-
1 medie
moderately. -
2 parce
moderately, economically -
3 satis
sătis, and abbreviated, săt (cf. the letter S.: satin', contr. for satisne; v.the foll.), adv. [root in Gr. adên, hadên, orig. a comp. form, weakened from satius; cf.: magis, nimis, etc.], enough, sufficiently (objectively, so that one needs nothing more; whereas affatim subjectively, so that one wishes nothing more).I.Posit.1. a.Form sătis:(β).quod (faenum et pabulum) bubus satis siet, qui illic sient,
Cato, R. R. 137: cui, si conjuret populus, vix totu' satis sit, were enough, adequate, Lucil. ap. Charis. p. 193 P.: libram aiebant satis esse ambobus farris Intritae, Titin. ap. Non. 81, 13; Hor. S. 1, 5, 68:duo talenta pro re nostrā ego esse decrevi satis,
Ter. Heaut. 5, 1, 67; id. Ad. 5, 3, 24:dies mihi hic ut sit satis vereor Ad agendum,
id. And. 4, 2, 22; cf. Liv. 21, 17:quicquid adjecissent ipsi terroris satis ad perniciem fore rati,
id. 21, 33; cf. Quint. 12, 11, 19:animo satis haec vestigia parva sagaci Sunt, per quae possis cognoscere cetera tute,
Lucr. 1, 402:satis est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidium,
Cic. Fin. 2, 26, 84:ut semper vobis auxilium adversus inimicos satis sit,
Liv. 6, 18:satis esse Italiae unum consulem censebat,
id. 34, 43; Cic. Planc. 38, 92; cf.:ipse Romam venirem, si satis consilium quādam de re haberem,
id. Att. 12, 50:id modo si mercedis Datur mihi... satis Mihi esse ducam,
will content myself, Plaut. Am. 2, 2, 16:satis hoc tibi est,
Ter. Eun. 4, 7, 40:animo istuc satis est, auribus non satis,
Cic. Or. 63, 215:dicebant de re publicā quod esset illis viris et consulari dignitati satis,
id. Brut. 35, 135; hence, in a play on the word: Le. Jam satis est mihi. Li. Tum igitur tu dives es factus? Plaut. As. 2, 2, 64:quidvis satis est, dum vivat modo,
Ter. Heaut. 4, 1, 28; id. Hec. 5, 2, 17:qui non sentirent, quid esset satis,
Cic. Or. 22, 73:sum avidior etiam, quam satis est, gloriae,
id. Fam. 9, 14, 2:plus quam satis doleo,
id. Verr. 2, 5, 46, § 123:semel fugiendi si data est occasio, Satis est,
Plaut. Capt. 1, 2, 9:satis esse deberet, si, etc.,
Cic. de Or. 2, 41, 174:satin' habes, si feminarum nulla'st, quam aeque diligam?
Plaut. Am. 1, 3, 11:ars satis praestat, si, etc.,
Quint. 7, 10, 15:non satis efficit oratio, si, etc.,
id. 8, 3, 62:satis superque est,
Plaut. Am. 1, 1, 14:poenas dedit usque superque Quam satis est,
Hor. S. 1, 2, 66:satis superque habere dicit, quod sibi ab arbitrio tribuatur,
Cic. Rosc. Com. 4, 11:tanta repente caelo missa vis aquae, ut ea modo exercitui satis superque foret,
Sall. J. 75, 7; cf.:satis una excidia,
Verg. A. 2, 642 (v. infra, g and 2. b); cf.:plura quam satis est,
Hor. Ep. 1, 10, 46:ultra quam satis est,
id. ib. 1, 6, 16.—Satis est (habeo, credo, etc.), with inf. or a subject- ( object-) clause:(γ).huic satis illud erit planum facere atque probare,
Lucr. 2, 934; Cic. de Or. 1, 28, 127:satis erat respondere Magnas: ingentes, inquit,
id. Lael. 26, 98:velut satis sit, scire ipsos,
Quint. 8, 2, 19:si oratori satis esset docere,
id. 10, 1, 78:nunc libertatem repeti satis est,
Liv. 3, 53 fin.:vos satis habebatis animam retinere,
Sall. J. 31, 20:illud satis habeo dicere,
Quint. 6, 5, 11: satis habeo with si, Nep. Them. 8, 4; id. Timol. 2, 4; Liv. 5, 21, 9; Tac. A. 2, 37; 4, 38.—With quod, Liv. 40, 29, 13; Just. 22, 8, 14:satis putant vitio carere,
Quint. 2, 4, 9:si res nudas atque inornatas indicare satis videretur,
id. 2, 4, 3:Herennium et Numisium legatos vinciri satis visum,
Tac. H. 4, 59. —Rarely with ut:Fabio satis visum, ut ovans urbem iniret,
Liv. 7, 11, 9.—Negatively:quarum (rerum) unam dicere causam Non satis est, verum plures,
Lucr. 6, 704:nec vero habere virtutem satis est, nisi utare,
Cic. Rep. 1, 2, 2:opera exstruentibus satis non est, saxa atque materiam congerere,
Quint. 7, prooem. §1: non satis est, pulchra esse poëmata,
Hor. A. P. 99 et saep.—With inf. perf. (not freq. till after the Aug. period; cf.Zumpt, Gram. § 590): nunc satis est dixisse: ego mira poëmata pango, etc.,
Hor. A. P. 416:quod hactenus ostendisse satis est,
Quint. 6, 3, 62:atque id viro bono satis est, docuisse quod sciret,
id. 12, 11, 8:illud notasse satis habeo,
id. 9, 4, 15.—Negatively:non ille satis cognosse Sabinae Gentis habet ritus,
Ov. M. 15, 4:non satis credunt excepisse quae relicta erant,
Quint. 2, 1, 2.— Absol.: gaudeo. Ch. Satis credo, Ter. Eun. 5, 8, 21.—With gen.: As. Salve. St. Satis mihi est tuae salutis, Plaut. Truc. 2, 2, 4:b.satis historiarum est,
id. Bacch. 1, 2, 48:verborum,
id. Capt. 1, 2, 16:satis mihi id habeam supplicii,
Ter. Ad. 3, 2, 15:ea amicitia non satis habet firmitatis,
Cic. Lael. 5, 19:ad dicendum temporis satis habere,
id. Verr. 2, 2, 1, § 2; cf. Quint. 10, 2, 15: satis praesidii, Cic. Fin. 2, 26, 84 Madv. N. cr.:satis poenarum dedisse,
Quint. 7, 4, 18:jam satis terris nivis atque dirae Grandinis misit pater,
Hor. C. 1, 2, 1:satis superque esse sibi suarum cuique rerum,
Cic. Lael. 13, 45; so, satis superque, with gen.:vitae,
Liv. 2, 42, 6; 63, 67, 3; 25, 32, 6; 28, 29, 7; Hor. Epod. 17, 19.— Comp.: satius; v. infra, B. —Form săt (most freq. in the poets):(β).quibus (dis) sat esse non queam?
to be sufficient, equal to, Plaut. Pers. 1, 1, 27:pol vel legioni sat est (obsonium),
id. Aul. 3, 6, 24:in jure causam dicito, hic verbum sat est,
id. Rud. 3, 6, 28; cf. id. Bacch. 4, 8, 37; id. Truc. 2, 8, 14:tantum quantum sat est,
Cic. Sen. 14, 48:tantum sat habes?
Ter. Heaut. 4, 3, 40:si hoc sat est,
Quint. 2, 11, 7:amabo jam sat est,
Plaut. As. 3, 3, 117; Ter. And. 1, 1, 143; id. Eun. 4, 4, 38; id. Phorm. 1, 4, 34:paene plus quam sat erat,
id. ib. 5, 3, 14:sat habeo,
id. And. 2, 1, 35; 4, 2, 22 et saep.—Sat est (habeo, credo, etc.), with inf. or a subject- ( object-) clause:(γ).nonne id sat erat, Accipere ab illo injuriam?
Ter. Phorm. 5, 2, 3:perdere posse sat est,
Ov. H. 12, 75: qui non sat habuit conjugem illexe in stuprum, Poët. ap. Cic. N. D. 3, 27, 68.—With gen.:2.sat habet favitorum semper, qui recte facit,
Plaut. Am. prol. 79: Ar. Mater salve. Art. Sat salutis't, id. As. 5, 2, 61:vocis,
id. Truc. 2, 3, 29:signi,
Ter. Hec. 2, 1, 39:poenae,
Prop. 1, 17, 10 et saep.—Adverb., enough, sufficiently.a.Form sătis.(α).With verbs:(β).si sis sanus, aut sapias satis,
Plaut. Am. 3, 2, 23:satis deludere,
id. ib. 5, 1, 45:satis jam dolui ex animo et curā me satis Et lacrimis maceravi,
id. Capt. 5, 1, 7:satin' me illi hodie scelesti ceperunt dolo?
id. ib. 3, 4, 120:ego istuc satis scio,
Ter. Hec. 5, 4, 37; Cic. Rep. 1, 34, 53:satis ostenderit, reliquos, etc.,
id. ib. 2, 31, 54 et saep.: quod bruti nec satis sardare queunt, Naev. ap. Fest. p. 322 Müll.:neque audio neque oculis prospicio satis,
Plaut. Am. 5, 1, 7:contra Epicurum satis superque dictum est,
Cic. N. D. 2, 1, 2; id. Tusc. 1, 45, 110; Hor. Epod. 1, 31; cf.:quidque furor valeat, Penthea caede satisque Ac super ostendit,
Ov. M. 4, 429 (v. in the foll. II. D. 1. a).—With adjectives:(γ).satis dives,
Plaut. Aul. 2, 1, 44; id. Capt. 2, 2, 74:dotata,
id. Aul. 2, 2, 62:dicacula,
id. As. 3, 1, 8:satis multa restant,
Cic. Rep. 2, 44, 71:video te testimoniis satis instructum,
id. ib. 1, 38, 59:rura tibi magna satis,
Verg. E. 1, 48 et saep.:satis superque humilis est, qui, etc.,
Liv. 3, 53 fin. —Sometimes, like the Engl. enough, it denotes diminution, tolerably, moderately:videor mihi nostrum illum consularem exercitum bonorum omnium, etiam satis bonorum, habere firmissimum,
Cic. Att. 2, 19, 4:satis litteratus (with nec infacetus),
id. Off. 3, 14, 58:satis bonus (locus),
Cato, R. R. 136:res satis amplae,
Just. 2, 1, 1; cf. the foll. g and b. b.—With adverbs or adverbial phrases:b.satis audacter,
Plaut. Am. 2, 2, 208:satis certo scio,
id. Ps. 4, 5, 5:satis superbe illuditis me,
Ter. Phorm. 5, 7, 22:satis scite,
id. Heaut. 4, 4, 7:non satis honeste,
Cic. Lael. 16, 57:satis cum periculo,
Ter. And. 1, 1, 104: et quidem hercle formā luculentā (haec meretrix). Ch. Sic satis, id. Heaut. 3, 2, 12:satis opportune occidisse,
Caes. B. G. 4, 22:satis recte,
Plaut. Pers. 4, 4, 53:satis saepe,
Sall. J. 62, 1:satis bene ornatae,
dressed well enough, Plaut. Poen. 1, 2, 73; hence satis bene sometimes, like the Engl. well enough, = tolerably, moderately, or pretty well:a quo (Catone) cum quaereretur, quid maxime in re familiari expediret? respondit: Bene pascere. Quid secundum? Satis bene pascere. Quid tertium? Male pascere. Quid quartum? Arare,
Cic. Off. 2, 25, 89 (for which, in the same narration, mediocriter pascere, Col. 6, praef. § 4; and Plin. 18, 5, 6, § 30); cf. supra, a. b, and infra, b. b.—Form săt.(α).With verbs:(β).sat scio,
Plaut. Aul. 3, 6, 25; Ter. Eun. 3, 2, 34; id. Ad. 3, 2, 41; 3, 3, 6; 4, 1, 10; id. Phorm. 4, 3, 31:sat prata biberunt,
Verg. E. 3, 111.—With adjectives:(γ).accusator sat bonus,
Cic. Rosc. Am. 32, 89:non sat idoneus Pugnae,
Hor. C. 2, 19, 26: sat planum. Liv. 6, 18 fin. —Signifying diminution, like the Engl. enough, tolerably, moderately, passably:laetantibus omnibus bonis, etiam sat bonis,
Cic. Att. 14, 10, 1; so, sat bonus (less than bonus): [p. 1634] sl me voltis esse oratorem, si etiam sat bonum, si bonum denique, non repugnabo, id. de Or. 3, 22, 84.—With adverbs:B. 1.qui sat diu vixisse sese arbitrabitur,
Plaut. Capt. 4, 2, 12:sat commode,
Ter. And. 3, 1, 17:sat recte,
id. Heaut. 5, 2, 43.—Adject., in the phrase satius est, with a subject-clause (cf. supra, 1. a. b, and b. b) followed by quam:* 2.scire satius est quam loqui Servum hominem,
Plaut. Ep. 1, 1, 57; id. Bacch. 3, 2, 11; id. Cas. 1, 24; Ter. Heaut. 3, 1, 66; 5, 2, 16; id. Ad. 1, 1, 33; Cic. Att. 7, 1, 4; id. Inv. 2, 32, 100; Liv. 26, 29; 42, 23 fin. al.; cf.:nimio satius est, ut opu'st, te ita esse, quam ut animo lubet,
Plaut. Trin. 2, 2, 30:quanto satius est, te id dare operam... Quam id loqui, etc.,
Ter. And. 2, 1, 7; cf.also: satius multo fuisse, non moveri bellum adversus eum, quam omitti motum,
Liv. 34, 33:nonne fuit satius tristis Amaryllidis iras pati?
Verg. E. 2, 14:hos te satius est docere, ut, quando agas, quid agant, sciant,
Plaut. Poen. 3, 1, 49:mori me satius est,
Ter. Eun. 4, 7, 2; id. Phorm. 5, 7, 63; cf.:repertus est nemo, qui mori diceret satius esse,
Cic. Verr. 2, 2, 36, § 88:mortuom hercle me duco satius,
Plaut. Truc. 5, 34:terga impugnare hostium satius visum est,
Liv. 3, 70; Plaut. Ps. 1, 5, 34.—In a positive signif., it serves, benefits, is of use: nihil phluarein satius est, miles (perh. in reference to the preceding speech of the miles:mortuum me duco satius),
Plaut. Truc. 5, 36: satius putare, with an object-clause, to believe it to be better, Nep. Paus. 5, 1.—Adverb., with a verb, rather (syn. potius):II.ego quod magis pertineat ad Fundanii valetudinem, satius dicam,
Varr. R. R. 1, 2, 26.Particular phrases.A.Sat agito (also in one word, satagito), and sat agere suarum rerum, to have enough to do, have one ' s hands full; to be busy, be troubled (only in the foll. passages):B.nunc agitas sat tute tuarum rerum,
Plaut. Bacch. 4, 3, 23:is quoque suarum rerum sat agitat, tamen, etc.,
Ter. Heaut. 2, 1, 13 Bentl., followed by Umpfenb.; and so ap. Charis. p. 193 P. (Fleck. sat agit, tamen).—Satis ago or sat ago (also in one word, satago).1. 2. (α).Form satis ago (class.): jam apud vallum nostri satis agebant, Cato ap. Charis. p. 193 P.:(β).cum Pyrrhus rex in terrā Italiā esset satisque agerent Romani,
Gell. 3, 8, 1:ego nocte hac proximā In somnis egi satis et fui homo exercitus,
Plaut. Merc. 2, 1, 4:complorantibus omnibus nostris atque in sentinā satis agentibus,
Gell. 19, 1, 3; 9, 11, 4:satis agentes rerum suarum,
App. M. 8, p. 209, 6.— Impers. pass.:pugnatur acriter: agitur tamen satii,
Cic. Att. 4, 15, 9.—Form sat ago (satago) (very rare): Caesar alte-ram alam mittit, qui satagentibus celeriter occurrerent, Auct. B. Afr. 78, 7; cf. supra, II. A.—3.To bustle about, make a to-do, be full of business, polupragmoneuô (postAug. and very rare):C.(Domitius) Afer venuste Mallium Suram multum in agendo discursantem, salientem, manus jactantem, etc.... non agere dixit, sed satagere. Est enim dictum per se urbanum satagere, etc.,
Quint. 6, 3, 54; cf. id. 11, 3, 126:curris, stupes, satagis tamquam mus in matellā,
Petr. 58, 9.—Also act.: interea haec satagens, busily doing or performing, Petr. 137, 10.—Satis accipio, caveo, do, exigo, peto, offero, etc., t: t. of business lang., to take, give, ask, offer, etc., sufficient bail or security:D.satis accipio,
Cic. Quint. 13, 44 sq.; id. Rosc. Com. 14, 40; id. Verr. 2, 1, 45, § 115; Plaut. Stich. 4, 1, 4; Dig. 36, 4, 5; 45, 1, 4; 46, 1, 33.— Pass., Cato, R. R. 2, 6:satis acceptum habere,
to be fully assured, Plaut. Most. 1, 3, 90; 1, 3, 67:satis caveo,
Dig. 7, 1, 60 (cf. caveo, II. 2.):satis do (also as one word, satisdo),
Cic. Quint. 13, 44 sq.; id. Verr. 2, 1, 56, § 146; 2, 2, 24, § 60; id. Rosc. Com. 12, 35; id. Fam. 13, 28, a, 2; id. Att. 5, 1, 2; Dig. 1, 2, 8; 1, 2, 7 fin.; 36, 4, 1; 36, 4, 5; 46, 6, 1.—With gen.:judicatae pecuniae,
Val. Max. 4, 1, 8:damni infecti,
Plin. 36, 2, 2, § 6:fidei commissi,
Dig. 36, 4, 5; 46, 4, 5: satisdato (caveo, promitto, debeo, etc.), by giving bail or security, ib. 5, 1, 2 fin.; 2, 11, 4 fin.; 40, 5, 4; Cic. Att. 16, 15, 2:satis exigo,
Dig. 26, 7, 45 fin.; 36, 3, 18:satis offero,
to tender security, ib. 26, 10, 5; 36, 4, 3; 48, 17, 1:satis peto,
to demand security, ib. 35, 1, 70.—Sătis făcĭo, or, in one word, sătisfăcĭo ( pass. satisfacitur, Varr. ap. Prisc. p. 789 P.), to give satisfaction, to satisfy, content:1.satisfacere dicimur ei, cujus desiderium implemus,
Dig. 2, 8, 1 (very freq. and class.).In gen.(α).With dat.:(β).ut illis satis facerem ex disciplinā,
Plaut. Ps. 5, 1, 28:Siculis,
Cic. Verr. 2, 5, 53, § 139:alicui petenti,
id. Or. 41, 140:operam dabo ut tibi satisfaciam,
id. Att. 2, 4, 3:deo pie et caste,
id. Fam. 14, 7, 1:domino vel populo (gladiatores),
id. Tusc. 2, 17, 41.—In mal. part., Petr. 75; 77.—Of things:cum aut morte aut victoriā se satisfacturum rei publicae spopondisset,
Cic. Phil. 14, 9, 26:cui (vitae meae) satis feci vel aetate vel factis,
id. Fam. 10, 1, 1:me omnibus satis esse facturum,
id. Balb. 1, 2:causae atque officio satis facere,
id. Div. in Caecil. 14, 47; cf.:satis officio meo, satis illorum voluntati, qui a me hoc petiverunt, factum esse arbitrabor,
id. Verr. 2, 5, 49, § 130:gravibus seriisque rebus,
id. Off. 1, 29, 103:etsi nullo modo poterit oratio mea satis facere vestrae scientiae,
id. Phil. 2, 23, 57; cf.:qui et naturae et legibus satis fecit,
id. Clu. 10, 29:amicitiae nostrae,
id. Fam. 10, 1, 3:me plus satis nostrae conjunctioni amorique facturum,
id. ib. 4, 8, 2:ut omnium vel suspicioni vel malevolentiae vel crudelitati satis fiat,
id. Rab. Post. 17, 45:mihi vero satis superque abs te videtur istorum studiis... esse factum,
id. de Or. 1, 47, 204:se avarissimi hominis cupiditati satis facere posse,
id. Verr. 1, 14, 41:odio alicujus,
Suet. Tib. 66 fin.:libidini alicujus,
Lact. 6, 11, 23:voluntati voluntate satisfecimus,
Sen. Ben. 2, 35, 1:condicioni,
Dig. 36, 1, 77.—With in aliquā re:(γ).qui (histriones) in dissimillimis personis satisfaciebant,
Cic. Or. 31, 109; so,in historiā,
id. Leg. 1, 2, 5:in jure civili,
id. de Or. 1, 37, 170:in omni genere,
id. Att. 16, 5, 2.—With dat. and obj.-clause (rare):(δ).quibus quoniam satisfeci me nihil reliqui fecisse, quod ad sanandum me pertineret, reliquum est, ut, etc.,
Nep. Att. 21, 5.—Absol.:2.quamobrem tandem non satisfacit?
Cic. Fin. 1, 5, 15.—With de:nos plene et statim de eo satis esse facturos,
Quint. 4, 5, 18.—In partic.a.T. t. of business lang., to satisfy, content (by payment or security), to pay or secure a creditor:b.pecunia petitur ab Hermippo: Hermippus ab Heraclide petit, ipse tamen Fufiis satisfacit absentibus et fidem suam liberat,
Cic. Fl. 20, 47:cum de visceribus tuis et filii tui satis facturus sis quibus debes,
id. Q. Fr. 1, 3, 7: ut si mihi in pecuniā minus satisfecisset, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 2; Caes. B. C. 3, 60 fin.; Dig. 40, 1, 4:omnis pecunia exsoluta esse debet aut eo nomine satisfactum esse: satisfactum autem accipimus, quemadmodum voluit creditor, licet non sit solutum, etc.,
ib. 13, 7, 9; so (opp. solvere) ib. 18, 1, 19:Stichus servus meus heredi meo mille nummos si solverit, satisve fecerit, etc.,
ib. 40, 4, 41; 40, 7, 39, § 1.—With gen. of the thing:cui ususfructus legatus esset, donec ei totius dotis (sc. nomine) satis fieret, etc.,
Dig. 33, 2, 30.—To give satisfaction (by word or deed); to make amends or reparation; to make excuse; to ask pardon, apologize to a person offended, injured, etc.(α).With dat.:(β).aut satisfaciat mihi ille, etc.,
Plaut. Am. 3, 2, 8:si Aeduis de injuriis... item si Allobrogibus satisfaciant,
Caes. B. G. 1, 14:deinde reliquae legiones per tribunos militum egerunt, ut Caesari satisfacerent, etc.,
id. ib. 1, 41:acceperam jam ante Caesaris litteras, ut mihi satisfieri paterer a te,
Cic. Phil. 2, 20, 49.—With de and abl.:(γ).omnibus rationibus de injuriis,
Caes. B. G. 5, 1, 7.—With gen.:(δ).injuriarum satisfecisti L. Labieno,
Auct. Her. 4, 27, 37.—Absol.:c.missis ad Caesarem satisfaciundi causā legatis,
Caes. B. G. 5, 54:in quā civitate legatus populi Romani aliquā ex parte violatus sit, nisi publice satis factum sit, el civitati bellum indici atque inferri solere,
Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:satisfacientes aut supplicantes summittimus (manus),
Quint. 11, 3, 115 et saep.—To give satisfaction by suffering a penalty: saepe satisfecit praedae venator, Mart. 12, 14, 3. -
4 continenter
continenter adv. [1 continens], continuously, without interruption: bellum gerere, Cs.: totā nocte, Cs.: biduum lapidibus pluit, L.: sedere, in a row, Ct.—Fig., temperately, moderately: vivere.* * *unbroken/continuously/without pause, uninterruptedly; repeatedly/successively; in unbroken succession, in a row; w/self-restraint; temperately, moderately -
5 lēniter
lēniter adv. with comp. and sup. [lenis], softly, mildly, gently: adridens: atterens Caudam, H.: lenius equites lacessere, with less fury, Cs.: collis leniter acclivis, gently, Cs.: editus collis, L.: torrens lenius decurrit, O.—Fig., quietly, calmly, gently, moderately, leniently: id ferre: lenissime sentire: multa leniter multa aspere dicta sunt: consulto lenius agere, S.: dicis lenius quam solebas.— Remissly, indolently: si cunctetur atque agat lenius, Cs.* * *lenius, lenissime ADVgently/mildly/lightly/slightly; w/gentle movement/incline; smoothly; moderately -
6 mediocriter
mediocriter adv. with comp. [mediocris], moderately, tolerably, ordinarily, not very, not remarkably, slightly, somewhat: ordo annalium mediocriter nos retinet: res mediocriter utiles, H.: vestita, unostentatiously, T.: hoc vellem mediocrius: non mediocriter, in no moderate degree, Cs.: ne mediocriter quidem disertus, not in the least.—With moderation, calmly, tranquilly: non mediocriter ferendum: alqd velle.* * *mediocrius, mediocrissime ADVto a moderate extent/degree, ordinarily, moderately, tolerably; not very -
7 parcē
parcē adv. with comp. [parcus], sparingly, frugally, thriftily, penuriously, parsimoniously, stingily: vivere: Se habere, T.: frumentum metiri, Cs.: dimidium imperavit: Num potuit parcius?: Parcius hic vivit, H.: implet manum parcius, Iu.— Sparingly, moderately: scripsi de te: verba detorta, H.: gaudere, Ph.: parcius de eius laude dicere: Parcius quatiunt fenestras, seldom, H.* * *parcius, parcissime ADVsparingly, moderately; economically, frugally, thriftily, stingily -
8 lenis
1.lēnis, e, adj. [cf. lentus], soft, smooth, mild, gentle, easy, calm.I.Lit.:II.sensus judicat dulce, amarum: lene, asperum,
Cic. Fin. 2, 12, 36; id. N. D. 2, 58, 146:vehemens fricatio spissat, lenis mollit,
Plin. 28, 4, 14, § 53:vinum hoc asperum est: aliud lenius, sodes, vide,
Ter. Heaut. 3, 1, 48:lenibus venenis uti,
Cic. Att. 2, 21, 1:lenissimus ventus,
id. ib. 7, 2, 1:motus laterum,
moderate, gentle, Quint. 11, 3, 92; 161:leni igni sucus coquitur,
Plin. 21, 18, 73, § 122.—Of the Nile:postea lenis,
Plin. 5, 9, 10, § 54:tormentum,
Hor. C. 3, 21, 13:volatus,
Ov. M. 12, 527:somnus,
Hor. C. 3, 1, 21.—Of heights, gently or gradually rising:clivus,
Liv. 6, 24; cf. id. 29, 33.— Comp.:jugum paulo leniore fastigio ab ea parte quae, etc.,
Caes. B. C. 2, 24;so fastigium,
Plin. 16, 36, 64, § 158.—Trop., gentle, moderate, mild, lenient, calm.A.In gen.:(β).servitutem lenem reddere,
Plaut. Capt. 2, 1, 5:Ecce me. Opusne (erit tibi) leni? leniorem dices quam mutumst mare,
id. Mil. 3, 1, 70:homo lenis et facilis,
Cic. Fam. 5, 2, 9:populus Romanus in hostes lenissimus,
id. Rosc. Am. 53, 154:lenissima verba,
id. Fam. 5, 15, 1:lenissimum ingenium,
id. Brut. 56, 204: lenior sententia, Caes. B. C. 1, 2: lene consilium dare, Hor C. 3, 4, 41.—With inf.:B.non lenis precibus fata recludere Mercurius,
Hor. C. 1, 24, 17.—In partic.1.Of speech, mild, gentle:2.oratio placida, submissa, lenis,
Cic. de Or. 2, 43, 183:lenis et fluens contextus orationis,
Quint. 9, 4, 127:leniores epilogi,
id. 6, 1, 50.—In gram.: spiritus, the spiritus lenis, the smooth or soft breathing (opp. the spiritus asper), Prisc. p. 572 P.— Hence, adv. in two forms.A.lēne (only poet.), softly, mildly, gently:B.sectus humum rivo, lene sonantis aquae,
Ov. F. 2, 704:clivi lene jacentes,
gently rising, Calp. Ecl. 7, 25:lene fluens fons,
Nemes. Ecl. 4, 47:lene Notus spirat,
Avien. Descript. Orb. 857.—lēnĭter (class.), softly, mildly, gently.1.Lit.:2.leniter arridens,
Cic. Rep. 6, 12, 12:leniter atterens Caudam,
Hor. C. 2, 19, 30:ventus leniter pluvius,
Plin. 18, 34, 77, § 337:leniter ire per excubias custodum,
Ov. Am. 1, 6, 7: collis leniter acclivis, gradually or gently rising, Caes. B. G. 7, 19; so,editus collis,
Liv. 2, 50.— Comp.:torrens lenius decurrit,
Ov. M. 3, 568.—Trop., quietly, calmly, gently, moderately, leniently.a.In gen.:b.tentem leniter an minaciter?
Plaut. Stich. 1, 2, 20:petere quippiam ab aliquo dictis bonis,
id. Am. prol. 25:ferre aliquid,
Ov. H. 5, 7:traducere aevum,
Hor. Ep. 1, 18, 97:nimis leniter latam suam injuriam ratus,
Liv. 29, 9 (al. leviter).— Sup.:lenissime sentire,
Cic. Fam. 5, 2, 9.—In partic.(α).Of speech:(β).multa leniter, multa aspere dicta sunt,
Cic. Brut. 44, 164:agit versum Roscius quam leniter, quam remisse, quam non actuose,
id. de Or. 3, 26, 102.— Comp.:qui jamdiu multo dicis remissius et lenius quam solebas,
Cic. de Or. 1, 60, 255.—Moderately, i. e. very little, not at all:(γ). 2.hoc leniter laudabitis,
Plaut. Poen. 5, 3, 40; 3, 3, 9:leniter qui saeviunt sapiunt magis,
id. Bacch. 3, 3, 4.—lenis, is, m., a kind of vessel, Afran. and Laber. ap. Non. 544, 31. -
9 tempero
tempĕro, āvi, ātum, 1 (old pres. subj. temperint, Plaut. Truc. 1, 1, 41; collat. dep. form tempĕror, Lact. 7, 5, 12), v. a. and n. [tempus].I.Act., to divide or proportion duly, mingle in due proportion; to combine or compound properly; to qualify, temper, etc. (class.; cf.: modifico, misceo).A.Lit.:2.nec vero qui simplex esse debet, ex dissimilibus rebus misceri et temperari potest,
Cic. Off. 3, 33, 119:qui (orbium motus) acuta cum gravibus temperans varios aequabiliter concentus efficit,
id. Rep. 6, 18, 18:ea cum tria sumpsisset, unam in speciem temperavit,
id. Univ. 7:tale quiddam esse animum, ut sit ex igni atque animă temperatum,
id. N. D. 3, 14, 36:aes conflare et temperare,
Plin. 7, 56, 57, § 197:ferrum,
id. 34, 14, 41, § 145:herbas,
Ov. F. 5, 402:acetum melle,
Plin. 14, 17, 21, § 114:vinum,
id. 29, 3, 11, § 50: pocula, to flavor, i. e. to fill, Hor. C. 1, 20, 11; id. Epod. 17, 80; Mart. 9, 12, 7:venenum,
Suet. Ner. 2 fin.:unguentum,
Plin. 13, 2, 2, § 18:collyrium,
id. 27, 10, 59, § 83:colores,
id. 2, 18, 16, § 79 et saep.:ejusdem solis tum accessus modici tum recessus et frigoris et caloris modum temperant,
Cic. N. D. 2, 19, 49:Etesiarum flatu nimii temperantur calores,
id. ib. 2, 53, 131; cf.:vitis solem umbra temperans,
Plin. 17, 12, 18, § 91: quis aquam (i. e. balneum) temperet ignibus, who shall temper, i. e. warm, Hor. C. 3, 19, 6; so, balneum, Mart. 3, 25, 1:scatebrisque arentia temperat arva,
i. e. waters, Verg. G. 1, 110; so,arva (Galesus),
Claud. Cons. Prob. 260.—Transf., to rule, regulate, govern, manage, arrange, order:B.rem publicam institutis et legibus,
Cic. Tusc. 1, 1, 2; cf.:constituere et temperare civitates,
id. Ac. 2, 1, 3:Lycurgus, qui Lacedaemoniorum rem publicam temperavit,
id. Div. 1, 43, 96; cf.:qui (Juppiter) res hominum ac deorum, Qui mare ac terras variisque mundum Temperat horis,
Hor. C. 1, 12, 16:terram, mare, urbes, etc. (corresp. to regere),
id. ib. 3, 4, 45:mare,
id. ib. 4, 12, 1:aequor,
Verg. A. 1, 146:orbem,
Ov. M. 1, 770; 15, 869:arces aetherias,
id. ib. 15, 859:undas,
id. ib. 12, 580:ratem,
id. ib. 13, 366:solus id navigii genus temperans,
Vell. 2, 107:omnia pretio temperata,
id. 2, 60:senem delirum,
Hor. S. 2, 5, 71:ora frenis,
id. C. 1, 8, 7 et saep.:genius qui natale temperat astrum,
id. Ep. 2, 2, 187:annum,
id. ib. 1, 12, 16; Plin. 2, 6, 4, § 13:caeli fulgura,
Cic. Leg. 8, 21:fortunam suo arbitrio,
Petr. 137.— Poet.:carmen impositis articulis,
i. e. to tune, Prop. 2, 34 (3, 32), 80; cf.:testudinis aureae strepitum,
Hor. C. 4, 3, 18:Musam pede Archilochi,
id. Ep. 1, 19, 28 sq.:citharam nervis,
i. e. to string, Ov. M. 10, 108.—Trop.1.To regulate, rule, etc.:2.non modice temperatam sed nimis meracam libertatem sitiens haurire,
Cic. Rep. 1, 43, 96; cf.:cujus acerbitas morum immanitasque naturae ne vino quidem permixta temperari solet,
id. Phil. 12, 11, 26:quod (genus) erit aequatum et temperatum ex tribus optimis rerum publicarum modis,
id. Rep. 1, 45, 69; cf. id. ib. 2, 39, 65:ita in variā et perpetuā oratione hi (numeri) sunt inter se miscendi et temperandi,
id. Or. 58, 197; so,joined with miscere,
id. Off. 3, 33, 119 (on the contrary, opp. miscere, id. Rep. 2, 23, 42); cf.:at haec interdum temperanda et varianda sunt,
id. Or. 29, 103; 18, 60; 52, 176:iracundiam cohibere, victoriam temperare,
id. Marcell. 3, 8:amara lento Temperet risu,
Hor. C. 2, 16, 27: annonam macelli quotannis temperandam censuit, to be regulated, i. e. fixed at moderate prices, Suet. Tib. 34:(Aeolus) Sceptra tenens mollitque animos et temperat iras,
soothes, allays, Verg. A. 1, 57:sumptus,
Ov. Am. 1, 3, 10:Mercurius temperat astra,
Stat. Th. 1, 305.—Se temperare ab aliquā re, to refrain from, abstain from, forbear, etc. (late Lat.): temperare se a rectorum suorum reprehensione, Greg. M. in Job, 25, 38 init.; 18, 3: ab utro se temperat, Aug. c. Faust. 6, 5 fin.; id. Trin. 3 prooem.II.Neutr., to observe proper measure; to moderate or restrain one ' s self; to forbear, abstain; to be moderate or temperate (class.; cf. moderor).A.In gen., constr. with in aliquā re, alicui rei, ab aliquā re, a simple abl., an inf., or ne or quin with subj.(α).With in and abl.:(β).jam istoc probior es, cum in amore temperes,
Plaut. Ep. 1, 2, 8:in multa temperarunt tribuni,
Liv. 2, 52, 5; Sall. J. 85, 9.—With dat.:(γ).linguae tempera,
Plaut. Rud. 4, 7, 28; so,linguae,
Liv. 28, 44, 18:linguae,
Sen. Ira, 3, 6, 2:manibus,
Liv. 2, 23, 9; 4, 3, 6; 32, 20, 3; Curt. 7, 2, 24:oculis,
Liv. 21, 22, 7:irae,
id. 33, 20, 7:victoriae,
Sall. C. 11, 8:gulae,
Plin. Ep. 2, 6, 5:lacrimis,
Curt. 7, 2, 7.—With ab and abl.:(δ).temperare ab injuriā et maleficio,
Caes. B. G. 1, 7:a maleficio,
Auct. Her. 2, 19, 29:a lacrimis,
Verg. A. 2, 8:precibus ducis mitigati ab excidio civitatis temperavere,
Tac. H. 1, 63.—Rarely with sibi, etc.:cum sibi in contionibus credas a mendacio temperaturum?
Auct. Her. 4, 18, 25:ne a necessariis quidem sibi rabies temperat,
Sen. Clem. 1, 26, 4.—With abl. alone:(ε).lacrimis,
Liv. 30, 20; Tac. A. 15, 16:a venatibus,
Claud. III. Laud. Stil. 270:risu,
Liv. 32, 34, 3: neque verbis adversus principem neque factis, Suet. Vit. Lucan.—With inf.:(ζ).matronae Canorā hic voce suā tinnire temperent,
Plaut. Poen. prol. 33:dormire,
id. ib. 22:maledicere huic,
id. ib. 5, 2, 76: tollere puerum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. v. 67 Vahl.):exordiri rem novam,
Gell. 4, 9, 5. —With ne and subj.:(η).quoi male faciundi est potestas, quom ne id faciat temperat,
Plaut. Stich. 1, 2, 60:quod in pluribus libris ne facerem temperavi,
Lact. 4, 3, 5.—With quin (post-Aug.):b.non temperante Tiberio quin premeret,
Tac. A. 3, 67: ne sedato quidem tumultu temperare potuit, quin, etc., Suet. Claud. 41; id. Calig. 54:vix temperabat, quin diceret,
Sen. Contr. 10, 1 (30), 7:Arruntius non temperavit, quin, etc.,
id. Ep. 114, 19.—With sibi or animis (so not in Cicero):c.neque sibi homines feros temperaturos existimabat, quin, etc.,
Caes. B. G. 1, 33:vix sibi temperant quin, etc.,
Sen. Ben. 2, 29, 2; Vell. 1, 16, 1: usque mihi temperavi, dum perducerem eo rem, ut, etc., Planc. ap. Cic. Fam. 10, 7, 2:nequeo mihi temperare, quominus, etc.,
Plin. 18, 6, 8, § 41; 1, praef. §30: non quivit temperare sibi in eo (signo), etc.,
id. 34, 8, 19, § 62; Plin. Ep. 6, 17, 1:vix temperavere animis, quin, etc.,
Liv. 5, 45, 7.—Impers. pass.:B.aegre temperatum est, quin, etc.,
they with difficulty refrained, Liv. 32, 10, 8:nec temperatum manibus foret, ni, etc.,
id. 2, 23, 10:jam superfundenti se laetitiae vix temperatum est,
id. 5, 7, 8:ab oppugnatione urbium temperatum,
id. 7, 20, 9:a caedibus,
id. 25, 25, 9.—In partic., pregn., to forbear, abstain, or refrain from; to spare, be indulgent to any thing (cf.: parco, abstineo); constr. with dat. or ab:A.ut si cuiquam ullā in re umquam temperaverit, ut vos quoque ei temperetis,
Cic. Verr. 2, 2, 6, § 17:superatis hostibus (shortly after, parcere),
id. ib. 2, 2, 2, §4: sociis,
id. ib. 2, 1, 59, §154: alicui in aliquā re,
id. ib. 2, 2, 6, §17: amicis,
id. Balb. 27, 60:privignis,
Hor. C. 3, 24, 18:ingenio suo,
Quint. 10, 1, 98 al.:in quo ab sociis temperaverant,
Liv. 6, 17, 8:ab his sacris,
id. 39, 10, 9:quamvis a plerisque cibis singuli temperemus,
Plin. Ep. 2, 5, 8; cf.:a mulso sibi temperare,
Cels. 4, 31.— Impers. pass.:templis deum temperatum est,
Liv. 1, 29, 6 Drak. N. cr.:nec ab ullo temperatum foret,
id. 24, 31, 11.—Hence,tempĕ-rans, antis, P. a., observing moderation, sober, moderate, temperate (syn.:B.modestus, abstinens): aut temperantem (dices), qui se in aliquā libidine continuerit, in aliquā effuderit?
Cic. Par. 3, 1, 21:homo in omnibus vitae partibus moderatus ac temperans, etc.,
id. Font. 18, 40; so,homo,
id. Att. 15, 1, 1.— Sup.:homo sanctissimus et temperantissimus,
Cic. Font. 17, 38:principes graviores temperantioresque a cupidine imperii,
refraining, abstaining, Liv. 26, 22, 14 Drak. N. cr. —With gen.:famae temperans,
Ter. Phorm. 2, 1, 41:temperans gaudii seraeque laetitiae,
Plin. Pan. 52, 5:potestatis temperantior,
Tac. A. 13, 46.—Hence, adv.: tempĕranter, with moderation, moderately, Tac. A. 4, 33; 15, 29. — Comp., Cic. Att. 9, 2, A, 2.— Sup. seems not to occur.—tempĕrātus, a, um, P. a.* 1. 2. (α).Lit.:(β).temperatae escae modicaeque potiones,
Cic. Div. 1, 51, 115:regiones caeli neque aestuosae neque frigidae sed temperatae,
Vitr. 1, 4; cf. Plin. 14, 2, 4, § 26.— Comp.:loca temperatiora,
Caes. B. G. 5, 12:o temperatae dulce Formiae litus,
Mart. 10, 30, 1:mitis ac temperatus annus,
Col. 3, 20, 1; cf. in sup.:temperatissimum anni tempus,
Varr. R. R. 2, 5, 14.—Trop., of moral character, of speech, etc., moderate, sober, calm, steady, temperate:a.est autem ita temperatis moderatisque moribus, ut summa severitas summā cum humanitate jungatur,
Cic. Fam. 12, 27:justi, temperati, sapientes,
id. N. D. 3, 36, 87: in victoriā tem, peratior, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 1:mens in bonis Ab insolenti temperata Laetitiā,
Hor. C. 2, 3, 3:vim temperatam di provehunt In majus,
id. ib. 3, 4, 66:animum temperatum virtutibus fuisse,
Liv. 1, 18, 4:hoc multo fortius est... illud temperatius,
Sen. Ep. 18, 3:aequabile et temperatum orationis genus,
Cic. Off. 1, 1, 3:oratio modica ac temperata,
id. Or. 27, 95.— Comp.:temperatior oratio,
Cic. de Or. 2, 53, 212.— Sup.:temperatissimi sanctissimique viri monumentum,
Cic. Verr. 2, 4, 38, § 83. — Adv.: tempĕrātē, in due proportion, with moderation, moderately, temperately.Lit.:b.tepebit,
Cato, R. R. 69, 2:arbores umoris temperate, parum terreni habentes,
Vitr. 2, 9 med. —Trop.:agere,
Cic. Att. 12, 32, 1:temperatius scribere,
id. ib. 13, 1, 1:temperatissime et castissime vivere,
Aug. Mus. 6, 15. -
10 temperor
tempĕro, āvi, ātum, 1 (old pres. subj. temperint, Plaut. Truc. 1, 1, 41; collat. dep. form tempĕror, Lact. 7, 5, 12), v. a. and n. [tempus].I.Act., to divide or proportion duly, mingle in due proportion; to combine or compound properly; to qualify, temper, etc. (class.; cf.: modifico, misceo).A.Lit.:2.nec vero qui simplex esse debet, ex dissimilibus rebus misceri et temperari potest,
Cic. Off. 3, 33, 119:qui (orbium motus) acuta cum gravibus temperans varios aequabiliter concentus efficit,
id. Rep. 6, 18, 18:ea cum tria sumpsisset, unam in speciem temperavit,
id. Univ. 7:tale quiddam esse animum, ut sit ex igni atque animă temperatum,
id. N. D. 3, 14, 36:aes conflare et temperare,
Plin. 7, 56, 57, § 197:ferrum,
id. 34, 14, 41, § 145:herbas,
Ov. F. 5, 402:acetum melle,
Plin. 14, 17, 21, § 114:vinum,
id. 29, 3, 11, § 50: pocula, to flavor, i. e. to fill, Hor. C. 1, 20, 11; id. Epod. 17, 80; Mart. 9, 12, 7:venenum,
Suet. Ner. 2 fin.:unguentum,
Plin. 13, 2, 2, § 18:collyrium,
id. 27, 10, 59, § 83:colores,
id. 2, 18, 16, § 79 et saep.:ejusdem solis tum accessus modici tum recessus et frigoris et caloris modum temperant,
Cic. N. D. 2, 19, 49:Etesiarum flatu nimii temperantur calores,
id. ib. 2, 53, 131; cf.:vitis solem umbra temperans,
Plin. 17, 12, 18, § 91: quis aquam (i. e. balneum) temperet ignibus, who shall temper, i. e. warm, Hor. C. 3, 19, 6; so, balneum, Mart. 3, 25, 1:scatebrisque arentia temperat arva,
i. e. waters, Verg. G. 1, 110; so,arva (Galesus),
Claud. Cons. Prob. 260.—Transf., to rule, regulate, govern, manage, arrange, order:B.rem publicam institutis et legibus,
Cic. Tusc. 1, 1, 2; cf.:constituere et temperare civitates,
id. Ac. 2, 1, 3:Lycurgus, qui Lacedaemoniorum rem publicam temperavit,
id. Div. 1, 43, 96; cf.:qui (Juppiter) res hominum ac deorum, Qui mare ac terras variisque mundum Temperat horis,
Hor. C. 1, 12, 16:terram, mare, urbes, etc. (corresp. to regere),
id. ib. 3, 4, 45:mare,
id. ib. 4, 12, 1:aequor,
Verg. A. 1, 146:orbem,
Ov. M. 1, 770; 15, 869:arces aetherias,
id. ib. 15, 859:undas,
id. ib. 12, 580:ratem,
id. ib. 13, 366:solus id navigii genus temperans,
Vell. 2, 107:omnia pretio temperata,
id. 2, 60:senem delirum,
Hor. S. 2, 5, 71:ora frenis,
id. C. 1, 8, 7 et saep.:genius qui natale temperat astrum,
id. Ep. 2, 2, 187:annum,
id. ib. 1, 12, 16; Plin. 2, 6, 4, § 13:caeli fulgura,
Cic. Leg. 8, 21:fortunam suo arbitrio,
Petr. 137.— Poet.:carmen impositis articulis,
i. e. to tune, Prop. 2, 34 (3, 32), 80; cf.:testudinis aureae strepitum,
Hor. C. 4, 3, 18:Musam pede Archilochi,
id. Ep. 1, 19, 28 sq.:citharam nervis,
i. e. to string, Ov. M. 10, 108.—Trop.1.To regulate, rule, etc.:2.non modice temperatam sed nimis meracam libertatem sitiens haurire,
Cic. Rep. 1, 43, 96; cf.:cujus acerbitas morum immanitasque naturae ne vino quidem permixta temperari solet,
id. Phil. 12, 11, 26:quod (genus) erit aequatum et temperatum ex tribus optimis rerum publicarum modis,
id. Rep. 1, 45, 69; cf. id. ib. 2, 39, 65:ita in variā et perpetuā oratione hi (numeri) sunt inter se miscendi et temperandi,
id. Or. 58, 197; so,joined with miscere,
id. Off. 3, 33, 119 (on the contrary, opp. miscere, id. Rep. 2, 23, 42); cf.:at haec interdum temperanda et varianda sunt,
id. Or. 29, 103; 18, 60; 52, 176:iracundiam cohibere, victoriam temperare,
id. Marcell. 3, 8:amara lento Temperet risu,
Hor. C. 2, 16, 27: annonam macelli quotannis temperandam censuit, to be regulated, i. e. fixed at moderate prices, Suet. Tib. 34:(Aeolus) Sceptra tenens mollitque animos et temperat iras,
soothes, allays, Verg. A. 1, 57:sumptus,
Ov. Am. 1, 3, 10:Mercurius temperat astra,
Stat. Th. 1, 305.—Se temperare ab aliquā re, to refrain from, abstain from, forbear, etc. (late Lat.): temperare se a rectorum suorum reprehensione, Greg. M. in Job, 25, 38 init.; 18, 3: ab utro se temperat, Aug. c. Faust. 6, 5 fin.; id. Trin. 3 prooem.II.Neutr., to observe proper measure; to moderate or restrain one ' s self; to forbear, abstain; to be moderate or temperate (class.; cf. moderor).A.In gen., constr. with in aliquā re, alicui rei, ab aliquā re, a simple abl., an inf., or ne or quin with subj.(α).With in and abl.:(β).jam istoc probior es, cum in amore temperes,
Plaut. Ep. 1, 2, 8:in multa temperarunt tribuni,
Liv. 2, 52, 5; Sall. J. 85, 9.—With dat.:(γ).linguae tempera,
Plaut. Rud. 4, 7, 28; so,linguae,
Liv. 28, 44, 18:linguae,
Sen. Ira, 3, 6, 2:manibus,
Liv. 2, 23, 9; 4, 3, 6; 32, 20, 3; Curt. 7, 2, 24:oculis,
Liv. 21, 22, 7:irae,
id. 33, 20, 7:victoriae,
Sall. C. 11, 8:gulae,
Plin. Ep. 2, 6, 5:lacrimis,
Curt. 7, 2, 7.—With ab and abl.:(δ).temperare ab injuriā et maleficio,
Caes. B. G. 1, 7:a maleficio,
Auct. Her. 2, 19, 29:a lacrimis,
Verg. A. 2, 8:precibus ducis mitigati ab excidio civitatis temperavere,
Tac. H. 1, 63.—Rarely with sibi, etc.:cum sibi in contionibus credas a mendacio temperaturum?
Auct. Her. 4, 18, 25:ne a necessariis quidem sibi rabies temperat,
Sen. Clem. 1, 26, 4.—With abl. alone:(ε).lacrimis,
Liv. 30, 20; Tac. A. 15, 16:a venatibus,
Claud. III. Laud. Stil. 270:risu,
Liv. 32, 34, 3: neque verbis adversus principem neque factis, Suet. Vit. Lucan.—With inf.:(ζ).matronae Canorā hic voce suā tinnire temperent,
Plaut. Poen. prol. 33:dormire,
id. ib. 22:maledicere huic,
id. ib. 5, 2, 76: tollere puerum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. v. 67 Vahl.):exordiri rem novam,
Gell. 4, 9, 5. —With ne and subj.:(η).quoi male faciundi est potestas, quom ne id faciat temperat,
Plaut. Stich. 1, 2, 60:quod in pluribus libris ne facerem temperavi,
Lact. 4, 3, 5.—With quin (post-Aug.):b.non temperante Tiberio quin premeret,
Tac. A. 3, 67: ne sedato quidem tumultu temperare potuit, quin, etc., Suet. Claud. 41; id. Calig. 54:vix temperabat, quin diceret,
Sen. Contr. 10, 1 (30), 7:Arruntius non temperavit, quin, etc.,
id. Ep. 114, 19.—With sibi or animis (so not in Cicero):c.neque sibi homines feros temperaturos existimabat, quin, etc.,
Caes. B. G. 1, 33:vix sibi temperant quin, etc.,
Sen. Ben. 2, 29, 2; Vell. 1, 16, 1: usque mihi temperavi, dum perducerem eo rem, ut, etc., Planc. ap. Cic. Fam. 10, 7, 2:nequeo mihi temperare, quominus, etc.,
Plin. 18, 6, 8, § 41; 1, praef. §30: non quivit temperare sibi in eo (signo), etc.,
id. 34, 8, 19, § 62; Plin. Ep. 6, 17, 1:vix temperavere animis, quin, etc.,
Liv. 5, 45, 7.—Impers. pass.:B.aegre temperatum est, quin, etc.,
they with difficulty refrained, Liv. 32, 10, 8:nec temperatum manibus foret, ni, etc.,
id. 2, 23, 10:jam superfundenti se laetitiae vix temperatum est,
id. 5, 7, 8:ab oppugnatione urbium temperatum,
id. 7, 20, 9:a caedibus,
id. 25, 25, 9.—In partic., pregn., to forbear, abstain, or refrain from; to spare, be indulgent to any thing (cf.: parco, abstineo); constr. with dat. or ab:A.ut si cuiquam ullā in re umquam temperaverit, ut vos quoque ei temperetis,
Cic. Verr. 2, 2, 6, § 17:superatis hostibus (shortly after, parcere),
id. ib. 2, 2, 2, §4: sociis,
id. ib. 2, 1, 59, §154: alicui in aliquā re,
id. ib. 2, 2, 6, §17: amicis,
id. Balb. 27, 60:privignis,
Hor. C. 3, 24, 18:ingenio suo,
Quint. 10, 1, 98 al.:in quo ab sociis temperaverant,
Liv. 6, 17, 8:ab his sacris,
id. 39, 10, 9:quamvis a plerisque cibis singuli temperemus,
Plin. Ep. 2, 5, 8; cf.:a mulso sibi temperare,
Cels. 4, 31.— Impers. pass.:templis deum temperatum est,
Liv. 1, 29, 6 Drak. N. cr.:nec ab ullo temperatum foret,
id. 24, 31, 11.—Hence,tempĕ-rans, antis, P. a., observing moderation, sober, moderate, temperate (syn.:B.modestus, abstinens): aut temperantem (dices), qui se in aliquā libidine continuerit, in aliquā effuderit?
Cic. Par. 3, 1, 21:homo in omnibus vitae partibus moderatus ac temperans, etc.,
id. Font. 18, 40; so,homo,
id. Att. 15, 1, 1.— Sup.:homo sanctissimus et temperantissimus,
Cic. Font. 17, 38:principes graviores temperantioresque a cupidine imperii,
refraining, abstaining, Liv. 26, 22, 14 Drak. N. cr. —With gen.:famae temperans,
Ter. Phorm. 2, 1, 41:temperans gaudii seraeque laetitiae,
Plin. Pan. 52, 5:potestatis temperantior,
Tac. A. 13, 46.—Hence, adv.: tempĕranter, with moderation, moderately, Tac. A. 4, 33; 15, 29. — Comp., Cic. Att. 9, 2, A, 2.— Sup. seems not to occur.—tempĕrātus, a, um, P. a.* 1. 2. (α).Lit.:(β).temperatae escae modicaeque potiones,
Cic. Div. 1, 51, 115:regiones caeli neque aestuosae neque frigidae sed temperatae,
Vitr. 1, 4; cf. Plin. 14, 2, 4, § 26.— Comp.:loca temperatiora,
Caes. B. G. 5, 12:o temperatae dulce Formiae litus,
Mart. 10, 30, 1:mitis ac temperatus annus,
Col. 3, 20, 1; cf. in sup.:temperatissimum anni tempus,
Varr. R. R. 2, 5, 14.—Trop., of moral character, of speech, etc., moderate, sober, calm, steady, temperate:a.est autem ita temperatis moderatisque moribus, ut summa severitas summā cum humanitate jungatur,
Cic. Fam. 12, 27:justi, temperati, sapientes,
id. N. D. 3, 36, 87: in victoriā tem, peratior, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 1:mens in bonis Ab insolenti temperata Laetitiā,
Hor. C. 2, 3, 3:vim temperatam di provehunt In majus,
id. ib. 3, 4, 66:animum temperatum virtutibus fuisse,
Liv. 1, 18, 4:hoc multo fortius est... illud temperatius,
Sen. Ep. 18, 3:aequabile et temperatum orationis genus,
Cic. Off. 1, 1, 3:oratio modica ac temperata,
id. Or. 27, 95.— Comp.:temperatior oratio,
Cic. de Or. 2, 53, 212.— Sup.:temperatissimi sanctissimique viri monumentum,
Cic. Verr. 2, 4, 38, § 83. — Adv.: tempĕrātē, in due proportion, with moderation, moderately, temperately.Lit.:b.tepebit,
Cato, R. R. 69, 2:arbores umoris temperate, parum terreni habentes,
Vitr. 2, 9 med. —Trop.:agere,
Cic. Att. 12, 32, 1:temperatius scribere,
id. ib. 13, 1, 1:temperatissime et castissime vivere,
Aug. Mus. 6, 15. -
11 aliquam
aliquam adv. [ acc f. of aliqui; sc. partem], in some degree, somewhat, pretty, moderately, to a degree.—With diu (often aliquamdiu), awhile, for a while, for some time: aliquam diu incolumis: ibi certatum, S.: alqm tenere, L.: cunctati aliquam diu sunt, deinde, etc., L.: aliquam diu pugnae stetit, tandem, etc., L.—With multi, a good many: vestrum aliquam multi.* * *largely, to a large extent, a lot ofaliquam multi/multum -- fair number/amount
-
12 fīnītē
fīnītē adv. [finitus], within limits, moderately: avarus. -
13 hūmāniter
hūmāniter adv. [humanus], humanly, like a man, as becomes a man: vivere.— Humanely, courteously, kindly: fecit.—For comp. and sup. see humane.* * *reasonably, moderately; in manner becoming a man; in kindly/friendly manner -
14 hūmānitus
hūmānitus adv. [humanus], humanly, after the manner of men: si quid mihi humanitus accidisset, i. e. should I die.—Humanely, kindly, tenderly: alqm tractare, T.* * *kindly, reasonably; moderately; in manner becoming man; in the way of humans -
15 moderātē
moderātē adv. with comp. and sup. [moderatus], with moderation, moderately: agere: auctoritate uti: ius dicere, Cs.: moderatius fieri: res moderatissime constituta. -
16 ob-iūrgō
ob-iūrgō āvī, ātus, āre, to chide, scold, blame, rebuke, reprove: ad obiurgandum causa, T.: Caelium: me de Pompei familiaritate, moderately: cum obiurgarer, quod nimio gaudio paene desiperem.—To urge, adjure, exhort earnestly: (epistulā) me, ut firmior sim. -
17 parcō
parcō pepercī or (old and late) parsī, parsus, ere [SPAR-], to act sparingly, be sparing, spare, refrain from, use moderately: paulo longius tolerari posse parcendo, Cs.: non parcam operae: nec labori, nec periculo parsurum, L.: ne cui rei parcat ad ea efficienda, N.: talenta Gnatis parce tuis, reserve for your children, V.—Fig., to spare, preserve by sparing, treat with forbearance, use carefully, not injure: tibi parce, T.: omnibus: non mulieribus, non infantibus pepercerunt, Cs.: Capuae, L.: Parcere subiectis, et debellare superbos, show mercy, V.: eius auribus, i. e. avoid a disagreeable topic: qui mihi non censeret parci oportere. — To abstain, refrain, forbear, leave off, desist, stop, cease, let alone, omit: Parcite iam, V.: auxilio, refuse: lamentis, L.: bello, abstain from, V.: parce metu (dat.), cease from, V.: nec divom parcimus ulli, i. e. shrink from facing, V.: hancine ego vitam parsi perdere, T.: parce fidem ac iura societatis iactare, L.: ne parce dare, H.: Parce temerarius esse, O.: precantes, ut a caedibus parceretur, refrain from, L.—With abl gerund.: ne hic quidem contumeliis in eos dicendis parcitis, L.* * *Iparcere, parcui, parsus Vforbear, refrain from; spare; show consideration; be economical/thrifty withIIparcere, parsi, parsus Vforbear, refrain from; spare; show consideration; be economical/thrifty withIIIparcere, peperci, parsus Vforbear, refrain from; spare; show consideration; be economical/thrifty with -
18 sat
sat adj. (for comp., see satius), n indecl. [for satis].—Only nom. and acc, enough, sufficient, satisfactory, adequate, ample: paene plus quam sat erat, T.: tantum quantum sat est: Tantum sat habes? are you satisfied with that? T.: nam mihi facti Fama sat est, V.: Qui non sat habuit coniugem inlexe, was not content, C. poët.: Perdere posse sat est, O.—As subst n.: non signi hoc sat est, Quod, etc., proof enough, T.: nec sat rationis in armis, V.—As adv., enough, sufficiently, satisfactorily: sat scio, I am sure, T.: accusator sat bonus: non sat idoneus Pugnae, H.— Only enough, just, moderately, tolerably, somewhat: sat commode, T.: si me voltis esse oratorem, si etiam sat bonum, etc.— Enough, too much ; with ago (less correctly, satago): suarum rerum sat agit, has his hands full with his own affairs, T. (al. sat agitat).* * *Ienough, adequately; sufficiently; well enough, quite; fairly, prettyIIenough, adequate, sufficient; satisfactory -
19 satis
satis adj. (for comp. see satius), n indecl. [2 SA-].—Only nom. and acc, enough, sufficient, satisfactory, ample, adequate: cui satis una Farris libra foret, H.: Duo talenta pro re nostrā ego esse decrevi satis, T.: si ad arcendum Italiā Poenum consul satis esset, L.: animo istuc satis est, auribus non satis: qui non sentirent, quid esset satis: avidior, quam satis est, gloriae: poenas dedit usque superque Quam satis est, H.: ut ea modo exercitui satis superque foret, S.: satis una excidia, V.: satis erat respondere ‘magnas’; ‘ingentīs,’ inquit: nunc libertatem repeti satis est, L.: Fabio satis visum, ut ovans urbem iniret, L.: vos satis habebitis animam retinere, will be content, S.: si non satis habet avaritiam explere, is not satisfied: non satis habitum est quaeri quid... verum etiam, etc., it was not thought sufficient: ut Lacedaemonii satis haberent, si salvi esse possent, were content, N.: senatus censuit satis habendum, quod praetor ius iurandum polliceretur, must be accepted as satisfactory, L.—As subst n., enough, a sufficiency: satis superque dictum est: Satis mihi id habeam supplici, T.: ea amicitia non satis habet firmitatis: satis est tibi in te praesidi: Iam satis terris nivis misit pater, H.: satis superque esse sibi suarum cuique rerum.—In law, satisfaction, security, guaranty, in phrases with do (less correctly as one word, satisdo) and accipio: quibus a me verbis satis accipiet, isdem ipse satis det, in the same form in which he takes security from me, let him give it: iudicatum solvi satis daturos esse dicebant, for the payment of the judgment: de satis dando vero te rogo... tu ut satis des, give bonds. —As adv., enough, sufficiently, adequately, amply, fully: ego istuc satis scio, T.: satis esse arbitror demonstratum: Satis superque me benignitas tua ditavit, H.: pugnatur acriter, agitur tamen satis, i. e. it goes on satisfactorily: existimasti satis cautum tibi ad defensionem fore, si, etc., that you would have secured your defence well enough: mulier satis locuples: satis superque humilis est, qui, etc., L.: Satis scite, T.: satis opportune accidisse, Cs.— Enough, just, tolerably, moderately, somewhat: Sy. (mulier) formā luculentā. Ch. sic satis, T.: satis litteratus: satis bene pascere, pretty well ; see also satisdato, satis facio.* * *Ienough, adequately; sufficiently; well enough, quite; fairly, prettyIIenough, adequate, sufficient; satisfactory -
20 sōbriē
sōbriē adv. [sobrius], moderately, temperately: vivere.* * *soberly, temperately; in full possession of faculties, sensibly, calmly
См. также в других словарях:
moderately — UK US /ˈmɒdərətli/ adverb ► used to describe an action or a quality that is not very large or small but between the two: »Moderately priced autos sell better during a recession. »Moderately sized clothing is frequently labelled in small sizes to… … Financial and business terms
Moderately — Mod er*ate*ly, adv. In a moderate manner or degree; to a moderate extent. [1913 Webster] Each nymph but moderately fair. Waller. [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
moderately — (adv.) late 14c., from MODERATE (Cf. moderate) (adj.) + LY (Cf. ly) (2) … Etymology dictionary
moderately — [adv] to a degree, to some extent a little, averagely, enough, fairly, gently, in moderation, in reason, kind of, more or less*, more than not*, not exactly, passably, pretty, quite, quite a bit, rather, reasonably, slightly, some, something,… … New thesaurus
moderately — mod|e|rate|ly [ˈmɔdərıtli US ˈma: ] adv 1.) fairly, but not very = ↑reasonably ▪ a moderately successful film ▪ He did moderately well in the exams. 2.) in a way which is not extreme or stays within reasonable limits ▪ He drinks moderately. 3.)… … Dictionary of contemporary English
moderately — adverb a) In a moderate manner. During the debate, they disagreed plainly, but moderately. b) To a moderate extent or degree. They were at least moderately happy with their bonuses … Wiktionary
moderately — adv. Moderately is used with these adjectives: ↑comfortable, ↑conservative, ↑effective, ↑entertaining, ↑expensive, ↑hot, ↑interesting, ↑large, ↑low, ↑positive, ↑resistant, ↑ … Collocations dictionary
moderately — mod|er|ate|ly [ mad(ə)rətli ] adverb to some degree but not to a great degree: moderately successful/effective The dollar rose moderately in early trading … Usage of the words and phrases in modern English
moderately — UK [ˈmɒd(ə)rətlɪ] / US [ˈmɑd(ə)rətlɪ] adverb to some degree but not to a great degree moderately successful/effective The dollar rose moderately in early trading … English dictionary
moderately — adverb 1. to a moderately sufficient extent or degree (Freq. 2) pretty big pretty bad jolly decent of him the shoes are priced reasonably he is fairly clever with computers • Syn: ↑ … Useful english dictionary
moderately — moderate англ. [мо/дэрит] moderately [мо/дэритли] in moderation [ин модэрэ/йшн] умеренно, сдержанно … Словарь иностранных музыкальных терминов