-
121 SÆKJA
* * *i. e. sœkja, an irregular verb, pres. sæki (sœki); pret. sótti, qs. sókti (as þótti from þykkja; cp. Engl. seek, sought); subj. sækti (sœkti); imperat. sæk, sæktú: part. sóttr, sótt (qs. sóktr, cp. þótt from þykkja); subj. sætti, Þkv. 14: [sak, sök, sók-n, referring to a lost strong verb, saka, sök; Ulf. sôkjan = ζητειν, αἰτειν; A. S. sêcan; Engl. seek; O. H. G. sohhjan; Germ. suchen; Dan. söge; Swed. söka.]A. To seek, fetch; ek mun fara heim ok s. mér bendi, Fms. iii. 209; s. sér skála-við, Nj. 280; s. sér kirkju-við, to fetch church-timber, Ld. 316; s. heilræði at e-m, Nj. 31; sækja vatn, to fetch water, Fas. ii. 29, Fb. i. 257, Fs. 100; gékk Gunnlaugr til lækjar eins ok sótti (vatn) í hjálminum, Ísl. ii. 269; er þér skyldra at s. Svanlaugu, Nj. 182; Kormakr sótti (Germ. abbolen) Steingerði, Korm. 228; skatt er Egill hafði sótt til Vermalands, Eg. 588; s. giptu á fund e-s., to fetch, derive good luck from, Fms. v. 253, 254.2. to visit, frequent (Germ. besuchen); enn aldna jötun ek sótta, Hm. 104; skyldi menn þangat til s. um alla Vestfjörðu, Eb. 26; sækja þing, to frequent a þing (þing-sókn); þeir vildueigi þangat s. þingit, Íb. 9; s. kirkju, to visit, frequent a church (kirkju-sókn); þessa brennu sótti margs-konar þjóð, Edda 38; sækja e-n at liðveizlu, to call on one for support, Fms. xi. 344; sækja e-n at eptirmáli, to seek one’s aid in …, Sturl. i. 193; hann var mikill málafylgis-maðr ef hann var at sóttr til ásjá, Bs. i. 82; s. or s. heim, to visit; fyrir því sótta ek þik heim, at mik hafði hér at landi borit, Eg. 165, (cp. heim-sókn, in a hostile sense), Nj. 107; hann sótti marga ókunna staði, Fms. vii. 199; sækja fuglar háleik lopts, Sks. 47 B; sækir Anselmus heim þat klaustr, Mar.; hann mundi aldri fljúga svá langt, at eigi mundi hann s. heim hönd, come back to the hand, Edda 70; s. fund e-s, Sturl. iii. 81; skyldi Bárðr s. norðr þangat ráðit, B. should go north to fetch his bride, Eg. 26; Sveinn sótti sér friðland, went in search of, Fms. x. 404; drottning býðr honum veizlu með svá mikið fjölmenni sem hann vill til hafa sótt, Orkn. 340; var blótveizla mikil ok sótti þar til konungr, Fms. i. 35; hann sækir á hönd Engla konungi, sought his service, Eg. 76; til Túnsbergs sóttu mjök kaupmenn, Fms. i. 11; at þér sækit norðr higat á várn fund, Sturl. iii. 81; þeir höfðu sótt ( advanced) langt á land upp, Fms. x. 239; þeir sækja ( advance) upp hólinn, Eg. 744; þá sækir ( arrives) sá maðr vestan af Írlandi er Haraldr hét, Fms. x. 418.3. to proceed, advance, absol.; er hann sótti langt austr, had advanced far eastward, Eg. 56; þá er þeir sóttu ofan at skipunum, Fms. vii. 159; er mornaði ok sól sótti á himin, Eg. 372, v. l.; þeir biðu þess at sólin sótti á himininn. Fms. viii. 114: impers., fór hann útleið, er suðr sótti, 82; þegar er ór sækir enum mesta háleik hafsins, Sks. 173 B; er síðar er á hausti ok nær meir sækir vetri, 225 B.4. to catch, overtake; fiðr hann geldinga ok fær eigi sótt, Ísl. ii. 331: to overcome, munu þeir mik aldri fá sótt meðan ek kem boganum við, Nj. 116; hann varðisk svá vel, at þeir fá eigi lengi sótt hann, 153; mér lízt ef þeir standa úti sem vér munim þá aldri sótta geta, 197; þangat sækir þik engi, … er þat eigi allra at s. hann þangat, 20, 21; mun ek eigi skjótt verða sóttr, Eb. 188: to carry, take, eigi mun eyin sótt verða, Fær. 98; her eru hiis ramlig, ok munu beir eigi skjótt sækja, Nj. 198; var áin allíll at sækja, the river was very bad to cross, Ld. ch. 15; býðr hann þeim at s. fjallit norðr í bygð, to cross the mountain, take that road, Bs. ii. 32.II. to attack; þá er hann (acc.) sótti þetta mein (nom.), Mar.; s. e-n með vápnum, Fms. ii. 172; griðungr sækir mann, Grág. ii. 122; s. e-n til dauðs. Stj. 99; samna liði ok s. hann norðr þangat, Nj. 20; þá er þeir sóttu Gunnar á Hlíðarenda inn í hús inn, Eb. 248; þeir sóttu þá hálfu djarfligar, 287.2. to pursue; hann lét þaðan s. útróðra ok selveiðar ok eggver, Eg. 135; Skallagrímr sótti fast smiðju-verkit, 142; hann lét mjök sækja föng þau er fyrir vóru, 134; sækja knáliga ferðina, leiðina, róðrinn, to press a matter, urge it on, 203, Fms. viii. 144; straumr var mikill, hann sótti fast sundit, swam hard, Grett. 148; s. bardagann frýju-laust, Fms. xi. 136; réri skip innan fjörðinn ok sóttu knáliga, Grett. 89; þeir er eptir Agli réru sóttu ákaft, Eg. 362.3. as a law phrase, sækja sök, mál, to prosecute, lead a cause; á hverr at sækja þá sök er vill, Grág. i. 17; skalt þú s. þær sakir báðar, Nj. 98; nú liðu þrjú þing þau er menn ætluðu, at hann mundi s. málit, 71; at annarr-hvárr okkarr sæki málit, ok munu vit þá verða at hluta með okkr, 86; nefndu þér nökkura vátta at orðunum—Önga, segir Skarphéðinn, vér ætlum ekki at s. þetta nema á vápna-þingi, 141, passim: metaph. to urge, press, hann sótti þat mál mjök, pressed the case bard, Eg. 108; sótti ( urged) hann þá enn um liðveizlu, Sturl. iii. 232: s. mann, to prosecute in a lawsuit; manna þeirra er menn vilja s. hér á þingi, Grág. i. 19; á þingi, þess manns er sóttr er, 26; sá skal s. goðann er sótt vill hafa, til fullra laga, 34; s. mann fullri sekt, 120; s. e-n sökum, Eg. 728; sótti Kolskeggr til lands at Móeiðar-hváli, laid claim to the estate at M., Nj. 103: with prepp., s. eptir, to pursue, 20, Fms. x. 239, Sturl. i. 11 (cp. eptir-sókn): sækja at (cp. at-sókn), to pursue, attack, Fms. vii. 70, Nj. 83, 84, Eg. 585: s. fram, to advance in battle, 297, Fms. i. 38.B. Reflex. to be advanced, be past, of a road or distance, work in hand, or the like; sóttisk þá mjök hafit, Fms. iv. 201; nú er meir en hálf-sótt, more than half-way passed: dró sundr með þeim, ok sóttisk mjök hafit, vi. 263; en er á leið vetrinn sóttisk mjök borgar-görðin, Edda 70; sóttisk þeim seint skip þeirra, Nj. 8; seint mun þat ok sækjask at grafa undir borgina, Fms. vi. 152; Galta þótti Lopti seint sækjask, that he went on slowly, Bs. i. 650; en þeim mönnum hefir lítt sókzk ( little succeeded in attacking) ofr-menni slikt í hús inn, Eb. 248; því nema þeir nú stað, at þeir ætla at þeim muni ílla sækjask at vinna oss, Nj. 198.2. recipr. to seek one another; sækjask sér um líkir, to flock together, Fms. ix. 389: to attack one another, fight, þeir nafnar sóttusk lengi, Landn. 85; þeir Hrafn sóttusk meðan ok Þorkell svarti, Ísl. ii. 268; fá sér vígi ok sækjask þaðan, Sturl. ii. 192: of a lawsuit, ef þeir vilja eigi sækjask, K. Þ. K. 52. -
122 VÍSS
* * *a.1) certain (þótti honum sér þá vísari dauði en líf); þótt ek vita vísan bana minn, though I know my death is sure; verða e-s v., to ascertain, become aware of (ek mun þessa brátt v. verða af konungi); impers., þessa mun aldri víst verða, this will never be known; verða e-s v. um e-t, af e-u, to get some information of, as to; víss vitandi, knowingly, intentionally;2) wise (I. var inn vísasti maðr í öllu);3) known (nú liðu svá sex vetr, at þetta varð eigi vist);4) neut. as adv., vita e-t víst, to know for certain; þat vil ek víst, surely I will; víst eigi, certainly not, by no means; at vísu, certainly, surely (hann hefir þat at vísu í hug sér); til víss, for certain (sjá, vita kenna e-t til víss) fyrir víst = til víss; acquainted with (dvergar veggbergs vísir).* * *adj., gen. pl. víssa, Skm. 17; dat. sing. f. víssi (like hvassa, laussa, laussi); [Ulf. weis, in hindar-weis, un-weis, fulla-weis; A. S. wîs; Engl. wise; O. H. G. wisi; Germ. weise; Dutch wijze; Dan.-Swed. vis]:—certain; þótt ek vita vísan bana minn, Nj. 95; liðu svá sex ár at þetta varð ekki víst, was not known, Ísl. ii. 200; vísar eignir konungs (= vísaeyrir), Fms. vii. 20; úvísa-vargr, see p. 667; verða e-s víss, to ascertain, become aware of; þessa mun ek skjótt víss verða, Nj. 11; ek mun þessa brátt víss verða af konungi, Eg. 54; göra hann varan við svikræði, er hann varð víss, Fms. vi. 41; verða víss þessarrar ráða-görðar, Nj. 80; er Egill er víss orðinn þessara tíðenda, Eg. 406; er þeir vóru vísir orðnir alls ins sanna, 123; mun þessa aldri víst verða, Fb. i. 554: vís ván, þá er þó vís ván, at þeygi vili allir til eins færa ef máli skiptir allra helzt í lögum, Skálda (Thorodd); þá skjótumk ek yfir, sem vís ván er, as is to be expected, id.II. wise; vísa menn af ú-vísum, Stj. 191, v. l.; inn vísi sagna-maðr Josephus, 43; Ingjaldr var enn vísasti maðr í öllu, Fas. ii. 505, Rb. 466: allit., víssa Vana (gen. pl.), Skm. 17; með vísum Vönum, Vþm. 39, but in this sense ‘vitr’ (q. v.) is more used.III. neut. as adverb (Germ. ge-wiss); má slíkt víst útrúligt þykkja, Fms. x. 309; þar eru víst píslar-staðir, Sks. 154; vita e-t víst, to know for certain, Rb. 2; þat vil ek víst, surely I will, Nj. 41; þeir báðu hann drekka soðit, hann vill þat víst eigi, that he would by no means do, Fms. i. 35; víst eigi, certainly not, Sturl. i. 84 C; it vísasta, most certainly, Hom. 5; at vísu, certainly, surely; hann hefir þat at vísu í hug sér, Ld. 40; vill konungr nú at vísu láta undan bera, Fms. xi. 69: til víss, for certain; hann lézk kenna Bæring til víss, Bær. 16; er Æsirnir sá þat til víss, at þar var bergrisi kominn, Edda 26; þat vitum vér til víss, at …, Fms. xi. 380; sjá fyrir víst, Stj. 213.IV. víss vitandi, intentionally, knowingly; in two words, göra víss vitandi, Stj. 39; enda varðar ok fjörbaugs-garð öllum þeim mönnum sem samskipa fénu fara útan vísir vitendr, Grág. (Kb.) i. 243; at hann hafi þá konu fastnat víss vitandi, ii. 35: in mod. usage, vís-vitandi, indecl., in one word.V. of mind or manners, in compds as bragð-víss, wily; dramb-víss, læ-víss, qq. v. -
123 VÖLVA
(gen. völu; pl. völur), f. prophetess, sibyl, wise woman, witch (fóru þá um landit spákonur, er kallaðar vóru völur).* * *u, f., also spelt völfa, gen. völu, pl. völur; völfu. or also völfur or voluur; gen. pl. does not occur; the nom. Vala is erroneous: [the etymology as well as the origin of this word is uncertain; but may not the Norse Völva and the Gr. σίβυλλα be relations? the identity in sense at least is very striking; the Gr. word first occurs in Aristoph., and then in Plato; may it not have been adopted from some Scythian tribe, for a word like this, if Greek, could hardly fail to occur in Homer? in völva an initial s, we suppose, has been lost (qs. svölva); in the Greek the ĭ would be an inserted vowel]:—a prophetess, sibyl, wise woman; völva, seiðkona, spákona (qq. v.) are synonymous. The ancient Sagas contain many remarkable records of the heathen wise-women or sibyls, who were held in honour and reverence; at the great feasts and sacrifices in the autumn, the völva (often a woman of rank) went with her troop of maidens through the country, where she, so to say, crowned the feast; she was seated on a high seat (seiðhjallr) in the hall, where she wrought her spells and sang her ‘weird-songs’ (varðlokur), after which the guests went past her one by one, and she told each his fate, or whatever else one wanted to know, e. g. the course of the coming winter and the like. The former part of the Völuspá is evidently conceived as the inspired song of a völva, seated on her high seat, and addressing Odin, while the gods listen to her words; and the latter part of the poem appears to be a kind of necromancy, or the raising of a dead völva, as also is the lay Vegtamskviða; sú kona var þar í bygð er Þorbjörg hét, ok var kölluð lítil völva, hón hafði áttar sér níu systr, ok vóru allar spákonur, en hón var ein þá á lífi, þat var háttr Þorbjargar um vetrum, at hón fór á veizlur ok buðu þeir menn henni mest heim er forvitni var á at vita forlög sín eða árferð, Þorf. Karl. Names of such wise women, Gróa völva, Edda; Heimlaug völva, Gullþ.; Heiðr völva, Landn. 173; Huldr völva, Yngl. S., Hkr. i. 21; to which add the ‘Weleda’ of Tacitus: class. passages are Þorf. S. ch. 3 (exceedingly interesting), Örvar-Odds S. ch. 3 (Fas. ii. 506), Vd. ch. 10: völu vél-spá, Vsp.; eru völfur allar frá Víðólfi, Hdl.; völva ok vís kona. Vtkv.; þá kom til völva sú er Gróa hét, Edda 58; var á því landi spákona sú er sagði fyrir örlög manna, … þeir fara til móts við völunna, Fb. ii. 28; ek fór í skóg til þín í völvu líki, Fas. i. 135; þóttusk menn vita at þar mundi verst hafa völu-leiði, Ld. 328; þá reið Óðinn fyrir austan dyrr þar er hann vissi völu leiði, Vtkv.; úrsvöl Gýmis völva, of Rán the goddess, Edda (in a verse); at hás völva valdi því bölvi, Kormak; in a bad sense, völva and skollvis kona, Hkv. 1. 34; Tacitus (Germ. ch. 8, 46, and Hist. iv. 61, 65, v. 22, 24) speaks of these practices, as also does Plutarch, Caesar ch. 19,— τα μαντεύματα των ἱερων γυναικων.COMPDS: Völuspá, Völvustaðir. -
124 ÞAR
adv.1) there, at that place (þar var fjölmenni mikit);þar er, þar sem, there where;þeir þóttust þar eiga allt traust er hann var, they thought that all their hope was there where he was;fig. there, in that case, at that point (lýkr þar viðskiptum þeira);þar sem, þar er, whereas; þú gerir þik góðan, þar sem þú ert þjófr ok morðingi, whereas thou art both thief and murderer;mun F. annat ráð taka, þar sem hann hefir drepit Njál föðurbróður minn, seeing that he has killed N.;2) there, thither (var þat ákveðit nær konungr skyldi þar koma);3) with prep. = an oblique case of the demonstrative pronoun þar af, therefrom, from that, = af því þar at, thereat;þar á, thereupon;þar eptir, after that, thereafter;þar fyrir, therefore;þar í, therein;þar í móti, in return (þar í móti vil ek eiga hálft dýrit);þar með, therewith, besides;þar ór, there from, there out of;þar til, thereto;þar til er, to the place where (O. gekk þar til, er H. var); till, until (konungr ríðr langa leið til er hann finnr eitt hús);þar um, about that, = um þat (verið eigi þar um hugsjúkir);þar undir, there underneath;þar út í frá, furthermore, besides;þar við, thereby, by that;þar yfir, there above.* * *adv. [Ulf. þar = ἐκει, Matth. vi. 20, Luke ix. 4; and þaruh, Matth. vi. 21; A. S. þar; Engl. there; O. H. G. darot; Germ. dort; Dan. der]:—there, at that place; vera, standa, sitja, lifa, … þar, passim; þar var Rútr … þar var fjölmenni mikit, Nj. 2; ok sett þar yfir altari, Fms. vi. 444; þar í Danmörk, xi. 19; þar innan hirðar, id.; koma þar, to be come there, arrive, Eg. 43; hen kom aldri vestr þar ( westward thither) síðan, Nj. 14; skal þar kirkju göra sem biskup vill, K. Þ. K. 42; þar er, þar sem, there where, where? þá er þeim rétt at sitja þar er þeir þykkisk helzt mega lúka dómi sínum, Grág. i. 68; þar er sá maðr er í þingi, 151; beit af höndina þar er heitir úlfliðr, Edda 17, K. Þ. K. 42, N. G. L. i. 98, Fms. xi. 19, and passim (see er, sem): of time, nú kemr þar misserum, now the seasons come to that point, Fms. xi. 19.2. metaph. usages; lýkr þar viðskiptum þeirra, Eg. 750; brutu þar skipit, ‘þar’ varð mann-björg, Nj. 282; lúku vér þar Brennu-Njáls sögu, id.; þar at eins er sá maðr arfgengr, er …, Grág. i. 225; þar er, where, in case, when; þar er menn selja hross sín, 139; þar er maðr tekr sókn eða vörn, 141; þykkjumk vér þar til mikils færir, 655 xi. 3; þar er þeir mætti vel duga hvárir oðrum, 655 xxi. 3; lát sem þú þykkisk þar allt eiga er konungrinn er, make as though thou thoughtest that all thy hope was there where the king is, Fms. xi. 112; eru menn hér nú til vel fallnir þar sem vit Hallbjörn erum, Nj. 225; þar hefi ek sét marga dýrliga hluti yfir honum, 623. 55; þú görir þik góðan, þar sem þú ert þjófr ok morðingi, ‘there that thou art.’ i. e. thou who art! Nj. 74.II. with prep.; þar af, therefrom, thence, Ld. 82; vil ek þess biðja at Egill nái þar af lögum, Eg. 523; er þat skjótast þar af at segja, 546; kunna mun ek þar af at segja, Edda 17; hús stendr þar út við garðinn, ok rýkr þar af upp, Lv. 47: þar at, thereat, 623. 57: þar á, thereupon, Eg. 125: þar til, thereunto, until, till, Nj. 11, Fms. vi. 232: þar um, thereon, Ld. 164; ver eigi þar um hugsjúkr, Fms. vii. 104: þar undir, there underneath, vi. 411: þar yfir, there above, 444: þar við, therewith, by that, 396, viii. 56: þar næst, there next, Eg. 512: nefndi til þess skipstjórnar-menn, ek þar næst stafnbúa, 33: þar á, thereon, thereupon, Edda 37; þar á ofan, thereupon, i. e. moreover, Eg. 415; þar upp á, thereupon, Dipl. ii. 13: þar eptir, thereafter, Rd. 248; hugsaði, at þar eptir ( accordingly) mundi fara hennar vit, Fms. vi. 71; þar út í frá, furthermore, vii. 157: þar fyrir, therefore. Eg. 419, Fms. vii. 176, passim: þar í, therein, Eg. 125: þar í mót, there against, in return, Grág. ii. 169: þar með, therewith, Fms. iv. 110, Ld. 52: heita á Guð ok þar með á hinn heilaga Ólaf konung, therewith, i. e. besides, Fms. vi. 145; seldi Árni Birni Ytri-Borg, ok þar með hálft Ásbjarnarnes, Dipl. v. 26: þar á milli, there between, Fms. xi. 85; ok eru menn alnir þar á milli, in the mean time, Grág. i. 117: þar or (Jþar ör Ed.), therefrom, thereout of, Fms. vi. 378. -
125 búast
v. refl. to make oneself ready, get ready (bjuggust þeir at riða austr);búast ferðar sinnar, to make oneself ready for a journey; = búast at fara (búast ór Þrándheimi; búast út til Íslands, búast á land upp);bjuggust þeir fóstbrœðr í hernað, they prepared to go on a freebooting trip;búast til bardaga, to make oneself ready for a battle;búast fyrir, to have one’s own household (þat þing skal sœkja bóndi hverr, er býst fyrir ok bóndanafn berr);búast um (= búa um sik), to make one’s own bed, to make oneself comfortable, to encamp (var hörð veðrátta, svá at ekki mátti úti um búast);búast við e-u, to prepare for a thing (búast við veizlu, bóði);búast (vel, kristiliga) við dauða sínum, to prepare for one’s death;búast við vetri, to provide for the winter;absol., búast við, to make preparations (nú ríða hér úvinir þínir at þér; skaltu svá við búast, get ready to meet them). -
126 BRAUT
* * *I)(pl. brautir), f.1) road (cut through rocks, forests, etc.); ryðja braut, to cut a road;2) as adv. away, either with or without the prep. ‘á’ or ‘í’ (fara, ganga, komast braut or á braut, brauta; vera í braut or brautu; kasta e-u í braut, hverfa í braut, vera í braut or brautu). Cf. brott, burt.from brjóta.* * *f., dat. brautu, pl. ir, [a purely Scandin. word, formed from brjóta, braut, as Engl. road from Ital. rotta, via rupta]:— a road cut through rocks, forests, or the like, and distinguished from vegr, stigr, gata (path, track); Önundr konungr lét brjóta vegu um markir ok mýrar ok fjallvegu, fyrir því var hann Braut-Önundr kallaðr, Hkr. i. 46; ryðja b., to cut a road, Ísl. ii. 400; braut … eigi breiðari en götu breidd, Eg. 582.II. as adv. away, either with or without the prep. ‘á’ or ‘í,’ á braut or á brautu, which is the oldest form; but the common form in the old writers is brot, or with a double consonant, brott; later by metath. burt, burtu [Dan.-Swed. bort], which are the mod. forms, but not found in very early MSS.: it occurs in a verse in the Skálda—reið Brynhildar bróðir | ‘bort’ sá er hug né ‘skorti:’—braut, brautu; braut hvarf or sal sæta, Korm. (in a verse), Hm. 88; þraut, fer ek einn á brautu, Grett. (in a verse); in the Grág. freq., esp. in the old fragment Ed. A. D. 1852, pp. 19–26, where Kb. reads brott; the Miracle-book, Bs. i. 333 sqq., constantly gives braut; so also Ó. H. vellum of the middle of the 13th century: brott, Eg. 603, Nj. 132, Grág. i. 275: burt, burtu, in MSS. of the 15th century; the MSS. freq. use an abbreviated spelling b∞t (∞ denoting ro and or), so that it is difficult to see whether it is to be read brot or burt or bort. It is used with or without notion of motion; the acc. forms braut, brott, burt, originally denote going away; the dat. brautu, burtu, being away; but in common use both are used indiscriminately; þat var brott frá öðrum húsum, far off from other bouses, Eg. 203; vera rekinn brott (braut), to be driven away, Nj. 132; fara braut, to go away, Fms. x. 216; af landi brott, Grág. i. 275, 331, 145, 258, 264, cp. also Nj. 10, 14, 26, 52, 196, Fms. ix. 431, Eg. 319, 370, and endless instances.COMPDS: brautargengi, brautarmót, brautartak. -
127 FÚSS
a. willing, eager (fúss e-s or til e-s; fúss at fara, &c.);absol., fúss (willing) vil ek mína hamingju til leggja.* * *adj. [O. H. G. funs; A. S. contr. fûs; lost in most Teut. languages except Icel. and in provincial Norse; in Icel. it is a very common word]:—willing, wishing for; in the sayings, fús er hönd á venju and þangað er klárinn fúsastr sem hann er kvaldastr: with gen. of the thing, fúss e-s, or fúss á e-t, or til e-s; or with infin., þess fús sem Guð er fúss, Skálda 169, Eg. 521; jarl var þess fúsari, the earl was minded for that, was not unwilling, Orkn. 396; þess var ek fúsastr at drepa þá alla, Fms. vi. 213; svá sem hann hafði áðr verit fúsastr til, iii. 49; görði hann fúsan at fara til Finnlands, Hkr. i. 19; Þorgils kveðsk fúsari at ríða fyrir innan, Korm. 68: absol., fúss ( willingly) vil ek mína hamingju til leggja, Fms. v. 236; kveðsk hann munu eigi svá miklu fúsari undan at ríða en þeir, Ísl. ii. 361: sagði eigi þá menn er hann væri fúsari við at kaupa en þá, Nj. 40; fúst ok falt, N. G. L. i. 237; ú-fúss, unwilling: in poët. compds, víg-fúss, böð-f., her-f., warlike, martial; sig-fúss, victorious; böl-f., baleful, malignant; hel-f., murderous. -
128 gegna
(-da, -t), v.1) to go against, meet (gegna e-m);2) to suit one, be meet for one;velit þat er yðr gegnir, choose what best suits you;3) to signify, mean, matter;spurði, hverju gegndi úgleði sú, er hann hafði, asked what his sadness meant;sumir mæltu í móti ok kváðu øngu gegna, some denied it, and said it was of no use;meira en hófi gegnir, more than is due, above measure;gegna tíðendum, to be of importance;4) to amount to;svá at mörgum hundruðum gegndi, so that it amounted to many hundreds.* * *d, [Germ. begegnen, cp. gegn, the adv.], to go against, meet, encounter; hann hafði þar mikit lið ok skyldi g. Birkibeinum, Fms. vii. 324; g. þeim er á sund hlaupa, ix. 22; skyldu þeir g. um njósnir ok annask vegu alla, Sturl. iii. 236.II. metaph.,1. to meet an engagement, to pay, discharge; ef hann á bú, þótt hann gegni eigi tillögum, though he pays no rates, Grág. i. 160; þá á hón at g. þriðjungi ( take the third part of the charges) fyrir ómaga þeirra, 337; ok skal hann þá g. (account, redress) við hinn ef landsleigur væri minni en verðit, ii. 239: as a law term, of a duty, to meet, discharge; but also of rights, to be entitled to; þá g. börn beggja arfi, N. G. L. i. 33; ok g. réttum öllum, 55; g. kostnaði, Fms. viii. 371: to pay, g. þingfarar-kaupi, Grág. passim, Ísl. ii. 344, Íb. ch. 10; g. skyldu sinni, to do one’s duty:—g. líkum, ok syngja sálu-messu, to meet the bodies, of the officiating clergyman, N. G. L. i. 390.2. to suit one, be meet for one; velit þat er yðr gegnir, choose what best suits you, 623. 30; leyfi þér honum at fara sem honum gegnir bezt, Nj. 10, Fms. viii. 102; þat man bezt g. ( be meetest) at þín ráð sé höfð, Nj. 24, Fs. 155; kjöri hann þat af er betr gegndi, Fms. i. 202; mun þat betr g., it will do better, iv. 209; ok mun mér þat allvel g., 237; hve ílla mönnum gegndi ( how ill it suited men) at fara, Íb. 8; þann kost er þér gegnir verr, Fs. 134; þá gegnir þat, it is fit, Sks. 433.3. to signify, mean, matter; ok spurði, ef hann vissi nökkut hverju gegndi, if he knew what was the matter, Eg. 53; spurðu hverju at gegndi um ferðir hans, Rd. 237; spurði, hverju gegndi úgleði sú er hann hafði, asked, what his sadness meant, Eg. 518; spyrr, hverju gegndi þyss sjá eða kliðr, Gísl. 56; sumir maeltu í móti, ok kváðu öngu g., some denied it, and said it went for nothing, Nj. 25; Háls kvað þat mundu öngu g., Rd. 237; það gegnir furðu, it means a wonder, it is astonishing; hví gegnir (what means?) þetta atkvæði? 656 B. 5; er helzt sá at ráði gegndi, i. e. where he saw that there was reason in it, Fms. vii. 257; g. tíðendum, to be of importance, of great consequence; séð hefi ek þat er ek ætla tíðendum muni g., Ld. 272; meir en hófi gegnir, more than is due, above measure, Fms. vii. 132; er viti gegnir, which has sense or meaning, Al. 6; um hluti þá er íþróttum gegndi, which imply or can be called art, Ó. H. 102:—of numbers, to amount to, svá at mörgum hundruðum gegndi, so that it amounted to several hundreds, by many hundreds, Fas. iii. 356; svá náttum gegndi, i. e. several nights, Ld. 304, v. l.; at degi einum vas fleira en heilum vikum gegndi í tveim misserum, i. e. that in a year there is one day over the complete number of weeks, Íb. 7: with gen. (rare), mér þyki tvennra vandræða g., it is a double difficulty, i. e. on both sides, Grett. 143 A.4. to answer, reply, freq. in mod. usage, with dat. of the person and the reply; hann gegnir öngu, he gives no reply; hann gegnir mér ekki, he does not answer me.β. to yield, be obedient; hann gegnir öngum, he obeys none, is cross and disobedient, freq. in mod. usage.
Страницы
См. также в других словарях:
Wikingerzeit — Chronik (kleine Auswahl) 793 Wikingerüberfall auf das Kloster von Lindisfarne 795 Beginn der Überfälle auf Irland (Inishmurray) 799 Beginn der Überfälle auf das Reich der Franken 830 erneute Wikingerüberfälle auf England 840 erst … Deutsch Wikipedia
Nórdico antiguo — Norrøna tunga, Norræn tunga … Wikipedia Español
Древнеисландский язык — Самоназвание: Norrœnt mál, Dǫnsk tunga Страны: Сканди … Википедия
Древнесеверный язык — Древнеисландский язык Самоназвание: Norrœnt mál, Dǫnsk tunga Страны: Скандинавия, Исландия, Гренландия, Фарерские о ва, Ирландия, Британские о ва, Винланд Вымер: Развился в современный исландский язык … Википедия
Nordgermanische Religion — Als Nordgermanische Religion wird die Gesamtheit von Kulten und diesen zugrunde liegenden religiösen Vorstellungen verstanden, die in vorchristlicher Zeit im skandinavischen Raum verbreitet waren. Inhaltsverzeichnis 1 Hintergrund 2 Vorwikingische … Deutsch Wikipedia
Ascomanni — Das Gokstad Schiff, ausgestellt im Wikinger Schiff Museum in Oslo, Norwegen. Der Begriff Wikinger bezeichnet Angehörige von kriegerischen, zur See fahrenden meist germanischen Völkern des Nord und Ostseeraumes in der so genannten Wikingerzeit.… … Deutsch Wikipedia
Wikinger — Das Gokstad Schiff, ausgestellt im Wikinger Schiff Museum in Oslo, Norwegen. Der Begriff Wikinger bezeichnet Angehörige von kriegerischen, zur See fahrenden Personengruppen der meist germanischen Völker (es gab darunter auch Balten[1]) des Nord… … Deutsch Wikipedia
Berserker — Skulptur Berserker auf dem Marktplatz in Darmstadt Als Berserker wird in mittelalterlichen skandinavischen Quellen ein im Rausch kämpfender Mensch bezeichnet, der keine Schmerzen oder Wunden mehr wahrnimmt. Über diese Art von Kämpfern, die auf… … Deutsch Wikipedia
Bärsärk — Als Berserker wird in mittelalterlichen skandinavischen Quellen ein im Rausch Kämpfender bezeichnet, der keine Schmerzen oder Wunden mehr wahrnimmt. Über diese Art von Kämpfern, die auf der Seite verschiedener germanischer Stämme kämpften,… … Deutsch Wikipedia
Gulathing — Das Gulathingslov gilt als die älteste überlieferte Gesetzessammlung Norwegens. Inhaltsverzeichnis 1 Historischer Versammlungsort und Gültigkeitsgebiet des Gulathings 2 Entstehung und Überlieferung 3 Datierungen der ersten Niederschrift 4… … Deutsch Wikipedia
Gulathingslov — Das Gulathingslov gilt als die älteste überlieferte Gesetzessammlung Norwegens. Inhaltsverzeichnis 1 Historischer Versammlungsort und Gültigkeitsgebiet des Gulathings 2 Entstehung und Überlieferung 3 Datierungen der ersten Niederschrif … Deutsch Wikipedia
