líta+um+öxl

* * *

(gen. axlar, pl. axlir), f.

1) shoulder-joint, shoulder (hendr blóðgar upp til axla); hann hafði øxi um öxl, he carried an axe over his shoulder; sat Þorkell upp við öxl, TH. sat half up, leaning on his arm; líta um öxl, to look over one’s shoulder;

2) fig. the shoulder of a mountain (en er þeir kömu inn fyrir öxlina);

3) axel = öxull.

* * *

f., gen. axlar, pl. axlir; [Goth. amsa; A. S. eaxl; Engl. axle; Dan. axel; Germ. achsel; Fr. aisselle; all from Lat. axilla, Grimm’s Dict. i. 163]:—the shoulder-joint, so called from being the ‘axis’ on which the arm moves (the general word is herðar, q. v.): lerka at öxl, Fms. vi. 440; þeir þrifu í axlirnar ok toguðusk um, viii. 383; hendr blóðgar upp til axla, Þiðr.; féll hann ok lesti öxl sína, Þorf. Karl. 390, v. l.; dvergar á öxlum, Rm.; hann hafði öxi um öxl, across the shoulder, Ld. 276; á öxl, Gullþ. 64; engi maðr tók betr enn í öxl honum, Fms. v. 67; meðal axlar ok ölboga, Bs. i. 640; hann slær sverðinu á öxl Grimi ok klýfr hann í herðar niðr, Finnb. 288; sat Þorkell upp við öxl, Th. sat half up leaning on his arm, Vápn. 29; at þú of öxl skjótir því er per atalt þykkir, cp. to turn the cold shoulder to, Gg.; lita, sja um oxl, to look over one’s shoulder at, look askance at, Orkn. (in a verse), Fbr. 38, 82 new Ed.

2. metaph. the shoulder of a mountain; en er þeir kómu inn fyrir öxlina … undir öxlinni suðr frá Knerri, Eb. 76, 77 new Ed.; fjalls-öxl, Fas. i, 53.

3. as a local name, Öxl, Landn.: Skegg-öxl, a mountain in western Iceland.

4. the ‘shoulder’ of a knife, where blade and haft meet; var holdit hlaupit upp yfir knífs-axlirnar, Bs. i. 385.

5. öxull; hvel þat er veltr um úróar axlir, Sks. 76 new Ed.

COMPDS: axlarbein, axlarbyrðr, axlarliðr, axlabönd.