-
1 kvenfugl
-
2 HÆNA
* * *( hœna), u, f. [hani, formed on the same analogy as dal and dæl, hag and hóg]:—a hen, Al. 160, Fms. vii. 116, Fs. 156, Stj. 3, passim: in pr. names, Lopt-hana, Skálp-h., Landn. -
3 hæna
* * *d, to allure, attract; hæna e-n að sér: reflex., hænast að e-m, to take a liking for one; a mod. word. -
4 akr-hæna
u, f. a ‘field-hen,’ quail, opp. to heiðarhæna or lynghæns, Stj. 292. -
5 BJARGA
* * *I)(berg; barg, burgum; borginn), v.1) to help, save, with dat.;nema Þ. byrgi honum, unless Th. helped him;sá er öldum bergr, who saves mankind (viz. against the giants, i. e. Thor);guðs son er öllum heimi barg, who saved the whole world;impers., e-m er borgit, one is saved, comes safe and sound out of danger (brutu skip sitt ok týndu fé öllu, en mönnum varð borgit flestum);bjarga skipshöfn, to rescue the shipwrecked;bjarga skipi, to haul a ship out of the reach of the tide;bjarga hval, to secure a dead whale (by dragging it ashore);bjarga konum, to help labouring women (cf. bjargrúnar);bjarga kúm, to attend cows calving;bjarga nám, to render the last service to dead bodies (cf. nábjargir);bjarga sök, máli, to succeed in winning a case, a suit;2) refl., bjargast, to keep up the heart, esp. against cold or hunger;Oddr bargst vel á fjallinu (in a snow storm);bjargast sjálfr, to gain one’s bread;bjargast á sínar hendr, to support oneself with one’s own hands;bjargast úti, to find one’s food (graze) in the field (of cattle);Snorri góði fann, at nafni hans bargst lítt við ostinn, that he got on slowly with eating the cheese;verði þér nú at bjargast við slík sem til er, you must now put up with what you can get.(að), v. (rare), = preceding (bjargat mun málinu verða).* * *barg, burgu, borgit; pres. bergr, pl. björgum; imperat. bjarg; pret. subj. byrga: in mod. use after the Reformation this verb is constantly used weak, bjarga, að, pres. bjargar, pret. bjargat; the only remnant of the old is the sup. borgit, etc. In Norway this weak form occurs very early, e. g. bjargar, servat, Hom. 17; in Icel. the weak seldom occurs before the 15th century; bjargaðist, Fs. 143, and bjargat (sup.) = borgit, Lv. 11, are probably due to these passages being left in paper MSS.; the weak bjargaði, however, occurs in a vellum MS. of the 15th century, Þorf. Karl. 388; 1st pers. pres. bjarga, Fms. xi. 150 (MS. 13th century) seems to be a Norse idiom, [Goth. bairgan; Hel. bergan; A. S. beargan; cp. birgr]:—to save, help; with dat., bergr hverjum sem eigi er feigr (a proverb), Sturl. iii. 220; sá er öldum bergr, who saves mankind, viz. against the giants, i. e. Thor, Hým. 22; nema Þorgeirr byrgi honum, Rd. 295: absol., Guð barg (by God’s grace) er konungrinn varð eigi sárr, Fms. v. 268: in theol. sense, vildu þeir eigi snúast til mín at ek byrga þeim, 656 C. 23, Hom. l. c.: impers., e-m er borgit, is saved, comes safe and sound out of danger, Fær. 178, Hkv. Hjörv. 29.2. a law term; b. sök, máli, to find a point of defence; hann bergr þeim kosti sökinni, at …, Grág. i. 40; bergsk hann við bjargkviðinn, he is free by virtue of the verdict, 36; borgit mun nú verða at lögum, i. e. there will be some means of putting it right, Lv. 11, Nj. 36.3. special phrases; b. skipshöfn, to pick up the shipwrecked, Þorf. Karl. l. c., Fms. xi. 412; skipi, to haul a ship out of the reach of tides and waves, Grág. ii. 385; hval, to drag a dead whale ashore, Gþl. 461: to help labouring women (v. bjargrúnar), Sdm. 9; b. nám (v. nábjargir), to render the last service to a dead body, 33; b. kúm, to attend cows casting calf, Bjarn. 32; b. búfé, to milk ewes, N. G. L. i. 10; b. brókum, cacare, Fms. xi. 150.II. recipr. of mutual help; bjargast at allir saman, to be saved all in common, Hkr. ii. 347.III. reflex., bjargask vel, to behave well, keep the heart up, esp. in cold or hunger; Oddr bargst vel á fjallinu (in snow storm), Sturl. iii. 215, Orkn. 324, of one shipwrecked; b. úti, of cattle, to graze, N. G. L. i. 25; b. sjálfr, to gain one’s bread, Grág. i. 294; b. á sínar hendr (spýtur), to support oneself with one’s own hands, Fms. ii. 159: of food or drink, cp. bergja; Snorri goði fann, at nafni hans bargst lítt við ostinn, that he got on slowly eating the cheese, Eb. 244; hann spurði, hví hann byrgist svá lítt (v. l. mataðist svá seint), … why he ate so slowly, id.; verði þér nú at bjargast við slíkt sem til er, you must put up with what you can get, Germ. für lieb nehmen, Eg. 204; hon bað fyrir þær matar ok burgust þær við þat, Clem. 26; hon bjargaðist (= bargst) lítt við þá fæðu er til var, she could hardly eat the food they had (v. l. hjúkaðist), Fs. 174. Part. borginn, used as adj. and even in compar.; impers., erat héra (héri = hegri = duck) at borgnara þótt hæna beri skjöld, the drake is none the better off though a hen shield him, metaph. of a craven, Fs. 174, Fms. vii. 116: [Early Engl. to borrow = to save, ‘who borrowed Susanna out of wo,’ Sir Guy of Warwick.] -
6 HANI
* * *m. cock.* * *a, m. [Ulf. hana; A. S. hana; Engl. hen; Hel. hano; Germ. hahn; Dan. and Swed. hane; cp. Lat. cano]:—a cock, Fms. v. 193, 194, Vsp. 34, 35, passim; veðr-hani or vind-hani, a weathercock; Oðins-hani, a kind of sandpiper, tringa minima; Þórs-hani; Óðinshani and Þórshani are distinguished, Þjóðólfr, May 15, 1869, p. 124.2. as a nickname, Fms. xii, Fb. iii, Landn.; whence in local names, Hana-tún, Hana-fótr, etc., Landn.COMPDS: hanagal, hanagalan, hanaótta. -
7 heiðar-hæna
n, f. a heath-hen, moor-fowl, Orkn. (in a verse). -
8 kaða
u, f. a hen (?), Edda ii. 488. -
9 kvenn-fugl
m. a hen-bird, Pr. 409. -
10 PÁ
m. peacock, a nickname.* * * -
11 skálp-hæna
u, f. the name of a bird (?), a hen; the scaup-duck, anas marila, see Bewick.; a nickname, Landn. -
12 sorp-hæna
u, f. a top, Ivar Aasen: a hen without a cock, Björn. -
13 ÞAR
adv.1) there, at that place (þar var fjölmenni mikit);þar er, þar sem, there where;þeir þóttust þar eiga allt traust er hann var, they thought that all their hope was there where he was;fig. there, in that case, at that point (lýkr þar viðskiptum þeira);þar sem, þar er, whereas; þú gerir þik góðan, þar sem þú ert þjófr ok morðingi, whereas thou art both thief and murderer;mun F. annat ráð taka, þar sem hann hefir drepit Njál föðurbróður minn, seeing that he has killed N.;2) there, thither (var þat ákveðit nær konungr skyldi þar koma);3) with prep. = an oblique case of the demonstrative pronoun þar af, therefrom, from that, = af því þar at, thereat;þar á, thereupon;þar eptir, after that, thereafter;þar fyrir, therefore;þar í, therein;þar í móti, in return (þar í móti vil ek eiga hálft dýrit);þar með, therewith, besides;þar ór, there from, there out of;þar til, thereto;þar til er, to the place where (O. gekk þar til, er H. var); till, until (konungr ríðr langa leið til er hann finnr eitt hús);þar um, about that, = um þat (verið eigi þar um hugsjúkir);þar undir, there underneath;þar út í frá, furthermore, besides;þar við, thereby, by that;þar yfir, there above.* * *adv. [Ulf. þar = ἐκει, Matth. vi. 20, Luke ix. 4; and þaruh, Matth. vi. 21; A. S. þar; Engl. there; O. H. G. darot; Germ. dort; Dan. der]:—there, at that place; vera, standa, sitja, lifa, … þar, passim; þar var Rútr … þar var fjölmenni mikit, Nj. 2; ok sett þar yfir altari, Fms. vi. 444; þar í Danmörk, xi. 19; þar innan hirðar, id.; koma þar, to be come there, arrive, Eg. 43; hen kom aldri vestr þar ( westward thither) síðan, Nj. 14; skal þar kirkju göra sem biskup vill, K. Þ. K. 42; þar er, þar sem, there where, where? þá er þeim rétt at sitja þar er þeir þykkisk helzt mega lúka dómi sínum, Grág. i. 68; þar er sá maðr er í þingi, 151; beit af höndina þar er heitir úlfliðr, Edda 17, K. Þ. K. 42, N. G. L. i. 98, Fms. xi. 19, and passim (see er, sem): of time, nú kemr þar misserum, now the seasons come to that point, Fms. xi. 19.2. metaph. usages; lýkr þar viðskiptum þeirra, Eg. 750; brutu þar skipit, ‘þar’ varð mann-björg, Nj. 282; lúku vér þar Brennu-Njáls sögu, id.; þar at eins er sá maðr arfgengr, er …, Grág. i. 225; þar er, where, in case, when; þar er menn selja hross sín, 139; þar er maðr tekr sókn eða vörn, 141; þykkjumk vér þar til mikils færir, 655 xi. 3; þar er þeir mætti vel duga hvárir oðrum, 655 xxi. 3; lát sem þú þykkisk þar allt eiga er konungrinn er, make as though thou thoughtest that all thy hope was there where the king is, Fms. xi. 112; eru menn hér nú til vel fallnir þar sem vit Hallbjörn erum, Nj. 225; þar hefi ek sét marga dýrliga hluti yfir honum, 623. 55; þú görir þik góðan, þar sem þú ert þjófr ok morðingi, ‘there that thou art.’ i. e. thou who art! Nj. 74.II. with prep.; þar af, therefrom, thence, Ld. 82; vil ek þess biðja at Egill nái þar af lögum, Eg. 523; er þat skjótast þar af at segja, 546; kunna mun ek þar af at segja, Edda 17; hús stendr þar út við garðinn, ok rýkr þar af upp, Lv. 47: þar at, thereat, 623. 57: þar á, thereupon, Eg. 125: þar til, thereunto, until, till, Nj. 11, Fms. vi. 232: þar um, thereon, Ld. 164; ver eigi þar um hugsjúkr, Fms. vii. 104: þar undir, there underneath, vi. 411: þar yfir, there above, 444: þar við, therewith, by that, 396, viii. 56: þar næst, there next, Eg. 512: nefndi til þess skipstjórnar-menn, ek þar næst stafnbúa, 33: þar á, thereon, thereupon, Edda 37; þar á ofan, thereupon, i. e. moreover, Eg. 415; þar upp á, thereupon, Dipl. ii. 13: þar eptir, thereafter, Rd. 248; hugsaði, at þar eptir ( accordingly) mundi fara hennar vit, Fms. vi. 71; þar út í frá, furthermore, vii. 157: þar fyrir, therefore. Eg. 419, Fms. vii. 176, passim: þar í, therein, Eg. 125: þar í mót, there against, in return, Grág. ii. 169: þar með, therewith, Fms. iv. 110, Ld. 52: heita á Guð ok þar með á hinn heilaga Ólaf konung, therewith, i. e. besides, Fms. vi. 145; seldi Árni Birni Ytri-Borg, ok þar með hálft Ásbjarnarnes, Dipl. v. 26: þar á milli, there between, Fms. xi. 85; ok eru menn alnir þar á milli, in the mean time, Grág. i. 117: þar or (Jþar ör Ed.), therefrom, thereout of, Fms. vi. 378. -
14 borgit
pp. n., from bjarga; em er borgit, one is safe; era hera at borgnara þótt hœna beri skjöld, a hare is none the better off than a hen shield him. -
15 hœna
f. hen (hani ok hœna). -
16 kvánríki
n. the domineering of a wife; hafa kvánríki, to be hen-pecked. -
17 kvennfugl
m. hen bird. -
18 langvé
n. guillemot, sea-hen.
См. также в других словарях:
Hen — Hen, n. [AS. henn, hen, h[ae]n; akin to D. hen, OHG. henna, G. henne, Icel. h?na, Dan. h[ o]na; the fem. corresponding to AS. hana cock, D. haan, OHG. hano, G. hahn, Icel. hani, Dan. & Sw. hane. Prob. akin to L. canere to sing, and orig. meaning … The Collaborative International Dictionary of English
Hen — may refer to: *Hen (bird), a female bird, a female of any member of the bird family, including species of poultry, duck, fowl, ostrich or emu. *Hen, specifically a female adult chicken *Hen, a female octopus or lobster *Hen (slang), a woman *Hen … Wikipedia
hen — O.E. henn, from W.Gmc. *khannjo (Cf. O.Fris. henn, M.Du. henne, O.H.G. henna), fem. of *han(e)ni male fowl, cock (Cf. O.E. hana cock ), lit. bird who sings (for sunrise), from PIE root *kan to sing (see CHANT (Cf … Etymology dictionary
hen — {{/stl 13}}{{stl 8}}przysł. {{/stl 8}}{{stl 7}} wyraz o zabarwieniu emocjonalnym, czasem powtórzony, zwykle wzmacniający znaczenie innego określenia przestrzennego użytego w zdaniu, oznaczający znaczne oddalenie tego, o czym mowa, od jakiegoś… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
hen — adv.; hen ad el. henad aften (jf. henad); hen imod el. henimod de tres (jf. henimod); hen ved el. henved klokken fem (jf. henved); hen under el. henunder aften (jf. henunder); siden hen el. sidenhen … Dansk ordbog
Hen — 変 Type seinen Genre romance Manga : Strange Auteur Hiroya Oku Éditeur … Wikipédia en Français
hen ad — hen ad; gå hen ad el. henad vejen; hen ad el. henad aften (jf. § 19. Skrivemåden uafhængig af udtalen.1.a) … Dansk ordbog
hen — [ hen ] noun count 1. ) a female chicken 2. ) often before noun the female of any type of bird: a hen pheasant … Usage of the words and phrases in modern English
hen — ► NOUN 1) a female bird, especially of a domestic fowl. 2) (hens) domestic fowls of either sex. ● as rare (or scarce) as hen s teeth Cf. ↑as scarce as hen s teeth ORIGIN Old English … English terms dictionary
Hen — (griech ἓν), eins; hen kai pān (ἓν ϰαὶ πᾶν) eins und alles … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Hen- — [griech. hén = einer]: Zahlwort mit der Bed. »eins« in zusammengesetzten Zahlwortstämmen, z. B. Henicos , Hentriacont (Ausnahme: C11; ↑ Undec ) … Universal-Lexikon