-
1 vitale
I.Adj.:II.caloris natura vim habet in se vitalem,
vital power, Cic. N. D. 2, 9, 24:spiritus,
id. ib. 2, 45, 117:totum corpus vitalis calor liquit,
Curt. 3, 5, 3; 7, 3, 14; 8, 4, 8:recepto calore vitali,
id. 8, 4, 17; Sen. Ben. 4, 6, 3; Lact. 2, 12, 6:viae,
i. e. air-passages, Ov. M. 2, 828 aevum, lifetime, life, Plaut. Poen. 5, 4, 14: vita, i. e. true life, Enn. ap. Cic. Lael. 6, 22 (Enn. p. 180 Vahl.):motus,
Lucr. 3, 560:lumen relinquere,
i. e. to die, Ov. M. 14, 175 saecla, ages. generations, Lucr. 1, 202:lectus,
upon which one is laid while alive and is laid out when dead, a death-bed, funeral-couch, Petr. 42: si esse salvum me vis aut vitalem tibi, i. e. remaining or keeping alive, long-lived, Plaut. Bacch. 4, 9, 75; Hor. S. 2, 1, 61; 2, 7, 4; Sen. Contr. 1, 1 fin. —Substt.A. B.vītālia, ĭum, n.1.The vital parts, vitals, Sen. Ira, 2, 1, 2; Luc. 7, 620; 9, 743:2.capitis,
Plin. 8, 7, 7, § 20:arborum,
id. 17, 27, 42, § 251:rerum,
Lucr. 2, 575.—Graveclothes (cf. supra, lectus vitalis), Sen. Ep. 99, 22; Petr. 77 fin.— * Adv.: vītālĭter, vitally:vitaliter esse animata,
with life, vitally, Lucr. 5, 145. -
2 vītālis
vītālis e, adj. [vita], of life, vital: caloris natura vim habet in se vitalem, vital power: calor, Cu.: Vitales vias clausit, i. e. the wind-pipe, O.: vita ‘vitalis,’ ut ait Ennius, i. e. true life: lumen vitale relinquam, i. e. die, O.: ut sis Vitalis metuo, long-lived, H.: Mancipium frugi quod sit satis, hoc est Ut vitale putes, i. e. not too good to live, H.: abstinere eo quod vitale sit, life-sustaining, L.* * *vitalis, vitale ADJvital; of life (and death); living/alive, able to survive; lively; life-giving -
3 vitalis
vītālis, e [ vita ]1) относящийся к жизни, жизненный ( vis C)vita v. Enn ap. C — истинная (настоящая) жизньlumen vitale O — vitālectus v. Pt — смертный одр2) дающий жизнь, животворящий ( spiritus C)3) жизнеспособный ( puer H); живой, (долго) живущийsi salvum me vis aut vitalem tibi Pl — если хочешь, чтобы я был жив и невредим -
4 relinquo
rĕ-linquo, līqui, lictum, 3, v. a.I.(With the idea of the re predominating.) To leave behind (cf. desero, omitto).A.In gen., to leave behind by removing one's self; to leave, move away from; to leave, abandon (a person or thing).1.Lit.:2.puerum apud matrem domi,
Plaut. Men. prol. 28:ipse abiit foras, me reliquit pro atriensi in sedibus,
id. Poen. 5, 5, 4:me filiis Relinquont quasi magistrum,
Ter. Phorm. 1, 2, 22:dicerent non me plane de provinciā decessisse, quoniam alterum me reliquissem,
Cic. Fam. 2, 15, 4:C. Fabium legatum cum legionibus II. castris praesidio relinquit,
Caes. B. G. 7, 40:cum me servum in servitute pro te hic reliqueris,
Plaut. Capt. 2, 3, 75; cf. id. ib. 5, 1, 18:fratrem, sc. in provinciā,
Cic. Fam. 2, 15, 4:post tergum hostem relinquere,
Caes. B. G. 4, 22; cf. id. ib. 7, 11:ille omnibus precibus petere contendit, ut in Galliā relinqueretur,
might be left behind, id. ib. 5, 6:greges pecorum... sub opacā valle reliquit,
Ov. M. 11, 277 et saep.:ea causa miles hic reliquit symbolum,
Plaut. Ps. 1, 1, 53:hic exemplum reliquit ejus,
id. ib. 2, 2, 56:(Hecuba) Hectoris in tumulo canum de vertice crinem... relinquit,
leaves behind, Ov. M. 13, 428:(cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum,
left behind, remaining, id. ib. 1, 347.— To leave behind one's self by moving away:longius delatus aestu, sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,
Caes. B. G. 5, 8:jamque hos, jamque illos, populo mirante, relinquit,
Sil. 16, 503; cf. in pass., to remain or be left behind, Lucr. 5, 626.—Trop.: hanc eram ipsam excusationem relicturus ad Caesarem, was about to leave behind me just this excuse (for my departure), Cic. Att. 9, 6, 1:B.aculeos in animis,
id. Brut. 9, 38:quod coeptum est dici, relinquitur in cogitatione audientium,
Auct. Her. 4, 30, 41:aetate relictā,
Ov. M. 7, 170:repetat relicta,
Hor. Ep. 1, 7, 97.—Of rank or merit: (Homerus) omnes sine dubio et in omni genere eloquentiae procul a se reliquit,
Quint. 10, 1, 51.—In partic.1. a.Lit.:b.ea mortua est: reliquit filiam adulescentulam,
Ter. Heaut. 3, 3, 41:cum pauper cum duobus fratribus relictus essem,
Varr. R. R. 3, 16, 2; cf.:pauper jam a majoribus relictus,
Nep. Epam. 2, 1:agri reliquit ei non magnum modum,
Plaut. Aul. prol. 13:heredem testamento reliquit hunc P. Quintium,
Cic. Quint. 4, 15:cum ei testamento sestertiūm milies relinquatur,
id. Off. 3, 24, 93:non, si qui argentum omne legavit, videri potest signatam quoque pecuniam reliquisse,
Quint. 5, 11, 33:qui mihi reliquit haec quae habeo omnia,
Ter. Eun. 1, 2, 40:cedo, quid reliquit Phania,
id. Hec. 3, 5, 8 and 13:fundos decem et tres reliquit,
Cic. Rosc. Am. 7, 20:aliquantum aeris alieni,
id. Quint. 4, 15:servus aut donatus aut testamento relictus,
Quint. 5, 10, 67:alicui arva, greges, armenta,
Ov. M. 3, 585:se testamento liberum relictum,
Dig. 21, 1, 17, § 16.—Trop., to leave, leave behind one:2.consiliorum ac virtutum nostrarum effigiem,
Cic. Arch. 12, 30:qui sic sunt, haud multum heredem juvant, Sibi vero hanc laudem relinquont: vixit, dum vixit, bene,
Ter. Hec. 3, 5, 11:rem publicam nobis,
Cic. Rep. 1, 46, 70; cf.:statum civitatis,
id. ib. 1, 21, 34; id. Par. 1, 2, 10:opus alicui,
id. Rep. 1, 22, 35: memoriam [p. 1558] aut brevem aut nullam, id. Off. 2, 16, 55:monumentum audaciae suae aeternum,
id. Verr. 2, 1, 49, § 129:quae scripta nobis summi ex Graeciā sapientissimique homines reliquerunt,
id. Rep. 1, 22, 35:scriptum in Originibus,
id. Brut. 19, 75:scripta posteris,
Quint. 1, praef. 1:in scriptis relictum,
Cic. de Or. 2, 46, 194:orationes reliquit et annales,
id. Brut. 27, 106:duo tantum volumina,
Suet. Gram. 7:librum de suis rebus imperfectum,
id. ib. 12; cf.:si non omnia vates Ficta reliquerunt,
Ov. M. 13, 734:pater, o relictum Filiae nomen,
Hor. C. 3, 27, 34.—To leave a thing behind; to leave remaining; to allow or permit to remain, to let remain, leave; pass., to be left, to remain.a.Lit.:b.nihil relinquo in aedibus, Nec vas, nec vestimentum,
Ter. Heaut. 1, 1, 88:multis autem non modo granum nullum, sed ne paleae quidem ex omni fructu atque ex annuo labore relinquerentur,
Cic. Verr. 2, 3, 48, § 114:nihil de tanto patrimonio,
id. Rosc. Am. 3, 10:equitatus partem illi adtribuit, partem sibi reliquit,
Caes. B. G. 7, 34:angustioribus portis relictis,
id. ib. 7, 70;41: unam (filiam) minimamque relinque,
leave to me, Ov. M. 6, 299:jam pauca aratro jugera regiae Moles relinquent,
Hor. C. 2, 15, 2:dapis meliora relinquens,
id. S. 2, 6, 89:magis apta tibi tua dona relinquam,
id. Ep. 1, 7, 43:haec porcis hodie comedenda relinquis,
id. ib. 1, 7, 19; cf.:habitanda fana Apris reliquit,
id. Epod. 16, 20:relinquebatur una per Sequanos via,
remained, Caes. B. G. 1, 9; cf.:unā ex parte leniter acclivis aditus relinquebatur,
id. ib. 2, 29:se cum paucis relictum videt,
Sall. C. 60, 7:nec aliud dicionis Atheniensium praeter ipsam urbem reliquit,
Just. 5, 7, 3.—Trop.:3.quasi corpori reliqueris Tuo potestatem coloris ulli capiendi mala,
Plaut. Truc. 2, 2, 37:quam igitur relinquis populari rei publicae laudem?
Cic. Rep. 3, 35, 48:ut vobis non modo dignitatis retinendae, sed ne libertatis quidem recuperandae spes relinquatur,
id. Agr. 1, 6, 17:ceterorum sententiis semotis, relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio,
id. Fin. 2, 14, 44; cf.:ne qua spes in fugā relinqueretur,
Caes. B. G. 1, 51:nullā provocatione ad populum contra necem et verbera relicta,
Cic. Rep. 2, 37, 62; Hor. S. 1, 10, 51:quis igitur relictus est objurgandi locus?
Ter. And. 1, 1, 127; cf.:nihil est preci loci relictum,
id. ib. 3, 4, 22; id. Phorm. 3, 3, 14;and, in another sense: plane nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,
i. e. he leaves no occasion for them, renders them superfluous, Cic. Fam. 1, 1, 2:ne cui iniquo relinqueremus vituperandi locum,
id. Q. Fr. 2, 4, 1:Aedui nullum sibi ad cognoscendum spatium relinquunt,
Caes. B. G. 7, 42:spatium deliberandi,
Nep. Eun, 12, 3:vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,
Cic. Quint. 15, 49; Plaut. Cas. 2, 3, 33; cf. Cic. Brut. 72, 253 (v. Bernhardy ad loc.):vita relicta est tantum modo,
Ov. P. 4, 16, 49:quod munitioni castrorum tempus relinqui volebat,
Caes. B. G. 5, 9 fin.:mihi consilium et virtutis vestrae regimen relinquite,
Tac. H. 1, 84:suspicionem alicui relinquere,
Suet. Caes. 86:aliquem veniae vel saevitiae alicujus,
Tac. H. 1, 68 fin.:aliquem poenae,
Plin. Ep. 2, 11, 20:aliquem poenae,
Ov. M. 7, 41: leto, poenaeque, id. id. 14, 217; cf.:urbem direptioni et incendiis,
to give up, surrender, abandon, Cic. Fam. 4, 1, 2:neu relinquas hominem innocentem ad alicujus tui dissimilis quaestum,
do not leave, id. ib. 13, 64:aliquid in alicujus spe,
id. Div. in Caecil. 8, 26; cf. id. ib. 4, 16. — Poet., with obj.-clause:(metus) Omnia suffundens mortis nigrore, neque ullam Esse voluptatem liquidam puramque relinquit,
Lucr. 3, 40; 1, 703; Ov. M. 14, 100:dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,
Hor. S. 1, 1, 52; Sil. 3, 708: nihil relinquitur nisi fuga, there is nothing left, nothing remains, but, etc., Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 6:relinquitur illud, quod vociferari non destitit, non debuisse, etc.,
Cic. Fl. 34, 85; cf.:mihi nihil relicti quicquam aliud jam esse intellego,
Plaut. Merc. 3, 4, 81.— Impers. relinquitur, with ut (Zumpt, Gram. §621): relinquitur, ut, si vincimur in Hispaniā, quiescamus,
it remains, that, Cic. Att. 10, 8, 2; cf.: relinquebatur, ut neque longius ab agmine legionum discedi Caesar pateretur, Caes. B. G. 5, 19 fin. — In a logical conclusion: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence it follows that, etc., Cic. Inv. 1, 9, 12; id. Div. 2, 5, 14.—With double predicate, to leave a thing behind in a certain state; to leave, let remain, suffer to be, etc.:II.eum Plautus locum Reliquit integrum,
has left untouched, Ter. Ad. prol. 10:praesertim cum integram rem et causam reliquerim,
have left unaltered, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.:Scaptius me rogat, ut rem sic relinquam,
id. ib. 5, 21, 13, §12: Morini, quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos reliquerat,
Caes. B. G. 4, 37; cf.:amici, quos incorruptos Jugurtha reliquerat,
Sall. J. 103, 2:reliquit (eam) Incertam et tristi turbatam volnere mentis,
Verg. A. 12, 160:(naves) in litore deligatas ad ancoram relinquebat,
Caes. B. G. 5, 9:erat aeger in praesidio relictus,
id. ib. 6, 38:in mediis lacerā nave relinquor aquis,
Ov. P. 2, 3, 28:quod insepultos reliquissent eos, quos, etc.,
Cic. Rep. 4, 8, 26; 2, 11, 21:aliquid incohatum,
id. ib. 1, 35, 55; cf.:inceptam oppugnationem,
to give up, abandon, quit, Caes. B. G. 7, 17:incoepta fila,
Ov. M. 6, 34:infecta sacra,
id. ib. 6, 202:opus incoeptum,
id. A. A. 2, 78:verba imperfecta,
id. H. 13, 13:pro effectis relinquunt, vixdum incohata,
Quint. 5, 13, 34:aliquid injudicatum,
id. 10, 1, 67:aliquid neglectum,
id. 1, 1, 29:incertum,
id. 2, 10, 14:tantas copias sine imperio,
Caes. B. G. 7, 20 init.; cf.:sine ture aras,
Ov. M. 8, 277:verbum in ambiguo,
Lucr. 4, 1137:mulierem nullam nominabo: tantum in medio relinquam,
Cic. Cael. 20, 48; cf.:correptio in dubio relicta,
Quint. 7, 9, 13.(With the idea of the verb predominant.) To leave behind one, to leave, go away from; to forsake, abandon, desert a person or thing.A.In gen.1.Lit.:2.ubi illaec obsecrost quae me hic reliquit,
Plaut. Truc. 2, 6, 32: relinquamus nebulonem hunc, Scip. Afr. ap. Gell. 4, 18, 3; cf.:non ego te hic lubens relinquo neque abeo abs te,
Plaut. Am. 1, 3, 33:domum propinquosque reliquisse,
Caes. B. G. 1, 44; cf. id. ib. 1, 30:relictis locis superioribus,
Hirt. B. G. 8, 36:loci relinquendi facultas,
Caes. B. G. 3, 4 fin.:Ilio relicto,
Hor. C. 1, 10, 14:urbes,
id. ib. 2, 20, 5:moenia,
id. Epod. 17, 13:litus relictum Respicit,
Ov. M. 2, 873:Roma relinquenda est,
id. Tr. 1, 3, 62:colles clamore relinqui (sc.: a bubus),
were left behind, Verg. A. 8, 216 Wagn.:limen,
id. ib. 5, 316:mensas,
id. ib. 3, 213:dominos,
Cat. 61, 51:volucres Ova relinquebant,
Lucr. 5, 802 et saep.—Trop.: me somnu' reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf.:B.quem vita reliquit,
Lucr. 5, 63: reliquit aliquem vita, for to die, Ov. M. 11, 327:ubi vita tuos reliquerit artus,
id. Ib. 339;for which, also, reversely: animam relinquam potius, quam illas deseram,
Ter. Ad. 3, 4, 52; so,vitam,
Verg. G. 3, 547; cf. Tac. A. 4, 34:lucem,
Verg. A. 4, 452:lumen vitale,
Ov. M. 14, 175:consitus sum senectute, vires Reliquere,
Plaut. Men. 5, 2, 6:aliquem animus,
id. Mil. 4, 8, 37; Caes. B. G. 6, 38:animus reliquit euntem,
Ov. M. 10, 459:aliquem anima,
Nep. Eum. 4, 2:ab omni honestate relictus,
abandoned, destitute of, Cic. Rab. Perd. 8, 23:ab alterā (quartanā) relictum esse,
id. Att. 8, 6, 3; cf. Hor. S. 2, 3, 290.—In partic., pregn., to leave in the lurch; to forsake, abandon, desert, etc. (v. desero, destituo, prodo).1.Lit.:2.qui... Reliquit deseruitque me,
has forsaken me, has given me the slip, Plaut. Most. 1, 3, 45; cf.:reliquit me homo atque abiit,
Ter. And. 4, 4, 5:succurrere relictae,
Verg. A. 9, 290.—Of the forsaking of a lover by his mistress,
Plaut. Truc. 2, 4, 64; Tib. 3, 6, 40; Prop. 1, 6, 8; Ov. H. 10, 80; id. M. 8, 108:paucos, qui ex fugā evaserant, reliquerunt,
i. e. let them escape, Caes. B. G. 3, 19. — Of things, to leave, give up, abandon, etc.:argentum si relinquo ac non peto, etc.,
Plaut. Aul. 1, 2, 31:auctores signa relinquendi et deserendi castra,
Liv. 5, 6; cf.:relictā non bene parmulā,
Hor. C. 2, 7, 10.—Trop., to leave, let alone, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish:rem et causam et utilitatem communem non relinquere solum, sed etiam prodere,
Cic. Caecin. 18, 50 (for which:derelinquo jam communem causam,
id. ib. 35, 103):jus suum dissolute,
id. ib. 36, 103:affectum, cum ad summum perduxerimus,
Quint. 6, 1, 29:(puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit,
Hor. Ep. 2, 1, 100: eum rogato, ut relinquat alias res et huc veniat, to leave or lay aside every thing else, Plaut. Rud. 4, 6, 8; cf.:omnibus relictis rebus,
id. Cist. 1, 1, 6; so,relictis rebus (omnibus),
id. Ep. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 1, 25; Ter. And. 2, 5, 1; id. Eun. 1, 2, 86; id. Heaut. 4, 7, 12; Lucr. 3, 1071; Cic. de Or. 3, 14, 51; Caes. B. C. 3, 102; cf.also: res omnes relictas habeo prae quod tu velis,
Plaut. Stich. 2, 2, 38:omnia relinques, si me amabis, cum, etc.,
Cic. Fam. 2, 14:et agrorum et armorum cultum,
to give up, abandon, neglect, id. Rep. 2, 4, 7:si tu ea relinquis et deseris,
id. Verr. 2, 4, 36, § 80:studium exquirendi,
id. Ac. 1, 3, 7:agrum alternis annis,
to suffer to lie fallow, Varr. R. R. 1, 44, 3:loca relicta,
uncultivated, wild lands, Front. Limit. p. 42 Goes.; so,relictae possessiones,
Cic. Agr. 1, 1, 3:milites bellum illud, quod erat in manibus, reliquisse,
abandoned, relinquished, id. Rep. 2, 37, 63; cf. possessionem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 4:obsidionem,
to raise the siege, Liv. 5, 48:caedes relinquo, libidines praetereo,
leave unmentioned, Cic. Prov. Cons. 3, 6:consulto relinquere (locum), opp. praetermittere,
id. Off. 3, 2, 9; cf.:hoc certe neque praetermittendum neque relinquendum est,
id. Cat. 3, 8, 18; and:audistis haec, judices, quae nunc ego omnia praetereo et relinquo,
id. Verr. 2, 3, 44, § 106;in this sense also,
id. Brut. 45, 165; cf. id. ib. 19, 76; Hor. A. P. 150:cur injurias tuas conjunctas cum publicis reliquisti?
left unnoticed, uncensured, Cic. Verr. 2, 1, 33, § 84; cf.:vim et causam efficiendi reliquerunt,
id. Fin. 1, 6, 18:vos legatum omni supplicio interfectum relinquetis?
id. Imp. Pomp. 5, 11:quis est, qui vim hominibus armatis factam relinqui putet oportere,
id. Caecin. 3, 9.— Poet., with obj.clause:quod si plane contueare, mirari multa relinquas,
leave off, cease, Lucr. 6, 654.
См. также в других словарях:
Self-expandable metallic stent — A self expandable metallic stent (or SEMS) is a metallic tube, or stent, used in order to hold open a structure in the gastrointestinal tract in order to allow the passage of food, chyme, stool, or other secretions required for digestion. SEMS… … Wikipedia
Regis Campo — Régis Campo Régis Campo est un compositeur de musique français. Sommaire 1 Biographie 2 Œuvres (extraits) 3 Discographie (extraits) 4 Liens externes … Wikipédia en Français
Régis Campo — est un compositeur de musique français, né à Marseille en 1968. Sommaire 1 Biographie 2 Œuvres (extraits) 3 Discographie (extraits) 4 … Wikipédia en Français
Christianity in the 20th century — Part of a series on Christianity … Wikipedia
Pope Sixtus IV — Sixtus IV Papacy began August 9, 1471 Papacy ended August 12, 1484 (13 years, 3 days) Predecessor … Wikipedia
Abbaye Notre-Dame de Leffe — L abbaye prémontrée de Leffe, à Dinant L’Abbaye Notre Dame de Leffe (ou simplement Abbaye de Leffe) est une abbaye de l’ordre des Prémontrés, sise à Leffe, un quartier de Dinant (Belgique), sur la rive droite de la Meuse. Fondée en 1152 elle est … Wikipédia en Français
Christianity — /kris chee an i tee/, n., pl. Christianities. 1. the Christian religion, including the Catholic, Protestant, and Eastern Orthodox churches. 2. Christian beliefs or practices; Christian quality or character: Christianity mixed with pagan elements; … Universalium
List of American Catholics — This is a list of notable American Catholics. Contents 1 Arts and entertainment 1.1 Actors and actresses 1.2 Directors and filmmakers … Wikipedia
Descartes — [de kart], René, latinisiert Renatus Cartesius, französischer Philosoph, Mathematiker und Naturwissenschaftler, * La Haye (heute Descartes, Département Indre et Loire) 31. 3. 1596, ✝ Stockholm 11. 2. 1650. Aus altem Adelsgeschlecht stammend,… … Universal-Lexikon
Bibliography — Introduction Listed are a variety of sources: official government reports; the reports of nongovernmental organizations at the international, regional, and national levels; and works by individuals. The works by individuals include academic… … Historical Dictionary of the “Dirty Wars”