Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

indagine

  • 1 indago

    1.
    indāgo, āvi, ātum, āre ( dep. form indagatur, Varr. L. L. 5, § 94 Müll.), v. a., [p. 932] to trace out, track, as dogs in hunting (syn.: vestigo, scrutor; class.).
    I.
    Lit.:

    canis natus ad indagandum,

    Cic. Fin. 2, 13, 39:

    feras,

    Varr. L. L. 5, § 94 Müll.:

    quae tactu quaeque naribus auribusque et oculis indagantur,

    Col. 3, 10, 9.—So of hunting in gen.:

    bestiarum cubilia,

    Sen. Vit. Beat. 14, 4.—
    II.
    Trop., to search into, investigate, explore; hunt for, strive to obtain:

    neu rem ipsam indaget, si, etc.,

    Plaut. Trin. 3, 3, 26; cf.:

    eo si pacto posset indagarier mulier,

    be traced, id. Merc. 3, 4, 38:

    indagare et odorari quid cuique opus esset,

    Cic. Verr. 2, 2, 54, § 135:

    indicia communis exitii,

    id. Mil. 37, 103:

    inusitatas vias,

    id. Or. 3, 11:

    de re publica,

    id. Att. 2, 4, 4:

    clementiam misericordiamque apud judices,

    Gell. 6, 3, 18:

    intervalla siderum a terra,

    Plin. 2, 21, 19, § 80:

    sepulchrum (Archimedis),

    Cic. Tusc. 5, 23, 64.
    2.
    indāgo, ĭnis, f., an encircling, enclosing (mostly post - Aug.).
    I.
    Lit., of surrounding wild beasts with nets, in hunting:

    dum trepidant alae, saltusque indagine cingunt,

    Verg. A. 4, 121:

    densos indagine colles Claudere,

    Tib. 4, 3, 7:

    rates captae quasi per indaginem,

    Flor. 4, 2, 32:

    indaginis modo sylvas persultare,

    Tac. Agr. 37. —
    B.
    Transf., an enclosing, surrounding of enemies:

    efferam gentem, ritu ferarum, quasi indagine debellabat,

    Flor. 4, 12, 48; cf. id. 3, 6, 11; so,

    velut indagine aliquem insidiis circumdare,

    Hirt. B. G. 8, 18; cf.:

    cum praemissus eques velut indagine dissipatos Samnites ageret,

    Liv. 7, 37, 14:

    vastaque feras indagine claudit,

    Luc. 6, 42:

    (delatores) in illa poenarum indagine inclusos,

    Plin. Pan. 35, 2.—Of legacy-hunting:

    testamenta et orbos velut indagine capi,

    Tac. A. 13, 42.—
    II.
    Trop., a searching into, examining after, investigation:

    multis persuasisse doctrinae indaginibus,

    Plin. 9, 7, 6, § 16:

    cupediarum,

    Gell. 7, 16, 6:

    ampliorem exposcere indaginem,

    Cod. Just. 4, 31, 14:

    consilium occulta scrutari indagine,

    Amm. 15, 5, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > indago

  • 2 indago [2]

    2. indāgo, inis, f., die Umzingelung, I) eig.: a) als t. t. der Jägerspr. = die Umzingelung, Umstellung des Waldes, saltus indagine cingere, Verg.: latos indagine cingere agros, Ov.: colles indagine claudere, Tibull.: campum velut indagine insidiis circumdare, Hirt. b. G.: quādam indagine inclusum esse, gleichs. wie ein Wild eingelappt sein, Flor.: ad Equitii vertuntur indaginem (Hinterhalt), Amm.: velut indagine (wie bei einer Treibjagd) dissipatos Samnites agere, Liv.: testamenta et orbos velut indagine eius capi, in sein ausgespanntes Netz fallen, Tac. – b) poet. v. der Zirkumvallationslinie, Lucan. 6, 42. – II) übtr.: A) im allg.: mille poenarum indagine inclusi, von tausend Str. umzäunt, Plin. pan. 35, 2. – B) insbes., die Aufsuchung, Erforschung, die Untersuchung, a) übh.: cuppediarum, Gell.: nidoris, Schnüffeln nach dem Küchengeruche, Amm.: veritatis, Amm.: rectae perfectaeque rationis, Amm.: Plur., Aristotelem multis doctrinam persuasisse indaginibus, Plin. 9, 16 D. (Mayh. insignibus). – b) die richterliche Untersuchung, auch im Plur., Amm. u. spät. ICt.

    lateinisch-deutsches > indago [2]

  • 3 indago

    1. indāgo, āvī, ātum, āre (ind[u] u. agere), aufspüren, I) eig.: videmus hominibus sensus iniectos ad ea discernenda, quae tactu quaeque naribus auribusque et oculis indagantur, Colum. 3, 10, 9: v. Jägern, ind. bestiarum cubilia, Sen. de vit. beat. 14, 4: feras, Apul. met. 8, 4: v. Jagdhunden, canis natus ad indagandum, Cic. de fin. 2, 39. – Depon. Nbf., vestigator a vestigiis ferarum, quas indagatur, Varro LL. 5, 94 M. (Spengel ferarum quasi indagator). – II) übtr., 1) = aufsuchen, erforschen, forschen, vias inusitatas, Cic.: indicia, Cic.: intervalla siderum a terra, Plin.: extera mundi, Plin.: externa et barbaros ritus, Plin.: aliena, Apul.: convenit iudici futuro de pluribus indagare, Donat.: tu quidquid indagaris de re publica facito ut sciam, Cic.: m. folg. indir. Fragesatz, acutissime tota provincia, quid cuique esset necesse, indagare et odorari solebat, Cic.: Depon. Nbf., qui altius indagantur, negant hoc caelum ab initio factum, Chalcid. Tim. 277. – 2) = nach etw. haschen, misericordiam, Gell. 6 (7), 3, 18. – Parag. Infin. indagarier, Plaut. merc. 623.
    ————————
    2. indāgo, inis, f., die Umzingelung, I) eig.: a) als t. t. der Jägerspr. = die Umzingelung, Umstellung des Waldes, saltus indagine cingere, Verg.: latos indagine cingere agros, Ov.: colles indagine claudere, Tibull.: campum velut indagine insidiis circumdare, Hirt. b. G.: quādam indagine inclusum esse, gleichs. wie ein Wild eingelappt sein, Flor.: ad Equitii vertuntur indaginem (Hinterhalt), Amm.: velut indagine (wie bei einer Treibjagd) dissipatos Samnites agere, Liv.: testamenta et orbos velut indagine eius capi, in sein ausgespanntes Netz fallen, Tac. – b) poet. v. der Zirkumvallationslinie, Lucan. 6, 42. – II) übtr.: A) im allg.: mille poenarum indagine inclusi, von tausend Str. umzäunt, Plin. pan. 35, 2. – B) insbes., die Aufsuchung, Erforschung, die Untersuchung, a) übh.: cuppediarum, Gell.: nidoris, Schnüffeln nach dem Küchengeruche, Amm.: veritatis, Amm.: rectae perfectaeque rationis, Amm.: Plur., Aristotelem multis doctrinam persuasisse indaginibus, Plin. 9, 16 D. (Mayh. insignibus). – b) die richterliche Untersuchung, auch im Plur., Amm. u. spät. ICt.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > indago

  • 4 indago

    I indāgo, āvī, ātum, āre [ indu + ago ]
    1) выслеживать, отыскивать чутьём (canis natus ad indagandum C, i. bestiarum cubilia Sen)
    2) изыскивать, разведывать ( vias inusitatas C); разыскивать, искать ( indicia C); добиваться (i. misericordiam AG)
    II indāgo, inis f.
    1) оцепление, окружение, облава (saltus indagine claudere Tib или cingere V, O)
    2) поиски ( veritatis Amm); исследование, расследование ( criminis CJ)

    Латинско-русский словарь > indago

  • 5 ala

    āla, ae, f. [pour axla, cf. axila] - voir hors site ala. [st1]1 [-] aile (d'un oiseau).    - meae alae pennas non habent, Plaut.: mes ailes n'ont pas de plumes.    - plaudere alis, Virg.: battre des ailes.    - au fig. velorum pandimus alas, Virg. En. 3: nous déployons les ailes de nos voiles.    - pedibus timor addidit alas, Virg.: la peur lui donnait des ailes.    - seu mors atris circumvolat alis, Hor.: soit que la Mort m'environne de ses ailes noires.    - tu viperam sub ala nutricas, Petr.: tu nourris une vipère dans ton sein?    - me jucundis sopor impulit alis, Prop.: le sommeil m'a poussée d'une aile propice. [st1]2 [-] épaule, aisselle, bras.    - portare sub ala, Hor.: porter sous son bras.    - numquid alarum negligens sudor? Petr.: est-ce, par négligence, un peu de transpiration sous mes aisselles? [st1]3 [-] aile d'une armée (composée ordinairement de troupes auxiliaires).    - ala dextra: aile droite.    - ala sinistra: aile gauche. [st1]4 [-] aile de cavalerie, corps de cavalerie (de cinq cents hommes environ); escadrons; bande d'hommes à cheval (chasseurs).    - praeficere aliquem alae, Cic. Off. 2: placer qqn à la tête d'un escadron.    - novissimo tempore praefuit etiam alterae (= alteri) equitum alae, Nep.: dans les derniers temps, il eut en outre le commandement de l'un des deux corps de cavalerie.    - dum trepidant alae, saltusque indagine cingunt, Virg. En. 4: tandis que les cavaliers s'affairent à entourer les taillis de filets. [st1]5 [-] Vitr. aile (d'un bâtiment), portique latéral, colonnade.    - cf. gr. πτερά. [st1]6 [-] Plin. cavité (chez les quadrupèdes) où la cuisse de devant se rattache au poitrail; nageoire (de poisson). [st1]7 [-] Plin. angle formé par l'insertion d'une feuille ou d'une branche à la tige, fourchon. [st1]8 [-] Ala Nova, ae, f.: Alanova (ville de Pannonie).    - d'autres villes (Ala Flaviana...) sont dénommées de la même façon: il s'agit de villes où ont séjourné des soldats jusqu'à la fin de leur service; cf. Castra...
    * * *
    āla, ae, f. [pour axla, cf. axila] - voir hors site ala. [st1]1 [-] aile (d'un oiseau).    - meae alae pennas non habent, Plaut.: mes ailes n'ont pas de plumes.    - plaudere alis, Virg.: battre des ailes.    - au fig. velorum pandimus alas, Virg. En. 3: nous déployons les ailes de nos voiles.    - pedibus timor addidit alas, Virg.: la peur lui donnait des ailes.    - seu mors atris circumvolat alis, Hor.: soit que la Mort m'environne de ses ailes noires.    - tu viperam sub ala nutricas, Petr.: tu nourris une vipère dans ton sein?    - me jucundis sopor impulit alis, Prop.: le sommeil m'a poussée d'une aile propice. [st1]2 [-] épaule, aisselle, bras.    - portare sub ala, Hor.: porter sous son bras.    - numquid alarum negligens sudor? Petr.: est-ce, par négligence, un peu de transpiration sous mes aisselles? [st1]3 [-] aile d'une armée (composée ordinairement de troupes auxiliaires).    - ala dextra: aile droite.    - ala sinistra: aile gauche. [st1]4 [-] aile de cavalerie, corps de cavalerie (de cinq cents hommes environ); escadrons; bande d'hommes à cheval (chasseurs).    - praeficere aliquem alae, Cic. Off. 2: placer qqn à la tête d'un escadron.    - novissimo tempore praefuit etiam alterae (= alteri) equitum alae, Nep.: dans les derniers temps, il eut en outre le commandement de l'un des deux corps de cavalerie.    - dum trepidant alae, saltusque indagine cingunt, Virg. En. 4: tandis que les cavaliers s'affairent à entourer les taillis de filets. [st1]5 [-] Vitr. aile (d'un bâtiment), portique latéral, colonnade.    - cf. gr. πτερά. [st1]6 [-] Plin. cavité (chez les quadrupèdes) où la cuisse de devant se rattache au poitrail; nageoire (de poisson). [st1]7 [-] Plin. angle formé par l'insertion d'une feuille ou d'une branche à la tige, fourchon. [st1]8 [-] Ala Nova, ae, f.: Alanova (ville de Pannonie).    - d'autres villes (Ala Flaviana...) sont dénommées de la même façon: il s'agit de villes où ont séjourné des soldats jusqu'à la fin de leur service; cf. Castra...
    * * *
        Ala, alae. Virg. Aile d'oiseau, ou d'autre beste qui vole.
    \
        Ala. Plin. Aiscelle, ou les ailes.
    \
        Alas hominis vellere. Iuuen. arracher le poil des aiscelles.
    \
        Alae vocantur ab alarum similitudine, Equitum ordines. Liu. Les ailes d'une armee.
    \
        Fati alas tardare. Horat. Retarder la mort.
    \
        Alae sagittae. Virg. Les pennes ou empennons d'une fleiche.
    \
        Hirsutae alae. Horat. Les ailes ou aiscelles d'un homme velues.
    \
        Plantares alae Mercurii. Stat. Les ailes qu'il ha à la plante de ses pieds.
    \
        Accommodare alas humeris. Ouid. Approprier, Mettre et appliquer bien proprement.
    \
        Concutere alas. Claud. Batre les ailes ensemble.
    \
        Alis coruus euerberabat os oculosque hostis. Quintil. Batoit et frappoit des ailes, etc.
    \
        Exuere alas. Virg. Oster.
    \
        Pandere alas ad solem aestiuum. Virg. Estendre.
    \
        Plaudere alis. Virg. Frapper des deux ailes contre le corps.

    Dictionarium latinogallicum > ala

  • 6 velut

    vĕlŭt (vĕlŭtī), adv. [vel + ut] [st1]1 [-] par exemple comme, ainsi, par exemple.    - velut in hac re, Cic. Verr. 4, 95: par exemple à propos de cette aventure.    - velut ego somniavi, Plaut.: moi, par exemple, j'ai fait un rêve.    - velut crocodili aquam persequuntur, Cic.: c'est ainsi que les crocodiles recherchent l'eau.    - cf. Plaut. Aul. 462 ; Rud. 596, etc.; Cic. Nat. 2, 124 ; Fin. 2, 116 ; Tusc. 69 13, etc. [st1]2 [-] comme, de même que.    - velut... sic...: de même que... de même... --- Virg. En. 1, 148; Liv. 31, 18, 9.    - rart. velut... ita...: de même que... de même. --- Col. 3, 185.    - vitam silentio transire veluti pecora, Sall. C. 1, 1: passer sa vie en silence comme les bêtes. --- cf. Hirt. 8, 9, 1.    - velut indagine hunc (campum) insidiis circumdederunt, Caes. BG. 8, 18: il entourèrent cette plaine d'embûches comme d'un filet. [st1]3 [-] comme, pour ainsi dire, en quelque sorte.    - velut hereditate relictum odium, Nep. Han. 1, 3: haine pour ainsi dire laissée en héritage.    - haec velut sagina dicendi, Quint.: cette sorte d'embonpoint du style.    - cf. Quint. 10, 5, 17 ; 8, 5, 19. [st1]4 [-] velut (velut si) + subj. irréel: comme si.    - respuebant munera consulis velut omnibus rebus abundarent: ils repoussaient avec dégoût les dons du consul comme s'ils avaient tout en abondance.    - velut ea res nihil ad religionem pertinuisset, Liv. 2: comme si le fait n'avait eu aucun lien avec la religion.    - velut si coram adesset, Caes. BG. 1: comme s'il était devant eux.    - velut si urbem adgressurus Scipio foret, ita conclamatum ad arma est: comme si Scipion allait attaquer la ville, on cria aux armes.    - velut si jam ad portas hostis esset, Liv. 21: comme si l'ennemi était déjà aux portes de la ville.    - conjecti eorum, qui aderant, oculi in Demetrium sunt, velut confestim responsurus esset, Liv. 40: tous les assistants portèrent leurs regards sur Démétrius, comme s'il allait répondre immédiatement. [st1]5 [-] velut + participe: comme si.    - metus ipse relucentis flammae a capite velut stimulatos furore agebat boves, Liv., 22, 17: la crainte causée par l'éclat des flammes provenant de leur tête faisait avancer les boeufs comme s'ils étaient aiguillonnés par la fureur.    - velut ovum parere gestiens, Apul. M. 9, 33: comme si elle montrait son envie de pondre.    - avec abl. absol. velut posito bello, Liv. 1, 53, 5: comme s'il avait renoncé à la guerre.    - velut inter pugnae fugaeque consilium trepidante equitatu, Liv. 1, 14, 8: comme si la cavalerie hésitait entre le parti du combat et celui de la retraite.    - velut plena jam hostium arce territi Poeni in alteram arcem confugiunt, Liv. 29: comme si la citadelle était déjà pleine d'ennemis, les Carthaginois, terrifiés, se réfugient dans l'autre citadelle.
    * * *
    vĕlŭt (vĕlŭtī), adv. [vel + ut] [st1]1 [-] par exemple comme, ainsi, par exemple.    - velut in hac re, Cic. Verr. 4, 95: par exemple à propos de cette aventure.    - velut ego somniavi, Plaut.: moi, par exemple, j'ai fait un rêve.    - velut crocodili aquam persequuntur, Cic.: c'est ainsi que les crocodiles recherchent l'eau.    - cf. Plaut. Aul. 462 ; Rud. 596, etc.; Cic. Nat. 2, 124 ; Fin. 2, 116 ; Tusc. 69 13, etc. [st1]2 [-] comme, de même que.    - velut... sic...: de même que... de même... --- Virg. En. 1, 148; Liv. 31, 18, 9.    - rart. velut... ita...: de même que... de même. --- Col. 3, 185.    - vitam silentio transire veluti pecora, Sall. C. 1, 1: passer sa vie en silence comme les bêtes. --- cf. Hirt. 8, 9, 1.    - velut indagine hunc (campum) insidiis circumdederunt, Caes. BG. 8, 18: il entourèrent cette plaine d'embûches comme d'un filet. [st1]3 [-] comme, pour ainsi dire, en quelque sorte.    - velut hereditate relictum odium, Nep. Han. 1, 3: haine pour ainsi dire laissée en héritage.    - haec velut sagina dicendi, Quint.: cette sorte d'embonpoint du style.    - cf. Quint. 10, 5, 17 ; 8, 5, 19. [st1]4 [-] velut (velut si) + subj. irréel: comme si.    - respuebant munera consulis velut omnibus rebus abundarent: ils repoussaient avec dégoût les dons du consul comme s'ils avaient tout en abondance.    - velut ea res nihil ad religionem pertinuisset, Liv. 2: comme si le fait n'avait eu aucun lien avec la religion.    - velut si coram adesset, Caes. BG. 1: comme s'il était devant eux.    - velut si urbem adgressurus Scipio foret, ita conclamatum ad arma est: comme si Scipion allait attaquer la ville, on cria aux armes.    - velut si jam ad portas hostis esset, Liv. 21: comme si l'ennemi était déjà aux portes de la ville.    - conjecti eorum, qui aderant, oculi in Demetrium sunt, velut confestim responsurus esset, Liv. 40: tous les assistants portèrent leurs regards sur Démétrius, comme s'il allait répondre immédiatement. [st1]5 [-] velut + participe: comme si.    - metus ipse relucentis flammae a capite velut stimulatos furore agebat boves, Liv., 22, 17: la crainte causée par l'éclat des flammes provenant de leur tête faisait avancer les boeufs comme s'ils étaient aiguillonnés par la fureur.    - velut ovum parere gestiens, Apul. M. 9, 33: comme si elle montrait son envie de pondre.    - avec abl. absol. velut posito bello, Liv. 1, 53, 5: comme s'il avait renoncé à la guerre.    - velut inter pugnae fugaeque consilium trepidante equitatu, Liv. 1, 14, 8: comme si la cavalerie hésitait entre le parti du combat et celui de la retraite.    - velut plena jam hostium arce territi Poeni in alteram arcem confugiunt, Liv. 29: comme si la citadelle était déjà pleine d'ennemis, les Carthaginois, terrifiés, se réfugient dans l'autre citadelle.
    * * *
        Velut, veluti, pen. cor. Aduerbia similitudinis. Cic. Comme.

    Dictionarium latinogallicum > velut

  • 7 indāgō

        indāgō inis, f    [indu+1 AG-], an encircling with toils, surrounding: saltūs indagine cingunt, V.: indaginis modo silvas persultare, Ta.: velut indagine Samnites agere, hunt like game, L.
    * * *
    I
    indagare, indagavi, indagatus V TRANS
    track down, hunt out; search out, try to find/procure by seeking; investigate
    II
    ring of huntsmen/nets/troops/forts; encircling with snares; tracking down

    Latin-English dictionary > indāgō

  • 8 claudo

    1.
    claudo ( * clōdo:

    clodunt ita (oculos),

    Plin. 18, 33, 76, § 330 fin.; but some refer clodo to claudeo; and more freq., although not in Cic., clūdo, as always in the compounds; v. infra), si, sum, 3, v. a. [root sklu-, klu-, to shut; cf. kleiô, kleis, clavis; O. H. Germ. scliuzu; M. H. Germ. schliessen; also claudus, clavus], to shut.
    I.
    To shut something that is open, to close, shut up (opp. aperire; freq. in prose and poetry).
    (α).
    Claudo:

    forem cubiculi,

    Cic. Tusc. 5, 20, 59; cf. Quint. 10, 3, 25;

    and, clausae fores,

    Tib. 1, 9, 44; Suet. Ner. 47:

    conventus portus Varroni clausit,

    Caes. B. C. 2, 19:

    januam serā,

    Tib. 1, 2, 6:

    domum,

    Ov. P. 1, 7, 36 sq.:

    ostia,

    Cat. 6, 231:

    portas,

    Cic. Fl. 25, 61; Hor. C. 3, 5, 23; cf. Cic. Verr. 2, 5, 27, § 68:

    omnes aditus,

    id. Phil. 1, 10, 25; Tac. A. 12, 68; Stat. Th. 6, 752:

    rivos,

    to dam up, Verg. E. 3, 111:

    ad claudendas pupulas, ne quid incideret, et ad aperiendas, etc.,

    Cic. N. D. 2, 57, 142:

    ocellos (in dying),

    Prop. 2 (3), 13, 17; so,

    oculos,

    Luc. 5, 28:

    lumina,

    Verg. A. 10, 746; Ov. M. 3, 503:

    clausis foribus,

    Lucr. 4, 598.—
    (β).
    Cludo:

    domum,

    Tac. H. 1, 33:

    Janum Quirinum ter clusit,

    Suet. Aug. 22; Flor. 4, 12, 64:

    animam clusit dolor,

    Luc. 8, 59.—
    2.
    Trop.:

    nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit,

    Cic. Off. 2, 15, 55:

    domus clausa contra cupiditatem,

    id. Verr. 2, 5, 15, § 39:

    habere domum clausam pudori et sanctimoniae, patentem cupiditati et voluptatibus,

    id. Quint. 30, 93; cf. id. Fam. 4, 13, 6:

    aures ad doctissimas voces,

    id. Tusc. 4, 1, 2; cf. Liv. 40, 8, 20:

    cludendae sunt aures malis vocibus,

    Sen. Ep. 123, 9:

    horum ferocia vocem Euandri clausit,

    Liv. 44, 45, 11: fugam hostibus, q. s. to block up, to cut off, prevent, id. 27, 18, 20; so Ov. M. 6, 572:

    alicui iter,

    id. F. 1, 272; id. M. 8, 548:

    alios incessus,

    Tac. A. 6, 33:

    sideritis sanguinem claudit,

    i. e. stops, stanches, Plin. 26, 13, 83, § 135:

    cluso corpore adversum vim veneni,

    Tac. A. 15, 64:

    clausa consilia habere,

    i. e. to conceal, Cic. Verr. 2, 3, 25, § 63; cf. Sall. C. 10, 5; Ov. M. 2, 641; id. F. 4, 846; Sil. 1, 140.— Poet.: animam laqueo, i. e. to end one ' s life, Ov. M. 7, 604 (cf.:

    vitalesque vias et respiramina clausit,

    id. ib. 2, 828).—
    B.
    To close, end, conclude (so, except the milit. expression, agmen, only poet. or in post-Aug. prose; most freq. in Quint.).
    (α).
    Claudo:

    cujus octavum trepidavit aetas Claudere lustrum,

    Hor. C. 2, 4, 24:

    opus,

    Ov. F. 3, 384:

    jus,

    Luc. 5, 44:

    labores ingentis belli,

    Sil. 15, 655:

    epistulam,

    Ov. H. 13, 165; 20, 242:

    cenas lactucā,

    Mart. 13, 14; Quint. 9, 4, 13:

    cum ventum est ad ipsum illud, quo veteres tragoediae comoediaeque clauduntur, Plaudite,

    id. 6, 1, 52; cf. id. 1, 8, 1; 2, 15, 27.—
    (β).
    Cludo:

    cludere bella,

    Stat. Th. 11, 58:

    cludendi incohandique sententias ratio,

    Quint. 9, 4, 18; cf.

    opp. incipere,

    id. 9, 4, 67 (as claudere, opp. incipere, id. 1, 8, 1):

    cum versus cluditur,

    id. 9, 4, 65; cf. id. 9, 4, 26; 9, 4, 71; 9, 4, 73; 9, 4, 93; 9, 4, 102; 9, 4, 104; 9, 4, 105; 12, 10, 31.—
    2.
    Agmen, in milit. lang., to close the procession or train, to bring up the rear, Caes. B. G. 1, 25; Curt. 3, 3, 21; 4, 12, 4; so,

    aciem,

    Sil. 7, 590; cf. cogo, I. B. 3.—
    II.
    (For the compounds includo, concludo.) Claudere aliquid aliquā re, to shut up or in something by something, to enclose, encompass, surround, imprison, hide, confine (class., esp. freq. in poetry and in the historians).
    (α).
    Claudo, with abl.:

    locum aquā,

    Varr. R. R. 3, 14, 1:

    quae (Syracusarum urbs) loci naturā terrā marique clauderetur,

    Cic. Verr. 2, 2, 2, § 4:

    (animae) clausae tenebris et carcere caeco,

    Verg. A. 6, 734:

    stabulis armenta,

    id. G. 3, 352:

    claudens textis cratibus pecus,

    Hor. Epod. 2, 45; cf. Ov. M. 2, 554; 4, 646:

    ensem vaginā,

    Luc. 5, 245:

    aliquem Gyaro,

    Tac. A. 4, 30; 14, 63:

    clausus domo,

    id. ib. 15, 53; cf.:

    intra domum,

    id. H. 4, 49:

    rivus praealtis utrimque clausus ripis,

    Liv. 21, 54, 1; cf. id. 21, 43, 4; 41, 27, 12; Quint. 1, 10, 45:

    clauditur cubiculo aliquis,

    Tac. A. 15, 69; cf.: in atras et profundas tenebras eum claudebant, Tubero ap. Gell. 7 (6), 4, 3:

    in arcā,

    Hor. S. 2, 7, 59:

    claudam in curiā vos,

    Liv. 23, 2, 9:

    in tectis,

    Ov. M. 3, 697:

    (apes) in arbore inani,

    id. F. 3, 743:

    aquilonem in antris,

    id. M. 1, 262.—Without abl.:

    nihil se tam clausum posse habere, quod non istius cupiditati apertissimum esset,

    Cic. Verr. 2, 4, 20, § 42:

    insula ea sinum ab alto claudit,

    Liv. 30, 24, 9; cf. Tac. G. 34; Quint. 1, 10, 42; Ov. M. 1, 568 al.—In milit. lang., of a hostile encompassing, to encompass, invest, besiege, blockade, etc.:

    praestare arbitrabatur, unum locum... quam omnia litora ac portus custodiā clausos teneri,

    Caes. B. C. 3, 23:

    urbem operibus,

    Nep. Milt. 7, 2; Liv. 25, 22, 12 al.; cf.:

    urbem obsidione,

    Nep. Epam. 8, 5:

    adversarios locorum angustiis,

    id. Dat. 8, 4; cf. id. Epam. 7, 1; id. Ham. 2, 4:

    multitudine,

    id. Milt. 5, 3:

    hinc Tusco claudimur amni,

    are hemmed in, Verg. A. 8, 473.—So of hunting:

    nemorum saltus,

    Verg. E. 6, 56:

    indagine collis,

    Tib. 4, 3, 7:

    silvas vastasque feras indagine,

    Luc. 6, 42; Stat. Th. 2, 553:

    insidiis altas valles,

    Tib. 1, 4, 49:

    cur tibi clauduntur rete Imbelles capr eae,

    Ov. F. 5, 371.—
    (β).
    Cludo, Varr. R. R. 3, 3, 5:

    venti clusi Nubibus,

    Lucr. 6, 197; Flor. 3, 20, 13.—
    B.
    Trop.:

    numcubi meam Benignitatem sensisti in te claudier?

    Ter. Eun. 1, 2, 84:

    nolo tibi ullum commodum in me claudier,

    id. And. 3, 3, 41; cf.

    I. A. 2. supra.—Esp. of speech and rhythm: qui non claudunt numeris sententias,

    Cic. Or. 68, 229; 58, 198:

    pedibus verba,

    i. e. to compose verses, Hor. S. 2, 1, 28; cf. id. ib. 1, 10, 59:

    quod clausae hieme Alpes essent,

    Liv. 27, 36, 4; cf. Verg. G. 2, 317: rura gelu tum claudit hiems (and id. A. 2, 111: illos aspera ponti interclusit hiems).—Hence, P.a. as subst.: clausum ( clūsum), i, n., an enclosed place (for confining or keeping any thing):

    clausa effringere,

    Sall. J. 12, 5:

    in clauso linquere,

    in confinement, Verg. G. 4, 303:

    fructus clauso custodire,

    Col. 12, praef. §

    3: sub uno clauso,

    id. 7, 6, 5:

    clausa domorum,

    Lucr. 1, 354:

    clausa viarum,

    id. 4, 612.
    2.
    claudo, ĕre, v. claudeo.

    Lewis & Short latin dictionary > claudo

  • 9 clusum

    1.
    claudo ( * clōdo:

    clodunt ita (oculos),

    Plin. 18, 33, 76, § 330 fin.; but some refer clodo to claudeo; and more freq., although not in Cic., clūdo, as always in the compounds; v. infra), si, sum, 3, v. a. [root sklu-, klu-, to shut; cf. kleiô, kleis, clavis; O. H. Germ. scliuzu; M. H. Germ. schliessen; also claudus, clavus], to shut.
    I.
    To shut something that is open, to close, shut up (opp. aperire; freq. in prose and poetry).
    (α).
    Claudo:

    forem cubiculi,

    Cic. Tusc. 5, 20, 59; cf. Quint. 10, 3, 25;

    and, clausae fores,

    Tib. 1, 9, 44; Suet. Ner. 47:

    conventus portus Varroni clausit,

    Caes. B. C. 2, 19:

    januam serā,

    Tib. 1, 2, 6:

    domum,

    Ov. P. 1, 7, 36 sq.:

    ostia,

    Cat. 6, 231:

    portas,

    Cic. Fl. 25, 61; Hor. C. 3, 5, 23; cf. Cic. Verr. 2, 5, 27, § 68:

    omnes aditus,

    id. Phil. 1, 10, 25; Tac. A. 12, 68; Stat. Th. 6, 752:

    rivos,

    to dam up, Verg. E. 3, 111:

    ad claudendas pupulas, ne quid incideret, et ad aperiendas, etc.,

    Cic. N. D. 2, 57, 142:

    ocellos (in dying),

    Prop. 2 (3), 13, 17; so,

    oculos,

    Luc. 5, 28:

    lumina,

    Verg. A. 10, 746; Ov. M. 3, 503:

    clausis foribus,

    Lucr. 4, 598.—
    (β).
    Cludo:

    domum,

    Tac. H. 1, 33:

    Janum Quirinum ter clusit,

    Suet. Aug. 22; Flor. 4, 12, 64:

    animam clusit dolor,

    Luc. 8, 59.—
    2.
    Trop.:

    nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit,

    Cic. Off. 2, 15, 55:

    domus clausa contra cupiditatem,

    id. Verr. 2, 5, 15, § 39:

    habere domum clausam pudori et sanctimoniae, patentem cupiditati et voluptatibus,

    id. Quint. 30, 93; cf. id. Fam. 4, 13, 6:

    aures ad doctissimas voces,

    id. Tusc. 4, 1, 2; cf. Liv. 40, 8, 20:

    cludendae sunt aures malis vocibus,

    Sen. Ep. 123, 9:

    horum ferocia vocem Euandri clausit,

    Liv. 44, 45, 11: fugam hostibus, q. s. to block up, to cut off, prevent, id. 27, 18, 20; so Ov. M. 6, 572:

    alicui iter,

    id. F. 1, 272; id. M. 8, 548:

    alios incessus,

    Tac. A. 6, 33:

    sideritis sanguinem claudit,

    i. e. stops, stanches, Plin. 26, 13, 83, § 135:

    cluso corpore adversum vim veneni,

    Tac. A. 15, 64:

    clausa consilia habere,

    i. e. to conceal, Cic. Verr. 2, 3, 25, § 63; cf. Sall. C. 10, 5; Ov. M. 2, 641; id. F. 4, 846; Sil. 1, 140.— Poet.: animam laqueo, i. e. to end one ' s life, Ov. M. 7, 604 (cf.:

    vitalesque vias et respiramina clausit,

    id. ib. 2, 828).—
    B.
    To close, end, conclude (so, except the milit. expression, agmen, only poet. or in post-Aug. prose; most freq. in Quint.).
    (α).
    Claudo:

    cujus octavum trepidavit aetas Claudere lustrum,

    Hor. C. 2, 4, 24:

    opus,

    Ov. F. 3, 384:

    jus,

    Luc. 5, 44:

    labores ingentis belli,

    Sil. 15, 655:

    epistulam,

    Ov. H. 13, 165; 20, 242:

    cenas lactucā,

    Mart. 13, 14; Quint. 9, 4, 13:

    cum ventum est ad ipsum illud, quo veteres tragoediae comoediaeque clauduntur, Plaudite,

    id. 6, 1, 52; cf. id. 1, 8, 1; 2, 15, 27.—
    (β).
    Cludo:

    cludere bella,

    Stat. Th. 11, 58:

    cludendi incohandique sententias ratio,

    Quint. 9, 4, 18; cf.

    opp. incipere,

    id. 9, 4, 67 (as claudere, opp. incipere, id. 1, 8, 1):

    cum versus cluditur,

    id. 9, 4, 65; cf. id. 9, 4, 26; 9, 4, 71; 9, 4, 73; 9, 4, 93; 9, 4, 102; 9, 4, 104; 9, 4, 105; 12, 10, 31.—
    2.
    Agmen, in milit. lang., to close the procession or train, to bring up the rear, Caes. B. G. 1, 25; Curt. 3, 3, 21; 4, 12, 4; so,

    aciem,

    Sil. 7, 590; cf. cogo, I. B. 3.—
    II.
    (For the compounds includo, concludo.) Claudere aliquid aliquā re, to shut up or in something by something, to enclose, encompass, surround, imprison, hide, confine (class., esp. freq. in poetry and in the historians).
    (α).
    Claudo, with abl.:

    locum aquā,

    Varr. R. R. 3, 14, 1:

    quae (Syracusarum urbs) loci naturā terrā marique clauderetur,

    Cic. Verr. 2, 2, 2, § 4:

    (animae) clausae tenebris et carcere caeco,

    Verg. A. 6, 734:

    stabulis armenta,

    id. G. 3, 352:

    claudens textis cratibus pecus,

    Hor. Epod. 2, 45; cf. Ov. M. 2, 554; 4, 646:

    ensem vaginā,

    Luc. 5, 245:

    aliquem Gyaro,

    Tac. A. 4, 30; 14, 63:

    clausus domo,

    id. ib. 15, 53; cf.:

    intra domum,

    id. H. 4, 49:

    rivus praealtis utrimque clausus ripis,

    Liv. 21, 54, 1; cf. id. 21, 43, 4; 41, 27, 12; Quint. 1, 10, 45:

    clauditur cubiculo aliquis,

    Tac. A. 15, 69; cf.: in atras et profundas tenebras eum claudebant, Tubero ap. Gell. 7 (6), 4, 3:

    in arcā,

    Hor. S. 2, 7, 59:

    claudam in curiā vos,

    Liv. 23, 2, 9:

    in tectis,

    Ov. M. 3, 697:

    (apes) in arbore inani,

    id. F. 3, 743:

    aquilonem in antris,

    id. M. 1, 262.—Without abl.:

    nihil se tam clausum posse habere, quod non istius cupiditati apertissimum esset,

    Cic. Verr. 2, 4, 20, § 42:

    insula ea sinum ab alto claudit,

    Liv. 30, 24, 9; cf. Tac. G. 34; Quint. 1, 10, 42; Ov. M. 1, 568 al.—In milit. lang., of a hostile encompassing, to encompass, invest, besiege, blockade, etc.:

    praestare arbitrabatur, unum locum... quam omnia litora ac portus custodiā clausos teneri,

    Caes. B. C. 3, 23:

    urbem operibus,

    Nep. Milt. 7, 2; Liv. 25, 22, 12 al.; cf.:

    urbem obsidione,

    Nep. Epam. 8, 5:

    adversarios locorum angustiis,

    id. Dat. 8, 4; cf. id. Epam. 7, 1; id. Ham. 2, 4:

    multitudine,

    id. Milt. 5, 3:

    hinc Tusco claudimur amni,

    are hemmed in, Verg. A. 8, 473.—So of hunting:

    nemorum saltus,

    Verg. E. 6, 56:

    indagine collis,

    Tib. 4, 3, 7:

    silvas vastasque feras indagine,

    Luc. 6, 42; Stat. Th. 2, 553:

    insidiis altas valles,

    Tib. 1, 4, 49:

    cur tibi clauduntur rete Imbelles capr eae,

    Ov. F. 5, 371.—
    (β).
    Cludo, Varr. R. R. 3, 3, 5:

    venti clusi Nubibus,

    Lucr. 6, 197; Flor. 3, 20, 13.—
    B.
    Trop.:

    numcubi meam Benignitatem sensisti in te claudier?

    Ter. Eun. 1, 2, 84:

    nolo tibi ullum commodum in me claudier,

    id. And. 3, 3, 41; cf.

    I. A. 2. supra.—Esp. of speech and rhythm: qui non claudunt numeris sententias,

    Cic. Or. 68, 229; 58, 198:

    pedibus verba,

    i. e. to compose verses, Hor. S. 2, 1, 28; cf. id. ib. 1, 10, 59:

    quod clausae hieme Alpes essent,

    Liv. 27, 36, 4; cf. Verg. G. 2, 317: rura gelu tum claudit hiems (and id. A. 2, 111: illos aspera ponti interclusit hiems).—Hence, P.a. as subst.: clausum ( clūsum), i, n., an enclosed place (for confining or keeping any thing):

    clausa effringere,

    Sall. J. 12, 5:

    in clauso linquere,

    in confinement, Verg. G. 4, 303:

    fructus clauso custodire,

    Col. 12, praef. §

    3: sub uno clauso,

    id. 7, 6, 5:

    clausa domorum,

    Lucr. 1, 354:

    clausa viarum,

    id. 4, 612.
    2.
    claudo, ĕre, v. claudeo.

    Lewis & Short latin dictionary > clusum

  • 10 cingo

    cingo, cīnxī, cīnctum, ere (vgl. κιγκλίς, das Gitter), ringen, umringen = ring-, gürtelartig umschließen, I) im engern Sinne, a) gürten, umgürten, α) den Leib gürten, gew. im Pass., dat teretem zonam, quā modo cincta fuit, Ov.: zonā aureā muliebriter cinctus, Curt.: quasi zonā, liene cinctus ambulo, Plaut. – β) ein Gewand gürten, aufgürten, durch Gürten aufschürzen, sinus, Sil. 2, 236: cinctas resolvere vestes, Ov. met. 1, 386. – u. prägn., medial cingi, sich (das Gewand) gürten, -aufgürten, -aufschürzen (bes. von Geschäftigen, um sich leichter bewegen zu können), cingitur; certe expedit se, Plaut. Amph. 308: ut (latus clavus) sit paulum cinctis submissior, Quint.: cincta coniunx Dialis, Ov. – m. Ang. wo? durch Praepp., super latum clavum cingi, Suet.: u. (poet.) zugl. m. griech. Acc., cinctae ad pectora vestes, das Gewand unter der B. gegürtet, Ov. met. 6, 59. – m. Ang. wie? durch Abl. od. durch Advv., cingi fluxiore cincturā, Suet.: Gabino ritu od. Gabino cinctu cinctus, Liv.: cincta ritu Dianae, Ov.: linteo cinctus, ICt.: alte cinctus puer, Hor. u. Sen.: u. ita cingi, ut etc., Quint.: u. cincta flaminica veste velata, Paul. ex Fest. 65, 3. – γ) mit einer Waffe umgürten = bewaffnen, latus ense, Ov. fast. 2, 783: ense latus cinctum erat, Ov. am. 3, 8, 14: contentus ferro cingi latus, Stat. Theb. 4, 41. – gew. medial cingi, sich umgürten = sich bewaffnen, m. Ang. womit? durch Abl., Hispano cingitur gladio, Liv.: gladio Hispaniensi est cinctus, Liv.: cinctus ferro, Curt.: cinctus cultro venatorio, Suet. – poet. m. Acc., inutile ferrum cingitur, Verg. Aen. 2, 511. – absol., ut cincti discubuerint, mit dem Degen an der Seite, Treb. Poll.: u. cingi in proelia, sich rüsten, Verg. Aen. 11, 486. – dah. in alia militia cinctus, anderswo Soldat geworden (wir: eingekleidet, enroliert), ICt.: u. subst., cincti, Richter im Dienst (Ggstz. discincti), Sidon. ep. 5, 7 (vgl. cingulum). – bildl., cingi alqā re, mit etw. sich rüsten, sich anschicken, arcanis venenis, Val. Flacc. 6, 477. – b) schmückend od. als Abzeichen umwinden, umschlingen, umkränzen, rings umgeben, α) v. Gewinde (Kranze usw.), v. der Binde usw. selbst: cui tempora circum aurati bis sex radii fulgentia cingunt, Verg.: baculum cingebant spinea vincula (Dornenranken), Ov.: cingebant vittae, tabellae sertaque quercum, Ov.: anuli cingunt lacertos, Mart.: cinxerat Graias barbara vitta comas, Ov.: Gorgonis os cinctum anguibus, Cic. Verr. 4, 124: cincta serpentibus hydra, Verg. – β) v. der Pers.: duobus oleae conexis ramulis alcis caput, Val. Max.: c. tempora floribus, Catull.: tempora od. comam lauro, Verg. u. Hor.: cincta ara cypresso, Ov.: cinxit (Germanicum) cunctis fortunae principalis insignibus, Tac. hist. 2, 59. – II) im weitern Sinne, 1) wie unser umringen, umzingeln, um schließen = einkreisen, eng umgeben, eng einschließen, a) übh.: α) v. Umringenden usw. selbst: tellus oras maris undique cingens, Lucr.: collem cingit palus, Caes.: colles cingunt oppidum, Caes.: flumen ut circino circumductum paene totum oppidum cingit, Caes.: oppida fossae cingebant, Ov.: cinxerunt aethera nimbi, Verg.: medium diem cinxerunt tenebrae, Sen. poët. – im Pass., urbe portus ipse cingitur, Cic.: latus palude cingitur, Auct. b. Afr.: insula duobus portubus cincta, Cic.: insulae fluctibus Graeciae cinctae, Cic.: regio atque provincia mari cincta, Cic.: insula cingitur tribus milibus passuum, hat einen Umfang von usw., Plin. – als milit. t. t., schützend decken, equitatus latera cingebat, Caes.: equites cornua cinxere, Liv. – feindl., Geticis si cingar ab armis, Ov. ex Pont. 2, 8, 69. – im Bilde, Sicilia multis undique cincta periculis, Cic. de imp. Pomp. 30. – β) v. d. Pers., die mit etw. umringt usw.: urbem muro lapideo, Liv.: saepta excelsa porticu, Cic.: saltus od. agros indagine, Verg. u. Ov.: u. im Bilde, diligentius urbem religione, quam ipsis moenibus, Cic. de nat. deor. 3, 94. – als milit. t. t., schützend, hiberna vallo pedum IX et fossā pedum X V, Caes.: universas copias plaustris, Frontin.: ultimum agmen validā manu, Curt. – feindl., undique domum, Curt.: u. copias hostium, Frontin.: Decium cingere obsidereque, Frontin.: urbem omnibus copiis, Liv.: urbem co ronā, Liv.: urbem obsidione, Verg.: hostem stationibus in modum obsidii, Tac. – b) insbes.: α) jmd. als Zuhörer umringen, umstehen, non enim coronā consessus vester cinctus est, ut solebat, Cic. Mil. 1. – β) als Begleiter u. Beschützer jmds. Seite od. jmd. umgeben = jmdm. zur Seite gehen (von zweien od. mehreren), c. alci latus, Liv. 32, 39, 8. Ov. ex Pont. 4, 9, 17: alcis latera, Liv. 40, 6, 4: alqm, Tac. ann. 1, 77: u. cinctus m. Abl. der Pers., Vell. 2, 14, 1. Ov. met. 12, 216; trist. 1, 5, 30. – γ) (poet.) eine Örtlichkeit umgehen, umkreisen, longa per extremos pomeria fines, Lucan. 1, 398: terrā Syrtim, Lucan. 9, 373: polum coetu, v. Schwänen, Verg. Aen. 1, 398. – δ) (poet.) rings um eine Örtl. wohnen, lacum Bycen, Val. Flacc. 6, 68. – 2) = περικόπτειν, Bäume rings beschälen, so daß sie eingehen, arbores, Ulp. dig. 47, 7, 7. § 4: silvam, Alfen. dig. 19, 2. 29. – / Parag. Infin. Praes. Pass. cingier, Catull. 61, 68 H. (Schwabe nitier).

    lateinisch-deutsches > cingo

  • 11 circumretio

    circum-rētio, īvī, ītum, īre (circum u. rete), rings umgarnen, -umstricken, Martem et Venerem Vulcani esse circumretitos arte, Arnob. 5, 41: Hercules pestiferi tegminis irretitus indagine, Arnob. 4, 35 R.: tenuis membrana illa perlucens, quā circumretitur alvus ac tegitur, Lact. de opif. dei 14, 2. – übtr., alqm, Lucr. 5, 1150: alqm fraude, Sidon. ep. 5, 13: te circumretitum frequentiā populi Romani esse video, Cic. Verr. 5, 150.

    lateinisch-deutsches > circumretio

  • 12 claudo [1]

    1. claudo, clausī, clausum, ere, in der Volksspr. u. daraus in der Schriftspr. auch clūdo, clūsī, clūsum, ere (vgl. κληίζω, κλείω, ich schließe), schließen, sperren, I) im allg. = zuschließen, zumachen, verschließen, versperren ( absperren), verstopfen, 1) eig.: a) eine Öffnung, einen offenen Raum (Ggstz. aperire, patefacere, reserare), ianuam, Cic.: ianua clauditur serā firmā, Tibull.: im Bilde, omnibus et virtutibus ianuam claudit et delictis aperit, Val. Max. – valvae repagulis clausae, Cic.: valvae clausae subito se aperuerunt, Cic. – cl. forem cubiculi, Cic.: fores carceris adamante clausae, Ov. – clausae fenestrae (Ggstz. apertae fenestrae), Cels.: pars adaperta fuit, pars altera clausa fenestrae, Ov. – cl. portas, Caes.: portas obice firmo, Ov.: portas alci, Caes. u. (Ggstz. alqm suā urbe recipere) Cic.: Ianum (Quirinum od. Quirin i), den Janustempel (was dann geschah, wenn im ganzen röm. Reiche Ruhe war), Liv., Hor. u. Suet., u. so Ianum geminum, Flor. – cubiculum, Quint.: domum, Verg. u. Tac.: domum alci, Plin., u. (im Bilde) alci rei od. contra alqd, Cic. – tabernas, Cic.: claudi tabernas totā urbe iussit, Liv. – oppidum undique, Sall. – cl. curiam, Liv.: u. im Bilde, clausa curia pauperibus est, Ov. – nostros ocellos (v. Tode), Prop.: lumina (v. der Nacht), Ov.: in aeternam lumina noctem, Verg. – cl. aures alci rei u. ad alqd (bildl., Ggstz. aures aperire, reserare), Cic., adversus alqd, Sen.: os (den Mund), Tac. – corpore cluso adversus vim veneni, Tac. – donec ex toto plaga claudatur, Cels. – cl. foramina (tibiarum), Plin.: fistulam demisso linteolo, Cels. – neque congesta aut clausa humus, kein Hügel über ihr erhoben, kein Grab geschlossen, Tac. – v. verschließenden Ggstdn. selbst, mille domos clausere serae, Ov.: palpebrae aptissime factae et ad claudendas pupulas et ad aperiendas, Cic.: lingua (επιγλωττίς), quae arteriam claudit, Cels. – im Bilde, in ipsius consuetudinem, quam adhuc meus pudor mihi clausit, insinuabo, Cic. ep. 4, 13, 6. – Partiz. subst., clausum, ī, n., der Verschluß, Schloß und Riegel, assueta clauso corpora, Sen. exc. contr. 3. pr. § 15. p. 245, 12 K.: ponere in clauso, *Titin. com. 61. Verg. georg. 4, 303: sub clauso habere, Col. 7, 6, 5: clauso custodire fructus, Col. 12. pr. § 3. – Plur., clausa domorum, viarum, Lucr. 1, 354: clausa effringere, Schlösser u. Riegel aufsprengen, Sall. Iug. 12, 5. – b) einen Weg, Paß, ein Land usw. verschließen, sperren, versperren = ungangbar, unbetretbar, unzugänglich machen, iter, Ov.: pollice vocis iter, Ov.: flumina ac terras et quodam modo caelum (durch hohe Bauten), Tac. – omnia litora ac portus custodiā clausos teneri, Caes.: portus obiectā ad ingressum catenā clausus, Frontin.: cl. terrestres aditus opportune positis praesidiis, Liv.: longis navi bus versum in Italiam mare, Tac.: omnes aditus custodiis, Tac.: forum saepietur, omnes aditus claudentur, Cic. – v. den Ggstdn. selbst, die eine Örtl. versperren, in ipso exitu ita conferti obstitere Galli, ut clauderent viam, Liv.: si manantia corpuscula iter claudunt, Cels.: clauderet ut Tatio fervidus umor iter, Ov. – clausam Alpibus Italiam, Tac. – c) etw. schließen = sich unmittelbar an etw. anschließen, anlehnen, als geogr. t. t. v. Örtl. usw., insula ea sinum ab alto claudit, in quo Carthago sita est, Liv.: dextra laevaque (Akk. Plur.) duo maria (Nom. Plur.) claudunt (nobis) nullam ne ad effugium quidem navem habentibus, Liv.: Angrivarios et Chamavos a tergo Dulgubnii et Chasuarii claudunt, Tac. – u. als milit. t. t., v. Bedeckung, Nachhut usw., agmen claudere, den Zug schließen, Caes. u.a. (vgl. agmen no. II, 2, a, α): dextrum, sinistrum latus, decken, Tac. – 2) übtr.: a) ein Land für den Verkehr verschließen, sperren, Britanniam tam diu clausam aperire, Mela: patefactum nostris legionibus Pontum, qui antea populo Romano ex omni aditu clausus fuisset, Cic.: tamquam clausa sit Asia, sic nihil perfertur ad nos praeter rumores de oppresso Dolabella, Cic. – quod clausae hieme Alpes essent, Liv.: rura tum gelu claudit hiems, Verg. – u. bes. cl. mare, das Meer für die Schiffahrt schließen (v. Stürmen, Winter usw.), gew. im Passiv, adhuc clausum fuisse mare scio, Cic.: sociis nostris mare per hos annos clausum fuisse, Cic.: ex die III. Id. Nov. usque in diem VI. Id. Martiis maria clauduntur. Veget. mil. – u. dafür clausum litus, Tac. hist. 4, 38. – b) schließen = beschließen, beendigen, α) übh.: (Ggstz. inchoare, incipere), opus, Ov.: epistulam, Ov. – insigne facinus strenuo ac forti exitu, die Krone aufsetzen, Val. Max. – als nachaug. rhet. t. t., claudit (absol.) optime prima pars versus (des V.), Quint.: cum versus cluditur Apennino et armamentis, Quint.: cludendi inchoandique sententias ratio, Quint.: disputatio illa contra Gorgian ita clauditur, ουκοῦν etc., Quint.: cum ventum est ad ipsum illud, quo veteres comoediae tragoediaeque clauduntur, ›Plaudite!‹ Quint. – β) eine Zeit beschließen, octavum lustrum, Hor. carm. 2, 4, 24: diem vitae huius extremum, Augustin. de civ. dei 21, 22: octavo anno imperii sui diem ultimum, Capit. Anton. phil. 18, 1. – c) Partiz. clausus, verschlossen dem Charakter nach, Tiberius, Tac. ann. 3, 15.

    II) prägn.: A) = intercludere, etwas in seinem Laufe, Fortgange absperren, abschneiden, rivos, Verg.: fontes (Ggstz. novos fontes emittere, v. der Schöpfung), Ov.: sanguinem, stillen, Plin. u. Iustin. – u. transitum (Durchgang), Liv.: maritimos exitus, Cic.: commeatus, Liv.: longis navibus versum in Italiam mare, Liv.: portā castrorum ducis principumque fuga clausa erat, Liv.: u. v. lebl. Gegenständen, horum ferocia vocem Euandri clausit, Liv. 44, 45, 12: neutra (littera) claudet vocem Latinam, Quint. 1, 5, 31. – B) = concludere, includere, etw. einschließen, 1) eig.: a) eine Sache verschließen, thesauros, Quint.: vilissima quaeque anulo clausa, Tac.: cui tot consulum vina cluduntur, Sen.: Aeoliis aquilonem in antris, Ov. – od. leb. Wesen einsperren, cl. filium, Nep.: fera animalia clausa tenere, Tac.: clausus pavo, Publil. com. fr. – cl. alqm in curiam, Liv., u. alqm in curia, Liv. (s. Drak., Fabri u. Weißenb. Liv. 23, 2, 9): alqm in arca, Hor.: alqm cum cane in cavea, Iustin.: alqm cum alqo harā, Ov.: in carcere claudi, Tac.: carcere claudi, Ov.: claudi cubiculo, Tac.: cl. pecus textis cratibus, einpferchen, Hor. – se Daphnae (zu D.), Iustin. – pictor intra officinam suam clausus, Sen. – b) umzingeln, umstellen, α) als milit. t. t.: Numantiam, Sen.: oppidum undique, Sall.: alqm in urbe, Iustin.: adversarios locorum augustiis, Nep.: exercitum Caesaris multitudine suā, Auct. b. Afr.: urbem operibus, obsidione, Nep.: iudicium militibus, Quint.: im Passiv, claudi multitudine, locorum angustiis, Nep.: clausus armis senatus, Tac. -β) als t. t. der Jägerspr.: nemorum saltus, Verg.: colles indagine, Tibull.: valles insidiis, Tibull.: capreas leporemque rete, Ov. – c) übh. = umgeben, quae macerie ad villam venationis causā cluduntur, Varr.: forum porticibus tobernisque, Liv.: non portu illud oppidum clauditur, Cic.: urbs loci naturā terrā marique clauditur, Cic.: quasdam gemmas auro clusit, Plin.: neque congesta aut clusa humus, eingefriedigt, Tac. – 2) übtr.: a) übh.: aliud clausum in pectore, aliud in lingua promptum habere, Sall.: quod habere clausa non potuerit sua consilia de Verre, Cic. – b) als rhet. t. t., sententias numeris, Cic.: verba pedibus, Hor.: universa comprehensio et species clausa et terminata est, hat Schluß u. Abrundung, Cic. – / Parag. Infin. Präs. Pass. claudier, Ter. Andr. 573. – Über die Form clūdo (in der Zusammensetzung allein üblich) s. Georges, Lexik. d. lat. Wortf. S. 140 (unter 2. claudo).

    lateinisch-deutsches > claudo [1]

  • 13 indago

    [st1]1 [-] indāgo, āre, āvi, ātum [indu + ago]: - tr. - a - suivre la piste.    - ut ad cursum equum, ad arandum bovem, ad indagandum canem, sic hominem ad intellegendum et agendum, esse natum: Cic. Fin. 2, 39: (ils n'ont pas vu) que l'homme est né pour penser et agir comme le cheval pour courir, le boeuf pour labvourer, le chien pour chasser.    - indagare feras, Varr. L. 51, 94: suivre les animaux à la piste. --- cf. Col. 3, 10, 9. b - au fig. chercher avec soin, rechercher. rechercher, dépister.    - Cic. Verr. 2, 135 ; Mil. 103 ; Or. 11; Tusc. 5, 64 ; Plin. 2, 80.    - indagare aliquid de re publica,, Cic. Att. 2, 4, 4: dépister, découvrir qqch concernant les affaires publiques. [st1]2 [-] indāgo, ĭnis, f.: a - entourage de filets, cordon de filets ou de chasseurs.    - Virg. En. 4, 121; Tib. 4, 3, 7. b - filet, réseau.    - Hirt. BG. 8, 18 ; Liv. 7, 37, 14. c - recherche, investigation.    - Plin. 9, 16 ; Gell. 7, 16, 6.
    * * *
    [st1]1 [-] indāgo, āre, āvi, ātum [indu + ago]: - tr. - a - suivre la piste.    - ut ad cursum equum, ad arandum bovem, ad indagandum canem, sic hominem ad intellegendum et agendum, esse natum: Cic. Fin. 2, 39: (ils n'ont pas vu) que l'homme est né pour penser et agir comme le cheval pour courir, le boeuf pour labvourer, le chien pour chasser.    - indagare feras, Varr. L. 51, 94: suivre les animaux à la piste. --- cf. Col. 3, 10, 9. b - au fig. chercher avec soin, rechercher. rechercher, dépister.    - Cic. Verr. 2, 135 ; Mil. 103 ; Or. 11; Tusc. 5, 64 ; Plin. 2, 80.    - indagare aliquid de re publica,, Cic. Att. 2, 4, 4: dépister, découvrir qqch concernant les affaires publiques. [st1]2 [-] indāgo, ĭnis, f.: a - entourage de filets, cordon de filets ou de chasseurs.    - Virg. En. 4, 121; Tib. 4, 3, 7. b - filet, réseau.    - Hirt. BG. 8, 18 ; Liv. 7, 37, 14. c - recherche, investigation.    - Plin. 9, 16 ; Gell. 7, 16, 6.
    * * *
    I.
        Indago, indagas, pen. prod. indagare, Ab in et ago compositum, d interposito euphoniae gratia. Plaut. Cercher à la trace, ou à la route, Cercher diligemment, S'enquerir soingneusement de quelque chose.
    II.
        Indago, pen. prod. indaginis, foem. gen. Plin. Cerchement.
    \
        Indago. Virgil. Pan, ou panneaux, ou toiles dequoy on ceinct et entourne lon un bois pour prendre bestes sauvages.
    \
        Indagine poenarum cingi. Plin. iunior. Estre environné d'un tour de peines.

    Dictionarium latinogallicum > indago

  • 14 

    āla, ae, f. [pour axla, cf. axila] - voir hors site ala. [st1]1 [-] aile (d'un oiseau).    - meae alae pennas non habent, Plaut.: mes ailes n'ont pas de plumes.    - plaudere alis, Virg.: battre des ailes.    - au fig. velorum pandimus alas, Virg. En. 3: nous déployons les ailes de nos voiles.    - pedibus timor addidit alas, Virg.: la peur lui donnait des ailes.    - seu mors atris circumvolat alis, Hor.: soit que la Mort m'environne de ses ailes noires.    - tu viperam sub ala nutricas, Petr.: tu nourris une vipère dans ton sein?    - me jucundis sopor impulit alis, Prop.: le sommeil m'a poussée d'une aile propice. [st1]2 [-] épaule, aisselle, bras.    - portare sub ala, Hor.: porter sous son bras.    - numquid alarum negligens sudor? Petr.: est-ce, par négligence, un peu de transpiration sous mes aisselles? [st1]3 [-] aile d'une armée (composée ordinairement de troupes auxiliaires).    - ala dextra: aile droite.    - ala sinistra: aile gauche. [st1]4 [-] aile de cavalerie, corps de cavalerie (de cinq cents hommes environ); escadrons; bande d'hommes à cheval (chasseurs).    - praeficere aliquem alae, Cic. Off. 2: placer qqn à la tête d'un escadron.    - novissimo tempore praefuit etiam alterae (= alteri) equitum alae, Nep.: dans les derniers temps, il eut en outre le commandement de l'un des deux corps de cavalerie.    - dum trepidant alae, saltusque indagine cingunt, Virg. En. 4: tandis que les cavaliers s'affairent à entourer les taillis de filets. [st1]5 [-] Vitr. aile (d'un bâtiment), portique latéral, colonnade.    - cf. gr. πτερά. [st1]6 [-] Plin. cavité (chez les quadrupèdes) où la cuisse de devant se rattache au poitrail; nageoire (de poisson). [st1]7 [-] Plin. angle formé par l'insertion d'une feuille ou d'une branche à la tige, fourchon. [st1]8 [-] Ala Nova, ae, f.: Alanova (ville de Pannonie).    - d'autres villes (Ala Flaviana...) sont dénommées de la même façon: il s'agit de villes où ont séjourné des soldats jusqu'à la fin de leur service; cf. Castra...

    Dictionarium latinogallicum > 

  • 15 cingo

    cingo, cīnxī, cīnctum, ere (vgl. κιγκλίς, das Gitter), ringen, umringen = ring-, gürtelartig umschließen, I) im engern Sinne, a) gürten, umgürten, α) den Leib gürten, gew. im Pass., dat teretem zonam, quā modo cincta fuit, Ov.: zonā aureā muliebriter cinctus, Curt.: quasi zonā, liene cinctus ambulo, Plaut. – β) ein Gewand gürten, aufgürten, durch Gürten aufschürzen, sinus, Sil. 2, 236: cinctas resolvere vestes, Ov. met. 1, 386. – u. prägn., medial cingi, sich (das Gewand) gürten, -aufgürten, -aufschürzen (bes. von Geschäftigen, um sich leichter bewegen zu können), cingitur; certe expedit se, Plaut. Amph. 308: ut (latus clavus) sit paulum cinctis submissior, Quint.: cincta coniunx Dialis, Ov. – m. Ang. wo? durch Praepp., super latum clavum cingi, Suet.: u. (poet.) zugl. m. griech. Acc., cinctae ad pectora vestes, das Gewand unter der B. gegürtet, Ov. met. 6, 59. – m. Ang. wie? durch Abl. od. durch Advv., cingi fluxiore cincturā, Suet.: Gabino ritu od. Gabino cinctu cinctus, Liv.: cincta ritu Dianae, Ov.: linteo cinctus, ICt.: alte cinctus puer, Hor. u. Sen.: u. ita cingi, ut etc., Quint.: u. cincta flaminica veste velata, Paul. ex Fest. 65, 3. – γ) mit einer Waffe umgürten = bewaffnen, latus ense, Ov. fast. 2, 783: ense latus cinctum erat, Ov. am. 3, 8, 14: contentus ferro cingi latus, Stat. Theb. 4, 41. – gew. medial cingi, sich umgürten = sich be-
    ————
    waffnen, m. Ang. womit? durch Abl., Hispano cingitur gladio, Liv.: gladio Hispaniensi est cinctus, Liv.: cinctus ferro, Curt.: cinctus cultro venatorio, Suet. – poet. m. Acc., inutile ferrum cingitur, Verg. Aen. 2, 511. – absol., ut cincti discubuerint, mit dem Degen an der Seite, Treb. Poll.: u. cingi in proelia, sich rüsten, Verg. Aen. 11, 486. – dah. in alia militia cinctus, anderswo Soldat geworden (wir: eingekleidet, enroliert), ICt.: u. subst., cincti, Richter im Dienst (Ggstz. discincti), Sidon. ep. 5, 7 (vgl. cingulum). – bildl., cingi alqā re, mit etw. sich rüsten, sich anschicken, arcanis venenis, Val. Flacc. 6, 477. – b) schmückend od. als Abzeichen umwinden, umschlingen, umkränzen, rings umgeben, α) v. Gewinde (Kranze usw.), v. der Binde usw. selbst: cui tempora circum aurati bis sex radii fulgentia cingunt, Verg.: baculum cingebant spinea vincula (Dornenranken), Ov.: cingebant vittae, tabellae sertaque quercum, Ov.: anuli cingunt lacertos, Mart.: cinxerat Graias barbara vitta comas, Ov.: Gorgonis os cinctum anguibus, Cic. Verr. 4, 124: cincta serpentibus hydra, Verg. – β) v. der Pers.: duobus oleae conexis ramulis alcis caput, Val. Max.: c. tempora floribus, Catull.: tempora od. comam lauro, Verg. u. Hor.: cincta ara cypresso, Ov.: cinxit (Germanicum) cunctis fortunae principalis insignibus, Tac. hist. 2, 59. – II) im weitern Sinne, 1) wie unser umringen, umzingeln, um-
    ————
    schließen = einkreisen, eng umgeben, eng einschließen, a) übh.: α) v. Umringenden usw. selbst: tellus oras maris undique cingens, Lucr.: collem cingit palus, Caes.: colles cingunt oppidum, Caes.: flumen ut circino circumductum paene totum oppidum cingit, Caes.: oppida fossae cingebant, Ov.: cinxerunt aethera nimbi, Verg.: medium diem cinxerunt tenebrae, Sen. poët. – im Pass., urbe portus ipse cingitur, Cic.: latus palude cingitur, Auct. b. Afr.: insula duobus portubus cincta, Cic.: insulae fluctibus Graeciae cinctae, Cic.: regio atque provincia mari cincta, Cic.: insula cingitur tribus milibus passuum, hat einen Umfang von usw., Plin. – als milit. t. t., schützend decken, equitatus latera cingebat, Caes.: equites cornua cinxere, Liv. – feindl., Geticis si cingar ab armis, Ov. ex Pont. 2, 8, 69. – im Bilde, Sicilia multis undique cincta periculis, Cic. de imp. Pomp. 30. – β) v. d. Pers., die mit etw. umringt usw.: urbem muro lapideo, Liv.: saepta excelsa porticu, Cic.: saltus od. agros indagine, Verg. u. Ov.: u. im Bilde, diligentius urbem religione, quam ipsis moenibus, Cic. de nat. deor. 3, 94. – als milit. t. t., schützend, hiberna vallo pedum IX et fossā pedum X V, Caes.: universas copias plaustris, Frontin.: ultimum agmen validā manu, Curt. – feindl., undique domum, Curt.: u. copias hostium, Frontin.: Decium cingere obsidereque, Frontin.: urbem omnibus copiis, Liv.: urbem co-
    ————
    ronā, Liv.: urbem obsidione, Verg.: hostem stationibus in modum obsidii, Tac. – b) insbes.: α) jmd. als Zuhörer umringen, umstehen, non enim coronā consessus vester cinctus est, ut solebat, Cic. Mil. 1. – β) als Begleiter u. Beschützer jmds. Seite od. jmd. umgeben = jmdm. zur Seite gehen (von zweien od. mehreren), c. alci latus, Liv. 32, 39, 8. Ov. ex Pont. 4, 9, 17: alcis latera, Liv. 40, 6, 4: alqm, Tac. ann. 1, 77: u. cinctus m. Abl. der Pers., Vell. 2, 14, 1. Ov. met. 12, 216; trist. 1, 5, 30. – γ) (poet.) eine Örtlichkeit umgehen, umkreisen, longa per extremos pomeria fines, Lucan. 1, 398: terrā Syrtim, Lucan. 9, 373: polum coetu, v. Schwänen, Verg. Aen. 1, 398. – δ) (poet.) rings um eine Örtl. wohnen, lacum Bycen, Val. Flacc. 6, 68. – 2) = περικόπτειν, Bäume rings beschälen, so daß sie eingehen, arbores, Ulp. dig. 47, 7, 7. § 4: silvam, Alfen. dig. 19, 2. 29. – Parag. Infin. Praes. Pass. cingier, Catull. 61, 68 H. (Schwabe nitier).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cingo

  • 16 circumretio

    circum-rētio, īvī, ītum, īre (circum u. rete), rings umgarnen, -umstricken, Martem et Venerem Vulcani esse circumretitos arte, Arnob. 5, 41: Hercules pestiferi tegminis irretitus indagine, Arnob. 4, 35 R.: tenuis membrana illa perlucens, quā circumretitur alvus ac tegitur, Lact. de opif. dei 14, 2. – übtr., alqm, Lucr. 5, 1150: alqm fraude, Sidon. ep. 5, 13: te circumretitum frequentiā populi Romani esse video, Cic. Verr. 5, 150.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > circumretio

  • 17 claudo

    1. claudo, clausī, clausum, ere, in der Volksspr. u. daraus in der Schriftspr. auch clūdo, clūsī, clūsum, ere (vgl. κληίζω, κλείω, ich schließe), schließen, sperren, I) im allg. = zuschließen, zumachen, verschließen, versperren ( absperren), verstopfen, 1) eig.: a) eine Öffnung, einen offenen Raum (Ggstz. aperire, patefacere, reserare), ianuam, Cic.: ianua clauditur serā firmā, Tibull.: im Bilde, omnibus et virtutibus ianuam claudit et delictis aperit, Val. Max. – valvae repagulis clausae, Cic.: valvae clausae subito se aperuerunt, Cic. – cl. forem cubiculi, Cic.: fores carceris adamante clausae, Ov. – clausae fenestrae (Ggstz. apertae fenestrae), Cels.: pars adaperta fuit, pars altera clausa fenestrae, Ov. – cl. portas, Caes.: portas obice firmo, Ov.: portas alci, Caes. u. (Ggstz. alqm suā urbe recipere) Cic.: Ianum (Quirinum od. Quirin i), den Janustempel (was dann geschah, wenn im ganzen röm. Reiche Ruhe war), Liv., Hor. u. Suet., u. so Ianum geminum, Flor. – cubiculum, Quint.: domum, Verg. u. Tac.: domum alci, Plin., u. (im Bilde) alci rei od. contra alqd, Cic. – tabernas, Cic.: claudi tabernas totā urbe iussit, Liv. – oppidum undique, Sall. – cl. curiam, Liv.: u. im Bilde, clausa curia pauperibus est, Ov. – nostros ocellos (v. Tode), Prop.: lumina (v. der Nacht), Ov.: in aeternam lumina noctem, Verg. – cl. aures alci rei u. ad alqd (bildl.,
    ————
    Ggstz. aures aperire, reserare), Cic., adversus alqd, Sen.: os (den Mund), Tac. – corpore cluso adversus vim veneni, Tac. – donec ex toto plaga claudatur, Cels. – cl. foramina (tibiarum), Plin.: fistulam demisso linteolo, Cels. – neque congesta aut clausa humus, kein Hügel über ihr erhoben, kein Grab geschlossen, Tac. – v. verschließenden Ggstdn. selbst, mille domos clausere serae, Ov.: palpebrae aptissime factae et ad claudendas pupulas et ad aperiendas, Cic.: lingua (επιγλωττίς), quae arteriam claudit, Cels. – im Bilde, in ipsius consuetudinem, quam adhuc meus pudor mihi clausit, insinuabo, Cic. ep. 4, 13, 6. – Partiz. subst., clausum, ī, n., der Verschluß, Schloß und Riegel, assueta clauso corpora, Sen. exc. contr. 3. pr. § 15. p. 245, 12 K.: ponere in clauso, *Titin. com. 61. Verg. georg. 4, 303: sub clauso habere, Col. 7, 6, 5: clauso custodire fructus, Col. 12. pr. § 3. – Plur., clausa domorum, viarum, Lucr. 1, 354: clausa effringere, Schlösser u. Riegel aufsprengen, Sall. Iug. 12, 5. – b) einen Weg, Paß, ein Land usw. verschließen, sperren, versperren = ungangbar, unbetretbar, unzugänglich machen, iter, Ov.: pollice vocis iter, Ov.: flumina ac terras et quodam modo caelum (durch hohe Bauten), Tac. – omnia litora ac portus custodiā clausos teneri, Caes.: portus obiectā ad ingressum catenā clausus, Frontin.: cl. terrestres aditus opportune positis praesidiis, Liv.: longis navi-
    ————
    bus versum in Italiam mare, Tac.: omnes aditus custodiis, Tac.: forum saepietur, omnes aditus claudentur, Cic. – v. den Ggstdn. selbst, die eine Örtl. versperren, in ipso exitu ita conferti obstitere Galli, ut clauderent viam, Liv.: si manantia corpuscula iter claudunt, Cels.: clauderet ut Tatio fervidus umor iter, Ov. – clausam Alpibus Italiam, Tac. – c) etw. schließen = sich unmittelbar an etw. anschließen, anlehnen, als geogr. t. t. v. Örtl. usw., insula ea sinum ab alto claudit, in quo Carthago sita est, Liv.: dextra laevaque (Akk. Plur.) duo maria (Nom. Plur.) claudunt (nobis) nullam ne ad effugium quidem navem habentibus, Liv.: Angrivarios et Chamavos a tergo Dulgubnii et Chasuarii claudunt, Tac. – u. als milit. t. t., v. Bedeckung, Nachhut usw., agmen claudere, den Zug schließen, Caes. u.a. (vgl. agmen no. II, 2, a, α): dextrum, sinistrum latus, decken, Tac. – 2) übtr.: a) ein Land für den Verkehr verschließen, sperren, Britanniam tam diu clausam aperire, Mela: patefactum nostris legionibus Pontum, qui antea populo Romano ex omni aditu clausus fuisset, Cic.: tamquam clausa sit Asia, sic nihil perfertur ad nos praeter rumores de oppresso Dolabella, Cic. – quod clausae hieme Alpes essent, Liv.: rura tum gelu claudit hiems, Verg. – u. bes. cl. mare, das Meer für die Schiffahrt schließen (v. Stürmen, Winter usw.), gew. im Passiv, adhuc clausum fuisse mare scio, Cic.: sociis nostris
    ————
    mare per hos annos clausum fuisse, Cic.: ex die III. Id. Nov. usque in diem VI. Id. Martiis maria clauduntur. Veget. mil. – u. dafür clausum litus, Tac. hist. 4, 38. – b) schließen = beschließen, beendigen, α) übh.: (Ggstz. inchoare, incipere), opus, Ov.: epistulam, Ov. – insigne facinus strenuo ac forti exitu, die Krone aufsetzen, Val. Max. – als nachaug. rhet. t. t., claudit (absol.) optime prima pars versus (des V.), Quint.: cum versus cluditur Apennino et armamentis, Quint.: cludendi inchoandique sententias ratio, Quint.: disputatio illa contra Gorgian ita clauditur, ουκοῦν etc., Quint.: cum ventum est ad ipsum illud, quo veteres comoediae tragoediaeque clauduntur, ›Plaudite!‹ Quint. – β) eine Zeit beschließen, octavum lustrum, Hor. carm. 2, 4, 24: diem vitae huius extremum, Augustin. de civ. dei 21, 22: octavo anno imperii sui diem ultimum, Capit. Anton. phil. 18, 1. – c) Partiz. clausus, verschlossen dem Charakter nach, Tiberius, Tac. ann. 3, 15.
    II) prägn.: A) = intercludere, etwas in seinem Laufe, Fortgange absperren, abschneiden, rivos, Verg.: fontes (Ggstz. novos fontes emittere, v. der Schöpfung), Ov.: sanguinem, stillen, Plin. u. Iustin. – u. transitum (Durchgang), Liv.: maritimos exitus, Cic.: commeatus, Liv.: longis navibus versum in Italiam mare, Liv.: portā castrorum ducis principumque fuga clausa erat, Liv.: u. v. lebl. Gegenständen,
    ————
    horum ferocia vocem Euandri clausit, Liv. 44, 45, 12: neutra (littera) claudet vocem Latinam, Quint. 1, 5, 31. – B) = concludere, includere, etw. einschließen, 1) eig.: a) eine Sache verschließen, thesauros, Quint.: vilissima quaeque anulo clausa, Tac.: cui tot consulum vina cluduntur, Sen.: Aeoliis aquilonem in antris, Ov. – od. leb. Wesen einsperren, cl. filium, Nep.: fera animalia clausa tenere, Tac.: clausus pavo, Publil. com. fr. – cl. alqm in curiam, Liv., u. alqm in curia, Liv. (s. Drak., Fabri u. Weißenb. Liv. 23, 2, 9): alqm in arca, Hor.: alqm cum cane in cavea, Iustin.: alqm cum alqo harā, Ov.: in carcere claudi, Tac.: carcere claudi, Ov.: claudi cubiculo, Tac.: cl. pecus textis cratibus, einpferchen, Hor. – se Daphnae (zu D.), Iustin. – pictor intra officinam suam clausus, Sen. – b) umzingeln, umstellen, α) als milit. t. t.: Numantiam, Sen.: oppidum undique, Sall.: alqm in urbe, Iustin.: adversarios locorum augustiis, Nep.: exercitum Caesaris multitudine suā, Auct. b. Afr.: urbem operibus, obsidione, Nep.: iudicium militibus, Quint.: im Passiv, claudi multitudine, locorum angustiis, Nep.: clausus armis senatus, Tac. -β) als t. t. der Jägerspr.: nemorum saltus, Verg.: colles indagine, Tibull.: valles insidiis, Tibull.: capreas leporemque rete, Ov. – c) übh. = umgeben, quae macerie ad villam venationis causā cluduntur, Varr.: forum porticibus tobernisque, Liv.: non portu illud oppidum
    ————
    clauditur, Cic.: urbs loci naturā terrā marique clauditur, Cic.: quasdam gemmas auro clusit, Plin.: neque congesta aut clusa humus, eingefriedigt, Tac. – 2) übtr.: a) übh.: aliud clausum in pectore, aliud in lingua promptum habere, Sall.: quod habere clausa non potuerit sua consilia de Verre, Cic. – b) als rhet. t. t., sententias numeris, Cic.: verba pedibus, Hor.: universa comprehensio et species clausa et terminata est, hat Schluß u. Abrundung, Cic. – Parag. Infin. Präs. Pass. claudier, Ter. Andr. 573. – Über die Form clūdo (in der Zusammensetzung allein üblich) s. Georges, Lexik. d. lat. Wortf. S. 140 (unter 2. claudo).
    ————————
    2. claudo, s. claudeo.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > claudo

См. также в других словарях:

  • indagine — /in dadʒine/ s.f. [dal lat. indago ginis, propr. lo spingere la selvaggina in un recinto con reti , comp. di indu dentro e tema di agĕre spingere ]. 1. [attività consistente nello studiare sistematicamente fatti determinati: i. storica,… …   Enciclopedia Italiana

  • indagine — in·dà·gi·ne s.f. AU 1. ricerca sistematica per conoscere, scoprire qcs.: indagine demoscopica, statistica, storica, filologica Sinonimi: analisi, esame, osservazione, rilevazione, sondaggio, studio. 2. spec. al pl., investigazione giudiziaria o… …   Dizionario italiano

  • indagine — {{hw}}{{indagine}}{{/hw}}s. f. 1 Ricerca diligente, sistematica e approfondita | Studio, analisi: indagine storica. 2 Investigazione; SIN. Inchiesta. ETIMOLOGIA: dal lat. indago, indaginis ‘battuta di caccia’, poi ‘investigazione’ …   Enciclopedia di italiano

  • Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto — Enquête sur un citoyen au dessus de tout soupçon Enquête sur un citoyen au dessus de tout soupçon (Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto) est un film italien réalisé par Elio Petri, sorti en 1970. Sommaire 1 Synopsis 2 Fiche… …   Wikipédia en Français

  • indagine — pl.f. indagini …   Dizionario dei sinonimi e contrari

  • indagine — s. f. 1. esame, studio, analisi, osservazione, ricerca, esplorazione □ scandaglio, screening (ingl.) □ (sociol.) sondaggio, statistica, test (ingl.) 2. (spec. al pl.) investigazioni, inchiesta, accertamento □ ispezione, perquisizione, sopralluogo …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • Indagine suun cittadino al di sopra di ogni sospetto — (1970) (Investigation of a citizen above suspicion.) Film. One of the most entertaining as well as disturbing police political thrillers of the the early 1970s, Investigation was directed by Elio Petri and starred Gian Maria Volonte in one of his …   Guide to cinema

  • Indagine suun cittadino al di sopra di ogni sospetto — (1970) (Investigation of a citizen above suspicion.) Film. One of the most entertaining as well as disturbing police political thrillers of the the early 1970s, Investigation was directed by Elio Petri and starred Gian Maria Volonte in one of his …   Historical dictionary of Italian cinema

  • Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto —    Voir Enquête sur un citoyen au dessus de tout soupçon …   Dictionnaire mondial des Films

  • Johannes Indagine — (ca.1467 1537), était un astronome allemand du XVIe siècle. Publications Introductiones apoteles maticae elegantes, in Chyromantiam, Physiognomiam, Astrologiam naturalem... Joannis Scotti, Argentorati (Strasbourg). 1522. Chiromantia /… …   Wikipédia en Français

  • Enquête sur un citoyen au-dessus de tout soupçon — Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto    Drame d Elio Petri, avec Gian Maria Volonté (l inspecteur), Florida Bolkan (Augusta), Gianni Santuccio (le commissaire), Salvo Randone, Orazio Orlando (Biglia), Sergio Tramonti (Pace).… …   Dictionnaire mondial des Films

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»