-
1 VARÐA
I)(að), v.1) to warrant, guarantee, answer for;varða fyrir e-n, to stand bail for one;ek vil, at Flosi einn varði við mik, my will is that F. alone shall be answerable (for the fines) to me;2) to bargain for (S. hefir áðr varðat viðinn fyrir þrjú hundruð einlit);3) to be of importance (ef þér þykkir varða um mína vináttu);varða e-n, to concern one, be of importance to one (at segja þér þat, er þik varðar);varða miklu, litlu, engu, to matter much, little, naught;hann kvað þá engu þat varða, said it was no business of theirs;varðar engu um vára aptrkomu, it does not matter whether we come back or not;4) to guard, watch, defend (varða land, alla vega);varða e-m e-t, to ward a thing off from a person withhold it from him;varða mér bátinn: to forbid me the boat, by force;varða e-m, with infin. to hinder, prevent (varðar hann fé váru at komast yfir ána);5) to be liable to, punishable by (varðar þat fjörbaugsgarð);hvat varðar, þótt vér reynim, what risk though we try?;varða e-m e-t, to entail as a penalty upon one (spurði, hvat konu varðaði, ef hón væri í brókum jafnan svá sem karlar);varða við lög, to be punishable by law (þat ætla ek við lög varða at vinna á Mikjálsdegi);ok lét varða þriggja marka útlegð, he asked for a fine of three marks;6) to belong to (sú jörð er klaustrinu varðaði).f. pile of stones, cairn (hlaða, reisa vörðu).* * *að, [Ulf. in fra-wardian; A. S. wardian; Engl. ward, warrant; Germ. warten; Fr. guarder, etc.; cp. vara]:—to warrant, guarantee, answer for; esp. as a law term, björn ok úlfr, þeirra verk skal engi maðr varða, N. G. L. i. 45; varðar hann þat alls ekki nema við Guð, … varða orð ok verk fyrir e-n, Grág. (Kb.) i. 139; handsala-menn þá er varða vildi, at …, Sturl. iii. 43; ek vil at Flosi einn varði við mik, I shall be my sole surety, Nj. 256; vill hann sjálfr varða ( bail) fyrir honum, Þiðr. 75; ef maðr kaupir man at manni, þá skal sa varða, er sölumaðr er, við stinga ok við stjarfa, N. G. L. i. 29; skal bóndi hverr einum húsum varða, at eigi falli krossar, 11; bú hans varðar taki, is bailable, 47; varða taki fyrir e-n, to be bail for a person, 48; varði lóð þar til lokit er, Gþl. 331: ok varða við hey sínu við hey hans. Grág. (Kb.) ii. 96 (Jb. 243); ok skal varða við engi því, Kb. ii. 94: ok svá skulu þeir við varða, Jb. 277; einyrkjar skulu varða fjögur þing. Gþl. 438; skal hann varða þeim af þessum eignum fulla lögskyld, D. N. iii. 88; sá vita-vörðr skal varða þrjár … örtugar, N. G. L. ii. 37; þess viðar er hann hafði áðr varðat fyrir sína hönd, secured, bought, Rd. 253.2. metaph. to be of importance; ef þér þykkir varða um mína vináttu, Fms. ii. 119; lézk hann skyldr at segja þér þat er þik varðar, Glúm.; þá hluti er þeim þætti sik varða, Eb. 112; v. mikla, litlu, önga, to matter much, little, naught: um þá hluti er mér þykkir mestu varða, Fms. ii. 120, v. 102: varðar engu um vára aptrkvámu, vi. 13; varðar mest til allra orða, at …, Lil.: with a double dat., e-m varðar e-u, miklu varðar þeim, at þeir sé, Gþl. ix: acc., hvat mun v. þótt vér heyrim, what will it matter? i. e. why not hear it? Fms, vii, 60, vi. 95: hvat mun v. (þótt ek eta)? Eg. 604: acc. of the person, þat varðar þik engu, ‘tis no business of thine; þeir spurðu hví hann var þar kominn, hann kvað þá engu þat varða, Þorf. Karl. 414: so in mod. usage, þig varðar ekki um það, ‘tis no business of thine!II. to guard, defend; varða sjálfs þíns land, Lv.; v. e-m e-t, to ward a thing off from a person, i. e. In warn one off from a thing (= Lat. arcere); varða mér bátinn, to forbid me the boat, by force, Fms. vii. 32; v. mér skarðit, Ölk. 37: v. fé váru at komask yfir ána, Krók. 38; v. þeim öll vöð ok vatns-föll á ánni, Stj. 394; hann kvaðsk mundu varða, at eigi kæmisk hann þar útan, Rd. 244: to guard, þá vegu er hann varðaði, Sól. 1; er þú á haugi sitr ok varðar alla vega, Skm. 11. Fsm.: of boundaries, himinn varðar fyrir ofan, en hafit Rauda fyrir útan, Ísl. ii. 489; þaðan ræðr á … þaðan varðar lækr er, fellr, D. I. 577.III. as a law term, denoting the fine, punishment, and liability legally incurred, absol. or with dat. of the person (Gr. ὀφείλω, ὀφλισκάνω), to be liable to, finable, punishable; þeim varðar elði þeirra, Grág. (Kb.) i. 108; varðar þeim þat ekki við lög, they incur no penalty by the law …, 44, passim: the penalty (amount) in acc., slíkt (acc.) varða bjargir hins, ii. 25; ljúgvitni varðar skóggang, varða N.M. marka sekð, to be finable so many marks: þá varðar ekki þótt gögnum sé haldit, Kb. i. 143; eigi varðar haga-beit, ii. 107; varðaði eigi um bjargir hans, Sturl. i. 92 C; hvat konu varðaði, ef …, Ld. 136, Grág. in countless instances; skóggangr (nom.) varðar, ef …, Grág. ii. 89 (is prob. an error for acc.); skyldi varða fjörbaugs-garði (better garð, acc.) et váttum kæmi við, Bs. i. 25 -
2 varða
I)(að), v.1) to warrant, guarantee, answer for;varða fyrir e-n, to stand bail for one;ek vil, at Flosi einn varði við mik, my will is that F. alone shall be answerable (for the fines) to me;2) to bargain for (S. hefir áðr varðat viðinn fyrir þrjú hundruð einlit);3) to be of importance (ef þér þykkir varða um mína vináttu);varða e-n, to concern one, be of importance to one (at segja þér þat, er þik varðar);varða miklu, litlu, engu, to matter much, little, naught;hann kvað þá engu þat varða, said it was no business of theirs;varðar engu um vára aptrkomu, it does not matter whether we come back or not;4) to guard, watch, defend (varða land, alla vega);varða e-m e-t, to ward a thing off from a person withhold it from him;varða mér bátinn: to forbid me the boat, by force;varða e-m, with infin. to hinder, prevent (varðar hann fé váru at komast yfir ána);5) to be liable to, punishable by (varðar þat fjörbaugsgarð);hvat varðar, þótt vér reynim, what risk though we try?;varða e-m e-t, to entail as a penalty upon one (spurði, hvat konu varðaði, ef hón væri í brókum jafnan svá sem karlar);varða við lög, to be punishable by law (þat ætla ek við lög varða at vinna á Mikjálsdegi);ok lét varða þriggja marka útlegð, he asked for a fine of three marks;6) to belong to (sú jörð er klaustrinu varðaði).f. pile of stones, cairn (hlaða, reisa vörðu).* * *u, f. [Germ. warte], a beacon; hann bað þá göra þar vörðu til minnis, Orkn. 208.2. a pile of stones or wood to ‘warn’ a wayfarer; in Icel. varða is the popular name of stone cairns erected on high points on mountains and waste places, to ‘warn’ the wayfarer as to the course of the way, (in the Tyrolese Alps they are called ‘daube’ = Icel. þúfa, q. v.); hann reisti þar vörðu hjá dysinni, Hrafn. 9; varða á hálsinum fyrir sunnan Stiga-bæli. Dipl. v. 19; hæðir þær er heita Hallbjarnar-vörður … því eru þrjár vörður á þeirri hæðinni en fimm á hinni, Landn. 153; haug eða stóra vörðu, Stj. 182; náttmála-varða, Þórð. 58 (see náttmál); dagmála-varða, of piles of stones by which the ‘day-marks’ are fixed: freq. in local names, Vörðu-fell, Holtavörðu-heiðr, Landn., map of Icel. -
3 varði
* * *a, m. = varða: þeir hlóðu þar varða er blótið hafði verit, Landn. 28 (Hb.); var varði stórr fyrir ofan tjaldit, Dropl. 33; reisa hávan varða, Orkn. 208 (in the verse, the prose uses the fem.)2. in mod. usage varði means a monument, memorial, or minnis-varði. -
4 varð-hald
n. a holding ward, keeping watch and ward; vera á varð-haldi. Nj. 264; varðhalds ok varhygðar, Jb. 407: plur., hafa fjölmennt ok varðhöld mikil, to keep good watch and ward, Orkn. 300; hafa á sér styrk varðhöld nótt ok dag, Fms. ii. 31. Eg. 46, Ld. 170; tvenn varð-höld, 656 C. 11.2. custody: hafa e-n í varðhaldi, Fms. i. 306, ii. 17.COMPDS: varðhaldsengill, varðhaldslaust, varðhaldsmaðr. -
5 varð-veita
t, prop. two words, varð (acc.) veita, i. e. veita vörð, to give ‘ward’ to, hold, keep, preserve; hence in the oldest writers the word is used with dat. (as the verb veita), varðveita fénu, Gþl. 227; v. börnum þeirra ok fé, 258; geyma þeim ok v., Stj. 99; v. þessum steini, Fms. viii. 8; v. öllum fjár-hlutum hennar, Gþl. 227.II. with acc. to keep, defend; skal ek v. þik, Nj. 53; v. þær, Blas. 45 (vellum of the 12th century); v. ríkit, Eg. 119; hann var varðveittr, Fms. x. 369; Guð varðveiti þig, God ward thee! (a mod. phrase): to keep in one’s possession, þú munt hafa at v. eina kistu, Eg. 395, Nj. 5, 76, Ld. 70: to keep, ef maðr tekr grið ok varðveitir þat ekki, if a man takes up an abode and does not keep it, Grág. i. 150; v. sik við e-u, Hom. 13: to observe, freq. in mod. usage, v. Guðs boðorð, and the like.III. part. pl. varðveit-endr, warders, watchmen. 623. 35. -
6 varð-veizla
u, f. a keeping, custody; dæma e-m varðveizlu fjár, Grág. i. 84; til framfærslu ok varðveizlu, 62; fá e-m fé til varðveizlu, Nj. 111; varðveiziu-handsal, Sturl. ii. 202.COMPDS: varðveizlulauss, varðveizlumaðr. -
7 VÁR
from vera.* * *n., mod. vor; [Lat. vēr; Dan.-Swed. vaar, vår: in mod. Danish this old word has been displaced by for-aar Germ. früh-jahr; although vaar is still used in special and poetical phrases]:—the spring; vetr, sumar, vár ok haust, Edda; hit næsta vár, … um várit, Fms. vi. 90; allt til várs, Nj. 11; í vár, last spring, Eg. 235; í vári, Eb. (in a verse), passim in old and mod. usage. -
8 varðveita
(-tta, -ttr), v.1) to keep, preserve, with dat. (varðveita þessum steini);later with acc., svá skal ek þik varðveita, at þik skal ekki saka, I shall take such good care of thee, that no harm shall come to thee;varðveita sik við e-u, frá e-u, to abstain from;ef maðr tekr grið ok varðveitir þat ekki, if a man takes up an abode and does not keep it;2) to observe (varðveita guðs boðorðum). -
9 var-úð
f., qs. var-húð, var-ygð, = var-hygð, Glúm. 368; með v., Róm. 267; til varúðar, Eg. 371; gjalda varúð við e-u, to beware of, Hkr. i. 50; varúðar bending, flótti, Fms. i. 10, Mar.; varúðar mál, warning words, Sturl. iii. 183 C. varúðar-maðr, m. a man to be on one’s guard against. -
10 vár-kunn
f. the ‘vár’ is probably gen. sing. fem. from vá ( woe), governed by the following ‘kynna;’ vár-kunna, qs. kunna vár, to feel woe, feel compassion for, cp. the verb vá, Hm. 74: what is to be excused, er þat mikil várkunn, frændi, at þik fýsi at kanna annarra manna siðu, Fms. ii. 24; þó heldr þik várkunn til at leita á, Nj. 21; er ok v. aá at slíkir hlutir liggi í miklu rúmi þeim er nökkurir eru kappsmenn, Ó. H. 33; nú er þat várkunn at hann vili ekki við oss jafnask, Orkn. 332.2. compassion, pity; satt réttlæti hefir várkunn í sér (rendering of Lat. compassio) en logit réttlæti reiði, Greg. 33: eigi líkar Guði várkunnin ein saman, 19; várkunnar hugr, a compassionate mind, 25.COMPDS: várkunnarlauss, várkunnleysi, várkunnarverk. -
11 varðhald
n.1) holding ward, keeping watch;vera á varðhaldi, to keep watch (hann skyldi gæta hesta þeira ok vera á varðhaldi);2) custody (hafa e-n í varðhaldi). -
12 varð-berg
(mod. vaðberg). n. a ‘watch-rock,’ outlook; in the phrase, vera á varðbergi (mod. vera á vaðbergi) to be on the look-out; váru opnar dyrnar ok engir menn á varðbergi, Mar. (655 xxxi. A. 2). -
13 VAR-
a prefixed particle, = van-.* * *a prefixed particle; as to its root, var- is prob. akin to compar. verri, verstr, Goth. wariza:—scarcely, scantily; see below. -
14 varð-lokkur
f. pl. [Scot. warlock], ‘ward-songs,’ ‘guardian songs,’ charms (or better, ‘weird-songs.’ cp. the other form, urðar lokkur); hvárki em ek fjölkunnig né visinda-kona, en þó kenndi Halldis fóstra mín mér á Íslandi þat kvæði, er hón kalladi varðlokkur, Þorf. Karl. 378; from this word comes the Scot. ‘warlock,’ though it has changed its sense to that of the wizard himself. -
15 varð-víti
n. a ‘ward-fine,’ fine for neglect on watch; sekr um varðvíti við konung, Gþl. 86. -
16 var-færr
adj. cautious, wary, Eg. 63. var-færni, f. wariness. -
17 var-hygð
and var-ygð, f. wariness, watchfulness, Jb. 407; gæta e-s með varhygð, Fms. ix. 279, v. l.; heldr hugleysi enn varhygd, ii. 68 (v. l. varygð); sögðu at varygð gengi til, viii. 409; gjalda varygð við e-u, vi. 42; til varygðar, Fbr. 101. varhygðar-samr, adj. wary, cautious. -
18 var-kárr
adj. cautious, wary, var-kárni, f. wariness. -
19 var-reka
u, f. a shovel with var, q. v. -
20 vár-kynna
ð, mod. vorkenna, qs. kunna vár, see várkunn above:—to excuse; v. e-m, Greg. 72; vil ek yðr v. at þér þykkisk alls til lengi hafa heiman verit, Fms. ii. 296; munu vér eigi várkynna öðrum þó at hér skatyrðisk, Ísl. ii. 384.2. to pity; várkynndi hann fátækt (dat.) hans, 655 iii. 4; várkynna synðgum, Greg. 45; líkna ok várkynna, 623. 23; þér várkynndut oss eigi, pitied us not, Fas. ii. 76.
См. также в других словарях:
Var (departement) — Var (département) Pour les articles homonymes, voir Var. Var … Wikipédia en Français
Var (department) — Var Department Coat of arms … Wikipedia
Var (Département) — Var (83) Region … Deutsch Wikipedia
Var — Var, VAR, VAr, VaR or var can mean:VAR: * Vacuum arc remelting, a process for production of steel and special alloys * Value added reseller, a company that adds some feature(s) to an existing product(s), then resells it, common in the electronics … Wikipedia
VAR — oder VAR ist der Name eines französischen Départements, siehe Var (Département) der Name eines französischen Flusses, siehe Var (Fluss) der Name einer nordischen Gottheit, siehe Var (Mythologie) ein Ort in Rumänien, siehe Var (Sălaj) das… … Deutsch Wikipedia
Var — oder VAR ist der Name eines französischen Départements, siehe Département Var der Name eines französischen Flusses, siehe Var (Fluss) der Name einer nordischen Gottheit, siehe Var (Mythologie) der Name mehrerer Orte in Rumänien: Var (Caraș… … Deutsch Wikipedia
Var (Fluss) — Var Var in EntrevauxVorlage:Infobox Fluss/KARTE fehlt Daten … Deutsch Wikipedia
Var — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom … Wikipédia en Français
Var-Matin — Pays France Langue Français … Wikipédia en Français
Var-matin — Var Matin {{{nomorigine}}} Pays … Wikipédia en Français
Var (petrolier) — Var (pétrolier) Pour les articles homonymes, voir Var. Var … Wikipédia en Français
