-
1 habere
1) иметь, hab. iurisdictionem (1. 2 § 1. 1 8. 11 D. 1, 16. 1. 1 § 1 D. 26, 1. 1. 41 D. 2, 14. 1. 5 6. D. 4, 3);petitionem (1. 7 § 1 D. 13, 5), conditionem (1. 30 D. 12, 6), exceptionem (1. 40 pr. eod. 1. 1 § 5 D. 21, 3. 1. 8 D. 12, 4);
hab. clavum, morbum, febrem (1. 12 pr. 1. 53 D. 21, 1. 1. 60 D. 42, 1);
hab. patrem (1. 23 D. 1, 5. 1. 73 § 1 D. 50, 17. § 10 J. 1, 11. 1. 4 D. 5, 1. 1. 21. 23 § 1 D. 48, 5);
locum habere, иметь место (1. 34 pr. D. 12, 2. 1. 30 D. 12, 6);
carendum habere (1. 38 D. 6, 1. 1. 1 § 1 D. 49, 4), redimendos hab. servos (1. 55 § 2 D. 40, 4);
laborare, operari hab. = debere (1. 15 § 3 D. 48, 5. 1. 10 § 1 D. 48, 19), hab. mandare actiones (1. 43 D. 24, 3);
rem habere относится к собственнику, владельцу, удержателю вещи и к всякому, кто имеет право на вещь (1. 38 § 9 D. 45 1. cf. 1. 2 § 38 D. 43, 8. 1. 1 § 33 D. 43, 16. 1. 143 D. 50, 16. 1. 15 D. 50, 17); особ. обозн. удерживать предмет как собственность, вполне владеть вещью, habere, licere cavere, spondere, praestare emtori (l. 11 § 8 D. 19, 1. 1. 8 cf. 1. 21 § 1. 1. 34 § 1 D. 21, 1. 1. 38 D. 45, 1. 1. 45 § 1 D. 30. 1. 29 § 3 D. 32);
sic accipere, ut habeat, противоп. quod est restituturus (1. 71 pr. D. 50, 16);
emerc (servos), ut ipse haberet, противоп. ut venderet (1. 203 eod. 1. 1 § 1 D. 29, 6);
2) иметь а) смотреть за, обращать внимание на, сохранять, diligentius hab. servum (1. 5 § 3 D. 12, 4. 1. 3 § 1. 1. 4 D. 1, 15. 1. 9 § 3 D. 19, 2. 1. 3 § 1 D. 8, 3);ita legare: - sumito sibique habeto (1. 20 D. 33, 5. 1. 2 § 1 D. 24, 2. 1. 10 D. 39, 5); получать, приобретать, habere totam hereditatem, vel partem, semissem (1. 1 § 12 D. 25, 4. 1. 2 D. 38, 4. 1. 19 D. 5, 2).
b) обходиться с, durius habiti servi (1. 2 D. 1, 6);
c) употреблять: in hoc haberi, ut etc. (1. 30 pr. D. 50, 16. 1. 7 D. 20, 1);
3) заключать в себе, hab. summam aequitatem (1. 15 pr. D. 43, 16. 1. 19 D. 4, 6. 1. 6 § 1 D. 26, 1), conventionem (1. 1 § 3 D. 2,14), delictum (1. 1 § 8 D. 21, 1). 4) = adhibere s. 1: hab, fidem, доверять (1. 21 D. 3, 2), rationem, соображать (см. ratio s. 3). 5) совершать юрид. акт, hab. Contractum;d) считать, Praetor bon. possessorem heredis loco habet (1. 117 D. 50, 17. 1. 21 D. 3, 2. 1. 15 § 3 D. 48, 5. 1. 37 D. 4, 3. 1. 2 D. 3, 4. 1. 36 D. 1, 3).
contractus recte habitus (1. 10 C. 4, 2. 1. 5. C. 4, 10. 1. 4 C. 4, 64);
habita conventio (1. 8 C. 4, 54), stipulatio (1. 1 C. 5, 69. 1. 1 C. 10, 3. 1. 2 § 1 D. 18, 1. 1. 25 § 4 D. 22, 3. 1. 4 D. 22, 4. 1. 21 D. 3, 2);
hab. luctum (1. 25 pr. eod.).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > habere
-
2 fides
I fidēs, eī (у Pl, Lcr тж. ēī) f.1) вера, доверие, уверенностьfidem habere C (tribuere, adjungere C etc., ferre V) alicui — верить (доверять) кому-л.abrogare alicui fidem C — не доверять кому-л.ultra fidem Su — невероятноhabere fidem O — заслуживать доверие, быть надёжным, ноsi qua (dicenti) f. est Pt — если вы верите мне, т. е. уж этому можете поверитьfidem facere C, Cs, L — внушать доверие (заставлять верить)aptum quiddam ad fidem faciendam C — нечто способное внушить доверие (т. е. убедительное)f. male ambulans rerum venalium Pt — неважное качество товаровpropter (per) fidem decipere aliquem Ter, L — злоупотребить чьим-л. доверием (обмануть чьё-л. доверие)f. fieri non poterat Cs — трудно было поверить (не верилось)2) кредитf. concĭdit (sublata est) C — кредит упалf. angustior erat Cs — кредит сузился3) верность, честность, добросовестностьjustitia creditis in rebus f. nominatur C — справедливость в вопросах доверия именуется добросовестностьюfidem alicujus orare atque obsecrare C — взывать к чьей-л. совести4) при клятвахper fidem! Pl — клянусь честью! или Pt молю (заклинаю) тебя!, тж. от всей души, искренно(ex) bonā (optimā) fide Pl, C etc. — по чистой совести, по чести5) достоверность, истинность, подлинность (tabularum, litterarum C; testimonii Dig)f. gaudii PJ — неподдельная радостьf. penes auctores erit Sl — за истину пусть отвечают авторыaliquid ex fide narrare Su — правдиво рассказывать о чём-л.ad (in) fidem rei alicujus L — в доказательство чего-л.fidem memoriae alicujus appellare Pt — в доказательство ссылаться на чьи-л. воспоминания6) выполнение, исполнение (dictis addere fidem O; verba (dicta) sequitur f. O)en haec promissa f. est? V — разве это называется выполнить обещания?7) уверение, обещание (fidem dare, accipere C, L etc.)fallere C (violare C, mutare L) fidem, in fide non stare C — не сдержать словаf. (publica) C — государственная гарантия (обещание) безопасности, неприкосновенностиfidem publicam alicui dare C — гарантировать кому-л. безопасность8) защита, покровительство (haec urbs est in fide meā C; implorare fidem deum hominumque C; in fidem recipere aliquem Cs)sequi fidem alicujus Cs — искать чьего-л. покровительстваtradere L (permittere, commendare, committere Ter, conferre C) se или venire in fidem alicujus Cs — отдаться под чьё-л. покровительство или сдаться на волю победителя9) упование, ожиданиеsegĕtis f. H — виды на урожай10) залог, порука (pacis pignus fidesque O; f. pacis et belli Fl)12) символ веры (f. Nicaena CJ)II fidēs, is f. [одного корня с findo и filum]1) струна H, O; преим. pl. струнный инструмент (кифара, лира)canere fidibus C, O — играть на кифаре2) игра на струнном инструменте (discere, docere fidibus C)3) поэт. поэзия (f. Latinae H и Latina Pers)4) созвездие Лиры Vr, C -
3 fides
1) вера, доверие, fidem explere, оправдать доверие (1. 62 D. 12, 6);contractus, quos alienam fidem secuti (доверяя другим) instituimus (1. 1, D. 12, 1. I. 84 § 1 D. 50, 17);
qui pecunias apud mensam, fidem publicam secuti (доверяя общественному кредиту) deposuerunt (1. 24 § 2 D. 42, 5);
2) верность, честность, а) вообще;tidem alicuius sequi обозначает также давать кому в долг (1. 41 J. 2, 1:- si is, qui vendidit, fidem emtoris secutus est, dicendum est, statim rem emtoris fieri); в таком же смысле: fidem habere alicui (1. 19 D. 18, 1. 4 § 8 D. 40, 5).
egregia in rempubl. fides (1. 1 pr. D. 50, 15);
fides tutoris (1. 22 D. 34, 9), curatorum (1. 5 § 6. 1. 33 § 1 D. 26, 7);
res ex fide agenda (1. 60 § 4 D. 17, 1. 1. 53 D. 5, 1. 1. 1 § 4 D. 16, 3. 1. 58. D. 17, 1. 1. 3 D. 22, 3), in fidem alicuius confugere (1. 5 D. 40, 1. 1. 12 D. 38, 5): fidem adhibere, exhibere (1. 7 D. 17, 1. 1. 1 § 2 D. 19, 5), praestare (1. 38 D. 3, 5. 1. 5 § 15. D. 24, 1. 1. 4 D. 27, 5);
b) по отношению к исполнению данного обещания, слова (1. 1 pr. D. 2, 14);
fidem praestare pacto, transactioni, placitis, исполнить все условия соглашения (1. 52 § 1 eod. 1. 17 pr. D. 5, 2. 1. 6 C. 2, 4);
fidem contractus (non) implere (1. 19 § 9 D. 19, 2. 1. 9 D, 19, 5. 1. 26 § 3 D. 23, 4. 1. l0 pr. D. 2, 4. 1. 16 D. 2, 15. 1. 1 pr. 1. 25 pr. D. 13, 5. 11 § 4. 1. 5 pr. D. 16, 3. 1. 5 D. 18, 3);
fides sacramenti rupta (1. 11 pr. D. 29, 1); слово, обещание, обязанность, tacitam fidem interponere (ut non capienti restituat hereditatem);
in fraudem legum s. iuris fidem accommodare (1. 46 D. 5, 3. 1. 43. § 3 D. 28, 6. 1. 10 pr. D. 34, 9. 1. 40 § 1 D. 49, 14. 1. 3 C. 6, 50. 1. 67 D. 3, 3);
fidem exsolvere (l. 5 § 15 D. 24, 1. 1. 40 pr. D. 18, 1); в особ. относится в поручительству: отсюда формула стипуляции: id fide tua esse iubes? (1. 75 § 6 D. 45, 1. 1. 51 pr. D. 46, 1. cf. 1. 60 § 1 D. 17, 1);
fidem dicere pro aliquo = fideiubere (1. 62 § 1 eod.);
in fidem suam recipere (1. 49 pr. D. 19, 1);
fidem suam obligare pro aliquo (1. 27 § 2 D. 16, 1. 1. 28 § 6 D. 34, 3. 1. 54 D. 46, 1);
fide et periculo alicuius dare (1. 24 eod.);
3) достоверность, истина, fides instrumentorum (tit. D. 22, 4. C. 4, 21), testium, testationis, testimonii (1. 1 pr. 1. 2. 3. pr. § 1. 1. 13 D. 22, 5. 1. 11 eod. 1. 32. § 1 D. 47, 2), fides alicui contra se habebitur (1. 11 § 1 D. 11, 1. 1. 2 § 2 D. 50, 8. 1. 6 § 1 D. 1, 18);fide alterius fideiubere pro alio (1. 53 D. 17, 1. 1. 46 § 1 D. 3, 5).
fides probationis (1. 49 C. 3, 32. 1. 1 C. 8, 2);
4) христианская вера: ministrt verae orthodoxae fidei (1. 27 C. 1, 3);fides veri, veritatis, (1. 2. 5 C. 2, 1. 1. 6. C. 6, 23. 1. 2 C. 8, 32. 1. 8. C. 8, 54).
5) bona fides, a) добрая вера, добросовестность, mala fides = dolus: fides bona contraria est fraudi et dolo (1. 3 § 3 D. 17, 2);a fide Christianorum discrepare (1. 12 C. 1, 9. I. 4 C. Th. 16, 7); символ веры, fides Nicaena (см.).
bona fide противоп. per fraudem negotium contrahere (1. 35 pr. D. 19, 2);
b. fide, non in fraudem, gestum negotium (1. 34 D. 3, 3);
non mala fide, противоп. callide (1. 5 § 4. D. 26, 8);
pactum mala fide factum (1. 9 C. 2, 3. 1. 68 pr. D. 18, 1. cf. 1. 18 D. 3, 5. 1. 10 pr. D. 17, 1. l. 5 § 7 D. 26, 7. 1. 32. § 2. 3. 1. 58 § 1. eod.);
ex b. f. reddere (1. 11 D. 16, 3);
ex b. f. esse, praestari (1. 22 § 4 D. 17, 1);
bona f. exigit.: ut, quod convenit, fiat (1. 21 D. 19, 2. cf. 1. 11 § 1 D. 19, 1. 1. 57 D. 50, 17. 1. 1 § 7 D. 16, 3. 1. 23 D. 50, 17);
contractus, quibus doli praestatio vel b. f. inest (1. 152 § 3 eod. 1. 31 pr. D. 16, 3);
bonae fidei contractus, двусторонний договор, основанный на доброй вере (1. 11 § 18. 1. 48 D. 19, 1. 1. 32 § 2 D. 22, 1);
bonae f. iudicium, иск, вытекающий из упомянутого договора, причем усмотрению судьи предоставлялся обширный простор принимать во внимание не только те обстоятельства, которые были указаны в формуле, но и всякие другие, на которые могла сослаться сторона при дальнейшем производстве дела. Bonae fidei iudicium противопоставляется stricti iuris iudicium (§ 30 J. 4, 6. 1. 7 § 5 D. 2, 14. 1. 7 D. 3, 5. 1. 3 § 2 D. 13, 6. 1. 24 D. 16, 3. 1. 54 pr. D. 17, 1. 1. 11. § 1 D. 19, 1. 1. 31 § 20 D. 21, 1. 1. 5 D. 22, 1. 1. 5 pr. cf. I. 2 § 3 D. 44, 1);
iudicium, quod ex b. f. descendit (1. 57 § 3 D. 18, 1);
actio, quae ex b. f. oritur (1. 2 § 2 D. 43, 26);
arbitrium bonae f. iudicis (1. 4 § 2 D. 12, 4);
b) добрая вера, т. е. убеждение лица в том, что оно не нарушает ничьих прав, действует добросовестно, против. mala fides, напр. bona - mala fide emere;
bonae fid. emtor (§ 35 J. 2, 1. pr. J. 2, 6. Gai. II. 49. 1. 7 § 11. 17. 1. 13 § 2 D. 6, 2. 1. 27 D. 18, 1. 1. 2 pr. § 1 D. 41, 4. 1. 109 D. 50, 16);
bona - mala fid. possidere;
bonae-malae f. possessor (1. 25 § 7 D. 5, 3. 1. 45. D. 6, 1. 1. 48 § 1 D. 41, 1. 1. 3 § 22 D. 41, 2. Gai. II. 43. 45. 1. 38 D. 41, 3. 1. 136. D. 50, 17. 1. 137 eod.);
bona f. accipere, praestare (Gai. VI. 43. III. 155);
bona fide diutina possessione capere posse (1. 43 § 1 D. 41, 2);
bona-mala f. percipere fructus (1. 4 § 2 D. 10, 1);
bona f. servire (1. 23 § 6 1. 25. § 2. 1. 43 § 3 D. 21, 1. 1. 19. 21. 23. 49. 54. D. 41, 1. 19. 33. D. 45, 3. 1. 12. § 6 D. 40, 12).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > fides
-
4 converto
con-verto (vorto), vertī (vortī), versum (vorsum), ere1) поворачивать, оборачивать, вращать (manum Q; cuspidem V)2)а) менять направление, поворачивать, сворачиватьfugam c. V и gressūs c. Sil — возвращаться обратноб) направлять (naves in eam partem, quo ventus fert Cs)c. se — повернуться, оборачиватьсяgladium in se c. VM — обратить меч на себя (т. е. заколоться)c. signa ad hostem Cs — давать отпор врагуc. aciem L — опрокинуть (неприятельский) стройc. terga и c. se Cs — повернуть тыл, обратиться в бегство, бежатьconverti или c. se domum Pl, Ter — вернуться домойc. aliquem — заставить кого-л. обернуться ( illa vox Herculem convertit L)3)а) обращать, устремлять (oculos V etc.)c. animos hominum in aliquem (in se) C etc., тж. omnium oculos ad и in se c. Nep, QC — обращать внимание людей на кого-л. (на себя)in se odia c. C — навлечь на себя ненавистьspelunca conversa ad aquilonem C — пещера, обращённая на северc. se ad philosophiam C — обратиться к философииc. aliquem Su — внушать кому-л. другой образ мыслейconverti ad aliquem C etc. — обратиться к кому-л.c. copias ad patriae salutem C — использовать войска для спасения родиныc. pecuniam publicam domum suam C — растратить (присвоить) общественные суммыc. tempora in laborem Q — использовать время для работыc. aliquid in culpam C — вменить что-л. в винуc. se in hirundinem Pl — превратиться в ласточкуin eundem colorem se c. C — принять тот же цвет5) переводить (orationes e Graeco C; aliquid in Latinum C)6) перемещатьc. castra castris Cs — менять один лагерь на другой (т. е. переходить с места на место)7)а) изменять ( animum vultumque T)conversi casūs грам. C (= casūs obliqui) — косвенные падежиб) переменять ( odium in amorem VM); перестраивать ( rem publicam C)8) возвращаться (eodem Lcr; in regnum suum Sl)ad sapientiora c. T — образумитьсяin amicitiam c. Pl — восстановить дружеские отношения9) превращаться (num in vitium virtus possit c.? C); обращаться ( ad pedites Sl)10) меняться, кончаться, заканчиваться ( imperium regium — v. l. se — convertit in superbiam Sl)11) ритор. переставлять ( verba C)12) завивать ( crines calamistro Pt) -
5 habeo
uī, itum, ēre1)arma procul h. T — избегать войныquinquaginta milia in armis h. L — содержать 50-тысячную армиюб) удерживать, задерживать ( milites in castris Sl)3) сохранять, брать ( sibi aliquid C)res tuas tibi habeas (тж. habe и habeto) Pl, C etc. — возьми себе то, что твоё; ноconjugem suas res sibi h. jubere C — велеть жене забрать свои вещи, т. е. объявить ей о разводе4) произносить (orationem, sermonem, verba C etc.)5) (о заседаниях, собраниях) проводить (h. contionem, senatum C)6) содержать, заключать в себе (epistula nihil habet C; domus tres habuit thalamos O)7) устраивать, предпринимать (negotium, disputationem, censum C)8) совершать, проделывать, производитьgratulationem h. C — приносить поздравленияiter h. C, Cs, Just — совершать путьalicui honorem h. T etc. — воздавать (оказывать) кому-л. почести или C выплачивать гонорарrationem h. C — подсчитыватьh. aliquid curae Q, Nep — заботиться о чём-л.anxium aliquem h. PJ, T, bAfr — тревожить кого-л.certamen h. Fl — дать сражениеdolorem h. C — причинять боль, доставлять огорчениеsilentium h. Sl — хранить молчаниеh. aliquem despicātui Pl (ludibrio Ter) — презирать (высмеивать) кого-л.aliquem (in) magno honore h. Cs etc. — глубоко чтить кого-л.aliquem in odio h. C — ненавидеть кого-л.urbem in obsidione h. C — подвергать город осадеaliquem falsum h. O — обманывать кого-л.mare infestum h. C — делать море опасным ( для путешествий)portas clausas h. Pt — держать ворота на запореaliquem cognītum h. C, Nep etc. — хорошо знать кого-л.vectigalia redempta h. Cs — держать подати на откупе10) обращаться, поступать, обходиться (h. aliquem male Cs, benigne Sl; aliquem servorum loco h. Cs)11)а) рассматривать, считать (aliquem pro amico Cs; aliquid pro certo C)h. aliquid in aliquā re (inter aliquas res или alicui rei) C, L etc. — считать что-л. чём-л.et est turpe et apud omnes habetur Sen — это постыдно, да таким оно всеми и признаётсяsatis h. Sl — довольствоватьсяparum h. Sl — не довольствоватьсяaliquid aegre ( graviter) h. Sl, L — быть недовольным чём-л., ноgraviter se h. C — быть тяжело больнымб) pass. haberi быть на (хорошем) счету, пользоваться влиянием, иметь весhabes, habeberis Pt и quantum habeas, tanti habeāris погов. LM — есть у тебя кое-что, тогда и ты будешь кое-кем12)а) иметь, обладать (unicam filiam, magnam pecuniam C)б) владеть ( urbem Romam T)in praediis urbanis h. C — владеть городской недвижимостьюh. cuncta neque haberi Sl — владеть всем, но не быть подвластным никомуin nummis h. C — обладать наличными деньгамиamor habendi V etc. — любостяжание, стяжательствоin matrimonio (или uxorem) aliquam h. C etc. — быть женатым на ком-л.h. timorem C — бояться(hoc) habet! Pl, Ter, V — получил (по заслугам)!aliquem obvium h. O — встречать кого-л.(in) animo h. C — намереватьсяв) pass. haberi принадлежать (agri regi Apioni quondam habĭti T) или находиться, быть13) населять, жить, обитать, занимать (Capuam L; castra, tecta urbis Nep etc.)Syracusis h. Pl — жить в Сиракузах14) разводить, держать ( pecora Ph)15) лелеять, питать, испытывать ( odium in aliquem C — ср. 17.; amorem erga aliquem C; fidem alicui L; spem alicujus rei Sl etc.)h. spem de aliquo C — возлагать надежду на кого-л.16) быть в состоянии, мочь ( haec habeo affirmare L)17) причинять, вызывать, внушать ( laetitiam C)admirationem h. C — внушать удивлениеodium h. C — внушать ненависть (быть предметом ненависти) (ср. 15.)h. misericordiam C — возбуждать сострадание18) отличатьсяhabet hoc virtus, ut... C — особенность добродетели состоит в том, что...19) долженствовать, считать нужным ( habeo respondendum T)20) знать, быть знакомым (h. sententias C, consilia alicujus Su)non habeo, quod dicam C — не знаю, что мне сказатьhabendum est... C — следует иметь в виду...21) ( чаще se h. или haberi) чувствовать себя, находиться в каком-л. состоянии, обстоять (se bene, male h. Pl, Ter, C, L etc.)ut nunc res se habet C — так, как дело обстоит сейчасse graviter h. C и male morbo haberi Ap — быть тяжело больным; ноfacile haberi sine damno Sl — легко отделаться, не потерпеть никакого ущербаminus belle h. C — чувствовать себя неважноbene (se) habet C, L, Pt — хорошо, всё в порядке22) с part. pf. в значении прошедшего совершённого (зародыш прошедшего составного современных романских и германских языков, типа passe compose и past perfect)aliquid habeo ab aliquo emptum C — я что-л. купил у кого-л.habeo aliquid comprensum C — я что-л. понял -
6 perspicio
per-spicio, spēxī, spectum, ere [ specio ]1) смотреть (видеть) сквозь, проникать взором (introrsus C; quid intus agatur Pl)2) проникать, постигать (alicujus innocentiam C; se ipsum C)fidem alicujus in pecuniā p. Ter — убедиться в чьей-л. денежной честностиp. aliquid conjecturā C — догадываться о чём-л.aliquid perspectum habere C — быть убеждённым в чём-л.3) ясно видеть (caelum L; cuncta QC)spero vel potius perspicio C — я надеюсь или, вернее, предвижу4) пристально рассматривать, внимательно разглядывать (opus Cs, C, O; domum C)p. litteras C — внимательно читать письмо -
7 causa
1) причина, а) вообще причина чего-нибудь causam praestare, praebere mortis (1. 7. § 6. 1. 51. pr. D. 9, 2. 1. 4 § 1. 1. 15. pr. D. 48, 8), causam praestare discidii (1. 12 § 13. D. 38, 5); (Gai. I. 18. 74. 29. 32. 38. 41. 66. III. 5, erroris causae probatio, I. 67. 75. 87. II. 142);b) как причина действия человека (мотив - цель); (1. 1 § 2. D. 43, 17. 1. 1 § 5 D. 3, 1. 1. 51. pr. D. 3, 3), именно = justa causa, достаточный повод (Gai. I. 53. supra modum et sine causa in servos suos saevire, sine causa servum suum occidere); § 4-6 I. 1, 6. 1. 9. § 1 D. 26, 8. 1. 9. 11. 15. § 2-4. 1. 16. 25. D. 40, 2); (1. 15 § 2. D. 1, 7), часто также c прибавлением justa causa, напр. justae causae, cur judicium arripere nolit (1. 45 pr. D 3, 3); (1. 17. § 3 D. 22, 1); (1. 30 § 2 D. 3, 5. 1. 36. D. 40, 5); (1. 3 D. 4, 1); 1. 25 pr. D. 22, 3);
c) главное побуждение, которое вызывает какое-нибудь действие, оказывание услуг, предоставление кому-нб. имущественных выгод: иногда обоз. юридический акт, который содержит в себе эту причину; также повод, побуждающий делать завещательные или дарственные распоряжения в пользу третьих лиц (§ 31 J. 2, 20. 1. 17 § 2. 3. 1. 72 § 6 D. 35, l). - justa causa, причина, оправданная уважительными обстоятельствами, j. c. erroris = с. justi erroris, j. с. traditionis, pollicitationis etc. (1. 25. pr. D. 22, 3. 1. 31 pr. D. 41, 1. 1. 1 § 1 D. 50, 12), causa in praeteritum confertur (1. 12 D. 35, 1), (1. 194 D. 50, 16), dotis causa perpetua est (1. 1 D. 23, 3). - a) causa possessionis обознач. законное основание владения т. е. владелец должен доказать титул, на основании которого он владеет (1. 3 § 4. 19. 1. 19 § 1 D. 41, 2), sive vera sit, sive falsa (1. 5 D. 6, 2), causae acquirendi (1. 3 § 21 eod 1. 36 D. 41, 1), lucrativa causa (1. 82 pr. D. 30. 1. 19 D. 44, 7). - b) при обязательных отношениях саusa (civilis) есть внешний признак, доставляющий доказательство, что стороны действительно приняли на себя обязательство (pr. J. 1, 21), causa, ex qua certum petatur (1. 9 pr. D. 12, 1. ср. 1. 18 D. 46, 4. 1. 11 D. 50, 16), ex causa emtionis in creditum labire, обязательство, вытекающее из договора купли-продажи, превратить в обязательство из займа (1. 3 § 3 D. 14, 6);
2) заковное основание свойства, особенности предмета, causa actionis, 1. 27 D. 44, 2., ex с. adjecta petere, 1. 11 § 2. eod., c. conditionis, 1. 96 § 4 13. 46, 3., ex noxali c. agere, D. 2, 9. 3) causa после родительн. пад. обоз. цель юриди-ческого акта, напр. conditionis implendae causa dare, 1. 30 § 7 D. 35, 2, donandi, credendi, contrahendi causa, 1. 20 D. 12, 1. 1. 65 § 4 D. 36, 1. 1. 25 § 1 D. 44, 7. 1. 49 D. 46, 3. 4) дело, in publicis causis filius fam. loco patrisfam. habetur (1. 9 D. 1, 6), certarum rerum vel causarum testamento tulor dari non potest (1. 12 D. 26, 2);causa debendi, законное основание долга (1. 49 § 2 D. 15, 1). Иногда causa обоз. источник обязательств, obl. nascuntur ex variis causarum figuris (1. 1 pr. D. 44, 7). - г) в учении о кондикциях обозн. causa побудительную причину предоставления кому-нб. имущественную выгоду, в том смысле, что то, что было дано без основания, можно требовать назад (tit. D. 12, 7. D. 12, 4. D. 12, 5).
5) спор, процесс: causam agere (см. s. 9), audire (см. s. 5a);causam perorare (Gai. IV. 15).
causae suae adesse (1. 69 D. 3, 3);
causam suam prodere (1. 4 § 4 D. 3, 2);
de causis cognoscere (1. 10 D. 1, 18);
causae cognitio (см.); (1. 1 § 3 D. 3, 6);
c. existimationis (1. 103 D. 50, 16. 1. 104 D. 50, 17);
bona, mala c. (1. 63 § 2 D. 21, 2. 1. 30 D. 34, 3);
nova instrumenta causae suae reperire (1. 27 D. 44, 2);
eandem c. facit origo petitionis (1. 11 § 4 eod.);
causa cadere (см. s. 2);
causam perdere (1. 63 § 2. D. 21, 2);
causam dicere, защищаться (1. 25 § 1 D. 29, 5);
6) положение, отношение: ип pristinam c. reverti (l. 6 pr. D. 1, 8);causas dicere, orare, вести дела (1. 1. 2 § 43 D. 1, 2); отсюда causidicus, адвокат (1. 6 C. 2, 6), causidicina, должность адвоката (1. 188 C. Th. 12, 1).
pristinam c. restituere, praeteritam c. sarcire (1. 1 § 31. 1. 3 § 17. D. 43, 16), in eandem c. restituere (1, 9 § 1. eod.);
in eandem c. exhibere, sistere (1. 1 pr. § 1. D. 2, 9);
in causa redhibitionis s. in ea c. esse, ut redhiberi debeat (1. 10 § 21. 33 pr. D. 21, 1);
causa melior - deterior (1. 5 D. 2, 9. 1. 27 § 3 D. 2, 14. 1. 87 D. 50, 17), melior est c. possidentis (1. 126 § 2. 1. 128 pr. eod.);
emtoris c. eadem esse debet, quae fuit auctoris (1. 156 § 3 eod.);
c. servilis (1. 3 § 1 D. 4, 5), statuliberi (1. 2 pr. D. 40, 7), de alterius causa et facto non scire, de facti causa errare (1. 3 pr. D. 22, 6. 1. 10 D. 26, 5);
7) особ. юридическое отношение, c. proprietatis (1, 30 § 2 D. 41, 1);in c. caduci esse (см. caducus s. 2).
c. bonorum, обозначая собственность (1. 52 § 1 D. 45, 1);
extra c. bonorum defuncti computari (1. 68 D. 31); (1. 52. D. 41, 2);
o. hereditaria, наследственное отношение (1. 5 § 5 D. 36, 4), c. legati (1. 11 § 3. 1. 91 § 2 D. 30), obligationis, обязательное (1. 20 D. 24, 1);
debiti, долговое (1. 7 pr. D. 12, 4);
naturalium obligationum (1. 40 pr. D. 36, 1);
e. naturalis = obligatio nat. (1. 3 § 7 D. 2, 2);
in totam c. spondere, ручаться за все долги (1. 91 § 4 D. 45, 1); ип оmnem с. acceptus fidejussor (1. 56 § 2 D. 46, 1); ип оmnem с. conductionis se obligare (1. 54 pr. D. 19, 2);
in omnem c. emti fidem adstringere (1. 5 C. 4, 54);
omnis c. adversus rerum et fidejassorem dissoluta (1. 7 § 1 D. 2, 15);
in duriorem s. leviorem c. adhiberi, accipi, о поручителях, которые обязываются к долгу большому или меньшему, против обязательства главного должника (1. 8 § 7. 1. 34 D. 46, 1);
ex c. fidejussionis s. accessionis liberari (1. 5 D. 46, 1. 1. 95 § 3 D. 46, 3), (1. 4 § 1. D. 22, 1); in causam pignoris cadere (см. cadere s. 4);
pignoris c. perimitur (1. 1 § 2 D. 20, 1);
totius pignoris, pignorum c. (1. 6 pr. 1. 13 D. 20, 4);
pignoris causam habere, иметь право залога (1. 4 D. 42, 6);
indivisa pignoris causa (1. 55 D. 21, 2);
privilegia causae, связанные с юридическим отношением, против. priy. personae, личные преимущества (1. 196 D. 50, 17);
8) юридические свойства предмета, со всеми правами, обязанностями, доходами и убытками, tota causa fundi (1. 30 § 3 D. 32);causae magis, quam personae beneficium praestare (1. 29 D. 42 1), non causae, sed personae succurrere (1. 42, D. 26, 7).
fundus cum sua causa transit (1. 18 § 2 D. 13, 7); (1. 67 D. 18, 1. 1. 2 pr. 1. 36 D. 40, 7); если говорится о restitutio, exhibitio или praestatio omnis causae, то под causa разумеется совокупность всех доходов, которые потерял истец вследствие того, что не владел вещью (потерянная прибыль) (1. 31 pr. D. 12, 1. 1. 12 pr. D. 4, 2. 1. 20. D. 6, 1. 1. 9 § 7 D. 10, 4. 1. 1 § 24 D. 16, 3. 1. 8 § 6 D. 43, 26. 1. 35. 246 § 1 D. 50, 16);
causam s. omnem c. praestare (1. 17 § 1 D. 6, 1. 1. 2. 3 § 1. 1. 8 D. 22, 7);
9) сущность, значение, понятие: c. juris honorarii (1. 95 § 3 D. 46, juris et voluntatis (1. 77 § 12 D. 31), contractus (1. 8 pr. D. 17, 1). in causam fideicomm. et codicillorum vim prioris testam. convertere (1. 19 pr. D. 29, 1);rei causam exhibere (§ 3 J. 4, 17).
ad causam testamenti pertinere videtur id, quodcumque quasi ad testam. factum sit (1. 2 § 2 D. 29, 3. 1. 1 § 2. 6 D. 43, 5);
10) случай, de quibus causis scriptis legibus non utimur etc. (1. 32 pr. D. 1, 3);omissa causa testamenti ab intest. hereditatem possidere (tit. D. 29, 4).
in causa jus positum est (1. 52 § 2 D. 9; 2);
alia c. est si etc. (1. 29 D. 41, 2. 1. 12 § 3 D. 46, 3);
11) вид, способ, quatuor c. obligationum (1. 44 pr. 1). 44, 7 и, quatuor c. exsecutione obligationis (1. 85 pr. D. 45, 1);ex causa (смотря по обстоятельствам) succurrere (1. 11 pr. D. 44, 2).
12) определение (1. 1 § 6 D. 7, 9).c. faciendi (1. 218 D. 50, 16).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > causa
-
8 ministerium
1) услуга a) раба б) служение, прислуживание, in ministerio (alicuius s. alicui) esse (1. 12 § 35. 1. 27 pr. D. 33, 7. 1. 41 § 15 D. 40, 5. 1. 1. 2 § 14 D. 47, 8. 1. 99 § 2 D. 32. 1. 12 § 1 D. 40, 9. 1. 22 D. 40, 2. 1. 6 C. 7, 14. 1. 34 pr. D. 31. 1. 12 § 4 D. 40, 9. 1. 4 C. 7, 10. 1. 12 § 5 D. 7, 8. 1. 4 § 1 D. 37, 9. 1. 4 § 2 D. 3, 2. 1. 1 § 8. 1. 12 § 1 D. 21, 1); в) известная услуга, работа (1. 65 § 2 eod. 1. 37 eod. 1. 17 § 1 D. 7, 1);b) придворная служба, sacro minist. nostro deputatus, камердинер (1. 4 pr. C. 12, 26);
c) minist. dei, Богослужение (§ 8 I. 2, 1);
d) вооб. занятие: a) работа = opus: in minist. metallicorum damnari (см. metallicus s. 2); в) должность = munus, напр. minist. publicum (1. 38 § 10 D. 48, 5. 1. 1 pr. D. 48, 11);
corporis, corporale (1. 18 § 11. 26 D. 50, 4), tutelae (§ 10 I. 1, 26. 1. 4 § 1 D. 1, 16. 1. 4 § 1 D. 3, 2); г) обязанность, обязательство: hereditatem non capienti restituendi tacitum minist. (= tacitum fidem) suscipere (1. 18 § 2 cf. 1. 10 D. 34, 9); д) помощь, fraudis minist. suscipere (1. 46 § 1 D. 49, 14. 1. 51 § 3 D. 47, 2. 1. 18 pr. D. 41, 2. 1. 17 pr. D. 50, 1. 1. 3 D. 50, 14. 1. 1 § 18 D. 14, 1);
2) = minister a) служитель, ministeria, i. e. mares pariter ac feminae (1. 2 § 4 C. 1, 3);e) употребление, ad epulandum in ministerio habere argentum (1. 19 § 12 D. 34, 2).
urbica minist. (1. 4 § 5 D. 33, 9. 1. 6 - 8 D. 20, 1. 1. 12 § 5 D. 7, 8. 1. 21 pr. D. 24, 1);
b) служитель сановника (1. 6 § 3 D. 1, 18. 1. 7 § 1 D. 1, 16. 1. 10 D. 4, 6. 1. 1 § 6 D. 11, 4. 1. 3 § 15 D. 26, 10);
3) столовая посуда (Paul. III. 6 § 86).sacri Palatii minist. (1. 15 C. 12, 38).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > ministerium
-
9 satis
достаточно, довольно (1. 1 § 1 D. 11, 6. 1. 14 D. 1, 18. 1. 19 D. 2, 4. 1. 158 D. 50, 16. 1. 234 § 1 eod.); тк. очень, напр.magna et satis necessaria causa (1. 7 § 3 D. 43, 24. 1. 15 pr. D. 3, 3. 1. 6 pr. D. 13, 7. 1. 71 pr. D. 29, 2);satis minima res (1. 4 D. 4, 1). - Satisfacere, удовлетворять, исполнять (1. 1 D. 2, 8. cf. 1. 5 § 3 D. 45, 1. 1. 5 § 24 D. 36, 4), conditioni (1. 77 § 1 D. 36, 1. 1. 84 § 7 D. 30. 1. 123 pr. eod.), Falcidiae (1. 80 eod. 1. 93 D. 35, 2), edicto (1, 1 § 11 D. 37, 6), sententiae (1. 50 D. 35, 1). iudicatis (1. 40 § 1 D. 2, 14. 1. 2 § 1 D. 45, 1), satisfac. creditoribus (1. 67 § 2 D. 12, 6. 1. 28 D. 39, 5. 1. 32 pr. D. 40, 5. 1. 30 pr. D. 33, 2); отсюда = solvere, praestare: satisfac. aeri alieno (1. 13 D. 27, 9), debito (1. 11 C. 8, 41. 1. 2 C. 11, 20. 1. 54 § 1 D. 19, 2);
satisfactio, удовлетворение верителя (1. 5 § 16. 17. D. 36, 4. 1. 176 D. 50 16);
oсоб. относятся эти термины к удо-влетворению кредитора посредством экс-промиссии, datio in solutum, novatio, acceptilatio, pactum de non petendo, compensatio и к обеспечевию посредством nopучителей или залога (1. 6 § 1 D. 20, 6. cf. 1. 10 D. 13, 7. 1. 41 § 1 D. 40, 4);
fidem habere emtori sine ulla satisfact. (1. 19 D. 18, 1. 1. 53 eod. 1. 19 eod. 1. 11 § 2 D. 19, 1. 1. 9 § 3 D. 13, 7. 1. 14 D. 20, 6. 1. 8 pr. D. 25, 2. cf. 1. 41 § 7 D. 32); иногда в смысле штрафа за преступление (1. 14 § 11 D. 4, 2. 1. 5 D. 2, 9. 1. 17 § 4. 6. D. 47, 10); (§ 6 cit.). - Satis agere, заботиться (1. 10 pr. D. 35, 1-другие пишут exegerit). - Satisdare, представлять обеспечение, особ. посредством поручителей;
satisdatio, обеспечение, nopучительство (1. 1 D. 2, 8. cf. 1. 7 D. 46, 5); отсюда satisdare, satisdatio, прот. promittere s. repromittere, (nuda) promissio s. repromissio (1. 1 § 5. 7. eod. § 2 I. 4, 11. 1. 45 pr. D. 3, 3. 1. 56 pr. D. 21, 2. 1. 7 pr. 1. 9 § 4. 5 1. 10. 11. 13 pr. § 1 D. 39, 2);
satisdatio = fidejussoris datio (1. 3 C. 6, 38);
satisdato cavere, прот. nuda cautio или pignoribus datis cavere (1. 2 § 6 D. 5, 1. 1. 4 § 8 D. 40, 5. 1. 16 D. 1, 18. 1. 4 § 5 D. 2, 11, 1. 17 D. 48, 2. 1. 18 § 5 D. 49, 17. 1. 61. cf. 1. 46 § 2 D. 3, 3. 1. 28. 33 § 3. I 39 § 2. 1. 40 § 2. 3. 1. 4. 43 § 3. 6. 1. 46 pr. eod. pr. § 1 seq. I. 4. 11. Gai. IV. 25. 84. 91. 98. 169);
satisd. judicio sistendi causa (1. 4 § 5 D. 2, 11. 1. 5 § 1 D. 26, 4. 1. 5 § 1 D. 36, 4. 1. 8 eod. 1. 8 § 4 D. 2, 8. 1. 16 § 1 D. 36, 3. 1. 4 C. 6, 54. 1. 5 § 1 D. 5, 3. 1. 20 D. 21, 2); тк. satisdatio = satisfactio, прот. solutio (1. 49 D. 46, 3). - Satis praestare = satisdare (1. 8 D. 7, 5). - Satis cavere = satisdato cavere (1. 60 § 1 D. 7, 1. 1. 5 § 3 D. 26, 4). - Satis offerre = satisdationem offerre (1. 5 D. 26, 10. 1. 21 § 1 D. 39, 1. 1. 3 § 5 D. 43. 24. 1. 1 § 4 D. 48, 17). - Satis accipere = satisdationem accipere (1. 11 D. 2, 8. 1. 28. 43 § 6 D. 3, 3. 1. 64 § 1 D. 5, 1. 1. 8 D. 7, 5. 1. 22 § 1. 1. 40. 41 § 2 D. 21, 2. 1. 1 pr. 1. 5 § 30 D. 36, 4. 1. 39 § 1 D. 40, 7);
satis acceptio (1. 5 § 2 eod.). - Satis petere, postulare, desiderare, exigere = satisdationem petere etc. (1. 7 § 2 D. 2, 8. 1. 35 § 3 D. 3, 3. 1. 52 § 4 D. 5, 1. 1. 9 § 4 D. 10, 4. 1. 5 § 3 D. 26, 4. 1. 14. 46 § 6. 1. 53 D. 26, 7. 1. 1 § 15 D. 27, 3).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > satis
См. также в других словарях:
foy — Foy, f. Quand on fait ce qu on dit, et qu on tient sa promesse, Fides. Foy promise, Fides pacta. B. Foy qui dure tousjours, et n est en rien faulsée, Perpetua fides. Une foy entiere des gens du temps passé, Cana fides. Faulse foy, Vana fides. La… … Thresor de la langue françoyse
FOI — La foi a toujours été associée aux pactes, aux serments, aux promesses de l’amitié; elle est parfois requise dans les cours de justice («déclarer sous la foi du serment») et aux pieds des autels («confesser sa foi»). Sur cette base on peut… … Encyclopédie Universelle
seureté — Estre à seureté, In tuto esse. Naviger à seureté, Nauigare in portu. La chose est à seureté, Res est in vado, In tuto res est. Qui est à seureté et sans danger, Tutus. Vous pouvez estre maintenant à seureté en la maison, Tuto, vel Recte in… … Thresor de la langue françoyse
Volk — 1. Aus des Volkes Mark machen die Höfe Quark. 2. Besiegtem Volk ist nicht zu trauen. Schwed.: Wunnet folk kan illa tros. (Grubb, 866.) 3. Bey seinem volck vnd vatterland kompt kein prophet zu ehrenstand. Lat.: Nemo propheta sua magnus erit patria … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
Weibergemüth — Weybergemuet, herrngunst, Aprillenwetter vnd fedderspiel verkeren sich offt, wer es mercken will. – Agricola I, 281; Gruter, I, 77; Wurzbach II, 10. Lat.: Frigus ab igne petis, largumque e pumice fontem, qui vis femineam pondus habere fidem.… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
tenir — à fable, Pro fabula ac nugis habere. Herberay au prologue de Josephe, Dont plusieurs Romans parlent et escrivent si loing de la verité, que toute personne de bon esprit le doit tenir plus à fable qu autrement. Tenir, Tenere. Tenir à perdu, c est… … Thresor de la langue françoyse
croire — Croire, Credere. Croire et dire, Autumare. Aisé à croire, Credibilis. Croire facilement, Se credulum praebere. Croire pour tout certain, Pro haud dubio habere. Comme je croy par quelques conjectures que j ay, Vt coniicio. Chacun le croit ainsi… … Thresor de la langue françoyse
credit — Le Credit, ou croyance et estime qu on a d aucun, Fides. Le credit et faveur qu a aucun, Gratia, Authoritas. Un credit et foy d aucun qui est en grand bransle, et en danger d estre perdu, Affecta fides. Acquerir credit par quelque fait, Colligere … Thresor de la langue françoyse
asseurer — Asseurer, actiu. acut. Est prins des Latins, et composé ores de Ad, et seur, qui est fait de Securus, (par syncope et apocope) et signifie rendre seur, et stable ce qui crolle, ainsi on dit asseurer une muraille, un plancher, une poutre qui s en… … Thresor de la langue françoyse
RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… … Hofmann J. Lexicon universale
tesmoing — Tesmoing, Testis. Tesmoing privé et sçachant l affaire d autruy, Conscius. Tesmoing qui a veu ce qu il raconte, Oculatus testis. Tesmoings qui pressent fort un accusé, et qui luy maintiennent en barbe le cas, Testes acerrimi. Tesmoing veritable,… … Thresor de la langue françoyse