-
1 verzweigen, sich weit
verzweigen, sich weit, a) eig.: late diffundi (v. Ästen). – b) bildl.: late od. longe lateque od. late longeque diffundi (sich weit u. breit ausdehnen). – late et varie diffundi (sich weit u. mannigfaltig ausdehnen). – weit verzweigt sein, late od. longe lateque od. late et varie diffusum esse (z.B. v. Wohlwollen, v. Kriege etc.); late patēre (eine weite Ausdehnung haben); ad multos pertinere (sich auf viele erstrecken); verb. latepatēre et ad multos pertinere (einen weiten Spielraum haben und vielen Nutzen gewähren, z.B. von der Jurisprudenz): eine so weit verzweigte Verschwörung, tanta coniuratio.
-
2 diffundo
dif-fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a., to spread by pouring, to pour out, pour forth (very freq. and class.).I.Lit.:B.(glacies) liquefacta se diffunderet,
Cic. N. D. 2, 10:sanguis per venas in omne corpus diffunditur,
id. ib. 2, 55, 138:(unda) diffunditur Hellesponto,
Cat. 64, 359; cf.:tum freta diffundi jussit,
to pour themselves forth, Ov. M. 1, 36:vinum de doliis,
to draw off, bottle off; to fill, Col. 12, 28, 3; so of racking off wine, id. 3, 2, 26; Hor. Ep. 1, 5, 4 Krüg. ad loc.; Ov. F. 5, 517; Juv. 5, 30; Plin. 14, 14, 16, § 94 et saep.—Transf., of objects not liquid, to spread, scatter, diffuse:II.nitet diffuso lumine caelum,
Lucr. 1, 9; 3, 22; cf.:luce diffusa toto caelo,
Cic. N. D. 2, 37 fin.; 2, 10, 26: ab ejus summo rami late diffunduntur, * Caes. B. G. 6, 26 fin.; cf. under P. a.:dederatque comam diffundere ventis,
Verg. A. 1, 319; so,comam,
Ov. F. 3, 538; cf.capillos,
id. H. 10, 47:signa (i. e. astra) caelo,
Hor. S. 1, 5, 10:equitem latis campis,
Verg. A. 11, 465.—Mid.:modo via coartatur, modo latissimis pratis diffunditur et patescit,
opens, Plin. Ep. 2, 17, 3 et saep.:cibus in totas usque ab radicibus imis, per truncos ac per ramos, diffunditur,
Lucr. 1, 354; cf.:partem vocum per aures,
id. 4, 571:vim mali Herculeos per artus,
Ov. M. 9, 162:medicamentum se diffudit in venas,
Curt. 3, 6, 16:aethera late in omnes partes,
Lucr. 5, 470:flammam in omne latus,
Ov. M. 9, 239; 10, 24 et saep.Trop., to spread, diffuse, scatter:B.di vim suam longe lateque diffundunt,
Cic. Div. 1, 36, 79; cf. in the part. perf.:error longe lateque diffusus,
id. Fin. 2, 34, 115; so,late longeque,
id. Leg. 1, 12, 34:laus alicujus late longeque diffusa,
id. Balb. 5, 13:late et varie diffusus,
id. Sest. 45, 97:flendo diffundimus iram,
we moderate, temper, Ov. H. 8, 61:dolorem suum flendo,
to give vent to, id. M. 9, 143:tantam oblivionem sensibus,
Hor. Epod. 14, 1 et saep.—Mid.:Claudia nunc a quo diffunditur et tribus et gens Per Latium,
spreads itself out, branches out, Verg. A. 7, 703:diffunditur mare iterumque contrahitur,
Mart. Cap. 6, § 606:crede animam quoque diffundi multoque perire Ocius, et citius dissolvi in corpora,
Lucr. 3, 437:affectus per totam actionem,
Quint. 7, 10, 12:bella et paces longum in aevum,
Hor. Ep. 1, 3, 8:haec in ora virum,
Verg. A. 4, 195:animam in arma cruore,
id. ib. 10, 908:crimen paucarum in omnes,
Ov. A. A. 3, 9:prope in immensum oratio mea,
Plin. Pan. 56, 2 et saep.:inde doctrina se diffudit per ceteras Graeciae partes,
August. Serm. 150, 2.—In partic. (like dissolvere, solvere, remittere, etc., and opp. contrahere, adducere, etc.), with the accessory idea of non-restraint, freedom, qs, to let the heart, countenance, etc., flow freely, without constraint, i. e. to cheer up, gladden, exhilarate: diffundet animos omnibus ista dies, Ov. A. A. 1, 218; so,2.animos,
id. M. 4, 766:vultum,
id. Pont. 4, 4, 9; id. M. 14, 272; Sen. Ep. 106.—Of the persons themselves: ut ex bonis amici quas diffundantur et incommodis contrahantur. Cic. Lael. 13 fin.:A.Jovem memorant, diffusum nectare, curas Seposuisse graves,
Ov. M. 3, 318, imitated by Stat. S. 4, 2, 54; cf.:diffusus in risum,
Petr. 10, 3; id. 71, 1 al.— Hence, diffūsus, a, um, P. a., spread abroad, spread out, extended, wide (a favorite expression of the post-Aug. prosaists).Lit.:B.platanus patulis diffusa ramis,
Cic. de Or. 1, 7, 28; cf.:diffusiora consepta,
Col. 1, 4, 7; Plin. 16, 16, 28, § 70; Mart. 3, 31:latior scena et corona diffusior,
Plin. Ep. 7, 17, 9:sus (opp. angusta),
stout, fat, Plin. 16, 6, 8, § 25.—Trop.:jus civile, quod nunc diffusum et dissipatum est, in certa genera coacturum,
diffuse, prolix, Cic. de Or. 2, 33, 142; cf. Col. 11, 1, 10:opus diffusum,
Plin. Ep. 3, 5, 6;and transf. to the writers: Diophanes totum Dionysium, per multa diffusum volumina, sex epitomis circumscripsit,
id. 1, 1, 10:amplius ac diffusius meritum,
Plin. Pan. 53, 3.— Adv.: diffūsē, in a scattered manner; copiously:res disperse et diffuse dictae unum in locum coguntur,
Cic. Inv. 1, 52, 98; cf.:haec latius aliquando dicenda sunt et diffusius,
more amply, more in full, id. Tusc. 3, 10, 22.— Sup. of the adj. and adv. do not occur. -
3 diffuse
dif-fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a., to spread by pouring, to pour out, pour forth (very freq. and class.).I.Lit.:B.(glacies) liquefacta se diffunderet,
Cic. N. D. 2, 10:sanguis per venas in omne corpus diffunditur,
id. ib. 2, 55, 138:(unda) diffunditur Hellesponto,
Cat. 64, 359; cf.:tum freta diffundi jussit,
to pour themselves forth, Ov. M. 1, 36:vinum de doliis,
to draw off, bottle off; to fill, Col. 12, 28, 3; so of racking off wine, id. 3, 2, 26; Hor. Ep. 1, 5, 4 Krüg. ad loc.; Ov. F. 5, 517; Juv. 5, 30; Plin. 14, 14, 16, § 94 et saep.—Transf., of objects not liquid, to spread, scatter, diffuse:II.nitet diffuso lumine caelum,
Lucr. 1, 9; 3, 22; cf.:luce diffusa toto caelo,
Cic. N. D. 2, 37 fin.; 2, 10, 26: ab ejus summo rami late diffunduntur, * Caes. B. G. 6, 26 fin.; cf. under P. a.:dederatque comam diffundere ventis,
Verg. A. 1, 319; so,comam,
Ov. F. 3, 538; cf.capillos,
id. H. 10, 47:signa (i. e. astra) caelo,
Hor. S. 1, 5, 10:equitem latis campis,
Verg. A. 11, 465.—Mid.:modo via coartatur, modo latissimis pratis diffunditur et patescit,
opens, Plin. Ep. 2, 17, 3 et saep.:cibus in totas usque ab radicibus imis, per truncos ac per ramos, diffunditur,
Lucr. 1, 354; cf.:partem vocum per aures,
id. 4, 571:vim mali Herculeos per artus,
Ov. M. 9, 162:medicamentum se diffudit in venas,
Curt. 3, 6, 16:aethera late in omnes partes,
Lucr. 5, 470:flammam in omne latus,
Ov. M. 9, 239; 10, 24 et saep.Trop., to spread, diffuse, scatter:B.di vim suam longe lateque diffundunt,
Cic. Div. 1, 36, 79; cf. in the part. perf.:error longe lateque diffusus,
id. Fin. 2, 34, 115; so,late longeque,
id. Leg. 1, 12, 34:laus alicujus late longeque diffusa,
id. Balb. 5, 13:late et varie diffusus,
id. Sest. 45, 97:flendo diffundimus iram,
we moderate, temper, Ov. H. 8, 61:dolorem suum flendo,
to give vent to, id. M. 9, 143:tantam oblivionem sensibus,
Hor. Epod. 14, 1 et saep.—Mid.:Claudia nunc a quo diffunditur et tribus et gens Per Latium,
spreads itself out, branches out, Verg. A. 7, 703:diffunditur mare iterumque contrahitur,
Mart. Cap. 6, § 606:crede animam quoque diffundi multoque perire Ocius, et citius dissolvi in corpora,
Lucr. 3, 437:affectus per totam actionem,
Quint. 7, 10, 12:bella et paces longum in aevum,
Hor. Ep. 1, 3, 8:haec in ora virum,
Verg. A. 4, 195:animam in arma cruore,
id. ib. 10, 908:crimen paucarum in omnes,
Ov. A. A. 3, 9:prope in immensum oratio mea,
Plin. Pan. 56, 2 et saep.:inde doctrina se diffudit per ceteras Graeciae partes,
August. Serm. 150, 2.—In partic. (like dissolvere, solvere, remittere, etc., and opp. contrahere, adducere, etc.), with the accessory idea of non-restraint, freedom, qs, to let the heart, countenance, etc., flow freely, without constraint, i. e. to cheer up, gladden, exhilarate: diffundet animos omnibus ista dies, Ov. A. A. 1, 218; so,2.animos,
id. M. 4, 766:vultum,
id. Pont. 4, 4, 9; id. M. 14, 272; Sen. Ep. 106.—Of the persons themselves: ut ex bonis amici quas diffundantur et incommodis contrahantur. Cic. Lael. 13 fin.:A.Jovem memorant, diffusum nectare, curas Seposuisse graves,
Ov. M. 3, 318, imitated by Stat. S. 4, 2, 54; cf.:diffusus in risum,
Petr. 10, 3; id. 71, 1 al.— Hence, diffūsus, a, um, P. a., spread abroad, spread out, extended, wide (a favorite expression of the post-Aug. prosaists).Lit.:B.platanus patulis diffusa ramis,
Cic. de Or. 1, 7, 28; cf.:diffusiora consepta,
Col. 1, 4, 7; Plin. 16, 16, 28, § 70; Mart. 3, 31:latior scena et corona diffusior,
Plin. Ep. 7, 17, 9:sus (opp. angusta),
stout, fat, Plin. 16, 6, 8, § 25.—Trop.:jus civile, quod nunc diffusum et dissipatum est, in certa genera coacturum,
diffuse, prolix, Cic. de Or. 2, 33, 142; cf. Col. 11, 1, 10:opus diffusum,
Plin. Ep. 3, 5, 6;and transf. to the writers: Diophanes totum Dionysium, per multa diffusum volumina, sex epitomis circumscripsit,
id. 1, 1, 10:amplius ac diffusius meritum,
Plin. Pan. 53, 3.— Adv.: diffūsē, in a scattered manner; copiously:res disperse et diffuse dictae unum in locum coguntur,
Cic. Inv. 1, 52, 98; cf.:haec latius aliquando dicenda sunt et diffusius,
more amply, more in full, id. Tusc. 3, 10, 22.— Sup. of the adj. and adv. do not occur. -
4 diffundo
dif-fundo, fūdī, fūsum, ere (dis u. fundo), gießend verbreiten, ausgießen, ausströmen lassen, refl. diff. se od. Passiv diffundi medial = sich ergießen, ausströmen, I) eig.: A) im engern Sinne, Füssiges, vina, auf mehrere Gefäße, Hor., Col. u.a.: vinum de doliis, de seriis, Col.: vinum in amphoras, in cados, ICt.: freta, Ov.: liquidum ambrosiae odorem, Verg.: diffundendo quae continuerant (den Inhalt), Frontin.: venena in alqm (v. einer Schlange), Ov.: animam in arma cruore, das Leben mit quellendem Blut auf die Rüstung verströmen, Verg. Aen. 10, 908. – refl. u. medial, medicamentum in venas se diffundit, Curt.: nisi eadem (aqua) se admixto calore liquefacta et dilapsa diffunderet, zerflösse, Cic.: sanguis per venas in omne corpus diffunditur, Cic. – v. Gewässern, quā diffunditur (mare), Mela: inde diffusus (fons), Curt.: mare Caspium in tres sinus diffunditur, Mela: unda Scamandri, quae passim rapido diffunditur Hellesponto (in den r. H.), Catull.: lacus longe lateque diffusus, Mela: quattuor in latitudinem stadia diffusum (flumen), Curt. – B) im weitern Sinne, Nicht-Flüssiges verbreiten, ausbreiten, zerstreuen, Passiv diffundi oft medial = sich verbreiten, sich ausbreiten, aliae enim radices angustius diffunduntur, ut cupressi, aliae latius, ut platani, Varro: ab eius (cornus) summo sicut palmae ramique late diffunduntur, Caes.: luce diffusā toto caelo, Cic.: tumor frigore anni contrahitur, calore diffunditur, Cels. – in omne latus diffusa flamma, Ov.: vis mali abiit late diffusa per artus, Ov. – dare comam diffundere ventis, Verg.: diffusis (mit aufgelösten) errare capillis, Ov.: Venus diffusa sinus, mit am Busen aufgelöstem Gewand, Val. Flacc. – v. Örtl., modo occurrentibus silvis via coartatur, modo latissimis pratis diffunditur et patescit, Plin. ep. 2, 17, 3: diffunditur mare latissimum iterumque contrahitur, Mart. Cap. 6. § 606. – II) übtr.: A) im allg.: mollis inertia cum tantam diffuderit imis oblivionem sensibus, Hor. – Claudia nunc a quo diffunditur (sich ausbreitet, sich verzweigt) et tribus et gens per Latium, Verg.: u. so inde doctrina se diffudit per omnes Graeciae partes, Augustin. serm. 150, 2. – di vim suam longe lateque diffundunt, Cic.: u. so error longe lateque diffusus, Cic.: Cn. Pompei sic late longeque diffusa laus, ut etc., Cic. – bella et paces longum d. in aevum, Hor.: ut prope in immensum diffundatur oratio mea, Plin. pan.: in tantum se licentiam difusisse (so!) pretiorum, Edict. Diocl. praef. p. 4. § 20 M. – B) insbes., zerstreuen, 1) = erheitern, aufheitern (Ggstz. contrahere), d. animos munere Bacchi, Ov.: d. vultum, Ov. – Passiv (wie διαχεισθαι) v. der Pers., Iuppiter diffusus nectare, Ov.: ut bonis amici quasi diffundantur et incommodis contrahantur, daß man durch das Glück des Freundes sich (sein Herz) erweitert u. durch seine Unannehmlichkeiten beengt fühlt, Cic. – 2) zerstreuen = Lust machen dem usw., iram flendo, Ov.: dolorem suum flendo, Ov. – / Ungew. Infin. Perf. difusisse, Edict. Diocl. praef. p. 4. § 20 M. (= Corp. inscr. Lat. III, 2. p. 825. § 20).
-
5 diffundo
dif-fundo, fūdī, fūsum, ere (dis u. fundo), gießend verbreiten, ausgießen, ausströmen lassen, refl. diff. se od. Passiv diffundi medial = sich ergießen, ausströmen, I) eig.: A) im engern Sinne, Füssiges, vina, auf mehrere Gefäße, Hor., Col. u.a.: vinum de doliis, de seriis, Col.: vinum in amphoras, in cados, ICt.: freta, Ov.: liquidum ambrosiae odorem, Verg.: diffundendo quae continuerant (den Inhalt), Frontin.: venena in alqm (v. einer Schlange), Ov.: animam in arma cruore, das Leben mit quellendem Blut auf die Rüstung verströmen, Verg. Aen. 10, 908. – refl. u. medial, medicamentum in venas se diffundit, Curt.: nisi eadem (aqua) se admixto calore liquefacta et dilapsa diffunderet, zerflösse, Cic.: sanguis per venas in omne corpus diffunditur, Cic. – v. Gewässern, quā diffunditur (mare), Mela: inde diffusus (fons), Curt.: mare Caspium in tres sinus diffunditur, Mela: unda Scamandri, quae passim rapido diffunditur Hellesponto (in den r. H.), Catull.: lacus longe lateque diffusus, Mela: quattuor in latitudinem stadia diffusum (flumen), Curt. – B) im weitern Sinne, Nicht-Flüssiges verbreiten, ausbreiten, zerstreuen, Passiv diffundi oft medial = sich verbreiten, sich ausbreiten, aliae enim radices angustius diffunduntur, ut cupressi, aliae latius, ut platani, Varro: ab eius (cornus) summo sicut palmae ramique late diffunduntur, Caes.: luce diffusā————toto caelo, Cic.: tumor frigore anni contrahitur, calore diffunditur, Cels. – in omne latus diffusa flamma, Ov.: vis mali abiit late diffusa per artus, Ov. – dare comam diffundere ventis, Verg.: diffusis (mit aufgelösten) errare capillis, Ov.: Venus diffusa sinus, mit am Busen aufgelöstem Gewand, Val. Flacc. – v. Örtl., modo occurrentibus silvis via coartatur, modo latissimis pratis diffunditur et patescit, Plin. ep. 2, 17, 3: diffunditur mare latissimum iterumque contrahitur, Mart. Cap. 6. § 606. – II) übtr.: A) im allg.: mollis inertia cum tantam diffuderit imis oblivionem sensibus, Hor. – Claudia nunc a quo diffunditur (sich ausbreitet, sich verzweigt) et tribus et gens per Latium, Verg.: u. so inde doctrina se diffudit per omnes Graeciae partes, Augustin. serm. 150, 2. – di vim suam longe lateque diffundunt, Cic.: u. so error longe lateque diffusus, Cic.: Cn. Pompei sic late longeque diffusa laus, ut etc., Cic. – bella et paces longum d. in aevum, Hor.: ut prope in immensum diffundatur oratio mea, Plin. pan.: in tantum se licentiam difusisse (so!) pretiorum, Edict. Diocl. praef. p. 4. § 20 M. – B) insbes., zerstreuen, 1) = erheitern, aufheitern (Ggstz. contrahere), d. animos munere Bacchi, Ov.: d. vultum, Ov. – Passiv (wie διαχεισθαι) v. der Pers., Iuppiter diffusus nectare, Ov.: ut bonis amici quasi diffundantur et incommodis contrahantur, daß man durch das Glück des Freundes sich (sein Herz) er-————weitert u. durch seine Unannehmlichkeiten beengt fühlt, Cic. – 2) zerstreuen = Lust machen dem usw., iram flendo, Ov.: dolorem suum flendo, Ov. – ⇒ Ungew. Infin. Perf. difusisse, Edict. Diocl. praef. p. 4. § 20 M. (= Corp. inscr. Lat. III, 2. p. 825. § 20).Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > diffundo
Перевод: со всех языков на все языки
со всех языков на все языки- Со всех языков на:
- Все языки
- Со всех языков на:
- Все языки
- Английский
- Латинский
- Немецкий