Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

mutatus

  • 1 mutatus

    mūtātus, Abl. ū, m. (muto), das Verändern, Vertauschen, Wechseln, Tert. de pall. 4.

    lateinisch-deutsches > mutatus

  • 2 mutatus

    mūtātus, Abl. ū, m. (muto), das Verändern, Vertauschen, Wechseln, Tert. de pall. 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > mutatus

  • 3 mūtātus

        mūtātus adj.    [P. of muto], different, successive: medicamina, Iu.

    Latin-English dictionary > mūtātus

  • 4 mutatus

    mūtātus, ūs, m. [id.], a change, alteration (eccl. Lat.):

    incredibili mutatu,

    Tert. Pall. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > mutatus

  • 5 mutatus

    [st1]1 [-] mūtātus, a, um: part. passé de muto. - [abcl][b]a - déplacé, transplanté. - [abcl]b - changé, modifié, transformé; falsifié, altéré. - [abcl]c - figuré (en parl. du langage). - [abcl]d - abandonné, délaissé.[/b]    - mutatus voluntate: qui a changé de sentiments.    - mutatus juvenco, Ov.: métamorphosé en taureau.    - mutatum vinum, Hor.: vin aigri. [st1]2 [-] mūtātŭs, ūs, m. (seul. à l'abl. mutatu): mutation, changement.
    * * *
    [st1]1 [-] mūtātus, a, um: part. passé de muto. - [abcl][b]a - déplacé, transplanté. - [abcl]b - changé, modifié, transformé; falsifié, altéré. - [abcl]c - figuré (en parl. du langage). - [abcl]d - abandonné, délaissé.[/b]    - mutatus voluntate: qui a changé de sentiments.    - mutatus juvenco, Ov.: métamorphosé en taureau.    - mutatum vinum, Hor.: vin aigri. [st1]2 [-] mūtātŭs, ūs, m. (seul. à l'abl. mutatu): mutation, changement.
    * * *
        Mutatus, pen. prod. Participium. Plin. Mué, Changé.

    Dictionarium latinogallicum > mutatus

  • 6 mutatus

    I mūtātus, a, um part. pf. к muto I II mūtātus, (ūs) m.
    изменение, смена Tert

    Латинско-русский словарь > mutatus

  • 7 mutatus

    -a/um adj A
    changé, modifié

    Dictionarium Latino-Gallicum botanicae > mutatus

  • 8 Quantúm mutátus ab íllo

    Как он изменился по сравнению с прежним.
    Вергилий, "Энеида", II, 274-76-0 Гекторе, явившемся Энею во сне:
    Éi mihi, quális erát! Quantúm rnutátus ab íllo
    Héctore, quí redit éxuviás indútus Achílli,
    Vél Danaúm Phrygiós jaculátus púppibus ígnis.
    Гектора он, что из битвы пришел в доспехах Ахилла
    (Перевод С. Ошерова)
    □ В парафразе см. Tantum mutātus ab illo
    "Morning Chronicle"! Quantum mutatus ab illo! На протяжении почти полустолетия это был крупный орган партии вигов - Но звезда газеты закатилась со времени войны вигов. Проделав всевозможные метаморфозы, она - продалась французскому посольству, которому, однако, вскоре стало жаль бросать деньги на ветер. (К. Маркс, Мнение газет и мнение народа.)
    Я часто мыслию переношусь в Москву, ищу тебя глазами, нахожу и в радости взываю: се ты, се ты, супруг, семьянин, в шлафроке и в колпаке, поутру за чайным столиком, ввечеру за бостоном! Quantum mutatus ab illo! (К. Н. Батюшков - П. А. Вяземскому, 17.X 1811.)
    Следуя за норманнами, во всех их всемирных набегах от Сицилии до Америки, прежде Веспуция, Тьери встречал на пути их и славян, коих они громили и образовали (рядили). Он приписывает им, как Гердер, - характер мирный, возбуждаемый к воинским подвигам только защитою полей и богов своих. Quantum mutatus ab illo! (А. И. Тургенев, Хроника русского в Париже.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quantúm mutátus ab íllo

  • 9 Tantum mutātus ab illo

    Настолько он изменился.
    Парафраза, см. Quantúm mutátus ab íllo
    В начале октября Законодательное национальное собрание снова открыло свои заседания - tantum mutatus ab illo. Физиономия совершенно преобразилась. Неожиданное отклонение пересмотра конституции со стороны департаментских советов вернуло его в пределы конституции и напомнило ему о пределах его существования. (К. Маркс, Классовая борьба во Франции с 1848 по 1850 гг..)
    Позволительно ли участие с.-д. вместе с революционной демократией в правительстве революционной демократической диктатуры? Да ("Вперед"), нет ("Искра"). "Жоресизм" - "якобинство" (tantum mutatus ab illo). (В. И. Ленин, Еще о временном правительстве.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Tantum mutātus ab illo

  • 10 quántum mutatus ab illo!

       ¡cuán distinto de como era!; ¡cuán diferente de lo que antes era!
       ◘ Palabras que pone Virgilio ( Eneida, II, 247) en boca de Eneas, horrorizado al ver a Héctor que se le aparece en sueños cubierto de heridas.

    Locuciones latinas > quántum mutatus ab illo!

  • 11 muto [1]

    1. mūto, āvī, ātum, āre (zsgzg. aus movito), bewegen, I) eig., weg-, von der Stelle bewegen, wohin bewegen, neque se luna quoquam mutat, kommt nicht vom Flecke, Plaut.: iniussu populi mutari finibus, die Gr. überschreiten, betreten, Liv.: ne quis invitus civitate mutetur, fortgejagt, fortgebracht werde, Cic.: illa tamen se non habitu mutatve loco, legt weder ihre Matronenkleidung ab, noch schleicht sie sich aus ihrer Wohnung (zu dir), Hor.: hinc dum muter, wenn ich nur von hier wegkomme, versetzt werde, Ov.: dah. mutari, von Bäumen, die versetzt werden, Verg. – II) übtr.: A) ändern, verändern, 1) im allg.: a) tr.: testamentum, Cic.: sententiam, Cic.: consilium, Cic.: fidem cum alqo, sein Wort nicht halten, Ter.: e nigro color est mutatus in album, Ov.: mutare colorem, die Gesichtsfarbe verändern (unser vulg. »sich verwandeln«) = blaß werden, durch vieles Studieren, Sen. rhet., aus Furcht usw., Hor., Quint. u.a.: m. viros in deforme animal, Ov.: m. in marem, Plin.: mutari alite, in einen V. verwandelt werden, Ov.: u. so mutari Nilo, in den Nil verw. werden, Sen.: cibus mutatur (im Magen) et concoquitur, bekommt eine andere Gestalt, Cic.: dah. haud muto factum, ich genehmige das Geschehene, ich bereue es nicht, Ter.: nihil mutat de uxore, er ändert seine Meinung nicht, bleibt dabei, Ter.: neque nunc muto, ich bleibe dabei, mich reut es nicht, Cic. – Passiv m. Acc. resp., mutata suos flumina cursus, die ihren (natürlichen) Lauf änderten, d.i. hemmten, Verg. ecl. 8, 4. – mit ab (gegen) u. Abl., quantum mutatus ab illo Hectore, qui etc., wie ganz ein anderer gegen jenen H., wie ganz verschieden von jenem H., Verg. Aen. 2, 274: u. so longe mutatus ab iilo Sampsone, qui etc., Ambros. de spir. scto. 2. prol. § 13. – b) refl. mutare u. Passiv medial mutari, α) sich ändern, umschlagen, numquid muto? brach ich mein Wort? Plaut.: neque nunc muto, Cic. ep.: mores mutaverint, Liv.: mutabat aestus, Tac.: ut nihil odor mutaret, Liv.: annona nihil mutavit, Liv.: in superbiam mutans, Tac.: bona facile mutantur in peius, arten leicht aus, Quint.: mutatis repente ad misericordiam animis, umgestimmt waren, Liv. 24, 26, 14: ne ad paenitentiam mutaretur, Tac. ann. 11, 33 (dagegen mutati in paenitentiam, die umgestimmt wurden, Tac. hist. 4, 37). – β) unterschieden sein, tantum (Suffenus iste) abhorret ac mutat, Catull. 22, 11: pastiones hoc mutant, quod etc., Varro r. r. 2, 2, 12: quantum mutare a Menandro Caecilius visus est, Gell. 2, 23, 7: inter duas filias regum quid mutet (was für ein Unterschied ist), inter Antigonam et Tulliam, Varro fr. bei Gell. 18, 12, 9. – c) impers.: non mutat, es ändert nichts in der Sache usw., mit folg. quod (daß usw.) od. an (ob) etc., ICt. – 2) insbes.: a) färben, vellera luto, gelb färben, Verg. ecl. 4, 44. – b) verbessern, factum, Ter. adelph. 738. – c) verderben, vinum mutatum, umgeschlagener, Hor. sat. 2, 2, 58. – B) verändern, wechseln, vertauschen, 1) im allg.: omnibus oppidis m. ad celeritatem iumenta, in allen Städten, um schneller fortzukommen, die Pferde wechseln, Caes.: personam, die Maske wechseln (bildl. = sein Benehmen ändern), Plin. ep.: m. togam paludamento, Sall. fr.: vestem cum alqo, Ter.: aber m. calceos et vestimenta, Schuhe u. Kleider wechseln, sich umkleiden, Cic. Mil. 28: u. so bl. vestimenta, die Kleider wechseln, sich umkleiden, Suet. Tib. 14, 4: ebenso vestem, Ter. eun. 609. Varro LL. 7, 37. Liv. 22, 1, 3. Vell. 2, 41, 2. Sen. ep. 18, 2; insbes. bei Trauer, Gefahr im Staate, als Bittender die Kl. wechseln = Trauerkleider anlegen, Cic. Sest. 26. Liv. 8, 37, 9. Hor. carm. 1, 35, 13: lugubres vestes mutare, Hieron. epist. 130, 6. – mutare terram, das Vaterland verändern = in ein anderes Land (in andere Länder) ziehen, Liv.: u. so terras, Hor.: u. lares et urbem, Hor.: m. sedem, den Wohnsitz wechseln, auswandern (v. Völkern), Sen.: locum, mit dem Badeort wechseln, Hor.: u. v. denen, die in die Verbannung gehen, solum, Cic., locum, Sall.; vgl. solum vertere, hoc est, sedem ac locum mutare, Cic.: u. crebro mutare loca, von Ort zu Ort flüchten, Hirt. b. G. – m. caelum, non animum, Hor. – m. orationem od. genus eloquendi, abwechseln im Ausdrucke, Cic. (u. so bl. mutare, Cic. or. 109): so auch verba mutata, tropische, bes. metonymische, Cic. – m. calores, die Liebe verändern, einen anderen lieben, Prop.: so auch sonst mutare häufig von Veränderung der Liebe u. Freundschaft; vgl. Prop. 1, 12, 11. Aug. b. Suet. Aug. 69, 2. – m. expertum iam principem, den ihnen schon bekannten Herrn wechseln (= verlassen), Tac. hist. 3, 44: sidera mutata, die von den Göttern verlassenen, Petron. poët. 124. v.264. – 2) insbes.: a) gegen etw. umtauschen, eintauschen, tauschen, merces, Verg., Hor. u. Apul.: res inter se, Tauschhandel treiben, Sall.: porcos aere (gegen Geld), Colum.: uvam furtivā strigili (gegen die entwendete Str.), Hor.: mancipia cum mercatoribus vino advecticio (gegen eingeführten W.) et aliis talibus, Sall.: mutari magno, im Tausche viel gelten, einen hohen Preis haben, Verg. – übtr., victrice patriā victam, Liv.: pro Macedonibus Romanos dominos, Liv. – b) als milit. t. t., mutare militiam, den Dienst wechseln = zu einem geringeren Truppenteil versetzt werden, Modestin. dig. 49, 16, 3. § 13. Macer dig. 49, 16, 13. § 4. – / Archaist. Perf.-Form mutassis = mutaveris, Plaut. 577 Ussing (Götz immutassis): parag. Infin. mutarier, Plaut. Men. prol. 74 u.a. Lucr. 1, 802.

    lateinisch-deutsches > muto [1]

  • 12 muto

    1. mūto, āvī, ātum, āre (zsgzg. aus movito), bewegen, I) eig., weg-, von der Stelle bewegen, wohin bewegen, neque se luna quoquam mutat, kommt nicht vom Flecke, Plaut.: iniussu populi mutari finibus, die Gr. überschreiten, betreten, Liv.: ne quis invitus civitate mutetur, fortgejagt, fortgebracht werde, Cic.: illa tamen se non habitu mutatve loco, legt weder ihre Matronenkleidung ab, noch schleicht sie sich aus ihrer Wohnung (zu dir), Hor.: hinc dum muter, wenn ich nur von hier wegkomme, versetzt werde, Ov.: dah. mutari, von Bäumen, die versetzt werden, Verg. – II) übtr.: A) ändern, verändern, 1) im allg.: a) tr.: testamentum, Cic.: sententiam, Cic.: consilium, Cic.: fidem cum alqo, sein Wort nicht halten, Ter.: e nigro color est mutatus in album, Ov.: mutare colorem, die Gesichtsfarbe verändern (unser vulg. »sich verwandeln«) = blaß werden, durch vieles Studieren, Sen. rhet., aus Furcht usw., Hor., Quint. u.a.: m. viros in deforme animal, Ov.: m. in marem, Plin.: mutari alite, in einen V. verwandelt werden, Ov.: u. so mutari Nilo, in den Nil verw. werden, Sen.: cibus mutatur (im Magen) et concoquitur, bekommt eine andere Gestalt, Cic.: dah. haud muto factum, ich genehmige das Geschehene, ich bereue es nicht, Ter.: nihil mutat de uxore, er ändert seine Meinung nicht, bleibt dabei, Ter.: neque nunc muto, ich bleibe
    ————
    dabei, mich reut es nicht, Cic. – Passiv m. Acc. resp., mutata suos flumina cursus, die ihren (natürlichen) Lauf änderten, d.i. hemmten, Verg. ecl. 8, 4. – mit ab (gegen) u. Abl., quantum mutatus ab illo Hectore, qui etc., wie ganz ein anderer gegen jenen H., wie ganz verschieden von jenem H., Verg. Aen. 2, 274: u. so longe mutatus ab iilo Sampsone, qui etc., Ambros. de spir. scto. 2. prol. § 13. – b) refl. mutare u. Passiv medial mutari, α) sich ändern, umschlagen, numquid muto? brach ich mein Wort? Plaut.: neque nunc muto, Cic. ep.: mores mutaverint, Liv.: mutabat aestus, Tac.: ut nihil odor mutaret, Liv.: annona nihil mutavit, Liv.: in superbiam mutans, Tac.: bona facile mutantur in peius, arten leicht aus, Quint.: mutatis repente ad misericordiam animis, umgestimmt waren, Liv. 24, 26, 14: ne ad paenitentiam mutaretur, Tac. ann. 11, 33 (dagegen mutati in paenitentiam, die umgestimmt wurden, Tac. hist. 4, 37). – β) unterschieden sein, tantum (Suffenus iste) abhorret ac mutat, Catull. 22, 11: pastiones hoc mutant, quod etc., Varro r. r. 2, 2, 12: quantum mutare a Menandro Caecilius visus est, Gell. 2, 23, 7: inter duas filias regum quid mutet (was für ein Unterschied ist), inter Antigonam et Tulliam, Varro fr. bei Gell. 18, 12, 9. – c) impers.: non mutat, es ändert nichts in der Sache usw., mit folg. quod (daß usw.) od. an (ob) etc., ICt. – 2) insbes.: a) färben, vellera
    ————
    luto, gelb färben, Verg. ecl. 4, 44. – b) verbessern, factum, Ter. adelph. 738. – c) verderben, vinum mutatum, umgeschlagener, Hor. sat. 2, 2, 58. – B) verändern, wechseln, vertauschen, 1) im allg.: omnibus oppidis m. ad celeritatem iumenta, in allen Städten, um schneller fortzukommen, die Pferde wechseln, Caes.: personam, die Maske wechseln (bildl. = sein Benehmen ändern), Plin. ep.: m. togam paludamento, Sall. fr.: vestem cum alqo, Ter.: aber m. calceos et vestimenta, Schuhe u. Kleider wechseln, sich umkleiden, Cic. Mil. 28: u. so bl. vestimenta, die Kleider wechseln, sich umkleiden, Suet. Tib. 14, 4: ebenso vestem, Ter. eun. 609. Varro LL. 7, 37. Liv. 22, 1, 3. Vell. 2, 41, 2. Sen. ep. 18, 2; insbes. bei Trauer, Gefahr im Staate, als Bittender die Kl. wechseln = Trauerkleider anlegen, Cic. Sest. 26. Liv. 8, 37, 9. Hor. carm. 1, 35, 13: lugubres vestes mutare, Hieron. epist. 130, 6. – mutare terram, das Vaterland verändern = in ein anderes Land (in andere Länder) ziehen, Liv.: u. so terras, Hor.: u. lares et urbem, Hor.: m. sedem, den Wohnsitz wechseln, auswandern (v. Völkern), Sen.: locum, mit dem Badeort wechseln, Hor.: u. v. denen, die in die Verbannung gehen, solum, Cic., locum, Sall.; vgl. solum vertere, hoc est, sedem ac locum mutare, Cic.: u. crebro mutare loca, von Ort zu Ort flüchten, Hirt. b. G. – m. caelum, non animum, Hor. – m. orationem
    ————
    od. genus eloquendi, abwechseln im Ausdrucke, Cic. (u. so bl. mutare, Cic. or. 109): so auch verba mutata, tropische, bes. metonymische, Cic. – m. calores, die Liebe verändern, einen anderen lieben, Prop.: so auch sonst mutare häufig von Veränderung der Liebe u. Freundschaft; vgl. Prop. 1, 12, 11. Aug. b. Suet. Aug. 69, 2. – m. expertum iam principem, den ihnen schon bekannten Herrn wechseln (= verlassen), Tac. hist. 3, 44: sidera mutata, die von den Göttern verlassenen, Petron. poët. 124. v.264. – 2) insbes.: a) gegen etw. umtauschen, eintauschen, tauschen, merces, Verg., Hor. u. Apul.: res inter se, Tauschhandel treiben, Sall.: porcos aere (gegen Geld), Colum.: uvam furtivā strigili (gegen die entwendete Str.), Hor.: mancipia cum mercatoribus vino advecticio (gegen eingeführten W.) et aliis talibus, Sall.: mutari magno, im Tausche viel gelten, einen hohen Preis haben, Verg. – übtr., victrice patriā victam, Liv.: pro Macedonibus Romanos dominos, Liv. – b) als milit. t. t., mutare militiam, den Dienst wechseln = zu einem geringeren Truppenteil versetzt werden, Modestin. dig. 49, 16, 3. § 13. Macer dig. 49, 16, 13. § 4. – Archaist. Perf.-Form mutassis = mutaveris, Plaut. 577 Ussing (Götz immutassis): parag. Infin. mutarier, Plaut. Men. prol. 74 u.a. Lucr. 1, 802.
    ————————
    2. mūto (mutto), ōnis, m., das männliche Glied, der Penis, Lucil. 307. Hor. sat. 1, 2, 68. Vgl. mutonium.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > muto

  • 13 mūtō

        mūtō āvī, ātus, āre, freq.    [moveo].—Of motion, to move, move away, remove: se Non habitu mutatve loco, quit her dress or her dwelling, H.: coactus civitate mutari, be forced to leave: hinc dum muter, if I can only get away, O.: haec mutata, transplanted, V.—Of alteration, to alter, change, transform, vary, modify: sententiam paucis mutatis rebus sequi, with trifling modifications, Cs.: consilium meum: consuetudinem dicendi: testamentum: tabulas, one's will, Iu.: cum illo ut mutet fidem, T.: natura nescia mutari, incapable of change, Iu.: Mutati fremunt venti, shifted, V.: faciem mutatus, transformed in appearance, V.: facies locorum cum ventis simul mutatur, S.: mutatis ad misericordiam animis, turned, L.: quantum mutatus ab illo Hectore, V.: acetum, Quod vitio mutaverit uvam, by fermentation has turned, H.: (lupum) marmore, into marble, O.— To suffer change, alter, change: de uxore nihil mutat, T.: quantum mores mutaverint, L.: annona ex ante convectā copiā nihil mutavit, L.—Of style, to vary, change, diversify: an ego poetis concederem, ut crebro mutarent?: genus eloquendi... mutatum: mutata (verba), used figuratively.—To change in color, color, dye: aries iam croceo mutabit vellera luto, V.— To change, make better, improve: Placet tibi factum, Micio? Mi. non si queam mutare, T.— To change for the worse, spoil, turn: mutatum vinum, H.—Of substitution, to change, replace, make a change in: mutatis ad celeritatem iumentis, Cs.: calceos et vestimenta: arma ornatumque, S.: tegumenta capitis, L.: vestitum, put on mourning: mutatā Veste (Fortuna), assuming a squalid garb, H.—Of place, to change, shift, alter: mutari finibus, to be removed, L.: solum, i. e. go into exile: caelum, non animum, H.: calores (i. e. amores), Pr.—Of exchange, to interchange, exchange: cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare: ut vestem cum eo mutem, T.: mutata secum fortuna, L.: incerta pro certis, S.: mutatos pro Macedonibus Romanos dominos, L.: pace bellum, S.: victoriae possessionem pace incertā, L.: mitibus Mutare tristia, H. — To exchange, barter, sell: Hic mutat merces surgente a sole, etc., H.: mutandi copia, S.: uvam Furtivā strigili, H.: quamvis Milesia magno Vellera mutentur, are sold dear, V.: eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio, S.: res inter se, S.— To forsake: principem, Ta.
    * * *
    I
    mutare, mutavi, mutatus V
    move, change, shift, alter, exchange, substitute (for); modify
    II
    penis; (rude)

    Latin-English dictionary > mūtō

  • 14 Muto

    1.
    mūto, āvi, ātum (arch. subj. mutassis, Plaut. Aul. 3, 6, 49; inf. pass. mutarier, id. Men. prol. 74), 1, v. a. and n. freq. [moveo].
    I.
    Prop., to move, to move away or from its place, to move to a place (rare):

    neque se luna quoquam mutat,

    does not move, does not budge, Plaut. Am. 1, 1, 117: illa tamen se Non habitu mutatve loco, does not quit her dress or her dwelling, Hor. S. 2, 7, 64:

    ne quis invitus civitate mutetur,

    be forced to leave, be driven from, Cic. Balb. 13, 30:

    hinc dum muter,

    if I can only get away from here, Ov. Tr. 5, 2, 73.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of change in the thing spoken of itself.
    1.
    In gen.
    a.
    Act., to alter, change a thing (freq. and class.; cf.

    vario): sententiam mutare numquam,

    Cic. Mur 29, 61: ego rogatus mutavi consilium meum. id. Fam. 4, 4, 4:

    consuetudinem dicendi,

    id. Brut. 91, 314:

    mentes vestras voluntatesque,

    id. Prov. Cons. 10, 25:

    cum testamentum mutare cuperet,

    id. Clu. 11, 31: propositum. Petr. 116:

    ne haec mutet fidem,

    Plaut. Mil. 4, 1, 36: nequeo exorare [p. 1181] ut me maneat et cum illo ut mutet fidem, Ter. Phorm. 3, 2, 28:

    tabulas,

    to alter one's will, Juv. 14, 55.— Absol.:

    natura nescia mutari,

    incapable of change, Juv. 13, 240. —With ob:

    mutatum jus ob unius feneratoris libidinem,

    Liv. 8, 28, 1:

    facilem mutatu gentem,

    Tac. A. 14, 23.—With ad:

    gubernatori ad incursus tempestatum... ratio mutanda est,

    Quint. 10, 7, 3:

    ad singulas paene distinctiones vultus mutandus est,

    id. 11, 3, 47.—With Gr. acc.:

    mutata suos flumina cursus,

    Verg. E. 8, 4:

    negat quicquam ex Latinā ratione mutandum,

    Quint. 1, 5, 89.—With cum:

    cum illo fidem,

    Ter. Phorm. 3, 2, 28 supra; more freq. cum aliquā re, to change with or under the influence of a thing:

    facies locorum cum ventis simul mutatur,

    Sall. J. 78, 3:

    qui cum fortunā non animum mutāsset,

    Vell. 2, 82, 2:

    quarum uvarum vini jucunditas cum regione mutatur,

    Col. 3, 2, 16; Ambros. in Abrah. 2, 10, 68.—With in and acc.:

    bona facile mutantur in pejus,

    Quint. 1, 1, 5.—With ex:

    nisi forte non ex Graeco mutantes, etc.,

    Quint. 3, 4, 14:

    ex feminis mutari in mares,

    Plin. 7, 4, 3, § 36. —With de:

    de uxore nihil mutat,

    Ter. And. 5, 4, 46.—With ab:

    quantum mutatus ab illo Hectore,

    Verg. A. 2, 274:

    longe mutatus ab illo Sampsone, qui, etc.,

    Ambros. Spir. Sanc. 2, prol. § 13.—Non mutat, with rel.-clause, it makes no difference: nec mutat confestim, an interjecto tempore, fidem suam adstrinxerunt, Pap. Dig. 46, 1, 52, § 2. —With abl. instrum. ( poet.):

    ut silvae foliis pronos mutantur in annos,

    Hor. A. P. 60.—
    b.
    Neutr., = mutari, to alter, change:

    quantum mores mutaverint argumentum,

    Liv. 39, 51, 10:

    postquam mutabat aestus,

    Tac. A. 2, 23; 12, 20:

    annona ex ante convectā copiā nihil mutavit,

    Liv. 5, 13, 1:

    mox in superbiam mutans,

    Tac. A. 12, 29:

    adeo animi mutaverant, ut clariorem inter Romanos deditio Postumium... faceret,

    Liv. 9, 12, 3:

    tantum mutāsse fortunam, ut, etc.,

    id. 29, 3, 10; 39, 51, 10.—
    (β).
    To differ, be different:

    pastiones hiberno ac verno tempore hoc mutant,

    Varr. R. R. 2, 2, 12:

    quantum mutare a Menandro Caecilius visus est,

    Gell. 2, 23, 7.—
    (γ).
    Of style, to vary:

    an ego... poetis, et maxime tragicis concederem, ut ne omnibus locis eādem contentione uterentur, crebroque mutarent? etc.,

    Cic. Or. 31, 109.—
    2.
    In partic.
    a.
    To change the color of, to color, dye (cf.:

    inficio, imbuo): aries jam suave rubenti Murice, jam croceo mutabit vellera luto,

    Verg. E. 4, 44:

    nec lanarum colores, quibus simplex ille candor mutatus est, elui possunt,

    Quint. 1, 1, 5.—
    b.
    To change for the better, make better, to improve: placet tibi factum, Micio? Mi.:

    non, si queam mutare,

    Ter. Ad. 4, 7, 19.—
    c.
    To change for the worse; pass., of wine, to spoil, turn, etc.:

    ac, nisi mutatum, parcit defundere vinum,

    Hor. S. 2, 2, 58:

    melle mutatum (sc. balsamum),

    adulterated, Plin. 12, 25, 54, § 122.—
    B.
    Of change in its relation to other things, etc.
    1.
    In gen., to change one thing, etc., for another:

    mutatis ad celeritatem jumentis,

    Caes. B. C. 3, 11:

    vestimenta mutanti tunica ardere visa est,

    Suet. Tib. 14:

    calceos et vestimenta,

    Cic. Mil. 10, 28.—Esp. freq.: mutare vestem, to change one's dress: An. Muta vestem. Ch. Ubi mutem?... An. Eamus ad me. Ibi proximum'st ubi mutes, Ter. Eun. 3, 5, 61 sqq.:

    mutando nunc vestem, nunc tegumenta capitis,

    Liv. 22, 1, 3; Sen. Ep. 18, 2.—Esp., to put on the garb of mourning, of humility, etc.:

    pro me praesente senatus hominumque praeterea viginti millia vestem mutaverunt,

    Cic. post Red. ad Quir. 3, 8:

    non modo ut vestem mutaret, aut supplex prensaret homines, sed, etc.,

    Liv. 2, 61; 8, 37, 9; Cic. Sest. 11, 26; Hor. C. 1, 35, 23.—
    2.
    Esp.
    a.
    Mutata verba, i. e. figurative:

    mutata (verba), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet, sumptum ex re aliquā consequenti,

    Cic. Or. 27, 92.—
    b.
    Of style, to vary, alter:

    reliquum est ut dicas de conversā oratione atque mutatā,

    Cic. Part. Or. 7, 23:

    genus eloquendi... mutatum,

    id. ib. 5, 16.—
    c.
    Of one's assertion or promise:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    will not break my word, Plaut. Bacch. 5, 2, 90.—
    d.
    Of place, to change, shift, alter:

    locum ex loco mutans (sc. typhon) rapidā vertigine,

    Plin. 2, 48, 49, § 132; cf.: quod nec injussu populi mutari finibus posset, to be removed, Liv. 5, 46, 11:

    exsules sunt, etiam si solum non mutārunt,

    i. e. gone into exile, Cic. Par. 4, 31:

    jussa pars mutare Lares et urbem Sospite cursu,

    Hor. C. Sec. 39.—
    C.
    Of common or reciprocal relations, to interchange, exchange.—With cum:

    cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare,

    Cic. Verr. 2, 3, 8, § 19:

    ut vestem cum illo mutem,

    Ter. Eun. 3, 5, 24:

    ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,

    Liv. 21, 45, 6.—With pro:

    C. Hostilio pro Etruriā Tarentum mutaverant (sonatus) provinciam, pro Tarento Capuam mutaverunt,

    Liv. 27, 35, 14:

    non debere eum incerta pro certis mutare,

    Sall. J. 83, 1:

    mutatos pro Macedonibus Romanos dominos,

    Liv. 34, 49, 6.—With abl. of that for which the exchange, etc., is made:

    quid terras alio calentes Sole mutamus (patriā),

    Hor. C. 2, 16, 19:

    victoriae possessionem incertā pace mutāsse,

    Liv. 9, 12, 2; also with abl. of that given in exchange, etc.:

    victrice patriā victam mutari,

    id. 5, 30, 3.—So esp. of trading, etc., to exchange, barter, sell, etc.:

    coepit captivos conmercari Aleos, si quem reperire possit, qui mutet suum,

    Plaut. Capt. prol. 28; cf.:

    homines captivos conmercatur, si queat Aliquem invenire, suum qui mutet filium,

    id. ib. 1, 1, 33;

    1, 2, 68: hic mutat merces surgente a sole, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 29:

    mutandi copia,

    Sall. J. 18, 5.—With abl.:

    uvam Furtivā mutat strigili,

    Hor. S. 2, 7, 109:

    suburbanis lactens porcus aere mutandus est,

    Col. 7, 9, 4:

    caetera reponantur, vel aere mutentur,

    id. 8, 5, 4:

    aere mutandi sunt (sc. apri),

    id. 9, 1, 7:

    quamvis Milesia magno Vellera mutentur,

    Verg. G. 3, 307; so with cum and pers. with whom the exchange is made:

    eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio,

    Sall. J. 44, 5.—With inter:

    mutare res inter se instituerant,

    Sall. J. 18, 9.—
    D.
    To forsake, abandon, leave:

    mutare, derelinquere,

    Non. p. 351, 1:

    expertum jam principem anxii mutabant,

    Tac. H. 3, 44: mihi non persuadetur... mutem meos, Lucil. ap. Non. 351, 3: mutataque sidera pondus Quaesivere suum, i. e. forsaken or abandoned by the gods, Petr. poët. 124, 264.—Hence, mūtā-tus, a, um, P. a., changed, i. e. different, successive:

    quae (facies) mutatis inducitur atque fovetur Tot medicaminibus,

    Juv. 6, 472.
    2.
    mūto, ōnis, m., = membrum virile (rare and only poet.), Lucil. ap. Porphyr. ad Hor. S. 1, 2, 68; also id. ib. Orell. (K. and H. muttonis).
    3.
    Mūto, a Roman surname, Cic. Fragm. Or. pro Fundan. p. 445 Orell.

    Lewis & Short latin dictionary > Muto

  • 15 muto

    1.
    mūto, āvi, ātum (arch. subj. mutassis, Plaut. Aul. 3, 6, 49; inf. pass. mutarier, id. Men. prol. 74), 1, v. a. and n. freq. [moveo].
    I.
    Prop., to move, to move away or from its place, to move to a place (rare):

    neque se luna quoquam mutat,

    does not move, does not budge, Plaut. Am. 1, 1, 117: illa tamen se Non habitu mutatve loco, does not quit her dress or her dwelling, Hor. S. 2, 7, 64:

    ne quis invitus civitate mutetur,

    be forced to leave, be driven from, Cic. Balb. 13, 30:

    hinc dum muter,

    if I can only get away from here, Ov. Tr. 5, 2, 73.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of change in the thing spoken of itself.
    1.
    In gen.
    a.
    Act., to alter, change a thing (freq. and class.; cf.

    vario): sententiam mutare numquam,

    Cic. Mur 29, 61: ego rogatus mutavi consilium meum. id. Fam. 4, 4, 4:

    consuetudinem dicendi,

    id. Brut. 91, 314:

    mentes vestras voluntatesque,

    id. Prov. Cons. 10, 25:

    cum testamentum mutare cuperet,

    id. Clu. 11, 31: propositum. Petr. 116:

    ne haec mutet fidem,

    Plaut. Mil. 4, 1, 36: nequeo exorare [p. 1181] ut me maneat et cum illo ut mutet fidem, Ter. Phorm. 3, 2, 28:

    tabulas,

    to alter one's will, Juv. 14, 55.— Absol.:

    natura nescia mutari,

    incapable of change, Juv. 13, 240. —With ob:

    mutatum jus ob unius feneratoris libidinem,

    Liv. 8, 28, 1:

    facilem mutatu gentem,

    Tac. A. 14, 23.—With ad:

    gubernatori ad incursus tempestatum... ratio mutanda est,

    Quint. 10, 7, 3:

    ad singulas paene distinctiones vultus mutandus est,

    id. 11, 3, 47.—With Gr. acc.:

    mutata suos flumina cursus,

    Verg. E. 8, 4:

    negat quicquam ex Latinā ratione mutandum,

    Quint. 1, 5, 89.—With cum:

    cum illo fidem,

    Ter. Phorm. 3, 2, 28 supra; more freq. cum aliquā re, to change with or under the influence of a thing:

    facies locorum cum ventis simul mutatur,

    Sall. J. 78, 3:

    qui cum fortunā non animum mutāsset,

    Vell. 2, 82, 2:

    quarum uvarum vini jucunditas cum regione mutatur,

    Col. 3, 2, 16; Ambros. in Abrah. 2, 10, 68.—With in and acc.:

    bona facile mutantur in pejus,

    Quint. 1, 1, 5.—With ex:

    nisi forte non ex Graeco mutantes, etc.,

    Quint. 3, 4, 14:

    ex feminis mutari in mares,

    Plin. 7, 4, 3, § 36. —With de:

    de uxore nihil mutat,

    Ter. And. 5, 4, 46.—With ab:

    quantum mutatus ab illo Hectore,

    Verg. A. 2, 274:

    longe mutatus ab illo Sampsone, qui, etc.,

    Ambros. Spir. Sanc. 2, prol. § 13.—Non mutat, with rel.-clause, it makes no difference: nec mutat confestim, an interjecto tempore, fidem suam adstrinxerunt, Pap. Dig. 46, 1, 52, § 2. —With abl. instrum. ( poet.):

    ut silvae foliis pronos mutantur in annos,

    Hor. A. P. 60.—
    b.
    Neutr., = mutari, to alter, change:

    quantum mores mutaverint argumentum,

    Liv. 39, 51, 10:

    postquam mutabat aestus,

    Tac. A. 2, 23; 12, 20:

    annona ex ante convectā copiā nihil mutavit,

    Liv. 5, 13, 1:

    mox in superbiam mutans,

    Tac. A. 12, 29:

    adeo animi mutaverant, ut clariorem inter Romanos deditio Postumium... faceret,

    Liv. 9, 12, 3:

    tantum mutāsse fortunam, ut, etc.,

    id. 29, 3, 10; 39, 51, 10.—
    (β).
    To differ, be different:

    pastiones hiberno ac verno tempore hoc mutant,

    Varr. R. R. 2, 2, 12:

    quantum mutare a Menandro Caecilius visus est,

    Gell. 2, 23, 7.—
    (γ).
    Of style, to vary:

    an ego... poetis, et maxime tragicis concederem, ut ne omnibus locis eādem contentione uterentur, crebroque mutarent? etc.,

    Cic. Or. 31, 109.—
    2.
    In partic.
    a.
    To change the color of, to color, dye (cf.:

    inficio, imbuo): aries jam suave rubenti Murice, jam croceo mutabit vellera luto,

    Verg. E. 4, 44:

    nec lanarum colores, quibus simplex ille candor mutatus est, elui possunt,

    Quint. 1, 1, 5.—
    b.
    To change for the better, make better, to improve: placet tibi factum, Micio? Mi.:

    non, si queam mutare,

    Ter. Ad. 4, 7, 19.—
    c.
    To change for the worse; pass., of wine, to spoil, turn, etc.:

    ac, nisi mutatum, parcit defundere vinum,

    Hor. S. 2, 2, 58:

    melle mutatum (sc. balsamum),

    adulterated, Plin. 12, 25, 54, § 122.—
    B.
    Of change in its relation to other things, etc.
    1.
    In gen., to change one thing, etc., for another:

    mutatis ad celeritatem jumentis,

    Caes. B. C. 3, 11:

    vestimenta mutanti tunica ardere visa est,

    Suet. Tib. 14:

    calceos et vestimenta,

    Cic. Mil. 10, 28.—Esp. freq.: mutare vestem, to change one's dress: An. Muta vestem. Ch. Ubi mutem?... An. Eamus ad me. Ibi proximum'st ubi mutes, Ter. Eun. 3, 5, 61 sqq.:

    mutando nunc vestem, nunc tegumenta capitis,

    Liv. 22, 1, 3; Sen. Ep. 18, 2.—Esp., to put on the garb of mourning, of humility, etc.:

    pro me praesente senatus hominumque praeterea viginti millia vestem mutaverunt,

    Cic. post Red. ad Quir. 3, 8:

    non modo ut vestem mutaret, aut supplex prensaret homines, sed, etc.,

    Liv. 2, 61; 8, 37, 9; Cic. Sest. 11, 26; Hor. C. 1, 35, 23.—
    2.
    Esp.
    a.
    Mutata verba, i. e. figurative:

    mutata (verba), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet, sumptum ex re aliquā consequenti,

    Cic. Or. 27, 92.—
    b.
    Of style, to vary, alter:

    reliquum est ut dicas de conversā oratione atque mutatā,

    Cic. Part. Or. 7, 23:

    genus eloquendi... mutatum,

    id. ib. 5, 16.—
    c.
    Of one's assertion or promise:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    will not break my word, Plaut. Bacch. 5, 2, 90.—
    d.
    Of place, to change, shift, alter:

    locum ex loco mutans (sc. typhon) rapidā vertigine,

    Plin. 2, 48, 49, § 132; cf.: quod nec injussu populi mutari finibus posset, to be removed, Liv. 5, 46, 11:

    exsules sunt, etiam si solum non mutārunt,

    i. e. gone into exile, Cic. Par. 4, 31:

    jussa pars mutare Lares et urbem Sospite cursu,

    Hor. C. Sec. 39.—
    C.
    Of common or reciprocal relations, to interchange, exchange.—With cum:

    cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare,

    Cic. Verr. 2, 3, 8, § 19:

    ut vestem cum illo mutem,

    Ter. Eun. 3, 5, 24:

    ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,

    Liv. 21, 45, 6.—With pro:

    C. Hostilio pro Etruriā Tarentum mutaverant (sonatus) provinciam, pro Tarento Capuam mutaverunt,

    Liv. 27, 35, 14:

    non debere eum incerta pro certis mutare,

    Sall. J. 83, 1:

    mutatos pro Macedonibus Romanos dominos,

    Liv. 34, 49, 6.—With abl. of that for which the exchange, etc., is made:

    quid terras alio calentes Sole mutamus (patriā),

    Hor. C. 2, 16, 19:

    victoriae possessionem incertā pace mutāsse,

    Liv. 9, 12, 2; also with abl. of that given in exchange, etc.:

    victrice patriā victam mutari,

    id. 5, 30, 3.—So esp. of trading, etc., to exchange, barter, sell, etc.:

    coepit captivos conmercari Aleos, si quem reperire possit, qui mutet suum,

    Plaut. Capt. prol. 28; cf.:

    homines captivos conmercatur, si queat Aliquem invenire, suum qui mutet filium,

    id. ib. 1, 1, 33;

    1, 2, 68: hic mutat merces surgente a sole, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 29:

    mutandi copia,

    Sall. J. 18, 5.—With abl.:

    uvam Furtivā mutat strigili,

    Hor. S. 2, 7, 109:

    suburbanis lactens porcus aere mutandus est,

    Col. 7, 9, 4:

    caetera reponantur, vel aere mutentur,

    id. 8, 5, 4:

    aere mutandi sunt (sc. apri),

    id. 9, 1, 7:

    quamvis Milesia magno Vellera mutentur,

    Verg. G. 3, 307; so with cum and pers. with whom the exchange is made:

    eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio,

    Sall. J. 44, 5.—With inter:

    mutare res inter se instituerant,

    Sall. J. 18, 9.—
    D.
    To forsake, abandon, leave:

    mutare, derelinquere,

    Non. p. 351, 1:

    expertum jam principem anxii mutabant,

    Tac. H. 3, 44: mihi non persuadetur... mutem meos, Lucil. ap. Non. 351, 3: mutataque sidera pondus Quaesivere suum, i. e. forsaken or abandoned by the gods, Petr. poët. 124, 264.—Hence, mūtā-tus, a, um, P. a., changed, i. e. different, successive:

    quae (facies) mutatis inducitur atque fovetur Tot medicaminibus,

    Juv. 6, 472.
    2.
    mūto, ōnis, m., = membrum virile (rare and only poet.), Lucil. ap. Porphyr. ad Hor. S. 1, 2, 68; also id. ib. Orell. (K. and H. muttonis).
    3.
    Mūto, a Roman surname, Cic. Fragm. Or. pro Fundan. p. 445 Orell.

    Lewis & Short latin dictionary > muto

  • 16 muto

    I mūto, āvī, ātum, āre [из *. movĭto от moveo ]
    1) отодвигать, удалять, оттеснять (aliquem finibus L; aliquid loco H); изгонять ( aliquem civitate C); пересаживать ( arbores V)
    m. locum, se m. или pass. mutari — уходить, удаляться, отходить ( aliquā re H)
    2) менять ( principem T); променять (bellum pace Sl; incerta pro certis Sl); сменять ( jumenta Cs)
    m. aliquid cum aliquā re C, Sl — обменять что-л. на что-л.
    m. aliquid aere Col — продавать что-л. за деньги
    merces m. V — обменивать (продавать) товары, торговать
    mutato nomine de te fabula narratur H — если заменить имя, то (окажется, что) в басне речь идёт о тебе
    m. locum (solum, terram) C, Sl, H, L etc. — переезжать, переселяться, преим. (тж. exsilio domos m. V) отправляться в изгнание
    m. vestimenta (vestem) Ter, Vr, L, C etc. — переодеваться, преим. надевать траур
    5) изменять, менять (leges C; colorem H, Q etc.)
    m. quadrata rotundis погов. H — заменять квадратное круглым, т. е. (постоянно) переделывать всё заново
    fidem m. Ter — нарушить клятву, не сдержать слова
    6) (тж. pass. mutari) превращаться, изменяться (fortuna mutatur Sl; mores mutaverunt L; odor nihil mutavit L)
    mutari in aliquid O — превращаться (переходить) во что-л.
    non mutat, si (etsi, quod, an)... Dig — ничего не меняется оттого, что...
    7) превращать, преображать (aliquem и aliquid in aliquid O, PM)
    mutatus ab aliquo V — отличный от кого-л., не схожий с кем-л.
    m. aliquem ad misericordiam L — вызвать в ком-л. сострадание
    8) улучшать, исправлять (factum Ter; hoc incommodum potest mutari Cs)
    9) (тж. m. in pejus Q) ухудшать
    m. figuram Ptпортиться
    res mutatae H — несчастье, беда
    II mūto, ōnis m.
    LM, H membrum virile

    Латинско-русский словарь > muto

  • 17 poenitentia

    paenĭtentĭa (poenĭtentĭa), ae, f. [st2]1 [-] repentir, regret. --- Liv. 31, 32 ; Tac. An. 1, 45. [st2]2 [-] pénitence, repentance, componction, contrition. --- Tert. Hier. Eccl.    - paenitentiam alicujus rei agere, Petr.: se repentir de qqch.    - mutatus in poenitentiam, Tac.: venant à éprouver du regret.    - celerem paenitentiam, sed eandem seram atque inutilem sequi, Liv. 31, 32: le repentir (dit-il) vient vite à la suite, mais toujours trop tard et inutilement.
    * * *
    paenĭtentĭa (poenĭtentĭa), ae, f. [st2]1 [-] repentir, regret. --- Liv. 31, 32 ; Tac. An. 1, 45. [st2]2 [-] pénitence, repentance, componction, contrition. --- Tert. Hier. Eccl.    - paenitentiam alicujus rei agere, Petr.: se repentir de qqch.    - mutatus in poenitentiam, Tac.: venant à éprouver du regret.    - celerem paenitentiam, sed eandem seram atque inutilem sequi, Liv. 31, 32: le repentir (dit-il) vient vite à la suite, mais toujours trop tard et inutilement.
    * * *
        Poenitentia. Repentance. Plin. iunior, Agatque poenitentiam poenitentiae suae.
    \
        Illis aliorum vitae poenitentia est. Plin. Ils desprisent.

    Dictionarium latinogallicum > poenitentia

  • 18 quantum

    [st1]1 [-] quantum + gén.: combien de? que de!    - quantum auri? = combien d'or?    - quantum auri! = que d'or!    - quantum terroris injecit! Cic. Verr. 5, 14: que d'effroi il inspira!    - quantum militum transportatum sit... Liv. 29, 25, 1 [int. ind.]: combien de soldats furent transportés... [st1]2 [-] relatif: que.    - (tantum)... quantum: autant... que.    - da mihi tantum aquae quantum vini: donne-moi autant d'eau que de vin.    - quantum accepisti redde: rends autant que tu as reçu.    - tantum verborum quantum necesse est: il y a autant de mots qu'il est nécessaire.    - tribues his voluminibus temporis quantum poteris, Cic. Off. 3, 121: tu consacreras à ces livres autant de temps que tu pourras.    - quantum mihi vel fraus inimicorum... vel res publica tribuet otii, ad scribendum potissimum conferam, Cic. de Or. 1, 3: tout ce que la malveillance de mes ennemis... la vie politique me donneront de loisir, je le consacrerai de préférence à écrire.    - iis plus frumenti imperabatur quam quantum exararant, Cic. Verr. 3, 57: on leur commandait plus de blé qu'ils n'en avaient récolté.    - avec nuance conséc. mihi videris tantum juris civilis scire voluisse quantum satis esset oratori, Cic. Br. 150: tu as voulu, me semble-t-il, savoir de droit civil juste ce qui suffit à l'orateur.    - en parenth. quantum importunitatis habent, Sall. J. 31, 22: vu leur acharnement.    - gén. de prix quæ mihi tanti restimanda sunt, quanti vitam æstimo meam, Cic. Fam. 15: témoignages que je dois mettre à aussi haut prix que ma propre vie.    - pluris æstimavit quam quanti erat annona, Verr. 3, 195: il évalua à un prix supérieur à celui du cours des blés.    - quanti quanti, bene emitur, quod necesse est Cic. Att. 12. 23, 3, quel que soit le prix, on fait un bon achat quand il est nécessaire. [st1]3 [-] adv.: combien, comme, que.    - quantum mutatus erat! = comme il était changé!    - tantum te amat quantum tu eum: il t'aime autant que tu l'aimes.    - quantum opere processerant, tanto aberant ab aqua longius, Caes. BC. 1, 81, 4: à mesure qu'ils avançaient dans le travail, ils s'éloignaient davantage de l'eau. --- cf. Liv. 5, 10, 5; 27, 47, 11; 32, 5, 2; Virg. En. 12, 20; Tac. An. 6, 21; H. 2, 99.    - quantum a mari recessisset, minus obvium fore Romanum credens, Liv. 21, 31, 2: croyant qu'à mesure qu'il s'écarterait de la mer, il rencontrerait moins les Romains.    - quantum juniores patrum plebi se magis insinuabant, eo acrius... Liv. 3, 15, 2: à mesure que les jeunes patriciens s'insinuaient davantage dans le peuple, d'autant plus âprement...    - phrase nominale avec les adj. n. mirum, immane, nimium, immensum: "étonnante est la quantité dont..."    - id mirum quantum profuit, Liv. 2, 1, 11: cette mesure fut étonnamment (merveilleusement) utile.    - nimium quantum, Cic. Or. 87: étonnamment.    - mirum quantum profecit: **il est étonnant combien il a progressé**, il a fait des progrès étonnants.    - nimium quantum: extrêmement.    - immane quantum: monstrueusement.    - immensum quantum: énormément.    - quantum in te est, Cic. Nat. 3, 15 (quantum potes, Cic. Att. 9, 7, 7.): autant qu'il est en toi, dans la mesure de tes moyens.    - quantum in me est: autant que je le peux.    - quantum ad te (pertinet): en ce qui te concerne.    - quantum quisque daret imperabat, Nep.: il fixait combien chacun devait donner.    - quantum Hortensio credendum sit, nescio, Cic.: dans quelle mesure on doit se fier à Hortensius? je l'ignore.    - in quantum: dans la mesure où, autant que. --- cf. Tac. D. 2; Sen. Ben. 2, 23, 1; Quint. 2, 10, 4; Ov. M. 11, 71.
    * * *
    [st1]1 [-] quantum + gén.: combien de? que de!    - quantum auri? = combien d'or?    - quantum auri! = que d'or!    - quantum terroris injecit! Cic. Verr. 5, 14: que d'effroi il inspira!    - quantum militum transportatum sit... Liv. 29, 25, 1 [int. ind.]: combien de soldats furent transportés... [st1]2 [-] relatif: que.    - (tantum)... quantum: autant... que.    - da mihi tantum aquae quantum vini: donne-moi autant d'eau que de vin.    - quantum accepisti redde: rends autant que tu as reçu.    - tantum verborum quantum necesse est: il y a autant de mots qu'il est nécessaire.    - tribues his voluminibus temporis quantum poteris, Cic. Off. 3, 121: tu consacreras à ces livres autant de temps que tu pourras.    - quantum mihi vel fraus inimicorum... vel res publica tribuet otii, ad scribendum potissimum conferam, Cic. de Or. 1, 3: tout ce que la malveillance de mes ennemis... la vie politique me donneront de loisir, je le consacrerai de préférence à écrire.    - iis plus frumenti imperabatur quam quantum exararant, Cic. Verr. 3, 57: on leur commandait plus de blé qu'ils n'en avaient récolté.    - avec nuance conséc. mihi videris tantum juris civilis scire voluisse quantum satis esset oratori, Cic. Br. 150: tu as voulu, me semble-t-il, savoir de droit civil juste ce qui suffit à l'orateur.    - en parenth. quantum importunitatis habent, Sall. J. 31, 22: vu leur acharnement.    - gén. de prix quæ mihi tanti restimanda sunt, quanti vitam æstimo meam, Cic. Fam. 15: témoignages que je dois mettre à aussi haut prix que ma propre vie.    - pluris æstimavit quam quanti erat annona, Verr. 3, 195: il évalua à un prix supérieur à celui du cours des blés.    - quanti quanti, bene emitur, quod necesse est Cic. Att. 12. 23, 3, quel que soit le prix, on fait un bon achat quand il est nécessaire. [st1]3 [-] adv.: combien, comme, que.    - quantum mutatus erat! = comme il était changé!    - tantum te amat quantum tu eum: il t'aime autant que tu l'aimes.    - quantum opere processerant, tanto aberant ab aqua longius, Caes. BC. 1, 81, 4: à mesure qu'ils avançaient dans le travail, ils s'éloignaient davantage de l'eau. --- cf. Liv. 5, 10, 5; 27, 47, 11; 32, 5, 2; Virg. En. 12, 20; Tac. An. 6, 21; H. 2, 99.    - quantum a mari recessisset, minus obvium fore Romanum credens, Liv. 21, 31, 2: croyant qu'à mesure qu'il s'écarterait de la mer, il rencontrerait moins les Romains.    - quantum juniores patrum plebi se magis insinuabant, eo acrius... Liv. 3, 15, 2: à mesure que les jeunes patriciens s'insinuaient davantage dans le peuple, d'autant plus âprement...    - phrase nominale avec les adj. n. mirum, immane, nimium, immensum: "étonnante est la quantité dont..."    - id mirum quantum profuit, Liv. 2, 1, 11: cette mesure fut étonnamment (merveilleusement) utile.    - nimium quantum, Cic. Or. 87: étonnamment.    - mirum quantum profecit: **il est étonnant combien il a progressé**, il a fait des progrès étonnants.    - nimium quantum: extrêmement.    - immane quantum: monstrueusement.    - immensum quantum: énormément.    - quantum in te est, Cic. Nat. 3, 15 (quantum potes, Cic. Att. 9, 7, 7.): autant qu'il est en toi, dans la mesure de tes moyens.    - quantum in me est: autant que je le peux.    - quantum ad te (pertinet): en ce qui te concerne.    - quantum quisque daret imperabat, Nep.: il fixait combien chacun devait donner.    - quantum Hortensio credendum sit, nescio, Cic.: dans quelle mesure on doit se fier à Hortensius? je l'ignore.    - in quantum: dans la mesure où, autant que. --- cf. Tac. D. 2; Sen. Ben. 2, 23, 1; Quint. 2, 10, 4; Ov. M. 11, 71.
    * * *
        Quantum, Aduerbium temporis vel quantitatis. Vt quantum nobis expectationis adiecit, tantum ingenii aspiret. Quintil. Autant, etc.
    \
        Quantum animis erroris inest! Ouid. Combien errent et s'abusent les esprits humains!
    \
        Fortissimus quisque e Batauis, quantum peditum erat, funduntur. Tacit. Autant de gents de pied qu'il y avoit.
    \
        Quantum, subintellecto TANTVM. Terent. Quantum imperaui, date. Autant que j'ay commandé.
    \
        Quantum ad porticus, nihil, etc. Plin. iunior. Quant au regard des, etc.
    \
        Quantum attinet ad antiquos nostros, ante, etc. Varro. En tant que touche, etc.
    \
        Quantum est adhibere hominem amicum, vbi quid geras! Plaut. O que c'est grande chose! O que cela prouffite beaucoup!
    \
        Nescio quantum tu familiaris sis: nisi actutum hinc abis, Familiaris accipiere faxo haud familiariter. Plaut. Je ne scay pas combien fort familier tu es: mais si tu, etc.
    \
        Quantum existimare possum. Cic. Selon que je puis penser.
    \
        Quantum ego intelligere possum. Terent. A ce que je puis entendre.
    \
        Quantum e vultu eius intelligo. Cic. Selon que je puis entendre à le veoir, Veu sa mine ou sa trongne.
    \
        Quantum intelligo. Terent. A ce qu'il me semble.
    \
        Quantum intellexi modo senis sententiam de nuptiis. Terent. Veu ce que, etc.
    \
        Quantum suspicor. Terent. Selon que je souspeconne.
    \
        Quantum ex tuto poterat, rem Romanam fouebat. Liu. Tant qu'il povoit sans danger.
    \
        Quantum proxime coniectura potest. Liu. Au plus pres qu'il peult.
    \
        Quantum ego illum vidi, nonnihil timeo misera. Terent. Veu l'estat en quoy je l'ay veu.
    \
        Quantum in me erit. Cic. Autant que je pourray, autant qu'il sera à moy possible.
    \
        Quantum euentu postea praedictum patuit. Sueton. Selon que, etc.
    \
        Quantum potest. Terent. Soubdainement, Hastivement, Tant qu'il peult.
    \
        Quantum potes, me certiorem inquit face. Terent. Le plus tost que tu pourras.
    \
        Quantum potero, minuam contentiones. Cic. Tant que je pourray.
    \
        Quantum maximum potuit. Plin. iunior. Tout le plus fort qu'il a peu.
    \
        Quantum plurimum salsae aquae vinum pati possit. Colum. Combien tout au plus, ou pour le plus.
    \
        Quantum queo. Terent. Tant que je puis.

    Dictionarium latinogallicum > quantum

  • 19 a

    I 1. ā, ab, (преим. перед te) abs praep. cum abl.
    1) от, из окрестностей, из
    ab urbe Cs, Sl etc. — от города, от городской черты
    distare ( или abesse Pl etc.) a loco Hirt, L — находиться на (каком-л.) расстоянии ( или отстоять) от (какого-л.) места
    a pectore V — из глубины души, от (всего) сердца
    ad carcĕres a calce revocari погов. C — вернуться от конца к началу, т. е. начать жизнь сызнова
    2) с, у, со стороны, на, в, к
    Gallia attingit flumen Rhenum ab Helvetiis Cs — Галлия достигает (простирается до) реки Рейна у гельветской границы (со стороны гельветов)
    a porta Cs — у ворот, но тж. Pl считая от ворот
    a latere Cs etc.сбоку
    a tergo Cs etc.сзади
    a septemtrionibus Cs — на севере, с северной стороны
    ab omni parte H — со всех сторон, перен. во всех отношениях
    Cappadocia, quae patet a Syria C — Каппадокия, открытая (доступная) со стороны Сирии
    a puppi religatus C — привязанный к корме; но
    a summo Cs — с вершины, сверху, тж. в верхней части
    2.
    1) вслед за, после
    2) от, с
    3.
    перед словом, обозначающим действующее лицо или причину
    ab aliquo interire C (cadere T, occidere O) — пасть от чьей-л. руки
    animus ab ignaviā corruptus Sl — характер, развращённый ленью
    levior est plāga ab amico, quam a debitore погов. C — легче переносится удар от друга, чем от должника
    tempus triste a malis O — время, омрачённое бедствиями
    facinus natum a cupiditate C — преступление, порождённое алчностью
    4.
    происхождение, побудительная причина: от, из, из-за, вследствие
    nasci (oriri) ab aliquo C — происходить от кого-л.
    ab irā L — в гневе, по злобе
    5.
    в смысле освобождения, удерживания или защиты от кого-л., чего-л.
    agere ab aliquo PJ — выступать (на суде) от чьего-л. лица, т. е. в защиту кого-л.
    6.
    в отношении (чего-л.), в смысле
    ab annis V, O — по годам, согласно возрасту
    ab epistulis, тж. a manu servus Suсекретарь
    7. 8.
    от, у ( при глаголах со смыслом брать, получать, узнавать и т. п.)
    accipere epistulam ab aliquo C — получать от кого-л. письмо
    cognoscere (audire) aliquid ab aliquo Cs — узнать (услышать) что-л. у (от) кого-л.
    9. 10.
    для обозначения различия, несходства
    11.
    heros ab Achille secundus H — (Эант), второй после Ахилла герой
    II ā! = ah! III ā-, ab, abs-
    1) отделения, отсечения ( ab-rumpo)
    3) удаления (ab-sum, ab-sisto)
    4) отклонения, отказа ( ab-judico)
    5) превышения, преувеличения ( ab-undo), иногда с отриц. оттенком ( ab-utor)
    IV a- = ad-

    Латинско-русский словарь > a

  • 20 Как он изменился по сравнению с прежним

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Как он изменился по сравнению с прежним

См. также в других словарях:

  • Mutatus — définit un nuage provenant de la transformation d un autre nuage. Par exemple, un altocumulus castellanus qui dégénère en nuage d orage à base élevée sera appelé (alto)cumulonimbus altocumulomutatus. On parlera de manière équivalente… …   Wikipédia en Français

  • quantum mutatus ab illo — foreign term Etymology: Latin how changed from what he once was …   New Collegiate Dictionary

  • Scirpus mutatus L. — Symbol ELMU2 Synonym Symbol SCMU7 Botanical Family Cyperaceae …   Scientific plant list

  • changé — changé, ée (chan jé, jée) part. passé. 1°   Échangé. De l or changé pour de l argent. 2°   Remplacé par un autre. Ses vêtements qui étaient mouillés, ayant été changés. 3°   Métamorphosé. Les compagnons d Ulysse changés en bêtes par Circé.… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • MILITES — I. MILITES Haeretici, qui alias Floriniani et Corpocratiani, sic dicti, quia de Militaribus fuerunt, Philastrius de Haeres. Part. 3. c. 10, II. MILITES qui aetate apud Romanos lecti, indicat Lex a Sempronio Graccho Tribuno Plebis lata: Ne quis… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Change — (Roget s Thesaurus) >Difference at different times. < N PARAG:Change >N GRP: N 1 Sgm: N 1 change change alteration mutation permutation variation modification modulation inflexion mood qualification innovation metastasis …   English dictionary for students

  • mutate — verb (mutated; mutating) Etymology: Latin mutatus, past participle of mutare Date: 1818 intransitive verb to undergo mutation transitive verb to cause to undergo mutation • mutative adjective …   New Collegiate Dictionary

  • Эверс, Лоренц — первый проректор Юрьевского университета, профессор догматики и нравственного богословия, доктор философии; род. в Карлскроне, в Швеции, 7 февраля 1742 г., умер в Дерпте 2 мая 1830 г. Швед по происхождению, Э. получил первоначальное образование… …   Большая биографическая энциклопедия

  • Marxist philosophy — Part of a series on Marxism …   Wikipedia

  • List of works by H. P. Lovecraft — This is a complete, exhaustive list of works by H. P. Lovecraft. Dates are the time of composition, not publication. Many of these works can be found on . Fiction* At the Mountains of Madness (February 22 March 1931) * Azathoth (June 1922) *… …   Wikipedia

  • List of Liocranidae species — This page lists all described species of the spider family Liocranidae as of Apr. 21, 2008.Agraecina Agraecina Simon, 1932 * Agraecina canariensis Wunderlich, 1992 Canary Islands * Agraecina cristiani (Georgescu, 1989) Romania * Agraecina hodna… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»