Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

helga

  • 1 HELGA

    (að), v.
    2) to hallow to one (hét hann at helga Þór allt landnám sitt);
    4) refl., helgast to he sanctifled.
    * * *
    að, hælga, a Norse form, Bret. 34, 96, [heilagr], to make holy, hallow, sanctify:
    I. a law term, to appropriate land or the like, by performing some sacred rites: komit hefi ek nú eldi á Þverárland ok er helgat landit Einari syni mínum, Glúm. 391; hann skaut yfir ana með tundr-öru ok helgaði sér svá landit fyrir vestan, Landn. 193; hann gerði eld mikinn við hvern vatns-ós ok helgaði sér svá allt hérað, 207; svá helguðu þeir sér allan Öxarfjörð, 234 (interesting): to adjudicate to one, hét hann því at h. Þór allt landnám sitt ok kenna við hann, Landn. 97; hann görði þar hof mikit ok helgaði Þór (dat.), id.; Ásbjörn helgaði landnám sitt Þór ok kallaði Þórs-mörk, 280: hence in mod. usage, helga sér e-ð, to prove a thing to be one’s own, make one’s right to a thing good, e. g. hann skal hafa það ef hann getr helgað sér það, he shall have it if he can prove it to be his, e. g. M. N. er fundinn, … réttr eigandi má helga sér og vitja, Þjóðólfr, passim of property lost and found.
    β. helga sik, to clear oneself of a charge; þóat hinn helgi sik með heimiliskviðar-vitni, N. G. L. ii. 69.
    γ. helga þing, h. leið to proclaim solemnly the sanctity of a meeting, fixing the pale or bounds (þinghelgi, q. v.); goði sá er þinghelgi á, hann skal þar þing helga enn fyrsta aptan, Grág. i. 100; með þessum orðum ok þingmörkum helguðu langfeðgar hans alþingi, Landn. (App.) 335; Glúmr átti ok at helga haustþing, Glúm. 394; hann sendi Þórð at helga Þverár-leið, Sturl. iii. 169; leið skal svá h. jafnt sem þing; á leið helgaðri, Grág. i. 122, Band.
    2. of a person (in acc.), to proclaim a person’s inviolability; ek helgaða þik á Þingskálaþingi, Nj. 99 (of an outlawed person); hann keypti at Þormóði, at hann helgaði Örn, Landn. 288, i. e. to make out that an outlaw had been slain within a bowshot (örskots-helgi), he being inviolable (heilagr) within that distance.
    3. in mod. usage, to protect by law; helga varp, æðarfugl, etc., = friða, q. v.
    II. eccl. to hallow, sanctify; helga þú þá í þínum sannleika, John xvii. 17; fyrir þá helga eg sjálfan mig, svo að þeir sé og helgaðir í sannleikanum, 19, Ephes. v. 26, 1 Thess. v. 23, Hebr. xiii. 12, 1 Pet. iii. 15; meðal þeirra sem helgaðir verða, Acts xx. 32; helgat fyrir Heilagan Anda, Rom. xv. 16; þér eruð helgaðir, þér eruð réttlátir, 1 Cor. vi. 11, passim; hvort er meira? gullit eða musterit hvert er helgar gullit, … eða altarið það sem offrit helgar? Matth. xxiii. 17, 19.
    III. reflex. to be sanctified, Hom. 96, Fms. iv. 111; helgisk og styrkisk þessar hendr, Fms. viii. 26.

    Íslensk-ensk orðabók > HELGA

  • 2 helga

    [hεlg̊a]
    vt helgaði
    1) освящать, посвящать
    2)

    helga sér e-ð — объявлять что-л. своей собственностью

    Íslensk-Russian dictionary > helga

  • 3 Helga

    f. -ōn- propr.
    * * *
    с. ж. р. - ōn- женское имя
    д-ш. H(i)ælgha → р. Ольга; к heilagr

    Old Norse-ensk orðabók > Helga

  • 4 Helga·fell

    с. ср. р. - a- назв. горы

    Old Norse-ensk orðabók > Helga·fell

  • 5 helga sig

    Íslensk-ensk orðabók > helga sig

  • 6 helga sig, nota/eyîa tíma í

    Íslensk-ensk orðabók > helga sig, nota/eyîa tíma í

  • 7 helga, blessa

    Íslensk-ensk orðabók > helga, blessa

  • 8 helga, fórna

    Íslensk-ensk orðabók > helga, fórna

  • 9 helga, vígja

    Íslensk-ensk orðabók > helga, vígja

  • 10 friðhelga

    [frɪ:þhεlg̊a]
    vt friðhelgaði
    объявлять неприкосновенным; освящать

    Íslensk-Russian dictionary > friðhelga

  • 11 frið-helga

    að, to proclaim inviolate, Nj. 101, Lv. 7.

    Íslensk-ensk orðabók > frið-helga

  • 12 friðhelga

    Íslensk-ensk orðabók > friðhelga

  • 13 HEILAGR

    (acc. helgan (heilagan), pl. helgir (heilagir), &c.), a.
    1) holy;
    2) inviolable, sacred.
    * * *
    adj., usually contracted before a vowel, whereby the root vowel becomes short, thus helgan, helgir, helgum, helgar, and the definite helgi, helga; but also uncontractcd, esp. in mod. usage, heilagir, heilagan, heilögum, definite heilagi; [Ulf. seems not to have known the word, and renders αγιος etc. by veihs; so also in Dan. and Swed. local names, holy places and temples are marked by a prefixed or suffixed vi-, e. g. Vi-borg, Odens-e (= Óðins-vé): heilagr is derived in a metaph. sense from heill, whole, and is consequently not so old as the primitive vé, veihs; so A. S. hâlag; Engl. holy; Hel. hêlag; Germ. heilig; Dan. hellig; Swed. helig]:
    I. holy in heathen usage, helgar kindir, holy beings, Vsp. I; hár baðmr heilagr, 19, v. l.; heilög goð, holy gods; ginnheilög goð, Vsp.; heilakt land, Gm. 4; heilög (grind) fyrir helgum dyrum, 22; heilög vötn, 29, Hkv. 2. 1; heilög fjöll (hélug?), Fm. 26; helgu fulli, the holy toast of Odin, i. e. song, poetry, Edda (in a verse); af helgu skutli, from the holy table, Haustl. 4; þat vatn er svá heilakt, at …, Edda 11; brunnr mjök heilagr, 10: in local names, þat fjall kallaði hann Helga-fell, Holy-fell, Eb. 10; at þeir görði lönd sín helgari en aðrar jarðir, 20; ok kallar þá jörð nú eigi helgari en aðra, 24:—heilagir fiskar (mod. heilag-fiski), a halibut, Dan. helle-flynder, Bs. i. 365.
    2. as a law term (and this is no doubt the original sense of the word), inviolable, one whose person is sacred, who cannot be slain with impunity, esp. within certain boundaries; hann (fjörbaugs-maðr, q. v.) skal heilagr vera at þeim heimilum ok í örskots-helgi við á alla vega, etc., Grág. i. 89; hann er heilagr á þeirri götu ok í örskots-helgi við þá götu, 132; hann verðr eigi heilagr ef eigi var sagt til heimilis hans at féráns-dómi, ok eigi verðr hann heilagr ef eigi gelzk fé þat er þar skyldi gjaldask, 133; hann er jamheilagr á götu er hann ferr til skips, 90, vide Þ. Þ. ch. 33 sqq.; falla óheilagr, to fall unholy, to be slain as an outlaw for whom no weregild was to be paid, Grág. and Sagas passim, cp. the interesting passages in Landn. 5. ch. 4, Sturl. 1. ch. 14; frið-heilagr, ‘peace-holy,’ protected, a term for birds and animals protected by law; úheilagr, outlawed, exlex: closely akin are the above phrases, in which heilagr is used as an epithet of places, h. land, fjöll, etc.
    II. eccl. holy, Lat. sanctus, Bs. passim, N. T., hymns, sermons, etc.; Heilagr Audi, the Holy Ghost; helgir dagar, holy days; halda heilagt, vide halda; helgir dómar, holy relics; but helgi-dómr, holidom, sanctuarium; heilög orð, holy words; helgir siðir, holy rites; helgar bækr, holy books; helgar tíðir, horae canonicae; helgir menn, saints of the Roman church; Heilagir = Άγιοι, i. e. Christians, N. T.
    2. of special feasts, Helga Vika, the Holy Week, the week after Whitsuntide, Dipl. iii. to; Nóttin Helga, the Holy Night, cp. Germ. Weihnachten; Helgi Þórs-dagr, Holy Thursday, Fms. ix.

    Íslensk-ensk orðabók > HEILAGR

  • 14 eigna

    * * *
    (að), v.
    1) to assign, attribute to one (eigna e-m e-t); eigna sér e-t, to declare a thing to be one’s own property, to take to oneself; eigna sér land, to take land into one’s own hands;
    refl., eignast, to become the owner of, to get;
    2) to dedicate to, name after one (eigna e-m kvæði, eigna Þór hof).
    * * *
    að; e. e-m e-t, to attribute to one, Stj. 25, Grett. 147 A, Fms. v. 277: to dedicate, name after one, mikit hof ok eignat Þór, i. 294; kirkju ok e. hinum helga Kolumba, Landn. 43; eigna daga vitrum mönnum heiðnum, Bs. i. 237; eigna sér, to declare a thing to be one’s own property; fé minu ok eignir ykkr Helgu, say that you and Helga are the owners, Nj. 257; e. sér land, to take land into one’s own hands, Fms. v. 168: the proverb, sér eignar smalamaðr fé, þó enga eigi hann kindina, the shepherd calls the flock his own, though he owns not a sheep.
    2. reflex. to get, become the owner of, Grág. i. 4, Nj. 94, Fms. i. 28, iv. 79, Edda 145 (pref.): part. eignaðr, having possession, Fms. iv. 23, v. l.

    Íslensk-ensk orðabók > eigna

  • 15 HEITA

    I)
    (heit; hét, hétum; heitinn), v.
    Grímni mik hétu, they called me G.;
    heitinn eptir e-m, called (named) after one;
    heita e-n á brott, to call on one to be gone, bid one go (heitit mik héðan);
    heita á e-n, to exhort one (in battle);
    to invoke (heita á hinn heilaga Ólaf);
    heita á e-n til e-s, to invoke (appeal to) one for a thing (hann hét á Þór til fulltings);
    3) intrans., the pres. ‘heiti’ (not ‘heit’), to be hight, be called;
    Óðinn ek, nú heiti, now I am called Odin;
    Ólafr heiti ek, my name is O.;
    Úlfr hét maðr, there was a man, whose name was U.;
    bœr heitir á Bakka (at búrfelli), there is a farm called B.;
    heita (to be reckoned) frjáls maðr, hvers manns níðingr;
    4) with dat. to promise (heita e-m e-u);
    mantu, hverju þú hézt mér, do you remember what you promised me?
    heita e-m hörðu, to threaten one;
    Bárði var heitit meyjunni, the maid was promised to B.;
    5) refl., heitast, to vow, plight one’s faith (þeir hétust reka Hákon ór landi);
    heitast e-m, to vow one’s person to one (heitast hinum heilaga Ólafi konungi);
    (heitta, heittr), v.
    1) to heat (heita spjót í eldi);
    2) to brew (heita mungát, heita öl).
    f. brewing (cf. ölheita).
    * * *
    pres. heit, heitr, and in A. II. heiti, heitir (bisyllabic), in mod. usage heiti through all significations; pret. hét, hétu, 2nd pers. hézt; part. heitinn.
    A. [Ulf. haitan = καλειν; A. S. hâtan; Old Engl. hight, pret. hot; O. H. G. haizan; Germ. heissen; Swed. heta; Dan. hede]:
    I. trans. with acc. to call, give name to; hve þik hétu hjú? Fsm. 47; Urð hétu eina, Vsp. 20; Heiði hana hétu, 25; Grímni mik hétu, Gm. 49; hve þik heitir halr, Hkv. Hjörv. 14; Hnikar hétu mik, Skv. 2. 18; hétu Þræl, Rm. 8; hétu Erna (Ernu?), 36: the naming of infants was in the heathen age accompanied by a kind of baptism (ausa vatni), vide ausa, p. 35.
    2. metaph. to call on one; in the phrase, heita e-n á brott, to turn one out, call on one to be gone; þá er maðr á brott heitinn ef honum er eigi deildr matr at málum, Grág. i. 149; Vermundr hét hann á brott ok kvað hann eigi þar lengr vera skyldu, Sturl. ii. 230; so also, ef bóndi heitr griðmann sinn af vist foráttalaust, Grág. i. 157; eða heitið mik héðan, Ls. 7; ek var heitinn út ( turned out) fjórum sinnum, Sighvat:—with prep., heita á e-n, to call upon one (for help); hón hét á konur at skilja þá, Landn. 49: to exhort one (in battle), hét á Hólmrygi, Hkm. 2; Úlfr hét á oss, Hkr. iii. (in a verse); Gísli spratt upp skjótt ok heitr á menn sína, at skýli, Gísl. 22: to invoke one (a god, saint), hann trúði á Krist, en hét á Þór til sjófara ok harðræða, Landn. 206; hann heitr nú á fulltrúa sína Þorgerði ok Irpu, Fb. i. 213; ef ek heit á guð minn, Mar.; á Guð skal heita til góðra hluta, Sól. 4.
    3. part. pass. hight, called; sú gjöf var heitin gulli betri, Ad. 9; löskr mun hann æ heitinn, Am. 57, Fms. vi. 39 (in a verse); sá maðr mun eigi ílla heitinn ( will not get a bad report) í atferð sinni, Sks. 55 new Ed.
    β. heitinn, the late, of one dead; eptir Odd heitinn föður sinn, Dipl. iv. 13; Salgerðr h., the late S., Vm. 37: very freq. in mod. usage, hann Jón heitinn, hún Guðrún heitin, etc.
    II. absol. or intrans., in which case pres. bisyllabic heiti (not heit), to be hight, be called, as in Goth. the pass. of haitan; Andvari ek heiti, A. am í hight, Skv. 2. 2; Ólafr heiti ek, Fms. x. 226; ek heiti Ari, Íb. (fine); Jósu vatni, Jarl létu heita, Rm. 31; Óðinn ek nú heiti, Yggr ek áðan hét, Gm. 54; Gangráðr ek heiti, Vþm. 8; Ask veit ek standa, heitir Yggdrasill, Vsp. 19: esp. freq. in an hist. style in introducing a person for the first time, Mörðr hét maðr, hann átti dóttur eina er Unnr hét, móðir hennar hét Þorgerðr, Rútr hét bróðir hans, Nj. 1, 2; þau áttu eptir dóttur er Þuríðr hét, hinn elzti son Bjarnar hét Grímkell, Ísl. ii. 4; Oddr hét maðr, son Önundar breiðskeggs, hann átti þá konu er Jórunn hét; annarr son þeirra hét Þóroddr en annarr Þorvaldr, Þuriðr hét dóttir Odds en önnur Jófriðr, 121, 122; Þorsteinn hét maðr, hann var Egilsson, en Ásgerðr hét móðir Þorsteins, 189; þau gátu son, ok var vatni ausinn ok hét Þórólfr, 146, etc.; and in endless instances answering to Engl. there was a man, and his name was ( he was hight) so and so. The ancients said, hve (or hversu) heitir þú, ‘how’ art thou named? Germ. wie heisst du? thus, hve þú heitir? hve þik kalla konir? answer, Atli ek heiti, and hve þú heitir, hála nágráðug? Hrímgerðr ek heiti, Hkv. Hjörv. 14–17; hve sú jörð heitir, hve sá himinn heitir, hversu máni heitir, hve sjá sól heitir, etc., Alm. 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24, 26, 28, 30, 32, 34, Vþm. 11, 13, 15, 17; the northern Icelanders still say, hvers’ (i. e. hversu) heitir maðrinn, sælir verið þér, hvörs’ heitir maðrinn? answer, Hrólfr heitir hann, Asgrímsson að norðan, Sig. Pétr. in Hrólfr (a play), p. 4: in mod. usage, hvat ( what) heitir þú? hvað heitir þú? Eg heiti Jón, Stef. Ól.: the same phrase occurs now and then in old writers, hvat heitir bær sjá? Ld. 234; hvat heitir hón? Helga heitir hón, Ísl. ii. 201 (Cod. Holm. hvart = hversu?): as also in the poem Fsm. (but only preserved in paper MSS.) 9, 11, 13, 19, 23, 31, 35, 37; but hve, 46, 47.
    β. of places, often with dat. and prep. of the place; á þeim bæ er á Brjámslæk heitir, Bs. i. 379; land pat er í Hvammi heitir, Gísl. 121; bær hans hét á Stokkum, Fb. iii. 324; á þeim bæ er at Hóli heitir, Hrafn. 5; ok því heitir þat síðan í Geitdal, 3; bær heitir á Bakka, á Meðalhúsum, at Búrfelli, á Auðúlfsstöðum, at Svínavatni, í Vestrhópi, í Sléttadal, Ísl. ii. 322–325.
    2. to be called, reckoned so and so; þá heitir hón sönn at sök, then she stands convicted, N. G. L. i. 351; þú skalt frá þessum degi frjáls maðr heita, Ld. 50; heit hvers manns níðingr ella, Nj. 176; heldr en h. kotkarl, eigi er þat nafn fyrir-lítanda, at heita húskarlar konungs, Sks. 270; sá er vill heitinn horskr, Hm. 61.
    3. reflex., hétomc, to name oneself or to be called; hétomc Grímnir, hétomc Gangleri, einu nafni hétomc aldregi, hétomc Þundr fyrir þat, Gm. 46, 48, 54.
    B. With dat., [cp. Goth. fauraga heitan; A. S. hâtan, pret. het; Germ. verheissen]:—to promise, with dat. both of the person and thing, or the thing in infin., or absol.; heita hörðu, to threaten, Am. 78; h. góðu, Sól.; h. bölvi, Hdl. 49; afarkostum, Fms. i. 75; hann heitr þeim þar í mót fornum lögum, Ó. H. 35; engu heit ek um þat, 167; mantú nokkut hverju þú hézt mér í fyrra, Anal. 190; at lítið mark sé at, hverju þú heitr, Fms. vii. 120; fyrir þau hin fögru fyrirheit er þú hézt þeim manni, er bana-maðr hans yrði—þat skal ek efna sem ek hét þar um, i. 217; kom Þorsteinn þar, sem hann hafði heitið, as he had promised, 72; þú munt göra okkr slíka sæmd sem þú hefir heitið, Nj. 5; Njáll hét at fara, 49.
    II. to make a vow, the vow in dat., the god or person invoked with prep. and acc. (h. á e-n), cp. A. above; þat sýndisk mönnum ráð á samkomunni, at h. til verðr-bata, en um þat urðu menn varla ásáttir hverju heita skyldi, vill Ljótr því láta h. at gefa til hofs, en bera út börn en drepa gamal-menni, Rd. 248; þá heitr Ingimundr prestr at bóka-kista hans skyldi á land koma ok bækr, Bs. i. 424; ok skyldu menn taka at heita, þeir hétu at gefa …, 483; hét Haraldr því til sigrs sér, at hann skyldi taka skírn, Fms. i. 107; eptir þat hét hón miklum fégjöfum á hinn helga Jón biskup, Bs. i. 201 and passim, esp. in the Miracle-books.
    III. reflex. and pass. to plight oneself, be betrothed; þá sá hón þat at ráði ok með henni vinir hennar at heitask Þórólfi, Eg. 36; þeim hétumk þá þjóðkonungi, Skv. 3. 36: to betroth, varkat ek heima þá er (hón) þér heitin var, when she (the bride) was given to thee, Alm. 4; kom svá, at Bárði var heitið meyjunni, that the maid was betrothed to B., Eg. 26.
    2. to vow, plight one’s faith; þeir hétusk reka Hákon ór landi, Jd.: to vow one’s person to one, at hann heitisk hinum heilaga Ólafi konungi, Hkr. iii. 288: to bind oneself, þá menn er honum höfðu heitisk til föruneytis, Fms. vii. 204.

    Íslensk-ensk orðabók > HEITA

  • 16 HÖGGVA

    * * *
    (høgg; hjó, hjoggum or hjuggum; höggvinn and högginn), v.
    1) to strike, smite (with a sharp weapon);
    høggr sá, er hlífa skyldi, he strikes who ought to shield;
    höggva sverði (or með sverði), to strike with a sword;
    höggva e-n bana-högg, to give one his deathblow;
    2) to cut down, destroy (þeir hjoggu drekann mjök);
    3) to put to death, behead (suma lét hann hengja eða höggva);
    to kill, slaughter (höggva hest, búfé, kýr, naut);
    4) to fell trees (hann hefir höggvit í skógi mínum);
    5) to strike, bite (of a snake, boar);
    ormrinn hjó hann til bana, the snake struck him dead;
    6) with preps.:
    höggva e-t af, to hew or cut off (höggva af kampa ok skegg);
    höggva e-t af sér, to ward of;
    höggva eptir e-m, to cut at one, = höggva til e-s (hjá eptir honum með sverði);
    höggva í höfuð e-m, to give one a blow on the head;
    höggva e-t niðr, to cut down (var merki hans niðr höggvit);
    to kill, butcher (I. hefir áðr niðr höggvit brœðr sína tvá);
    höggva e-t ór, to cut out;
    fig. to make even, smooth (láta konung ok erkibisup ór höggva slíkar greinir);
    höggva e-t í sundr, to hew asunder;
    höggva til e-s, to strike (cut) at one, = höggva eptir e-m;
    höggva upp tré, to cut down a tree;
    höggva upp skip, to break a ship up;
    7) refl. to be cut, hacked (hjást skjöldr Helga);
    þótti honum nú taka mjök um at höggvast, things looked hard;
    recipr., to exchange blows, fight (þeir hjuggust nökkura stund).
    * * *
    also spelt heyggva, Sæm. (Kb.); pres. höggr, mod. also heggr; pl. höggum, mod. höggvum; pret. hjó, hjótt, hjó, mod. hjó, hjóst, hjó; pl. hjoggum and hjuggum, mod. only the latter form; a Norse pret. hjoggi = hjó, D. N. ii. 331; pret. subj. hjöggi and heyggi, mod. hjyggi; part. högginn, mod. but less correct, höggvinn, which also is freq. in the Editions; but in the MSS. usually abbreviated, högḡ, höggͭ, = högginn, höggit: [not recorded in Ulf.; A. S. heawan; Engl. hew, hack; Hel. hauwan; O. H. G. houwan; Germ. hauen; Dan. hugge; Swed. hugga]:—höggva denotes to strike with an edged tool, slá and drepa with a blunt one:
    1. to strike, smite with a sharp weapon; höggr sá er hlífa skyldi, he strikes who ought to shield, a saying: to deal blows with a weapon, hann görði ymist hjó eða lagði, Nj. 8; hann hjó títt ok hart, passim; höggva báðum höndum, 29; h. sverði, öxi, strike with, i. e. to brandish, a sword, axe, Fms. v. 168, Gs. 6; h. til e-s, to deal a blow to one, smite, Grág. ii. 7, Al. 78; h. e-n bana-högg, to smite with a deathblow, Eg. 220: to cut down, destroy, þeir hjuggu drekann mjök, Fms. vii. 249: to maim, ef maðr höggr hund eða björn til háðungar manni, Grág. ii. 121; h. rauf á hjálmi, Al. 78: the phrases, h. sik í lends manns rétt, Fms. ix. 399: spec. phrases, höggðú allra manna armastr, nú hjóttu Noreg ór hendi mér! Ek þóttumk nú Noreg í hönd þér höggva, Ó. H. 184.
    2. to put to death, behead, Fms. vii. 250, 251, xi. 148–152: to kill, högg þú hestinn, Nj. 92: to kill cattle, slaughter, h. bú, búfé, kýr, geitr, naut, Landn. 293, Eg. 532, Fms. vi. 95, xi. 123, Fb. i. 186: höggva strandhögg, Eg. 81.
    3. to fell trees; höggva skög, Grág. ii. 294; h. keyrivönd, id.: absol., hann hefir höggit í skógi mínum, Nj. 98, passim: to cut grass (rarely), ef maðr höggr hey á hlut annars manns, N. G. L. ii. 112; upp höggvit gras, cut grass, Dipl. iv. 9, Jm. 7, (else always slá of mowing.)
    4. to bite, of snakes (högg-ormr); Miðgarðsormr hjó hann til bana, Edda 155; naðran hjó fyrir flagbrjóskat, 76: of a wound from a boar’s tusk, ef svín höggr mann, Gþl. 190: the phrase, h. hest sporum, to prick a horse with the spur, Mag. 9.
    II. with prepp.; höggva af, to hew or cut off; h. af kampa ok skegg, to cut off the beard, K. Þ. K.; h. af lim, Sks. 555; to kill, slaughter, h. af fé, Ld. 64; höggva af sér, to parry off, Fms. v. 13:—h. niðr, to cut down, i. 38; to kill, butcher, vii. 261, Orkn. 120; hjuggu þeir niðr mungát sitt (by cutting casks to pieces), Fms. vii. 249:—h. upp, to cut down a tree, Greg. 48, Matth. iii. 10; h. upp skip, to break a ship up, Fms. iii. 228, ix. 381; h. upp hús, to break a house up, viii. 166:—h. ór, to cut out, metaph. to make even; vóru margar greinir þær er ór þurfti at h. milli biskups ok leikmanna, Bs. i. 751; láta konung ok erkibiskup ór h. ( smooth) sagðar greinir, 773.
    III. reflex. to be cut, hacked; hjósk skjöldr Helga, Dropl. 24.
    2. recipr. to exchange blows, fight; þeir hjuggusk nokkura stund, Háv. 56; þeir h. til í ákafa, Bret. 74.
    3. metaph., höggvask í mitt mál, to begin abruptly, in the middle of a sentence; taka heldr at upphafi til, en höggvask í mitt mál, Landn. 275, v. l.; ef enn höggsk nokkurr í ok mælir svá, cuts in, objects, Skálda 168: þótti honum nú taka mjök um at höggvask, things looked hard, Grett. 142; þótti honum hart um höggvask, Bs. i. 423.

    Íslensk-ensk orðabók > HÖGGVA

  • 17 KALLA

    * * *
    (að), v.
    1) to call, shout, cry (kallaði konungr ok bað létta af);
    2) to call, summon by a call, send for (um kveldit kallaði konungr Áslák);
    3) to say (sumir menn kalla, at eigi sé sakleysi í);
    at kalla, so to say, nominally;
    sáttir at kalla, nominally reconciled;
    4) kalla sér e-t, to claim for oneself (konungr kallaði sér allar Orkneyjar);
    5) to call, name (Mörðr hét maðr, er kallaðr var gígja);
    6) refl., kallast, to say of oneself;
    konungr kallaðist hann reynt hafa at góðum dreng, the king said that he had found him a good and brave fellow;
    7) with preps.:
    kalla at e-m, to call to one;
    kalla á e-n, to call to one (Flosi gekk þá at durum ok kallaði á Njál); to call on, invoke (kallaði hann á guð ok hinn helga Ólaf);
    kalla á e-t, to lay claim to (Snækollr kallaði á bú nökkur þar í eyjunum);
    kalla eptir, to protest;
    kalla e-n eptir e-m, to call or name after;
    kalla til e-s, to call to, invoke (kalla til guðs); to lay claim to, to claim, demand (Snorri kallaði þá til brynju sinnar);
    kalla til e-s við e-n, í hendr e-m, to claim a thing from one.
    * * *
    að, with neg. suff., pres. kalliga, I call not, Gkv. 3. 8; kallar-a, Akv. 37; [an A. S. ceallian occurs once in the poem Byrnoth, and hilde-calla in Exodus, but in both instances the word is Danish; the word however occurs in O. H. G. challon, mid. H. G. kalle, but only in the sense to talk loud, and it is lost in mod. Germ.]:—to call, cry, shout; hver er sá karl karla er kallar um váginn? Hbl. 2; kallaði konungr ok bað létta af, Eg. 92; þá kölluðu allir ok mæltu, 623. 26; bónda-múgrinn æpti ok kallaði, Fms. i. 21; kalla hátt, Sturl. ii. 203; ek em rödd kallanda í eyðimörk, φϊνη βοωντος εν τη ερήμω, 625. 90; kalla kaldri röddu, Akv. 2: of the raven’s cry, hrafn hátt kallaði, Bkv. 11; hann kallaði þegar, bað þá eigi flýja, Fms. viii. 142; Þórir kallaði út á skipit, Ó. H. 136; þá lét hann kalla skip frá skipi, 182; þá kallaði Erlingr ok hét á lið sitt, id.
    2. to call, send for; síðan lét konungr kalla bændr, ok sagði at hann vill eiga tal við þá, Ó. H. 109; gékk hann til húsþings síns ok lét þangat kalla menn Svía-kouungs, 45; um kveldit kallaði konungr Áslák, Fms. vii. 161; konungr lét kalla til sín þá bræðr, Eg. 73: eccl., til þess er Guð kallaði hann af heiminum, Fms. ix. 383.
    II. to say, call; þat kalla menn at …, people say that …, Fms. x. 277; Svíþjóð ena miklu kalla sumir eigi minni en …, Hkr. 5; at blótmenn kalla eigi, at …, Fagrsk. 18; en ef lands-dróttinn kallar svá, at …, N. G. L. i. 249; þér kallit guð ykkarn margar jartegnir göra, O. H. L. 108; kalla ek betra spurt en úviss at vera, Sks.; sumir menn kalla at eigi sé sakleysi í, þótt …, Ld. 64; þótt þeir kalli fé þetta með sínum föngum, 76.
    2. at kalla, so to say, nominally, not really; sáttir at kalla, nominally on good terms, Fms. vii. 246; ok vóru þá sáttir at kalla, Ó. H. 112, Gullþ. 66; létu sér líka þessa tilskipan at kalla, Ísl. ii. 355; þóat menn væri skírðir ok Kristnir at kalla, Eb. 274; Helgi var Kristinn at kalla ( Christian by name) ok þó blandinn mjök í trúnni, Fms. i. 251; greri yfir at kalla, Fs. 67; menn héldusk at kalla, ok gengu á land, Fb. ii. 73; þóat þeir hefði líf at kalla, Stj. 436.
    3. to assert; skal þess at bíða, ok kalla hann rjúfa sætt á yðr, Nj. 102; eru synir þínir heima? þat má kalla, segir hón, Fær. 264.
    III. with prepp.; kalla á, to call on; hann kallaði á Karla, Ó. H. 136; Höskuldr kallar á hana, farðú hingat til min! segir hann, Nj. 2: to call on, invoke, þá kallaði hann á Guð ok hinn helga Ólaf konung, Ó. H. 242; kallaði hann þá til fulltings ser á Bárð, Bárð. 16. 13 new Ed.: to lay claim to, Snækollr kallaði á bú nokkur þar í eyjunum, Fms. ix. 423:—kalla eptir, to protest; en Kolbeinn kallar eptir ok vill eigi biskups dóm, Sturl. ii. 4:—kalla til e-s, to lay claim to (til-kall, a claim), to claim, demand; þótti nú sem dælst mundi til at kalla, Eg. 264, Fms. ix. 327; þessar eignir er hann kallaði áðr til, x. 414; kallaði hón til alls þess er aðrir áttu í nánd, Nj. 18; hann kallaði til fjár í hendr þeim, Ld. 300: to invoke, Bárð. 173:—kalla aptr, to recall, revoke, N. G. L. iii. 150, H. E. i. 477.
    IV. to claim for oneself; kalla sér e-t; konungr kallaði sér allar Orkneyjar, Fms. i. 201; ok kallaði sér þá landit allt, vii. 180; at jarl kalli sér þat, Fs. 132; ef menn skil á, ok kallar annarr sér, en annarr almenning …, hann er jörð þá kallar sér, Gþl. 451; kallaði Grímr hersir konungi allan arf hans, Landn. 213.
    V. to call, name; kölluðu Karl, Rm. 18; skal þar kirkju kalla er hann vill, K. Þ. K. 42; köllum karl inn skegglausa, Nj. 67; Mörðr hét maðr er kallaðr var gigja, 1; Einarr er þá var kallaðr Skjaldmeyjar-Einar, Fms. xi. 127; þessir menn vóru kallaðir skírðir, baptized nominally, called Christians, Ísl. ii. 399; Þórr sá er kallaðr er Ása-Þórr, Edda: ok má þat kalla hátta-fall, Skálda 210; þeir taka hann ok kalla njósnar-mann, Sturl. ii. 247; ef maðr kallar annan mann tröllriðu, N. G. L. ii. 326. VI. reflex, to call, tell, say of oneself; kallask sumir hafa látið fé, Ó. H. 58; hón talði upp harma sína þá er hón kallaðisk hafa fengit af Ólafi konungi, 191; konungr kallaðisk hann reynt hafa at góðum dreng, Ld. 60, Geisli 2.
    2. recipr., kallask á, to shout to one another; er okkr þá alhægt at kallask á fyrir tíðindum, Fas. ii. 65, Skálda 210.
    3. pass. (rare), to be called; speki hans kallask sonr hans, Eluc. 4; er at réttu má kallask postuli Norðmanna, Fms. x. 371; þat er kallat, it is said, 656 C. 1; ok vísar svá til í sögu Bjarnar, at þeir kallaðisk jafnir at íþróttum, Grett. 133, cp. Bjarn. 38,—þeir lögðusk ofan eptir ánni, ok vóru ‘kallaðir’ jafnsterkir menn.

    Íslensk-ensk orðabók > KALLA

  • 18 KOSTR

    (-ar, pl. -ir, acc. -i or -u), m.
    1) choice, alternative (hann sá engan sinn kost annan);
    mun ek engan kost á gøra, I will give no choice in the matter;
    2) choice, terms (hvern kost vili þér nú gøra Ingjaldi);
    hugsat hefi ek kostinn, I have thought over the terms;
    3) choice, chance, opportunity;
    kostr er e-s, there is a chance (þat er hverjum manni boðit at leita sér lífs, meðan kostr er);
    eiga e-s kost, to have a choice of (eiga slíkra manna kost);
    eiga alls kosti við e-n, to have one altogether in one’s power;
    4) match (Sigríðr hét dóttir hans ok þótti bezir kostr á Hálogalandi);
    hann spyrr, hverr eigi að ráða fyrir kosti hennar, who was to give her away;
    5) state, condition;
    sjá fyrir sínum kosti, to take care of oneself;
    síðan lét Símon varðveita kost hennar, look after her affairs;
    7) means, victuals, provisions (bauð hann Oddi alla kosti með sér);
    8) food (þat var siðr at fœra konum þeim kost, er á sæng hvíldu);
    9) board (þá bauð Ketill fé fyrir kost hennar);
    10) stores, goods (tvau skip hlaðin vænum kosti);
    11) good quality, good things;
    fær þú fátt af mér fríðra kosta, thou shalt get little good from me;
    12) virtue, opp. to löstr;
    13) adverb. usages:
    þat er til kostar, ef, it is well done, if;
    at þeim kosti, on that condition;
    at öðrum kosti, else, otherwise;
    at síðasta, efsta kosti, in the last instance, last emergency;
    alls kostar, quite, in every respect;
    eigi eins kostar, not very, not peculiarly;
    annars kostar, as for the rest;
    nökkurs kostar, in any wise;
    þess kostar, in this case, thus.
    * * *
    m., gen. kostar, pl. kostir, old acc. pl. kostu, which is used in old poets as Sighvat (Ó. H. 39), Arnór (Edda 50); but the usual form in the MSS. as well as in mod. usage is kosti; [Ulf. kustus = δοκιμή, 2 Cor. ii. 9, xiii. 3; Germ. and Dan. kost = fare, food]:—a choice, the fundamental notion being trial;
    I. condition, chance, but mostly with the notion of a hard choice; eru nú tveir kostir til, sá annarr, at …, hinn annarr, at …, Nj. 199; sá er hinn þriði kostr, Grág. ii. 83; munu þér hinn sama kost fyrir höndum eiga sem vær áttum, at verja fé yðvart ok frelsi … en at öðrum kosti, Eg. 8; hann sá engan sinn kost annan, en hann lét fallask þvers undan laginu, Nj. 246, Eg. 24; sám vér þann helzt várn kost at firrask fund hans, 70; nú má Flosi sjá sinn kost, hvárt hann vill sættask til þess at sumir sé utan sætta, Nj. 250; það er hverjum manni boðit, at leita sér lífs meðan kostr er, 202; einbeygðr kostr, the only choice left, Orkn. 58.
    2. choice, terms; hvern kost vili þér nú göra Ingjaldi? Nj. 3; ek göri þér skjótan kost, Dropl. 6; göra e-m tvá kosti, Ld. 212, Fs. 57; tók Kali þenna kost, Orkn. 214.
    3. a chance, opportunity, possibility; göra kost á e-u, Nj. 155, 271; mun ek öngan kost á göra, I will give no choice in the matter, i. e. will not do it, 149; kost muntú láta at etja, 90:—kostr er á, or gen. kostr e-s, a thing is possible, there is a chance, 254, 263; ef þess er k., Grág. ii. 56; Háreks var ekki við k., there was no question as to H., Ísl. ii. 315; þá er mín er eigi við kostr, when I am gone, Stj. 363:—eiga e-s kosti, to have a chance of, be able, allowed, Grág. i. 63, 468, Ld. 84, 160, 184, Nj. 57, 132, Eg. 16, 60, 531, Sks. 20 B.
    4. a match, of an unmarried woman; Sigríðr hét dóttir hans ok þótti beztr kostr á Hálogalandi, Eg. 25; hann átti dóttur eina er Unnr hét, hón var væn kona ok kurteis ok vel at sér, ok þótti sá beztr k. á Rangárvöllum, Nj. (begin.); Hallr kvað góðan kost í henni, H. said she was a good match, 180, Fs. 88, Stj. 187; engi kostr þótti þá þvílíkr sem Helga hin Fagra í öllum Borgarfirði, Ísl. ii. 206: giving a woman away, hann spyrr hverr ráða eigi fyrir kosti hennar, who was to give her away, Band. 9 new Ed.; mey til kosta, a maid to be married, Hm. 81, (MS. kossa), cp. liggja heima sem mær til kosta, Fas. iii. 409, (ráða-kostr, a match); kvennkostr (q. v.), góðr kvennkostr.
    5. choice, state, condition; þat mun mína kosti hér fram draga, at þú átt ekki vald á mér, Orkn. 120; kostum drepr kvenna karla ofríki, i. e. the tyranny of man crushes a woman’s right, Am. 69; drap þá brátt kosti, then the state grew worse, id.; sjá fyrir sínum kosti, to take care of oneself, Fms. x. 236; eigi mun honum þykkja batnað hafa várr kostr, Eg. 287; eigi treystusk menn at raska kosti þeirra, people dared not meddle with them, disturb them, Ld. 146; bændr vildu verja kost sinn, defend themselves, Fms. ix. 306; síðan lét Simon varðveita kost hennar, guard her affairs, vii. 233; þá heldr hann kosti sínum, then he holds his place, loses not his right, Grág. ii. 209; ú-kostir, afar-kostir, a hard, evil choice; ör-kostr, lack of choice, poverty.
    II. cost, expence; allan þann kost er hann hefir fyrir haft, Jb. 321; sá er vitna þarf skal standa þeim kost allan, 358; hver maðr er sik ok sín hjú heldr á sínum kosti, K. Á. 78; þat skip höfðu bæjar-menn látið göra af sínum kosti, Fms. ix. 270; hann hélt sik ríkmannlega at klæðum ok öllum kosti ( fare), ii. 278; hann lét alla sína félaga á sinn kost þann vetr, Gullþ. 9; hví hann var svá djarfr at taka slíka menn upp á kost hans, Landn. 149, v. l.; hann gaf sér mikinn kost til ( he took great pains), at koma þeim öllum í vingun við Guð, Hom. 108; þóat hann hefði mörgu sinni mikinn kost ( pains) til gefit, Al. 116; hann lézk þar vildu sína kosti til leggja ( do his best), at þeir Hákon deildi enga úhæfu, Fms. i. 22.
    III. means; er (þeir) synja ölmusu, er kosti höfðu til, Hom. 64; hafa meira kost, to be the strongest, Fb. ii. 361; eiga alls kosti við e-n, to have it all in one’s power, i. e. to be the strongest; Jökull gaf honum líf ok átti áðr alls kosti við hann, Fs. 10; eiga alla kosti, Fms. iv. 296, Stj. 481; Bessus er slíks átti kosti við hann er hann vildi gört hafa, Al. 101; eiga nokkurs góðs kosti, 96; hafa lítils kosti, to have small chance, be little worth, Mar.: means, provisions, meðan mér endask föng til, þótt ek véla um mína kosti, though I am left to my own supplies, Eg. 66; bauð hann Oddi alla kosti með sér, Fas. ii. 540; ef vér hittumk síðar svá at þeir hafi meiri kosli ( forces), Fms. v. 87; bændr efldu þá kost hans um búit, Sturl. iii. 196 C: stores, tvau skip hlaðin vænum kosti, Fms. xi. 436; hér sé ek beggja kost, I see here plenty of either, Sighvat; mungát né aðra kosti ( fare), setjask í kosti e-s, Fms. viii. 58; bændr uggðu at sezt mundi á kost þeirra, ok kurruðu ílla, Bs. i. 549: victuals, provisions, Germ. kost, selja silfr fyrir kost, Fas. i. 450; hveiti ok annarr kostr, Stj. 112; Kirkja á þetta í kosti, tvær vættir skreiðar, vætt smjörs, vætt kjöts, Pm. 34; tvau hundruð í haustlagi, tíu aura í kosti, Vm. 42: board, bóndi skal halda honum kost, Jb. 374; þá bauð Ketill fé fyrir kost hennar, Dropl. 4; til kostar ok klæða, fare and clothing, B. K. 108; at konungs kosti, at the king’s table, Bs. i. 782; far-k. (q. v.), a ship, vehicle; liðs-k., forces, troops.
    IV. cost, quality; af léttum kosti, Fms. x. 173; þat sax var afburðar-járn kosti, of fine steel, id.
    2. good things; friði fylgja allir kostir ok öll fríðindi, Clem. 29; kyn ok kostr ( quality), MS. 4. 9; fátt fríðra kosta, Hdl. 45: þeir kostir skulu ok fylgja, at þik skal aldri kala í skyrtunni, Fas. ii. 529, 531; þá ferr hann ór skyrtu sinni, ok hélt hón öllum kostum sínum, 539: fatness, Lat. ubertas glebae, jarðarinnar kost ok feitleik, Stj. 167; þar vóru allgóðir lands-kostir, Hkr. i. 55; er mér sagt gott frá landa-kostum, at þar gangi fé sjálfala á vetrum en fiskr í hverju vatni, Fs. 20, 25, Landn. 225, v. l.; af kostum skal þessu landi nafn gefa ok kalla Markland, Fb. i. 539.
    3. virtue; þeir stígask yfir af hermönnum Krists fyrir helga kosti, Hom. 27; Kristni þróask at mannfjölda ok kostum, MS. 677. 8; eigi er þat rúnanna kostr, … heldr er þat þinn kostr, Skálda 162, freq. in mod. usage.
    4. a good quality, virtue; segja kost ok löst, to tell fairly the good and bad of a thing; skalt þú segja kost ok löst á konunni, Nj. 23; hann sagði kost ok löst af landinu, Landn. 30; löstu ok kostu bera ljóða synir blandna brjóstum í, Hm. 134; ú-kostr, a fault, flaw; mann-kostir, virtues.
    5. spec. of a horse, plur. a fine pace; hestr óð kafs af kostum, Sighvat.
    V. spec. and adverb. usages; til kostar, well! all right! well done! er þat til kostar, ef eigi flýjum vér fyrir mönnunum, Fms. xi. 139; þat er til kostar, ef …, well done, if …, Hým. 33; er þat ok til kostar ( it is a comfort) at Höskuldi muni þá tveir hlutir ílla líka, Ld. 70: because, allra mest af þeim kosti, at …, Hom. 33: sagði Ósvífr at þeir mundi á kostum ( indeed) finna, at þau Guðrún vóru eigi jafnmenni, Ld. 122; þeim kosti, in that case, Grág. i. 40; engum kosti, by no means, MS. 4. 21; at þeim kosti, on that condition, Grág. ii. 239; at öðrum kosti, else, otherwise, Eg. 8, 749; at þriðja kosti, thirdly, 14, Grág. i. 395; at síðasta, efsta kosti, in the last instance, last emergency, Nj. 221; at fæsta kosti, at least, N. G. L. i. 61; at versta kosti, in the worst case, 101; at minnsta kosti, at least: gen., alls kostar, quite, in every respect, Sks. 674 B, passim; eigi eins kostar, not very, not peculiarly, Ísl. ii. 322; annars kostar, as for the rest, 108 B; nokkurs kostar, in any wise, Fms. xi. 79, Fb. i. 74; sums kostar, in some respect, Fas. ii. 547, v. 69, Hom. 89; þess kostar, in this case, thus, Fms. xi. 79, Rb. 36, Hom. (St.): acc., þá kostu, as adv., in such a manner, N. G. L. i. 327; fyrir hvern kost, by every means. ☞ Kostr, in sense I, is in old writers often omitted, and left to be supplied by the adjective or pronoun, e. g. þann (viz. kost) munu vér af taka, Ld. 188; at hann mundi verða þann upp at taka, Eg. 157, Nj. 222; er þá ok sá einn (viz. kostr) til, 227, Fms. vii. 265; er oss nú engi annarr til, Nj. 143, Eg. 405; er yðr engi annarr á görr en snúa aptr, Nj. 207; Hákon jarl er alltrauðr undir trúna at ganga, ok þykkir vera harðr (viz. kostr) á annat borð, Fms. xi. 39.
    COMPDS: kostarhald, kostarlauss, kostaboð, kostamikill, kostamunr, kostavandr, kostavanr.

    Íslensk-ensk orðabók > KOSTR

  • 19 NEFNA

    * * *
    I)
    (-da, -dr), v.
    1) to name (nefndu þinn föðr); nefna sik, to name one’s name; nefna e-n á nafn, to name by name; Oddr er maðr nefndr, there is a man mentioned, of the name of Odd;
    2) to mention by name, point out (nefni ek til þess Björn ok Helga);
    3) to name, appoint, order (nefndi konungr nökkura menn at ganga upp á eyna);
    4) a law term, to call (n. menn í dóm); to summon, cite (allir aðrir, þeir sem þannig vóru nefndir); to levy (n. lið ór heruðum);
    5) refl., nefnast, to give one’s name as, call oneself (hann nefndist Hrappr).
    f. naming, nomination (cf. dómnefna).
    * * *
    and nemna, d, [nafn; Goth. namnjan; Germ.; nennen], to name; kona Manue fæðir son ok nefnir Samson, Stj. 410; nefndú þinn föður! Hkv. Hjörv. 16; veit ek þann mann er þora man, … nefndú hann ! Nj. 89; á bréfi þessu vóru nefndir ( specially named) hinir stærstu höfðingjar, Fagrsk. 91; maðr er nefndr Mörðr, Nj. 2; nefna sik, to name one’s name, 6; Hallfreðr nefndi sik, Fms. ii. 86: n. e-n á nafn, to name by name; hann kallaði á menn mína ok nefndi á nafn, Nj. 211; nefna barn á nafn (in christening), N. G. L. i. 339: in a narrative, maðr er nefndr Mörðr, a man was named M., i. e. there was a man named Mord, Nj. 1; ‘maðr er nefndr N.’ is a standing phrase in the Sagas: Oddr er maðr nefndr, ok var Örlygsson, Gísl. 12; tveir menn eru nefndir, Þorkatlar tveir, 8; Bræðr þrír eru nefndir til sögunnar, hét einn … Nj. 22; sá maðr er nefndr til sögunnar er Geirr goði hét, now the story names a man who hight G., Nj, passim, cp. N. M. hét maðr.
    2. to mention by name, to name, point out; vóru þessir staðir á nefndir, Bs. i. 731; hann nefndi til þess skipstjórnar-menn, Eg. 33; nefni ek til þess Björn ok Helga, Ld. 14; hann eggjaði mága sína ok nefndi til Hjarranda, Dropl. 24: instances influenced by the Latin, nefndr Eiríkr, the said E., Fms. xi. 412; opt nefndir menn, Dipl. v. 26; fyrr-nefndr, above-named.
    II. to name, order, appoint; nemdi konungr nökkura menn at ganga upp á eyna, Fms. ii. 285; n. mann til skipstjórnar, Fb. i. 186: as a law term, to call, nefna vátta, n. mann í dóm, Nj. 14, Dropl. 13, Grág. i. 15, 72, passim; n. féránsdóm, Grág. i. 80; n. dóm á máli, Nj. passim: to summon, cite, allir aðrir þeir sem þannig vóru nefndir, Fms. ix. 279: to levy, n. lið ór héruðum, vii. 299; cp. nefnd, dómnefna.
    III. reflex. to name oneself, give up one’s name; hann nefndisk Hrappr, Nj. 130; hanu spyrr hvat kvenna hón væri, hón nefndisk Hallgerðr, id.; hón nefndisk fyrir þeim Gunnhildr, Fms. i. 8; ok nefndisk Þýr, Rm. 10.
    2. to be summoned, cited; ef sá maðr lætr í dóm nefnask, Grág. i. 16.

    Íslensk-ensk orðabók > NEFNA

  • 20 STIRÐR

    a.
    1) stiff, rigid (fótinn gørði stirðan sem tré); stirt kvæði, a poem lacking in metrical fluency; e-m er stirt um mál, one talks with difficulty, has no fluent tongue;
    2) harsh, severe (s. dómr);
    3) stiff, unbending (Helga gørðist stirð við Hrafn).
    * * *
    adj. stiff, rigid; hann var andaðr ok svá s., at menn fengu hvergi rétt hann, Eg. 396; er ek lá stirðr á strám, Sól. 47; fótinn görði stirðan sem tré, Bs. i. 180; ákafliga móðr ok stirðr, Grett. 98; gamlan mann ok stirðan, Sturl. ii. 251; af stirðu lérepti, Sks. 404 B; með stirðum orðum, Mar.; stirt kvæði, stiff, not fluent, of rhymes, Fms. vi. 217, Ísl. ii. 237, v. l.; e-m er stirt um mál, to talk with difficulty, Fms. vii. 165; honum var málit stirt, he had not a fluent tongue, Bs. i. 277.
    II. harsh, severe; talar langt ok snjallt ok stirt á hendr bændum, Fms. xi. 251; stirðr dómr, v. 191; harðr ok stirðr, 343; var frú Kristín stirðari til sveinsins, enn hón hafði áðr verit, ix. 244, v. l.; Helga görðisk þá svá stirð við Rafn, Ísl. ii. 249; í stirðum hug, in sad, gloomy mood, Fms. vii. 159; við stirðan hug, Ad. 4; stirðr ok stríðr, Bs. i. 136; svara stirt ok stutt, Ó. H. 69.
    COMPDS: stirðfættr, stirðkveðinn, stirðlyndr, stirðlæti, stirðorðr.

    Íslensk-ensk orðabók > STIRÐR

Страницы

См. также в других словарях:

  • Helga — ist ein weiblicher Vorname. Er stammt ab vom schwedischen Wort hailac (gesund) bzw. von helig (heilig). Nebenformen sind: Helgi, Hilga, Ilga; die russische Variante lautet Olga, die weißrussische Wolha, die ukrainische Olha. Die männlichen Formen …   Deutsch Wikipedia

  • Helga 1 — (Ulmen,Германия) Категория отеля: Адрес: 56766 Ulmen, Германия Описание …   Каталог отелей

  • Helga — Helga, 1) See im schwedischen Kronobergs Län; 2) (H. Å), Fluß im Schwedischen; entspringt im Kronobergs Län, geht nach Christianstad Län, u. mündet bei Almö in die Ostsee …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Helga — f German and Scandinavian: feminine form of HELGE (SEE Helge). It was introduced to England before the Conquest, but did not survive long. It has been reintroduced to the English speaking world in the 20th century from Scandinavia and Germany.… …   First names dictionary

  • Helga — Hȅlga DEFINICIJA ONOMASTIKA ž. os. ime, v. Olga …   Hrvatski jezični portal

  • Helga — Infobox Given Name Revised name = Helga imagesize= caption= pronunciation= gender = Female meaning = heilagr holy , blessed region = origin = Old Norse related names = Helle , Helge , Helga , Helka or Oili footnotes = Helga (derived from Old… …   Wikipedia

  • Helga G. Pataki — Helga Geraldine Pataki Personaje de ¡Oye Arnold! Primera aparición Las frutas en el centro Última aparición ¡Oye Arnold! La Película Creador(es) Craig Bartlett …   Wikipedia Español

  • Helga Kuhlmann — (* 20. Juni 1957 in Hagen) ist eine deutsche Professorin für Systematische Theologie und Ökumene an der Universität Paderborn. Sie wurde bekannt durch zahlreiche Publikationen und Vorträge zu systematisch theologischen Fragen, sowie als… …   Deutsch Wikipedia

  • Helga de LaMotte-Haber — Helga de la Motte Haber (* 2. Oktober 1938 in Ludwigshafen) ist eine deutsche Musikwissenschaftlerin mit dem Lehrgebiet Systematische Musikwissenschaft. Inhaltsverzeichnis 1 Leben und Wirken 2 Einflüsse auf die Entwicklung des Fachs Systematische …   Deutsch Wikipedia

  • Helga de la Motte-Haber — (* 2. Oktober 1938 in Ludwigshafen) ist eine deutsche Musikwissenschaftlerin mit dem Lehrgebiet Systematische Musikwissenschaft. Inhaltsverzeichnis 1 Leben und Wirken 2 Einflüsse auf die Entwicklung des Fachs Systematische Musikwissenschaft …   Deutsch Wikipedia

  • Helga Niessen — Helga Masthoff Helga Niessen (épouse Masthoff) Pays …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»