Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

mărītus

  • 1 maritus

    marītus, a, um (mas), I) adi. ehelich, verehelicht, zur Ehe gehörig, Ehe-, 1) eig.: domus, Häuser der Verheirateten, Liv. u. Censor.: foedus, Ov.: Venus, eheliche Liebe, Ov.: caedes, Ermordung des eigenen Gatten, Ov.: lex, Hor.: torus, Ehebett, Ov.: fratre marita soror, vermählt, Ov. – scherzh., A. Pulchra edepol dos pecuniast. P. Quae quidem pol non maritast, ja, aber nur nicht mit einer Frau verbunden (nur nicht mit der Haube), Plaut. Epid. 180. (vgl. Porphyr. Hor. carm. saec. 20). – 2) übtr.: a) von Bäumen, an die die Weinstöcke angebunden, gleichs. mit ihnen vermählt werden, angebunden, Cato u. Colum.: ulmus, Catull. u. Quint. – b) befruchtend, fluctus, Avien.: imbres, Pervig. Ven. – II) subst.: 1) marītus, ī, m., a) der Ehemann, Gatte (Ggstz. caelebs), Cic. u.a. – maritus et uxor, Isid. orig. 5, 24, 26: mariti, (Eheleute, ICt. u. Apul. – novus maritus, der junge Ehemann, Neuvermählte, Plaut., Varro u.a.: ebenso recens m., Plin. ep. – b) = der Bräutigam, Freier, Tibull. u. Prop. – c) übtr., v. Tieren, maritus olens (sc. caprarum), Ziegenbock, Hor.: ebenso maritus gregum, Colum.: v. Hähnen, Cic. – 2) marīta, ae, f., die Ehefrau, Gattin, Hor. u.a. (oft in Inschr., zB.: Corp. inscr. Lat. 6, 21313). – / mareitus, Corp. inscr. Lat. 1, 1007.

    lateinisch-deutsches > maritus

  • 2 maritus

    marītus, a, um (mas), I) adi. ehelich, verehelicht, zur Ehe gehörig, Ehe-, 1) eig.: domus, Häuser der Verheirateten, Liv. u. Censor.: foedus, Ov.: Venus, eheliche Liebe, Ov.: caedes, Ermordung des eigenen Gatten, Ov.: lex, Hor.: torus, Ehebett, Ov.: fratre marita soror, vermählt, Ov. – scherzh., A. Pulchra edepol dos pecuniast. P. Quae quidem pol non maritast, ja, aber nur nicht mit einer Frau verbunden (nur nicht mit der Haube), Plaut. Epid. 180. (vgl. Porphyr. Hor. carm. saec. 20). – 2) übtr.: a) von Bäumen, an die die Weinstöcke angebunden, gleichs. mit ihnen vermählt werden, angebunden, Cato u. Colum.: ulmus, Catull. u. Quint. – b) befruchtend, fluctus, Avien.: imbres, Pervig. Ven. – II) subst.: 1) marītus, ī, m., a) der Ehemann, Gatte (Ggstz. caelebs), Cic. u.a. – maritus et uxor, Isid. orig. 5, 24, 26: mariti, (Eheleute, ICt. u. Apul. – novus maritus, der junge Ehemann, Neuvermählte, Plaut., Varro u.a.: ebenso recens m., Plin. ep. – b) = der Bräutigam, Freier, Tibull. u. Prop. – c) übtr., v. Tieren, maritus olens (sc. caprarum), Ziegenbock, Hor.: ebenso maritus gregum, Colum.: v. Hähnen, Cic. – 2) marīta, ae, f., die Ehefrau, Gattin, Hor. u.a. (oft in Inschr., zB.: Corp. inscr. Lat. 6, 21313). – mareitus, Corp. inscr. Lat. 1, 1007.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > maritus

  • 3 maritus

    maritus maritus, i m муж, супруг

    Латинско-русский словарь > maritus

  • 4 marītus

        marītus adj.    [mas], of marriage, matrimonial, conjugal, nuptial, marriage-: faces, O.: foedus, the conjugal tie, O.: Venus, wedded love, O.: lex, marriage-law, H.: per maritas domos, i. e. of married people, L.—As subst m., a married man, husband: novos Fiam, T.: quam optimae (mulieris): iuvenis, H.: patrius, V.: Phrygio servire marito, V.: Unico gaudens mulier marito, H.— A lover, suitor (poet.): aegram (Dido) nulli quondam flexere mariti, V.—Of animals, the male: olens, i. e. he-goat, H.: Quem pecori dixere maritum, V.
    * * *
    I
    marita, maritum ADJ
    nuptial; of marriage; married, wedded, united
    II
    husband, married man; lover; mate

    Latin-English dictionary > marītus

  • 5 maritus

    1.
    mărītus, a, um, adj. [mas], of or belonging to marriage, matrimonial, conjugal, nuptial, marriage-.
    I.
    Adj. (so mostly poet.; not in Cic.).
    A.
    Lit.:

    facibus cessit maritis,

    to the nuptial torches, to wedlock, Prop. 4 (5), 11, 33:

    faces,

    Ov. H. 11, 101:

    foedus,

    the conjugal tie, id. P. 3, 1, 73:

    tori,

    id. H. 2, 41:

    sacra,

    Prop. 3, 20, 26 (4, 20, 16); Ov. H. 12, 87:

    Venus,

    wedded love, id. ib. 16, 283; cf.:

    fides,

    conjugal fidelity, Prop. 4 (5), 3, 11: lex, respecting marriage, a marriage-law (de maritandis ordinibus, Suet. Aug. 34), Hor. C. S. 20.—In prose:

    vagabatur per maritas domos dies noctesque,

    i. e. the houses of married people, Liv. 27, 31, 5 Drak.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of plants, wedded, i. e. tied up (cf. marito, II. B.):

    arbores,

    Cato, R. R. 32, 2; Col. 11, 2, 32:

    ulmo conjuncta marito (sc. vitis),

    Cat. 62, 54; Quint. 8, 3, 8:

    olivetum,

    Col. 3, 11, 3.—
    2.
    Impregnating, fertilizing (in postclass. poetry):

    fluctus (Nili),

    Avien. Perieg. 339: imbres, Pervigil. Ven. 4, 11.—
    II.
    Subst.
    A.
    mărītus, i, m., a married man, husband (freq. and class.; cf.

    conjux, vir): ditis damnosos maritos sub basilica quaerito,

    Plaut. Curc. 4, 1, 10:

    ut maritus sis quam optimae (mulieris),

    Cic. Inv. 1, 31, 52:

    sororis,

    id. Rab. Perd. 3, 8; Liv. 1, 57, 10; Quint. 6, 2, 14; 3, 11, 4; Suet. Caes. 43; 52; 81; Tac. A. 1, 5; Plin. Ep. 1, 14, 1; 2, 20, 2; Sen. Ben. 2, 18, 1; Just. 1, 7, 19; Val Max. 8, 2, 14; Gell. 1, 17 et saep.: insidian [p. 1115] iem somno maritorum, Cic. Cat. 1, 10, 26:

    quae major calumnia est quam venire imberbum adulescentem, bene valentem ac maritum,

    id. Dom. 14, 37; Liv. 36, 17, 8;

    opp. coelebs: seu maritum sive coelibem scortarier,

    Plaut. Merc. 5, 14, 58; id. Cas. 2, 4, 11 sq.; Quint. 5, 10, 26; Sen. Ep. 94, 8; Gell. 2, 15:

    bonus optandusque maritus,

    Juv. 6, 211:

    malus ingratusque maritus,

    id. 7, 169:

    mariti testamentum,

    Quint. 9, 2, 73:

    patrius,

    Verg. A. 3, 297:

    Phrygio servire marito,

    id. ib. 4, 103:

    unico gaudens mulier marito,

    Hor. C. 3, 14, 5:

    novus,

    a newly-married man, a young husband, Plaut. Cas. 5, 1, 6:

    intra quartum et vicesimum annum maritus,

    Plin. Ep. 7, 24, 3:

    recens,

    id. ib. 8, 23, 8:

    ut juveni primum virgo deducta marito,

    Tib. 3, 4, 31:

    lex Bithynorum, si quid mulier contrahat, maritum auctorem esse jubet,

    Gai. Inst. 1, 193:

    si maritus pro muliere se obligaverit,

    Ulp. Fragm. 11, 3:

    maritus lugendus decem mensibus,

    Plaut. Sent. 1, 21, 13.—
    B.
    Transf.
    1.
    A lover, suitor ( poet.), Prop. 2, 21 (3, 14), 10:

    aegram (Dido) nulli quondam flexere mariti,

    Verg. A. 4, 35.—
    2.
    Of animals:

    ol ens maritus,

    i. e. a he-goat, Hor. C. 1, 17, 7:

    quem pecori dixere maritum,

    Verg. G. 3, 125; so,

    gregum,

    Col. 7, 6, 4;

    of cocks,

    id. 8, 5 fin.; Juv. 3, 91.—
    3.
    In plur.: mă-rīti, ōrum, m., married people, man and wife (post-class.), Dig. 24, 1, 52 fin.:

    novi mariti,

    newly-married people, a young couple, App. M. 8, p. 201, 36.—
    III.
    mărīta, ae, f., a married woman, wife ( poet. and postclass.):

    marita,

    Hor. Epod. 8, 13:

    castae maritae,

    Ov. F. 2, 139; id. H. 12, 175; Inscr. Orell. 2665; Inscr. Fabr. 299 al.; and freq. on epitaphs.
    2.
    mărītus, i, v. 1. maritus, II. A.

    Lewis & Short latin dictionary > maritus

  • 6 maritus

    [st1]1 [-] marītus, a, um: conjugal, nuptial; uni à la vigne. [st1]2 [-] marītus, i, m.: mari, époux, fiancé; le mâle (de l'animal).
    * * *
    [st1]1 [-] marītus, a, um: conjugal, nuptial; uni à la vigne. [st1]2 [-] marītus, i, m.: mari, époux, fiancé; le mâle (de l'animal).
    * * *
        Maritus, mariti, pen. prod. m. g. Un mari.
    \
        Maritus, de gallinaceo. Colum. Un coq.
    \
        Maritum esse. Cic. Estre marié.
    \
        Ignara puella mariti. Horat. Vierge.
    \
        Nouus maritus. Plaut. Un nouveau marié.
    \
        Maritae. Ouid. Mariees.
    \
        Maritae etiamnum arbores dicuntur. Plin. Arbres ausquelles on lie les vignes, et les fait on monter.
    \
        Maritae domus. Liu. Les maisons des gents mariez.
    \
        Fides marita. Propert. Loyaulté de mariage.
    \
        Foedus maritum. Ouid. Alliance de mariage.
    \
        Marita pecunia. Plaut. Qu'on donne en mariage.

    Dictionarium latinogallicum > maritus

  • 7 maritus

    I marītus, a, um
    супружеский, брачный ( torus O); касающийся брака ( lex H)
    maritae domi или domūs L, Cens — жилища женатых людей, семейные дома
    II marītus, ī m.
    1) муж, супруг Pl, C, V etc.
    2) искатель руки, жених Prp, Tib, V
    3) pl. супруги Ap, Dig
    olens m. Hкозёл

    Латинско-русский словарь > maritus

  • 8 maritus

    супруг, mariti affectio - uxoris animus (1. 5 § 1 D. 48, 20);

    iure mariti postulare ream adulterii (1. 2 § 1. 1. 11 § 7. 1. 13 § 4. 1. 14 § 3. 1. 40 pr. D. 48, 5. 1. 1. 6 C. 9, 9);

    mariti = vir et uxor (1. 32 § 1 D. 24, 1);

    maritalis, брачный, супружеский, marit. affectio, honor (1. 32 § 13 D. 24, 1. 1. 31 pr. D. 39, 5. 1. 3 D. 29, 6. 1. 3 C. 6, 34);

    marit. dolor (1. 15 C. 9, 9. 1. 6 § 2 C. 5, 9. 1. 11 C. 6, 59).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > maritus

  • 9 maritus

    husband.

    Latin-English dictionary of medieval > maritus

  • 10 maritus

    ,i m
    муж, супруг

    Latin-Russian dictionary > maritus

  • 11 maritus

    , i m
      муж, супруг

    Dictionary Latin-Russian new > maritus

  • 12 bi-marītus

        bi-marītus ī, m    the husband of two wives, a bigamist (once).

    Latin-English dictionary > bi-marītus

  • 13 mariti

    1.
    mărītus, a, um, adj. [mas], of or belonging to marriage, matrimonial, conjugal, nuptial, marriage-.
    I.
    Adj. (so mostly poet.; not in Cic.).
    A.
    Lit.:

    facibus cessit maritis,

    to the nuptial torches, to wedlock, Prop. 4 (5), 11, 33:

    faces,

    Ov. H. 11, 101:

    foedus,

    the conjugal tie, id. P. 3, 1, 73:

    tori,

    id. H. 2, 41:

    sacra,

    Prop. 3, 20, 26 (4, 20, 16); Ov. H. 12, 87:

    Venus,

    wedded love, id. ib. 16, 283; cf.:

    fides,

    conjugal fidelity, Prop. 4 (5), 3, 11: lex, respecting marriage, a marriage-law (de maritandis ordinibus, Suet. Aug. 34), Hor. C. S. 20.—In prose:

    vagabatur per maritas domos dies noctesque,

    i. e. the houses of married people, Liv. 27, 31, 5 Drak.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of plants, wedded, i. e. tied up (cf. marito, II. B.):

    arbores,

    Cato, R. R. 32, 2; Col. 11, 2, 32:

    ulmo conjuncta marito (sc. vitis),

    Cat. 62, 54; Quint. 8, 3, 8:

    olivetum,

    Col. 3, 11, 3.—
    2.
    Impregnating, fertilizing (in postclass. poetry):

    fluctus (Nili),

    Avien. Perieg. 339: imbres, Pervigil. Ven. 4, 11.—
    II.
    Subst.
    A.
    mărītus, i, m., a married man, husband (freq. and class.; cf.

    conjux, vir): ditis damnosos maritos sub basilica quaerito,

    Plaut. Curc. 4, 1, 10:

    ut maritus sis quam optimae (mulieris),

    Cic. Inv. 1, 31, 52:

    sororis,

    id. Rab. Perd. 3, 8; Liv. 1, 57, 10; Quint. 6, 2, 14; 3, 11, 4; Suet. Caes. 43; 52; 81; Tac. A. 1, 5; Plin. Ep. 1, 14, 1; 2, 20, 2; Sen. Ben. 2, 18, 1; Just. 1, 7, 19; Val Max. 8, 2, 14; Gell. 1, 17 et saep.: insidian [p. 1115] iem somno maritorum, Cic. Cat. 1, 10, 26:

    quae major calumnia est quam venire imberbum adulescentem, bene valentem ac maritum,

    id. Dom. 14, 37; Liv. 36, 17, 8;

    opp. coelebs: seu maritum sive coelibem scortarier,

    Plaut. Merc. 5, 14, 58; id. Cas. 2, 4, 11 sq.; Quint. 5, 10, 26; Sen. Ep. 94, 8; Gell. 2, 15:

    bonus optandusque maritus,

    Juv. 6, 211:

    malus ingratusque maritus,

    id. 7, 169:

    mariti testamentum,

    Quint. 9, 2, 73:

    patrius,

    Verg. A. 3, 297:

    Phrygio servire marito,

    id. ib. 4, 103:

    unico gaudens mulier marito,

    Hor. C. 3, 14, 5:

    novus,

    a newly-married man, a young husband, Plaut. Cas. 5, 1, 6:

    intra quartum et vicesimum annum maritus,

    Plin. Ep. 7, 24, 3:

    recens,

    id. ib. 8, 23, 8:

    ut juveni primum virgo deducta marito,

    Tib. 3, 4, 31:

    lex Bithynorum, si quid mulier contrahat, maritum auctorem esse jubet,

    Gai. Inst. 1, 193:

    si maritus pro muliere se obligaverit,

    Ulp. Fragm. 11, 3:

    maritus lugendus decem mensibus,

    Plaut. Sent. 1, 21, 13.—
    B.
    Transf.
    1.
    A lover, suitor ( poet.), Prop. 2, 21 (3, 14), 10:

    aegram (Dido) nulli quondam flexere mariti,

    Verg. A. 4, 35.—
    2.
    Of animals:

    ol ens maritus,

    i. e. a he-goat, Hor. C. 1, 17, 7:

    quem pecori dixere maritum,

    Verg. G. 3, 125; so,

    gregum,

    Col. 7, 6, 4;

    of cocks,

    id. 8, 5 fin.; Juv. 3, 91.—
    3.
    In plur.: mă-rīti, ōrum, m., married people, man and wife (post-class.), Dig. 24, 1, 52 fin.:

    novi mariti,

    newly-married people, a young couple, App. M. 8, p. 201, 36.—
    III.
    mărīta, ae, f., a married woman, wife ( poet. and postclass.):

    marita,

    Hor. Epod. 8, 13:

    castae maritae,

    Ov. F. 2, 139; id. H. 12, 175; Inscr. Orell. 2665; Inscr. Fabr. 299 al.; and freq. on epitaphs.
    2.
    mărītus, i, v. 1. maritus, II. A.

    Lewis & Short latin dictionary > mariti

  • 14 novus

    novus, a, um (νέος), (Compar. novior, novius, Varro LL. 6, 59. Gell. 6 [7], 17, 8, Superl. novissimus, Varro LL., Cic. u.a.), neu, jung (Ggstz. vetus, priscus), I) eig., v. der Entstehung, A) im allg.: aedes, Plaut.: navis, Liv.: murus (Ggstz. dirutus murus), Liv.: monumenta (Ggstz. refecta), Suet.: ver, Verg. u. Ov.: aestas, Sall. fr. u. Verg.: aetas, die frische Jugend (Ggstz. senior aetas), Ov.: senatus, Liv.: consules, Liv.: maritus, Neuvermählter, Bräutigam, nova nupta, Neuvermählte, Braut, verb. novus maritus et nova nupta, novus maritus cum nova nupta, nova nupta et novus maritus, Bräutigam u. Braut, Braut u. Bräutigam, Plaut., Varro u.a.: nova nuptula, das Bräutchen, Varro fr.: nova vitia (Ggstz. vitia antiquitus tradita), Sen.: novi rhetores (Ggstz. veteres oratores), Tac. dial.: novus homo, ein Ankömmling, Sen. rhet.: milites novi (Ggstz. veteres), Sall. u. Liv.: nova res, Neuigkeit, Cic.: res novae, Neuigkeiten, Cic.; bes. Neuerungen im Staate, Umsturz (des Bestehenden), Revolution, novis rebus studere, Caes.: Rubellium ad novas res extollere, zum Gründer eines neuen Reiches erheben, Tac.: novae leges, Umwälzung der Gesetzgebung, Liv.: frumentum, gleich nach der Ernte, Cic.: lac, junge, frische Milch, Verg.: frons, ein grüner Zweig, Hor. u. Ov. – auch verb. novus et recens, jung u. neu (wo novus das, was unlängst geschehen, recens das, was erst aufgekommen ist, bezeichnet), Ov., Plin. u.a.: exempla nova et recentia (im frischen Andenken stehende), Ggstz. remota et oblitterata, Tac.: res recens nova, das Neue, das ihm kürzlich zugefallen, Cic. ep. 11, 21, 2. – ut ad aestatem rursus novus de integro his instituendis exsudetur labor, Liv. 5, 5, 6. – subst., novum, ī, n., etwas Neues, eine Neuigkeit, num quidnam novi? Cic.: vetera novis antehabere, Tac.: nova peregrinaque omnia priscis ac patriis praeferre, Liv.: afferre aliquid novi, Komik.: iam iam diu nihil novi ad nos afferebatur, Cic., u. eine neue Erscheinung, id novum contuens, Nep.: Plur. nova, Neues (Ggstz. prisca), Liv.; u. neue Einrichtungen, multa in re militari nova afferre (einführen), Nep. – B) insbes.: a) novus homo od. homo novus, ein Neuemporgekommener (Neugeadelter), d.i. aus einer Familie, in der vor ihm noch keiner die hohen Ehrenstellen (die kurulische Ädilität, Prätur u. das Konsulat) verwaltet hat (s. Beier Cic. de off. 1, 138), Cic. Muren. 16. Cic. ep. 5, 18, 1. Liv. 4, 54, 6; 22, 34, 7. Vell. 1, 13, 2; 2, 128, 1. Auct. b. Afr. 57, 4: so auch subst. novus nemo, Sall. Iug. 63, 7: u. Plur., erant complures novi, Sall. Iug. 8, 1: plebs novos (Leute ohne Ahnen) extollebat, Sall. Iug. 65, 5. – b) novae tabulae, neue Rechnungs-, Schuldbücher, durch die bei den Alten Schuldposten getilgt wurden, was bes. bei Überschuldung der Bürger u. nach Unruhen vorkam, Cic. u.a.: dah. übtr., novae tabulae beneficiorum, gleichs. das Ausstreichen der W. aus der Schuldenliste, das Vergessen der W., Sen. de ben. 1, 4, 6. – c) Novae tabernae u. subst. bl. Novae, ārum, f., die Wechslerläden auf der Nordseite des röm. Forums (weil sie i. J. 211 v. Chr. nach einem Brande neu aufgebaut waren), im Ggstz. zu den Veteres auf der Südseite (die vom Brande verschont geblieben waren), Liv. 26, 27, 2: sub Novis, Cic. de or. 2, 266. – d) Nova via, die Neue Straße, führte im Bogen an dem Nordwestabhange des Palatinus hin, von der Höhe (summa Nova via), wo Romulus dem Jupiter Stator einen Tempel gelobt, zur Tiefe des Forums sich senkend, Liv. 1, 41, 4. Vgl. Varro LL. 6, 59. Fest. 174 (a), 13. – II) übtr.: 1) von der Bekanntschaft mit etw., neu, unerfahren, unbekannt, equus, Cic.: ferre novae nares taurorum terga recusant, eine an diesen Geruch nicht gewöhnte Nase, Ov.: rudis ad partus et nova miles eram, Anfängerin, unerfahren, Ov.: m. Dat., novus delictis hostium, ganz unbekannt mit den Vergehen der Feinde, Tac.: dolori, Sil.: m. folg. Infin., nova ferre iugum cervix, nicht gewohnt zu tragen, Sil. 16, 331. – 2) von der Art u. Beschaffenheit, neu, sonderbar, außerordentlich, ungewöhnlich, ungewohnt, unerhört usw., navis (Schiff Argo), Ov.: consilium, Entschluß, Nep.: flagitium, Ter.: genus dicendi, Cic.: ars, Nep.: nova erumpit acies inaudita ante id tempus invisitata que, Liv. 4, 33, 1. – novum est m. folg. ut, Cic. Verr. 5, 13: m. 2. Supin., novum auditu, Val. Max. 5, 2, 2: novum dictu, Pacat. pan. 21 extr. – 3) vom Äußeren, im Ggstz. zum inneren Wesen = alter, alius, ein neuer, anderer, zweiter, novus Hannibal, Cic.: novus Camillus, Liv.: novus Liber pater, Vell.: novus Decius, ein zweiter D. (= ein Ehrenmann voll opferfreudiger Vaterlandsliebe), Hor. Vgl. Ruhnken Vell. 2, 18 u. 82. – 4) von der Reihenfolge u. dem Grade, nur Superl. novissimus, a, um, a) der äußerste, letzte, histrio, Cic.: acies, Hintertreffen, Liv.: agmen, Nachtrab, Caes.: tempus, Nep.: cauda, der äußerste Teil, das Ende des Schw., Ov.: so auch crura, Ov.: luna, Plin.: mare, Tac.: subst., novissimi, die Nachhut, Caes. u. Auct. b. Alex. – b) der äußerste, größte, ärgste, casus, Tac.: exempla, Strafen, Tac. – neutr. pl. subst., a (nach) summa spe novissima exspectabat, Tac. ann. 6, 50.

    lateinisch-deutsches > novus

  • 15 novus

    novus, a, um (νέος), (Compar. novior, novius, Varro LL. 6, 59. Gell. 6 [7], 17, 8, Superl. novissimus, Varro LL., Cic. u.a.), neu, jung (Ggstz. vetus, priscus), I) eig., v. der Entstehung, A) im allg.: aedes, Plaut.: navis, Liv.: murus (Ggstz. dirutus murus), Liv.: monumenta (Ggstz. refecta), Suet.: ver, Verg. u. Ov.: aestas, Sall. fr. u. Verg.: aetas, die frische Jugend (Ggstz. senior aetas), Ov.: senatus, Liv.: consules, Liv.: maritus, Neuvermählter, Bräutigam, nova nupta, Neuvermählte, Braut, verb. novus maritus et nova nupta, novus maritus cum nova nupta, nova nupta et novus maritus, Bräutigam u. Braut, Braut u. Bräutigam, Plaut., Varro u.a.: nova nuptula, das Bräutchen, Varro fr.: nova vitia (Ggstz. vitia antiquitus tradita), Sen.: novi rhetores (Ggstz. veteres oratores), Tac. dial.: novus homo, ein Ankömmling, Sen. rhet.: milites novi (Ggstz. veteres), Sall. u. Liv.: nova res, Neuigkeit, Cic.: res novae, Neuigkeiten, Cic.; bes. Neuerungen im Staate, Umsturz (des Bestehenden), Revolution, novis rebus studere, Caes.: Rubellium ad novas res extollere, zum Gründer eines neuen Reiches erheben, Tac.: novae leges, Umwälzung der Gesetzgebung, Liv.: frumentum, gleich nach der Ernte, Cic.: lac, junge, frische Milch, Verg.: frons, ein grüner Zweig, Hor. u. Ov. – auch verb. novus et recens, jung u. neu (wo novus das,
    ————
    was unlängst geschehen, recens das, was erst aufgekommen ist, bezeichnet), Ov., Plin. u.a.: exempla nova et recentia (im frischen Andenken stehende), Ggstz. remota et oblitterata, Tac.: res recens nova, das Neue, das ihm kürzlich zugefallen, Cic. ep. 11, 21, 2. – ut ad aestatem rursus novus de integro his instituendis exsudetur labor, Liv. 5, 5, 6. – subst., novum, ī, n., etwas Neues, eine Neuigkeit, num quidnam novi? Cic.: vetera novis antehabere, Tac.: nova peregrinaque omnia priscis ac patriis praeferre, Liv.: afferre aliquid novi, Komik.: iam iam diu nihil novi ad nos afferebatur, Cic., u. eine neue Erscheinung, id novum contuens, Nep.: Plur. nova, Neues (Ggstz. prisca), Liv.; u. neue Einrichtungen, multa in re militari nova afferre (einführen), Nep. – B) insbes.: a) novus homo od. homo novus, ein Neuemporgekommener (Neugeadelter), d.i. aus einer Familie, in der vor ihm noch keiner die hohen Ehrenstellen (die kurulische Ädilität, Prätur u. das Konsulat) verwaltet hat (s. Beier Cic. de off. 1, 138), Cic. Muren. 16. Cic. ep. 5, 18, 1. Liv. 4, 54, 6; 22, 34, 7. Vell. 1, 13, 2; 2, 128, 1. Auct. b. Afr. 57, 4: so auch subst. novus nemo, Sall. Iug. 63, 7: u. Plur., erant complures novi, Sall. Iug. 8, 1: plebs novos (Leute ohne Ahnen) extollebat, Sall. Iug. 65, 5. – b) novae tabulae, neue Rechnungs-, Schuldbücher, durch die bei den Alten Schuldposten getilgt wurden, was bes. bei
    ————
    Überschuldung der Bürger u. nach Unruhen vorkam, Cic. u.a.: dah. übtr., novae tabulae beneficiorum, gleichs. das Ausstreichen der W. aus der Schuldenliste, das Vergessen der W., Sen. de ben. 1, 4, 6. – c) Novae tabernae u. subst. bl. Novae, ārum, f., die Wechslerläden auf der Nordseite des röm. Forums (weil sie i. J. 211 v. Chr. nach einem Brande neu aufgebaut waren), im Ggstz. zu den Veteres auf der Südseite (die vom Brande verschont geblieben waren), Liv. 26, 27, 2: sub Novis, Cic. de or. 2, 266. – d) Nova via, die Neue Straße, führte im Bogen an dem Nordwestabhange des Palatinus hin, von der Höhe (summa Nova via), wo Romulus dem Jupiter Stator einen Tempel gelobt, zur Tiefe des Forums sich senkend, Liv. 1, 41, 4. Vgl. Varro LL. 6, 59. Fest. 174 (a), 13. – II) übtr.: 1) von der Bekanntschaft mit etw., neu, unerfahren, unbekannt, equus, Cic.: ferre novae nares taurorum terga recusant, eine an diesen Geruch nicht gewöhnte Nase, Ov.: rudis ad partus et nova miles eram, Anfängerin, unerfahren, Ov.: m. Dat., novus delictis hostium, ganz unbekannt mit den Vergehen der Feinde, Tac.: dolori, Sil.: m. folg. Infin., nova ferre iugum cervix, nicht gewohnt zu tragen, Sil. 16, 331. – 2) von der Art u. Beschaffenheit, neu, sonderbar, außerordentlich, ungewöhnlich, ungewohnt, unerhört usw., navis (Schiff Argo), Ov.: consilium, Entschluß, Nep.: flagi-
    ————
    tium, Ter.: genus dicendi, Cic.: ars, Nep.: nova erumpit acies inaudita ante id tempus invisitata que, Liv. 4, 33, 1. – novum est m. folg. ut, Cic. Verr. 5, 13: m. 2. Supin., novum auditu, Val. Max. 5, 2, 2: novum dictu, Pacat. pan. 21 extr. – 3) vom Äußeren, im Ggstz. zum inneren Wesen = alter, alius, ein neuer, anderer, zweiter, novus Hannibal, Cic.: novus Camillus, Liv.: novus Liber pater, Vell.: novus Decius, ein zweiter D. (= ein Ehrenmann voll opferfreudiger Vaterlandsliebe), Hor. Vgl. Ruhnken Vell. 2, 18 u. 82. – 4) von der Reihenfolge u. dem Grade, nur Superl. novissimus, a, um, a) der äußerste, letzte, histrio, Cic.: acies, Hintertreffen, Liv.: agmen, Nachtrab, Caes.: tempus, Nep.: cauda, der äußerste Teil, das Ende des Schw., Ov.: so auch crura, Ov.: luna, Plin.: mare, Tac.: subst., novissimi, die Nachhut, Caes. u. Auct. b. Alex. – b) der äußerste, größte, ärgste, casus, Tac.: exempla, Strafen, Tac. – neutr. pl. subst., a (nach) summa spe novissima exspectabat, Tac. ann. 6, 50.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > novus

  • 16 fortis

    fortis, forte (arch. forctis, Tab.) [st1]1 [-] fort, robuste, solide, vigoureux, bien portant.    - fortes tauri, Virg.: robustes taureaux.    - fortis equus, Enn. ap. Cic. de Sen. 5, 14: coursier plein de vigueur.    - res facta ex fortissimis lignis, Caes. BC. 2, 2, 4: objet construit en bois très solide.    - fortiores stomachi, Plin. 32, 7, 26, § 80: estomacs plus solides.    - fortes humeri, Val. Fl. 1, 434: épaules vigoureuses.    - fortis aetas, Ov.: l'âge de la force.    - fortis cursu, Ov.: infatigable à la course.    - fortior accessione virium, Just.: renforcé par l'adjonction de soldats.    - fortiora ad hiemes frumenta, Plin. 18, 7, 10, § 60: blés qui résistent mieux à l'hiver.    - contingat te filiamque tuam fortes invenire, Plin. Ep. 4, 1: puissé-je te trouver, ainsi que ta fille, en bonne santé! [st1]2 [-] fort, grand; au fig. considérable, important.    - fortia armenta, Ov.: le gros bétail.    - fortis familia, Plaut. Trin. 5.2.9: famille puissante, grande famille, famille distinguée.    - illis fortior taciturnitatis cura, Just.: ils sont plus soucieux du silence. [st1]3 [-] fort, véhément, violent; puissant, actif, efficace.    - forti jam sole, Sen.-tr.: le soleil étant dans sa force.    - genus dicendi forte, Cic. Cat. 3, 9, 32: style véhément.    - fortissima cupiditas, Cic. Phil. 12.3.7: désir énergique.    - fortes venti, Ov.: vents violents.    - fortes herbae, Ov.: plantes efficaces. [st1]4 [-] fortifiant, substantiel.    - fortiora legumina, Plin. 18, 7, 10, § 60: légumes plus nourrissants. [st1]5 [-] au fig. ferme, inébranlable, brave, courageux; audacieux.    - omnium fortissimi sunt Belgae, Caes. BG. 1, 1, 3: les plus courageux, ce sont les Belges.    - viri fortes, Cic.: les hommes courageux.    - fortissimi cives, Cic.: les citoyens les plus fermes.    - si minus fortis, attamen strenuus, Cic.: sinon brave, du moins alerte.    - fortis et constantis est, non perturbari... Cic. Off. 1, 23, 80: c'est le fait d'un homme fort et ferme de n'être pas troublé...    - senectus quam adolescentia fortior, Cic. de Sen. 22, 72: la vieillesse plus énergique que la jeunesse.    - nondum erant fortes ad sanguinem civilem, Liv. 7, 40, 2: ils n'avaient pas encore la force de répandre le sang des citoyens.    - fortia facta, Virg. (fortia acta, Ov.): traits de courage, exploits, hauts faits.    - orator fortis ad respondendum, Cic.: orateur prompt à la riposte.    - fortis tractare serpentes, Hor. C. 1, 37, 26: osant toucher les serpents.    - fortes fortuna adjuvat, Ter. Phorm. 1, 4, 26: la fortune aide les audacieux. [st1]6 [-] vertueux, honnête, accompli.    - fortis adolescens, Ter.: jeune homme irréprochable.    - fortis maritus, Hor.: un mari parfait.    - vim turpissimus tentaret inferre fortiori, Quint.: le scélérat essaierait de faire violence à l'honnête homme.
    * * *
    fortis, forte (arch. forctis, Tab.) [st1]1 [-] fort, robuste, solide, vigoureux, bien portant.    - fortes tauri, Virg.: robustes taureaux.    - fortis equus, Enn. ap. Cic. de Sen. 5, 14: coursier plein de vigueur.    - res facta ex fortissimis lignis, Caes. BC. 2, 2, 4: objet construit en bois très solide.    - fortiores stomachi, Plin. 32, 7, 26, § 80: estomacs plus solides.    - fortes humeri, Val. Fl. 1, 434: épaules vigoureuses.    - fortis aetas, Ov.: l'âge de la force.    - fortis cursu, Ov.: infatigable à la course.    - fortior accessione virium, Just.: renforcé par l'adjonction de soldats.    - fortiora ad hiemes frumenta, Plin. 18, 7, 10, § 60: blés qui résistent mieux à l'hiver.    - contingat te filiamque tuam fortes invenire, Plin. Ep. 4, 1: puissé-je te trouver, ainsi que ta fille, en bonne santé! [st1]2 [-] fort, grand; au fig. considérable, important.    - fortia armenta, Ov.: le gros bétail.    - fortis familia, Plaut. Trin. 5.2.9: famille puissante, grande famille, famille distinguée.    - illis fortior taciturnitatis cura, Just.: ils sont plus soucieux du silence. [st1]3 [-] fort, véhément, violent; puissant, actif, efficace.    - forti jam sole, Sen.-tr.: le soleil étant dans sa force.    - genus dicendi forte, Cic. Cat. 3, 9, 32: style véhément.    - fortissima cupiditas, Cic. Phil. 12.3.7: désir énergique.    - fortes venti, Ov.: vents violents.    - fortes herbae, Ov.: plantes efficaces. [st1]4 [-] fortifiant, substantiel.    - fortiora legumina, Plin. 18, 7, 10, § 60: légumes plus nourrissants. [st1]5 [-] au fig. ferme, inébranlable, brave, courageux; audacieux.    - omnium fortissimi sunt Belgae, Caes. BG. 1, 1, 3: les plus courageux, ce sont les Belges.    - viri fortes, Cic.: les hommes courageux.    - fortissimi cives, Cic.: les citoyens les plus fermes.    - si minus fortis, attamen strenuus, Cic.: sinon brave, du moins alerte.    - fortis et constantis est, non perturbari... Cic. Off. 1, 23, 80: c'est le fait d'un homme fort et ferme de n'être pas troublé...    - senectus quam adolescentia fortior, Cic. de Sen. 22, 72: la vieillesse plus énergique que la jeunesse.    - nondum erant fortes ad sanguinem civilem, Liv. 7, 40, 2: ils n'avaient pas encore la force de répandre le sang des citoyens.    - fortia facta, Virg. (fortia acta, Ov.): traits de courage, exploits, hauts faits.    - orator fortis ad respondendum, Cic.: orateur prompt à la riposte.    - fortis tractare serpentes, Hor. C. 1, 37, 26: osant toucher les serpents.    - fortes fortuna adjuvat, Ter. Phorm. 1, 4, 26: la fortune aide les audacieux. [st1]6 [-] vertueux, honnête, accompli.    - fortis adolescens, Ter.: jeune homme irréprochable.    - fortis maritus, Hor.: un mari parfait.    - vim turpissimus tentaret inferre fortiori, Quint.: le scélérat essaierait de faire violence à l'honnête homme.
    * * *
        Fortis, et hoc forte. Fort, Puissant.
    \
        Fortis in armis. Tibull. Vaillant en guerre, ou aux armes, Preux, Chevalereux.
    \
        Ausa fortia. Virgil. Hardies entreprinses.
    \
        Ductor fortissimus. Virgil. Tresvaillant, Oultrepreux, Trespreux, Passeprouesse.
    \
        Fortis equus. Virgil. Courageux.
    \
        Fortia facta. Liu. Haults et vaillants faicts, Vaillances, Prouesses, Chevaleries.
    \
        Fortis familia. Plaut. Riche et puissante.
    \
        Nomina fortissima. Silius. Hommes ayants le bruit et renom d'estre tresvaillants.
    \
        Fortibus oculis spirans Martem. Cic. D'un regard aspre, vehement, hardi.
    \
        Fortis vir ad pericula. Cic. Qui ne craind les dangiers.
    \
        Fortis. Virgil. Constant, Ferme, Qui n'est point muable, Qui porte vertueusement les adversitez, Virile.
    \
        Animosus et fortis. Cic. Courageux.
    \
        Vt virum fortem decet. Terent. Roide, et qui ne flechit jamais de la verité.

    Dictionarium latinogallicum > fortis

  • 17 Phryges

    Phryges, um, m., = Phruges, the Phrygians, a people of Asia Minor, noted among the ancients for their indolence and stupidity, and also for their skill in embroidering in gold, Mel. 1, 2, 5; Plin. 8, 48, 74, § 196; Cic. Div. 1, 41, 92; id. Leg. 2, 13, 33.—In sing.:

    Phryx Aesopus,

    the Phrygian, Phaedr. 3 prooem. 52.—In partic., of Æneas, Prop. 4 (5), 1, 2; Ov. F. 4, 274; of Marsyas, Stat. Th. 1, 709; of a priest of Cybele (v. Gallus), Prop. 2, 22 (3, 15), 16;

    and with a contemptuous allusion, semivir Phryx,

    Verg. A. 12, 99.—Prov.: sero sapiunt Phryges (alluding to the obstinate refusal of the Trojans to deliver up Helen), Liv. Andron. or Naev. ap. Fest. p. 342 Müll. (Trag. Rel. p. 199 Rib.); cf. Cic. Fam. 7, 16, 1:

    utrum igitur nostrum est an vestrum hoc proverbium, Phrygem plagis fieri solere meliorem?

    Cic. Fl. 27, 65.—
    2.
    Poet., Romans (as descendants from Æneas), Sil. 1, 106.—Hence,
    A.
    Phrygĭa, ae, f., = Phrugia, the country of Phrygia, in Asia Minor, divided into Phrygia Major and Phrygia Minor, Plin. 5, 32, 41, § 145; Varr. R. R. 1, 2, 7; 2, 1, 5; 2, 11, 12; Liv. 37, 56.—
    2.
    Transf., poet., Troy:

    Phrygiae fatum componere,

    Prop. 4, 12, 63.—
    B.
    Phrygĭānus, a, um (various read. for Phrixianus), Plin. 8, 48, 74, § 195; Sen. Ben. 1, 3, 7.—
    C.
    phrygĭo, ōnis, m., an embroiderer in gold, an embroiderer (because the Phrygians were remarkably skilful in this art), Titin. ap. Non. 3, 20:

    phrygio, qui pulvinar poterat pingere,

    Varr. ib. 3, 25:

    stat fullo, phrygio, aurifex, lanarius,

    Plaut. Aul. 3, 5, 34; id. Men. 2, 3, 72; 4, 3, 7.—
    D.
    phrygĭōnĭus, a, um, adj., embroidered:

    vestes,

    Plin. 8, 48, 74, § 196.—
    E.
    Phrygiscus, a, um, adj., Phrygian:

    equi,

    Veg. Vet. 4, 6.—
    F.
    Phrygĭus, a, um, adj., = Phrugios.
    1.
    Lit., Phrygian:

    vulneratus ferro Phrygio,

    of Sylla's Phrygian slaves, Cic. Rosc. Am. 32, 90:

    maritus,

    i. e. Pelops, the son of Tantalus, king of Phrygia, Prop. 1, 2, 19:

    columnae,

    of Phrygian marble, Tib. 3, 3, 13:

    lapis,

    Hor. C. 3, 1, 41; also, for yellow ochre, Plin. 36, 19, 36, § 143:

    vestes,

    embroidered garments, Verg. A. 3, 483:

    mater,

    Cybele, id. ib. 7, 139; Ov. F. 2, 55:

    leones,

    who draw her chariot, Verg. A. 10, 157:

    buxum,

    the Phrygian flute, Ov. P. 1, 1, 45; so,

    lotos,

    Col. 10, 258:

    aes,

    cymbals, Luc. 9, 288:

    modi,

    a vehement, stirring, passionate kind of music, which was used at the festivals of Cybele, Ov. Ib. 456; cf. Tib. 1, 4, 64 (70); Prop. 2, 18 (3, 15), 15:

    mos,

    Juv. 2, 115; Mart. 11, 84, 4.—
    2.
    Transf., poet., because Troy belonged to Phrygia, Trojan, of or belonging to Troy:

    inuri,

    Ov. M. 12, 148:

    hymenaei,

    between Æneas and Lavinia, Verg. A. 7, 358; also, for Æneas:

    maritus,

    Ov. M. 14, 79:

    Minerva,

    the statue of Pallas in Troy, Ov. M. 13, 337:

    senex,

    i. e. Antenor, id. P. 4, 16, 18:

    vates,

    i. e. Helenus, id. M. 13, 721:

    pastor,

    i. e. Paris, Verg. A. 7, 363:

    tyrannus,

    i. e. Æneas, id. ib. 12, 75; also, for Laomedon, Ov. M. 11, 203:

    minister,

    i. e. Ganymede, Val. Fl. 2, 417;

    called, also, venator,

    Stat. Th. 3, 1, 548:

    monstra,

    the seamonster sent by Neptune against Hesione, Val. Fl. 3, 512:

    magister,

    Palinurus, Æneas's pilot, Luc. 9. 44:

    matrem Idaeam e Phrygiis sedibus excipere,

    Val. Max. 7, 5, 2. — Subst.: Phrygĭae, ārum, f., Phrygian women:

    o verae Phrygiae neque enim Phryges,

    Verg. A. 9, 617; 6, 518.—
    3.
    Phrygius amnis, v. 1. Phryx.—
    G.
    Phryx, ygis, adj., Phrygian:

    ager,

    Claud. in Eutr. 2, 154:

    luci,

    Stat. Achill. 2, 345:

    augur,

    Juv. 6, 585.—
    H.
    ( Phrygĭcus, a false read. for Phrygius, Val. Max. 7, 5, 2; v. F. 2. fin. supra).

    Lewis & Short latin dictionary > Phryges

  • 18 Phrygia

    Phryges, um, m., = Phruges, the Phrygians, a people of Asia Minor, noted among the ancients for their indolence and stupidity, and also for their skill in embroidering in gold, Mel. 1, 2, 5; Plin. 8, 48, 74, § 196; Cic. Div. 1, 41, 92; id. Leg. 2, 13, 33.—In sing.:

    Phryx Aesopus,

    the Phrygian, Phaedr. 3 prooem. 52.—In partic., of Æneas, Prop. 4 (5), 1, 2; Ov. F. 4, 274; of Marsyas, Stat. Th. 1, 709; of a priest of Cybele (v. Gallus), Prop. 2, 22 (3, 15), 16;

    and with a contemptuous allusion, semivir Phryx,

    Verg. A. 12, 99.—Prov.: sero sapiunt Phryges (alluding to the obstinate refusal of the Trojans to deliver up Helen), Liv. Andron. or Naev. ap. Fest. p. 342 Müll. (Trag. Rel. p. 199 Rib.); cf. Cic. Fam. 7, 16, 1:

    utrum igitur nostrum est an vestrum hoc proverbium, Phrygem plagis fieri solere meliorem?

    Cic. Fl. 27, 65.—
    2.
    Poet., Romans (as descendants from Æneas), Sil. 1, 106.—Hence,
    A.
    Phrygĭa, ae, f., = Phrugia, the country of Phrygia, in Asia Minor, divided into Phrygia Major and Phrygia Minor, Plin. 5, 32, 41, § 145; Varr. R. R. 1, 2, 7; 2, 1, 5; 2, 11, 12; Liv. 37, 56.—
    2.
    Transf., poet., Troy:

    Phrygiae fatum componere,

    Prop. 4, 12, 63.—
    B.
    Phrygĭānus, a, um (various read. for Phrixianus), Plin. 8, 48, 74, § 195; Sen. Ben. 1, 3, 7.—
    C.
    phrygĭo, ōnis, m., an embroiderer in gold, an embroiderer (because the Phrygians were remarkably skilful in this art), Titin. ap. Non. 3, 20:

    phrygio, qui pulvinar poterat pingere,

    Varr. ib. 3, 25:

    stat fullo, phrygio, aurifex, lanarius,

    Plaut. Aul. 3, 5, 34; id. Men. 2, 3, 72; 4, 3, 7.—
    D.
    phrygĭōnĭus, a, um, adj., embroidered:

    vestes,

    Plin. 8, 48, 74, § 196.—
    E.
    Phrygiscus, a, um, adj., Phrygian:

    equi,

    Veg. Vet. 4, 6.—
    F.
    Phrygĭus, a, um, adj., = Phrugios.
    1.
    Lit., Phrygian:

    vulneratus ferro Phrygio,

    of Sylla's Phrygian slaves, Cic. Rosc. Am. 32, 90:

    maritus,

    i. e. Pelops, the son of Tantalus, king of Phrygia, Prop. 1, 2, 19:

    columnae,

    of Phrygian marble, Tib. 3, 3, 13:

    lapis,

    Hor. C. 3, 1, 41; also, for yellow ochre, Plin. 36, 19, 36, § 143:

    vestes,

    embroidered garments, Verg. A. 3, 483:

    mater,

    Cybele, id. ib. 7, 139; Ov. F. 2, 55:

    leones,

    who draw her chariot, Verg. A. 10, 157:

    buxum,

    the Phrygian flute, Ov. P. 1, 1, 45; so,

    lotos,

    Col. 10, 258:

    aes,

    cymbals, Luc. 9, 288:

    modi,

    a vehement, stirring, passionate kind of music, which was used at the festivals of Cybele, Ov. Ib. 456; cf. Tib. 1, 4, 64 (70); Prop. 2, 18 (3, 15), 15:

    mos,

    Juv. 2, 115; Mart. 11, 84, 4.—
    2.
    Transf., poet., because Troy belonged to Phrygia, Trojan, of or belonging to Troy:

    inuri,

    Ov. M. 12, 148:

    hymenaei,

    between Æneas and Lavinia, Verg. A. 7, 358; also, for Æneas:

    maritus,

    Ov. M. 14, 79:

    Minerva,

    the statue of Pallas in Troy, Ov. M. 13, 337:

    senex,

    i. e. Antenor, id. P. 4, 16, 18:

    vates,

    i. e. Helenus, id. M. 13, 721:

    pastor,

    i. e. Paris, Verg. A. 7, 363:

    tyrannus,

    i. e. Æneas, id. ib. 12, 75; also, for Laomedon, Ov. M. 11, 203:

    minister,

    i. e. Ganymede, Val. Fl. 2, 417;

    called, also, venator,

    Stat. Th. 3, 1, 548:

    monstra,

    the seamonster sent by Neptune against Hesione, Val. Fl. 3, 512:

    magister,

    Palinurus, Æneas's pilot, Luc. 9. 44:

    matrem Idaeam e Phrygiis sedibus excipere,

    Val. Max. 7, 5, 2. — Subst.: Phrygĭae, ārum, f., Phrygian women:

    o verae Phrygiae neque enim Phryges,

    Verg. A. 9, 617; 6, 518.—
    3.
    Phrygius amnis, v. 1. Phryx.—
    G.
    Phryx, ygis, adj., Phrygian:

    ager,

    Claud. in Eutr. 2, 154:

    luci,

    Stat. Achill. 2, 345:

    augur,

    Juv. 6, 585.—
    H.
    ( Phrygĭcus, a false read. for Phrygius, Val. Max. 7, 5, 2; v. F. 2. fin. supra).

    Lewis & Short latin dictionary > Phrygia

  • 19 Phrygiae

    Phryges, um, m., = Phruges, the Phrygians, a people of Asia Minor, noted among the ancients for their indolence and stupidity, and also for their skill in embroidering in gold, Mel. 1, 2, 5; Plin. 8, 48, 74, § 196; Cic. Div. 1, 41, 92; id. Leg. 2, 13, 33.—In sing.:

    Phryx Aesopus,

    the Phrygian, Phaedr. 3 prooem. 52.—In partic., of Æneas, Prop. 4 (5), 1, 2; Ov. F. 4, 274; of Marsyas, Stat. Th. 1, 709; of a priest of Cybele (v. Gallus), Prop. 2, 22 (3, 15), 16;

    and with a contemptuous allusion, semivir Phryx,

    Verg. A. 12, 99.—Prov.: sero sapiunt Phryges (alluding to the obstinate refusal of the Trojans to deliver up Helen), Liv. Andron. or Naev. ap. Fest. p. 342 Müll. (Trag. Rel. p. 199 Rib.); cf. Cic. Fam. 7, 16, 1:

    utrum igitur nostrum est an vestrum hoc proverbium, Phrygem plagis fieri solere meliorem?

    Cic. Fl. 27, 65.—
    2.
    Poet., Romans (as descendants from Æneas), Sil. 1, 106.—Hence,
    A.
    Phrygĭa, ae, f., = Phrugia, the country of Phrygia, in Asia Minor, divided into Phrygia Major and Phrygia Minor, Plin. 5, 32, 41, § 145; Varr. R. R. 1, 2, 7; 2, 1, 5; 2, 11, 12; Liv. 37, 56.—
    2.
    Transf., poet., Troy:

    Phrygiae fatum componere,

    Prop. 4, 12, 63.—
    B.
    Phrygĭānus, a, um (various read. for Phrixianus), Plin. 8, 48, 74, § 195; Sen. Ben. 1, 3, 7.—
    C.
    phrygĭo, ōnis, m., an embroiderer in gold, an embroiderer (because the Phrygians were remarkably skilful in this art), Titin. ap. Non. 3, 20:

    phrygio, qui pulvinar poterat pingere,

    Varr. ib. 3, 25:

    stat fullo, phrygio, aurifex, lanarius,

    Plaut. Aul. 3, 5, 34; id. Men. 2, 3, 72; 4, 3, 7.—
    D.
    phrygĭōnĭus, a, um, adj., embroidered:

    vestes,

    Plin. 8, 48, 74, § 196.—
    E.
    Phrygiscus, a, um, adj., Phrygian:

    equi,

    Veg. Vet. 4, 6.—
    F.
    Phrygĭus, a, um, adj., = Phrugios.
    1.
    Lit., Phrygian:

    vulneratus ferro Phrygio,

    of Sylla's Phrygian slaves, Cic. Rosc. Am. 32, 90:

    maritus,

    i. e. Pelops, the son of Tantalus, king of Phrygia, Prop. 1, 2, 19:

    columnae,

    of Phrygian marble, Tib. 3, 3, 13:

    lapis,

    Hor. C. 3, 1, 41; also, for yellow ochre, Plin. 36, 19, 36, § 143:

    vestes,

    embroidered garments, Verg. A. 3, 483:

    mater,

    Cybele, id. ib. 7, 139; Ov. F. 2, 55:

    leones,

    who draw her chariot, Verg. A. 10, 157:

    buxum,

    the Phrygian flute, Ov. P. 1, 1, 45; so,

    lotos,

    Col. 10, 258:

    aes,

    cymbals, Luc. 9, 288:

    modi,

    a vehement, stirring, passionate kind of music, which was used at the festivals of Cybele, Ov. Ib. 456; cf. Tib. 1, 4, 64 (70); Prop. 2, 18 (3, 15), 15:

    mos,

    Juv. 2, 115; Mart. 11, 84, 4.—
    2.
    Transf., poet., because Troy belonged to Phrygia, Trojan, of or belonging to Troy:

    inuri,

    Ov. M. 12, 148:

    hymenaei,

    between Æneas and Lavinia, Verg. A. 7, 358; also, for Æneas:

    maritus,

    Ov. M. 14, 79:

    Minerva,

    the statue of Pallas in Troy, Ov. M. 13, 337:

    senex,

    i. e. Antenor, id. P. 4, 16, 18:

    vates,

    i. e. Helenus, id. M. 13, 721:

    pastor,

    i. e. Paris, Verg. A. 7, 363:

    tyrannus,

    i. e. Æneas, id. ib. 12, 75; also, for Laomedon, Ov. M. 11, 203:

    minister,

    i. e. Ganymede, Val. Fl. 2, 417;

    called, also, venator,

    Stat. Th. 3, 1, 548:

    monstra,

    the seamonster sent by Neptune against Hesione, Val. Fl. 3, 512:

    magister,

    Palinurus, Æneas's pilot, Luc. 9. 44:

    matrem Idaeam e Phrygiis sedibus excipere,

    Val. Max. 7, 5, 2. — Subst.: Phrygĭae, ārum, f., Phrygian women:

    o verae Phrygiae neque enim Phryges,

    Verg. A. 9, 617; 6, 518.—
    3.
    Phrygius amnis, v. 1. Phryx.—
    G.
    Phryx, ygis, adj., Phrygian:

    ager,

    Claud. in Eutr. 2, 154:

    luci,

    Stat. Achill. 2, 345:

    augur,

    Juv. 6, 585.—
    H.
    ( Phrygĭcus, a false read. for Phrygius, Val. Max. 7, 5, 2; v. F. 2. fin. supra).

    Lewis & Short latin dictionary > Phrygiae

  • 20 Phrygianus

    Phryges, um, m., = Phruges, the Phrygians, a people of Asia Minor, noted among the ancients for their indolence and stupidity, and also for their skill in embroidering in gold, Mel. 1, 2, 5; Plin. 8, 48, 74, § 196; Cic. Div. 1, 41, 92; id. Leg. 2, 13, 33.—In sing.:

    Phryx Aesopus,

    the Phrygian, Phaedr. 3 prooem. 52.—In partic., of Æneas, Prop. 4 (5), 1, 2; Ov. F. 4, 274; of Marsyas, Stat. Th. 1, 709; of a priest of Cybele (v. Gallus), Prop. 2, 22 (3, 15), 16;

    and with a contemptuous allusion, semivir Phryx,

    Verg. A. 12, 99.—Prov.: sero sapiunt Phryges (alluding to the obstinate refusal of the Trojans to deliver up Helen), Liv. Andron. or Naev. ap. Fest. p. 342 Müll. (Trag. Rel. p. 199 Rib.); cf. Cic. Fam. 7, 16, 1:

    utrum igitur nostrum est an vestrum hoc proverbium, Phrygem plagis fieri solere meliorem?

    Cic. Fl. 27, 65.—
    2.
    Poet., Romans (as descendants from Æneas), Sil. 1, 106.—Hence,
    A.
    Phrygĭa, ae, f., = Phrugia, the country of Phrygia, in Asia Minor, divided into Phrygia Major and Phrygia Minor, Plin. 5, 32, 41, § 145; Varr. R. R. 1, 2, 7; 2, 1, 5; 2, 11, 12; Liv. 37, 56.—
    2.
    Transf., poet., Troy:

    Phrygiae fatum componere,

    Prop. 4, 12, 63.—
    B.
    Phrygĭānus, a, um (various read. for Phrixianus), Plin. 8, 48, 74, § 195; Sen. Ben. 1, 3, 7.—
    C.
    phrygĭo, ōnis, m., an embroiderer in gold, an embroiderer (because the Phrygians were remarkably skilful in this art), Titin. ap. Non. 3, 20:

    phrygio, qui pulvinar poterat pingere,

    Varr. ib. 3, 25:

    stat fullo, phrygio, aurifex, lanarius,

    Plaut. Aul. 3, 5, 34; id. Men. 2, 3, 72; 4, 3, 7.—
    D.
    phrygĭōnĭus, a, um, adj., embroidered:

    vestes,

    Plin. 8, 48, 74, § 196.—
    E.
    Phrygiscus, a, um, adj., Phrygian:

    equi,

    Veg. Vet. 4, 6.—
    F.
    Phrygĭus, a, um, adj., = Phrugios.
    1.
    Lit., Phrygian:

    vulneratus ferro Phrygio,

    of Sylla's Phrygian slaves, Cic. Rosc. Am. 32, 90:

    maritus,

    i. e. Pelops, the son of Tantalus, king of Phrygia, Prop. 1, 2, 19:

    columnae,

    of Phrygian marble, Tib. 3, 3, 13:

    lapis,

    Hor. C. 3, 1, 41; also, for yellow ochre, Plin. 36, 19, 36, § 143:

    vestes,

    embroidered garments, Verg. A. 3, 483:

    mater,

    Cybele, id. ib. 7, 139; Ov. F. 2, 55:

    leones,

    who draw her chariot, Verg. A. 10, 157:

    buxum,

    the Phrygian flute, Ov. P. 1, 1, 45; so,

    lotos,

    Col. 10, 258:

    aes,

    cymbals, Luc. 9, 288:

    modi,

    a vehement, stirring, passionate kind of music, which was used at the festivals of Cybele, Ov. Ib. 456; cf. Tib. 1, 4, 64 (70); Prop. 2, 18 (3, 15), 15:

    mos,

    Juv. 2, 115; Mart. 11, 84, 4.—
    2.
    Transf., poet., because Troy belonged to Phrygia, Trojan, of or belonging to Troy:

    inuri,

    Ov. M. 12, 148:

    hymenaei,

    between Æneas and Lavinia, Verg. A. 7, 358; also, for Æneas:

    maritus,

    Ov. M. 14, 79:

    Minerva,

    the statue of Pallas in Troy, Ov. M. 13, 337:

    senex,

    i. e. Antenor, id. P. 4, 16, 18:

    vates,

    i. e. Helenus, id. M. 13, 721:

    pastor,

    i. e. Paris, Verg. A. 7, 363:

    tyrannus,

    i. e. Æneas, id. ib. 12, 75; also, for Laomedon, Ov. M. 11, 203:

    minister,

    i. e. Ganymede, Val. Fl. 2, 417;

    called, also, venator,

    Stat. Th. 3, 1, 548:

    monstra,

    the seamonster sent by Neptune against Hesione, Val. Fl. 3, 512:

    magister,

    Palinurus, Æneas's pilot, Luc. 9. 44:

    matrem Idaeam e Phrygiis sedibus excipere,

    Val. Max. 7, 5, 2. — Subst.: Phrygĭae, ārum, f., Phrygian women:

    o verae Phrygiae neque enim Phryges,

    Verg. A. 9, 617; 6, 518.—
    3.
    Phrygius amnis, v. 1. Phryx.—
    G.
    Phryx, ygis, adj., Phrygian:

    ager,

    Claud. in Eutr. 2, 154:

    luci,

    Stat. Achill. 2, 345:

    augur,

    Juv. 6, 585.—
    H.
    ( Phrygĭcus, a false read. for Phrygius, Val. Max. 7, 5, 2; v. F. 2. fin. supra).

    Lewis & Short latin dictionary > Phrygianus

См. также в других словарях:

  • MARITUS — apud Hebraeos, uxori, sive virgo tempore sponsaliorum esset, sive vitiata, sive minor, sive proselyta, sive libertina, praeter amorem honoremque coniugalem, decem obligationum generibus tenebatur, quemadmodum ipsa vicissim illi quatuor, ut… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Maritus, S.S. — S. S. Maritus et Uxor, M. M. (29. Mai). Diese beiden Martyrer werden bei den Griechen verehrt. Wenn sie nicht etwa dieselben sind wie Marius2 (Maris) und Martha1, scheinen sie nach ihrem wirklichen Namen gar nicht bekannt zu seyn, und Maritus… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Maritus — Mari̱tus [aus gleichbed. lat. maritus] m; , ...i̱ti: Gatte, Ehemann …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • Maritus — Ma|ri|tus der; , ...ti <aus gleichbed. lat. maritus> (fachspr.) Gatte, Ehemann …   Das große Fremdwörterbuch

  • maritus — /maraytas/maeratas/ A husband; a married man …   Black's law dictionary

  • maritus — /maraytas/maeratas/ A husband; a married man …   Black's law dictionary

  • maritus — A married man; a husband …   Ballentine's law dictionary

  • Maritus potest perdere, dissipare, abuti — The husband can lose, squander and waste. Garrozi v Dastas, 204 US 64, 81, 51 L Ed 369, 379, 27 S Ct 224 …   Ballentine's law dictionary

  • ZELOTYPIA — in utroque sexu, sequiore inprimis, extremus supremusque omnium affectuum est, teste Iul. Caes. Scaligerô, Poet. l. 3. c. 14. Quo in negotio, memorabilis apud Hebraeos Zelotypiae Lex fuit, quam de Uxore suspecta legimus Numeror. c. 5. v. 12. et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MARI — (aujourd’hui tell Hariri) est à 12 kilomètres au nord nord ouest d’Abou Kémal, ville de la République syrienne, à quelques kilomètres de la frontière de l’Iraq, sur la rive droite de l’Euphrate, qui coule actuellement à l’est à 2,5 km, alors que… …   Encyclopédie Universelle

  • DIVORTII duae apud Romanos species erant — Requdium, quod in Sponsalibus et Divortium proprie dictum, quod in consummatis valebat nuptiis. Prioris formula erat: Conditione tua non utor. Posterioris, Res tuas tibi babeto, vel Res tuas tibi agito. Utraque dicebatur Matrimonii renuntiatio,… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»