eyxn

= öxn, see uxi.

(pl. uxar, older forms yxn, eyxn, øxn), m. ox; yxninir, the oxen; eyxn margir, many oxen; n. pl., þrjú yxn, three oxen.

* * *

a, m., older form oxi; in plur. yxn, öxn (cp. the A. S. oxa, pl. oxan; Engl. ox, oxen); also spelt eyxn, exn, eoxn; the masc. forms ‘yxn’ and ‘yxninir’ being formed like menn, menninir from mann-r; uxar is rare and later; thus fjórir öxn, Edda i. 30, v. l. 7; öxnernir, id., v. l. 12, Cod. U; fjóra öxn, id.; but öxninn (for oxninnir), Cod. Reg. l. c.; tvá gamla arðr-yxn, Stj. 446; vexnum, Fms. x. 404; tveir yxn, Bret. 22; feita eyxn, Sks. 697 B; tvá yxn, þrjá yxn, Eg. 181, 733; marga yxn, 181; korn ok yxn, N. G. L. i. 75; yxninir, Fms. vi. 69; yxnennir, xi. 7; yxnina, Bret. 26; eyxn þrír hvítir, Fms. xi. 6; eyxn marga. Eg. 733; öxn mínir, Greg. 44; eoxkn (sic) fyrir arðri, MS. 1812. 65; öxnunum, Bret. 26; yxn þeir er Þórólfr var ekinn á … tvá sterka yxn, … vóru þá þrotnir yxninir ok teknir aðrir …, þá ærðusk yxninir ok urðu þegar lausir, Eb. 6l, 62 new Ed.

β. it became neuter; eyna ok yxnin með (yxnina?), Ld. 122, Fas. ii. 232; yxinin (sic), Stj. 446 (but v. l. yxnina and yxnin); yxna-flokkr and öxna-flokkr, a herd or drove of oxen, Edda i. 168. 208; yxna-kaup, Rd. 256; öxna-ok, Greg. 28; yxna réttr, an ox-stall, Sturl. ii. 203; yxna tal, Jb. 103, Gþl. 189.

γ. next yxni was used as n. sing.; yxni fimm vetra gamalt, Ísl. ii. 330; þeir hafa drepit yxni mitt, Sd. 158; yxni þrevétt, Sturl. i. 72, v. l.; yxni hans lá í keldu, Landn. 120; yxnis húð, Ísl. ii. 71; yxnis hvarf, id.; yxnis-maðr, an ox-keeper, id.: [Ulf. auhfa = βους; A. S. oxa; Engl. ox; O. H. G. ohso; Germ. ochs; Dan. oxe.]

B. An ox; uxi alsvartr, uxa-höfuð, Hým. 18, 22 (Bugge); uxa gamlan, uxanum, Glúm. 348; uxana, Rd. 257; uxarnir, Dropl. 8; uxar, Dipl. iii. 4; uxa þrévetran, Sturl. i. 72; uxum, Eg. 742; uxann, Edda i. 208, but oxanum, 210, l. 1; uxna (gen.), 484; oxa-húð, Landn. 226; oxa höfuð, Edda i. 168, 169 (Cod. Reg.), but uxa, Hým. l. c.; oxans, Ísl. ii. 331; lær af oxa þrévetrum, Fms. x. 398; oxa líki, Bær. 19; uxa-báss, Sturl. ii. 43; uxa-fótr, a nickname, Fb. i; uxa-gjöf, Glúm. 390; uxa-kjöt, Stj. 91; uxa-knúta, -horn, -húð, Fms. iii. 18, 186, Fas. i. 288, ii. 337; uxa merki, Taurus, in the zodiac, Rb. 100; uxa síða, Dipl. iii. 4: oxa-stútr, m., see stútr.

II. yxna-megn or öxna-megn, a nickname, Grett., Landn.

2. in local names, Öxn-ey, Landn., Eb.: Öxna-brekkur, Öxna-dalr, Öxna-lækr, Öxna-skarð, Landn., Ísl. ii: Öxna-furða, Oxford, Fms. iv. 64 (v. l.), cp. Thom. 544.