Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

mālae+ap

  • 101 obversio

    obversio, ōnis, f. (obverto), das Hinkehren, Hinhalten, alterius malae (der anderen Backe), Hieron. in Isai. 18, 66. v. 5.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > obversio

  • 102 operio

    operio, peruī, pertum, īre ( aus *op-verio; vgl. aperio), I) überdecken, zudecken, bedecken, A) eig. u. übtr.: 1) im allg.: a) eig.: summas amphoras auro, Nep.: limina sertis, Lucr.: fronde casam, Tibull.: brachia plumis, Ov.: classem primo impetu ingenti lapidum saxorumque nimbo, Liv. – v. Lebl., mons opertus nubibus, Ov.: umbris nox operit terras, umhüllt, Verg. – b) übtr.: alqm loris usque ad necem = mit Schlägen zudecken, Ter. adelph. 182. – 2) insbes.: a) mit dem Gewande (bes. mit der Toga) zudecken, verhüllen, caput, Plaut. u. Petron.: (u. so capite operto esse, Cic.): caput pallio, Petron.: alqm paludamento, Tac.: alqm veste multā, Cels., veste multā gravique, Tac.: opertus tunicā, Prop. – b) mit Erde bedecken, begraben, reliquias malae pugnae, Tac. ann. 15, 28. – B) bild.: 1) mit Schande usw. bedecken, beladen, nur im Partic.: iudicia operta dedecore, Cic.: opertus infamiā, Tac. – 2) verbergen, verhehlen, luctum, Plin. ep.: res opertae, Cic. u. Curt. – II) zumachen, verschließen, tantum operire soles aut aperire domum, Catull.: ostium, Ter.: lecticam, Cic.: opertis valvis, Cic.: oculos, die (eigenen) A., Petron.: oculos alcis, eines Gestorbenen, Sen. rhet.: u. so morientibus operire oculos rursusque in rogo patefacere, Plin. – Synkop. Imperf. operibat, Prop. 3, 13, 35: operibantur, Varro LL. 5, 167. – Archaist. Fut. operi-
    ————
    bo, Pompon. com. 147.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > operio

  • 103 pro!

    1. prō! ( nicht proh) Interi. zum Ausdruck der Verwunderung u. der Klage, o! ach! pro di immortales! Cic.: pro deorum hominumque fidem! Cic., od. pro deûm immortalium (sc. fidem)! Ter., od. pro deûm fidem! Liv.: pro sancte Iuppiter! o heiliger Jupiter! Cic.: pro bone Iuppiter! Sen. rhet.: pro Iuppiter! hominis stultitiam! Ter.: pro malae tractationis! Tert.: pro pudor! s. pudor. – zuw. leider, tantum, pro! degeneramus a patribus nostris, ut etc., Liv. 22, 14, 6.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pro!

  • 104 prurio

    prūrio, īre, jucken, I) im allg.: frons prurit, Cels.: os prurit, Scrib. Larg.: angulus ocelli prurit, Iuven. – II) insbes., jucken, ein Jucken haben, A) von Gliedern, a) = nach Schlägen lüstern sein, malae an dentes tibi pruriunt? es juckt dir wohl in den Backen u. Zähnen? Plaut. – od. Schläge fürchten, dentes pruriunt, Plaut.: scapulae pruriunt, Plaut.: dorsus totus prurit, Plaut. – b) wirr sein, brennen, caput prurit, mir brennt der Kopf, Plaut. Bacch. 1192. – B) v. Menschen, lüstern sein, a) nach Wollust, geil-, üppig sein, Plaut., Catull. 16, 9 u.a.: übtr., v. Lebl., carmina pruriant, Mart.: prurire opusculum Sulpitiae, Auson.: quod pruriat (die Geilheit) incitare, Catull. – m. Acc. neutr. st. des Adv., tam blandum prurit, Mart. 14, 203, 1. – b) nach Kampf gelüsten, in pugnam, Mart. 3, 58, 11.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > prurio

  • 105 pubesco

    pūbēsco, buī, ere (Inch. v. pubeo) = ἡβάσκω, I) mannbar werden, ins Jünglingsalter-, erste Mannesalter treten, zum männlichen Alter heranwachsen, A) eig.: Hercules, cum primum pubesceret etc., Cic.: si alter eorum pubuerit, ICt. – vixdum aetate pubescente, Val. Max.: ille iam pubescentis aetatis, Firm. math.: pubescentibus annis, Petron. – B) übtr., heranwachsen, heranreifen, quae terra gignit, maturata pubescunt, Cic.: ut omnia floreant et in suo quaeque genere pubescant, Cic.: pubescere leto (v. Vogel Phönix), jung werden, Claud.: pubescentibus radiis (der Sonne), völlig scheinen, Claud.: pubescente vere, mit Eintritt des Fr., Amm. 27, 5, 2. – II) insbes., die äußeren Zeichen der Mannbarkeit-, die Scham- u. bes. die Barthaare bekommen, behaart werden, A) eig.: molli pubescere veste, mit dem weichen Haare der Mannbarkeit sich bekleiden, Lucr.: pubescunt malae, Val. Flacc. – B) übtr., übh. mit etw. überzogen-, bekleidet werden, sich bekleiden, vites laetificae pampinis pubescere, Enn. fr.: prata pubescunt variorum flore colorum, Ov.: ex eis (uvis) duo genera lanugine et ipsa pubescunt, Plin. – Nbf. pūbīsco, Ven. Fort. vit. S. Mart. 1, 50 codd. opt.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pubesco

  • 106 res

    rēs, reī, f. (altind. ras, Gut, Besitz, rāti, gibt), Sache, Ding im weitesten Sinne, I) im allg., Sache, Ding, Gegenstand, Wesen, Umstand, Lage, Angelegenheit, Vorfall, Begebenheit, Ereignis, Erscheinung, zuw. bl. = etwas, divinae humanaeque res, Cic.: res, quae numquam fuerunt, ut Scyllae, Cic.: natura rerum, Welt, Cic.: caput rerum (Welt) urbs Romana, Ov. – Genet. rerum pleonast., timeo quid rerum gesserim, Plaut.: quid rerum geritis? Plaut. u. Catull.: abdita rerum, Verborgenes, Hor.: ficta rerum, Schnurrpfeifereien, Hor.: dum ita rerum habet, Tert adv. Val. 14 in.: u. so rerum zur Verstärkung des Superl., rerum pulcherrima, Roma, die allerschönste, Verg.: pulcherrima rerum, eloquentia, Quint.: pulcherrime rerum, maxime rerum, Ov. – res divina, r. militaris, navalis, rustica u. dgl., s. divinus usw. – rem gerere, s. gero no. I, B, 2. – si r. postulabit, die Sachlage, Cic.: ebenso res autem haec est, Cic. – quae res? quae haec res est? Plaut. (s. Brix Plaut. mil. 1343. p. 126). – multa signa sunt eius rei, hiervon, Cic.: si qua (invidia) ex re (daraus) oreretur, Liv.: neque est ulla r. (irgend etwas), in qua, Cic.: homines nullā re bonā digni, nichtswürdig, Cic.: sumptu ne parcas ulla in re, Cic.: res una solaque, das einzige, das einzige Mittel, Hor.: profecto, ut loquor, ita res est, so ist es, Plaut.: male se res habet, es steht schlimm, Cic.: Dion rem
    ————
    eo perduxit, ut etc., brachte es dahin, daß usw., Nep. – mala r., übler Handel, üble Lage, üble Umstände, Plaut. u. Sall.: gew. Plur. malae r. (Ggstz. bonae res), Komik. u.a.; vgl. adversus, secundus, florens, salvus u. dgl. – e re nata, nach Beschaffenheit der Umstände, Ter. u. Apul.: dass. pro re nata, Cic., u. bl. pro re, Liv. – nitentia (arma) ante rem, vor der Schlacht, Liv.: quibus (sc. litteris tuis) non modo res omnes, sed etiam rumores cognoscamus, Cic. – r. nova, eine neue Erscheinung, Nep.: r. magna, ein wichtiges Ereignis, etwas Großes, Wichtiges, Liv. – res populi Romani (die Begebenheiten, Ereignisse, die Geschichte) perscribere, Liv.: u. so res Persicae, Nep.: veteres res, alte Geschichte, Cic.
    II) insbes.: A) die Sache selbst, die Tat, der wirkliche Erfolg, der Augenschein, die Wirklichkeit, Wahrheit, res dicta secuta est, gesagt getan, Ov.: res indicabit, Cic.: ut ipsa res declaravit, Cic.: re tibi praestabo, ICt. – aut consilio aut re iuvero, Ter. – rem opinor spectari oportere, non verba, Cic.: hos deos non re, sed opinione esse, Cic.: nominibus differre, re congruere, Cic.: eum tametsi verbo non audeat, tamen re ipsā de maleficio confiteri, Cic.: vides, quantum distet argumentatio ab re ipsā atque a veritate, Cic.: haec ille, si verbis non audet, re quidem verā loquitur, Cic.: populi nomine, re autem verā sceleratissimo latrocinio, Cic.: et re verā, in der Tat, wirklich, Cic. –
    ————
    ut erat res, wie es sich wirklich verhielt, Sall.: u. so hoc od. id quod res est, wie es sich wirklich verhält, Komik.: u. bl. quod res est, Cic. ep. 13, 7, 2. – B) Besitztum, Vermögen, Hab und Gut, pro (im Verhältnis zu) re nostra, Ter.: rem quaerere (zu erwerben suchen), Plaut.: rem facere (erwerben), Ter. u. Hor.: rem augere, Cic.: rem conficere (vertun), Cic.: reliquias rei publicae dissipare, Cic. – Plur., reliquiae rerum suarum, Suet.: privatae res (Ggstz. res publica), Cic. – C) Interesse, Vorteil, Nutzen, res magis quaeritur, quam clientium fides, Plaut.: consulere suis rebus, Nep.: in rem suam convertere, Cic.: dum ob rem, wenn es nur nützlich ist, Ter.: verum id frustra an ob rem faciam, Sall.: ebenso si in rem est, Ter.: u. in rem et vostram et nostram esset, Ter.: quod in rem recte conducat tuam, Plaut. u. in rem est (es ist zweckdienlich, vorteilhaft) m. folg. Infin., Sall. u. Liv., od. m. folg. Acc. u. Infin., od. m. folg. ut u. Konj., Plaut. u. Ter.: ex tua re est, ut ego moriar, Plaut.: ex re mea, Cic.: ex re istius, Ter.: e od. ex re publica (zum Vorteile, zum Besten des Staates) fecisse, Cic., ducere, Liv.: u. ex od. e re publica est m. folg. Acc. u. Infin., Cic. u. Liv.: subdole ab re consulit, er gibt Ratschläge (vom Vorteil weg, d.h.) zum Nachteil, Plaut.: u. so haud id ab re ancupis, Plaut. Vgl. übh. Brix Plaut. trin. 238. Spengel Plaut. truc. 2, 6, 40 u. Ter. Andr. 546. – D) Ursache, Grund, nur in der Verbndng.
    ————
    (hāc) re od. ob eam (hanc) rem, adv., deshalb, zu dem Behufe, eā re, Cic.: hāc re, Lucr. u. Sen. ep.: ob eam rem, Plaut., Cic. u.a. – E) Geschäftssache, Geschäftsangelegenheit, Geschäft, inter se multa communicare de tota illa ratione atque re Gallicana, Cic.: rem cum alqo transigere, Cic. – dah. übtr., allg.: res (alci) est cum alqo, m. jmd. zu tun (zu schaffen) haben, etiamne tecum hic res mihi est? Ter.: tecum mihi res est, T. Rosci, quoniam etc., Cic.: quoniam cum senatore res est, Cic.: u. v. Sachen, famigeratori res sit cum damno et malo, bekomme es zu tun mit Verlust u. Schaden, Plaut. trin. 219. – F) Rechtssache, Rechtsangelegenheit, Rechtshandel, Prozeß (allgemeiner als causa), utrum rem an litem dici oporteret, Cic.: de rebus ab isto cognitis iudicatisque et de iudiciis datis, Cic. – G) res publica u. (bes. bei Histor.) auch bl. res, das Gemeinwesen, das Gemeindewesen, Staatswesen, der Staat; auch Staatsleitung, Staatsverwaltung, Staatsgewalt, α) res p.: rei publicae pericula, Cic.: re publicā frui, Cic.: rem publicam sustinere, Cic.: rem publicam gerere, s. gero no. I, B, 2, a u. b (Bd. 1. S. 2927 u. 2928): ratio rei totius publicae, Cic.: de re publica disputatio, Cic.: dubitationem ad rem publicam adeundi tollere, Cic.: rem publicam recusare, den Staatsdienst aufgeben, Commod. bei Spart. Pesc. 4, 4: de tribus generibus rerum publicarum, Cic.: in rebus publicis, Cic. – β)
    ————
    bl. res: res Romana, Liv. u. Hor.: res Albana, Liv.: res eorum civibus, moribus, agris aucta, Sall. – Plur., res Priami evertere, Verg.: incruenta Urbs et res sine discordia translatae, Tac. – arch. Genet. re, Elog. clar. vir. 29 im Corp. inscr. Lat. 1. p. 288: arch. Dat. re, Lucil. 52 u. 969: arch. Abl. ree, einsilbig gemessen, Corp. inscr. Lat. 6, 9499 = Carm. epigr. 959 A: Genet. re einsilbig, und Dativ rei einsilbig oft bei Plaut. u. Ter., s. Georges Lexikon der lat. Wortf. S. 598.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > res

  • 107 rubesco

    rubēsco, buī, ere (Inchoat. v. rubeo), I) rot werden, sich röten, mare rubescebat radiis, Verg.: arva caede rubescunt, Verg.: Aurora rubescebat, Verg.: signa rubescunt (sc. sole ingrediente), Ov.: saxa rubuerunt sanguine vatis, Ov.: rosa rubescens, Plin.: malae ad gratiam rubescentes, Hieron. – II) insbes., schamrot werden, Pompeius numquam non coram pluribus rubuit, Sen. ep. 11, 4 ( aber Ov. met. 7, 78 jetzt erubuere).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > rubesco

  • 108 suasio

    suāsio, ōnis, f. (suadeo), I) das Raten, Ratgeben, der Rat, non tantum praeceptionem, sed etiam suasionem et consolationem et exhortationem necessariam iudicat, Sen. ep. 95, 65: Plur., suasiones malae, Chalcid. Tim. 300: omni suasionum admonitionumque genere utens, Gell. 10, 19, 4. – II) insbes.: a) als publiz. t.t., die Empfehlung eines Gesetzvorschlages, legis Serviliae, Cic. Clu. 140. – b) als rhet. t.t., die anratende od. empfehlende Rede, tales suasiones, qualem fecit Isocrates panegyricum, Cic. or. 37: ea praecepta, quae de suasionibus tradenda sunt et laudationibus, Cic. de or. 2, 333.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > suasio

  • 109 susurratio

    susurrātio, ōnis, f. (1. susurro), das Flüstern, Zischeln, das Geflüster = leise Gerede, Ambros. de laps. virg. consecr. 6. § 25: Plur., susurrationes, Ohrenbläsereien, Vulg. 2. Cor. 12, 20. Augustin. epist. 112, 3: susurrationes malae, Augustin. serm. 392, 6: crebrae susurrationes, Cassiod. var. 9, 18 in.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > susurratio

  • 110 tenebrae

    tenebrae, ārum, f. (dissimiliert aus *temebrae für *temesrae; dies zu *temus, eris, vgl. temere u. altind. támisrā, Finsternis), die Finsternis (Ggstz. lux, lumen), I) eig. u. übtr.: 1) eig.: a) übh.: Cic. u.a.: taetris tenebris, Cic. – b) die Finsternis der Nacht, die Nacht, quo modo redissem luce, non tenebris, Cic.: Antigonus tenebris obortis ignes conspicatur, als es finster (Nacht) geworden war, Nep.: primis tenebris movit, Liv.: quo cum primis se intendentibus tenebris pervenissent, Liv.: ferunt Ti. Caesari fuisse naturam ut expergefactus noctu paulisper haud alio modo quam clarā luce contueretur omnia, paulatim tenebris se obducentibus, Plin. – 2) übtr.: a) die Finsternis = die Blindheit, occĭdit extemplo lumen tenebraeque sequuntur, Lucr.: tenebras et cladem lucis ademptae obicit, Ov.: quorum caeca lumina in altissimis tenebris erant, eorum oculos in pristinum restituebat aspectum, Lact. – b) das Dunkel vor den Augen bei Ohnmacht usw., tenebrae oboriuntur, genua inediā succĭdunt, es wird dunkel od. schwarz vor den Augen, Plaut.: obortae sunt subito tenebrae, Sen. rhet.: tenebris nigrescunt omnia circum, Verg. – c) das Todesdunkel, iuro me tibi ad extremas mansurum tenebras, Prop.; vgl. certum est mihi ante tenebras (= noctem) persequi tenebras (= mortem). Plaut. – 3) meton., der dunkle-, finstere Ort, das Loch, der
    ————
    Schlupfwinkel, von der Unterwelt, malae Orci, Catull.: infernae, Hor. u. Verg.: Stygiae, Verg.: absol. b. Verg. u. Ov. – v. Gefängnis, clausi in tenebris, Sall.: alqm aeternis tenebris vinculisque mandare, Cic.: ex tenebris et carcere procedere, Curt.: in robore et tenebris expirare, Liv. – v. einem Badeorte, Grylli, Mart. – v. einem Schlupfwinkel, ubi sint tuae tenebrae, Catull.: cum illa coniuratio ex latebris atque ex tenebris erupisset, Cic. – v. Bordelle, homo emersus subito ex diuturnis tenebris lustrorum ac stuprorum, Cic. – II) bildl.: 1) die Dunkelheit, Verborgenheit, Niedrigkeit, quae iacērent omnia in tenebris, nisi etc., Cic.: vestram familiam obscuram e tenebris in lucem evocavit, Cic.: neque te ex viri amplissimi dignitate, sed ex tuis tenebris extraham, Cic.: o tenebrae, o lutum, o sordes (Piso)! Cic. – 2) die Finsternis, das Dunkel, vos denique in tantis tenebris erroris et inscientiae clarissimum lumen menti meae praetulistis, Cic.: si quid est, quod indagaris, inveneris, ex tenebris erueris, Cic.: latent ista omnia crassis occultata et circumfusa tenebris, Cic.: tenebris ignorantiae circumfusi, Lact.: densissimis tenebris involuta mortalium mens, Val. Max.: tantis offusis tenebris ne scintillam quidem ullam nobis ad dispiciendum relinquerunt, Cic.: obducere tenebras rebus clarissimis, Cic.: qualibus in tenebris vitae quantisque periculis degitur, in welch finsterem Schicksal, Lucr.: offundunt tenebras
    ————
    (sie führen hinters Licht) et veritatem caligine obducunt, Lact.: si quid tenebrarum offudit exsilium, in trübe Stimmung versetzt, Cic.: aber tenebras offundere iudicibus, die R. mit Blindheit schlagen, Cic. fr.: tenebras dispulit calumniae, Phaedr. – 3) Dunst, Schwindel, quas tu mihi tenebras trudis? Plaut. Epid. 476: qui linguae vitaeque tenebras sequuntur, dem Dunst in Worten u. Werken nachjagen. Gell. 10, 22, 1. – Sing. tenebra, Apul. met. 5, 20. Lampr. Commod. 16, 2. Ven. Fort. carm. 10, 17, 36. Gramm, inc. de idiom. gen. (IV) 582, 54. Gloss. II, 546, 35 u.ö.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tenebrae

  • 111 verno

    1. vērno, āre (ver), Frühling machen, zur Zeit des Frühlings sich verjüngen, I) eig.: vernat humus, Ov.: vernat arbor, Plin.: in Italia aër semper quodammodo vernat vel autumnat, ist frühlings- od. herbstmäßig, Plin.: caelum vernat, Plin.: caelum bis floribus vernat, Flor. – vernat anguis, verjüngt sich, legt die alte Haut ab, Plin.: vernat avis, beginnt wieder zu singen, Ov.: ager vernat arguto passere, ertönt von neuem, Mart. – II) übtr.: cum tibi vernarent lanugine malae, den ersten Bart bekamen, Mart.: dum vernat sanguis, jugendlich fließt, jung, lebhaft ist, Prop. – Depon. Nbf. vērnor, Ven. Fort. carm. 3, 4, 6.
    ————————
    2. vērnō, s. vernus no. II.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > verno

  • 112 volo

    1. volo, āvī, ātum, āre, fliegen, I) eig., von Vögeln, Bienen usw., Plaut., Cic. u. Verg. – Partiz. subst., volantēs, ium, f. (sc. bestiae), Vögel, Lucr., Verg. u. Apul. – II) übtr.: a) v. Dingen, die durch die Luft oder in die Höhe sich schnell bewegen, fliegen, wie Geschosse, Rauch, Blitze usw., fulmina volant, Lucr.: volat vapor ad auras, Verg.: volat ventus, Verg.: hasta, Verg.: tela volantia, Liv. – b) von jeder schnellen Bewegung, fliegen, von Pers.u. Sachen, Plaut.: currere ad me et volare (von Pers.), Fronto: volat currus, Verg.: navis, Ov.: litterae (Briefe) Capuam ad Pompeium volare dicebantur, Cic.: volat aetas, Cic.: fama volat mit folg. Acc. u. Infin., das Gerücht dringt zu uns, Verg.: hora, fliegt dahin, vergeht, Sen. poët.: horae volant, Augustin.
    ————————
    2. volo, voluī, velle (altind. vrnāti, er wählt, wünscht, váraṇam, das Wählen, Wünschen, griech. ελδομαι, verlangen, ελδωρ, Wunsch, ahd. wëllan, nhd. wollen), willens sein, begehren, wünschen, I) im allg.: a) übh.: α) mit folg. Infin.: exire ex urbe volo, Plaut.: vilicus ne quid emisse velit insciente domino, Cato: ut armis ac virtute velint patriam defendere terram, Lucr.: voluimus capere animum eorum, Lucil. fr.: volui id quidem efficere certe, Cic.: tollere seu ponere vult freta, Hor.: u. zsgz. sis amanti subvenire, Plaut.: u. fragend, vin tu curtis Iudaeis oppedere? du willst doch nicht etwa? Hor. (vgl. unten no. b). – u. die Formel volo scire, velim scire, ich wünsche zu wissen, möchte wohl wissen, m. folg. Relativ- od. Fragesatz, oft bei Plaut.: u. so volo audire, ich möchte gern hören, ich bin neugierig, zu hören, mit folg. Fragesatz, Liv. 34, 2, 6. – β) m. folg. Acc. u. Infin.: an te ibi vis inter istas vorsarier prosedas, Plaut.: Persium non curo legere, Laelium Decumum volo, Lucil. fr.: pater illum alterum (filium), qui mortuus est, secum omni tempore volebat esse, Cic.: iudicem me esse, non doctorem volo, Cic.: (cum Ulixes) affabilem et iucundum se esse vellet, Cic.: si vis me flere, Hor.: quem tamen unum ex multis fortuna reliquum esse voluisset, übrig gelassen hätte, Cic.: lumen exstinctum esse volo, ich will das L. ausgelöscht wissen,
    ————
    Cic.: quod vestigari volunt, ausgespürt wissen wollen, Liv. – γ) m. Nom. u. Infin.: ut tantum fida sorori esse velis, Ov. met. 2, 746. – δ) mit Acc. u. Partic.: qui volunt te conventum, Plaut.: quā re omnes vos oratos volo, ne etc., Ter.: quam vellem Menedemum invitatum, ut etc., Ter. – ε) mit Acc.: animo malest, aquam velim, Plaut. Amph. 1058; vgl. Curc. 312 G.: eloquere, quid velis nostram operam, Plaut. cist. 57: gloriam ingentem, divitias honestas volebant, Sall. Iug. 7, 6: oft mit allg. Acc., faciam, quod vultis, Cic.: nihil est mali, quod illa non ab initio filio voluerit, optaverit, Cic.: si plura velim, Hor.: quid amplius vis? Hor.: num quid vis? Komik. u. Hor. (s. Fritzsche Hor. sat. 1, 9, 6): u. so num quid vellet, Liv. – v. Lebl., neque chorda sonum reddit, quem vult manus et mens, Hor. de art. poët. 348. – ζ) m. ut od. uti u. Konj.: ut ille te videat, volo, Plaut.: volo, uti mihi respondeas, num etc., Cic. – und m. ne u. Konj.: hoc volebam nescius ne esses, Pacuv. b. Gell. 1, 24, 4. – η) m. bl. Coniunctiv: visne hoc primum videamus? Cic.: volo hoc oratori contingat, ut etc., Cic.: tu velim, ut consuesti, nos absentes diligas et defendas, Cic.: quam velim Bruto persuadeas, Cic.: quam vellem Panaetium nostrum nobiscum haberemus, Cic.: vin vocem huc ad te? soll ich ihn herrufen? Plaut.: vellem abesset, Ov. – θ) absol.: quom velis, wenn es dir beliebt, Ter.: velit nolit, scire difficile est, ob er
    ————
    wolle od. nicht, Cic.: velit nolit necesse est illi omnia videre, Sen.: quisquis inspiciat, velit nolit, nomen meum legat, Petron.: seu velint seu nolint, sie mögen wollen oder nicht, Liv.: u. so volens seu invitus, er mochte wollen od. nicht, Liv. 7, 40, 13 (vgl. rem publicam, si a, volentibus nequeat, ab invitis ius expetituram, Liv. 3, 40, 4): volo in Graeciam (sc. proficisci), Cic. – si vis u. zsgz. sis, sultis, parenthet., audi si vis nunc iam, Ter.: ne, sis, plora, Plaut.: cave sis, Ter.: refer animum sis ad veritatem, Cic.: adeste sultis, Plaut. – cadentque quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus, Hor. de art. poët. 70 sq. – mihi volenti est alqd, es ist etw. für mich, den Wollenden, vorhanden = es ist od. kommt mir etw. erwünscht, es ist etw. nach meinem Sinne, quia neque plebi militia volenti putabatur, Sall.: quibusdam volentibus novas res fore, Liv. Vgl. Kritz u. Dietsch Sall. Iug. 84, 3. Fabri Liv. 21, 50, 10. Otto Tac. ann. 1, 59, 1. p. 216. – b) vis od. vis tu mit folg. Infin., als Aufforderung od. Befehl, hast du nicht Lust, willst du nicht, willst du wohl, vis unum vel alterum, immo plurima eius audire facta? Apul.: vis tu homines urbemque feris praeponere silvis? Hor.: vis tu pudorem habere? Sen. rhet.: vis tu reviviscere? Petron.: vis tu fortius loqui? Sen.: vis tu aequo animo pati? Sen. Vgl. Bentley Hor. sat. 2, 6, 92. Hand Tursell. 4, 82. – c) v. alqm, α) elliptisch, jmd. sprechen wollen, te volo,
    ————
    Komik. (s. Brix Plaut. trin. 516): pater adest, quem volui, Ter.: centuriones trium cohortium me velle postridie, Cic.: si quid ille se velit, Caes.: si quid me vis, Plaut.: num quid me vis? Plaut.: quin tu uno verbo dic, quid est, quod me velis, Ter.: est quod te volo secreto, Plaut.: te tribus verbis volo, Plaut.: paucis verbis od. bl. paucis te volo, Komik. (s. Brix Plaut. mil. 1020. Spengel Ter. Andr. 29). – β) alqm od. alqam, jmd. begehren, mögen, gern sehen, Plaut. asin. 542; aul. 286; mil. 1071. Prop. 1, 13, 36. Ov. am. 1, 10, 60: u. so wohl absol., at ille, filium velle (sc. Iuliam), sein Sohn habe Absichten (auf sie), Cic. ad Att. 15, 29, 2. – d) v. bene, male alci, jmdm. wohl-, übel wollen, iam diu ego huic et hic mihi volumus bene, Plaut.: utinam male qui mihi volunt, sic rideant, Ter.: non vult sibi male, er hat von sich keine geringe Meinung, Petron. – e) v. alcis causā, im Interesse jmds. etw. wünschen, quod ut illi proprium ac perpetuum sit... ipsius hominis causā velle et optare debetis, Cic. – bes. (mit u. ohne omnia) im Interesse jmds. günstig sein, geneigt sein, für jmd. etwas od. alles zu tun, jmdm. alles Gute wünschen, Varro magnopere eius causā vult omnia, Cic.: valde eius causā volo, Cic.: etsi omnium causā, quos commendo, velle debeo, tamen cum omnibus non eadem mihi cansa est, Cic. Vgl. Halm Cic. div. in Caecil. 21. – f) quid tibi vis? was fällt dir
    ————
    ein? Ter. u. Cic.: u. so quid sibi vult pater? Ter.: quid iste sibi vult? Cic. – quid sibi vult (res), was will sagen, was bedeutet, quid vult sibi haec oratio? Ter.: nec satis intellexi, quid sibi lex aut quid verba ista vellent, Cic.: quid ergo illae sibi statuae equestres inauratae volunt? Cic.
    II) prägn.: 1) als publiz. t.t., wollen, bestimmen, festsetzen, maiores de singulis magistratibus bis vos sententiam ferre voluerunt, Cic.: qui (maiores nostri)... supplicium in parricidas singulare; insui voluerunt in culleum etc., Cic. – dah. der Anfang der Gesetzvorschläge velitis iubeatis, als Anfrage an das Volk, ob es dieselben gutheiße und annehme, Cic. Pis. 72 u.a.
    2) etw. wollen = der und der Meinung sein, etw. behaupten, annehmen, quod cum volunt, declarant quaedam esse vera, Cic.: quod minime illi volunt, Cic.: me vult fuisse Rhodi, Cic.: (Plato) sine corpore esse vult deum, Cic.: is, quem voluerunt esse eloquentem, Cic.: idem Aelius Stoicus esse voluit, Cic.: illi regi tolerabili aut, si vultis, etiam amabili Cyro etc., wenn ihr wollt, Cic.: ita volebant, Tac.
    3) (weil in jedem Wollen ein Vorziehen des einen od. des anderen liegt) lieber wollen, für wünschenswerter halten, mit folg. quam, wie βούλομαι ἤ, malae rei se quam nullius turbarum ac seditionum duces esse volunt, Liv. 3, 68, 11: so auch Liv. 25,
    ————
    29, 6 u.a. – Zsgz. vin = visne (Beisp. s. oben): ebenso sis = si vis, sultis = si vultis (Beisp. s. oben). – Konj. Präs. volit, Corp. inscr. Lat. 6, 29989. – Genet. Gerund. volendi, Augustin. epist. 186, 1, Abl. volendo, Augustin. serm. 127, 1 Mai. – Vulg. bolo, wov. boluerint = voluerint, Corp. inscr. Lat. 14, 2934, 23 (Praeneste a. 385 p. Christ.). Vgl. Georges Lexik. der lat. Wortf. S. 738 u. 739. – volens PAdi., s. bes.
    ————————
    3. volo, ōnis, m. (velle), der Freiwillige, Plur. volones, von den im zweiten punischen Kriege nach der Schlacht bei Kannä wegen Mangels an freigeborener waffenfähiger Mannschaft zum Kriegsdienste genommenen Sklaven (nach Liv. 22, 57, 11 aus dem Staatsschatz gekauft, wobei jeder einzelne vorher gefragt wurde, velletne militare [vgl. Varro LL. 6, 47], nach Macr. sat. 1, 11, 30 u. Paul. ex Fest. p. 370, 8 freiwillig eingetreten), Liv. 23, 32, 1: vetus miles tironi, liber voloni sese exaequari sineret, Liv. 23, 35, 7: servos ad militiam paravit, quos voluntarios exemplo volonum appellavit, Capit. Anton. phil. 21, 6.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > volo

  • 113 vulnus

    vulnus (arch. volnus), eris, n. (aus *volsnos zu vellere, reißen; vgl. griech. ουλή = ολνή, Narbe), die Wunde, I) eig. u. bildl.: 1) eig.: a) leb. Wesen: v. grave (Ggstz. v. leve), Liv.: vulnus tenue, leichte, Liv.: vulnus novum (Ggstz. vulnus vetus et purulentum), Sen.: v. mortiferum, Lucil. fr. u. Cic.: vulnera adversa, Cic.: vulnera (Narben), quae in facie naturalia erant, Spart.: vulnus cruris, Petron.: vulnera corporis, Cic.: vulnera missilium, Geschoßwunden, Liv.: vulnus inferre, Caes., od. infligere, Cic.: aeternum dare matri sub pectore vulnus, Lucr.: vulnera alternā dareque ferreque manu, Ov.: inania duro vulnera dare ferro, Ov.: vulnus accipere, excipere, Cic.: vulnus gravius accipere, Caes.: accipere vehemens vulnus et mortiferum, Cic.: vulnus in capite accipere ab alqo, Cic.: vulnus alligare od. obligare, Cic., deligare, Cels.: curare vulnus suturā, Cels. (vgl. vixdum satis percurato vulnere, Liv.): vulnus rescindere, Liv. epit. u. Ov.: mori ex vulnere, Liv., vulneribus, Poll. in Cic. ep.: perire ex vulnere, Liv.: vulneribus adversis et honestis cadere, Cic.: adversis vulneribus concĭdere, Sall.: mutuis vulneribus concurrere, Sen. rhet.: se mutuis vulneribus occīdere, Aur. Vict.: ex vulnere recreari, Cic.: ex vulnere refici, Tac.: ex vulnere claudicare, Cic.: vulnus implere, ausheilen, Cels.: cum gravi vulnere ferri ex proelio, referri in castra, Liv. –
    ————
    b) poet. übtr., die Wunde lebl. Ggstde., die Verletzung, der Hieb, Stich, Schnitt, Einschnitt, falcis, Ov.: calcei, Iuven.: ornus vulneribus evicta, Verg.: humus reformidat vulnus (aratri), Ov. – 2) bildl., die Wunde = Verletzung, Verlust, Kränkung, ein wunder od. fauler Fleck, fortunae gravissimo vulnere percussus, Cic.: vulnera rei publicae imponere od. inurere, Cic.: quod autem tantum aut in moribus naturaque vulnus aut in re atque fortuna? Schaden, Cic.: cum illud Castricianum vulnus dicendo refricuisset, Cic.: ista sunt ipsa vulnera, quae non possum tractare sine maximo gemitu; moderare igitur, quaeso, ut potes, Cic.: vulnera nova facere, Vergehungen, Cic.: vulneribus suis mederi, Schulden, Cic. – öfter Schlappe, Schlag = empfindlicher Verlust, Niederlage, bes. in der Verbindung sine aliquo vulnere, ohne erheblichen Verlust, Caes.: sine ullo vulnere, ohne jeden Verlust, Caes.: vulnus accipere (Ggstz. dare), Iustin. 1, 8, 10; 2, 11, 19; 5, 5, 3; 42, 4, 10: post aerumnosas iacturas et vulnera, Amm. 27, 1, 1: recentissimum quodque volnus pavens, Tac. hist. 3, 56. – v. Seelenwunden (wie Schmerz, Kummer, Trauer), bes. v. Liebeswunden, Lucr., Verg. u.a.: vulnus alit venis, Verg.: rescindere vulnus dolorum meorum, Flor.: sanabit nulla vulnera cordis ope, Ov.: ac languore simulato vulnus animi mentitur in valetudinem, Apul. – II) meton., das, was Wunden macht,
    ————
    1) der Hieb, Stich, Wurf, Stoß, Schnitt, wodurch Wunden entstehen, elusa vulnera, v. dem Stiere, Ov.: mortifero vulnere ictus, Liv.: inter se vulnera iactant, Hiebe, Verg.: crepitant sub vulnere malae, Hieb, Verg. Vgl. Lachmann Prop. 1, 1, 13. – 2) das Werkzeug, das Wunden macht, das Geschoß usw., illum infesto vulnere insequitur, Verg.: haesit sub gutture vulnus, Pfeil, Verg.: vulnera dirigere, Pfeile richten und abschießen, Verg. – 3) (poet.) der Verwundete, ad gemitus vulnerum, Liv. 22, 5, 4 (wenn es nicht dort = Ächzen infolge der Wunden; vgl. Verg. Aen. 2, 413).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vulnus

  • 114 fides

    1) вера, доверие, fidem explere, оправдать доверие (1. 62 D. 12, 6);

    contractus, quos alienam fidem secuti (доверяя другим) instituimus (1. 1, D. 12, 1. I. 84 § 1 D. 50, 17);

    qui pecunias apud mensam, fidem publicam secuti (доверяя общественному кредиту) deposuerunt (1. 24 § 2 D. 42, 5);

    tidem alicuius sequi обозначает также давать кому в долг (1. 41 J. 2, 1:- si is, qui vendidit, fidem emtoris secutus est, dicendum est, statim rem emtoris fieri); в таком же смысле: fidem habere alicui (1. 19 D. 18, 1. 4 § 8 D. 40, 5).

    2) верность, честность, а) вообще;

    egregia in rempubl. fides (1. 1 pr. D. 50, 15);

    fides tutoris (1. 22 D. 34, 9), curatorum (1. 5 § 6. 1. 33 § 1 D. 26, 7);

    res ex fide agenda (1. 60 § 4 D. 17, 1. 1. 53 D. 5, 1. 1. 1 § 4 D. 16, 3. 1. 58. D. 17, 1. 1. 3 D. 22, 3), in fidem alicuius confugere (1. 5 D. 40, 1. 1. 12 D. 38, 5): fidem adhibere, exhibere (1. 7 D. 17, 1. 1. 1 § 2 D. 19, 5), praestare (1. 38 D. 3, 5. 1. 5 § 15. D. 24, 1. 1. 4 D. 27, 5);

    b) по отношению к исполнению данного обещания, слова (1. 1 pr. D. 2, 14);

    fidem praestare pacto, transactioni, placitis, исполнить все условия соглашения (1. 52 § 1 eod. 1. 17 pr. D. 5, 2. 1. 6 C. 2, 4);

    fidem contractus (non) implere (1. 19 § 9 D. 19, 2. 1. 9 D, 19, 5. 1. 26 § 3 D. 23, 4. 1. l0 pr. D. 2, 4. 1. 16 D. 2, 15. 1. 1 pr. 1. 25 pr. D. 13, 5. 11 § 4. 1. 5 pr. D. 16, 3. 1. 5 D. 18, 3);

    fides sacramenti rupta (1. 11 pr. D. 29, 1); слово, обещание, обязанность, tacitam fidem interponere (ut non capienti restituat hereditatem);

    in fraudem legum s. iuris fidem accommodare (1. 46 D. 5, 3. 1. 43. § 3 D. 28, 6. 1. 10 pr. D. 34, 9. 1. 40 § 1 D. 49, 14. 1. 3 C. 6, 50. 1. 67 D. 3, 3);

    fidem exsolvere (l. 5 § 15 D. 24, 1. 1. 40 pr. D. 18, 1); в особ. относится в поручительству: отсюда формула стипуляции: id fide tua esse iubes? (1. 75 § 6 D. 45, 1. 1. 51 pr. D. 46, 1. cf. 1. 60 § 1 D. 17, 1);

    fidem dicere pro aliquo = fideiubere (1. 62 § 1 eod.);

    in fidem suam recipere (1. 49 pr. D. 19, 1);

    fidem suam obligare pro aliquo (1. 27 § 2 D. 16, 1. 1. 28 § 6 D. 34, 3. 1. 54 D. 46, 1);

    fide et periculo alicuius dare (1. 24 eod.);

    fide alterius fideiubere pro alio (1. 53 D. 17, 1. 1. 46 § 1 D. 3, 5).

    3) достоверность, истина, fides instrumentorum (tit. D. 22, 4. C. 4, 21), testium, testationis, testimonii (1. 1 pr. 1. 2. 3. pr. § 1. 1. 13 D. 22, 5. 1. 11 eod. 1. 32. § 1 D. 47, 2), fides alicui contra se habebitur (1. 11 § 1 D. 11, 1. 1. 2 § 2 D. 50, 8. 1. 6 § 1 D. 1, 18);

    fides probationis (1. 49 C. 3, 32. 1. 1 C. 8, 2);

    fides veri, veritatis, (1. 2. 5 C. 2, 1. 1. 6. C. 6, 23. 1. 2 C. 8, 32. 1. 8. C. 8, 54).

    4) христианская вера: ministrt verae orthodoxae fidei (1. 27 C. 1, 3);

    a fide Christianorum discrepare (1. 12 C. 1, 9. I. 4 C. Th. 16, 7); символ веры, fides Nicaena (см.).

    5) bona fides, a) добрая вера, добросовестность, mala fides = dolus: fides bona contraria est fraudi et dolo (1. 3 § 3 D. 17, 2);

    bona fide противоп. per fraudem negotium contrahere (1. 35 pr. D. 19, 2);

    b. fide, non in fraudem, gestum negotium (1. 34 D. 3, 3);

    non mala fide, противоп. callide (1. 5 § 4. D. 26, 8);

    pactum mala fide factum (1. 9 C. 2, 3. 1. 68 pr. D. 18, 1. cf. 1. 18 D. 3, 5. 1. 10 pr. D. 17, 1. l. 5 § 7 D. 26, 7. 1. 32. § 2. 3. 1. 58 § 1. eod.);

    ex b. f. reddere (1. 11 D. 16, 3);

    ex b. f. esse, praestari (1. 22 § 4 D. 17, 1);

    bona f. exigit.: ut, quod convenit, fiat (1. 21 D. 19, 2. cf. 1. 11 § 1 D. 19, 1. 1. 57 D. 50, 17. 1. 1 § 7 D. 16, 3. 1. 23 D. 50, 17);

    contractus, quibus doli praestatio vel b. f. inest (1. 152 § 3 eod. 1. 31 pr. D. 16, 3);

    bonae fidei contractus, двусторонний договор, основанный на доброй вере (1. 11 § 18. 1. 48 D. 19, 1. 1. 32 § 2 D. 22, 1);

    bonae f. iudicium, иск, вытекающий из упомянутого договора, причем усмотрению судьи предоставлялся обширный простор принимать во внимание не только те обстоятельства, которые были указаны в формуле, но и всякие другие, на которые могла сослаться сторона при дальнейшем производстве дела. Bonae fidei iudicium противопоставляется stricti iuris iudicium (§ 30 J. 4, 6. 1. 7 § 5 D. 2, 14. 1. 7 D. 3, 5. 1. 3 § 2 D. 13, 6. 1. 24 D. 16, 3. 1. 54 pr. D. 17, 1. 1. 11. § 1 D. 19, 1. 1. 31 § 20 D. 21, 1. 1. 5 D. 22, 1. 1. 5 pr. cf. I. 2 § 3 D. 44, 1);

    iudicium, quod ex b. f. descendit (1. 57 § 3 D. 18, 1);

    actio, quae ex b. f. oritur (1. 2 § 2 D. 43, 26);

    arbitrium bonae f. iudicis (1. 4 § 2 D. 12, 4);

    b) добрая вера, т. е. убеждение лица в том, что оно не нарушает ничьих прав, действует добросовестно, против. mala fides, напр. bona - mala fide emere;

    bonae fid. emtor (§ 35 J. 2, 1. pr. J. 2, 6. Gai. II. 49. 1. 7 § 11. 17. 1. 13 § 2 D. 6, 2. 1. 27 D. 18, 1. 1. 2 pr. § 1 D. 41, 4. 1. 109 D. 50, 16);

    bona - mala fid. possidere;

    bonae-malae f. possessor (1. 25 § 7 D. 5, 3. 1. 45. D. 6, 1. 1. 48 § 1 D. 41, 1. 1. 3 § 22 D. 41, 2. Gai. II. 43. 45. 1. 38 D. 41, 3. 1. 136. D. 50, 17. 1. 137 eod.);

    bona f. accipere, praestare (Gai. VI. 43. III. 155);

    bona fide diutina possessione capere posse (1. 43 § 1 D. 41, 2);

    bona-mala f. percipere fructus (1. 4 § 2 D. 10, 1);

    bona f. servire (1. 23 § 6 1. 25. § 2. 1. 43 § 3 D. 21, 1. 1. 19. 21. 23. 49. 54. D. 41, 1. 19. 33. D. 45, 3. 1. 12. § 6 D. 40, 12).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > fides

  • 115 possidere

    владеть;

    possessio, владение;

    possessor, владелец; особ. a) удержание, простое фактическое господство, без воли владеть вещью вполне, исключительно для себя (detentio, possessio naturalis, poss. corporalis) possidere = tenere, detinere s. 3;

    possessio = detentio;

    possessor - detentor;

    possessio appellata est a sedibus quasi positio. quia naturaliter tenetur ab eo, qui ei insistit, quam Graeci кбфпчЮн dicunt (1. 1 pr. D. 41, 2);

    possideri possunt, quae sunt corporalia (1. 3 pr. eod. cf. 1. 4 § 27 D. 41, 3);

    corporalis naturalis possessio;

    naturaliter possidere, incumbere possessioni (см. corpus s. 2, naturalis s. d.);

    in possessionem mittere, ire, venire (см.); (1. 9 D. 6, 1. 1. 10 § 1 D. 41, 2. 1. 21 § 3 D. 46, 1. 1. 13 pr. D. 41, 3);

    b) в тесн. см. слова - possessio есть фактическое господство, к которому присоединяется воля владеть исключительно для себя (animus domini); это владение осуществляется владельческими исками, интердиктами, способно по давности вести к установлению права собственности; владение, которое в настоящей науке р. права принято называть юридическим владением; в этом смысле possidere прот. tenere (1. 49 § 1 D. 41, 2. 1. 1 § 22 D. 43, 16. 1. 38 § 7. 8 D. 45, 1. 1. 19 § 6 D. 47, 2. 1. 63 D. 50, 16); тк. прот. in possess. esse (1. 9. 10 § 1 D. 41, 2. cf. 1. 12 D. 42, 4. 1. 1 § 9 11. 43, 3 1. 3 § 8 D. 43, 17. 1. 9 D. 6, 1. cf. 1. 17 § 1 D. 16, 3. 1. 3 § 20 D. 41, 2. 1. 6 § 2 D. 43, 26. 1. 36 D. 41, 2. 1. 3 § 1. 3. 1. 8 eod. 1. 49 § 1 eod. 1. 1 § 15 D. 47. 4. 1. 1 § 3 D. 41, 2);

    animum possidendi non habere (§ 20 eod.);

    possidere pro emtore, pro herede (см. Gai. IV. 144);

    pro possessore, как простой владелец, без законного титула (1. 14 § 2 D. 4, 2. 1. 11 § 1. 1. 21. 13 pr. § 1 D. 5, 3. 1. 110 D. 35, 1. 1. 16 D. 41, 2. 1. 33 § 1 D. 41, 3. 1. 1 § 4 D. 43, 3);

    a veteribus praeceptum est, neminem sibi ipsum causam possessionis nutare posse (см. mutare);

    iusta possessio, causa possidendi;

    iuste possidere;

    iustus possessor (см. iustus s. b.), iniusta possessio;

    iniuste possid. (см. iniustus s. 1);

    p. lucrativa (Gai. II. 52. 56. 57. 60): possessio vitiosa (см. (Gai. IV. 151);

    possid. vi aut clam aut precario (1. 14 D. 43, 16. 1. 1 § 9 D. 43, 17. Gai. IV. 150. 154);

    bona - mala fide possidere;

    bonae - malae f. possessor (см. fides s. 5. b.);

    possessio civilis;

    civiliter possid. (см.), longa possessio (см. longus s. 1. b.); (1. 12. 18 § 15 D. 39, 2. 1. 54 § 4 D. 41, 1. 1. 21 D. 41, 3. 1. 25 eod. 1. 16 eod. 1. 1 § 15 D. 41, 2);

    ius possessionis (1. 44 pr. eod. 1. 2 § 38 D. 43, 8. 1. 5 § 1 D. 48, 6. 1. 5 C. 7, 16. 1. 2 § 3 D. 43, 1. § 2 и след. I. 4, 15. tit. D. 43, 17. C. 8, 6. 1. 1 § 4 D. cit.);

    melior est causa possidentis s. possessoris (см. melior); (1. 24 D. 6, 1);

    possessoris commodum consequi, commodo frui, fungi, прот. petitoris onera sustinere, onere fungi (1. 62 D. 5, 1. 1. 20 D. 22, 3. 1. 12 § 3 D. 40, 12. 1. 1 § 3 D. 43, 17. 1. 29 § 1 D. 21, 2. 1. 1 § 6 D. 39, 1. 1. 13 § 13 D. 5, 3. 1. 25 § 8 eod. cf. 1. 1 § 7 D. 43, 3. 1. 131. 150. D. 50, 17);

    bonorum possessio, преторский порядок наследования;

    bonorum possessor, приобретающий наследство по преторскому праву (см. bona s. 1 b.);

    possessio тк. = bon. poss. (1. 9 D. 37, 6. 1. 9 D. 38, 8);

    possessorius, относящийся к bon. poss., основывающийся на bon. poss.: posses. hereditalis petitio прот. civiles actiones heredibus propositae (tit. D. 5, 5);

    possess. actiones (1. 4 D. 37, 10. I. 50 § 2 D. 38, 2);

    c) тк. для обозн. ius in re aliena источники говорят: possidere ius (1. 2 D. 8, 4. 1. 7 D. 43, 19);

    possessio iuris (1. 2 § 3 D. 43, 26. 1. 13 § 15. 1. 16 § 4. 7. 1. 18 § 1. 1. 34 § 1. 1. 35 D. 5, 3. 1. 10 D. 5, 4. 1. 6 § 1 D. 8, 5. 1. 23 § 2 D. 4, 6. 1. 3 D. 7, 6. 1. 4 D. 43, 17. 1. 3 § 17 D. 43, 16. 1. 10 pr. D. 8, 5. 1. 14 D. 8, 1. 1. 20 eod.);

    interdicta veluti possessoria (1. c.);

    d) иногда подразумевается под possidere, possessio, фактическое правовое положение лица: ex possessione sive servitutis sive libertatis de suo statu litigare (1. 33 § 1 D. 3, 3. 1. 3 § 10 D. 41, 2);

    e) наконец, обозн. possidere, иметь недвижимое имущество;

    possessio, недвижимое имущество;

    possessor, владелец недвижимого имущества (1. 15 pr. § 1 D. 2, 8. cf. § 1 eod. 1. 1 § 1 D. 11, 4. 1. 1 D. 50, 9. 1. 18 § 25 D. 50, 4. 1. 15 eod. 1. un. § 4 D. 43, 15. 1. 7 D. 47, 9. 1. 41 § 6 D. 32. 1. 78 D. 50, 16);

    vendere, distrahere possessionem (1. 15 § 7 D. 2, 8. 1. 38 pr. D. 4, 4. 1. 5 § 10. 11 D. 27, 9);

    possessions reditus (1. 91 § 3 D. 32. 1. 18 § 21. 25 D. 50, 4. 1. 4 pr. D. 49, 18);

    dominus possessionis (1. 2 C. 9, 39. 1. 4. C. 11, 5. 1. 8 C. 8, 10);

    honorati possessores, curiales (1. 19 C. 1, 4. 1. 8 C. 1, 55. cf. 1. 4 C. 9, 27).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > possidere

  • 116 animus

        animus ī, m    [AN-], the rational soul (cf. anima, the physical life): humanus: Corpus animum praegravat, H.: deos sparsisse animos in corpora humana: discessus animi a corpore: permanere animos arbitramur. — Fig., of beloved persons, soul, life: anime mi, T.—Of the mind, the mental powers, intelligence, reason, intellect, mind: mecum in animo vitam tuam considero, T.: animo meditari, N.: convertite animos ad Milonem, attention: revocare animos ad belli memoriam: perspicite animis quid velim: in dubio est animus, T.: animus, cui obtunsior sit acies, whose discernment: et animus et consilium et sententia civitatis, the whole intelligence of the community: cui animum inspirat vates, V.: omnia ratione animoque lustrari.— Of bees: Ingentīs animos angusto in pectore versant, V.— Of the memory: Scripta illa dicta sunt in animo, T.: an imprimi, quasi ceram, animum putamus?—Consciousness, recollection, self-possession: reliquit animus Sextium acceptis volneribus, Cs.: Unā eādemque viā sanguis animusque sequuntur, V.: timor abstulit animum, O. — With conscius or conscientia, the conscience: quos conscius animus exagitabat, S.: suae malae cogitationes conscientiaeque animi terrent.—Opinion, judgment, notion, belief: meo quidem animo, in my judgment: maxumi Preti esse animo meo, T.: ex animi tui sententiā iurare, to the best of your knowledge and belief. — The imagination, fancy: cerno animo sepultam patriam: fingite animis, sunt, etc.: nihil animo videre poterant.—Feeling, sensibility, affection, inclination, passion, heart: Quo gemitu conversi animi (sunt), V.: animum offendere: animus ubi se cupiditate devinxit, the character, T.: alius ad alia vitia propensior: tantaene animis caelestibus irae? V.: animo concipit iras, O.: mala mens, malus animus, bad mind, bad heart, T.: omnium mentīs animosque perturbare, Cs.: animum ipsum mentemque hominis: mente animoque nobiscum agunt, Ta.: bestiae, quarum animi sunt rationis expertes.—Disposition, inclination: meus animus in te semper: bono animo in populum R. videri, well disposed, Cs.: Nec non aurumque animusque Latino est, both gold and the disposition (i. e. to give it), V.: regina quietum Accipit in Teucros animum mentemque benignam, a kindly disposition, V.—Esp., in the phrase ex animo, from the heart, in earnest, deeply, sincerely: ex animo omnia facere an de industriā? from impulse or with some design, T.: sive ex animo id fit sive simulate: ex animo dolere, H.—In the locat. form animi, with verbs and adjj.: Antipho me excruciat animi, T.: exanimatus pendet animi: iuvenemque animi miserata repressit, pitying him in her heart, V.: anxius, S.: aeger, L.: infelix, V.: integer, H.—Meton., disposition, character, temper: animo es Molli: animo esse omisso, T.: animi molles et aetate fluxi, S.: sordidus atque animi parvi, H.—Fig., of plants: silvestris, wild nature, V.—Courage, spirit (freq. in plur.): mihi addere animum, T.: nostris animus augetur, Cs.: clamor Romanis auxit animum, L.: mihi animus accenditur, S.: Nunc demum redit animus, Ta.: Pallas Dat animos, O.: in hac re plus animi quam consili habere: tela viris animusque cadunt, O.: bono animo esse, to be of good courage: bono animo fac sis, T.: satis animi, courage enough, O.: magnus mihi animus est, fore, etc., hope, Ta.—Fig., of the winds: Aeolus mollit animos, the violence, V.—Of a top: dant animos plagae, give it quicker motion, V.—Haughtiness, arrogance, pride: vobis... Sublati animi sunt, your pride is roused, T.: tribuni militum animos ac spiritūs capere, bear the arrogance and pride, etc.—Passion, vehemence, wrath: animum vincere: animum rege, qui nisi paret Imperat, H.: (Achelous) pariter animis inmanis et undis, O.—In the phrase aequus animus, an even mind, calmness, moderation, equanimity: concedo... quod animus aequus est.—Usu. abl: aequo animo, with even mind, contentedly, resignedly, patiently: aequo animo ferre, T.: non tulit hoc aequo animo Dion, N.: aequissimo animo mori: alqd aequo animo accipit, is content to believe, S.: opinionem animis aut libentibus aut aequis remittere: sententiam haud aequioribus animis audire, L.—Inclination, pleasure: Indulgent animis, O.— Esp., animi causā, for the sake of amusement, for diversion, for pleasure: (animalia) alunt animi voluptatisque causā, Cs.: habet animi causā rus amoenum: animi et aurium causā homines habere, i. e. employ musicians.—Will, desire, purpose, design, intention, resolve: tuom animum intellegere, purpose, T.: persequi Iugurtham animo ardebat, S.: hostes in foro constiterunt, hoc animo, ut, etc., Cs.: habere in animo Capitolium ornare, to intend: fert animus dicere, my plan is, O.: nobis erat in animo Ciceronem mittere, it was my purpose: omnibus unum Opprimere est animus, O.: Sacra Iovi Stygio perficere est animus, V.
    * * *
    mind; intellect; soul; feelings; heart; spirit, courage, character, pride; air

    Latin-English dictionary > animus

  • 117 audāx

        audāx ācis, adj. with comp. and sup.    [1 AV-], daring, bold, courageously, spirited: poeta, H.: audacissimus omni De numero, O.: viribus, V.: proeliis Liber, H.: ad facinus audacior: consilium, L.: paupertas, H.: mālae, V. — Audacious, rash, presumptuous, foolhardy, violent: homo, T.: ambitiosus et audax, H.: de improbis et audacibus: animus, S.: audacissimus ex omnibus: omnia perpeti, H.: facinus, T.: hoc (factum) audacius aut impudentius: volatus, O.: supra vires ad conandum, L.—As subst: audacium scelus.
    * * *
    audacis (gen.), audacior -or -us, audacissimus -a -um ADJ
    bold, daring; courageous; reckless, rash; audacious, presumptuous; desperate

    Latin-English dictionary > audāx

  • 118 decēns

        decēns entis, adj. with comp.    [P. of decet], seemly, becoming, decent, proper, fit: amictus, O.: motus, H.: quid verum atque decens, H.: (habitus) decentior quam sublimior, Ta.— Symmetrical, well-formed, beautiful, noble: mālae, H.: Venus, H.: quā nulla decentior, O.
    * * *
    decentis (gen.), decentior -or -us, decentissimus -a -um ADJ
    appropriate, decent/seemly/becoming, in approved standard; pleasing/graceful

    Latin-English dictionary > decēns

  • 119 doctrīna

        doctrīna ae, f    [DIC-], teaching, instruction, learning: puerilis: sumere doctrinam quandam iuventuti, a lesson: Virtutem doctrina paret, H. — Science, erudition, learning: animos doctrinā excolere: studiis doctrinae dediti: doctrinā excellens: auctor doctrinae eius, L.: malae doctrinae: id fecit doctrinā, N.
    * * *
    education; learning; science; teaching; instruction; principle; doctrine

    Latin-English dictionary > doctrīna

  • 120 impūbēs (in-p-)

        impūbēs (in-p-) eris (C., Cs., O.), and impūbis, is (H., V., L., O., Ta.), adj.    [2 in+pubes], under age, youthful, beardless: filium impuberem necatum esse: servi omnes ad impuberes, Cs.: comes impubis Iuli, V.: impubem Troïlon Flevere, H.—As subst m.: productis omnibus elegisse impubīs dicitur, the boys, L.—Of things: corpus, H.: malae, beardless, V.: impubibus annis, in childhood, O.— Celibate, virgin, chaste: impuberes permanere, Cs.

    Latin-English dictionary > impūbēs (in-p-)

См. также в других словарях:

  • Malae Artes — Студийный альбом Macbeth Дата выпуска 29 марта 2005 Жанр Готик метал Длительность 42:36 Страна Италия Лейбл …   Википедия

  • Malae Artes — Studio album by Macbeth Released March 29th, 2005[1] Genre Gothic metal …   Wikipedia

  • malae — plural of mala …   Useful english dictionary

  • possessio malae fidei — Possession in bad faith,–the possession of a person who knows that he is not entitled to the possession. See Mackeldey s Roman Law § 243 …   Ballentine's law dictionary

  • possessor malae fidei — (Civil law.) A possessor who knows that he is not entitled to the possession …   Ballentine's law dictionary

  • Malaya —   Malae, Malaia …   English-Hawaiian dictionary

  • Nua Mailo Saoluaga — Speaker of the American Samoa House of Representatives In office 1997 – 2002 Preceded …   Wikipedia

  • НЕРВЫ ЧЕЛОВЕКА — НЕРВЫ ЧЕЛОВЕКА. [Анатомия, физиология и патология нерва см. ст. Нервы в томе XX; там же (ст. 667 782) рисунки Нервы человека]. Ниже приведена таблица нервов, освещающая в систематическом порядке важнейшие моменты анатомии и физиологии каждого… …   Большая медицинская энциклопедия

  • Tetum — Infobox Language name=Tetum nativename=Tetun, Lia Tetun familycolor=Austronesian states=East Timor, Indonesia, Australia, Portugal, United Kingdom region=Southeast Asia speakers=800,000 fam2=Malayo Polynesian (MP) fam3=Nuclear MP fam4=Central… …   Wikipedia

  • Арте́рия — ( и) (arteria, ae, PNA, BNA, JNA; греч. artēria от aēr воздух + tereō содержать) кровеносный сосуд, по которому кровь движется от сердца к органам и частям тела. Артерия базилярная (a. basilaris, PNA, BNA, a. basialis, JNA) см. Basilaris. Артерия …   Медицинская энциклопедия

  • Тетум — Самоназвание: Tetum, Tetun, Lia Tetun Страны: Восточный Тимор, Индонезия …   Википедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»