Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

memoria

  • 1 memoria

    mĕmŏrĭa, ae, f. [memor].
    I.
    The faculty of remembering, memory, recollection (class.):

    ubi me fugiet memoria,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 2:

    Edepol, memoria's optumad,

    id. Mil. 1, 1, 45:

    bona,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    segnis ac lenta,

    Sen. Ep. 74, 1:

    tenacissima,

    Quint. 1, 1, 19:

    Hortensius memoriā tantā fuit, ut, etc.,

    Cic. Brut. 88, 301:

    hoc in memoria mea penitus insedit,

    id. de Or. 2, 28, 122:

    in memoriam redigere,

    to recall to mind, recollect, id. Fam. 1, 9, 9; so,

    in memoriam reducere,

    id. Inv 1, 52, 98 memoriā comprehendere, to hold in the memory, commit to memory, id. do Or. 1, 34, 154:

    memoriā tenere,

    id. Sen. 4, 12; Caes. B. G. 1, 14:

    memoriā custodire,

    Cic. de Or. 1, 28, 127:

    memoriam agitare,

    to exercise the memory, Quint. 1, 8, 14:

    habere in memoriā,

    to remember, Ter. And. 1, 1, 13:

    hoc est mihi in memoriā,

    in my recollection, Cic. Sull. 13, 37:

    deponere aliquid ex memoriā,

    to forget a thing, id. ib. 6, 18:

    memoriam alicujus deponere,

    to forget, Caes. B. G. 1, 14:

    si memoria fefellerit,

    Quint. 11, 3, 127:

    hoc fugit memoriam meam,

    has escaped my recollection, id. 4, 5, 3:

    Carthaginem excidisse de memoriā,

    Liv. 29, 19, 12; cf.:

    memoriā cedere,

    id. 2, 33, 9:

    memoriā abire,

    id. 2, 4, 2 ut mea memoria est, Cic. Att. 13, 31, 4:

    ex memoriā exponam,

    from memory, id. Cat. 3, 6, 13.—
    II.
    Memory, remembrance:

    si quid faciendumst mulieri male... Ibi ei inmortalis memoriast meminisse,

    Plaut. Mil. 3, 3, 15: verterunt sese memoriae, remembrances are altered, i. e. times are changed, id. Truc. 2, 1, 10:

    memoriā dign' viri,

    Cic. Fin. 5, 1, 2:

    nostrae,

    id. Fam. 8, 3, 3:

    memoriae prodere sermonem alicujus,

    to hand down to posterity, to leave in writing, to record, id. de Or. 3, 4, 14:

    memoriam prodere,

    to transmit, hand down, Caes. B. G. 1, 13:

    traditur memoriae, prolapsum cecidisse,

    it is related, Liv. 5, 21:

    vivit, vivetque per omnium saeculorum memoriam,

    Vell. 2, 66, 5:

    (oratio) ad memoriam laudum domesticarum,

    Cic. Brut. 16, 62:

    quorum memoria et recordatio jucunda sane fuit,

    id. ib. 2, 9:

    memoria immortalis,

    Nep. Att. 11, 5.—
    B.
    Transf.
    1.
    The time of remembrance, period of recollection, time:

    multi superiori memoriā se in alias civitates contulerunt,

    in earlier times, Cic. Balb. 12, 28:

    Cratippus princeps hujus memoriae philosophorum,

    in our time, at the present time, id. Off. 3, 2, 5:

    quod persaepe et nostrā, et patrum memoriā acci dit,

    id. Font. 7, 13:

    usque ad nostram memoriam,

    id. Imp. Pomp. 18, 54:

    quod in omni memoriā est omnino inauditum,

    id. Vatin. 14, 33:

    post hominum memoriam,

    since the memory of man, id. Cat. 1, 7, 16:

    paulo supra hanc memoriam,

    a little before this, a short time since, Caes. B. G. 6, 19.—
    2.
    An historical account, relation, narration:

    liber, quo iste omnium rerum memoriam breviter complexus est,

    Cic. Brut. 3, 14:

    de Magonis interitu duplex memoria prodita est,

    Nep. Hann. 8, 2:

    memoriam vitae prosā oratione composuit,

    Suet. Claud. 1 fin.
    b.
    Concr., a written account, narrative, memoir:

    quispiam ex his, qui se ad litteras memoriasque veteres dediderat,

    Gell. 2, 21, 6:

    in veteribus memoriis scriptum legimus,

    id. 4, 6, 1; 7, 8, 1:

    sine ullā pristini auctoris memoriā,

    Suet. Dom. 5.—
    c.
    (Eccl. Lat.) A monument, esp. a Christian church as a memorial of a saint or monument of a martyr:

    in memoriā Cypriani manere,

    Aug. Conf 5, 8, 3: memoriae martyrum templis deorum succedunt, id. Civ. Dei, 26, 5;

    22, 8, 11 and 12 al.: memoriam sibi et suis com parare,

    Inscr. Grut. 827, 8.—
    III.
    Personified, the goddess of memory, = Mnemosyne, Afran. ap. Gell. 13, 8, 3:

    Jovis (filias, ex memoria uxore,

    Arn. 3, c. 37.

    Lewis & Short latin dictionary > memoria

  • 2 memoria

        memoria ae, f    [memor], memory, remembrance: oratio memoriā digna: memoriae prodere, eum liberatum (esse), hand down to posterity: memoriam prodere, transmit, Cs.: traditur memoriae prolapsum cecidisse, is related, L.: quorum memoria iucunda fuit: immortalis, N.— The faculty of remembering, memory, recollection: haec habui in memoriā, T.: Hortensius memoriā tantā fuit, ut, etc.: in memoriam redigere, recall to mind: memoriā comprehendere, commit to memory: causam memoriā complecti: memoriā custodire: habere in memoriā, remember, T.: hoc est mihi in memoriā, in my recollection: ex memoriā insidias deponere, forget: iniuriarum memoriam deponere, forget, Cs.: Carthaginem excidisse de memoriā, L.: ut mea memoria est: ex memoriā exponam, from memory.—The time of remembrance, period of recollection, time: illimque ad nostram memoriam, S.: paulo supra hanc memoriam, not long ago, Cs.: superiore memoriā, in earlier times: princeps huius memoriae philosophorum, of our time: post hominum memoriam, since the memory of man.—An historical account, relation, narration, record: liber, quo iste omnem rerum memoriam breviter complexus est: memoria ex annalibus repetita, L.: carmina, unum memoriae et annalium genus, Ta.
    * * *
    memory, recollection; history; time within memory

    Latin-English dictionary > memoria

  • 3 memoria

    memory, remembrance, recall, recollection.

    Latin-English dictionary of medieval > memoria

  • 4 Memoria in aeterna

    Latin Quotes (Latin to English) > Memoria in aeterna

  • 5 Pro memoria

    Latin Quotes (Latin to English) > Pro memoria

  • 6 Tempus fugit, non autem memoria

    Time flies, but not memory

    Latin Quotes (Latin to English) > Tempus fugit, non autem memoria

  • 7 repeto

    rĕ-pĕto, īvi or ĭi, ītum, 3, v. a., to fall upon or attack again or anew, to strike again (syn. repercutio).
    I.
    Lit. (in gen. not till after the Aug. per.):

    regem repetitum saepius cuspide ad terram affixit,

    after he had repeatedly attacked him, Liv. 4, 19; cf.:

    mulam calcibus et canem morsu,

    Sen. Ira, 3, 27, 1:

    repetita per ilia ferrum,

    Ov. M. 4, 733; 6, 562.— Absol.:

    bis cavere, bis repetere,

    to attack twice, Quint. 5, 13, 54:

    signum erat omnium, Repete!

    strike again, Suet. Calig. 58:

    ad Nolam armis repetendam,

    Liv. 9, 28:

    repetitus toxico,

    id. Claud. 44. —
    B.
    In partic.
    1.
    To prosecute again:

    condicione propositā, ut, si quem quis repetere vellet, par periculum poenae subiret,

    Suet. Aug. 32; id. Dom. 8 and 9; Dig. 48, 2, 3; 48, 16, 10; 15.—
    2.
    To seek again; to go back to, return to, revisit a person or thing.
    (α).
    With acc.:

    fratresque virumque,

    Ov. H. 3, 143:

    Nearchum,

    Hor. C. 3, 20, 6:

    Penates, ab orā Hispanā,

    id. ib. 3, 14, 3:

    viam, quā venisset,

    to retrace, Liv. 35, 28; cf. id. 9, 2, 8:

    castra,

    id. 31, 21; Suet. Tib. 12:

    domum,

    Hor. C. 1, 15, 6; Ov. P. 4, 4, 41; id. M. 3, 204:

    patriam,

    id. H. 18, 123; Just. 32, 3, 7:

    Africam,

    Liv. 25. 27:

    locum,

    id. 3, 63:

    retro Apuliam,

    id. 22, 18; cf. id. 31, 45 fin.; 40, 58 fin.:

    rursus Bithyniam,

    Suet. Caes. 2:

    urbem atque ordinem senatorium,

    id. Vit. 1:

    paludes,

    Hor. C. 3, 27, 9:

    cavum,

    id. Ep. 1, 7, 33:

    praesepia,

    Verg. E. 7, 39:

    urbem,

    id. A. 2, 749:

    Macedoniam,

    Nep. Eum. 6, 1:

    pugnam (shortly before, redire in pugnam),

    Liv. 37, 43:

    expeditionem,

    Suet. Claud. 1.—
    (β).
    With prep.:

    onerarias retro in Africam repetere,

    Liv. 25, 25 fin. Drak.:

    ad vada,

    Verg. Cul. 104:

    ad prima vestigia,

    Grat. Cyn. 245.—
    (γ).
    Absol.:

    quid enim repetiimus (sc. patriam)?

    Liv. 5, 51.—Freq. in medic. lang., to return, recur:

    morbi repetunt,

    Cels. 2, 1; 3, 22; 4, 4; 14 al. —
    II.
    Transf. (class.).
    A.
    To fetch, bring, or take back (cf. revoco).
    1.
    Lit.:

    filium istinc repetere,

    Plaut. Truc. 4, 3, 72:

    repudiatus repetor,

    Ter. And. 1, 5, 14:

    Lysias est Atticus, quamquam Timaeus eum quasi Liciniā et Muciā lege repetit Syracusas,

    Cic. Brut. 16, 63:

    qui maxime me repetistis atque revocastis,

    id. Dom. 57, 144:

    navigo in Ephesum, ut aurum repetam ab Theotimo domum,

    Plaut. Bacch. 4, 6, 7:

    ad haec (impedimenta) repetenda,

    Caes. B. C. 3, 76:

    aliquid ab Urbe,

    Suet. Calig. 39; cf.:

    thoracem Magni Alexandri e conditorio ejus,

    id. ib. 52 fin.:

    partem reliquam copiarum continenti,

    id. Aug. 16:

    alii (elephanti) deinde repetiti ac trajecti sunt,

    others were then brought and passed over, Liv. 21, 28:

    ut alium repetat in eundem rogum,

    Sen. Oedip. 61. —
    2.
    Trop., in partic.
    a.
    To take hold of or undertake again; to enter upon again; to recommence, resume, renew, repeat an action, a speech, etc. (cf.:

    renovo, restauro): praetermissa repetimus, incohata persequimur,

    Cic. Fin. 5, 19, 51:

    longo intervallo haec studia repetentem,

    id. Fat. 2, 4; id. Att. 15, 11, 1:

    oratio carens hac virtute (sc. ordine) necesse est multa repetat, multa transeat,

    Quint. 7, prooem. §

    3: ad verbum repetita reddantur,

    id. 11, 2, 39 et saep.:

    eadem vetera consilia,

    Cic. Verr. 1, 6, 17:

    hoc primus repetas opus, hoc postremus omittas,

    Hor. Ep. 1, 6, 48:

    susurri Compositā repetantur horā,

    id. C. 1, 9, 20:

    relicta,

    id. Ep. 1, 7, 97:

    verba,

    Ov. H. 20, 9:

    audita,

    id. ib. 20, 193:

    repetitum Mulciber aevum Poscit,

    id. M. 9, 422:

    auspicia de integro,

    Liv. 5, 17:

    pugnam,

    id. 10, 36 acrius bellum, Just. 12, 2, 13:

    iter,

    Ov. A. A. 3, 747:

    sollemnia,

    Tac. A. 3, 6 fin.:

    spectacula ex antiquitate,

    to restore, Suet. Claud. 21; cf.:

    genera ignominiarum ex antiquitate,

    id. Tib. 19:

    legatum,

    Dig. 30, 1, 32:

    usum fructum,

    ib. 7, 4, 3.— With de:

    de mutatione litterarum nihil repetere hic necesse est,

    Quint. 1, 7, 13.— With object-clause:

    repetam necesse est, infinitas esse species,

    Quint. 6, 3, 101; 46: ut repetam coeptum pertexere dictis, Lucr. 1, 418; cf.:

    commemorare res,

    id. 6, 936.— Poet.: rĕpĕtītus, a, um, as an adv., repeatedly, anew, again:

    repetita suis percussit pectora palmis,

    Ov. M. 5, 473; 12, 287:

    robora caedit,

    id. ib. 8, 769:

    vellera mollibat longo tractu,

    by drawing out repeatedly, id. ib. 6, 20; cf.:

    haec decies repetita placebit,

    Hor. A. P. 365. —
    b.
    In discourse, to draw, deduce, derive from anywhere; to go back to, begin from anywhere (cf. deduco):

    populum a stirpe,

    Cic. Rep. 3, 12, 21:

    repetere populi originem,

    id. ib. 2, 1, 3:

    ipsius juris ortum a fonte... stirpem juris a naturā,

    id. Leg. 1, 6, 20:

    usque a Corace nescio quo et Tisiā,

    id. de Or. 1, 20, 91; 2, 2, 6:

    ab ultimā antiquitate,

    id. Fin. 1, 20, 65:

    brevis erit narratio, si non ab ultimo repetetur,

    id. Inv. 1, 20, 28; Quint. 5, 10, 83:

    aliquid a Platonis auctoritate,

    Cic. Tusc. 5, 12, 34:

    ingressio non ex oratoriis disputationibus ducta sed e mediā philosophiā repetita,

    id. Or. 3, 11:

    res remotas ex litterarum monumentis,

    id. Inv. 1, 1, 1: initia amicitiae ex parentibus nostris, Bithyn. ap. Cic. Fam. 6, 16 init.:

    verba ex ultimis tenebris, ex vetustate,

    Quint. 8, 3, 25; 11, 1, 49; 1, 4, 4:

    alte vero et, ut oportet, a capite repetis, quod quaerimus,

    Cic. Leg. 1, 6, 18:

    tam longa et tam alte repetita oratio,

    id. de Or. 3, 24, 91; id. Rep. 4, 4, 4:

    repetam paulo altius, etc.,

    id. Clu. 24, 66:

    altius omnem Expediam primā repetens ab origine famam,

    Verg. G. 4, 286; so,

    altius,

    Quint. 5, 7, 27; 6, 2, 2; 11, 1, 62; Suet. Ner. 2:

    transilire ante pedes posita et alia longe repetita sumere,

    Cic. de Or. 3, 40, 160; so,

    longe,

    id. Fam. 13, 29, 2; id. Div. 2, 58, 119:

    longius,

    id. Inv. 1, 49, 91; Quint. 5, 7, 17; 5, 11, 23:

    repetitis atque enumeratis diebus,

    reckoned backwards, Caes. B. C. 3, 105; so,

    repetitis diebus ex die vulneris,

    Dig. 9, 2, 51, § 2:

    repetitā die,

    ib. 10, 4, 9, § 6; 39, 2, 15, § 31; 43, 19, 1, § 10; 22, 4, 3.—
    c.
    Repetere aliquid memoriā, memoriam rei, or (rarely without memoriā) aliquid, to call up again in the mind; to call to mind, recall, recollect (cf.:

    revoco, recordor): cogitanti mihi saepenumero et memoriā vetera repetenti,

    Cic. de Or. 1, 1, 1; id. Fam. 11, 27, 2; id. Rep. 1, 8, 13; Verg. A. 1, 372:

    repete memoriā tecum, quando, etc.,

    Sen. Brev. Vit. 3, 3; cf. with object-clause: memoriā repeto, diem esse hodiernum, quo, etc., Scipio Afric. ap. Gell. 4, 18, 3; Quint. 1, 6, 10:

    repete temporis illius memoriam,

    Cic. Deiot. 7, 20; id. Verr. 2, 4, 47, § 105:

    memoriam ex annalibus,

    Liv. 8, 18:

    veteris cujusdam memoriae recordationem,

    Cic. de Or. 1, 2, 4.—Without memoriā:

    reminisci quom ea, quae tenuit mens ac memoria, cogitando repetuntur,

    Varr. L. L. 6, § 44 Müll.:

    si omnium mearum praecepta litterarum repetes, intelleges, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7:

    supra repetere et paucis instituta majorum disserere,

    Sall. C. 5, 9:

    unde tuos primum repetam, mea Cynthia, fastus,

    Prop. 1, 18, 5:

    cum repeto noctem, quā, etc.,

    Ov. Tr. 1, 3, 3:

    te animo repetentem exempla tuorum,

    Verg. A. 12, 439.— With object-clause:

    repeto, me correptum ab eo, cur ambularem,

    Plin. Ep. 3, 5, 16; 7, 6, 7; 13; Suet. Gram. 4:

    multum ante repetito, concordem sibi conjugem, etc.,

    Tac. A. 3, 33.— Absol.:

    inde usque repetens, hoc video,

    Cic. Arch. 1, 1:

    genitor mihi talia (namque Nunc repeto) Anchises fatorum arcana reliquit,

    Verg. A. 7, 123; 3, 184.—
    B.
    To ask, demand, or take again or back; to demand or claim what is due (syn. reposco).
    1.
    In gen.
    a.
    Lit.:

    si quis mutuom quid dederit, fit pro proprio perditum, quom repetas,

    Plaut. Trin. 4, 3, 45; cf. id. ib. 5, 2, 7:

    suom,

    id. Ps. 1, 3, 63:

    neque repeto pro illā quidquam abs te pretii,

    Ter. Eun. 4, 6, 11:

    bona sua,

    Cic. Verr. 2, 3, 13, § 32:

    abs te sestertium miliens ex lege,

    id. Div. in Caecil. 5, 19:

    ereptas pecunias,

    id. ib. 5, 18; cf.:

    quae erepta sunt,

    id. Sull. 32, 89:

    mea promissa,

    id. Planc. 42, 101:

    obsides,

    Caes. B. G. 1, 31:

    urbes bello superatas in antiquum jus,

    Liv. 35, 16, 6:

    Homerum Colophonii civem esse dicunt suum, Chii suum vindicant, Salaminii repetunt,

    Cic. Arch. 8, 19:

    Cicero Gallum a Verticone repetit, qui litteras ad Caesarem referat,

    applied again for, Caes. B. G. 5, 49:

    si forte suas repetitum venerit plumas,

    Hor. Ep. 1, 3, 18:

    nec repetita sequi curet Proserpina matrem,

    Verg. G. 1, 39:

    Politorium rursus bello,

    to retake, Liv. 1, 33, 3.—
    b.
    Trop.: qui repetit eam, quam ego patri suo quondam spoponderim, dignitatem, Cic. Fl. 42, 106; cf.:

    pro eo (beneficio) gratiam repetere,

    Liv. 1, 47:

    civitatem in libertatem,

    id. 34, 22, 11:

    parentum poenas a consceleratissimis filiis,

    Cic. Rosc. Am. 24, 67:

    ab isto eas poenas vi repetisse, aliquo,

    id. Verr. 2, 5, 63, § 163:

    ut ne mors quidem sit in repetendā libertate fugiendā,

    in the effort to recover, id. Phil. 10, 10, 20:

    libertatem per occasionem,

    Liv. 3, 49; cf.:

    dies ille libertatis improspere repetitae,

    Tac. A. 1, 8:

    beneficia ab aliquo,

    Sall. J. 96, 2:

    honores quasi debitos ab aliquo,

    id. ib. 85, 37:

    repete a me rempublicam,

    take back from me, Suet. Caes. 78: repetitumque, duobus uti mandaretur consulum nomen imperiumque, it was demanded again, that, etc., Liv. 3, 33: se repetere, to recover one ' s self, Sen. Ep. 104, 6.—
    2.
    In partic., publicists' and jurid. t. t.
    a.
    Of the fetiales: repetere res, to demand back from the enemy things which they had taken as booty; hence, in gen., to demand satisfaction:

    (fetiales) mittebantur antequam conciperetur (bellum), qui res repeterent,

    Varr. L. L. 5, § 86 Müll.; Liv. 1, 32; 4, 30; 7, 6; 32; Cic. Off. 1, 11, 36:

    jure gentium res repeto,

    Sall. H. 3, 61, 17 Dietsch:

    amissa bello repetere,

    Just. 6, 6, 7; cf. clarigatio and clarigo. —
    b.
    In jurid. lang.: res repetere, to demand back or reclaim one ' s property before a court:

    in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt,

    Cic. Mur. 2, 3.— Hence, transf., in gen., to seek to obtain, to reclaim: non ex jure manum consertum, sed magi' ferro Rem repetunt, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 277 Vahl.).—
    c.
    Pecuniae repetundae, or simply repetundae, money or other things extorted by a provincial governor, and that are to be restored (at a later period, referring to any bribed officer):

    L. Piso legem de pecuniis repetundis primus tulit,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195; 2, 4, 25, § 56; id. Brut. 27, 106; id. Off. 2, 21, 75:

    quorum causā judicium de pecuniis repetundis est constitutum,

    id. Div. in Caecil. 4, 11:

    clames te lege pecuniarum repetundarum non teneri,

    id. Clu. 53, 148:

    pecuniarum repetundarum reus,

    Sall. C. 18, 3:

    oppugnatus in judicio pecuniarum repetundarum,

    id. ib. 49, 2:

    quā lege a senatore ratio repeti solet de pecuniis repetundis,

    Cic. Clu. 37, 104:

    accusare de pecuniis repetundis,

    id. Rab. Post. 4, 9; id. Clu. 41, 114:

    cum de pecuniis repetundis nomen cujuspiam deferatur,

    id. Div. in Caecil. 3, 10:

    de pecuniis repetundis ad recuperatores itum est,

    Tac. A. 1, 74 fin. —With ellipsis of pecuniis:

    repetundarum causae, crimen, lex,

    Quint. 4, 2, 85; 5, 7, 5; 4, 2, 15; Tac. A. 4, 19; 13, 43; 12, 22; 13, 33; id. H. 1, 77; 4, 45; Plin. Ep. 2, 11, 3:

    repetundarum reus,

    Val. Max. 9, 12, 7:

    repetundarum argui,

    Tac. A. 3, 33:

    accusare,

    Suet. Dom. 8:

    postulari,

    Tac. A. 3, 66; Suet. Caes. 4:

    absolvi,

    Tac. A. 13, 30:

    convinci,

    Suet. Caes. 43:

    damnari,

    Tac. A. 3, 70; 14, 28:

    teneri,

    id. ib. 11, 7: Pilius de repetundis eum postulavit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2 (for which, §

    3, de pecuniis repetundis): neque absolutus neque damnatus Servilius de repetundis,

    id. ib. §

    3: damnatum repetundis consularem virum,

    Suet. Oth. 2 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > repeto

  • 8 teneo

    tĕnĕo, tĕnŭi, tentum, 2 ( perf. subj. tetinerim, Pac. ap. Non. 178, 15:

    tetinerit,

    Att. ib. 178, 12:

    tetinisse,

    Pac. ib. 178, 11; fut. perf. tetinero, acc. to Fest. p. 252 Müll. Another collat. form of the perf. tenivi, acc. to Charis. p. 220 P.; Diom. pp. 363 and 369 ib.), v. a. and n. [root ten-, tan-; Gr. tanumai, teinô; Sanscr. tanomi, to stretch, spread; this root appears in many derived meanings; cf. Lat.: tendo, tenuis, tener, tenor, tenus].
    I.
    Act., to hold, keep, have in the hand, in the mouth, etc.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Eu. Porrige bracchium, prehende: jam tenes? Cha. Teneo. Eu. Tene, Plaut. Merc. 5, 2, 42; cf.

    argentum,

    id. Pers. 3, 3, 9:

    cum pyxidem teneret in manu,

    Cic. Cael. 26, 63;

    for which: aliquid manu,

    Quint. 10, 7, 31; Ov. M. 11, 560; id. A. A. 1, 320; Hor. Ep. 1, 19, 34:

    aliquid dextrā,

    Ov. F. 1, 99:

    digitis,

    id. ib. 2, 102; id. M. 9, 86; 9, 522:

    lacertis,

    id. ib. 2, 100 al.:

    radicem ore,

    Cic. Div. 2, 68, 141:

    cibum ore,

    Phaedr. 1, 4, 6;

    for which: decoctum diu in ore,

    Plin. 25, 13, 105, § 166:

    aliquem in sinu,

    Ov. H. 3, 114;

    for which: aliquem sinu,

    id. ib. 13, 157:

    flabellulum,

    Ter. Eun. 3, 5, 50:

    facem,

    Verg. A. 6, 224:

    telum,

    Liv. 2, 19. — Prov.: manu tenere aliquid, to seize, grasp, or comprehend a thing which is palpable or evident: aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias: leges, quātenus manu tenere possunt;

    philosophi, quātenus ratione et intellegentiā,

    Cic. Off. 3, 17, 68; cf.:

    cum res non conjecturā, sed oculis ac manibus teneretur,

    id. Clu. 7, 20. —
    2.
    In partic.
    a.
    With the accessory idea of possession, to hold, i. e. to be master of, have in one ' s power, possess, etc. (syn.:

    possideo, habeo): multa hereditatibus, multa emptionibus, multa dotibus tenebantur sine injuriā,

    Cic. Off. 2, 23, 81:

    quae tenuit dives Achaemenes,

    Hor. C. 2, 12, 21:

    Evander qui multis ante tempestatibus tenuerat loca,

    Liv. 1, 5:

    provinciam a praedonibus liberam,

    Cic. Imp. Pomp. 11, 32:

    colles praesidiis,

    Caes. B. C. 3, 43:

    Formiarum moenia et Lirim,

    Hor. C. 3, 17, 8:

    tenente Caesare terras,

    id. ib. 3, 14, 15:

    rem publicam,

    Cic. Mur. 39, 83; id. Sest. 19, 44:

    summam imperii,

    Caes. B. G. 3, 22:

    equitum centurias,

    Cic. Fam. 11, 16, 3:

    alterum cornu,

    to command, Nep. Pelop. 4, 3:

    provincias aliaque omnia,

    Sall. C. 39, 2: scenam, to have sole possession of. [p. 1854] rule over, Suet. Tit. 7. —

    Of the possession of the object of affection: te tenet,

    Tib. 1, 6, 35; 2, 6, 52; Verg. E. 1, 32; Ov. H. 2, 103 Ruhnk.; 15, 88; id. Am. 3, 7, 3; Phaedr. 2, 2, 4.—In colloq. lang., teneo te, I have you once more, of again seeing the beloved person:

    teneone te, Antiphila, maxime animo exoptata meo?

    Ter. Heaut. 2, 4, 27 Ruhnk.; Sen. Ben. 7, 4; Ov. H. 18, 183; cf.:

    et comitem Aenean juxta natumque tenebat Ingrediens,

    Verg. A. 8, 308.—Also like our I have you (fast, bound, etc.):

    teneo te, inquam, nam ista Academiae est propria sententia,

    Cic. Ac. 2, 48, 148; id. Quint. 20, 63.— Absol.: qui tenent (sc. rem publicam), who are in possession of the State, of public affairs:

    qui tenent, qui potiuntur,

    Cic. Att. 7, 12, 3; 2, 18, 1. —
    b.
    With the accessory idea of firmness, persistence, to hold fast, occupy; to watch, guard, defend; to maintain, retain a thing:

    legio locum non tenuit atque in proximum collem se recepit,

    Caes. B. C. 1, 44:

    montes teneri,

    id. B. G. 3, 2:

    haec noctu firmis praesidiis tenebantur,

    id. ib. 7, 69:

    Capitolia celsa tenebat,

    Verg. A. 8, 653:

    quo teneam Protea nodo?

    Hor. Ep. 1, 1, 90:

    te neque intra Claustra tenebo,

    id. C. 3, 11, 44; cf.:

    in manicis et Compedibus saevo te sub custode tenebo,

    id. Ep. 1, 16, 77: laqueis (se) sensit teneri... fugam frustra tentabat;

    at illam Lenta tenet radix exsultantemque coërcet,

    Ov. M. 11, 74 sq.; 1, 535:

    Athenae tuae sempiternam in arce oleam tenere potuerunt,

    Cic. Leg. 1, 1, 2:

    agri qui diu aquam tenent,

    Pall. Apr. 2, 4:

    classem ibi tenebat,

    Liv. 31, 46, 8: secundissimo vento cursum tenere, to hold or keep one ' s course, Cic. N. D. 3, 34, 83; cf.:

    vento intermisso cursum non tenuit,

    Caes. B. G. 5, 8; 4, 28; so,

    cursum,

    Cic. Planc. 21, 52; id. Rep. 1, 2, 3 fin.; Quint. 4, 3, 13:

    quo iter,

    Verg. A. 1, 370; Plin. Ep. 6, 16, 10:

    (lunam) fingunt cursus viam sub sole tenere,

    Lucr. 5, 714:

    tenuit tamen vestigia Bucar,

    Liv. 29, 32, 6.—
    c.
    With the accessory idea of reaching the object aimed at, to reach, attain a place:

    montes effuso cursu Sabini petebant et pauci tenuere,

    Liv. 1, 37, 4:

    regionem,

    id. 30, 25, 11:

    Tenum,

    id. 36, 21, 1:

    terram,

    id. 37, 16, 4; 37, 11, 5; 37, 13, 4;

    26, 29, 4: Hesperiam,

    Ov. F. 1, 498:

    portus,

    id. H. 18, 198; Tac. Agr. 38 fin.:

    cum quibus (navibus) Cythnum insulam tenuit,

    id. H. 2, 9.—
    d.
    With the accessory idea of movement impeded, to hold fast, hold back, hinder, restrain, detain, check, control, stay, etc.:

    naves, quae vento tenebantur,

    Caes. B. G. 4, 22:

    quid hic agatur, scire poteris ex eo, qui litteras attulit, quem diutius tenui, quia, etc.,

    Cic. Att. 11, 3, 1:

    si id te non tenet, advola,

    id. Fam. 16, 19:

    septimum jam diem Corcyrae tenebamur,

    id. ib. 16, 7 init.:

    Marcellum ab gerundis rebus valetudo adversa Nolae tenuit,

    Liv. 24, 20, 7:

    non tenebo te pluribus,

    Cic. Fam. 11, 16, 3; cf. absol.:

    ne diutius teneam,

    id. Verr. 2, 1, 13, § 34: solutum (corpus) tenere, Cels. praef. med.; cf.

    ventrem,

    id. 4, 19 med.:

    tene linguam,

    Ov. F. 2, 602:

    pecus omne tenendum,

    Verg. G. 2, 371:

    vix a te videor posse tenere manus,

    Ov. Am. 1, 4, 10; so,

    manus,

    id. M. 13, 203; cf.:

    manum stomachumque teneto,

    Hor. S. 2, 7, 44:

    saeva tene cum Berecyntio Cornu tympana,

    id. C. 1, 18, 13:

    et Phoebi tenuere viam,

    i. e. impeded, closed up, Luc. 5, 136:

    quo me decet usque teneri?

    Verg. A. 5, 384:

    lacrimas,

    Caes. B. G. 1, 39; so,

    lacrimas in morte miserā non tenebamus,

    Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

    dictator exercitum in stativis tenebat,

    Liv. 6, 14, 1. —
    (β).
    Esp.: se tenere, to keep back, remain, stay:

    Sabinus castris sese tenebat,

    Caes. B. G. 3, 17; 1, 40; Liv. 2, 45, 2:

    nullā clade acceptā castris se pavidus tenebat,

    id. 3, 26, 3:

    Hasdrubal procul ab hoste intervallo tenebat se,

    id. 23, 26, 2:

    se domi a conventu remotum tenere,

    Nep. Dion, 9, 1:

    ego tamen teneo ab accusando vix me hercule: sed tamen teneo,

    restrain myself, refrain, Cic. Q. Fr. 3, 2, 2:

    nec se tenuit, quin, etc.,

    id. Ac. 2, 4, 12; cf.

    mid.: teneri non potui, quin tibi apertius illud idem his litteris declararem,

    id. Att. 15, 14, 2; Just. 6, 7, 10; cf.:

    se intra silentium tenuit,

    Plin. Ep. 4, 17, 8:

    multum me intra silentium tenui,

    id. ib. 7, 6, 6.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to hold, contain in the mind, to conceive, comprehend, know (syn.:

    percipio, intellego): nunc ego teneo, nunc scio, Quid sit hoc negotii,

    Plaut. Capt. 3, 5, 39: tenes Quorsum haec tendant quae loquor, id. Ps. 1, 2, 81:

    tenes, quid dicam?

    Ter. Heaut. 4, 3, 22:

    teneo,

    I understand, id. And. 1, 1, 59:

    teneo quid erret,

    id. 3, 2, 18; Cic. Rep. 1, 23, 37; cf.: quibus capiatur Caesar, tenes, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 5:

    quae a Romanis auguribus ignorantur, a Cilicibus... Lyciis tenentur,

    Cic. Div. 1, 15, 25:

    quoniam ea, quae tenebatis ipsi, etiam ex me audire voluistis,

    id. Rep. 1, 46, 70:

    alicujus reconditos sensus,

    id. Sest. 10, 22:

    quo pacto cuncta tenerem,

    Hor. S. 2, 4, 8:

    et teneo melius ista,

    Mart. 4, 37, 7.—With inf.:

    nullus frugi esse homo potest, nisi qui et bene facere et male tenet,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 10; Lucr. 3, 647.—
    2.
    In partic.
    a.
    To have possession of, have the mastery of, to control any thing:

    cum rem publicam opes paucorum non virtutes tenere coeperunt,

    Cic. Rep. 1, 34, 51.—
    b.
    To hold fast, guard, preserve, uphold, keep, insist (syn. servo):

    sin consuetudinem meam, quam in re publicā semper habui, tenuero,

    Cic. Phil. 1, 11, 27:

    ordinem,

    id. ib. 5, 13, 35:

    portum,

    id. Fam. 1, 9, 21:

    statum,

    id. Rep. 1, 28, 44:

    non tenebat ornatum suum civitas,

    id. ib. 1, 27, 43:

    si jus suum populi teneant,

    id. ib. 1, 32, 48:

    nec diutius umquam tenetur idem rei publicae modus,

    id. ib. 1, 44, 68:

    est boni viri, haec duo tenere in amicitiā, etc.,

    id. Lael. 18, 65:

    morem,

    id. Off. 3, 10, 44; so id. Fl. 7, 15; Verg. A. 3, 408:

    foedus,

    Cic. Balb. 15, 34:

    tenebat non modo auctoritatem, sed etiam imperium in suos,

    id. Sen. 11, 37:

    silentium,

    Liv. 1, 28, 8.—
    c.
    To hold fast, maintain, support, defend, uphold, insist:

    illud arcte tenent accurateque defendunt, voluptatem esse summum bonum,

    hold fast, maintain, Cic. Par. 1, 3, 14; cf.:

    illud, quod multos annos tenuisset,

    id. Ac. 2, 22, 71; and:

    quod idem Peripatetici non tenent,

    id. Fin. 3, 13, 44:

    propositum tenere,

    to maintain, Caes. B. C. 3, 42, 1:

    suas leges,

    Cic. Verr. 1, 4, 13:

    causam apud centumviros,

    id. Caecin. 24, 67:

    quo causae teste tenentur,

    Hor. Ep. 1, 16, 43:

    locum quendam cum aliquo,

    Cic. Brut. 21, 81.— With ne:

    plebs tenuit, ne consules in proximum annum crearentur,

    Liv. 4, 30, 16:

    ne quid ferretur ad populum, patres tenuere,

    id. 3, 29, 8; 24, 19, 7. — With ut:

    tenuere patres, ut Fabius consul crearetur,

    Liv. 2, 42, 2 Weissenb. ad loc.:

    scripseram tenuisse Varenum ut sibi evocare testes liceret,

    Plin. Ep. 6, 5, 1.—
    d.
    Of memory:

    alicujus memoriam cum summā benevolentiā tenere,

    to recollect, preserve a recollection of, Cic. Fam. 6, 2, 1.—Esp.:

    memoriā tenere: memoriā tenetis, compluris in Capitolio res de caelo esse percussas,

    you remember, Cic. Cat. 3, 8, 19; id. Fam. 1, 9, 12; Caes. B. G. 1, 14; cf.:

    memoriā teneo, C. Sulpicium Gallum, etc.,

    id. Rep. 1, 14, 21; v. memoria; so without memoria, to bear in mind, remember, recollect:

    satin' haec meministi et tenes?

    Plaut. Pers. 2, 2, 1:

    numeros memini, si verba tenerem,

    Verg. E. 9, 45:

    dicta tenere,

    Hor. A. P. 336; id. S. 2, 4, 8:

    quem (Cyrum) omnia militum tenuisse creditum est nomina,

    Quint. 11, 2, 50; 11, 2, 45.—
    e.
    To reach an object striven after, to gain, acquire, obtain, attain (syn. assequor):

    per cursum rectum regnum tenere,

    Cic. Agr. 2, 17, 44:

    Servium Tullium post hunc captivā natum, ingenio virtute regnum tenuisse,

    Liv. 4, 3, 12:

    teneri res aliter non potest,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    multa tenuisse,

    Liv. 42, 11, 8:

    causam,

    Ov. M. 13, 190.—
    f.
    To hold, hold back, repress, restrain, bind, fetter, etc. (syn.:

    refreno, retineo): iracundiam teneat, avaritiam coërceat,

    Cic. Par. 5, 1, 33:

    dolorem,

    id. Att. 12, 38, 2:

    cupiditates,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 3:

    somnum,

    id. Brut. 80, 278:

    risum,

    id. Vatin. 8, 20; Hor. A. P. 5:

    iram,

    Curt. 4, 2, 5:

    ea, quae occurrant, tenere,

    to hold back, keep to themselves, Cic. de Or. 2, 54, 221.—
    g.
    Of laws, etc., to bind, hold, obligate, be binding on, control, etc.:

    quamquam leges eum non tenent,

    Cic. Phil. 11, 5, 11; cf.:

    interdicto non teneri,

    id. Caecin. 14, 41:

    voto quodam et promisso teneri,

    id. Att. 12, 18, 1:

    ut plebi scita omnes Quirites tenerent,

    Liv. 8, 12, 14; cf.:

    olim patricii dicebant se plebi scitis non teneri,

    Gai. Inst. 1, 3:

    cum velut in controverso jure esset, tenerenturne patres plebi scitis, legem tulere, ut quod tributim plebis jussisset, populum teneret,

    Liv. 3, 55, 3:

    teneri alienis foederibus,

    id. 24, 29, 11: poenā teneri, to be subject or liable to, Cic. Q. Fr. 2, 3, 5:

    testibus in re perspicuā teneri,

    to be convicted, id. Caecin. 2, 4; cf.: nemo ita in manifesto peccatu tenebatur, ut, etc., id. Verr. 2, 2, 78, § 191:

    caedis teneri,

    Quint. 5, 14, 11:

    teneri repetundarum,

    Tac. A. 11, 7 fin.:

    furti,

    Dig. 6, 1, 4:

    injuriarum,

    ib. 47, 10, 11:

    mandati,

    ib. 17, 1, 10.— Transf.:

    nisi illi ipsi, qui eas (libidines) frangere deberent, cupiditatis ejusdem tenerentur,

    Cic. Leg. 3, 13, 31 Mos. and Orell. N. cr.
    h.
    Of dispositions, desires, etc., to possess, occupy, control:

    quae te tanta pravitas mentis tenuerit, ut, etc.,

    has had possession of you, Cic. Vatin. 6, 14:

    summum me eorum (librorum) studium tenet,

    id. Att. 1, 11, 3:

    magna me spes tenet,

    id. Tusc. 1, 41, 97:

    de triumpho nulla me cupiditas umquam tenuit,

    id. Att. 7, 2, 6:

    si consilio pulso libidines iracundiaeve tenerent omnia,

    id. Rep. 1, 38, 60:

    nisi forte quem inhonesta et perniciosa libido tenet,

    Sall. J. 3, 4: neque irā neque gratiā teneri, to be controlled or influenced, Cic. N. D. 1, 17, 45; so,

    teneri desiderio,

    id. Sen. 10, 33:

    studio philosophiae,

    id. Ac. 1, 2, 4:

    magno amore,

    Verg. A. 1, 675:

    pompā, ludis atque ejusmodi spectaculis teneri,

    to be enchained, fascinated, Cic. Fin. 5, 18, 48; cf.:

    ut oculi picturā teneantur, aures cantibus,

    id. Ac. 2, 7, 20:

    is qui audit, ab oratore jam obsessus est ac tenetur,

    id. Or. 62, 210.—With ne, Ov. M. 7, 146. —
    k.
    To take in, comprise, comprehend, include:

    haec magnos formula reges, Excepto sapiente, tenet,

    Hor. S. 2, 3, 46.—More freq. pass.: teneri aliquā re, to be contained, comprised, grounded, to consist in a thing:

    ut homines deorum agnatione et gente teneantur,

    Cic. Leg. 1, 7, 23:

    id quod (genus officiorum) teneatur hominum societate,

    id. Off. 1, 45, 160:

    quae (causae) familiaritate et consuetudine tenentur,

    id. Fam. 13, 29, 1:

    dixi jam antea, ipsam rationem arandi spe magis et jucunditate quadam quam fructu atque emolumento teneri,

    id. Verr. 2, 3, 98, § 227.
    II.
    Neutr. (freq. after the Aug. per.; perh. not in Cic.).
    A.
    Lit.
    1.
    To hold a position anywhere, maintain one ' s self:

    quā abscisae rupes erant, statio paucorum armatorum tenebat,

    Liv. 32, 5, 12:

    duo extra ordinem milia tenuere,

    id. 3, 62, 7:

    tenent Danai, quā deficit ignis,

    Verg. A. 2, 505.—
    2.
    For cursum tenere, to hold or take one ' s way, to sail, steer in any direction:

    Aeneam... ab Siciliā classe ad Laurentem agrum tenuisse,

    Liv. 1, 1, 4:

    Cassandream petentes, primo ad Mendin tenuere,

    Liv. 31, 45, 14:

    ad Mendaeum,

    id. 21, 49, 2:

    Diam,

    Ov. M. 3, 690:

    Creten,

    id. ib. 13, 706:

    Hesperiam,

    id. F. 1, 498:

    Ausoniam,

    id. ib. 4, 290 al.:

    medio tutissimus ibis... Inter utrumque tene,

    Ov. M. 2, 140.—
    B.
    Trop., with the accessory idea of continuance (cf. I. A. 2. b. and B. 2. b. supra), to hold out, hold on, last, endure, continue, maintain itself, prevail, etc. (cf. obtineo):

    imber per noctem totam tenuit,

    Liv. 23, 44, 6; cf.:

    incendium per duas noctes ac diem unum tenuit,

    id. 24, 47, 15:

    per aliquot dies ea consultatio tenuit,

    id. 2, 3, 5; 3, 47, 6:

    tenet fama, lupam, etc.,

    id. 1, 4, 6:

    quod nunc quoque tenet nomen,

    id. 1, 17, 6:

    fama tenuit, haud plus fuisse modio,

    id. 23, 12, 2; 21, 46, 10:

    tenuit consuetudo, quae cottidie magis invalescit, ut, etc.,

    Quint. 2, 1, 1 Spald.; so,

    consuetudo, ut, etc.,

    id. 8, 5, 2:

    nomen illud tenet,

    id. 9, 4, 47 Spald.; cf. Ov. M. 1, 712.

    Lewis & Short latin dictionary > teneo

  • 9 cedo

    1.
    cēdo, cessi, cessum, 3, v. n. and a. [perh. for cecado, redupl. from cado], to go, i. e. to be in motion, move, walk, go along.
    I.
    In gen.
    A.
    Lit. (rare, and only poet.: for which, in the common lang., incedo);

    candidatus cedit hic mastigia,

    Plaut. Cas. 2, 8, 10:

    non prorsus, verum transvorsus cedit, quasi cancer,

    id. Ps. 4, 1, 45; cf. id. ib. 1, 3, 74; Hor. S. 2, 1, 65.—More freq.,
    B.
    Trop.
    1.
    Like ire, to have some result, to eventuate, happen, result, turn out, to work; and, acc. to its connection, to turn out well or ill, to succeed or fail:

    gesta quae prospere ei cesserunt,

    Nep. Timoth. 4, 6; Sall. C. 26, 5; Tac. A. 1, 28:

    cetera secundum eventum proelii cessura,

    id. H. 3, 70; Suet. Aug. 91; Gell. 4, 5, 4:

    bene,

    Hor. S. 2, 1, 31; Ov. M. 8, 862; Plin. Pan. 44 fin.:

    optime,

    Quint. 10, 7, 14:

    male,

    Hor. S. 2, 1, 31; and:

    male alicui,

    Ov. M. 10, 80; Suet. Claud. 26; cf. Verg. A. 12, 148; Quint. 10, 2, 16:

    utcumque cesserit,

    Curt. 7, 4, 16; cf. Suet. Calig. 53; Tac. Agr. 18:

    parum,

    Suet. Claud. 34:

    opinione tardius,

    id. Ner. 33:

    pro bono,

    id. Tit. 7:

    in vanum (labor),

    Sen. Hippol. 183. —
    2.
    Cedere pro aliquā re, to be equivalent to, to go for something, to be the price of:

    oves, quae non peperint, binae pro singulis in fructu cedent,

    Cato, R. R. 150, 2; Col. 12, 14; Tac. G. 14; Pall. Sept. 1, 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    In respect to the terminus a quo.
    1.
    To go from somewhere, to remove, withdraw, go away from, depart, retire (freq. and class.):

    cedunt de caelo corpora avium,

    Enn. Ann. 96 Vahl.:

    quia postremus cedis,

    Plaut. Men. 5, 7, 29:

    ego cedam atque abibo,

    Cic. Mil. 34, 93:

    cedens carinā,

    Cat. 64, 249; cf. id. 64, 53:

    quoquam,

    Lucr. 5, 843:

    aliquo sucus de corpore cessit,

    id. 3, 223:

    coma de vertice,

    Cat. 66, 39:

    e toto corpore anima,

    Lucr. 3, 210:

    ex ingratā civitate,

    Cic. Mil. 30, 81:

    e patriā,

    id. Phil. 10, 4, 8:

    patriā,

    id. Mil. 25, 68:

    Italiā,

    id. Phil. 10, 4, 8; Nep. Att. 9, 2; Tac. A. 2, 85 fin.
    b.
    Milit. t. t.:

    de oppidis,

    to abandon, go away from, Cic. Att. 7, 22, 2:

    loco,

    to yield, give up his post, Nep. Chabr. 1, 2; Liv. 2, 47, 3; Tac. G. 6; Suet. Aug. 24 et saep.:

    ex loco,

    Liv. 3, 63, 1:

    ex acie,

    id. 2, 47, 2.—
    c.
    In commercial lang. t. t.: foro, to withdraw from the market, i. e. to give up business, be insolvent, stop payment, Dig. 16, 3, 7, § 2; Sen. Ben. 4, 39, 2; Juv. 11, 50.—So also,
    d.
    Bonis or possessionibus (alicui), to give up or cede one ' s property or interest (in favor of a person):

    alicui hortorum possessione,

    Cic. Mil. 27, 75; so id. Off. 2, 23, 82; cf. Suet. Tib. 10; id. Caes. 72; id. Ner. 35; id. Gram. 11.— Hence of debtors, to make over their property instead of payment; cf. Dig. 42, 3, tit. de cessione bonorum.—
    2.
    Pregn. (cf. abeo, II.), to pass away, disappear; and specif.,
    a.
    Of men, to die:

    vitā,

    Cic. Tusc. 1, 15, 35; Hor. S. 1, 1, 119:

    e vita,

    Cic. Brut. 1, 4; Plin. Pan. 43, 4; cf.

    senatu,

    to withdraw from, Tac. A. 2, 48; 11, 25.—
    b.
    Of time, to pass away, vanish:

    horae quidem cedunt et dies et menses et anni,

    Cic. Sen. 19, 69. —
    c.
    Of other things: pudor ex pectore cessit, Lucil. ap. Non. p. 250, 26:

    memoriā,

    Liv. 2, 33, 9 (for which:

    excedere memoriā,

    Liv. 7, 32, 15; and:

    excedere e memoriā,

    id. 26, 13, 5):

    non Turno fiducia cessit,

    Verg. A. 9, 126:

    cedant curaeque metusque,

    Stat. S. 1, 2, 26 et saep.; cf. cesso.—
    3.
    Trop.: cedere alicui or absol., to yield to one (to his superiority), to give the preference or precedence, give place to, submit to (class.; esp. freq. in the histt., of the weaker party, withdrawing, fleeing from).
    a.
    To yield to, give place to:

    quācumque movemur, (aër) videtur quasi locum dare et cedere,

    Cic. N. D. 2, 33, 83:

    cedebat victa potestas,

    Lucr. 5, 1271:

    ubi vinci necesse est, expedit cedere,

    Quint. 6, 4, 16; 11, 1, 17; 12, 10, 47; cf. Sall. J. 51, 1:

    Viriatho exercitus nostri imperatoresque cesserunt,

    Cic. Off. 2, 11, 40; Nep. Ham. 1, 2; Sall. J. 51, 4; Liv. 2, 10, 7; Tac. A. 1, 56; 4, 51; Suet. Tib. 16 et saep.:

    Pelides cedere nescius,

    Hor. C. 1, 6, 6:

    di, quibus ensis et ignis Cesserunt,

    i. e. who remained unhurt in the destruction of Troy, Ov. M. 15, 862:

    eidem tempori, ejusdem furori, eisdem consulibus, eisdem minis, insidiis, periculis,

    Cic. Sest. 29, 63; so,

    fortunae,

    Sall. C. 34, 2:

    invidiae ingratorum civium,

    Nep. Cim. 3, 2:

    majorum natu auctoritati,

    id. Timoth. 3, 4:

    nocti,

    Liv. 3, 17, 9, and 3, 60, 7; 4, 55, 5; cf. Quint. 5, 11, 9:

    loco iniquo, non hosti cessum,

    Liv. 8, 38, 9:

    oneri,

    Quint. 10, 1, 24:

    vincentibus vitiis,

    id. 8, 3, 45:

    malis,

    Verg. A. 6, 95 et saep.—
    b.
    To yield to in rank, distinction, etc., i. e. to be inferior to:

    cum tibi aetas nostra jam cederet, fascesque summitteret,

    Cic. Brut. 6, 22:

    nullā aliā re nisi immortalitate cedens caelestibus,

    id. N. D. 2, 61, 153:

    neque multum cedebant virtute nostris,

    Caes. B. G. 2, 6; Quint. 1, 6, 36: Picenis cedunt pomis Tiburtia suco;

    Nam facie praestant,

    Hor. S. 2, 4, 70; so,

    anseribus (candore),

    Ov. M. 2, 539:

    laudibus lanificae artis,

    id. ib. 6, 6;

    5, 529: cum in re nullā Agesilao cederet,

    Nep. Chabr. 2, 3; Quint. 10, 1, 108:

    alicui de aliquā re,

    Plin. 35, 10, 36, § 80:

    alicui re per aliquid,

    id. 33, 3, 19, § 59.— Impers.:

    ut non multum Graecis cederetur,

    Cic. Tusc. 1, 3, 5; Liv. 24, 6, 8. —
    c.
    To comply with the wishes, to yield to one:

    cessit auctoritati amplissimi viri vel potius paruit,

    Cic. Lig. 7, 21; cf. Tac. A. 12, 5:

    precibus,

    Cic. Planc. 4, 9:

    cessit tibi blandienti Cerberus,

    Hor. C. 3, 11, 15;

    cf,

    id. Ep. 1, 18, 43 sq.; Verg. A. 2, 704; 3, 188; Ov. M. 6, 32; 6, 151; 9, 13;

    9, 16: omnes in unum cedebant,

    Tac. A. 6, 43; 3, 16; cf. id. ib. 12, 10 and 41.—Hence,
    4.
    Act.: cedere (alicui) aliquid = concedere, to grant, concede, allow, give up, yield, permit something to some one:

    permitto aliquid iracundiae tuae, do adulescentiae, cedo amicitiae, tribuo parenti,

    Cic. Sull. 16, 46:

    multa multis de jure suo,

    id. Off. 2, 18, 64:

    currum ei,

    Liv. 45, 39, 2:

    victoriam hosti,

    Just. 32, 4, 7:

    alicui pellicem et regnum,

    id. 10, 2, 3:

    imperium,

    id. 22, 7, 4:

    possessionem,

    Dig. 41, 2, 1:

    in dando et cedendo loco,

    Cic. Brut. 84, 290.—Also with a clause as object, Stat. Th. 1, 704 (but in Hor. Ep. 2, 1, 67, read credit).—And with ut and subj.:

    hac victoriā contenta plebes cessit patribus, ut in praesentiā tribuni crearentur, etc.,

    Liv. 6, 42, 3; Tac. A. 12, 41: non cedere with quominus, Quint. 5, 7, 2.—
    B.
    In respect to the terminus ad quem, to arrive, attain to, come somewhere:

    cedunt, petunt,

    Plaut. Aul. 3, 5, 43:

    ibi ad postremum cedit miles, aes petit,

    id. ib. 3, 5, 52.—
    2.
    Trop.:

    hoc cedere ad factum volo,

    come to its execution, Plaut. Capt. 2, 2, 102.—
    C.
    Cedere alicui or in aliquem, to come to, fall ( as a possession) to one, to fall to his lot or share, [p. 308] accrue:

    ut is quaestus huic cederet,

    Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170:

    captiva corpora Romanis cessere,

    Liv. 31, 46, 16:

    nolle ominari quae captae urbi cessura forent,

    id. 23, 43, 14; Verg. A. 3, 297; 3, 333; 12, 17; 12, 183; Hor. C. 3, 20, 7; Ov. M. 5, 368; 4, 533:

    undae cesserunt piscibus habitandae,

    id. ib. 1, 74 al.:

    alicui in usum,

    Hor. S. 2, 2, 134:

    Lepidi atque Antonii arma in Augustum cessere,

    Tac. A. 1, 1; so id. H. 3, 83; id. Agr. 5; id. A. 2, 23:

    aurum ex hostibus captum in paucorum praedam cessisse,

    Liv. 6, 14, 12; Curt. 7, 6, 16; Tac. A. 15, 45; for which: cedere praedae (dat.) alicujus, Liv. 43, 19, 12; and:

    praeda cedit alicui,

    Hor. C. 3, 20, 7:

    ab Tullo res omnis Albana in Romanum cesserit imperium,

    Liv. 1, 52, 2; Hor. Ep. 2, 2, 174:

    in dicionem M. Antonii provinciae cesserant,

    Tac. H. 5, 9.—
    D.
    Cedere in aliquid, like abire in aliquid (v. abeo, II.), to be changed or to pass into something, to be equivalent to or become something:

    poena in vicem fidei cesserat,

    Liv. 6, 34, 2; cf.:

    temeritas in gloriam cesserat,

    Curt. 3, 6, 18; Plin. 35, 10, 36, § 91; Tac. H. 2, 59 fin.; id. G. 36; Plin. Pan. 83, 4:

    in proverbium,

    Plin. 23, 1, 23, § 42:

    in exemplorum locum,

    Quint. 5, 11, 36.—Hence, * cēdenter, adv. of the part. pres. cedens (not used as P. a.), by yielding, Cael. Aur. Acut. 3, 16, 129.
    2.
    cĕdo, old imperat. form, whose contr. plur. is cette (cf. Prob. II. p. 1486 P.; Non. p. 84, 31 sq.) [compounded of the particle -ce and the root da-; v. 1. do], hither with it! here! give! tell, say (implying great haste, familiarity, authority, and so differing from praebe, dic, etc.); cf. Key, § 731.
    I.
    In gen., hither with it, give or bring here.
    (α).
    With acc.:

    cette manus vestras measque accipite,

    Enn. Trag. 320 Vahl.:

    cedo aquam manibus,

    give water! Plaut. Most. 1, 3, 150:

    puerum, Phidippe, mihi cedo: ego alam,

    Ter. Hec. 4, 4, 86:

    tuam mi dexteram,

    Plaut. Curc. 2, 3, 28; so Ter. Heaut. 3, 1, 84; and:

    cette dextras,

    Plaut. Merc. 5, 4, 4:

    senem,

    bring hither the old man, Ter. Phorm. 2, 2, 7:

    convivas,

    Plaut. Ps. 3, 2, 101:

    quemvis arbitrum,

    Ter. Ad. 1, 2, 43: eum aliquis cette in conspectum, Att. ap. Non. p. 85, 1:

    cedo illum,

    Phaedr. 5, 2, 6.—
    (β).
    Absol.: Al. En pateram tibi: eccam. Am. Cedo mi, Plaut. Am. 2, 2, 146. —
    II.
    Esp.
    A.
    Let us hear, tell, out with it:

    age, age, cedo istuc tuom consilium: quid id est?

    Ter. Heaut. 2, 3, 91:

    unum cedo auctorem tui facti, unius profer exemplum,

    Cic. Verr 2, 5, 26, § 67:

    cedo mihi unum, qui, etc.,

    id. ib. 2, 3, 12, § 29: cedo, si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cato ap. Quint. 9, 2, 21: cedo, cujum puerum hic apposuisti? dic mihi. Ter. And. 4, 4, 24; cf. Naev. ap. Cic. Sen. 6, 20; Ter. Eun. 1, 2, 82; Pac. ap. Non. p. 85, 6; Cic. Part. Or. 1, 3:

    cedo igitur, quid faciam,

    Ter. And. 2, 3, 9; cf. Cic. Div. 2, 71, 146; id. Verr. 2, 2, 43, § 106: cedo, si conata peregit, tell how, if, etc., Juv. 13, 210; so id. 6, 504.—With dum:

    cedo dum, en unquam audisti, etc.?

    Ter. Phorm. 2, 2, 15.—
    B.
    In respect to action, cedo = fac, ut, grant that, let me:

    cedo ut bibam,

    Plaut. Most. 2, 1, 26:

    cedo ut inspiciam,

    id. Curc. 5, 2, 54:

    ego, statim, cedo, inquam si quid ab Attico,

    Cic. Att. 16, 13, a, 1.—
    C.
    For calling attention, lo! behold! well! cedo mihi leges Atinias, Furias, Cic. Verr. 2, 1, 42, § 109:

    cedo mihi ipsius Verris testimonium,

    id. ib. 2, 1, 33, § 84; id. N. D. 1, 27, 75; cf. id. Brut. 86, 295; id. Sest. 50, 108:

    haec cedo ut admoveam templis, et farre litabo,

    Pers. 2, 75:

    cedo experiamur,

    App. Mag. p. 298, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > cedo

  • 10 imprimo

    imprĭmo ( inpr-), pressi, pressum, 3, v. a. [in-premo], to press into or upon, to stick, stamp, or dig into, to impress, imprint (class.).
    I.
    Lit.:

    si in ejusmodi cera centum sigilla hoc anulo impressero,

    Cic. Ac. 2, 26, 86:

    locus ubi vestigium impresserit,

    id. Caecin. 27, 76; id. Phil. 13, 15, 30:

    sus rostro si humi A litteram impresserit,

    id. Div. 1, 13, 23:

    ne imprimatur jacentibus molibus solum,

    Col. 3, 13, 1: imprimitque genae genam, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 686 (Trag. v. 436):

    os cucurbitulae corpori,

    Cels. 2, 11:

    signa tabellis,

    Hor. S. 2, 6, 38:

    impressit dente labris notam,

    id. C. 1, 13, 12; cf.:

    dentes alicui,

    Luc. 9, 806:

    muris aratrum,

    Hor. C. 1, 16, 20:

    stigmata captivorum frontibus,

    Petr. 105:

    (Dido) os impressa toro,

    Verg. A. 4, 659:

    impressa orbita,

    Cic. Att. 2, 21, 2:

    sulcus altius impressus,

    id. Div. 2, 23, 50:

    monimenta impressa saxis,

    Tac. A. 11, 14:

    puteum,

    i. e. to sink, dig, Pall. 1, 34:

    nudo ecce jugulum, convertite huc manus, imprimite mucrones,

    Petr. 80:

    dentem,

    Tib. 1, 6, 14; cf.:

    morsum,

    i. e. to bite, Col. 6, 17, 33; Plin. 8, 25, 37, § 89:

    vulnus,

    i. e. to make, Col. 7, 11, 2:

    basia,

    Mart. 10, 42, 5:

    staminaque impresso fatalia pollice nentes,

    pressed upon, Ov. M. 8, 453; cf.:

    impressoque genu nitens,

    Verg. A. 12, 303:

    humidaque impressa siccabat lumina lana,

    Prop. 3, 6 (4, 5), 17:

    exempta scutula cortici, imprimitur ex alia cortex par,

    Plin. 17, 16, 26, § 118. —
    B.
    Transf.: aliquid (aliqua re), to press in, give an impression to a thing, to engrave, stamp, mark: an imprimi quasi ceram animum putamus? Cic. Tusc. 1, 25, 61:

    hoc munus habebis, Cratera impressum signis,

    Verg. A. 5, 536; cf.:

    impressas auro quas gesserat olim Exuvias,

    i. e. embroidered, Luc. 9, 176:

    non levior cippus nunc imprimit ossa?

    Pers. 1, 37:

    transtra per et remos impressaque terga virorum,

    pressed down, bended, Stat. Th. 5, 403.—
    II.
    Trop., to impress, engrave, stamp, mark:

    quod in omnium animis eorum notionem impressisset ipsa natura,

    Cic. N. D. 1, 16, 43; cf.:

    visa in animis,

    id. Ac. 2, 18, 58:

    quaeque in animis imprimuntur incohatae intellegentiae, similiter in omnibus imprimuntur,

    id. Leg. 1, 10, 30; id. Fat. 19, 43:

    verum illud quidem impressum in animo atque mente,

    id. Ac. 2, 11, 34:

    nisi omnes ii motus in ipso oratore impressi esse atque inusti videbuntur,

    id. de Or. 2, 45, 189:

    quo e genere nobis notitiae rerum imprimuntur,

    id. Ac. 2, 7, 21:

    in quibus (curriculis) Platonis primum sunt impressa vestigia,

    id. Or. 3, 12; cf.:

    (memoria) constat ex notis litterarum, et ex eo, in quo imprimuntur illae notae,

    id. Part. Or. 7, 26:

    menti impressa,

    id. ib. 2, 11, 34:

    quaedam vestigia animo,

    Quint. 11, 2, 4:

    memoria publica recensionis tabulis publicis impressa,

    Cic. Mil. 27, 73:

    impressa animo rudi memoria,

    Quint. 1, 1, 36:

    quorum lectione duplex imprimeretur rei publicae dedecus,

    Cic. Phil. 5, 6, 16:

    cum fortitudinis, tum vero humanitatis... impressa vestigia,

    id. Balb. 5, 13.—
    B.
    Transf. (acc. to I. B.), to stamp, mark:

    horum flagitiorum iste vestigiis omnia municipia, praefecturas... impressit,

    Cic. Phil. 2, 24, 58; id. Fam. 5, 20, 5.—Hence, impressē, adv., strongly, forcibly, impressively (postclass.).
    1.
    Lit.:

    dehinc rursus defricandus tenacius quidem, sed non impressius,

    Cael. Aur. Tard. 3, 7, 87. —
    2.
    Trop.:

    alte et impresse recogitare,

    Tert. Exhort. Cast. 3:

    ut impressius dixerim,

    id. Car. Christ. 12.

    Lewis & Short latin dictionary > imprimo

  • 11 inprimo

    imprĭmo ( inpr-), pressi, pressum, 3, v. a. [in-premo], to press into or upon, to stick, stamp, or dig into, to impress, imprint (class.).
    I.
    Lit.:

    si in ejusmodi cera centum sigilla hoc anulo impressero,

    Cic. Ac. 2, 26, 86:

    locus ubi vestigium impresserit,

    id. Caecin. 27, 76; id. Phil. 13, 15, 30:

    sus rostro si humi A litteram impresserit,

    id. Div. 1, 13, 23:

    ne imprimatur jacentibus molibus solum,

    Col. 3, 13, 1: imprimitque genae genam, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 686 (Trag. v. 436):

    os cucurbitulae corpori,

    Cels. 2, 11:

    signa tabellis,

    Hor. S. 2, 6, 38:

    impressit dente labris notam,

    id. C. 1, 13, 12; cf.:

    dentes alicui,

    Luc. 9, 806:

    muris aratrum,

    Hor. C. 1, 16, 20:

    stigmata captivorum frontibus,

    Petr. 105:

    (Dido) os impressa toro,

    Verg. A. 4, 659:

    impressa orbita,

    Cic. Att. 2, 21, 2:

    sulcus altius impressus,

    id. Div. 2, 23, 50:

    monimenta impressa saxis,

    Tac. A. 11, 14:

    puteum,

    i. e. to sink, dig, Pall. 1, 34:

    nudo ecce jugulum, convertite huc manus, imprimite mucrones,

    Petr. 80:

    dentem,

    Tib. 1, 6, 14; cf.:

    morsum,

    i. e. to bite, Col. 6, 17, 33; Plin. 8, 25, 37, § 89:

    vulnus,

    i. e. to make, Col. 7, 11, 2:

    basia,

    Mart. 10, 42, 5:

    staminaque impresso fatalia pollice nentes,

    pressed upon, Ov. M. 8, 453; cf.:

    impressoque genu nitens,

    Verg. A. 12, 303:

    humidaque impressa siccabat lumina lana,

    Prop. 3, 6 (4, 5), 17:

    exempta scutula cortici, imprimitur ex alia cortex par,

    Plin. 17, 16, 26, § 118. —
    B.
    Transf.: aliquid (aliqua re), to press in, give an impression to a thing, to engrave, stamp, mark: an imprimi quasi ceram animum putamus? Cic. Tusc. 1, 25, 61:

    hoc munus habebis, Cratera impressum signis,

    Verg. A. 5, 536; cf.:

    impressas auro quas gesserat olim Exuvias,

    i. e. embroidered, Luc. 9, 176:

    non levior cippus nunc imprimit ossa?

    Pers. 1, 37:

    transtra per et remos impressaque terga virorum,

    pressed down, bended, Stat. Th. 5, 403.—
    II.
    Trop., to impress, engrave, stamp, mark:

    quod in omnium animis eorum notionem impressisset ipsa natura,

    Cic. N. D. 1, 16, 43; cf.:

    visa in animis,

    id. Ac. 2, 18, 58:

    quaeque in animis imprimuntur incohatae intellegentiae, similiter in omnibus imprimuntur,

    id. Leg. 1, 10, 30; id. Fat. 19, 43:

    verum illud quidem impressum in animo atque mente,

    id. Ac. 2, 11, 34:

    nisi omnes ii motus in ipso oratore impressi esse atque inusti videbuntur,

    id. de Or. 2, 45, 189:

    quo e genere nobis notitiae rerum imprimuntur,

    id. Ac. 2, 7, 21:

    in quibus (curriculis) Platonis primum sunt impressa vestigia,

    id. Or. 3, 12; cf.:

    (memoria) constat ex notis litterarum, et ex eo, in quo imprimuntur illae notae,

    id. Part. Or. 7, 26:

    menti impressa,

    id. ib. 2, 11, 34:

    quaedam vestigia animo,

    Quint. 11, 2, 4:

    memoria publica recensionis tabulis publicis impressa,

    Cic. Mil. 27, 73:

    impressa animo rudi memoria,

    Quint. 1, 1, 36:

    quorum lectione duplex imprimeretur rei publicae dedecus,

    Cic. Phil. 5, 6, 16:

    cum fortitudinis, tum vero humanitatis... impressa vestigia,

    id. Balb. 5, 13.—
    B.
    Transf. (acc. to I. B.), to stamp, mark:

    horum flagitiorum iste vestigiis omnia municipia, praefecturas... impressit,

    Cic. Phil. 2, 24, 58; id. Fam. 5, 20, 5.—Hence, impressē, adv., strongly, forcibly, impressively (postclass.).
    1.
    Lit.:

    dehinc rursus defricandus tenacius quidem, sed non impressius,

    Cael. Aur. Tard. 3, 7, 87. —
    2.
    Trop.:

    alte et impresse recogitare,

    Tert. Exhort. Cast. 3:

    ut impressius dixerim,

    id. Car. Christ. 12.

    Lewis & Short latin dictionary > inprimo

  • 12 intercido

    1.
    inter-cīdo, īdi, īsum, 3, v. a. [caedo], to cut asunder, cut up, cut to pieces, divide, pierce, cut through.
    I.
    Lit.:

    harundinetum,

    to thin out by cutting, Col. 4, 32, 4:

    venas,

    Plin. 11, 37, 65, § 174:

    radices,

    id. 18, 19, 49, 2, § 177:

    olivas acuto calamo,

    Pall. Nov. 22, 3:

    lacus, interciso monte, in Nar defluit,

    Cic. Att. 4, 15, 5; cf.:

    an Isthmos intercidi possit,

    Quint. 8, 3, 46:

    aedis,

    Dig. 9, 2, 49:

    flammas ignis,

    Vulg. Psa. 28, 7:

    pontem,

    to cut down, Liv. 36, 6.—
    B.
    Esp., of accounts, to mutilate, falsify:

    commentarios,

    Plin. Ep. 6, 22, 4:

    rationes dominicas,

    Dig. 11, 3, 1, § 5. —
    II.
    Transf., to part, divide, cut up, mangle, mutilate, destroy:

    sententias,

    to pervert in reading, Gell. 13, 30, 9:

    lux intercisa,

    Stat. Th. 2, 184:

    jugum mediocri valle a castris intercisum,

    separated, Hirt. B. G. 8, 14: dies intercisi, half-holidays: intercisi dies sunt, per quos mane et vesperi est nefas;

    medio tempore, inter hostiam caesam et exta porrecta, fas: a quo quod fas tum intercedit: aut eo est intercisum nefas, intercisum,

    Varr. L. L. 6, § 31 Müll.; cf. Macr. S. 1, 16; Ov. F. 1, 49. — Hence, intercīsē, adv., piecemeal, interruptedly, confusedly, Cic. Part. Or. 7, 24; Gell. 11, 2, 5:

    dictum,

    syncopated, id. 15, 3, 4.
    2.
    inter-cĭdo, ĭdi, 3, v. n. [cado], to fall between.
    I.
    Lit.:

    ita in arto stipatae erant naves ut vix ullum telum in mari vanum intercideret,

    Liv. 26, 39; 21, 8; 3, 10, 6.—
    II.
    Transf.
    A.
    To occur meanwhile, to happen:

    si quae interciderunt, etc.,

    Cic. Fam. 5, 8, 3. —
    B.
    To fall to the ground, go to ruin, be lost, perish: pereant amici, dum una inimici intercidant, Poët. ap. Cic. Deiot. 9, 25:

    intercidunt ova,

    Plin. 9, 51, 74, § 163:

    credo, quia nulla gesta res insignem fecerit consulatum, memoriā intercidisse,

    Liv. 2, 8, 5:

    utrum pejorem vocas, apud quem gratia beneficii intercidit, an apud quem etiam memoria?

    Sen. Ben. 3, 1:

    augur erat: nomen longis intercidit annis,

    Ov. F. 2, 433:

    sive (opera) exstant, sive intercidere,

    Plin. 35, 8, 34, § 53:

    haec sequenti tempore interciderunt,

    Quint. 1, 5, 52:

    cum verba intercidant invalescantque temporibus,

    fall into disuse, become obsolete, id. 10, 2, 13:

    quod si interciderit tibi nunc aliquid (= excidit e memoria),

    something escapes you, you have forgotten something, Hor. S. 2, 4, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > intercido

  • 13 prodo

    prō-do, dĭdi, dĭtum, 3 (archaic produit for prodiderit, = porro dederit, porticum sartam tectamque habeto, prodito, Lex Censor. ap. Fest. p. 229, 17 Müll.; pres. part. abl. sing. prodente, Cic. Tusc. 2, 13, 31), v. a.
    I.
    To give, put, or bring forth (class.;

    syn. edo, profero, promo): prodit fumoso con dita vina cado,

    Ov. F. 5, 518:

    suspiria pectore,

    id. M. 1, 656:

    hydraulam et choraulam,

    to show, Suet. Ner. 54:

    exemplum tur pe,

    to give a bad example, Vell. 2, 119, 4:

    perniciosum exemplum,

    Cic. Fl. 11, 25:

    prodendi exempli causā,

    of setting an example, Liv. 1, 11, 7.—
    B.
    In partic.
    1.
    To bring forth, bear, produce ( poet.): parvā prodite patriā, Att. ap. App. de Deo Socr. p. 55:

    quae tam festa dies ut cesset prodere furem, Perfidiam, fraudes,

    Juv. 13, 23.—
    2.
    To put forth in writing, i. e. to publish, make known, relate, report, record:

    cum decretum proditur, lex veri rectique proditur,

    Cic. Ac. 2, 9, 27:

    Procilius non idem prodidit, quod Piso,

    Varr. L. L. 5, § 148:

    ea, quae scriptores Graeciae prodiderunt,

    Cic. Tusc. 1, 13, 29:

    haec monumenta nobis litterae prodiderunt,

    id. Planc. 39, 94: Thucydides ossa ejus clam ab amicis esse sepulta, memoriae prodidit, has handed down to memory, i. e. has recorded, Nep. Them. 10, 5:

    hujus bella gesta multi memoriae prodiderunt,

    id. Hann. 13, 3:

    ut produnt,

    as they say. Plin. 34, 7, 16, § 33: prodere aliquid memoriā, to put forth from memory, i. e. to record, relate:

    quos natos in insulā ipsā, memoriā proditum dicunt,

    Caes. B. G. 5, 12:

    ut quod proditum memoriā est,

    Cic. Rep. 2, 31, 54.—Esp., to publish, proclaim any one as appointed to an office, i. e. to appoint, elect, create a public officer of any kind (syn.:

    creo, designo): cum populo agendi jus esto ei, quem produnt patres consulum creandorum ergo,

    Cic. Leg. 3, 4, 10;

    flaminem,

    id. Mil. 17, 46:

    interregem,

    id. Dom. 14, 38:

    dictatorem,

    Dig. 1, 2, 2, § 18; to make known, disclose, discover, betray, Plaut. Cist. 4, 2, 75:

    homine prodente conscios,

    Cic. Tusc. 2, 13, 31:

    crimen vultu,

    Ov. M. 2, 447:

    tamquam prodiderim quidquid scio,

    Juv. 9, 97:

    arcanum,

    id. 9, 115.—
    3.
    To betray perfidiously, surrender treacherously:

    si Brutum prodideritis, et deserueritis,

    Cic. Phil. 10, 3, 7:

    is me deseruit ac prodidit,

    id. Fl. 33, 81; id. Sest. 14, 32; cf. id. Verr. 2, 1, 33, § 84:

    prodebas caput et salutem meam,

    id. Pis. 24, 56:

    classem praedonibus,

    id. Verr. 2, 5, 41, § 106:

    hosti rempublicam,

    Sall. J. 31, 18:

    patriam,

    Cic. Fin. 3, 9, 32.—
    4.
    To give up, surrender, abandon: rem summam, Enn. ap. Fest. p. 229 Müll. (Ann. v. 411 Vahl.):

    suam vitam, et Pecuniam omnem,

    Ter. Heaut. 3, 1, 70.—
    II.
    To extend, permit to go farther.
    A.
    To put off, defer (anteclass.), Fest. p. 242 Müll.—
    B.
    To prolong, = produco, de mendico male meretur qui ei dat quod edit, nam illi prodit vitam ad miseriam, Plaut. Trin. 2, 2, 58 sq.—
    C.
    To hand down, transmit, bequeath (class.):

    qui sacra suis posteris prodiderunt,

    Cic. Mil. 30, 83:

    jus imaginis ad memoriam posteritatemque prodendae,

    id. Verr. 2, 5, 14, § 36:

    regnum a Tantalo proditum,

    id. Off. 3, 21, 84.—
    D.
    To propagate ( poet.):

    qui genus alto a sanguine Teucri Proderet,

    Verg. A. 4, 230.

    Lewis & Short latin dictionary > prodo

  • 14 recordatio

    rĕcordātĭo, ōnis, f. [id.], a recalling to mind, recollection, remembrance, recordation (class.; esp. freq. in Cic. in sing. and plur.).
    (α).
    With gen.:

    quorum memoria et recordatio jucunda sane fuit,

    Cic. Brut. 2, 9; so,

    coupled with memoria,

    id. Lael. 27, 104; id. de Or. 1, 53, 228; id. Prov. Cons. 18, 43; cf.:

    quam (memoriam) quidem Plato recordationem esse vult vitae superioris,

    id. Tusc. 1, 24, 57 (v. recordor init.):

    veteris memoriae recordatio,

    the recollection of an old circumstance, id. de Or. 1, 2, 4; so,

    praeteritae memoriae,

    id. Q. Fr. 2, 2, 1; cf. Quint. 11, 2, 43:

    habet praeteriti doloris secura recordatio delectationem,

    Cic. Fam. 5, 12, 14; cf. id. Brut. 76, 266:

    multorum benefactorum recordatio jucundissima est,

    id. Sen. 3, 9:

    recordatio impudicitiae et stuprorum suorum,

    id. Phil. 3, 6, 15; cf.:

    scelerum suorum,

    id. Verr. 2, 4, 50, § 110 Zumpt and Halm N. cr.:

    nostrae amicitiae,

    id. Lael. 4, 15:

    suavis,

    id. Att. 6, 1, 22. — With subj.-clause:

    subiit recordatio egisse me juvenem aeque in quadruplici,

    Plin. Ep. 4, 24, 1.—In the plur.:

    das mihi jucundas recordationes conscientiae nostrae rerumque earum, quas gessimus,

    Cic. Fam. 5, 13, 4; Gell. 17, 2, 1.—
    (β).
    Absol.:

    stulti malorum memoriā torquentur, sapientes bona praeterita gratā recordatione renovata delectant, etc.,

    Cic. Fin. 1, 17, 57; cf.:

    acerba recordatio,

    id. de Or. 3, 1, 1:

    subit recordatio: quot dies quam frigidis rebus absumpsi?

    Plin. Ep. 1, 9, 3.— Plur.:

    recordationes fugio, quae quasi morte quādam dolorem efficiunt,

    Cic. Att. 12, 18, 1; Tac. A. 4, 38.

    Lewis & Short latin dictionary > recordatio

  • 15 recēns

        recēns entis ( abl sing. entī; poet. also ente; gen plur. tium; poet. rarely tum, H.), adj.    with comp. and sup, lately arisen, not long in existence, fresh, young, recent: iniuriae memoria, Cs.: amicus, new-made: omnis conglutinatio recens aegre divellitur: viri: caespites, Cs.: flores, H.: herbae, O.: prata, green, V.: proelium, i. e. of yesterday, Cs.: clades, L.: pollicitatio, Cs.: arma, newly whetted, O.: umbrae, of persons just dead, O.: recenti re de Mustio auditum est, i. e. forthwith: qui recens ab illorum aetate fuit, just after: recens a volnere Dido, i. e. with her wound still fresh, V.: ab excidio urbis, fresh from, L.: quidam Romā sane recentes, just from Rome: epistula recentior: recentiore memoriā: attulisti aliud humanius horum recentiorum, modern writers: recentissima tua est epistula Kal. data, latest: annus recentissimus: Senones recentissimi advenarum, L.— Plur n. as subst, late events (opp. vetusta).—Fig., fresh, vigorous: ut integri et recentes defatigatis succederent, Cs.: equitatus, Cs.: animus (consulis), L.
    * * *
    (gen.), recentis ADJ
    fresh, recent; rested

    Latin-English dictionary > recēns

  • 16 teneō

        teneō tenuī, —, ēre    [2 TA-], to hold, keep, have, grasp, hold fast: flabellulum, T.: facem, V. telum, L.: cruentum gladium: manu Fragmina, O.: Dextra tenet ferrum, O.: ore cibum, Ph.: Hanc teneo sinu, O.; cf. cum res non coniecturā, sed oculis ac manibus teneretur, i. e. was palpable. —Fig., to hold in mind, take in, understand, conceive, comprehend, know: rem tenes, you understand the situation, T.: teneo, I understand, T.: quae a Romanis auguribus ignorantur, a Cilicibus tenentur: quo pacto cuncta tenerem, H.—Implying possession or control, to hold, possess, be master of, control, occupy: multa hereditatibus tenebantur sine iniuriā: quae tenuit dives Achaemenes, H.: loca, L.: colles praesidiis, Cs.: terras, H.: alterum cornu, command, N.: provincias aliaque omnia, S.: rem p. opes paucorum tenere coeperunt, to control public affairs: ut res p. vi tribuniciā teneretur, should be mastered, cf. qui tenent (sc. rem p.), qui potiuntur, i. e. who are in supreme power: me Galatea tenebat, i. e. held my affections, V.: teneone te? i. e. are you restored to me? T.—Implying persistence, to hold fast, keep, occupy, watch, guard, defend, maintain, retain: legio locum non tenuit, Cs.: Capitolia celsa, V.: in manicis te sub custode, H.: Athenae tuae sempiternam in arce oleam tenere potuerunt.—Of a way or course, to hold, keep, maintain, follow up: secundissimo vento cursum, to hold one's course: vento intermisso cursum, Cs.: Quove tenetis iter? V.: tenuit tamen vestigia Bucar, L.: Aeneam... ab Siciliā classe ad Laurentem agrum tenuisse (sc. cursum), sailed, L.: medio tutissimus ibis... Inter utrumque tene, O.; cf. hic ventus adversum tenet Athenis proficiscentibus, blows the wrong way, N.—Fig., to hold fast, guard, preserve, uphold, keep, insist on: consuetudinem meam: non tenebat ornatum suum civitas: ius suum: haec duo in amicitiā, etc.: imperium in suos: silentium, L. — To hold fast, maintain, support, defend, uphold, insist: illud arcte tenent, voluptatem esse summum bonum: propositum, maintain, Cs.: suas leges: quo causae teste tenentur, H.: plebs tenuit, ne consules in proximum annum crearentur, L.: tenuere patres, ut Fabius consul crearetur, L.— Of the memory, to hold, keep: tui memoriam cum summā benevolentiā, preserve a recollection of: memoriā tenetis, res esse, etc., you remember numeros memini, si verba tenerem, recollect, V.: dicta tenere, H.—Of disposition or desire, to possess, occupy, control: quae te tanta pravitas mentis tenuerit, ut, etc., has had possession of you: magna me spes tenet: nisi forte quem perniciosa libido tenet, S.: neque irā neque gratiā teneri, to be controlled: pompā, ludis, to be fascinated: ab <*>ratore iam obsessus est ac tenetur.— To hold position, maintain oneself, stay, be posted: quā abscisae rupes erant, statio paucorum armatorum tenebat, L.: tenent Danai, quā deficit ignis, V.— To hold out, hold on, last, endure, continue, maintain itself, prevail: imber per noctem totam tenuit, L.: tenet fama, lupam, etc, L.: fama tenuit, haud plus fuisse modio, L.—Implying attainment, to reach, arrive at, attain, occupy: montes Sabini petebant et pauci tenuere, L.: portum, L.: Hesperiam, O.—Fig., to reach, gain, acquire, obtain, attain: per cursum rectum regnum tenere: virtute regnum, L.: teneri res aliter non potest: causam, O.—Implying restraint, to hold fast, hold back, hinder, restrain, detain, check, control, stay: naves, quae vento tenebantur, Cs.: classem ibi tenebat, L.: si id te non tenet, advola: Marcellum ab gerundis rebus: ne diutius teneam: tene linguam, O.: pecus omne tenendum, V.: manum, H.: quo me decet usque teneri? V.: lacrimas in morte miserā: exercitum in stativis, L.—With pron reflex., to keep back, remain, stay: castris sese, Cs.: castris se pavidus tenebat, L.: a conventu se remotum domi, N.: me ab accusando, refrain.— Fig., to hold, hold back, repress, restrain, bind, fetter: iracundiam: risum: iram, Cu.: ea, quae occurrunt, keep to themselves: Sed te, ne faceres, tenuit reverentia famae, O.—Implying constraint, to bind, hold, obligate, be binding on, control: quamquam leges eum non tenent: interdicto non teneri: ut plebi scita omnes Quirites tenerent, L.: teneri alienis foederibus, L.: poenā teneri, to be liable: testibus in re perspicuā teneri, to be convicted.— Implying comprehension, to take in, comprise, comprehend, include: haec magnos formula reges tenet. H.: ut homines deorum agnatione et gente teneantur: id quod (genus officiorum) teneatur hominum societate.
    * * *
    tenere, tenui, tentus V
    hold, keep; comprehend; possess; master; preserve; represent; support

    Latin-English dictionary > teneō

  • 17 aeternum

    aeternus, a, um, adj. [contr. from aeviternus, Varr. L. L. 6, § 11 Müll., from aevum, with the termination -ternus as in sempiternus, hesternus], without beginning or end, eternal (sempiternus denotes what is perpetual, what exists as long as time endures, and keeps even pace with it; aeternus, the eternal, that which is raised above all time, and can be measured only by œons (aiônes, indefinite periods);

    for Tempus est pars quaedam aeternitatis,

    Cic. Inv. 1, 27, 39. Thus the sublime thought, without beginning and end, is more vividly suggested by aeternus than by sempiternus, since the former has more direct reference to the long duration of the eternal, which has neither beginning nor end. Sempiternus is rather a mathematical, aeternus a metaphysical, designation of eternity, Doed. Syn. I. p. 3).
    I.
    Lit.
    A.
    Of the past and future, eternal:

    deus beatus et aeternus,

    Cic. Fin. 2, 27, 88:

    nihil quod ortum sit, aeternum esse potest,

    id. N. D. 1, 8:

    O Pater, o hominum rerumque aeterna Potestas,

    Verg. A. 10, 18:

    di semper fuerunt, nati numquam sunt, siquidem aeterni sunt futuri,

    Cic. N. D. 1, 32, 90:

    idem legis perpetuae et aeternae vim Jovem dicit esse,

    id. ib. 1, 15, 40:

    nomen Domini Dei aeterni,

    Vulg. Gen. 21, 33; ib. Rom. 16, 26:

    aeternum tempus,

    Lucr. 1, 582:

    causae immutabiles eaeque aeternae,

    Cic. Fat. 12, 48. —
    B.
    Of the future, everlasting, endless, immortal:

    natura animi... neque nata certe est et aeterna est,

    Cic. Tusc. 1, 23:

    virorum bonorum mentes divinae mihi atque aeternae videntur esse,

    id. Rab. 29:

    aeternam timuerunt noctem,

    Verg. G. 1, 468:

    Quod semper movetur, aeternum est,

    Cic. Tusc. 1, 23:

    Quidquid est illud quod sentit... caeleste et divinum ob eamque rem aeternum sit, necesse est,

    id. ib. 1, 27:

    ut habeam vitam aeternam,

    Vulg. Matt. 19, 16; ib. Joan. 3, 15; ib. Rom. 2, 7:

    in sanguine testamenti aeterni,

    ib. Heb. 13, 20:

    tu Juppiter bonorum inimicos aeternis suppliciis vivos mortuosque mactabis,

    Cic. Cat. 2, 13:

    ibunt in supplicium aeternum,

    Vulg. Matt. 25, 46: [p. 64] aeternas poenas in morte timendumst, Lucr. 1, 111:

    mitti in ignem aeternum,

    Vulg. Matt. 18, 8.—
    C.
    Of the past:

    ex aeterno tempore quaeque Nunc etiam superare necessest corpora rebus,

    from eternity, Lucr. 1, 578:

    motum animorum nullo a principio, sed ex aeterno tempore intellegi convenire,

    Cic. Fin. 1, 6.—
    D.
    Spec. of objects of nature, which the ancients regarded as stable and perpetual, everlasting, eternal: aeterna templa caeli, Poët. ap. Varr. L. L. 6, 11, p. 77 Müll.:

    aeternam lampada mundi,

    Lucr. 5, 402:

    micant aeterni sidera mundi,

    id. 5, 514:

    aeterna domus, i. e. caelum,

    Cic. Rep. 6, 23:

    donec veniret desiderium collium aeternorum,

    the everlasting hills, Vulg. Gen. 49, 26; ib. Ps. 75, 5; cf. ib. Ps. 103, 5.—
    II.
    Meton., of indef. long time.
    A.
    Of the future, lasting, enduring, everlasting, perpetual:

    aeterni parietes,

    Plin. 35, 14, 49, § 172:

    dehinc spero aeternam inter nos gratiam fore,

    Ter. Eun. 5, 2, 33:

    aeternus luctus,

    Lucr. 3, 924:

    dolor,

    id. 3, 1003:

    vulnus,

    id. 2, 369; so Verg. A. 1, 36:

    aerumna,

    Cic. Sen. 34:

    mala,

    Verg. Cul. 130:

    bellum,

    Cic. Cat. 4, 22:

    dedecus,

    id. Font. 88:

    imperium,

    id. Rab. 33; so Verg. A. 1, 230:

    versūs,

    Lucr. 1, 121:

    ignis sacerdotis,

    Cic. Font. 47:

    gloria,

    id. Cat. 4, 21:

    laus,

    id. Planc. 26:

    memoria,

    id. Verr. 4, 69:

    non dubitat Lentulum aeternis tenebris vinculisque mandare,

    id. Cat. 4, 10.—Comic.:

    spero me ob hunc nuntium aeternum adepturum cibum,

    Plaut. Capt. 4, 1, 13. Esp. of Rome:

    aeterna urbs,

    the Eternal City, Tib. 2, 5, 23; Ov. F. 3, 72; Cod. Th. 10, 16, 1; Symm. Ep. 3, 55; Inscr. Orell. 2, 1140.— Comp.: nec est ulli ligno aeternior natura. Plin. 14, 1, 2, § 9:

    aeterniora mala,

    Lact. Epit. 9.—
    B.
    Of the past, of yore, of old:

    ablue corpus alluvii aeternisque sordibus squalidum,

    Curt. 4, 1, 22.—
    III.
    Adv. phrases.
    1. A.
    Lit., forever, everlastingly:

    et vivat in aeternum,

    Vulg. Gen. 3, 22:

    hoc nomen mihi est in aeternum,

    ib. Exod. 3, 15:

    Dominus in aeternum permanet,

    ib. Psa. 9, 8:

    vivet in aeternum,

    ib. Joan. 6, 52:

    Tu es sacerdos in aeternum,

    ib. Heb. 5, 6:

    non habebit remissionem in aeternum,

    ib. Marc. 3, 29.—
    B.
    Meton., of indef. long time, forever, always:

    urbs in aeternum condita,

    Liv. 4, 4:

    leges in aeternum latae,

    id. 34, 6:

    (proverbia) durant in aeternum,

    Quint. 5, 11, 41:

    delatores non in praesens tantum, sed in aeternum repressisti,

    Plin. Pan. 35:

    (famulos) possidebitis in aeternum,

    Vulg. Lev. 25, 46:

    (servus) serviet tibi usque in aeternum,

    ib. Deut. 15, 17:

    ut sceleris memoria maneat in aeternum,

    Lact. 1, 11.—
    2. A.
    Lit., forever:

    sedet aeternumque sedebit Infelix Theseus,

    Verg. A. 6, 617:

    ut aeternum illum reciperes,

    Vulg. Phil. 15 (prob. here an adv.).—
    B.
    Meton., of indef. long time, forever, always:

    serviet aeternum,

    Hor. Ep. 1, 10, 41.—
    C.
    Of what is continually repeated, constantly, again and again (as in colloq. Engl., everlastingly, eternally):

    glaebaque versis Aeternum frangenda bidentibus,

    Verg. G. 2, 400:

    ingens janitor Aeternum latrans (of Cerberus),

    id. A. 6, 401.—
    3.
    aeternō, meton., of indef. long time, forever, perpetually:

    viret aeterno hunc fontem igneum contegens fraxinus,

    Plin. 2, 107, 111, § 240:

    BVSTA TVTA AETERNO MANEANT,

    Inscr. Orell. 4517.

    Lewis & Short latin dictionary > aeternum

  • 18 aeternus

    aeternus, a, um, adj. [contr. from aeviternus, Varr. L. L. 6, § 11 Müll., from aevum, with the termination -ternus as in sempiternus, hesternus], without beginning or end, eternal (sempiternus denotes what is perpetual, what exists as long as time endures, and keeps even pace with it; aeternus, the eternal, that which is raised above all time, and can be measured only by œons (aiônes, indefinite periods);

    for Tempus est pars quaedam aeternitatis,

    Cic. Inv. 1, 27, 39. Thus the sublime thought, without beginning and end, is more vividly suggested by aeternus than by sempiternus, since the former has more direct reference to the long duration of the eternal, which has neither beginning nor end. Sempiternus is rather a mathematical, aeternus a metaphysical, designation of eternity, Doed. Syn. I. p. 3).
    I.
    Lit.
    A.
    Of the past and future, eternal:

    deus beatus et aeternus,

    Cic. Fin. 2, 27, 88:

    nihil quod ortum sit, aeternum esse potest,

    id. N. D. 1, 8:

    O Pater, o hominum rerumque aeterna Potestas,

    Verg. A. 10, 18:

    di semper fuerunt, nati numquam sunt, siquidem aeterni sunt futuri,

    Cic. N. D. 1, 32, 90:

    idem legis perpetuae et aeternae vim Jovem dicit esse,

    id. ib. 1, 15, 40:

    nomen Domini Dei aeterni,

    Vulg. Gen. 21, 33; ib. Rom. 16, 26:

    aeternum tempus,

    Lucr. 1, 582:

    causae immutabiles eaeque aeternae,

    Cic. Fat. 12, 48. —
    B.
    Of the future, everlasting, endless, immortal:

    natura animi... neque nata certe est et aeterna est,

    Cic. Tusc. 1, 23:

    virorum bonorum mentes divinae mihi atque aeternae videntur esse,

    id. Rab. 29:

    aeternam timuerunt noctem,

    Verg. G. 1, 468:

    Quod semper movetur, aeternum est,

    Cic. Tusc. 1, 23:

    Quidquid est illud quod sentit... caeleste et divinum ob eamque rem aeternum sit, necesse est,

    id. ib. 1, 27:

    ut habeam vitam aeternam,

    Vulg. Matt. 19, 16; ib. Joan. 3, 15; ib. Rom. 2, 7:

    in sanguine testamenti aeterni,

    ib. Heb. 13, 20:

    tu Juppiter bonorum inimicos aeternis suppliciis vivos mortuosque mactabis,

    Cic. Cat. 2, 13:

    ibunt in supplicium aeternum,

    Vulg. Matt. 25, 46: [p. 64] aeternas poenas in morte timendumst, Lucr. 1, 111:

    mitti in ignem aeternum,

    Vulg. Matt. 18, 8.—
    C.
    Of the past:

    ex aeterno tempore quaeque Nunc etiam superare necessest corpora rebus,

    from eternity, Lucr. 1, 578:

    motum animorum nullo a principio, sed ex aeterno tempore intellegi convenire,

    Cic. Fin. 1, 6.—
    D.
    Spec. of objects of nature, which the ancients regarded as stable and perpetual, everlasting, eternal: aeterna templa caeli, Poët. ap. Varr. L. L. 6, 11, p. 77 Müll.:

    aeternam lampada mundi,

    Lucr. 5, 402:

    micant aeterni sidera mundi,

    id. 5, 514:

    aeterna domus, i. e. caelum,

    Cic. Rep. 6, 23:

    donec veniret desiderium collium aeternorum,

    the everlasting hills, Vulg. Gen. 49, 26; ib. Ps. 75, 5; cf. ib. Ps. 103, 5.—
    II.
    Meton., of indef. long time.
    A.
    Of the future, lasting, enduring, everlasting, perpetual:

    aeterni parietes,

    Plin. 35, 14, 49, § 172:

    dehinc spero aeternam inter nos gratiam fore,

    Ter. Eun. 5, 2, 33:

    aeternus luctus,

    Lucr. 3, 924:

    dolor,

    id. 3, 1003:

    vulnus,

    id. 2, 369; so Verg. A. 1, 36:

    aerumna,

    Cic. Sen. 34:

    mala,

    Verg. Cul. 130:

    bellum,

    Cic. Cat. 4, 22:

    dedecus,

    id. Font. 88:

    imperium,

    id. Rab. 33; so Verg. A. 1, 230:

    versūs,

    Lucr. 1, 121:

    ignis sacerdotis,

    Cic. Font. 47:

    gloria,

    id. Cat. 4, 21:

    laus,

    id. Planc. 26:

    memoria,

    id. Verr. 4, 69:

    non dubitat Lentulum aeternis tenebris vinculisque mandare,

    id. Cat. 4, 10.—Comic.:

    spero me ob hunc nuntium aeternum adepturum cibum,

    Plaut. Capt. 4, 1, 13. Esp. of Rome:

    aeterna urbs,

    the Eternal City, Tib. 2, 5, 23; Ov. F. 3, 72; Cod. Th. 10, 16, 1; Symm. Ep. 3, 55; Inscr. Orell. 2, 1140.— Comp.: nec est ulli ligno aeternior natura. Plin. 14, 1, 2, § 9:

    aeterniora mala,

    Lact. Epit. 9.—
    B.
    Of the past, of yore, of old:

    ablue corpus alluvii aeternisque sordibus squalidum,

    Curt. 4, 1, 22.—
    III.
    Adv. phrases.
    1. A.
    Lit., forever, everlastingly:

    et vivat in aeternum,

    Vulg. Gen. 3, 22:

    hoc nomen mihi est in aeternum,

    ib. Exod. 3, 15:

    Dominus in aeternum permanet,

    ib. Psa. 9, 8:

    vivet in aeternum,

    ib. Joan. 6, 52:

    Tu es sacerdos in aeternum,

    ib. Heb. 5, 6:

    non habebit remissionem in aeternum,

    ib. Marc. 3, 29.—
    B.
    Meton., of indef. long time, forever, always:

    urbs in aeternum condita,

    Liv. 4, 4:

    leges in aeternum latae,

    id. 34, 6:

    (proverbia) durant in aeternum,

    Quint. 5, 11, 41:

    delatores non in praesens tantum, sed in aeternum repressisti,

    Plin. Pan. 35:

    (famulos) possidebitis in aeternum,

    Vulg. Lev. 25, 46:

    (servus) serviet tibi usque in aeternum,

    ib. Deut. 15, 17:

    ut sceleris memoria maneat in aeternum,

    Lact. 1, 11.—
    2. A.
    Lit., forever:

    sedet aeternumque sedebit Infelix Theseus,

    Verg. A. 6, 617:

    ut aeternum illum reciperes,

    Vulg. Phil. 15 (prob. here an adv.).—
    B.
    Meton., of indef. long time, forever, always:

    serviet aeternum,

    Hor. Ep. 1, 10, 41.—
    C.
    Of what is continually repeated, constantly, again and again (as in colloq. Engl., everlastingly, eternally):

    glaebaque versis Aeternum frangenda bidentibus,

    Verg. G. 2, 400:

    ingens janitor Aeternum latrans (of Cerberus),

    id. A. 6, 401.—
    3.
    aeternō, meton., of indef. long time, forever, perpetually:

    viret aeterno hunc fontem igneum contegens fraxinus,

    Plin. 2, 107, 111, § 240:

    BVSTA TVTA AETERNO MANEANT,

    Inscr. Orell. 4517.

    Lewis & Short latin dictionary > aeternus

  • 19 auctoritas

    auctōrĭtas (not autōr- nor authōr-), ātis, f. [auctor], acc. to the different signiff. of that word,
    I.
    In gen., a producing, production, invention, cause (very rare;

    syn.: auctoramentum, sententia, judicium, consilium, vis, pondus, favor, gratia): quod si exquiratur usque ab stirpe auctoritas (sc. rumoris),

    originator, inventor, Plaut. Trin. 1, 2, 180:

    ejus facti qui sint principes et inventores, qui denique auctoritatis ejus et inventionis comprobatores,

    Cic. Inv. 1, 28, 43:

    utrum poëtae Stoicos depravārint, an Stoici poëtis dederint auctoritatem, non facile dixerim,

    id. N. D. 3, 38, 91.—
    II.
    Esp.,
    A.
    A view, opinion, judgment:

    errat vehementer, si quis in orationibus nostris auctoritates nostras consignatas se habere arbitratur,

    Cic. Clu. 50, 139:

    reliquum est, ut de Q. Catuli auctoritate et sententiā dicendum esse videatur,

    id. Imp. Pomp. 20; 22:

    Mihi quidem ex animo eximi non potest, esse deos, id tamen ipsum, quod mihi persuasum est auctoritate majorum, cur ita sit, nihil tu me doces,

    id. N. D. 3, 3, 7:

    plus apud me antiquorum auctoritas valet,

    id. Lael. 4, 13.—
    B.
    Counsel, advice, persuasion, encouragement to something (esp. if made with energy and sustained by the authority and influence of the counsellor; cf.

    auctor, I. C.): auctoritatem defugere,

    Plaut. Poen. 1, 1, 19:

    Jubeo, cogo atque impero. Numquam defugiam auctoritatem,

    Ter. Eun. 2, 3, 99 Ruhnk.: attende jam, Torquate, quam ego defugiam auctoritatem consulatūs mei, how little pleased (ironically) I am that the occurrences of my consulship are ascribed to my exertions, my influence, Cic. Sull. 11, 33:

    cujus (Reguli) cum valuisset auctoritas, captivi retenti sunt,

    id. Off. 3, 27, 100:

    jure, legibus, auctoritate omnium, qui consulebantur, testamentum fecerat,

    id. Verr. 2, 1, 42:

    ejus (Sexti) mihi vivit auctoritas,

    id. Att. 10, 1, 1:

    his rebus adducti et auctoritate Orgetorigis permoti etc.,

    Caes. B. G. 1, 3: ut per auctoritatem earum civitatium suae preces nuper repudiatae faciliorem aditum ad senatum haberent, i. e. agentibus, intervenientibus, Liv. 38, 3 al.—Also consolatory exhortation, consolation, comfort:

    his autem litteris animum tuum...amicissimi hominis auctoritate confirmandum etiam atque etiam puto,

    Cic. Fam. 6, 6, 2.—
    C.
    Will, pleasure, decision, bidding, command, precept, decree:

    si ad verba rem deflectere velimus, consilium autem eorum, qui scripserunt, et rationem et auctoritatem relinquamus?

    Cic. Caecin. 18, 51:

    verba servire hominum consiliis et auctoritatibus,

    id. ib. 18, 52:

    legio auctoritatem Caesaris persecuta est,

    id. Phil. 3, 3:

    nisi legiones ad Caesaris auctoritatem se contulissent,

    under his command, guidance, id. Fam. 10, 28 fin. —Hence,
    2.
    Esp., in political lang., t. t.
    a.
    Senatūs auctoritas,
    (α).
    The will of the senate:

    agrum Picenum contra senatūs auctoritatem dividere,

    Cic. Sen. 4, 11.—More freq.,
    (β).
    A decree of the senate, = Senatūs consultum:

    Senatūs vetus auctoritas de Bacchanalibus,

    Cic. Leg. 2, 15, 37:

    sine senatūs auctoritate foedus facere,

    id. Off. 3, 30, 109:

    Senatūs auctoritas gravissima intercessit,

    id. Fam. 1, 2 fin.:

    responditque ita ex auctoritate senatūs consul,

    Liv. 7, 31:

    imperio non populi jussu, non ex auctoritate patrum dato,

    id. 26, 2:

    Neminem exulum nisi ex Senatūs auctoritate restituit,

    Suet. Claud. 12:

    citra senatūs populique auctoritatem,

    id. Caes. 28 al. —Hence the superscription to the decrees of the Senate:

    SENATVS. CONSVLTI. AVCTORITAS., abbrev., S. C. A.,

    Cic. Fam. 8, 8.—Sometimes between senatūs auctoritas and senatūs consultum this distinction is to be made, that the former designates a decision of the senate, invalidated by the protestation of the tribune of the people or by the people themselves;

    the latter, one that is passed without opposition,

    Cic. Fam. 8, 8; Liv. 4, 57.—
    b.
    Auctoritas populi, the popular will or decision:

    isti principes et sibi et ceteris populi universi auctoritati parendum esse fateantur,

    Cic. Imp. Pomp. 22; so,

    publica,

    Vell. 2, 62, 3; Dig. 1, 2, 2, § 4.—
    c.
    Auctoritas collegii (pontificum), Liv. 34, 44; cf. Cic. Leg. 2, 19 and 21.—
    D.
    Liberty, ability, power, authority to do according to one's pleasure:

    qui habet imperium a populo Romano auctoritatem legum dandarum ab senatu,

    Cic. Verr. 2, 2, 49:

    Verres tantum sibi auctoritatis in re publicā suscepit, ut, etc.,

    id. ib. 2, 5, 58: Invita in hoc loco versatur oratio;

    videtur enim auctoritatem adferre peccandi,

    id. N. D. 3, 35, 85:

    Senatūs faciem secum attulerat auctoritatemque populi Romani,

    id. Phil. 8, 8.—
    E.
    Might, power, authority, reputation, dignity, influence, weight (very freq.):

    ut vostra auctoritas Meae auctoritati fautrix adjutrixque sit, Ter. Hec. prol. alt. 40: aequitate causae et auctoritate suā aliquem commovere,

    Cic. Verr. 2, 1, 48:

    id maximā auctoritate philosophi adfirmant,

    id. Off. 3, 29, 105:

    Digna est memoriā Q. Catuli cum auctoritas tum verecundia,

    Vell. 2, 32:

    optimatium auctoritatem deminuere,

    Suet. Caes. 11; so,

    auctoritatem habere,

    Cic. Phil. 11, 10 fin.; id. Sen. 17, 60:

    adripere,

    id. ib. 18, 62; id. N. D. 3, 35, 85:

    facere,

    to procure, obtain, id. Imp. Pomp. 15: Grandis auctoritatis es et bene regis regnum Israël, * Vulg. 3 Reg. 21, 7:

    imminuere,

    Cic. de Or. 2, 37 fin.:

    levare,

    id. Ac. 2, 22, 69:

    fructus capere auctoritatis,

    id. Sen. 18, 62:

    Quae sunt voluptates corporis cum auctoritatis praemiis comparandae?

    id. ib. 18, 64 et saep. — Transf. to things, importance, significance, weight, power, worth, value, estimation:

    bos in pecuariā maximā debet esse auctoritate,

    Varr. R. R. 2, 5:

    sunt certa legum verba... quo plus auctoritatis habeant, paulo antiquiora,

    more weight, force, Cic. Leg. 2, 7, 18:

    totius hujusce rei quae sit vis, quae auctoritas, quod pondus, ignorant,

    id. Fl. 4:

    utilitatis species falsa ab honestatis auctoritate superata est,

    id. Off. 3, 30, 109: cum antea per aetatem nondum hujus auctoritatem loci attingere auderem, of this honorable place, i. e. the rostra, id. Imp. Pomp 1:

    bibliothecas omnium philosophorum mihi videtur XII. tabularum libellus auctoritatis pondere superare,

    id. de Or. 1, 44, 195; id. Fam. 1, 7; Dolab. ap. Cic. ib. 9, 9 fin.:

    auctoritas praecipua lupo (pisci),

    Plin. 9, 17, 28, § 61: Post eum (Maecenatum) interiit auctoritas sapori (pullorum [p. 200] asinorum), id. 8, 43, 68, § 170 Jan:

    unguentorum,

    id. 13, 1, 2, § 4:

    auctoritas dignitasque formae,

    Suet. Claud. 30.—Also of feigned, assumed authority:

    nec cognovi quemquam, qui majore auctoritate nihil diceret,

    that said nothing with a greater air of authority, Cic. Div. 2, 67, 139.—
    F.
    An example, pattern, model:

    omnium superiorum auctoritatem repudiare,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    memoriā digna juventuti rei publicae capessendae auctoritas disciplinaque,

    id. Sest. 6, 14:

    valuit auctoritas,

    id. Tusc. 2, 22, 53; so id. Verr. 2, 3, 93; 2, 5, 32:

    tu is es qui in disputando non tuum judicium sequare, sed auctoritati aliorum pareas,

    id. Leg. 1, 13, 36; id. Rosc. Am. 6, 16 al.—
    G.
    A warrant, security for establishing a fact, assertion, etc., credibility:

    cum ea (justitia) sine prudentiā satis habeat auctoritatis,

    Cic. Off. 2, 9, 34:

    desinant putare, auctoritatem esse in eo testimonio, cujus auctor inventus est nemo,

    id. Fl. 22, 53:

    Quid vero habet auctoritatis furor iste, quem divinum vocatis?

    id. Div. 2, 54, 110:

    tollitur omnis auctoritas somniorum,

    id. ib. 2, 59, 123:

    cum ad vanitatem accessit auctoritas,

    id. Lael. 25, 94.—
    2.
    Meton., the things which serve for the verification or establishment of a fact.
    a.
    A record, document:

    videt legationes, cum publicis auctoritatibus convenisse,

    Cic. Verr. 1, 3, 7:

    nihil putas valere in judiciis civitatum auctoritates ac litteras,

    id. ib. 2, 3, 62, § 146.—
    b.
    The name of a person who is security for something, authority:

    cum auctoritates principum conjurationis colligeret,

    Cic. Sull. 13, 37:

    sed tu auctoritates contemnis, ratione pugnas,

    id. N. D. 3, 4, 9.—Hence for the names of persons present at the drawing up of a decree of the senate:

    quod in auctoritatibus praescriptis exstat,

    Cic. de Or. 3, 2, 5: Senatūs consultum, quod tibi misi, factum est auctoritatesque perscriptae, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8.—
    H.
    Right of possession (cf. auctor, II. F. 1.):

    lex usum et auctoritatem fundi jubet esse biennium,

    Cic. Caecin. 19, 54:

    usūs auctoritas fundi biennium est,

    id. Top. 4, 23; so id. Caecin. 26, 74; id. Har. Resp. 7; Lex Atin. ap. Gell. 17, 6; cf. Hugo, Rechtsgesch. p. 217 sq.—So in the laws of the XII. Tables: ADVERSVS. HOSTEM. AETERNA. AVCTORITAS., against a stranger the right of possession is perpetual (i. e. a stranger cannot, by prescription, obtain the right of possession to the property of a Roman), ap. Cic. Off. 1, 12, 37.—
    J.
    In jurid. lang., a guaranty, security, Paul. Sent. 2, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > auctoritas

  • 20 authoritas

    auctōrĭtas (not autōr- nor authōr-), ātis, f. [auctor], acc. to the different signiff. of that word,
    I.
    In gen., a producing, production, invention, cause (very rare;

    syn.: auctoramentum, sententia, judicium, consilium, vis, pondus, favor, gratia): quod si exquiratur usque ab stirpe auctoritas (sc. rumoris),

    originator, inventor, Plaut. Trin. 1, 2, 180:

    ejus facti qui sint principes et inventores, qui denique auctoritatis ejus et inventionis comprobatores,

    Cic. Inv. 1, 28, 43:

    utrum poëtae Stoicos depravārint, an Stoici poëtis dederint auctoritatem, non facile dixerim,

    id. N. D. 3, 38, 91.—
    II.
    Esp.,
    A.
    A view, opinion, judgment:

    errat vehementer, si quis in orationibus nostris auctoritates nostras consignatas se habere arbitratur,

    Cic. Clu. 50, 139:

    reliquum est, ut de Q. Catuli auctoritate et sententiā dicendum esse videatur,

    id. Imp. Pomp. 20; 22:

    Mihi quidem ex animo eximi non potest, esse deos, id tamen ipsum, quod mihi persuasum est auctoritate majorum, cur ita sit, nihil tu me doces,

    id. N. D. 3, 3, 7:

    plus apud me antiquorum auctoritas valet,

    id. Lael. 4, 13.—
    B.
    Counsel, advice, persuasion, encouragement to something (esp. if made with energy and sustained by the authority and influence of the counsellor; cf.

    auctor, I. C.): auctoritatem defugere,

    Plaut. Poen. 1, 1, 19:

    Jubeo, cogo atque impero. Numquam defugiam auctoritatem,

    Ter. Eun. 2, 3, 99 Ruhnk.: attende jam, Torquate, quam ego defugiam auctoritatem consulatūs mei, how little pleased (ironically) I am that the occurrences of my consulship are ascribed to my exertions, my influence, Cic. Sull. 11, 33:

    cujus (Reguli) cum valuisset auctoritas, captivi retenti sunt,

    id. Off. 3, 27, 100:

    jure, legibus, auctoritate omnium, qui consulebantur, testamentum fecerat,

    id. Verr. 2, 1, 42:

    ejus (Sexti) mihi vivit auctoritas,

    id. Att. 10, 1, 1:

    his rebus adducti et auctoritate Orgetorigis permoti etc.,

    Caes. B. G. 1, 3: ut per auctoritatem earum civitatium suae preces nuper repudiatae faciliorem aditum ad senatum haberent, i. e. agentibus, intervenientibus, Liv. 38, 3 al.—Also consolatory exhortation, consolation, comfort:

    his autem litteris animum tuum...amicissimi hominis auctoritate confirmandum etiam atque etiam puto,

    Cic. Fam. 6, 6, 2.—
    C.
    Will, pleasure, decision, bidding, command, precept, decree:

    si ad verba rem deflectere velimus, consilium autem eorum, qui scripserunt, et rationem et auctoritatem relinquamus?

    Cic. Caecin. 18, 51:

    verba servire hominum consiliis et auctoritatibus,

    id. ib. 18, 52:

    legio auctoritatem Caesaris persecuta est,

    id. Phil. 3, 3:

    nisi legiones ad Caesaris auctoritatem se contulissent,

    under his command, guidance, id. Fam. 10, 28 fin. —Hence,
    2.
    Esp., in political lang., t. t.
    a.
    Senatūs auctoritas,
    (α).
    The will of the senate:

    agrum Picenum contra senatūs auctoritatem dividere,

    Cic. Sen. 4, 11.—More freq.,
    (β).
    A decree of the senate, = Senatūs consultum:

    Senatūs vetus auctoritas de Bacchanalibus,

    Cic. Leg. 2, 15, 37:

    sine senatūs auctoritate foedus facere,

    id. Off. 3, 30, 109:

    Senatūs auctoritas gravissima intercessit,

    id. Fam. 1, 2 fin.:

    responditque ita ex auctoritate senatūs consul,

    Liv. 7, 31:

    imperio non populi jussu, non ex auctoritate patrum dato,

    id. 26, 2:

    Neminem exulum nisi ex Senatūs auctoritate restituit,

    Suet. Claud. 12:

    citra senatūs populique auctoritatem,

    id. Caes. 28 al. —Hence the superscription to the decrees of the Senate:

    SENATVS. CONSVLTI. AVCTORITAS., abbrev., S. C. A.,

    Cic. Fam. 8, 8.—Sometimes between senatūs auctoritas and senatūs consultum this distinction is to be made, that the former designates a decision of the senate, invalidated by the protestation of the tribune of the people or by the people themselves;

    the latter, one that is passed without opposition,

    Cic. Fam. 8, 8; Liv. 4, 57.—
    b.
    Auctoritas populi, the popular will or decision:

    isti principes et sibi et ceteris populi universi auctoritati parendum esse fateantur,

    Cic. Imp. Pomp. 22; so,

    publica,

    Vell. 2, 62, 3; Dig. 1, 2, 2, § 4.—
    c.
    Auctoritas collegii (pontificum), Liv. 34, 44; cf. Cic. Leg. 2, 19 and 21.—
    D.
    Liberty, ability, power, authority to do according to one's pleasure:

    qui habet imperium a populo Romano auctoritatem legum dandarum ab senatu,

    Cic. Verr. 2, 2, 49:

    Verres tantum sibi auctoritatis in re publicā suscepit, ut, etc.,

    id. ib. 2, 5, 58: Invita in hoc loco versatur oratio;

    videtur enim auctoritatem adferre peccandi,

    id. N. D. 3, 35, 85:

    Senatūs faciem secum attulerat auctoritatemque populi Romani,

    id. Phil. 8, 8.—
    E.
    Might, power, authority, reputation, dignity, influence, weight (very freq.):

    ut vostra auctoritas Meae auctoritati fautrix adjutrixque sit, Ter. Hec. prol. alt. 40: aequitate causae et auctoritate suā aliquem commovere,

    Cic. Verr. 2, 1, 48:

    id maximā auctoritate philosophi adfirmant,

    id. Off. 3, 29, 105:

    Digna est memoriā Q. Catuli cum auctoritas tum verecundia,

    Vell. 2, 32:

    optimatium auctoritatem deminuere,

    Suet. Caes. 11; so,

    auctoritatem habere,

    Cic. Phil. 11, 10 fin.; id. Sen. 17, 60:

    adripere,

    id. ib. 18, 62; id. N. D. 3, 35, 85:

    facere,

    to procure, obtain, id. Imp. Pomp. 15: Grandis auctoritatis es et bene regis regnum Israël, * Vulg. 3 Reg. 21, 7:

    imminuere,

    Cic. de Or. 2, 37 fin.:

    levare,

    id. Ac. 2, 22, 69:

    fructus capere auctoritatis,

    id. Sen. 18, 62:

    Quae sunt voluptates corporis cum auctoritatis praemiis comparandae?

    id. ib. 18, 64 et saep. — Transf. to things, importance, significance, weight, power, worth, value, estimation:

    bos in pecuariā maximā debet esse auctoritate,

    Varr. R. R. 2, 5:

    sunt certa legum verba... quo plus auctoritatis habeant, paulo antiquiora,

    more weight, force, Cic. Leg. 2, 7, 18:

    totius hujusce rei quae sit vis, quae auctoritas, quod pondus, ignorant,

    id. Fl. 4:

    utilitatis species falsa ab honestatis auctoritate superata est,

    id. Off. 3, 30, 109: cum antea per aetatem nondum hujus auctoritatem loci attingere auderem, of this honorable place, i. e. the rostra, id. Imp. Pomp 1:

    bibliothecas omnium philosophorum mihi videtur XII. tabularum libellus auctoritatis pondere superare,

    id. de Or. 1, 44, 195; id. Fam. 1, 7; Dolab. ap. Cic. ib. 9, 9 fin.:

    auctoritas praecipua lupo (pisci),

    Plin. 9, 17, 28, § 61: Post eum (Maecenatum) interiit auctoritas sapori (pullorum [p. 200] asinorum), id. 8, 43, 68, § 170 Jan:

    unguentorum,

    id. 13, 1, 2, § 4:

    auctoritas dignitasque formae,

    Suet. Claud. 30.—Also of feigned, assumed authority:

    nec cognovi quemquam, qui majore auctoritate nihil diceret,

    that said nothing with a greater air of authority, Cic. Div. 2, 67, 139.—
    F.
    An example, pattern, model:

    omnium superiorum auctoritatem repudiare,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    memoriā digna juventuti rei publicae capessendae auctoritas disciplinaque,

    id. Sest. 6, 14:

    valuit auctoritas,

    id. Tusc. 2, 22, 53; so id. Verr. 2, 3, 93; 2, 5, 32:

    tu is es qui in disputando non tuum judicium sequare, sed auctoritati aliorum pareas,

    id. Leg. 1, 13, 36; id. Rosc. Am. 6, 16 al.—
    G.
    A warrant, security for establishing a fact, assertion, etc., credibility:

    cum ea (justitia) sine prudentiā satis habeat auctoritatis,

    Cic. Off. 2, 9, 34:

    desinant putare, auctoritatem esse in eo testimonio, cujus auctor inventus est nemo,

    id. Fl. 22, 53:

    Quid vero habet auctoritatis furor iste, quem divinum vocatis?

    id. Div. 2, 54, 110:

    tollitur omnis auctoritas somniorum,

    id. ib. 2, 59, 123:

    cum ad vanitatem accessit auctoritas,

    id. Lael. 25, 94.—
    2.
    Meton., the things which serve for the verification or establishment of a fact.
    a.
    A record, document:

    videt legationes, cum publicis auctoritatibus convenisse,

    Cic. Verr. 1, 3, 7:

    nihil putas valere in judiciis civitatum auctoritates ac litteras,

    id. ib. 2, 3, 62, § 146.—
    b.
    The name of a person who is security for something, authority:

    cum auctoritates principum conjurationis colligeret,

    Cic. Sull. 13, 37:

    sed tu auctoritates contemnis, ratione pugnas,

    id. N. D. 3, 4, 9.—Hence for the names of persons present at the drawing up of a decree of the senate:

    quod in auctoritatibus praescriptis exstat,

    Cic. de Or. 3, 2, 5: Senatūs consultum, quod tibi misi, factum est auctoritatesque perscriptae, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8.—
    H.
    Right of possession (cf. auctor, II. F. 1.):

    lex usum et auctoritatem fundi jubet esse biennium,

    Cic. Caecin. 19, 54:

    usūs auctoritas fundi biennium est,

    id. Top. 4, 23; so id. Caecin. 26, 74; id. Har. Resp. 7; Lex Atin. ap. Gell. 17, 6; cf. Hugo, Rechtsgesch. p. 217 sq.—So in the laws of the XII. Tables: ADVERSVS. HOSTEM. AETERNA. AVCTORITAS., against a stranger the right of possession is perpetual (i. e. a stranger cannot, by prescription, obtain the right of possession to the property of a Roman), ap. Cic. Off. 1, 12, 37.—
    J.
    In jurid. lang., a guaranty, security, Paul. Sent. 2, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > authoritas

См. также в других словарях:

  • memoria — (Del lat. memorĭa). 1. f. Facultad psíquica por medio de la cual se retiene y recuerda el pasado. 2. En la filosofía escolástica, una de las potencias del alma. 3. Recuerdo que se hace o aviso que se da de algo pasado. 4. Exposición de hechos,… …   Diccionario de la lengua española

  • memoria — sustantivo femenino 1. Uso/registro: coloquial. Pragmática: intensificador. Facultad de retener y recordar el pasado: María se queja de que está perdiendo la memoria. Ana aprueba todo por la memoria que tiene. memoria de elefante Memoria muy… …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • memoria — /me mɔrja/ s.f. [dal lat. memoria, der. di memor ŏris memore ]. 1. [capacità della mente di ricordare: avere buona m. ] ▶◀ ‖ mente. ● Espressioni: cancellare dalla memoria ▶◀ dimenticare, (lett.) obliare, rimuovere, scordare. ◀▶ richiamare alla… …   Enciclopedia Italiana

  • memoria — f. neurol. Facultad mental que permite recordar las impresiones, ideas y sensaciones, y reproducirlas consciente o inconscientemente. Medical Dictionary. 2011. memoria …   Diccionario médico

  • memoria —    memòria    (s.f.) Capacità dell oratore di ricordare il discorso, che viene co­struito dalle precedenti operazioni di inventio, dispositio ed elocutio; la memoria segue l elocutio nella serie delle operazioni retoriche, ed è seguita dalla… …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • memória — s. f. 1. Faculdade pela qual o espírito conserva ideias ou imagens, ou as readquire sem grande esforço. 2. Lembrança. 3. Monumento comemorativo. 4. Nome, fama (que sobrevive à pessoa ou ao fato). 5. Recordação, presente. 6. Dissertação literária… …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • Memória — Administration Pays  Portugal …   Wikipédia en Français

  • Memoria — ist ein Begriff aus der Rhetorik eine Bezeichnung für das Memorialwesen Gedächtniskirche für einen Märtyrer oder Heiligen ein Fachausdruck der Architekturgeschichte, s. Memoria (Architektur) ein Album der argentinischen Popband Erreway, siehe… …   Deutsch Wikipedia

  • Memoria — Me*mo ri*a, n. [L.] Memory. [1913 Webster] {Memoria technica}, technical memory; a contrivance for aiding the memory. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Memorĭa — (lat.), das Gedächtniß; M. localis, Orts , M. realis. Sach , M. verbalis, Wortgedächtniß …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Memorĭa — (lat.), das Gedächtnis; in memoriam, zur Erinnerung, Mahnung …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»