-
1 magistratus
magistrātus, ūs m. [ magister ]1) руководящий пост, должность начальника, государственная (гражданская) должность (in magistratu esse L; magistratum capere Nep, inire Sl, gerere C)2) сановник, начальник, представитель власти, чиновник (magistratūs majores et minores C; magistratūs creare L, deligere C)aliquo magistrātu Nep, Sen — под чьим-л. начальством3) (тж. pl. C) власти, управление, государственное учреждение Nep -
2 magistratus
magistratus magistratus, us m должность государственная -
3 magistratus
magistratus magistratus, us m начальник, чиновник -
4 magistratus
magistratus magistratus, uum m власти -
5 magistratus
1) должность, достоинство, сан начальника (1. 1 § 1 D. 2, 2);magistratum gerere (1. 9 D. 1, 6. 1. 13 § 5 D. 36, 1. 1. 2 pr. D. 50, 17);
2) сановник a) особ. начальство гор. Рима, b) судебная власть, magistr. vel is, qui in potestate aliqua sit (1. 13 § 1 D. 2, 1. 1. 5 § 1. 1. 6 D. 4, 6);inire (1. 11 D. 50, 12. 1. 3 § 3 D. 4, 8. 1. 12 D. 46, 7. 1. 32 D. 47, 20. 1. 57 D. 42, 1. 1. 1 pr. D. 1, 21).
Romae s. populi Rom. magistr. прот. Praesides prov. (1. 12 D. 1, 18. 1. 3 § 1 D. 4, 2. 1. 12 § 1 D. 5, 1. 1. 4 § 1 D. 11, 1. 1. 20 pr. D. 26, 5. 1. 15 pr. D. 42, 1. 1. 3 D. 49, 3. cf. 1. 131 § 1 D. 50, 16. 1. 7 § 2 D. 1, 16);
magistr., qui imperium habent (1. 2 D. 2, 4. Gai. I. 99. 1. 1 pr. D. 1, 21. 1. 4 D. 4, 8. 1. 18 pr. D. 4, 4. 1. 32 D. 47, 10. 1. 17 C. 3, 1);
municipales (1. 12 D. 2, 1. 1. 29 § 7 D. 9, 2. 1. 1 § 6. 1. 4 D. 11, 4. 1. 12 § 6 D. 11, 7. 1. 3. 19 § 1 D. 26, 5. 1. 2 § 23 D. 38, 17. 1. 35 § 1 D. 44, 7);
municipii (1. 38 D. 3, 5);
reipubl. (1. 6 D. 50, 8);
loci (1. 22 D. 22, 5. 1. 239 § 8 D. 50, 16);
magistr. обоз. тк. муниципальных сановников (1. 26 D. 3, 5. 1. 1 § 2 D. 11, 4. 1. 3 D. 26, 6. tit. D. 27, 8. 1. 17 § 1 D. 40, 9. 1. 17 § 2 D. 47, 10. 1. 11 § 1. 1. 13. 38 § 2 D. 50, 1. 1. 4 C. 11, 64).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > magistratus
-
6 magistratus
, atus m1) начальник, чиновник, государственная должность;2) должностное лицо, pl. власти -
7 imperium
1) приказ, поведение (1. 14 D. 42, 1. 1. 4 D. 50, 17). 2) власть, a) главное начальство, военачалие: imperium exercitumque deserere (1. 3 D. 48, 4);b) власть высшего начальника (magistratus), imp. merum, исполнительная власть с мечом и судом, с правом жизни и смерти над гражданами (cum jure gladii);
imp. mixtun, власть в связи с гражданской юрисдикцией (jurisdictio - officium jus dicentis) (1. 1 § 1. 1. 5 § 1 D. 1, 21. 1. 3 D. 2, 1. cf. 1. 4 eod. l. 2 D. 2, 4. 1. 6 § 2 D. 26, 1. 1. 26 pr. D. 50, 1. 1. 26 § 2 D. 4, 6. 1. 1 § 1 D. 48, 4. 1. 7. 10. pr. D. 48, 6);
imperio magistratus (Gai. I. 98. cp. IV.) (1. 4 D. 4, 8. 1. 58. D. 5, 1. 1. 14 pr. D. 40. 1. 1. 32 D. 47, 10. 1. 3 D. 1, 21. 1. 2 pr. D. 1, 7. 1. 16 D. 1, 16);
3) Римское государство, аmpliare imp. hominum adiectione (1. 7 § 3 D. 48, 20. 1. 30 D. 49, 15).majestas, vis imperii (1. 11 D. 1, 1. 1. 12 § 1 D. 5, 1); с) верховная власть римского народа, во время империи - власть императора (1. 1 pr. D. 1, 4. 1. 3 C. 6, 23); правление, господство: civitates, quas sub imp. popul. Rom. sunt (1. 26 D. 36, 1. 1. 1 § 2 D. 1, 6).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > imperium
-
8 annuus
a, um [ annus ]1) годовой, годичный (tempus C; magistratus Cs)2) ежегодныйdeponit flavas annua (adj. adv.) terra comas Tib — из года в год земля сбрасывает свой багряный убор -
9 capesso
sīvī (siī), sītum, ere [intens. к capio I ]1) жадно хватать, ловить (dentibus cibum C; arma L)capessenda est, vobis amicitia mea Ap — вам следует с готовностью принять мою дружбу2) горячо приниматься, отдаваться, посвящать себя (c. magistratūs T; rem publicam Sl, C etc.)c. bellum adversus aliquem L — предпринять войну против кого-л.c. pugnam manu T — вступить в рукопашный бойc. fugam L — пуститься в бегствоc. viam L — отправиться по дорогеc. egregium spectaculum oculis L — доставить себе превосходное зрелищеc. noctem tutam et vigĭlem T — провести ночь в спокойствии и бдительности3)а) спешить, спешно направляться (Melitam C; Italiam V)se domum c. Pl — быстро отправиться домойpericula c. L — пойти навстречу опасностямб) устремляться, стремиться -
10 divulgatus
1. dīvulgātus, a, umpart. pf. к divulgo2. adj.1) обыкновенный, простой ( magistratus divulgatissimus C) -
11 evoco
ē-voco, āvī, ātum, āre1) звать, вызывать, приглашать (aliquem foras Ter; ad colloquium L; aliquos ad pugnam Cs; e convivio J); призывать (aliquem ad honorem ; magistratūs ad se C)2) вызывать, возбуждать (risum, lacrimas Sen; sudorem CC; vomitiones PM; iram alicujus Sen)3) доводить (aliquem ad saevitiam Sen; vitis evocata ad fructūs PM)4) извлекать, вытягивать (sucum quasi per siphonem Col; перен. aliquem e tenebris in lucem C)5) культ. вызывать, заклинать (aliquem ab infĕris C; proăvos sepulchris O)6) воен. вызывать добровольцев, вербовать, приглашать, привлекать ( oppidanos ad bellum Cs)aliquem spe praedae e. Cs — завербовать кого-л. перспективами (военной) добычи. — см. тж. evocati -
12 imperium
ī n. [ impero ]1) приказание, (по)веление, предписание, распоряжение (accipere i. L)i. alicujus rei C — распоряжение о чём-л. (насчёт чего-л.)imperio alicujus Cs — по чьему-л. приказуexsĕqui i. Ter — исполнить приказrecusare i. C — отказать в повиновении2) власть, владычество ( consuetudinis PS)summum i. или summa imperii C — верховная властьi. in aliquem Pl — власть над кем-л.in imperio esse C — занимать высокий пост, обладать властьюesse sub imperio alicujus Ter — быть в чьей-л. властиredigere aliquem sub i. alicujus Cs — покорить кого-л. кому-л.i. sui PM — самообладание3) полнота власти, полномочия, должность (consulari imperio praeditus C)4) воен. высшее командование (dare alicui i. Enn etc.)imperia et magistratus Nep etc., тж. imperia et potestates C — высшие военные и гражданские власти (должности)5) период власти, срок полномочий ( haec gesta sunt suo imperio L)6) pl. начальники, власти ( provincia erat plena imperiorum Cs)7) государство, империя (i. Persarum QC) -
13 obsaepio
1) загораживать, загромождать ( agmina obsaepiunt iter L); преграждать ( alicui iter ad curules magistratūs L) -
14 ordino
ōrdino, āvī, ātum, āre [ ordo ]1) располагать в порядке, приводить в порядок (arbusta sulcis H; affluentes annos H); правильно распределять ( partes orationis C); выстраивать ( agmina H)2) устраивать, возбуждать ( litem Dig)3) рассматривать или рассказывать по порядку ( res publicas H)4) управлять ( statum liberarum civitatum PJ); руководить (o. studia alicujus Pt); назначать ( magistratūs Su); распределять ( praefecturas Just)5) составлять (testamentum Sen, Dig) -
15 quinquennalis
I quīnquennālis, īs m. [ quinquennis ]квинквеннал, должностное лицо, избиравшееся на пятилетие Ap, Spart, CThII quīnquennālis, e [ quinque + annus ]1) пятилетний (censura L; magistratus Ap)2) устраиваемые каждые пять лет (celebritas ludorum C; ludicrum T) -
16 vitium
I ī n.1) физический порок, недостаток, изъян ( corporis C)«vitium» appellant, quum partes corporis inter se dissĭdent... integrā valetudine C — «пороком» называют нарушение соответствия между частями тела... при ненарушенном здоровье2) дефект, порча, поломка, разрушение, трещина ( in parietibus aut in tecto C)3) отрицательное действие, вредное влияние ( tempestatis et sentinae Cs)4) неудовлетворительность, слабость ( memoriae Q)v. metallorum O — металлический шлакv. aĕris V — плохой воздухv. facere C и capere O — испортиться, разрушиться, развалитьсяin vitio esse C — быть дефектным, иметь недостаткиv. castrorum Cs — неблагоприятное (невыгодное) положение лагеря5) порок, недуг, болезнь (intestinorum CC; mentis Q)6) ошибка, погрешность, промах, заблуждение ( ineuntis adulescentiae C)quod aetas vitium posuit, aetas auferet PS — промахи, свойственные возрасту, с возрастом и проходят7) винаmeum est v. C — это моя винаvini vitio aliquid facere Pl — сделать что-л. в пьяном видеcorpus onustum hesternis vitiis H — организм, расстроенный вчерашними излишествами8) неблагоприятная примета (в ауспициях), ошибка в установлении примет (в ауспициях)magistratus vitio creatus L, C — магистрат, избранный неправильно (несмотря на противопоказание ауспиций)vitio navigare C — отправиться в плавание, не взирая на неблагоприятные предсказания9)б) pl. порочность C etc.10) насилие (над кем-л.) (v. virginis Enn)v. afferre (offerre, addere) Pl, Ter — совершить насилие ( pudicitiae alicujus Pl)II vītium gen. pl. к vitis -
17 actio
1) действие, деяние (1. 7 D. 48, 1). 2) производство дела, legis actio, а) торжественное, словесное производство дела перед магистратом при соблюдении известных обрядов, которые выполняются по преимуществу сторонами. Система законных исков была древнейшею формою судопроизводства, которая сохранялась более пяти столетий, т. е. до 520 г. осн. Рима, когда издан был lex Aebutia. Процесс по системе legis actionum отличался формальностью и строгостью (Gai. IV. 11. seq. 1. 2 § 6 D. 1, 2);3) иск, а) право иска, или судебное действие, которым лицо, обиженное в своем праве, заявляет судье это право и просит защиты его (1. 51 D. 45, 1); напр. actio nascitur, oritur, competit, extinguitur, amittitur, deficit (см.);b) право магистрата разбирать дело: magistratus, apud qutem legis act. est (1. 4 D. 1, 7. 1. 3 D. 1, 16).
b) право искать защиты суда, осуществление права судебным порядком, dare, denegare (1. 102 § 1. D. 50, 17);
experire actione (1. 43 § 1 eod);
dies actionis, срок для подачи иска (1. 1 § 2. 1. 3 pr. D. 2, 12). - В самом широком смысле actio обозн. всякий способ преследования права, даже посредством интердиктов (1. 37 pr. D. 44, 7);
actio quod vi aut clam (1. 43 D. 9, 2);
4) публичное обвинение (I. 1 D. 47, 20. 1. 15 § 3 D. 48, 16. 1. 5 C. 2, 9). 5) документ (1. 6 C. 10, 1).actio possessionis recuperandae (1. 1 C. 8, 5); в ближайшем смысле слова относится actio к обыкновенному судебному разбирательству посредством формул, которое состояло в том, что истец перед претором указывал то исковое право, которым он желал воспользоваться, а, по выслушании ответчика, претор или отказывал в иске, или признавал за стороною право на иск и предлагал тяжущимся избрать судью, выдавая формулу, которая для судьи служила инструкцией, а в руках претора выражала акт юридического творчества. Это судебное разбирательство противопоставляется судопроизводству по интердиктам и т. н. cognitio extraordinaria (1. 35 § 2. 1. 39 D. 3, 3. 1. 25 D. 44, 7. 1. 18 § 1 D. 46, 4); в тесном смысле слова actio = actio in personam прот. petitio = a. in rem (1. 28 D. 44, 7. 1. 178 § 2 D. 50, 16).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > actio
-
18 apud
(praep.) 1)означ. лицо, а) во владении (detentio) которого находится что-нибудь (1. 63 D. 50, 16. 1. 47 § 1 D. 2, 14. 1. 28 D. 16, 3. 1. 7 § 10. D. 26, 7. 1. 3 § 2. 1. 4 D. 43, 5);concipere, edere partum ap. aliquem (l. 4 § 15. 1. 10 § 2. 1. 33. pr. D. 41, 3);
b) под властью которого остается кто-нибудь (1. 1. pr. D. 43, 30); ар. hostes esse, decedere (l. 19 § 5. 1. 20. D. 3, 5. 1. 3 § 1. D. 50, 16), ap. se retinere hominem liberum (1. 3 § 4 D. 43, 30);
c) которому служит известное право, tutela remanet ap. aliquem (1. 1 § 3. D. 26, 4);
legisactio est ap. aliquem (см. actio s. 2);
d) в присутствии которого совершаются юридические действия, ар. judicem agere (l. 10 § 1. D. 4, 2. 1. 25 pr. D. 28, 2), experiri (1. 23. D. 16, 3), petere (1. 9 § 2. D. 39, 2), postulare (1. 1 § 2, 6. D. 3, 1), provocare (1. 43. D. 10, 2), impetrare (1. 6. D. 5, 2), res defenditur (1. 5 eod), examinatur (I. 32. pr. D. 22, 1), quaeritur (§ 1. J. 4, 6), probare (1. 10 § 3. D. 2, 13);
ap. Praetorem adoptare (§ 8 J. 1, 11), manumittere (1. 1. Dю 1, 14);
Praeses ap. se adoptare potest (1. 2 D. 1, 18);
ap. semetipsum in adoptionem dari, emancipari (1. 3. D. 1, 7);
magistratus, ap. quem legisactio est (1. 4. eod.);
ap. Praef. audiri (1. 1 § 5. D. 1, 12), ap. consilium causam probare (1. 9 § 1. D. 26, 8);
ap. officium cavere (1. 17. D. 2, 4);
e) означ. верителя, за должннка которого кто-нибудь поручается, ар. aliquem pro aliquo fidem suam obligare, fidejubere, intervenire, obligari, mandatorem existere (1. 27 § 2. D. 16, 1. 1. 15 § 1. 1. 16 pr. 1. 21 § 3. 1. 24. 71. pr. D. 46, 1);
f) для означ. сочинений юристов, на которые кто-нибудь ссылается, ар. veteres dicitur (1. 53. pr. D. 50, 16); ар. antiquos quaerebatur (1. 21. pr. C. 6, 2); ар. Plautium placuit (1. 28 § 3. D. 24, 1);
ap. Julianum quaeritur (1. 39 § 2. D. 3, 3);
ap. Julianum Marcellus notat (1. 9. D. 50, 16);
ap. Ursejum Cassius scribit (1. 10 § 5. D. 7, 4);
g) для означ. лиц, у которых что-нибудь делается, что-нибудь имеет место, jus quod ар. omnes peraeque custoditur (1. 9. D. 1, 1);
ap. Graecos (1. 6 § 1. eod.);
ap. populum Rom. (1. 2 § 35. D. 1, 2);
ap. veteres, vetustiores (1. 1. pr. D. 1, 11. 1. 1. D. 1, 15);
2) при, для означ. места, ар. aedem deponere (1. 5 § 2. D. 16, 3);educari apud aliquem (1. 3. C. 5, 25).
ap. sedes suas et domicilium suum esse (1. 28 § 5. D. 40, 5);
3) ap. acta (см.).ap. civitatem incolam esse (1. 2. pr. D. 49, 18).
-
19 coercere
1) ограничивать, сдерживать: aquam coerc. (1. 1 § 9 D. 43, 22);coerc. incrementa Nili (1. 10 D. 43, 11);
2) удерживать в границах, находиться в пределах, custodia coerceri (l. 3 § 2. D. 41, 1). 3) ограничивать, стеснять: legibus, SCtis coerceri (1. 1 pr. D. 3, 4.) 4) наказывать (1. 3 pr. § 1 D. 2, 2. 1. 17 D. 3, 2);arborem coerc., обстригать (1. 1 § 7 - 9 D. 43, 27).
magistratus qui coerc. aliquem possunt (1. 2 D. 2, 4);
noxae, quae publice coercere solent (1. 11 § 1 D. 21, 2);
delictum, fraudem coerc. (1. 41 D. 48, 19. 1. 12 § 2 D. 49, 16);
coerc. aliquem exsilio v. interdictione (I. 45 D. 47, 10), poena falsi (1. 20. 21 D. 48, 10);
coerc. pnblicam utilitatem (1. 1 § 4 D. 16, 3).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > coercere
-
20 cognitio
1) судебное разбирательство и решение спорных дел, causae cognitio a) частными судьями (judices) (l. 36 pr. 1. 73 § 1 D. 5, 1. 1. 17 D. 27, 10. 1. 135 § 2 D. 45, 1);b) или сановниками (magistratus). Высшие сановники обыкновенно сами не решали спорного дела, а лишь приготовляли и передавали его для дальнейшего рассмотрения и решения известному судебному ведомству или же частным судьям (jadices, arbitri, recuperatores), отсюда различалось судопроизводство обыкновенное (cognitio ordinaria) и экстраординарное (cog. extraordinaria): последнее имело место, когда спорное дело рассматривалось и решалось самым высшим сановником (1. 9 § 1 D. 1, 16. 1. 8. 9. D. 1, 18 1. 13. 16. pr. 1. 24 § 5. 1. 39 pr. D. 4, 4. 1. 1 § 2 D. 6, 1. 1. 39 pr. D. 21, 2. 1. 2 § 1 D. 38, 15. tit. D. 50, 13);
c) императором (1. 92 D. 28, 5. 1. 22 D. 49, 1);
2) следствие по уголовным делам (1. 17 § 2 D. 44, 4. 1. 3 pr. D. 47, 20. 1. 1 § 8 D. 48, 16. 1. 10 § 5 D. 48, 18);d) советником наз. assessor (1. 1 D. 1, 22).
3) следствие, освидетельствование (1. 6 pr. D. 1, 16).custodiarum cogn., допрос арестованным (1. 6 pr. D. 1, 16).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > cognitio
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Magistrātus — (lat.), bei den Römern ebensowohl das obrigkeitliche Amt wie die dasselbe bekleidende Person. Ursprünglich war die gesamte Regierungsgewalt im Besitz der Könige vereinigt, von denen die wenigen etwa nötigen Beamten eingesetzt wurden. Nach ihrer… … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Magistratus — Magistrātus (lat.), im alten Rom das obrigkeitliche Amt und der Beamte; jetzt Magistrāt, die Gesamtheit städtischer Verwaltungsbehörden, Stadtrat … Kleines Konversations-Lexikon
Magistratus — Magistratus, bei den Römern die höheren Staatsämter und Staatsbeamten, in curulische (s.d.) u. nichtcurulische eingetheilt; zu den letzten gehörten die nichtcurulischen Aedilen, die Quästoren und Tribunen. In Frankreich bezeichnet magistrature… … Herders Conversations-Lexikon
MAGISTRATUS — I. MAGISTRATUS apud Romanos, varii fuêre. Varro apud A. Gellium l. 13. c. 12. In Magistratu, inquit, habent alii vocationem, alii prensionem, alii neutrum. Vocationem, ut Consules, et ceteri, qui habent imperium: Prensionem, ut Tribuni Plebis et… … Hofmann J. Lexicon universale
magistratus — /mxjastreytas/ In the civil law, a magistrate. A judicial officer who had the power of hearing and determining causes, but whose office properly was to inquire into matters of law, as distinguished from fact … Black's law dictionary
magistratus — /mxjastreytas/ In the civil law, a magistrate. A judicial officer who had the power of hearing and determining causes, but whose office properly was to inquire into matters of law, as distinguished from fact … Black's law dictionary
magistratus — (Civil law.) A magistrate; a high Roman official … Ballentine's law dictionary
MAGISTERIUM et MAGISTRATUS — in Censore, et Equitum Magistro, apud Romanos, concurrerunt; namqueve et Censor Magister morum dicebatur. Unde Symmachus l. 4. Ep. 45. de Censura, Nolo mireris gravissimum ordinem Magisterium respuisse. Nempe illius, ut et Magistri Equitum,… … Hofmann J. Lexicon universale
CURULIS Magistratus — apud Romanos, dictus est, cui ius erat Sellae Curulis, ut Dictor, Consul, Censor, Praetor, Aedilis Curulis. His orti Nobiles dicebantur, ob imagines Maiorum, qui Magistratus Curules gesserant: quemadmodum ii Noti appellati sunt, quorum non… … Hofmann J. Lexicon universale
SACRO SANCTUS Magistratus — dictus est, quem vel vi vel verbis violare, capitale esset, et scelus inexpiabile; qulis Trbunatus Plebsi erat apuid Romanos, teste Donysô l. 6. Cum enim plebs, quae in montem Urbi vicinum, qui postmodum Sacer dictus est, secesserat, a Patribus… … Hofmann J. Lexicon universale
officia magistratus non debent esse vennalia — /afish(iy)a maejastreytas non debant esiy vaneyl(i)ya/ The offices of magistrates ought not to be sold … Black's law dictionary