par un autre. Ses vêtements qui étaient mouillés, ayant été changés. 3° Métamorphosé. Les compagnons d Ulysse changés en bêtes par Circé.… … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
MILITES — I. MILITES Haeretici, qui alias Floriniani et Corpocratiani, sic dicti, quia de Militaribus fuerunt, Philastrius de Haeres. Part. 3. c. 10, II. MILITES qui aetate apud Romanos lecti, indicat Lex a Sempronio Graccho Tribuno Plebis lata: Ne quis… … Hofmann J. Lexicon universale
Change — (Roget s Thesaurus) >Difference at different times. < N PARAG:Change >N GRP: N 1 Sgm: N 1 change change alteration mutation permutation variation modification modulation inflexion mood qualification innovation metastasis … English dictionary for students
mutate — verb (mutated; mutating) Etymology: Latin mutatus, past participle of mutare Date: 1818 intransitive verb to undergo mutation transitive verb to cause to undergo mutation • mutative adjective … New Collegiate Dictionary
Эверс, Лоренц — первый проректор Юрьевского университета, профессор догматики и нравственного богословия, доктор философии; род. в Карлскроне, в Швеции, 7 февраля 1742 г., умер в Дерпте 2 мая 1830 г. Швед по происхождению, Э. получил первоначальное образование… … Большая биографическая энциклопедия
Marxist philosophy — Part of a series on Marxism … Wikipedia
List of works by H. P. Lovecraft — This is a complete, exhaustive list of works by H. P. Lovecraft. Dates are the time of composition, not publication. Many of these works can be found on . Fiction* At the Mountains of Madness (February 22 March 1931) * Azathoth (June 1922) *… … Wikipedia
List of Liocranidae species — This page lists all described species of the spider family Liocranidae as of Apr. 21, 2008.Agraecina Agraecina Simon, 1932 * Agraecina canariensis Wunderlich, 1992 Canary Islands * Agraecina cristiani (Georgescu, 1989) Romania * Agraecina hodna… … Wikipedia