Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

frĕtum

  • 101 transfreto

    trānsfreto, āvī, Partic. Fut. ātūrus, āre (trans u. fretum), I) über das Meer setzen u. übh. überschiffen, übersetzen, a) intr., Suet. Caes. 34, 1. Gell. 10, 26, 1. Vulg. Matth. 9, 1 u.a.: trans stagnum, Vulg. Luc. 8, 22: in Phoenicen, Vulg. act. apost. 8, 21: ad alqm, Vulg. 1. Mach. 5, 41 u. 43: Aegyptum, nach Ägypten, Amm. 22, 6, 4. – b) tr.: α) m. Acc. des Gewässers über usw., mare, Vulg. deut. 30, 13 u.a.: Euphraten flumen, Vulg. 1. Mach. 3, 37: torrentem, Vulg. 1. Mach. 16, 6. – β) m. Acc. der Pers., transfretabantur agminatim impositi, Amm. 31, 4, 5. – II) durchschiffen, nur bildl., vitae conversationem sine gubernaculo rationis transfretantes, durchlebend, zubringend, Tert. de paenit. 1.

    lateinisch-deutsches > transfreto

  • 102 undo

    undo, āvī, ātum, āre (unda), I) intr. wallen, Wellen schlagen, wogen, aufwogen, A) eig.: solet aestus aequinoctialis sub ipsum lunae solisque coitum omnibus aliis maior undare, Sen.: flammis inter tabulata volutus ad caelum undabat vortex, Verg.: cruor undans, Verg.: undans per domos sanguis, Tac.: undans fretum, Acc. tr. fr.: undans salum, Enn. tr. fr.: ahena undantia flammis, Verg.: undantes bitumine moles, Tac.: undans bello magnusque fluens Nilus, Verg. – B) übtr.: 1) wallen, d.i. gleichsam Wellen schlagen, wellenförmig sich bewegen, -sich erheben, undans buxo Cytorus, Verg.: Aetna undans, Verg.: fumus, Verg.: lora, Verg.: so auch habenae, wallende, lockere, Verg.: suam undantem chlamydem quassando facit, schwänzelte mit der Chl., Plaut.: ipsa (puella)... spinam mobilem quatiens placide, decenter undabat, schwänzelte, Apul. – bildl., Aesonides undans curis, unruhig, in unruhiger Bewegung, Val. Flacc. 5, 304. – 2) von etwas überwallen, d.i. voll sein, regio undat equis, Val. Flacc.: nigro undantia pectora felle, Sil. – II) tr. überströmen, tepido sanguine Teucros campos, Stat. Ach. 1, 87. – / Verschieden ist Adi. undātus, w.s.

    lateinisch-deutsches > undo

  • 103 undose

    undōsē, Adv. (undosus), wellenreich, wallend, fretum undosius labens, Amm. 27, 4, 7.

    lateinisch-deutsches > undose

  • 104 vadosus

    vadōsus, a, um (vadum), voll seichter Stellen, voll Untiefen, sehr seicht, mare, Caes., Sen. u.a.: fretum, Liv.: litora, Ambros.: ubi Ganges vadosissimus est, Solin.: poet, aquae, unruhige, Lucan.: übtr., navigatio, durch Untiefen gefährliche, Plin.

    lateinisch-deutsches > vadosus

  • 105 voluto

    volūto, āvī, ātum, āre (Intens. v. volvo), wälzen, rollen, winden, drehen, herumwälzen, -rollen, -drehen, I) eig.: a) übh.: amphoras per terram, Colum.: pilas, wölgern, Plin. – refl., se v. in pulvere, Plin.: dum aper se volutat, sich sült, Phaedr. (vgl. im Bilde, ut lutulentus sus cum quovis volutari, Auct. decl. in Sall. 1, 3): iumentum ex qualibet causa se inveneris volutare, Veget. – medial volutari, sich wälzen, in luto, in pulvere, Varro: rivis et caenoso lacu, Colum.: auf einem Goldhaufen, toto corpore, Suet.: ne fluxā habenā volutetur in iactu glans, hin u. her rolle, Liv.: volutari ad pedes, sich zu Füßen werfen, zu Füßen fallen, Cornif. rhet.: in concavis partibus earum (nubium) volutatus aër, strömende Luft, Sen.: quo artius fretum volutatur, sich fortwälzt, Curt.: ita in levi tantum glacie tabidaque nive volutabantur, rutschten hin u. her, Liv. – u. so Partiz. volūtāns, refl., sich wälzend, volutans pedibus, sich zu Füßen werfend, Verg. Aen. 3, 607: por cava saxa volutans, Ov. am. 3, 6, 45: in sacco et cinere volutantes, Tert. apol. 40 extr. – b) im obszön. Sinne, volutari cum sororibus, Cic.: cum serpente, Iustin.: in domesticis germanitatis stupris, Cic.: u. Partiz. volūtāns refl., volutantes adulteri, Sen. contr. 1, 4, 3: volutans cum piscatore, Plin. 35, 140. – II) übtr.: 1) im allg.: a) aktiv, saeva feroci corde volutat somnia, hat schreckliche Träume, Sen. Herc. fur. 1083 (1088): cum inter spem metumque animum volutaret, Iul. Val. 2, 15. p. 71 (a) ed. Paris. (Kübler animo volutaret). – b) medial, volutari, sich herumwälzen, d.i. sich befinden usw., in omni genere flagitiorum, Cic.: in omni dedecore, Cornif. rhet.: gravia, in quibus volutabatur, incerta, dubia, Sen.: inter mala volutor plurima, Sen.: immunditiis tam pessimis, Augustin. – 2) insbes.: a) rollend nach u. nach verbreiten, ausbreiten, von sich geben, vocem per atria, Verg.: vocem volutant litora, geben einen Widerhall, Verg.: flamina volutant murmura, murmeln, Verg. – b) bei sich hin und her überlegen, überdenken, erwägen, condiciones cum amicis, Liv.: hanc rem in pectore, Plaut.: quid intra animum volutaverim, womit ich in meinem Geiste umgegangen bin, Tac.: haec ipse suo tristi cum corde volutat, Verg.: hoc v. in animo, Liv.: multa secum animo, Liv.: nihil umquam nisi sempiternum et divinum animo, Cic.: supremas iam curas animo, Tac.: secum matris violentiam, Tac.: m. de u. Abl., cum de consulibus in annum creandis solus mecum volutarem, Auson. grat. act. VI III. 42. p. 25, 4 Schenkl: m. folg. Fragesatz, tacitus mecum voluto, si (ob) etc., Verg. ecl. 9, 37: volutare secum, quonam modo etc., Tac. ann. 4, 12: m. folg. ut u. Konj., Severus dicitur animo volutasse, ut et hunc occideret, Spart. Carac. 11, 3. – c) beschäftigen, animum saepe iis tacitis cogitationibus, Liv. 9, 17, 2: in veteribus scriptis studiose et multum volutatum esse, sich fleißig u. viel beschäftigen mit usw., Cic. de or. 3, 39; vgl. Cic. ad Q. fr. 2, 13 (11), 4.

    lateinisch-deutsches > voluto

  • 106 celebro

    cĕlĕbro, āre, āvi, ātum - tr. -    - arch. celebrassit: celebraverit. [st1]1 [-] visiter en foule, fréquenter, aller souvent.    - popinas celebrare, Varr.: hanter les cabarets.    - neu juvenes celebret multo sermone, Tibul. 1: qu'elle n'aille pas souvent bavarder avec des jeunes gens.    - silvas celebrare, Ov. M. 10: fréquenter les forêts. [st1]2 [-] faire qqch simultanément ou en commun, employer souvent, répéter, pratiquer (un art...).    - iambum celebrare, Quint.: employer souvent l'iambe.    - nec unum genus est divinationis celebratum, Cic. Div. 1: on n'a pas l'habitude de n'employer qu'un seul genre de divination.    - Bedriaci, Placentiae celebratum id genus mortis, Tac. H. 2: à Bédriac, à Plaisance, ce genre de trépas se réalise souvent.    - seria ac jocos celebrare, Liv. 1: partager en commun les travaux et les jeux.    - a quibus si domus nostra celebratur, Cic. Mur.: s'ils viennent souvent chez nous. [st1]3 [-] remplir (d'un bruit), faire retentir.    - celebrare aliquid aliqua re: remplir qqch de qqch.    - ripas carmine celebrare, Ov. M. 2, 252: remplir les rives de leurs chants.    - nuntiis celebrantur aures meae, Cic. Prov. Cons. 9, 22: mes oreilles sont remplies de nouvelles. [st1]4 [-] assister en foule à une fête, fêter, célébrer, glorifier, honorer.    - celebratur omnium sermone laetitiaque convivium, Cic. Verr. 2, 1: le festin est animé par les conversations et la gaieté de tous les convives.    - is primus principatus dies in posterum celebratus, Tac. H. 2: l'usage a consacré ce jour comme le premier de son principat.    - publice totā celebrante Siciliā sepultus est, Nep.: il fut enseveli aux frais du trésor public, et avec le concours de toute la Sicile.    - nuptias celebrare, Liv.: célébrer une noce.    - funus celebrare, Curt.: célébrer des funérailles.    - natalem Vitellii diem celebrare, Tac. H. 2: célébrer l'anniversaire de Vitellius. [st1]5 [-] être nombreux à annoncer, divulguer, répandre, publier; louer, vanter, rendre fameux.    - factum esse consulem Murenam nuntii celebrant, Cic. Mur.: de nombreux messagers annoncent que Muréna est nommé consul.    - qua re celebrata, erat in magno nomine et gloria, Cic. Div. 1: ce fait ayant fait grand bruit, il jouissait d'une grande renommée.    - Mari virtutem in majus celebrare, Sall. J. 73: vanter outre mesure les mérites de Marius.    - Tagus auriferis harenis celebratur, Plin. 4: le Tage est célèbre par ses sables aurifères.
    * * *
    cĕlĕbro, āre, āvi, ātum - tr. -    - arch. celebrassit: celebraverit. [st1]1 [-] visiter en foule, fréquenter, aller souvent.    - popinas celebrare, Varr.: hanter les cabarets.    - neu juvenes celebret multo sermone, Tibul. 1: qu'elle n'aille pas souvent bavarder avec des jeunes gens.    - silvas celebrare, Ov. M. 10: fréquenter les forêts. [st1]2 [-] faire qqch simultanément ou en commun, employer souvent, répéter, pratiquer (un art...).    - iambum celebrare, Quint.: employer souvent l'iambe.    - nec unum genus est divinationis celebratum, Cic. Div. 1: on n'a pas l'habitude de n'employer qu'un seul genre de divination.    - Bedriaci, Placentiae celebratum id genus mortis, Tac. H. 2: à Bédriac, à Plaisance, ce genre de trépas se réalise souvent.    - seria ac jocos celebrare, Liv. 1: partager en commun les travaux et les jeux.    - a quibus si domus nostra celebratur, Cic. Mur.: s'ils viennent souvent chez nous. [st1]3 [-] remplir (d'un bruit), faire retentir.    - celebrare aliquid aliqua re: remplir qqch de qqch.    - ripas carmine celebrare, Ov. M. 2, 252: remplir les rives de leurs chants.    - nuntiis celebrantur aures meae, Cic. Prov. Cons. 9, 22: mes oreilles sont remplies de nouvelles. [st1]4 [-] assister en foule à une fête, fêter, célébrer, glorifier, honorer.    - celebratur omnium sermone laetitiaque convivium, Cic. Verr. 2, 1: le festin est animé par les conversations et la gaieté de tous les convives.    - is primus principatus dies in posterum celebratus, Tac. H. 2: l'usage a consacré ce jour comme le premier de son principat.    - publice totā celebrante Siciliā sepultus est, Nep.: il fut enseveli aux frais du trésor public, et avec le concours de toute la Sicile.    - nuptias celebrare, Liv.: célébrer une noce.    - funus celebrare, Curt.: célébrer des funérailles.    - natalem Vitellii diem celebrare, Tac. H. 2: célébrer l'anniversaire de Vitellius. [st1]5 [-] être nombreux à annoncer, divulguer, répandre, publier; louer, vanter, rendre fameux.    - factum esse consulem Murenam nuntii celebrant, Cic. Mur.: de nombreux messagers annoncent que Muréna est nommé consul.    - qua re celebrata, erat in magno nomine et gloria, Cic. Div. 1: ce fait ayant fait grand bruit, il jouissait d'une grande renommée.    - Mari virtutem in majus celebrare, Sall. J. 73: vanter outre mesure les mérites de Marius.    - Tagus auriferis harenis celebratur, Plin. 4: le Tage est célèbre par ses sables aurifères.
    * * *
        Celebro, celebras, pen. cor. celebrare. Varro. Hanter, Frequenter.
    \
        Coetus celebrare hominum. Cic. Faire assemblee de gens.
    \
        Celebrare locum conuentu. Cic. Faire grande assemblee de gens en un lieu.
    \
        Domum alicuius celebrare. Cic. Hanter.
    \
        Fretum celebrant Naiades aequoreae. Ouid. Habitent en la mer.
    \
        Locum aliquem ludis celebrare. Virg. Faire jeux celebres en quelque lieu.
    \
        Missile celebratum. Sil. Un dard qui est fort en usage.
    \
        Syluas celebrare. Ouid. Hanter, Frequenter, Converser és forests.
    \
        Celebrantur viae multitudine legatorum. Cic. Les chemins sont pleins d'ambassadeurs.
    \
        Celebrare conuiuium. Cic. Faire grand banquet, Faire solennellement et magnifiquement.
    \
        Celebrare dies, ferias, ludos, etc. Cic. Solennizer pour assemblee de gens.
    \
        Diem mero celebrare. Ouid. Solennizer le jour par bien boire.
    \
        Exequias et funera celebrare. Liu. Accompaigner un convoy de trespassé, Faire funerailles solennelles et magnifiques.
    \
        Ludos celebrare. Ouid. Faire jeux celebres et solennels.
    \
        Memoriam nominis alicuius celebrare epulis. Ci. Ramentevoir et peupler la memoire d'aucun, Faire banquets solennels en memoire et souvenance de quelcun.
    \
        Natalem alicuius celebrare. Plin. iunior. Faire feste et assemblee le jour de la naissance d'aucun.
    \
        Ludis natalem celebrare. Ouid. Faire jeux et esbas le jour de la nativité, en signe de joye.
    \
        Nuptias celebrare. Liu. Faire feste de nopces solennelles.
    \
        Maledictis et vocibus celebrare. Cic. Divulguer, Publier par tout.
    \
        Celebrare. Plin. Louer grandement quelque chose, et en faire estime, Recommander, Priser et estimer, Celebrer.
    \
        Egressum alicuius frequentia ornare et celebrare. Cic. Faire honneur à aucun à son partement par grande assemblee et convoy de gens d'honneur.
    \
        Carminibus aliquem celebrare. Ouid. Louer.
    \
        Fama per orbem celebratus. Ouid. Renommé et prisé.
    \
        Frequentia et plausus me vsque ad Capitolium celebrauit. Cic. L'assemblee du peuple me louant et magnifiant m'a honorablement convoyé jusques au Capitole.
    \
        Seipsum celebrare mero. Ouid. Faire parler de soy à force de bien boire.
    \
        Celebrare carmine ripas. Ouid. Chanter souvent au bord de la riviere.
    \
        Laudibus celebrare. Plin. Louer grandement.
    \
        Celebrata Latinis literis. Cic. Dont les livres Latins font grande mention.
    \
        In prouerbium vsque celebrari. Quintil. Estre venu en proverbe.
    \
        Celebrata res omnium sermone. Cic. De quoy chascun parle.
    \
        Constante fama, atque omnium sermone celebratum est. Cic. Le bruit est par tout, et chascun dit, etc.
    \
        In Graeco sermone tam tritum atque celebratum est, etc. Cic. Souvent usurpé, ou usité.
    \
        Artes celebrare. Cic. Exercer, Frequenter.
    \
        Famam celebrare. Cic. Magnifier et aggrandir le bruit.
    \
        Celebrare se et Rempub. Sallust. Faire plus priser et estimer.
    \
        Studium agriculturae celebrare. Columel. Exercer.

    Dictionarium latinogallicum > celebro

  • 107 commoueo

        Commoueo, commoues, pen. corr. commoui, commotum, pen. prod. commouere. Cic. Remuer, Mouvoir, Esmouvoir, Commouvoir, Esbranler.
    \
        Commouere sedibus. Columel. Mettre hors de sa place, Oster de son lieu.
    \
        Si quies dabitur, ab Amalthea te non commouebo. Cic. Je suis content que tu ne bouges de Amalthee.
    \
        Te istinc ne temere commoueas. Cic. Ne te bouge de là.
    \
        Nec me Thessalonica commoui. Cic. Je n'ay bougé de Thessalonique.
    \
        Commouere cornua disputationis alicuius, per metaphoram. Cic. Esbranler.
    \
        Commouere se contra Rempub. Cic. S'eslever.
    \
        Commouere aliquem. Cic. Esmouvoir aucun à quelque chose, Inciter.
    \
        Posteaquam nihil commouebant. Liu. Voyans qu'ils ne prouffitoyent rien par leurs parolles.
    \
        Commouere expectationem sui. Cic. Mettre les gens en attente de soy.
    \
        Commouere. Terent. Faire esbahi, et estonner aucun.
    \
        Commouere. Terent. Troubler.
    \
        Ad turpe compendium aliquem commouere. Author ad Herennium. Inciter.
    \
        Prora fretum commouet. Valer. Flac. Esmeut.
    \
        Commouere dolorem. Cic. Faire dueil ou douleur, Apporter grande fascherie.
    \
        Bilem. Cic. Esmouvoir à courroux, Courroucer.
    \
        Bellum. Cic. Esmouvoir guerre.
    \
        Inuidiam. Cic. Inciter les gens à vouloir mal, et hair quelcun.
    \
        Misericordiam commouere. Cic. Faire avoir pitié.

    Dictionarium latinogallicum > commoueo

  • 108 imbellis

    imbellis, e [st2]1 [-] peu propre à la guerre, pacifique. [st2]2 [-] qui est sans guerre, qui se passe sans guerre. [st2]3 [-] qui est sans courage, lâche, pusillanime, poltron. [st2]4 [-] faible, sans force; mou, efféminé.
    * * *
    imbellis, e [st2]1 [-] peu propre à la guerre, pacifique. [st2]2 [-] qui est sans guerre, qui se passe sans guerre. [st2]3 [-] qui est sans courage, lâche, pusillanime, poltron. [st2]4 [-] faible, sans force; mou, efféminé.
    * * *
        Imbellis, et hoc imbelle, om. gen. Horat. Qui n'est point propre à la guerre.
    \
        Annum imbellem agere. Liu. Estre un an sans avoir guerre.
    \
        Dies imbellis. Sil. Auquel on ne combat point.
    \
        Imbellis. Ouid. Debile, De petit courage et defense, Timide, Paoureux, Couard, Qui n'est point belliqueux, Craintif.
    \
        Cithara imbellis. Horat. Qui ne chante point faicts belliqueux, ou chansons de guerre, ains toute chose de joyeuseté.
    \
        Fretum imbelle. Stat. Qui est sans tempeste et tormente, Paisible.
    \
        Somnus imbellis. Stat. Paisible repos.
    \
        Triennium imbelle. Liu. Trois ans sans guerre, Trois ans de paix.

    Dictionarium latinogallicum > imbellis

  • 109 inclino

    inclino, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] faire pencher, pencher, incliner, courber, baisser. [st2]2 [-] au neutre, au passif ou au réfléchi: s'incliner, se pencher, plier, faiblir, incliner (au pr. et au fig.). [st2]3 [-] en t. de gram.: décliner; conjuguer; dériver; reporter l'accent sur.    - inclinare genua, Ov.: s'agenouiller.    - culpam in aliquem inclinare, Liv.: rejeter une faute sur qqn.    - sol se inclinat, Liv.: le soleil est sur son déclin, le soleil se couche.    - inclinare meridiem sentis, Hor.: tu vois que le jour baisse.    - in fugam inclinari (in fugam inclinare), Liv.: plier, lâcher pied, prendre la fuite.    - inclinari, Liv.: plier, lâcher pied, prendre la fuite (en parl. de l'armée).    - se inclinare (inclinari): baisser, décliner (en parl. du soleil, du jour).    - inclinare studiis in aliquem, Curt.: pencher pour qqn.    - inclinat animus ut (eo inclinat sententia ut), Liv.: (on...) est d'avis de.
    * * *
    inclino, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] faire pencher, pencher, incliner, courber, baisser. [st2]2 [-] au neutre, au passif ou au réfléchi: s'incliner, se pencher, plier, faiblir, incliner (au pr. et au fig.). [st2]3 [-] en t. de gram.: décliner; conjuguer; dériver; reporter l'accent sur.    - inclinare genua, Ov.: s'agenouiller.    - culpam in aliquem inclinare, Liv.: rejeter une faute sur qqn.    - sol se inclinat, Liv.: le soleil est sur son déclin, le soleil se couche.    - inclinare meridiem sentis, Hor.: tu vois que le jour baisse.    - in fugam inclinari (in fugam inclinare), Liv.: plier, lâcher pied, prendre la fuite.    - inclinari, Liv.: plier, lâcher pied, prendre la fuite (en parl. de l'armée).    - se inclinare (inclinari): baisser, décliner (en parl. du soleil, du jour).    - inclinare studiis in aliquem, Curt.: pencher pour qqn.    - inclinat animus ut (eo inclinat sententia ut), Liv.: (on...) est d'avis de.
    * * *
        Inclino, inclinas, penul. prod. inclinare. Iuuenal. Encliner, Tourner, Induire.
    \
        Haec animum inclinant, vt cum modico praesidio venisse Masinissam credam. Liu. Tournent mon esprit à croire que, etc. Me font croire que, etc. M'induisent à croire que, etc.
    \
        Hos vt sequar inclinat animus. Liu. Mon esprit s'encline à suyvre ceulx là, ou Se tourne.
    \
        Ortus inclinauerat astra. Stat. Le soleil levant avoit chassé les estoilles du ciel, ou Avoit abbaissé ou amoindri et obscurci la lumiere des estoilles.
    \
        Inclinare vel inclinari dicitur acies. Liu. Quand l'armee recule, et est repoulsee, ou quand elle est esbranlee.
    \
        Vt nihil esset, vbi se dolor tuus inclinaret. Senec. En quoy ta douleur se reposast et recreast, ou eust relasche.
    \
        Domus inclinata. Virg. Qui panche pour tomber, Qui commence à cheoir.
    \
        Fata ducum inclinant. Lucan. Commencent à prendre fin, à venir à la fin, Tendent à la fin.
    \
        Se fortuna inclinauerat, vt nostri magna inopia necessariarum rerum conflictarentur. Caes. Fortune s'estoit retournee que noz gens, etc.
    \
        Oppida inclinata. Ouid. Ruinez.
    \
        Re neutro inclinata. Caesar. La chose n'estant encore esbranlee ne d'un costé, ne d'autre.
    \
        Inclinata Resp. Sallust. Qui commence à defaillir et s'abbaisser.
    \
        Fluctuatus animo est, vtrum, etc. inclinauit sententia, suum in Thessaliam agmen dimitteret. Liu. Il fut d'advis que, etc. Son opinion se tourna là que, etc.
    \
        Inclinari opes ad Sabinos, rege inde sumpto, videbantur. Liu. Se tourneroyent et se porteroyent aux Sabins, Le credit et povoir tourneroit à la part des Sabins, puisque, etc.
    \
        Quum omnem culpam in collegam inclinaret. Liu. Rejectoit le blasme sur, etc.
    \
        Cursum inclinare aliquo. Ouid. Tourner vers, etc.
    \
        Phalereus eloquentiam primus inclinauit. Quintil. A esté le premier qui a amoindri, abbaissé, et commencé à gaster et corrompre, etc.
    \
        Genua inclinarat arenis. Ouid. Avoit plié les genoulx, et s'estoit agenouillé sur le gravier.
    \
        Inclinare in fugam. Liu. Commencer à s'enfuir.
    \
        Inclinare in vitium. Plin. Commencer à se corrompre et gaster.
    \
        Dies inclinatus, Posterior pars diei, pomeridianum tempus. Plin. iunior. Qui se baisse et s'en va.
    \
        Meridies inclinat. Horat. Le jour tire à soleil couchant.
    \
        Inclinat se sol. Liu. Le soleil se baisse.
    \
        Inclinatum fretum aestu. Liu. Appaisé.

    Dictionarium latinogallicum > inclino

  • 110 obtexo

    obtexo, ĕre, texŭi, textum - tr. - [st2]1 [-] faire un tissu devant, faire un tissu autour, tisser devant. [st2]2 [-] couvrir, envelopper.
    * * *
    obtexo, ĕre, texŭi, textum - tr. - [st2]1 [-] faire un tissu devant, faire un tissu autour, tisser devant. [st2]2 [-] couvrir, envelopper.
    * * *
        Obtexo, obtexis, obtexui, obtextum, obtexere. Plin. Tiltre tout en tour.
    \
        Omne fretum longa velorum obtexitur vmbra. Stat. Est couvert.

    Dictionarium latinogallicum > obtexo

  • 111 vndo

        Vndo, vndas, vndare. Cic. Faire des ondes, Ondoyer.
    \
        Fretum vndans. Cic. Qui fait des ondes et vagues, Ondoyant.
    \
        Galea vndans fletu. Stat. Quand un homme ayant une salade sur la teste pleure fort abondamment, Inondation de larmes tombants des yeuls d'un homme armé d'une salade.
    \
        Vndans bello Nilus. Virg. Egypte regorgeant de guerre.
    \
        Vndans curis. Valer. Flac. Abondant et agité ou tormenté de soulcis.
    \
        Vndans AEtna. Virgil. Jectant des flammes grosses comme ondes.
    \
        Fumus vndans misto puluere. Virgil. Qui se leve en grand abondance.
    \
        Vndantia lora. Virgil. Brides lasches qui vont à ondes, Flottants.
    \
        Habenae vndantes. Virgil. Lasches et flottants.
    \
        Vndantem chlamydem facere. Plaut. Remuer sa robbe en facon d'ondes quand on se marche.
    \
        Vndanti perfundit vulnere somnum. Stat. Il macule et ensanglante celuy qui dormoit, du sang qui bouillonnoit et sortoit abondamment de la playe.
    \
        Vndare campos sanguine. Stat. Inonder et faire regorger de sang, Faire nager et flotter en sang, Faire baigner en sang.

    Dictionarium latinogallicum > vndo

  • 112 adglŏmĕro

    agglŏmĕro (adglŏmĕro), āre, āvi, ātum - tr. - *ajouter à une pelote*, amasser, assembler, réunir, agglomérer.    - agglomerare tenebras, V.-Fl.: épaissir les ténèbres.    - agglomerare fretum, V.-Fl.: soulever les vagues (gonfler la mer comme une pelote).    - (se) lateri adglomerant nostro, Virg. En. 2: ils se pressent à nos côtés.

    Dictionarium latinogallicum > adglŏmĕro

  • 113 Abyla

    Abyla, ae, f. (Ἀβύλη), die nordwestl. Spitze des kleinen Atlas, am östl. Ende des fretum Herculeum (Straße von Gibraltar), ein hoher, steiler Berg, dem Berge Calpe in Spanien gegenüber, mit dem er die sogenannten Säulen des Herkules bildete, j. Sierra Ximiera bei Ceuta, Mel. 1, 5, 3; 2, 6, 8 (1. § 27 u. 2. § 95, wo Frick Abila schreibt), Plin. 3, 4: Maura Abyla, Avien. perieg. 111.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Abyla

  • 114 agglomero

    ag-glomero (ad-glomero), āvi, ātum, āre, eig. »zu einem Knaul winden«; dah. poet. übtr., fest aneinanderschließen, aneinanderdrängen, -scharen, agglomerant se, Verg., od. latera, Val. Flacc., od. arma, Sil.: addunt se socios... et lateri agglomerant nostro, scharen dicht sich uns zur Seite, Verg. – agglomerat tenebras, häuft Finsternis, Val. Flacc.: Sigeaque pestis agglomerare fretum, wie ein Knaul auftreiben, Val. Flacc.: si quadraplus sese ac sesquiquartus agglomerent, Boëth. inst. arithm. 2, 3. p. 85, 13 Fr.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > agglomero

  • 115 agitatio

    agitātio, ōnis, f. (agito), I) aktiv: a) eig., das Inbewegungsetzen, die Bewegung, anceps telorum armorumque, Schwingen, Liv. 1, 25, 5: u. so armorum vana, Liv. 7, 10, 8: spiritus, die Lufterzeugung, Plin. 20, 43: terrae, die Bestellung, Col. 2, 2, 6: Plur., crebrae agitationes maximeque sinistrā (u. besonders mit der linken Hand), Amm. 14, 6, 9: cultus et agitationes agrorum, Col. 2, 1, 4. – b) übtr., das Betreiben von usw., die unablässige Beschäftigung mit usw., die Ausübung von usw., rerum, Cic.: rerum magnarum ag. atque administratio, Cic.: studiorum, Cic.: virtutum, Sen. – II) passiv, a) eig., die Bewegung = das Bewegtwerden, Sich- Hin- u. Herbewegen, Schwanken, ag. (Regsamkeit) et motus linguae, Cic.: ag. motusque corporis, Plin. ep.: dentium agitatio, das Wackeln, Cass. Fel. 32. p. 66, 20: siderum irrequieta semper ag., Sen.: vix agitationem lecticae prae gravitate vulnerum patiens, Liv.: fretum tot motus, tantas habere agitationes (Schwankungen) fluctuum, Cic. Mur. 35: fluctus est maris in unam partem agitatio, Sen.: nives spumas agitationibus suis faciunt, Apul.: dah. agitatio militaris, militärische Übungen, Val. Max. 3, 6, 1. – b) übtr., die geistige Tätigkeit, Regsamkeit, numquam animus agitatione et motu esse vacuus potest, Cic.: ad quod adhibenda est actio quaedam, non solum mentis ag., eine ge-
    ————
    wisse äußere Tätigkeit, nicht bloß geistige Regsamkeit, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > agitatio

  • 116 Carteia

    Cartēia, ae, f. (Καρτηΐα, Καρθαία), I) eine uralte Stadt in Hisp. Baetica, unweit des fretum Herculis, bei der Cäsar den Cn. u. Sextus Pompejus schlug, beim j. Rocadillo, Cic. ad Att. 12, 44, 4. Liv. 28, 30, 6. – Dav.: A) Cartēiānus, a, um, kartejanisch, ora, Plin. 3, 17. – B) Cartēiēnsis, e, kartejensisch, aus Karteja, legati, Auct. b. Hisp. 36, 1. – II) die Hauptstadt der Olkader im tarrakon. Hispanien ( Ἀλθαία b. Polyb.), j. Orgaz, Liv. 21, 5, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Carteia

  • 117 crux

    crux, crucis, f. (vgl. altind. krъñcati »krümmt sich«, ahd. hrukki »Rücken«), I) das Marterholz, sowohl zum Anpfählen (s. Sen. de prov. 3, 9), als zum Hängen (s. Cic. pro C. Rab. 10 sqq.), als zum Spießen, bes. aber zum Kreuzigen (s. Sen. ad Marc. 20, 3), und dann deutsch das Kreuz (sowohl in Gestalt eines T als eines +), crucis terror, Cic.: ultimum crucis supplicium, Flor.: cruce dignus, v. Pers., cruce dignissimi fugitivi, Val. Max., und v. Vergehen, peccat uterque nostrum cruce dignius? Hor. – cr. acuta, Sen.: cr. alta, Plin., altissima, Iustin.: cr. praeter ceteras multo altior et dealbata, Suet.: cr. summa, Catull. u. Iustin. -afficere alqm cruce, Suet. u. Lact.: afficere cives Romanos morte, cruciatu, cruce, Cic.: agere alqm in crucem, Cic., in illum cruciatum et crucem, Cic.: affigere alqm cruci, Liv. u. Val. Max.: constituere crucem sibi ipsum (bildl.), Cic.: contionari de summa cruce, Iustin.: defigere crucem in foro, in comitio, in campo Martio, Cic. (vgl. crucem ad supplicium defigi et constitui iubes, Cic.): detrahere (abnehmen) alqm ex cruce, Cic.: fabricare crucem, Sen.: figere crucem damnatis servis, Cic., od. post urbem in via Pompeia, Cic., od. illo in loco, Cic.: figere alqm in ea parte crucis, quae ad fretum spectat, Cic.: figere corpus verberibus lacerum in crucem, Iustin.: figere alqm od. corpus alcis cruci, Quint. u. Plin.: luere sup-
    ————
    plicia crucibus, Iustin.: mereri crucem, Ter. Andr. 521: merere crucem, Sen. contr. 7, 6 (21), 3: minari alci crucem, Cic.: minitari omnibus bonis cruces ac tormenta, Cic.: pendēre in cruce, Iustin., merito in tam alta cruce, Plin. (vgl. crucibus affixi per ingens litoris spatium pependerunt, Curt.): pascere in cruce corvos, Hor.: ponere alci crucem, Iuven.: propositā cruce aut saxo, da das Kr. oder der tarpejische Fels (als Strafe) darauf gesetzt war (darauf stand), Cic.: multas cruces propositas effugere cupere (bildl. = vielen Quälereien), Cic.: rapere alqm in crucem, Cic.: refigere se crucibus (im Bilde), Sen. – sedere acutā cruce, Sen.: suffigere alqm cruci, Cic. u. Vell., od. in cruce, Hor. u. Auct. b. Afr., od. in crucem u. in crucem altissimam, Iustin.: multo praeter ceteras altiorem et dealbatam statui crucem iussit, ließ errichten, Suet.: tollere (fortnehmen) crucem de campo, Cic.: tollere alqm in crucem, Cic., mit folg. quod (weil er usw.), Quint. – bildl., summum ius antiqui putabant summam crucem (Qual), Col. – bei den Komik. in den Formeln, quaerere in malo crucem, in den Nöten sich zu einem Kreuz (zu qualvoller Strafe) verhelfen, Ter.: quae te mala crux agitat? plagt dich der Henker? Plaut.: ire od. abire in malam crucem u. bl. malam crucem, zum Henker gehen, Plaut. (s. Brix Plaut. capt. 466 u. Men. 849): u. so i od. abi in malam crucem! Plaut. u. Ter.: abi in crucem! Plaut.: i
    ————
    in crucem! Plaut.: ebenso ellipt., in malam crucem! zum Henker! Plaut. – u. v. der Buhldirrne, die junge Leute plagt, Marterholz, Quälgeist, aliqua mala crux, Plaut.: illae cruces, Ter. – als Schimpfwort, Galgenvogel, Galgenstrick, Plaut. Pers. 795. – II) poet., das Kreuz = die Deichsel, cr. pendula, Stat. silv. 4, 3, 28. – arch. auch masc., malo cruce, Enn. ann. 360. Gracch. bei Fest. 150 (b), 30: Genet. Plur. crucum, Tert. apol. 16 (zweimal); ad nat. 1, 12 (zweimal); vgl. Charis. 141, 18.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > crux

  • 118 cursus

    cursus, ūs, m. (curro), der Lauf, zu Wagen = die Fahrt, zu Pferde = der Ritt, u. die Fahrt durch die Luft = Flug usw., im engern Sinne bes. der rasche, volle Lauf, der Eilschritt ( Sturmschritt), der Eilmarsch, der Eilritt, I) eig.: ingressus, cursus, accubitio, inclinatio, sessio etc., Cic.: c. cervorum, Verg. u. Ambros.: c. equorum, Verg.: vulpeculae, Ambros.: c. longarum navium, Caes.: omnis omnium cursus est ad vos, alle kommen zu euch gelaufen (= alle nehmen ihre Zuflucht zu euch), Cic. – c. aërius, Flug durch die Luft, Ov.: c. celer, Ov.: c. effusus, Liv.: c. nimius, Cels.: praeceps (sich überstürzender), Sturmlauf, Sturm (bildl.), Vell.: vagi per omnes vias cursus, Liv.: c. vehemens, Cels.: c. volucer (v. der personif. Zeit), Phaedr. – Volsci cursu et clamore fessi, Liv.: fessum cursu trahens corpus, Liv. – raptim agmen cursus magis quam itineris modo ducere, Curt. – adaequare cursum equorum od. longarum navium, Caes.: concitare boves in cursum, Col.: flectere cursum ad puerilem vagitum (v. einer Wölfin), Liv.: deflectere cursum ad Gallos, Liv.: descendere (ex lectica) et capere cursum, zu laufen anfangen, den Weg eilig zu Fuß fortsetzen, Suet.: duplicare cursum, noch einmal so weit laufen, eine noch einmal so weite Strecke durchlaufen, Caes.: iungere cursum equis, mit den Pferden gleichen Lauf halten (v. Fußsolda-
    ————
    ten), Liv.: inhibere paulisper cursum (v. Reiter), Curt.: cursu et lassitudine exanimari, Caes.: fatigare iaculo cursuque cervos, Verg.: cursu fatigari, Petron.: cursu et spatio pugnae defatigari, Caes.: cursu superare canem, Hor.: vincere cervum cursu, Plaut.: emetiri cursu uno die ingens spatium (v. einem Läufer), Liv.: incerto cursu ferri (v. Pferden), Liv. – cursu ire od. ferri in hostem (im Sturmschritt, griech. δρόμῳ), Curt. u. Liv.: cursu tendere ad alqm od. ad locum, Liv. u. Sall.: lustrare terras disiunctissimas non cursibus (eiligen Durchzügen), sed victoriis (Siegesbahnen), Cic.: ingenti cursu refugere (v. Reiterei), Curt. – vix ab impetu et cursu teneri, sich kaum vom Angriff im Sturmschritt abhalten lassen, Liv. – eo cursu, in solchem Laufe, in solcher Eile, so eilig, zB. vix spatium instruendi (aciem) fuit; eo cursu hostes in proelium venerunt, Liv.: u. m. folg. ut u. Konj., ad fretum eo cursu contendit, ut prope repentino adventu incautos oppresserit, Liv. – in cursu esse, im vollen Laufe sein, v. Pers. = in voller Eile reisen, Cic. ad Att. 5, 16, 1; poet. übtr. von lebl. Ggstdn. = im vollen Gange, im vollen od. im besten Zuge sein, dah. auch = noch fortdauern (s. Heinse u. Bach Ov. met. 10, 401), vox erat in cursu, Ov.: dum furor in cursu est, currenti cede furori, Ov.: sex ubi, quae restant, luces Aprilis habebit, in medio cursu tempora veris erunt, Ov. – im Bilde, v. raschen Gange der Rede, v.
    ————
    Redeflusse, interdum cursus in oratione est incitatior, interdum moderata ingressio, Cic.: tantus cursus verborum fuit et sic evolavit oratio, ut etc., Cic.: dicebat citato et effuso cursu, sed praeparato, Sen. rhet.
    So nun bes.: a) der Lauf nach einem bestimmten Ziele zur Übung und um die Wette, der Wettlauf, zu Wagen od. zu Pferde = das Wettrennen, im Gymnasium, im griech. Stadium, im röm. Zirkus, cursus certamen, Ov.: c. bigarum quadrigarumque, Suet.: c. Olympiacus, Cornif. rhet.: c. equester, Pferderennen, Verg. – cursu invictus Echion, Ov.: nobiles equos cursus et spatia probant, Tac. dial.: cursu cum aequalibus certare, Sall.: cursu certare in stadio, Suet.: ibi (in gymnasio) cursu, luctando, hastā, disco se exercere (v. Jünglingen), Plaut.: cursu vincere alqm, Ov.: studere optatam cursu contingere metam, Hor. – im Bilde, der Lauf, das Rennen, Ringen nach dem Ziele, bes. nach dem Ziele der Ehre, Laufbahn, Karriere,illa iactatio cursusque popularis, jenes unruhige Treiben (Drängen) u. Rennen nach der Volksgunst, Cic.: non habet satis magnum campum ille tibi non ignotus cursus animi (meine dir wohlbekannte entschiedene Geistesrichtung), Cic.: honorum tuorum cursus cui suspectus umquam fuit? Cic.: cum numquam sit aut illius a me cursus impeditus aut ab illo meus, Cic.: iam pridem esse in cursu (Ggstz. stadium ingredi), Cic.: in eodem cursu fuisse a Sulla dic-
    ————
    tatore ad eosdem fere consules, dieselbe Laufbahn gemacht haben vom D. S. an bis zu usw., Cic.: vides in quo cursu simus, in welchem Rennen (nach den höchsten Würden) ich begriffen bin, Cic.: transcurrere cursum suum, rasch, ohne Aufenthalt zu machen, wie mit einem Sprunge seine L. durcheilen (durchmachen), Cic.
    b) der Lauf als in bestimmter Richtung unternommener Weg, die Route, der Kurs, der Marsch, die Reise, die Fahrt, bes. zur See, cursus navigationum tuarum, die Routen deiner Fahrten, Cic.: c. diei totius, Mela: insidiosus rector cursus (v. einem Steuermann), Val. Max. – c. brevis, Curt.: c. maritimus, Cic.: c. prosper, Plin.: c. rectus, Plin. ep.: secundus, Caes.: longi non falsa pericula cursus (Fahrt durch die Luft, Flug), Ov.: unde (ab ora Italiae) in Epirum brevis cursus est, Curt.: in hoc medio cursu est insula, quae appellatur Mona, Caes.: in medio Achaico cursu (mitten auf meiner Fahrt nach A.) te vidi Veliae, Cic.: mihi cursus in Graeciam per tuam provinciam est, Cic.: huc rectus ex Africa c. est, direkte Fahrt, Liv.: quo cursus navibus tutus ex Africa esset, Liv. – commutare cursum (Ggstz. tenere cursum, s. unten), Cic.: imprudentiā aut tempestate paulum suo cursu decedere (abweichen), Caes.: im Bilde, quem neque periculi tempestas neque honoris aura potuit umquam de suo cursu aut spe aut metu demovere, kein Sturm
    ————
    der Gefahr, kein lockender Hauch der Ehre von seiner Bahn abbringen, Cic.: c. dirigere, m. Ang. wohin? durch Advv. od. durch Praepp. od. durch bl. Acc. loc., zB. alio (anderswohin), Val. Max.: eo (dahin), Liv.: quo tendo, Nep.: in Africam, Vell.: ad litora Apolloniatium, Caes.: ad Antiochum, Iustin.: Gades (nach G.), Iustin.: cuius classis cursum esse directum columbae antecendentis volatu, Vell.: ad nocturnos ignes cursum dirigere, Suet.: cursum dirigere per auras in lucos (v. Fluge der Tauben), Verg. – cursum exspectare, günstige Fahrt (auch im Bilde), Cic.: cursum secundum habere (v. Schiffen), Caes.: repentina tranquillitas intermittit cursum, Petron.: impedire alcis cursum (v. Winden), Mela: petere alium cursum, eine andere Route, einen andern Kurs nehmen (v. Reisenden zur See), Cic.: unde et quo tenderent cursum, Liv. – cursum tenere, Kurs halten (= den rechten, geraden Weg verfolgen), u. cursum non tenere od. tenere non posse, den Kurs nicht halten od. nicht halten können, v. Seefahrern u. Schiffen, Caes. u.a. (vgl. Schneider Caes. b. G. 4, 26, 4): u. so secundis ventis od. secundissimo vento cursum tenere, Cic.: cursum non tenere et longius deferri, Caes.: rectum cursum, recta gubernacula in periculum tenere, Plin. ep.: im Bilde, e quibus quoniam tamquam e scopulosis cotibus enavigavit oratio, reliquae disputationis cursum teneamus, in der übrigen Erörterung den
    ————
    geraden Lauf halten (unser vulg. »bei der Stange bleiben«), Cic.: ut te ad istum cursum tenendum, quem a prima aetate suscepisti, cohortentur, die Lebensbahn, Cic.: Polycratis felicitas semper plenis velis prosperum cursum tenuit, Val. Max. – im Bilde, der Weg, der Verlauf, die Bahn des Lebens, totus vitae cursus, Hieron.: reliquus vitae cursus, Cic.: vitae brevis est cursus, gloriae sempiternus, Cic.: aliquod certum genus cursusque vivendi, Cic. (vgl. auch oben demovere de cursu u. tenere cursum): omnem vitae suae cursum in labore corporis atque in animi contentione conficere, Cic.: medium agens cursum aetatis (im mittleren Lebensalter) placidā morte decessit, Amm. 23, 6, 4. – u. der Verlauf, Gang der Begebenheiten u. Zeiten, perspicis qui cursus rerum, qui exitus futurus sit, Cic.: di eodem cursu, quo fluxere adhuc res, ire patiantur, denselben Fortgang nehmen, Curt.: ea natura rerum est et is temporum cursus, ut non possit ista aut tibi aut ceteris fortuna esse diuturna, Cic.: cursum irrevocabilem ingressa ex destinato fluunt, was einmal seinen unveränderlichen Gang genommen hat, verläuft nach Vorherbestimmung, Sen.: inveniendum tandem Britanniae terminum continuo proeliorum cursu, durch eine fortlaufende Reihe von Schlachten, Tac.: temporum vices, volumina saeculorum, cursus annorum, Augustin. serm. 29, 1.
    c) der Lauf der Flüssigkeiten, α) des Wassers, der
    ————
    Gewässer, c. aquae, Plin. ep.: in hac (terra) cursus amnium non torrentes rapidique, sed lenes et vineis campisque irrigui, Iustin.: ex Oceano amnium fontiumque cursus initium capiunt, Quint.: spatio alvei segnis cursus (fluminis) est, Curt.: vehementior fluminum cursus est prono alveo, Quint.: quosdam exaruisse amnes aut in alium cursum contortos et deflexos videmus, Cic.: si lacus emissus lapsu et cursu suo ad mare profluxisset, Cic.: nec adire poterat ad iusti cursum amnis, Liv.: licet prospicere maris novos cursus, Sen.: Ggstz., maris cursus alterni et recursus, wechselnde Ebbe u. Flut, Sen. ad Helv. 20, 2. – β) (als mediz. t. t.) die Flüssigkeiten des Körpers, c. materiae, Cels.: c. pituitae (Schleimfluß) acer, acerrimus, c. pituitae tenuis, Cels.: leves pituitae cursus, sed assidui, Cels. – c. menstrui, Plin.: c. sanguinis ex naribus, Cels.: ne in inferiores partes factus cursus pedes repleret, Cels.
    d) der Lauf, Umlauf der Himmelskörper, Weltkörper, c. solis, lunae, siderum, stellarum, Cic. u.a.: c. Veneris, Mercurii, Cic.: siderum modus cursusque stellarum (Plur.), Val. Max. – solis cursus annalis, Varro: annui cursus solis, Cic.: stellarum perennes cursus, Cic.: perpetui cursus conversionesque caelestes, Cic.: stellarum cursus sempiterni, Cic.: summus ille caeli stellifer cursus, Cic.: hic lunaris atque infimus c., Cic.: novem lunae cursus, Cic.: illi octo cur-
    ————
    sus, Cic.: properantis mundi volubilis c., Sen.: solis exortus, cursus, occasus nemo admiratur, Cornif. rhet.: cursus annuos conficere (v. der Sonne), Cic.: cursum suum anno od. XXX fere annis conficere (v. einem Planeten), Cic.: nullum umquam cursus sui vestigium inflectere (v. den Fixsternen), Cic. – annum ad cursum solis accommodare, Suet.: ad cursus lunae in duodecim menses describere annum, Liv.: ad siderum cursum iter dirigere, Curt. – siderum cursus numerosque cognoscere, Quint.: siderum certos constitutosque cursus numeris docere, Quint.: lunae cursu notare tempora, Curt.
    e) der Lauf anderer lebl. Ggstde. nach einer bestimmten Richtung, sowohl in der Bewegung als in der Lage, hic per omnes sonos vocis cursus, das Auf- u. Absteigen durch alle Töne, Cic. de or. 3, 227. – cursus hic et sonus rotundae volubilisque sententiae, Gell. 11, 13, 4. – communia his (larici et abieti) pinoque, ut quadripertitos venarum cursus (Aderngänge) bifidosve habeant vel omnino simplices, Plin. 16, 195.
    II) meton., cursus publicus, der öffentliche, vom Staate eingerichtete Postenlauf, die stationsweise verteilten Posten, Fahrposten, zur Beförderung von Staatsangelegenheiten u. Staatspersonen, praepositus cursus publici, Oberpostmeister, Inscr.: animalia cursus publici, Inscr. u. Cod. Theod.: publici cursus
    ————
    usu permisso, Amm.: vectus mutatione celeri cursus publici, Amm. – dass. c. vehicularius, Capitol. Antonin. Pius 12, 3, od. c. vehicularis, Arcad. dig. 50, 4, 18. § 4. – c. fiscalis (dem Fiskus obliegender), Spart. Hadr. 7, 5. – Vgl. E. Hudemann Geschichte des röm. Postwesens während der Kaiserzeit. Berlin. 1875.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cursus

  • 119 dirimo

    dir-imo, ēmī, ēmptum, ere (dis u. emo), I) auseinander nehmen, A) im engern Sinne, auseinanderbringen, trennen, scheiden, 1) eig.: a) leb. Wesen: Sabinae mulieres ex transverso impetu facto dirimere infestas acies, dirimere iras (= iratos), Liv. 1, 13, 1: nox incertos victi victoresne essent diremit, Liv. 9, 33, 4. – b) Lebl.: α) übh.: corpus immortale nullum esse, ne individuum quidem, nec quod dirimi distrahive possit, Cic. de nat. deor. 3, 29: Taurus, ubi terras dirimit, exit in pelagus, Mela 1, 15, 2 (1, § 81): spumea porrecti terga profundi, segelnd durchschneiden, Stat. Theb. 5, 482. – β) v. Örtl.: αα) momentan trennen, scheiden, in conspectu steterant dirimente (eos) amni, Liv. 42, 39, 4: duces parvā campi statione dirempti, Lucan. 5, 470. – ββ) habituell: Alpes populos immanes dirimunt, Mela: quā (wo) dirimunt Arabum populis Aegyptia rura regni claustra Philae, Lucan. – 2) übtr.: a) als publiz. t.t., die Stimmen der Richter sondern, absondern, dirimi debere sententias occīdentis et relegantis (des für Todesstrafe und des für Verweisung Stimmenden), Plin. ep. 8, 14, 19. – b) Verfeindete auseinander bringen, moderatione meliorum dirempti (Caecina et Marcellus), Tac. hist. 2, 53.
    B) im weitern Sinne, etw. in seinem Fortgange unterbrechen, a) eine Versammlung, Vornahme,
    ————
    eine Unterhaltung usw. unterbrechen, stören, verhindern, α) übh. (v. einem Umstand, bes. v. Eintreten der Nacht), bellum (den Kampf) aequis manibus nox intempesta diremit, Enn. ann. 167: comitia consularia certamen patrum et plebis diremit, Liv.: senatum nocte dirimi, Plin. ep.: actionem meam ut proelia solet, nox diremit, Plin. ep.: actum est de eo nihil; nox diremit, trat dazwischen (störend) ein, Cic.: nihil agi potuit dirimente magnitudine fluentorum (da der hohe Wasserstand hinderlich war), Amm.: ea res colloquium ut diremisset, Caes.: num sermonem vestrum aliquem diremit noster interventus? Cic. – β) als t.t. der Auguralspr., v. einem Omen usw., comitia, Liv. u. Tac.: concilia populi, Liv.: rem susceptam, Cic.: tempus, Cic.: auspicium, ungültig machen, Liv. – b) ein Treffen unterbrechen, abbrechen, proelium, v. der Nacht, Sall., Liv. u. Auct. b. Alex., v. den Soldaten, Caes. u. Liv.: aequis manibus pugnam, Liv.: proelium fugā diremptum, Tac. – c) eine Verbindung, Gemeinschaft usw. trennen, abschneiden, aufheben, scheitern machen, coniugium, Iuven.: nuptias alcis, Suet.: veterem coniunctionem, Cic.: amicitias, Tac.: societatem, Cic., societatem auxilii mutui, Liv.: belli commercia, Tac.: pacem Pyrrhi, Cic.: omnia inter duces, alle Bande zerreißen, Vell.: ea res consilium diremit, Sall.: quem motum Caesaris mors diremit, Tac. – d) einen Streit, Feindschaft,
    ————
    Krieg usw. schlichten, beilegen, beseitigen, ausgleichen, aufheben, certamen, Ov.: duellum, Tab. Regill. bei Liv.: bellum inter Philippum atque Aetolos, Liv.: litem, Ov.: controversiam, Cic.: simultates, Liv.: aemulationem inter duos, Tac.: consiliorum diversitatem, Tac.
    II) abtrennen, absondern, von od. durch etw. trennen, sondern, scheiden, a) von etw., purpureus colos conchyli iungitur uno corpore cum lanae, dirimi qui non queat usquam, Lucr. 6, 1074 sq. – m. Ang. wovon? durch ab m. Abl., v. Örtl., collis dirimebat ab agmine vallum, Sil.: a continenti urbem angustum fretum dirimit, Curt. – b) durch etw., m. Ang. wodurch? durch Abl., quae tam longo intervallo natura videtur diremisse, unā victoriā subito committere, Curt.: quae urbs Volturno flumine dirempta Falernum a Campano agro dividit, Liv.: qui diremptam mari gentem aleret ac tueretur, Plin. pan.: übtr., dirempti gradibus aetatis, voneinander geschieden, Vell. 2, 36, 2. – Perf. auch dirempsi nach Charis. 248, 5 u. Gloss. (s. Löwe Prodr. p. 361): Perf. diremsi, Corp. inscr. Lat. 9, 5039.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > dirimo

  • 120 emolior

    ē-mōlior, ītus sum, īrī (ex u. mōles), I) heraus-, hervorbewegen, -bringen, -schaffen, A) im allg.: manu urinam, Cels.: nauseae pituitam per nares, Col. – B) insbes., aufwühlen, fretum, Sen. Agam. 499. – II) bis ans Ende fortbringen, übtr. = ganz zustande bringen, negotium, Plaut. Bacch. 762, wo parag. Infin. emolirier.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > emolior

См. также в других словарях:

  • Fretum — Fre tum, n.; pl. {Freta}. [L.] A strait, or arm of the sea. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Fretum — (lat.), 1) Meerenge, z.B. F. Siculum, Sicilische Meerenge: F. Gaditānum, Meerenge von Gibraltar, u.a. 2) (Anat.), F. Halleri, so v.w. Aortenzwiebel …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Fretum — (lat.), Meerenge, insbes. die Meerenge von Sizilien …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • FRETUM — Cimmerium Stretto di Cassa. teste Castaldo, angustia maris ad Bosphorum Cimmerium …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Fretum — (as used in expressions) Fretum Gallicum Fretum Herculeum Siculum Fretum …   Enciclopedia Universal

  • Fretum — Fre̱tum [aus lat. fretum, Gen.: freti = Strömung, Brandung; Meerenge, Kanal] s; s, ...ta: Kanal, Verengung (Anat.). Fre̱tum Hạlleri [nach dem Schweizer Physiologen Albrecht von Haller, 1708 1777]: embryonale Verengung zwischen der Aortenwurzel… …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • Fretum — Fre|tum das; s, ...ta <aus lat. fretum »Strömung, Brandung; Meerenge, Kanal«> Kanal, Verengung (Anat.) …   Das große Fremdwörterbuch

  • FRETUM Herculeum et Gaditauum — FRETUM Herculeum, et Gaditauum Porthmos Graecis, teste Plin. l. 3. c. 5. et Limen maris interni, Fretum Columnarum Strab. l. 1. p. 4. Fretum Oceani Liv. Ostium Oceani Floro l. 4. c. 2. Fretum Iberum Auson. Ep. 25. v. 53. Fretum Hispanum Clud. de… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • FRETUM Aniani — Estrecho de Anian Hispanis Destroit d Anian Gallis, fretum amplissimum Americae Sept. alias inter Tatrariam, et fictitiam illam novam Albionem creditum a multis, sed re diligenter excuslâ compertum est, Fretum Anianum esle inter terram Esonis, et …   Hofmann J. Lexicon universale

  • FRETUM Gallicum — Pas de Calais fretum inter Galliam, et Angliam, 6. leuc. patens, inter Dubrim, et Iccium portum, nunc Vissan, et 7. inter Dubrim, et Caletum. Dicitur etiam a quaibusdam Fretum Britannicum …   Hofmann J. Lexicon universale

  • FRETUM Maereum — Destroit de le Maire Gallis, Stract le Matre Batavis, fretum Americae Merid. ad Austr. terrae Ignium, et freris Magellanici maxime extenlum, a Iacobo le Maire Batavo detectum A. C. 1616 A quibusdam Hispanis dicitur Fretum S. Vincentii …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»