-
1 hio
āvī, ātum, āre1) быть раскрытым (concha hiat C; hiantia lilia O); разверзаться, зиять ( humus hiat Sl)3) перен. поражаться, изумляться (h. ad aliquam rem T)4) жаждать, страстно желать (h. ac poscĕre aliquid videtur C; emptor hians H)5) быть лишённым связи, быть бессвязным ( hiantia loqui C)7) извергать ( cruores ex ore VF)8) декламировать, возглашать (fabulam Pers; carmen Prp) -
2 hio
hĭo, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [weakened from CHAÔ, chainô, chaskô; cf. Germ. gähnen].I. A.Lit.1.In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose): hiavit humus multa, Sall. Fragm. ap. Non. 318, 29; cf.:2.(calor) venas astringit hiantes,
Verg. G. 1, 91:vasti specus hiant defractis membris (colossi Rhodii),
Plin. 34, 7, 18, § 41; Hor. Epod. 8, 5:nec flos ullus hiat pratis,
Prop. 4 (5), 2, 45; cf.:hiantia lilia,
Ov. A. A. 2, 115:quercum patulis rimis hiantem,
Gell. 15, 16, 2: Ch. Qui potuit videre? Ac. Oculis. Ch. Quo pacto? Ac. Hem hiantibus, Plaut. Merc. 1, 2, 71:oculi hiantes,
Plin. 11, 37, 52, § 139:cum pisciculi in concham hiantem innataverunt,
Cic. N. D. 2, 48, 123.—In partic., to open the mouth, to gape, yawn:B.inceptus clamor frustratur hiantes,
Verg. A. 6, 493:perdices hiantes, exserta lingua aestuant,
Plin. 10, 33, 51, § 102:trochilos crocodilum invitat ad hiandum pabuli sui gratia,
id. 8, 25, 37, § 90:leo immane hians,
Verg. A. 10, 726:lupus (piscis) hic Tiberinus an alto Captus hiet,
Hor. S. 2, 2, 32:profluentem aquam hianti ore captantes,
Curt. 4, 16.—Trop.1.Of speech, to be badly connected, to leave a hiatus:2.qui (vocalium concursus) cum accidit, hiat et intersistit et quasi laborat oratio,
Quint. 9, 4, 33; cf.:hiare semper vocalibus,
id. ib. 20; and:qui (poëtae), ut versum facerent, saepe hiabant: ut Naevius: Vos qui accolitis Histrum fluvium atque algidam, etc.,
Cic. Or. 45, 152; cf.also: crebrae vocalium concursiones, quae vastam atque hiantem orationem reddunt,
Auct. Her. 4, 12, 18; and:concursus hiantes,
Cic. Part. Or. 6, 21:aspera et dura et dissoluta et hians oratio,
Quint. 8, 6, 62:hians compositio,
Tac. Or. 21:hiantia loqui,
Cic. Or. 9, 32.—(Acc. to I. A. 2.) To gape, with longing, wonder, or curiosity; to be eager, to long for any thing; to be amazed:II.huic homini si cujus domus patet, utrum ea patere an hiare ac poscere aliquid videtur?
Cic. Verr. 2, 3, 4, § 8:canis semper ad spem futuri hiat,
Sen. Ep. 72 med.; cf.:corvum deludet hiantem,
i. e. the legacy-hunter, Hor. S. 2, 5, 56:ne facies (equi) emptorem inducat hiantem,
id. ib. 1, 2, 88:quem ducit hiantem Cretata ambitio,
Pers. 5, 176:avaritiā semper hiante esse,
Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134; cf. Tac. H. 1, 12 fin.:hunc plausus hiantem Per cuneos... Corripuit,
Verg. G. 2, 508:luxus et ignavia lacerabat hiantem Desidia populum,
Sil. 11, 35.—Act., to spew out ( poet. and very rare):B.subitos ex ore cruores Saucia tigris hiat,
i. e. spits, emits, Val. Fl. 6, 706.—To bawl out, utter, sing:fabula seu maesto ponatur hianda tragoedo,
Pers. 5, 3:carmen lyra,
plays, Prop. 2, 31, 6 (3, 29, 6 M.). -
3 hio
hio, āvī, ātum, āre (vgl. griech. ε-χαν-ον, ahd. ginēn), klaffen, gähnen, I) intr. klaffen, sich auf-, sich auseinander tun, bersten, sich öffnen, aufgesperrt sein, offen sein, A) im allg.: 1) eig.: hiavit humus multa, vasta et profunda, Sall. fr.: cum terra aestibus hiat, Col.: nec flos ullus hiat pratis, Prop.: concha hians, Cic.: oculi hiantes, Plaut. u. Plin.: ipse (chamaeleon) hianti semper ore, Plin.: hianti ore captare aquam, Curt. – 2) übtr., v. der Rede, klaffen, lückenhaft zusammenhängen, hiantia loqui, Cic.: hians compositio, lückenhafter Zusammenhang, Tac. dial.: insbes., einen Hiatus machen, oratio hiat, oratio hians, Quint. – B) insbes., v. leb. Wesen, den Mund-, den Rachen-, den Schnabel auftun od. aufsperren, 1) eig.: v. Menschen, Verg.: v. Tieren, Verg., Hor. u. Plin. – 2) übtr., den Mund aufsperren, a) vor Verlangen nach etwas gleichs. lechzen = schnappen, begierig trachten, domus hiare ac poscere aliquid videtur, Cic.: Verrem avaritiā hiante atque imminente fuisse, Cic.: corvus hians, vom Erbschleicher, Hor.: emptor hians, Hor.: hiantes in magna fortuna cupiditates, die bei hoher Lebensstellung gierigen Gelüste, Tac. – b) vor Staunen Mund und Nase aufsperren = über etwas staunen, stutzen, Verg. georg. 2, 508: vulgus ad magnitudinem praemiorum hiabat, die Leute staunten über die große Freigebigkeit, Tac. hist. 3, 55. – c) vor Langweile Maulaffen feil haben, gaffen, hians desidiā populus, Sil. 11, 35. – I) tr. mit geöffnetem Munde hervorbringen: A) = ausspeien, cruores ex ore, Val. Flacc. 6, 706. – B) ertönen lassen, fabulam, aus der Maske hervorschreien, Pers. 5, 3: carmen tacitā lyrā, hervorhauchen, Prop. 2, 31, 6.
-
4 hio
hio, āvī, ātum, āre (vgl. griech. ε-χαν-ον, ahd. ginēn), klaffen, gähnen, I) intr. klaffen, sich auf-, sich auseinander tun, bersten, sich öffnen, aufgesperrt sein, offen sein, A) im allg.: 1) eig.: hiavit humus multa, vasta et profunda, Sall. fr.: cum terra aestibus hiat, Col.: nec flos ullus hiat pratis, Prop.: concha hians, Cic.: oculi hiantes, Plaut. u. Plin.: ipse (chamaeleon) hianti semper ore, Plin.: hianti ore captare aquam, Curt. – 2) übtr., v. der Rede, klaffen, lückenhaft zusammenhängen, hiantia loqui, Cic.: hians compositio, lückenhafter Zusammenhang, Tac. dial.: insbes., einen Hiatus machen, oratio hiat, oratio hians, Quint. – B) insbes., v. leb. Wesen, den Mund-, den Rachen-, den Schnabel auftun od. aufsperren, 1) eig.: v. Menschen, Verg.: v. Tieren, Verg., Hor. u. Plin. – 2) übtr., den Mund aufsperren, a) vor Verlangen nach etwas gleichs. lechzen = schnappen, begierig trachten, domus hiare ac poscere aliquid videtur, Cic.: Verrem avaritiā hiante atque imminente fuisse, Cic.: corvus hians, vom Erbschleicher, Hor.: emptor hians, Hor.: hiantes in magna fortuna cupiditates, die bei hoher Lebensstellung gierigen Gelüste, Tac. – b) vor Staunen Mund und Nase aufsperren = über etwas staunen, stutzen, Verg. georg. 2, 508: vulgus ad magnitudinem praemiorum hiabat, die Leute staunten über die große Freigebigkeit, Tac.————hist. 3, 55. – c) vor Langweile Maulaffen feil haben, gaffen, hians desidiā populus, Sil. 11, 35. – I) tr. mit geöffnetem Munde hervorbringen: A) = ausspeien, cruores ex ore, Val. Flacc. 6, 706. – B) ertönen lassen, fabulam, aus der Maske hervorschreien, Pers. 5, 3: carmen tacitā lyrā, hervorhauchen, Prop. 2, 31, 6.
См. также в других словарях:
List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… … Wikipedia