-
1 causa
(арх. caussa), ae f. [ cado?]1)а) причина, повод, основание, побудительное начало (c. belli Cs; c. major, perspicua, probabilis C)cum causā C (non sine causa C, CC) — не без основанияquā causā Pl, hac de causa O, quā de (или ex) causa и ob eam causam C — по этой причинеcausam alicujus rei sustinere C — быть повинным в чём-л.afferre causam C — приводить основание (указывать причину) или давать поводquid causae est, quin...? H — в чём причина, что... не...?б) abl. causā по причине, для, ради, из-заeā causā Pl, Ter etc. — по той причине2) извиняющее обстоятельство, предлог, отговорка (causas fingere O, invenire Ter, interserere и interponere Nep)per causam Cs, L etc. — под предлогом3) возражениеnullam (тж. non и haud) causam dico Pl etc. — я не возражаю (ничего не говорю против)4) дело, обстоятельства дела, положение делаaliquid non ad causam, sed ad voluntatem personasque dirigere VP — сводить что-л. не к (объективным) обстоятельствам дела, а к воле (отдельных) лиц5) дела, тж. польза, интересы ( rei publicae C)victrix c. и victa c. — см. placeoarmis inferiores, non causa esse C — уступать в вооружении, но не по существу (не в главном)6) целевая причина, цель, смыслin solo vivendi c. palato est J — цель жизни (римских богачей) в одном лишь обжорстве7) связь, отношенияcausam amicitiae habere cum aliquo Cs — быть в дружеских отношениях с кем-л.non alienum esse arbitror explicare, quae mihi sit ratio et c. cum Caesare C — считаю нелишним разъяснить, каков характер моих взаимоотношений с Цезарем8) тема, предмет (c. disserendi C)9) судебное дело, тяжба, процесс (privata, publica C)c. capitis C etc. — уголовное делоcausam obtinere (tenere, sustinere) C — выиграть процессcausam dicere C — выступать на суде с защитой, вести дело -
2 Вопрос
- problema,atis,n; quaestio; quaesitum; rogatio; interrogatio; causa;• вопросы ботаники - problemata botanica (quaestiones botanicae);
• основной вопрос - problema principale;
• вернуться к вопросу - redire ad quaestionem;
• встал вопрос - orta est quaestio;
• остановиться подробнее на вопросе - diligentius considerare quaestionem;
• поднять вопрос - quaestionem movere;
• высказываться ро какому-л. вопросу - disputare ad aliquid;
• рассмотреть(обдумать вопрос) - quaestionem agitare;
• (раз)решить вопрос - quaestionem (dis)solvere;
• принимать решения по важнейшим вопросам - de summis rebus consilium capere;
• спорный вопрос - quaestio disputabilis;
• быть под вопросом - dubium esse;
• весь вопрос в том, что - omnis res in eo versatur,quod...
• остаться под вопросом - dubium remanere;
• поставить под вопрос - dubitare;
• задавать глупые вопросы - percontari absurde quaedam;
• так как на его вопросы никто не отвечал - quoniam percontanti nemo responderat;
• вопрос, заслуживающий рассмотрения - res idonea, de qua quaeratur;
• в вопросах этого рода - in hujusmodi causis;
• твой вопрос законен - recte requiris;
-
3 verso
verso ( vorso), āvi, ātum, 1 ( inf. vorsarier, Plaut. Poen. 1, 2, 53), v. freq. a. [verto], to turn, wind, twist, or whirl about often or violently (freq. and class.; syn.: verto, contorqueo).I.Lit.: qui caelum versat stellis fulgentibus aptum, Enn. ap. Macr. 6, 1 (Ann. v. 30 Vahl.): Sisyphus versat Saxum, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10:B.turbinem puer,
Tib. 1, 5, 4:turdos in igni,
Hor. S. 1, 5, 72:ova non acri favillā,
Ov. M. 8, 667:cum versati appositi essent pisces,
Quint. 6, 3, 90:vinclorum inmensa volumina,
Verg. A. 5, 408:manum,
Ov. M. 12, 493:lumina,
id. ib. 5, 134; 6, 247;7, 579: cardinem,
id. ib. 4, 93:fusum,
id. ib. 4, 221;6, 22: corpus,
id. Am. 1, 2, 4:sortem urnā,
to shake, Hor. C. 2, 3, 26:ligonibus glaebas,
to turn up, hoe, id. ib. 3, 6, 39; so,rura (juvenci),
Prop. 4 (5), 1, 129:terram,
Ov. R. Am. 173:desectum gramen,
hay, id. M. 14, 646:currum in gramine,
i. e. to wheel about, Verg. A. 12, 664:oves,
to drive about, pasture, id. E. 10, 68:pulsat versatque Dareta,
id. A. 5, 460:me versant in litore venti,
id. ib. 6, 362: vos exemplaria Graeca Nocturnā versate manu, versate diurnā, turn them over, i. e. read, study them, Hor. A. P. 269:et nummulario non ex fide versanti pecunias manus amputavit,
handling, accounting for, Suet. Galb. 9.—With se, or mid., to turn one's self often, to turn, revolve, etc.: versabat se in utramque partem, non solum mente, verum etiam corpore, Cic. Verr. 2, 2, 30, § 74.—Prov.:satis diu jam hoc saxum vorso,
I have wasted time enough with this man, Ter. Eun. 5, 8, 55.—Mid.:mundum versari circum axem caeli,
Cic. N. D. 1, 20, 52:qui (orbes) versantur retro,
id. Rep. 6, 17, 17:pars superior mundi non versatur in turbinem,
Sen. Ira, 3, 6, 1:suāpte naturā et cylindrum volvi et versari turbinem putat,
Cic. Fat. 18, 42:ne versari aves possent,
Col. 8, 7, 1.—Trop.1.In gen., to turn, twist, bend:2.versare suam naturam et regere ad tempus atque huc et illuc torquere et flectere,
Cic. Cael. 6, 13:ad omnem malitiam et fraudem versare mentem suam coepit,
id. Clu. 26, 70:eadem multis modis,
id. Or. 40, 137:causas,
i. e. to treat, manage, id. ib. 9, 31; Quint. 10, 5, 9; cf. absol.:non mille figuris variet ac verset (orator)?
id. 5, 14, 32:verba,
to pervert, alter, Cic. Fin. 4, 20, 56:fors omnia versat,
turns, changes, Verg. E. 9, 5;so mid.: versatur celeri Fors levis orbe rotae,
Tib. 1, 5, 70:huc et illuc, Torquate, vos versetis licet, etc.,
Cic. Fin. 2, 31, 99:in quo, utrum respondebo, verses te huc atque illuc necesse est,
id. ib. 5, 28, 86:versabat se ad omnis cogitationes,
Curt. 6, 6, 27.—In partic. (rare in Cic.).a.Qs. to turn upside down, i. e. to discompose, disturb, vex, agitate:b.versabo ego illum hodie, si vivo, probe,
Plaut. Bacch. 4, 5, 6; id. Pers. 5, 2, 17:haerere homo, versari, rubere,
to be disturbed, Cic. Verr. 2, 2, 76, § 187: si quid te adjuero curamve levasso Quae nunc te coquit et versat in pectore fixa, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 340 Vahl.):miserum toto cubili,
Prop. 1, 14, 21:illum toto versant suspiria lecto,
id. 2, 22, 47 (3, 16, 5):odiis domos,
to overthrow, ruin, subvert, Verg. A. 7, 336:ille placet, versatque domum, neque verbera sentit,
i. e. disturbs without being punished, Ov. Am. 2, 2, 29:sic fortuna in contentione et certamine utrumque versavit, ut alter alteri inimicus auxilio salutique esset,
alternated with, treated each in turn, Caes. B. G. 5, 44 fin.:pectora,
id. ib. 2, 45:muliebrem animum in omnes partes,
Liv. 1, 58, 3:patrum animos,
id. 1, 17, 1:pectora (nunc indignatio nunc pudor),
id. 2, 45, 5; cf.:spesque timorque animum versat utroque modo,
Prop. 3, 17 (4, 16), 12.—To turn over a thing in the mind, to think over, meditate, or reflect upon, revolve, consider; to transact, carry on (cf.:II.volvo, agito): multas res simitu in meo corde vorso,
Plaut. Trin. 2, 1, 1:versarent in animis secum unamquamque rem,
Liv. 3, 34, 4:illa dolos dirumque nefas in pectere versat, Certa mori,
Verg. A. 4, 563; so,dolos,
id. ib. 2, 62:versate diu, quid ferre recusent, Quid valeant umeri,
Hor. A. P. 39:ubi maxima rerum momenta versantur,
Quint. 8, 3, 13:versenturque omni modo numeri,
examined, considered, id. 10, 3, 5; 10, 5, 9:somnia decies,
to interpret, Prop. 2, 4, 16:multum igitur domi ante versandi sunt (testes), variis percontationibus, etc.,
examined, practised, Quint. 5, 7, 11.—Transf., in the mid. form, versor ( vor-sor), ātus, 1, prop. to move about in a place, i. e. to dwell, live, remain, stay, abide, be in a place or among certain persons; constr. most freq. with in aliquā re; also with inter, intra, apud, and cum.A.Lit.:B.vorsari crebro hic cum viderent me domi,
Plaut. Am. prol. 128:in medio pariete,
id. Cas. 1, 52:non ad solarium, non in campo, non in conviviis versatus est,
Cic. Quint. 18, 59:in fundo,
id. Mil. 20, 53:in castris,
Caes. B. G. 2, 24:inter aciem,
id. ib. 1, 52; cf.:nec versari inter eos sine dedecore potero,
Cic. Att. 10, 8, 3:intra vallum,
Caes. B. C. 3, 96:alicui inter femina,
Suet. Tib. 44:nobiscum versari jam diutius non potes,
Cic. Cat. 1, 5, 10;apud praefectos regis,
Nep. Con. 2, 4.—Trop.1.In gen., to be; to be circumstanced or situated:2. a.nescis, quantis in malis vorser miser,
Ter. And. 4, 1, 25:certe ego te in medio versantem turbine leti Eripui,
Cat. 64, 149:ergo illi nunc in pace versantur,
Cic. Phil. 8, 2, 6:in clarissimā luce,
id. Off. 2, 13, 44:Minturnenses aeternā in laude versantur,
id. Planc. 10, 26:in simili culpā,
Caes. B. C. 3, 110:mihi ante oculos dies noctesque versaris,
Cic. Fam. 14, 2, 3:nec versantur omnino scripta eorum inter manus hominum,
i. e. are read, Dig. 1, 2, 2.—Of abstract subjects: numquam tibi populi Romani dignitas, numquam species ipsa hujusmodi multitudinis in oculis animoque versata est? Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:mors, exsilium mihi ob oculos versabantur,
id. Sest. 21, 47:haec omnia in eodem errore versantur,
id. N. D. 3, 10, 25; id. Tusc. 1, 44, 107:aliquid in dubitatione versatur,
id. Rep. 2, 15, 29:Mithridaticum bellum, in multā varietate versatum,
waged with many vicissitudes, id. Arch. 9, 21.—Of persons.(α).With in and abl. (class.):(β).opifices omnes in sordidā arte versantur,
Cic. Off. 1, 42, 150:in omnibus ingenuis artibus,
id. Fam. 4, 3, 4:versabor in re difficili,
id. Leg. 3, 15, 33:in re publicā atque in his vitae periculis laboribusque,
id. Arch. 12, 30;ullā in cogitatione acrius ac diligentius versari,
id. Rep. 1, 22, 35:si diutius in hoc genere verser,
id. ib. 1, 46, 70:multum in imperiis,
Nep. Milt. 8, 2.—With circa and acc. (post-Aug.):(γ).circa mensuras ac numeros non versabitur (orator)?
Quint. 2, 21, 19.—With inter:b.inter arma ac studia versatus,
Vell. 1, 13, 3.—Of abstract subjects.(α).With in and abl. (class.):(β).haec omnia in eodem quo illa Zenonis errore versantur,
depend on, Cic. N. D. 3, 10, 25:dicendi omnis ratio in hominum more et sermone versatur,
is occupied with, concerns, Cic. de Or. 1, 3, 12:ejus omnis oratio versata est in eo, ut, etc.,
id. ib. 1, 57, 244; cf.:imitatio est posita fere in eludendo, sed versatur etiam in factis,
Quint. 9, 2, 58: ipsae res in perfacili cognitione versantur Cic. Or. 35, 122;quae omnes artes in veri investigatione versantur,
id. Off. 1, 6, 19:omnia quae in causā versarentur,
Quint. 7, 1, 4:epilogi omnes in eādem fere materiā versari solent,
id. 7, 4, 19; 2, 4, 1:praejudiciorum vis omnis tribus in generibus versatur,
id. 5, 2, 1.—With circa and acc. (post-Aug.):(γ).haec pars (tragoedia) circa iram, odium, metum, miserationem fere tota versatur,
Quint. 6, 2, 20:circa quae versari videatur omnis quaestio,
id. 3, 6, 23:quidam circa res omnes, quidam circa civiles modo versari rhetoricen putaverunt,
id. 2, 15, 15.—With abl.:c.itaque (finitio) pluribus legibus isdem quibus conjectura versatur,
Quint. 7, 3, 1 (dub.; Halm, ex conj. in isdem).—Part. perf.:homo in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,
Cic. Quint. 1, 3:viri in rerum publicarum varietate versati,
id. Rep. 3, 3, 4:semper inter arma ac studia versatus,
Vell. 1, 13, 3.— Absol.:is missum ad dilectus agendos Agricolam integreque ac strenue versatum praeposuit, etc.,
Tac. Agr. 7. -
4 vorsor
verso ( vorso), āvi, ātum, 1 ( inf. vorsarier, Plaut. Poen. 1, 2, 53), v. freq. a. [verto], to turn, wind, twist, or whirl about often or violently (freq. and class.; syn.: verto, contorqueo).I.Lit.: qui caelum versat stellis fulgentibus aptum, Enn. ap. Macr. 6, 1 (Ann. v. 30 Vahl.): Sisyphus versat Saxum, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10:B.turbinem puer,
Tib. 1, 5, 4:turdos in igni,
Hor. S. 1, 5, 72:ova non acri favillā,
Ov. M. 8, 667:cum versati appositi essent pisces,
Quint. 6, 3, 90:vinclorum inmensa volumina,
Verg. A. 5, 408:manum,
Ov. M. 12, 493:lumina,
id. ib. 5, 134; 6, 247;7, 579: cardinem,
id. ib. 4, 93:fusum,
id. ib. 4, 221;6, 22: corpus,
id. Am. 1, 2, 4:sortem urnā,
to shake, Hor. C. 2, 3, 26:ligonibus glaebas,
to turn up, hoe, id. ib. 3, 6, 39; so,rura (juvenci),
Prop. 4 (5), 1, 129:terram,
Ov. R. Am. 173:desectum gramen,
hay, id. M. 14, 646:currum in gramine,
i. e. to wheel about, Verg. A. 12, 664:oves,
to drive about, pasture, id. E. 10, 68:pulsat versatque Dareta,
id. A. 5, 460:me versant in litore venti,
id. ib. 6, 362: vos exemplaria Graeca Nocturnā versate manu, versate diurnā, turn them over, i. e. read, study them, Hor. A. P. 269:et nummulario non ex fide versanti pecunias manus amputavit,
handling, accounting for, Suet. Galb. 9.—With se, or mid., to turn one's self often, to turn, revolve, etc.: versabat se in utramque partem, non solum mente, verum etiam corpore, Cic. Verr. 2, 2, 30, § 74.—Prov.:satis diu jam hoc saxum vorso,
I have wasted time enough with this man, Ter. Eun. 5, 8, 55.—Mid.:mundum versari circum axem caeli,
Cic. N. D. 1, 20, 52:qui (orbes) versantur retro,
id. Rep. 6, 17, 17:pars superior mundi non versatur in turbinem,
Sen. Ira, 3, 6, 1:suāpte naturā et cylindrum volvi et versari turbinem putat,
Cic. Fat. 18, 42:ne versari aves possent,
Col. 8, 7, 1.—Trop.1.In gen., to turn, twist, bend:2.versare suam naturam et regere ad tempus atque huc et illuc torquere et flectere,
Cic. Cael. 6, 13:ad omnem malitiam et fraudem versare mentem suam coepit,
id. Clu. 26, 70:eadem multis modis,
id. Or. 40, 137:causas,
i. e. to treat, manage, id. ib. 9, 31; Quint. 10, 5, 9; cf. absol.:non mille figuris variet ac verset (orator)?
id. 5, 14, 32:verba,
to pervert, alter, Cic. Fin. 4, 20, 56:fors omnia versat,
turns, changes, Verg. E. 9, 5;so mid.: versatur celeri Fors levis orbe rotae,
Tib. 1, 5, 70:huc et illuc, Torquate, vos versetis licet, etc.,
Cic. Fin. 2, 31, 99:in quo, utrum respondebo, verses te huc atque illuc necesse est,
id. ib. 5, 28, 86:versabat se ad omnis cogitationes,
Curt. 6, 6, 27.—In partic. (rare in Cic.).a.Qs. to turn upside down, i. e. to discompose, disturb, vex, agitate:b.versabo ego illum hodie, si vivo, probe,
Plaut. Bacch. 4, 5, 6; id. Pers. 5, 2, 17:haerere homo, versari, rubere,
to be disturbed, Cic. Verr. 2, 2, 76, § 187: si quid te adjuero curamve levasso Quae nunc te coquit et versat in pectore fixa, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 340 Vahl.):miserum toto cubili,
Prop. 1, 14, 21:illum toto versant suspiria lecto,
id. 2, 22, 47 (3, 16, 5):odiis domos,
to overthrow, ruin, subvert, Verg. A. 7, 336:ille placet, versatque domum, neque verbera sentit,
i. e. disturbs without being punished, Ov. Am. 2, 2, 29:sic fortuna in contentione et certamine utrumque versavit, ut alter alteri inimicus auxilio salutique esset,
alternated with, treated each in turn, Caes. B. G. 5, 44 fin.:pectora,
id. ib. 2, 45:muliebrem animum in omnes partes,
Liv. 1, 58, 3:patrum animos,
id. 1, 17, 1:pectora (nunc indignatio nunc pudor),
id. 2, 45, 5; cf.:spesque timorque animum versat utroque modo,
Prop. 3, 17 (4, 16), 12.—To turn over a thing in the mind, to think over, meditate, or reflect upon, revolve, consider; to transact, carry on (cf.:II.volvo, agito): multas res simitu in meo corde vorso,
Plaut. Trin. 2, 1, 1:versarent in animis secum unamquamque rem,
Liv. 3, 34, 4:illa dolos dirumque nefas in pectere versat, Certa mori,
Verg. A. 4, 563; so,dolos,
id. ib. 2, 62:versate diu, quid ferre recusent, Quid valeant umeri,
Hor. A. P. 39:ubi maxima rerum momenta versantur,
Quint. 8, 3, 13:versenturque omni modo numeri,
examined, considered, id. 10, 3, 5; 10, 5, 9:somnia decies,
to interpret, Prop. 2, 4, 16:multum igitur domi ante versandi sunt (testes), variis percontationibus, etc.,
examined, practised, Quint. 5, 7, 11.—Transf., in the mid. form, versor ( vor-sor), ātus, 1, prop. to move about in a place, i. e. to dwell, live, remain, stay, abide, be in a place or among certain persons; constr. most freq. with in aliquā re; also with inter, intra, apud, and cum.A.Lit.:B.vorsari crebro hic cum viderent me domi,
Plaut. Am. prol. 128:in medio pariete,
id. Cas. 1, 52:non ad solarium, non in campo, non in conviviis versatus est,
Cic. Quint. 18, 59:in fundo,
id. Mil. 20, 53:in castris,
Caes. B. G. 2, 24:inter aciem,
id. ib. 1, 52; cf.:nec versari inter eos sine dedecore potero,
Cic. Att. 10, 8, 3:intra vallum,
Caes. B. C. 3, 96:alicui inter femina,
Suet. Tib. 44:nobiscum versari jam diutius non potes,
Cic. Cat. 1, 5, 10;apud praefectos regis,
Nep. Con. 2, 4.—Trop.1.In gen., to be; to be circumstanced or situated:2. a.nescis, quantis in malis vorser miser,
Ter. And. 4, 1, 25:certe ego te in medio versantem turbine leti Eripui,
Cat. 64, 149:ergo illi nunc in pace versantur,
Cic. Phil. 8, 2, 6:in clarissimā luce,
id. Off. 2, 13, 44:Minturnenses aeternā in laude versantur,
id. Planc. 10, 26:in simili culpā,
Caes. B. C. 3, 110:mihi ante oculos dies noctesque versaris,
Cic. Fam. 14, 2, 3:nec versantur omnino scripta eorum inter manus hominum,
i. e. are read, Dig. 1, 2, 2.—Of abstract subjects: numquam tibi populi Romani dignitas, numquam species ipsa hujusmodi multitudinis in oculis animoque versata est? Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:mors, exsilium mihi ob oculos versabantur,
id. Sest. 21, 47:haec omnia in eodem errore versantur,
id. N. D. 3, 10, 25; id. Tusc. 1, 44, 107:aliquid in dubitatione versatur,
id. Rep. 2, 15, 29:Mithridaticum bellum, in multā varietate versatum,
waged with many vicissitudes, id. Arch. 9, 21.—Of persons.(α).With in and abl. (class.):(β).opifices omnes in sordidā arte versantur,
Cic. Off. 1, 42, 150:in omnibus ingenuis artibus,
id. Fam. 4, 3, 4:versabor in re difficili,
id. Leg. 3, 15, 33:in re publicā atque in his vitae periculis laboribusque,
id. Arch. 12, 30;ullā in cogitatione acrius ac diligentius versari,
id. Rep. 1, 22, 35:si diutius in hoc genere verser,
id. ib. 1, 46, 70:multum in imperiis,
Nep. Milt. 8, 2.—With circa and acc. (post-Aug.):(γ).circa mensuras ac numeros non versabitur (orator)?
Quint. 2, 21, 19.—With inter:b.inter arma ac studia versatus,
Vell. 1, 13, 3.—Of abstract subjects.(α).With in and abl. (class.):(β).haec omnia in eodem quo illa Zenonis errore versantur,
depend on, Cic. N. D. 3, 10, 25:dicendi omnis ratio in hominum more et sermone versatur,
is occupied with, concerns, Cic. de Or. 1, 3, 12:ejus omnis oratio versata est in eo, ut, etc.,
id. ib. 1, 57, 244; cf.:imitatio est posita fere in eludendo, sed versatur etiam in factis,
Quint. 9, 2, 58: ipsae res in perfacili cognitione versantur Cic. Or. 35, 122;quae omnes artes in veri investigatione versantur,
id. Off. 1, 6, 19:omnia quae in causā versarentur,
Quint. 7, 1, 4:epilogi omnes in eādem fere materiā versari solent,
id. 7, 4, 19; 2, 4, 1:praejudiciorum vis omnis tribus in generibus versatur,
id. 5, 2, 1.—With circa and acc. (post-Aug.):(γ).haec pars (tragoedia) circa iram, odium, metum, miserationem fere tota versatur,
Quint. 6, 2, 20:circa quae versari videatur omnis quaestio,
id. 3, 6, 23:quidam circa res omnes, quidam circa civiles modo versari rhetoricen putaverunt,
id. 2, 15, 15.—With abl.:c.itaque (finitio) pluribus legibus isdem quibus conjectura versatur,
Quint. 7, 3, 1 (dub.; Halm, ex conj. in isdem).—Part. perf.:homo in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,
Cic. Quint. 1, 3:viri in rerum publicarum varietate versati,
id. Rep. 3, 3, 4:semper inter arma ac studia versatus,
Vell. 1, 13, 3.— Absol.:is missum ad dilectus agendos Agricolam integreque ac strenue versatum praeposuit, etc.,
Tac. Agr. 7.
См. также в других словарях:
Ancienne université de Louvain — Université de Louvain Nom original Studium Generale Lovaniense Informations Fondation 1425 Fondateur … Wikipédia en Français