ex+graeco+in+latinum+q

sĭmŭl (ante-class. also sĕmŭl, Plaut. Trin. prol. p. 97 Ritschl; v. infra; and sĕmŏl, C. I. L. 1175 fin.; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 96; cf. also simitu. The final l of simul was scarcely pronounced in the vulg. lang., and in comic poetry does not make position with an initial consonant following; v. Corss. Ausspr. 2, p. 643 sq.; Lorenz ad Plaut. Ps. 567), adv. [Sanscr. sama-; Gr. hama, homos]; cf. semel, = eodem tempore, una, at the same time, together, at once, as soon as.

Referring, as temporal adverb, to plural nouns of the same sentence, and representing persons or things as acting, happening, etc., simultaneously.

After a plural subject:

hunc ambo in saxo semul sedent ejecti,

Plaut. Rud. prol. 72:

multa concurrunt simul,

Ter. And. 3, 2, 31:

(duo homines) simul cenare voluerunt,

Cic. Inv. 2, 4, 14:

Zmyrnae cum simul essemus compluris dies,

id. Rep. 1, 8, 13:

tres simul soles effulserunt,

Liv. 41, 21 fin.:

tria simul agmina populabantur Indos,

Curt. 9, 10, 7:

duo simul hujusmodi personae Ciceroni obstiterunt,

Quint. 11, 1, 69:

Othonem multa simul exstimulabant,

Tac. H. 1, 21; Cic. Fam. 9, 1, 2; id. Att. 5, 10, 5; Liv. 21, 33, 3; 41, 2 init.; Curt. 4, 15, 22.—Sometimes the logical subject is understood:

multos modios salis simul (i. e. amicis) edendos esse,

Cic. Lael. 19, 67.—Sometimes both the subject and predicate are understood:

quare si simul (i. e. nos agere) placebit,

Cic. Fam. 5, 19, 2.—

With a plur. object:

(Alcumena) uno partu duos peperit semul,

Plaut. Am. 5, 2, 8:

duas res simul nunc agere decretum'st mihi,

Plaut. Merc. prol. 1:

si duos consules simul ex Italia ejectos... res publica tenere potuisset,

Cic. Phil. 13, 14, 29:

ambo cum simul conspicimus,

Liv. 40, 46 init.:

simul omnibus portis erupit,

id. 40, 48 fin.; cf. Auct. Her. 3, 12, 22; Liv. 8, 37, 5; 21, 60; 40, 30; 42, 7; Curt. 5, 9, 1; Quint. 10, 1, 76; 10, 3, 23; 10, 7, 16.—So with singular implying a plural:

tota (urbs) simul exsurgere aedificiis coepit,

Liv. 6, 4, 6:

totam simul causam ponit ante oculos,

Quint. 6, 1, 1.—After an adverb. implying a plural noun:

igitur undique simul (i. e. ex omnibus locis simul) speculatores citi sese ostendunt,

Sall. J. 101, 1.—

Referring [p. 1703] to plural attributes:

omnium simul rerum... discrimine proposito,

Liv. 6, 35, 6:

multarum simul civitatium legati Romam convenerunt,

id. 43, 6, 1.—

Referring to an attributive participle understood:

multitudo plurium simul gentium (= simul eodem loco versantium),

Liv. 44, 45:

trium simul bellorum victor (= eodem tempore gestorum),

id. 6, 4, 1:

inter duo simul bella,

id. 7, 27, 7:

tot simul malis victi,

Curt. 4, 4, 12.

Referring to nouns, etc., connected by the preposition cum: simul cum = una cum (v. una, s. v. unus), together with:

novi (illum) cum Calcha semul,

Plaut. Men. 5, 2, 48:

jube in urbem veniat jam tecum semul,

id. Most. 4, 2, 26:

qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul?

id. Am. 2, 2, 122:

me misisti ad portum cum luci semul,

id. Stich. 2, 2, 40:

quae (amicitia) incepta a parvis cum aetate adcrevit simul,

Ter. And. 3, 3, 7:

simul consilium cum re amisti?

id. Eun. 2, 2, 10:

Critolaum simul cum Diogene venisse commemoras,

Cic. Or. 2, 38, 100:

Hortensius tecum simul pro Appio Claudio dixit,

id. Brut. 64, 230:

cum corporibus simul animos interire,

id. Lael. 4, 13:

vobiscum simul considerantis,

id. Rep. 1, 46, 70:

testamentum Cyri simul obsignavi cum Clodio,

id. Mil. 18, 48:

simul cum lege Aelia magistratum iniit,

id. Att. 1, 16, 13:

simul cum lumine pandit,

id. Arat. 704 (452):

simul cum moribus immutatur fortuna,

Sall. C. 2, 5:

cum anima simul,

id. ib. 33, 4:

simul cum occasu solis,

id. J. 91, 2:

simul cum dono designavit templi finis,

Liv. 1, 10, 5:

si (dictator) se (Fabium) simul cum gloria rei gestae extinxisset,

id. 8, 31, 7:

ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hosti,

id. 31, 36, 7; cf. Plaut. Am. 2, 2, 136; id. Aul. 4, 4, 28; id. Bacch. 4, 1, 5; id. Cist. 4, 2, 105; id. Ep. 1, 1, 39; id. Men. prol. 27; 2, 3, 54; 5, 1, 36; id. Merc. 2, 1, 31; id. Most. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 1, 13; id. Tusc. 3, 18, 40; id. de Or. 2, 33, 142; 3, 3, 10; id. Arch. 12, 30; id. Sest. 22, 50; id. Fam. 15, 4, 8; Liv. 1, 31, 3; Nep. 3, 2; 11, 3; 18, 3; 23, 6; Quint. 11, 3, 65; Hor. Epod. 1, 8; id. S. 1, 1, 58.—Strengthened by una:

quippe omnes semul didicimus tecum una,

Plaut. Poen. 3, 1, 50; cf. id. Most. 4, 3, 43.—With ellipsis of mecum:

qui scribis morderi te interdum quod non simul sis,

Cic. Att. 6, 2, 8.—Freq. cum eo (eis, etc.) must be supplied after simul, likewise, together with him, them, etc.:

in vigiliam quando ibat miles, tum tu ibas semul (i. e. cum eo)?

Plaut. Ps. 4, 7, 86:

cum simul P. Rutilius venisset,

Cic. Rep. 1, 11, 17:

hos qui simul erant missi, fallere,

id. Rosc. Am. 38, 110:

prae metu ne simul (i. e. cum iis) Romanus irrumperet,

Liv. 5, 13, 13:

extra turbam ordinem conlocuntur semul (i. e. inter se),

Plaut. Am. 1, 1, 69; cf. id. ib. 2, 2, 180; Cic. Pis. 34, 84; Liv. 6, 11, 5; Curt. 8, 13, 3.—Simul with abl. alone = cum with abl. ( poet. and in post-Aug. prose; cf. Gr. hama with dat.):

simul his,

Hor. S. 1, 10, 86:

quippe simul nobis habitat,

Ov. Tr. 5, 10, 29:

his simul,

Sil. 3, 268:

Magnetibus simul transmissi,

Tac. A. 4, 55:

quindecimviri septemviris simul,

id. ib. 3, 64; cf. id. ib. 6, 9; Sil. 5, 418; Sen. Troad. 1049.

Referring to a preceding adverb. clause, at the same time, i.e. as that of the action described:

juris ubi dicitur dies, simul patronis dicitur,

Plaut. Men. 4, 2, 17:

quamquam ego vinum bibo, at mandata hau consuevi semul bibere una (= bibere quom vinum bibo, una cum vino),

id. Pers. 2, 1, 3:

quando nihil sit (quod det), semul amare desinat,

id. Ps. 1, 3, 73 Fleck.:

ubi res prolatae sunt, quom rus homines eunt, semul prolatae res sunt nostris dentibus,

id. Capt. 1, 1, 10; id. Ps. 4, 7, 84; cf.:

domum numquam introibis, nisi feres pallam simul (i. e. cum introibis),

Plaut. Men. 4, 2, 104.

Referring to two or more co-ordinate terms or facts representing these as simultaneous, and at the same time, and also, both... and ( at once), together.

Referring to co-ordinate terms of the same sentence.

Simul preceding all the coordinate terms which are connected by et, ac, atque, que, or by et... et (freq. in the histt.):

semul flere sorbereque haud facile est,

Plaut. Most. 3, 2, 104:

Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est,

Cic. Brut. 64, 228: Bomilcar, simul cupidus incepta patrandi, et timore socii anxius, Sall. J. 70, 5:

dicenti lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt,

Liv. 40, 16 init.:

quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta,

id. 6, 27, 9:

Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse,

id. 41, 6 fin.:

Priverni qui simul a Fundanis ac Romanis defecerunt,

id. 8, 19, 11:

simul divinae humanaeque spei pleni pugnam poscunt,

id. 10, 40, 1:

eximio simul honoribus atque virtutibus,

id. 6, 11, 3:

obruit animum simul luctus metusque,

id. 42, 28; 5, 26, 10; Val. Max. 5, 2, 6:

simul ipsum Vitellium contemnebant metuebantque,

Tac. H. 2, 92; cf. Liv. 3, 38, 12; 3, 50, 12; 5, 7, 3; 6, 18, 5; 6, 33, 9; 6, 40, 4; 9, 12, 4; 27, 51, 12; Caes. B. G. 7, 48; Curt. 5, 4, 30; Sen. Q. N. 2, 54, 2.—So with three or more co-ordinate terms, either all connected by et, Caes. B. G. 4, 24, 2; Quint. 1, 12, 3; 10, 7, 23;

or asyndetic: nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt,

Plaut. Most. 1, 2, 60.—

Simul after all the coordinate terms (mostly ante-class.):

nunc operam potestis ambo mihi dare et vobis simul,

Plaut. Men. 5, 9, 40:

faxo et operam et vinum perdiderit simul,

id. Aul. 3, 6, 42:

ut si quis sacrilegii et homicidii simul accusetur,

Quint. 12, 1, 4; cf. Plaut. Capt. 3, 5, 92; id. Men. 3, 3, 16; Mart. 11, 58, 10.—

Simul after the first of the co-ordinate terms (so not in Cic.):

convenit regnum simul atque locos ut haberet,

Naev. Bell. Pun. 1, 6, fr. 3:

oculis simul ac mente turbatum,

Liv. 7, 26, 5:

quod ubi auditum simul visumque est,

id. 8, 39, 7:

pulvere simul ac sudore perfusum,

Curt. 3, 5, 2:

terrestri simul navalique clade,

id. 4, 3, 14:

vota nuncupabantur simul et solvebantur,

Val. Max. 6, 9, ext. 5:

qui ima simul ac summa foveret aequaliter,

Sen. Ep. 90, 25; cf. Liv. 4, 32, 12; Curt. 3, 8, 23; 6, 5, 19; 8, 5, 1; Quint. 10, 1, 30.—In post-Aug. prose without any temporal idea, = as well as:

populi Romani facta simul ac dicta memoratu digna... deligere constitui,

Val. Max. 1 prol.; so id. 1, 1, 9.—

Placed before the last term.

Simul et (= simul etiam), and at the same time, and also:

Jugurtha, postquam oppidum Capsam aliosque locos munitos, simul et magnam pecuniam amiserat,

Sall. J. 97, 1:

Marium fatigantem de profectione, simul et invisum et offensum,

id. ib. 73, 2:

Marius hortandi causa, simul et nobilitatem exagitandi, contionem advocavit,

id. ib. 84, 5:

milites modesto imperio habiti, simul et locupletes,

id. ib. 92, 2:

Perseus cum adventu consulis, simul et veris principio strepere omnia cerneret,

Liv. 44, 34 fin.; cf. Hor. C. 1, 20, 6.—

Simulque (rare):

ut (materia) fragilis incumberet, simulque terra umore diluta,

Curt. 8, 10, 25.—

Simul, without any conjunction (so in Cic., but only poet.):

Neptuno grates habeo et tempestatibus, semul Mercurio qui, etc.,

Plaut. Stich. 3, 1, 3:

Electra Stereopeque, simul sanctissima Maja,

Cic. Arat. 270 (36):

inter solis iter, simul inter flamina venti,

id. ib. 342 (101):

ambiguus consilii, num Dyrrhachium pedite atque equite, simul longis navibus mare clauderet,

Tac. H. 2, 83. —

Inserted in the last term ( poet.):

memor Actae non alio rege puertiae, Mutataeque simul togae,

Hor. C. 1, 36, 9;

interea Maecenas advenit atque Coccejus, Capitoque simul Fontejus,

id. S. 1, 5, 32.—

Referring to two or more co-ordinate clauses or sentences.

Et simul or simulque:

contundam facta Talthybi, contem namque omnes nuntios, semulque cursuram meditabor ad ludos Olympios,

Plaut. Stich. 2, 1, 34:

eamus, et de istac simul consilium volo capere una tecum,

i. e. while going, Ter. Eun. 3, 5, 65:

quod... et simul quia,

Lucr. 5, 1181:

ratio Ecquaenam fuerit origo... et simul ecquae sit finis, etc.,

id. 5, 1213:

sed iidem illi ita mecum loquuntur... et simul admonent quiddam quod cavebimus, etc.,

Cic. Phil. 1, 11, 28:

ex tuis litteris cognovi festinationem tuam, et simul sum admiratus cur, etc.,

id. Fam. 7, 8, 1:

emergit Nixi caput, et simul effert sese clara Fides et, etc.,

id. Arat. 713 (460):

postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Jugurthae proelio clamorem augeri,

Sall. J. 52, 6:

equites ex equis desiliunt, simulque et hosti se opponunt, et animos peditum accendunt,

Liv. 3, 62, 8:

tum rigere omnibus corpora... et simul lassitudine et... fame etiam deficere,

id. 21, 54, 9; 41, 3; Cic. Arat. 504 (259); 545 (299); Curt. 4, 2, 21; Quint. 2, 5, 13.—

Simul with autem or enim, introducing the second sentence:

salve! simul autem vale!

Plaut. Merc. 5, 1, 1: augeamus sane suspicionem tuam;

simul enim augebimus diligentiam,

Cic. Marc. 7, 22.—

Simul preceding co-ordinate sentences, generally connected by et... et, but also by a single copulative conjunction:

simul enim et rei publicae consules, et propones ei exempla ad imitandum,

Cic. Phil. 10, 2, 5:

illa autem altera ratio quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit,

id. Tusc. 4, 28, 60:

simul et inopiam frumenti lenire, et ignaris omnibus parare,

Sall. J. 91, 1:

nullus portus erat qui simul et omnis onerarias caperet, et tecta legionibus praeberet,

Liv. 32, 18, 3:

simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus... concurrerunt,

id. 32, 24, 3: simul Metelli imagines dereptae, et missi qui Antonio nuntiarent. Tac. H. 3, 13; cf. Suet. Caes. 57.—

Referring to co-ordinate clauses introduced by subordinating conjunctions:

Mnesilochum ut requiram atque ut eum mecum ad te adducam semul,

Plaut. Bacch. 3, 5, 2:

tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.,

Cic. Fam. 13, 6, 2:

quod eo liberius ad te seribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod video non novitati esse invisum meae,

id. ib. 1, 7, 8; 7, 10, 3.—If used in connecting dependent clauses, simul often stands for a co-ordinating conjunction; v. VI. infra.

Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise (cf.: itaque, igitur, deinde, tum, etc.).

Simul alone:

ego Tiresiam consulam quid faciundum censeat: semul hanc rem ut facta est eloquar,

Plaut. Am. 5, 1, 77:

sequimini! simul circumspicite ne quis adsit arbiter,

id. Mil. 4, 4, 1:

alterum ipse efficiam ut attente audiatis. Simul illud oro: si, etc.,

Cic. Phil. 2, 5, 10:

hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur,

Caes. B. G. 6, 23:

Valerio Samnitium legiones occurrunt... simul in Campanos stimulabat ira,

Liv. 7, 32, 3:

tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Juno, precor ut, etc.,

id. 5, 21, 3.—

More freq. simul et (= etiam):

quia videbitur Magis verisimile id esse... simul et conficiam facilius ego quod volo,

Ter. Heaut. 4, 5, 55:

nolite committere ut in re tam inveterata quidquam novi sentiatis. Simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.,

Cic. Balb. 28, 65:

demonstravi haec Caecilio. Simul et illud ostendi, me ei satisfacturum,

id. Att. 1, 1, 4:

legati jam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc.,

Liv. 41, 19 med.:

ipse ad Sycurium progressus, opperiri ibi hostium adventum statuit. Simul et frumentari passim exercitum jubet,

id. 42, 54 fin.; cf. Plaut. Stich. 5, 5, 14; Cic. Or. 2, 85, 349; id. Q. Fr. 1, 1, 12, § 34; id. Prov. Cons. 15, 36; id. Balb. 25, 56; id. Arat. 618 (372); 628 (382); 707 (454); 721 (468); Caes. B. G. 1, 19; 6, 8; Sall. C. 30, 2; id. J. 100, 3; Liv. 8, 9, 13; 8, 32, 5; 10, 3, 2; 40, 32; 4, 49, 3; Tac. H. 1, 1; 1, 52; 2, 53; 3, 15; 3, 18; 3, 20; 3, 29; 3, 42; 3, 82.

Simul itself stands as co-ordinating conjunction, to connect dependent clauses represented as contemporaneous, and at the same time, and also (not ante-class.; rare in Cic.;

freq. in the histt.): ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum juvare, simul ut esset poena quod, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 47, § 124:

omnes vocat ad diripiendos Eburones, ut potius Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut... pro tali facinore stirps et nomen civitatis tollatur,

Caes. B. G. 6, 34: quippe foedum hominem a republica procul esse volebat;

simul quia boni complures praesidium in eo putabant,

Sall. C. 19, 2:

cujus de virtute, quia multi dixere, praetereundum puto, simul ne per insolentiam quis existumet memet studium meum laudando extollere,

id. J. 4, 2:

nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione juvenis moveretur, etc.,

Liv. 39, 47:

a sermone Graeco puerum incipere malo, quia Latinum vel nobis nolentibus perhibet, simul quia disciplinis quoque Graecis prius instruendus est,

Quint. 1, 1, 12; Sall. J. 20, 1; Liv. 39, 33, 1; 8, 6, 11; Caes. B. C. 43, 2; Sall. C. 20, 3; 56, 5; Liv. 3, 50, 10; 40, 36 init.; Tac. H. 1, [p. 1704] 70;

2, 15.—So, connecting participial expressions or adverbial phrases with dependent clauses: his amicis confisus Catilina, simul quod aes alienum ingens erat, et quod... opprimendae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4:

hi, quod res in invidia erat, simul et ab Numidis obsecrati,

id. J. 25, 5:

ob eam iram, simul ut praeda militem aleret, duo milia peditum... populari agrum jussit,

Liv. 21, 52, 5; 3, 66, 3:

equites praemisit speculatum, simul ut ignem exstinguerent,

Curt. 4, 10, 11:

Otho, quamquam turbidis rebus, etc., simul reputans non posse, etc.,

Tac. H. 1, 83 init.:

committere igitur eum (locum) non fidelissimis sociis noluit, simul quod ab illa parte urbis navibus aditus ex alto est,

Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84; Liv. 9, 2, 5; Tac. H. 1, 70 fin.; 2, 28; 2, 30.

Simul. as co-ordinating conjunction, is frequently placed before each of the co-ordinate terms (simul... simul = hama men... hama de), partly... partly; not only... but at the same time (not anteAug.).

With independent clauses:

simul castra oppugnabantur, simul pars exercitus ad populandum agrum Romanum missa,

Liv. 3, 5, 2:

accolas Hannibal simul perlicit ad naves fabricandas, simul et ipsi traici exercitum cupiebant,

id. 21, 26, 7:

ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent,

id. 9, 25, 8:

simul gratias agit, simul gratulatur quod, etc.,

Curt. 6, 7, 15; cf. Verg. A. 1, 631 sq.; 2, 220 sqq.; 12, 268; Liv. 1, 9, 5.—

With dependent clauses:

venit ad quaerendum, simul quod non deducerent praesidia, simul quod in Bithyniam auxilia missi forent,

Liv. 39, 46 fin.:

Perseus cum audisset, simul Meliboeam a consulis exercitu oppugnari, simul classem Iolci stare,

id. 44, 13 init.:

consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret,

id. 44, 8, 1:

simul questi... simul nuntiantes,

id. 42, 46:

plus quam imponebatur oneris recepi, simul ut pleniore obsequio demererer amantissimos mei, simul ne... alienis vestigiis insisterem, Quint. prooem. 3.—Rarely connecting a dependent clause with an independent sentence: Athenas ierant, simul ut pro legatione praemio esset honos, simul peritos legum peregrinarum ad condenda nova jura usui fore credebant,

Liv. 3, 35, 5; cf. Verg. A. 12, 758.—

Co-ordinating dependent clauses with adverbial phrases:

Germani frequenter in castra venerunt, simul sui purgandi causa, simul ut de induciis impetrarent,

Caes. B. G. 4, 13:

Philippus, simul ne ocio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis causa... in Maedicam ducere pergit,

Liv. 40, 21, 1. —

Connecting single nouns or phrases belonging to the same predicate:

cum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum impetum sustinuit,

Liv. 2, 10, 10:

ad se simul legatos, simul milites missos,

id. 42, 52 med.:

et Romae simul dilectu, simul tributo conferendo laboratum est,

id. 5, 10, 3:

increpando simul temeritatem, simul ignaviam,

id. 2, 65, 4:

tum vero si mul ab hostibus, simul ab iniquitate loco rum Poeni oppugnabantur,

id. 21, 33, 5:

inter simul complorationem feminarum, simul nefandam caedem,

id. 41, 11:

simul a mari, simul a terra ingredienti,

id. 44, 12 med.; cf. Tac. A. 1, 49; 14, 40; id. Agr. 25; 36; 41; Verg. G. 3, 201; id. A. 1, 513; Hor. S. 2, 2, 73.

Simul, in connection with ac, atque (also written in one word,

sĭmŭlac

, sĭmŭlatque), rarely with ut, and very rarely with et, is used as subordinating, temporal conjunction, as soon as. For simulac, etc., simul alone is freq.

Simul ac: simul ac lacrimas de ore noegeo (i. e. candido) detersit, Liv. And. ap. Fest. p. 174 Mull.:

Demenaetum simul ac conspexero hodie,

Plaut. As. 2, 4, 73:

non simul ac se ipse commovit, sensit quid intersit,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

si simul ac procul conspexit armatos, recessisset,

id. Caecil. 16, 46:

dicebam, simul ac timere desisses, similem te futurum tui,

id. Phil. 2, 35, 89:

Alcibiades, simul ac se remiserat, dissolutus reperiebatur,

Nep. Alcib. 1. 4:

at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca,

Hor. S. 1, 1, 67; cf. Cic. N. D. 1, 38, 108; id. Fam. 15, 16, 2; id. Planc. 41, 98; id. Phil. 4, 1, 1; id. Verr. 2, 2, 19, § 46; id. Or. 2, 27, 117; Verg. A. 4, 90; 12, 222; Ov. M. 2, 167; Hor. S. 1, 2, 33; 1, 4, 119; 1, 8, 21.—Strengthened by primum (= ut primum):

simul ac primum ei occasio visa est, quaestor consulem deseruit,

Cic. Verr. 2, 1, 13, § 34; so id. ib. 2, 1, 52, § 138; id. Phil. 4, 1, 1; Suet. Caes. 30; id. Ner. 43.—

Simul atque:

L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit,

Cic. Clu. 14, 40:

simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt,

id. Mur. 10, 22:

simul atque audivit ejus interitum, suo Marte res suas recuperavit,

id. Phil. 2, 37, 95:

simul atque enim se infiexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus,

id. Rep. 2, 26, 49:

simul atque sibi hic adnuisset, numeraturum se dicebat,

id. Quint. 5, 18:

qui, simul atque in oppidum venerat, inmittebantur illi continuo Cibyratici canes,

id. Verr. 2, 4, 21, § 47:

simul atque de Caesaris adventu cognitum est,

Caes. B. G. 5, 3, 3; cf. Cic. Planc. 41, 98; id. Phil. 8, 10, 31; Suet. Caes. 29; id. Galb. 7.—

Simul ut (v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 11, 33):

simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

simul ut accepi a Seleuco litteras tuas, statim quaesivi, etc.,

id. Fam. 6, 18, 1:

nostros omnia consequi potuisse, simul ut velle coepissent,

id. Tusc. 4, 2, 5; id. Q. Fr. 2, 5, 3 (6, 2):

simul ut, qui sint professi, videro, dicam,

id. Planc. 6, 14; id. Att. 10, 4, 12:

nam simul ut supero se totum lumine Cancer extulit, extemplo cedit delapsa Corona,

id. Arat. 596 (349).—

Simul et:

simul et quid erit certi, scribam ad te,

Cic. Att. 2, 20, 2:

ego ad te statim habebo quod scribam, simul et videro Curionem,

id. ib. 10, 4, 12:

quam accepi simul et in Cumanum veni,

id. ib. 10, 16, 4; 16, 11, 6; id. Q. Fr. 2, 6, 3. In all these passages the Cod. Med. has simul et, which the editors variously changed into simulatque, simulac, simul ut, simul; so,

omne animal simul et ortum est, se ipsum diligit,

Cic. Fin. 2, 11, 33, where the vulg. has simul ut, and Madv. reads simul [et] ortum.—

Simul ubi:

quod simul ubi conspexit, equites emisit,

Liv. 4, 18, 7 dub. Weissenb. ad loc.—

Simul alone, = simul atque:

simul herbae inceperint nasci,

Cato, R. R. 48:

hic simul argentum repperit, cura sese expedivit,

Ter. Phorm. 5, 4, 4: simul limen intrabo, illi extrabunt illico, Afran. ap. Non. 104, 21 (Com. Rel. v. 5 Rib.):

simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur,

Cic. Ac. 2, 27, 86:

nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

simul increpuere arma, hostis pedem rettulit,

Liv. 6, 24, 1; cf. Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Fin. 3, 6, 21; id. Arat. 594 (349); Caes. B. C. 1, 30, 3; Liv. 3, 62, 6; 4, 18, 6; 4, 31, 5; 4, 32, 6; 5, 25, 11; 8, 32, 2; 21, 55, 9; 44, 8 med.; 44, 19; 44, 44 fin.; Curt. 3, 11, 4; Phaedr. 3, 16, 16; Hor. C. 1, 12, 27; 3, 4, 37; Verg. G. 4, 232; Ov. F. 1, 567.—Strengthened by primum:

simul primum magistratio abiit, dicta dies est,

Liv. 6, 1, 6:

simul primum anni tempus navigabile praebuisset mare,

id. 35, 44, 5 Weissenb. ad loc.; Suet. Caes. 30.

sĭmŭl (ante-class. also sĕmŭl, Plaut. Trin. prol. p. 97 Ritschl; v. infra; and sĕmŏl, C. I. L. 1175 fin.; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 96; cf. also simitu. The final l of simul was scarcely pronounced in the vulg. lang., and in comic poetry does not make position with an initial consonant following; v. Corss. Ausspr. 2, p. 643 sq.; Lorenz ad Plaut. Ps. 567), adv. [Sanscr. sama-; Gr. hama, homos]; cf. semel, = eodem tempore, una, at the same time, together, at once, as soon as.

Referring, as temporal adverb, to plural nouns of the same sentence, and representing persons or things as acting, happening, etc., simultaneously.

After a plural subject:

hunc ambo in saxo semul sedent ejecti,

Plaut. Rud. prol. 72:

multa concurrunt simul,

Ter. And. 3, 2, 31:

(duo homines) simul cenare voluerunt,

Cic. Inv. 2, 4, 14:

Zmyrnae cum simul essemus compluris dies,

id. Rep. 1, 8, 13:

tres simul soles effulserunt,

Liv. 41, 21 fin.:

tria simul agmina populabantur Indos,

Curt. 9, 10, 7:

duo simul hujusmodi personae Ciceroni obstiterunt,

Quint. 11, 1, 69:

Othonem multa simul exstimulabant,

Tac. H. 1, 21; Cic. Fam. 9, 1, 2; id. Att. 5, 10, 5; Liv. 21, 33, 3; 41, 2 init.; Curt. 4, 15, 22.—Sometimes the logical subject is understood:

multos modios salis simul (i. e. amicis) edendos esse,

Cic. Lael. 19, 67.—Sometimes both the subject and predicate are understood:

quare si simul (i. e. nos agere) placebit,

Cic. Fam. 5, 19, 2.—

With a plur. object:

(Alcumena) uno partu duos peperit semul,

Plaut. Am. 5, 2, 8:

duas res simul nunc agere decretum'st mihi,

Plaut. Merc. prol. 1:

si duos consules simul ex Italia ejectos... res publica tenere potuisset,

Cic. Phil. 13, 14, 29:

ambo cum simul conspicimus,

Liv. 40, 46 init.:

simul omnibus portis erupit,

id. 40, 48 fin.; cf. Auct. Her. 3, 12, 22; Liv. 8, 37, 5; 21, 60; 40, 30; 42, 7; Curt. 5, 9, 1; Quint. 10, 1, 76; 10, 3, 23; 10, 7, 16.—So with singular implying a plural:

tota (urbs) simul exsurgere aedificiis coepit,

Liv. 6, 4, 6:

totam simul causam ponit ante oculos,

Quint. 6, 1, 1.—After an adverb. implying a plural noun:

igitur undique simul (i. e. ex omnibus locis simul) speculatores citi sese ostendunt,

Sall. J. 101, 1.—

Referring [p. 1703] to plural attributes:

omnium simul rerum... discrimine proposito,

Liv. 6, 35, 6:

multarum simul civitatium legati Romam convenerunt,

id. 43, 6, 1.—

Referring to an attributive participle understood:

multitudo plurium simul gentium (= simul eodem loco versantium),

Liv. 44, 45:

trium simul bellorum victor (= eodem tempore gestorum),

id. 6, 4, 1:

inter duo simul bella,

id. 7, 27, 7:

tot simul malis victi,

Curt. 4, 4, 12.

Referring to nouns, etc., connected by the preposition cum: simul cum = una cum (v. una, s. v. unus), together with:

novi (illum) cum Calcha semul,

Plaut. Men. 5, 2, 48:

jube in urbem veniat jam tecum semul,

id. Most. 4, 2, 26:

qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul?

id. Am. 2, 2, 122:

me misisti ad portum cum luci semul,

id. Stich. 2, 2, 40:

quae (amicitia) incepta a parvis cum aetate adcrevit simul,

Ter. And. 3, 3, 7:

simul consilium cum re amisti?

id. Eun. 2, 2, 10:

Critolaum simul cum Diogene venisse commemoras,

Cic. Or. 2, 38, 100:

Hortensius tecum simul pro Appio Claudio dixit,

id. Brut. 64, 230:

cum corporibus simul animos interire,

id. Lael. 4, 13:

vobiscum simul considerantis,

id. Rep. 1, 46, 70:

testamentum Cyri simul obsignavi cum Clodio,

id. Mil. 18, 48:

simul cum lege Aelia magistratum iniit,

id. Att. 1, 16, 13:

simul cum lumine pandit,

id. Arat. 704 (452):

simul cum moribus immutatur fortuna,

Sall. C. 2, 5:

cum anima simul,

id. ib. 33, 4:

simul cum occasu solis,

id. J. 91, 2:

simul cum dono designavit templi finis,

Liv. 1, 10, 5:

si (dictator) se (Fabium) simul cum gloria rei gestae extinxisset,

id. 8, 31, 7:

ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hosti,

id. 31, 36, 7; cf. Plaut. Am. 2, 2, 136; id. Aul. 4, 4, 28; id. Bacch. 4, 1, 5; id. Cist. 4, 2, 105; id. Ep. 1, 1, 39; id. Men. prol. 27; 2, 3, 54; 5, 1, 36; id. Merc. 2, 1, 31; id. Most. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 1, 13; id. Tusc. 3, 18, 40; id. de Or. 2, 33, 142; 3, 3, 10; id. Arch. 12, 30; id. Sest. 22, 50; id. Fam. 15, 4, 8; Liv. 1, 31, 3; Nep. 3, 2; 11, 3; 18, 3; 23, 6; Quint. 11, 3, 65; Hor. Epod. 1, 8; id. S. 1, 1, 58.—Strengthened by una:

quippe omnes semul didicimus tecum una,

Plaut. Poen. 3, 1, 50; cf. id. Most. 4, 3, 43.—With ellipsis of mecum:

qui scribis morderi te interdum quod non simul sis,

Cic. Att. 6, 2, 8.—Freq. cum eo (eis, etc.) must be supplied after simul, likewise, together with him, them, etc.:

in vigiliam quando ibat miles, tum tu ibas semul (i. e. cum eo)?

Plaut. Ps. 4, 7, 86:

cum simul P. Rutilius venisset,

Cic. Rep. 1, 11, 17:

hos qui simul erant missi, fallere,

id. Rosc. Am. 38, 110:

prae metu ne simul (i. e. cum iis) Romanus irrumperet,

Liv. 5, 13, 13:

extra turbam ordinem conlocuntur semul (i. e. inter se),

Plaut. Am. 1, 1, 69; cf. id. ib. 2, 2, 180; Cic. Pis. 34, 84; Liv. 6, 11, 5; Curt. 8, 13, 3.—Simul with abl. alone = cum with abl. ( poet. and in post-Aug. prose; cf. Gr. hama with dat.):

simul his,

Hor. S. 1, 10, 86:

quippe simul nobis habitat,

Ov. Tr. 5, 10, 29:

his simul,

Sil. 3, 268:

Magnetibus simul transmissi,

Tac. A. 4, 55:

quindecimviri septemviris simul,

id. ib. 3, 64; cf. id. ib. 6, 9; Sil. 5, 418; Sen. Troad. 1049.

Referring to a preceding adverb. clause, at the same time, i.e. as that of the action described:

juris ubi dicitur dies, simul patronis dicitur,

Plaut. Men. 4, 2, 17:

quamquam ego vinum bibo, at mandata hau consuevi semul bibere una (= bibere quom vinum bibo, una cum vino),

id. Pers. 2, 1, 3:

quando nihil sit (quod det), semul amare desinat,

id. Ps. 1, 3, 73 Fleck.:

ubi res prolatae sunt, quom rus homines eunt, semul prolatae res sunt nostris dentibus,

id. Capt. 1, 1, 10; id. Ps. 4, 7, 84; cf.:

domum numquam introibis, nisi feres pallam simul (i. e. cum introibis),

Plaut. Men. 4, 2, 104.

Referring to two or more co-ordinate terms or facts representing these as simultaneous, and at the same time, and also, both... and ( at once), together.

Referring to co-ordinate terms of the same sentence.

Simul preceding all the coordinate terms which are connected by et, ac, atque, que, or by et... et (freq. in the histt.):

semul flere sorbereque haud facile est,

Plaut. Most. 3, 2, 104:

Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est,

Cic. Brut. 64, 228: Bomilcar, simul cupidus incepta patrandi, et timore socii anxius, Sall. J. 70, 5:

dicenti lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt,

Liv. 40, 16 init.:

quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta,

id. 6, 27, 9:

Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse,

id. 41, 6 fin.:

Priverni qui simul a Fundanis ac Romanis defecerunt,

id. 8, 19, 11:

simul divinae humanaeque spei pleni pugnam poscunt,

id. 10, 40, 1:

eximio simul honoribus atque virtutibus,

id. 6, 11, 3:

obruit animum simul luctus metusque,

id. 42, 28; 5, 26, 10; Val. Max. 5, 2, 6:

simul ipsum Vitellium contemnebant metuebantque,

Tac. H. 2, 92; cf. Liv. 3, 38, 12; 3, 50, 12; 5, 7, 3; 6, 18, 5; 6, 33, 9; 6, 40, 4; 9, 12, 4; 27, 51, 12; Caes. B. G. 7, 48; Curt. 5, 4, 30; Sen. Q. N. 2, 54, 2.—So with three or more co-ordinate terms, either all connected by et, Caes. B. G. 4, 24, 2; Quint. 1, 12, 3; 10, 7, 23;

or asyndetic: nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt,

Plaut. Most. 1, 2, 60.—

Simul after all the coordinate terms (mostly ante-class.):

nunc operam potestis ambo mihi dare et vobis simul,

Plaut. Men. 5, 9, 40:

faxo et operam et vinum perdiderit simul,

id. Aul. 3, 6, 42:

ut si quis sacrilegii et homicidii simul accusetur,

Quint. 12, 1, 4; cf. Plaut. Capt. 3, 5, 92; id. Men. 3, 3, 16; Mart. 11, 58, 10.—

Simul after the first of the co-ordinate terms (so not in Cic.):

convenit regnum simul atque locos ut haberet,

Naev. Bell. Pun. 1, 6, fr. 3:

oculis simul ac mente turbatum,

Liv. 7, 26, 5:

quod ubi auditum simul visumque est,

id. 8, 39, 7:

pulvere simul ac sudore perfusum,

Curt. 3, 5, 2:

terrestri simul navalique clade,

id. 4, 3, 14:

vota nuncupabantur simul et solvebantur,

Val. Max. 6, 9, ext. 5:

qui ima simul ac summa foveret aequaliter,

Sen. Ep. 90, 25; cf. Liv. 4, 32, 12; Curt. 3, 8, 23; 6, 5, 19; 8, 5, 1; Quint. 10, 1, 30.—In post-Aug. prose without any temporal idea, = as well as:

populi Romani facta simul ac dicta memoratu digna... deligere constitui,

Val. Max. 1 prol.; so id. 1, 1, 9.—

Placed before the last term.

Simul et (= simul etiam), and at the same time, and also:

Jugurtha, postquam oppidum Capsam aliosque locos munitos, simul et magnam pecuniam amiserat,

Sall. J. 97, 1:

Marium fatigantem de profectione, simul et invisum et offensum,

id. ib. 73, 2:

Marius hortandi causa, simul et nobilitatem exagitandi, contionem advocavit,

id. ib. 84, 5:

milites modesto imperio habiti, simul et locupletes,

id. ib. 92, 2:

Perseus cum adventu consulis, simul et veris principio strepere omnia cerneret,

Liv. 44, 34 fin.; cf. Hor. C. 1, 20, 6.—

Simulque (rare):

ut (materia) fragilis incumberet, simulque terra umore diluta,

Curt. 8, 10, 25.—

Simul, without any conjunction (so in Cic., but only poet.):

Neptuno grates habeo et tempestatibus, semul Mercurio qui, etc.,

Plaut. Stich. 3, 1, 3:

Electra Stereopeque, simul sanctissima Maja,

Cic. Arat. 270 (36):

inter solis iter, simul inter flamina venti,

id. ib. 342 (101):

ambiguus consilii, num Dyrrhachium pedite atque equite, simul longis navibus mare clauderet,

Tac. H. 2, 83. —

Inserted in the last term ( poet.):

memor Actae non alio rege puertiae, Mutataeque simul togae,

Hor. C. 1, 36, 9;

interea Maecenas advenit atque Coccejus, Capitoque simul Fontejus,

id. S. 1, 5, 32.—

Referring to two or more co-ordinate clauses or sentences.

Et simul or simulque:

contundam facta Talthybi, contem namque omnes nuntios, semulque cursuram meditabor ad ludos Olympios,

Plaut. Stich. 2, 1, 34:

eamus, et de istac simul consilium volo capere una tecum,

i. e. while going, Ter. Eun. 3, 5, 65:

quod... et simul quia,

Lucr. 5, 1181:

ratio Ecquaenam fuerit origo... et simul ecquae sit finis, etc.,

id. 5, 1213:

sed iidem illi ita mecum loquuntur... et simul admonent quiddam quod cavebimus, etc.,

Cic. Phil. 1, 11, 28:

ex tuis litteris cognovi festinationem tuam, et simul sum admiratus cur, etc.,

id. Fam. 7, 8, 1:

emergit Nixi caput, et simul effert sese clara Fides et, etc.,

id. Arat. 713 (460):

postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Jugurthae proelio clamorem augeri,

Sall. J. 52, 6:

equites ex equis desiliunt, simulque et hosti se opponunt, et animos peditum accendunt,

Liv. 3, 62, 8:

tum rigere omnibus corpora... et simul lassitudine et... fame etiam deficere,

id. 21, 54, 9; 41, 3; Cic. Arat. 504 (259); 545 (299); Curt. 4, 2, 21; Quint. 2, 5, 13.—

Simul with autem or enim, introducing the second sentence:

salve! simul autem vale!

Plaut. Merc. 5, 1, 1: augeamus sane suspicionem tuam;

simul enim augebimus diligentiam,

Cic. Marc. 7, 22.—

Simul preceding co-ordinate sentences, generally connected by et... et, but also by a single copulative conjunction:

simul enim et rei publicae consules, et propones ei exempla ad imitandum,

Cic. Phil. 10, 2, 5:

illa autem altera ratio quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit,

id. Tusc. 4, 28, 60:

simul et inopiam frumenti lenire, et ignaris omnibus parare,

Sall. J. 91, 1:

nullus portus erat qui simul et omnis onerarias caperet, et tecta legionibus praeberet,

Liv. 32, 18, 3:

simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus... concurrerunt,

id. 32, 24, 3: simul Metelli imagines dereptae, et missi qui Antonio nuntiarent. Tac. H. 3, 13; cf. Suet. Caes. 57.—

Referring to co-ordinate clauses introduced by subordinating conjunctions:

Mnesilochum ut requiram atque ut eum mecum ad te adducam semul,

Plaut. Bacch. 3, 5, 2:

tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.,

Cic. Fam. 13, 6, 2:

quod eo liberius ad te seribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod video non novitati esse invisum meae,

id. ib. 1, 7, 8; 7, 10, 3.—If used in connecting dependent clauses, simul often stands for a co-ordinating conjunction; v. VI. infra.

Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise (cf.: itaque, igitur, deinde, tum, etc.).

Simul alone:

ego Tiresiam consulam quid faciundum censeat: semul hanc rem ut facta est eloquar,

Plaut. Am. 5, 1, 77:

sequimini! simul circumspicite ne quis adsit arbiter,

id. Mil. 4, 4, 1:

alterum ipse efficiam ut attente audiatis. Simul illud oro: si, etc.,

Cic. Phil. 2, 5, 10:

hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur,

Caes. B. G. 6, 23:

Valerio Samnitium legiones occurrunt... simul in Campanos stimulabat ira,

Liv. 7, 32, 3:

tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Juno, precor ut, etc.,

id. 5, 21, 3.—

More freq. simul et (= etiam):

quia videbitur Magis verisimile id esse... simul et conficiam facilius ego quod volo,

Ter. Heaut. 4, 5, 55:

nolite committere ut in re tam inveterata quidquam novi sentiatis. Simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.,

Cic. Balb. 28, 65:

demonstravi haec Caecilio. Simul et illud ostendi, me ei satisfacturum,

id. Att. 1, 1, 4:

legati jam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc.,

Liv. 41, 19 med.:

ipse ad Sycurium progressus, opperiri ibi hostium adventum statuit. Simul et frumentari passim exercitum jubet,

id. 42, 54 fin.; cf. Plaut. Stich. 5, 5, 14; Cic. Or. 2, 85, 349; id. Q. Fr. 1, 1, 12, § 34; id. Prov. Cons. 15, 36; id. Balb. 25, 56; id. Arat. 618 (372); 628 (382); 707 (454); 721 (468); Caes. B. G. 1, 19; 6, 8; Sall. C. 30, 2; id. J. 100, 3; Liv. 8, 9, 13; 8, 32, 5; 10, 3, 2; 40, 32; 4, 49, 3; Tac. H. 1, 1; 1, 52; 2, 53; 3, 15; 3, 18; 3, 20; 3, 29; 3, 42; 3, 82.

Simul itself stands as co-ordinating conjunction, to connect dependent clauses represented as contemporaneous, and at the same time, and also (not ante-class.; rare in Cic.;

freq. in the histt.): ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum juvare, simul ut esset poena quod, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 47, § 124:

omnes vocat ad diripiendos Eburones, ut potius Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut... pro tali facinore stirps et nomen civitatis tollatur,

Caes. B. G. 6, 34: quippe foedum hominem a republica procul esse volebat;

simul quia boni complures praesidium in eo putabant,

Sall. C. 19, 2:

cujus de virtute, quia multi dixere, praetereundum puto, simul ne per insolentiam quis existumet memet studium meum laudando extollere,

id. J. 4, 2:

nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione juvenis moveretur, etc.,

Liv. 39, 47:

a sermone Graeco puerum incipere malo, quia Latinum vel nobis nolentibus perhibet, simul quia disciplinis quoque Graecis prius instruendus est,

Quint. 1, 1, 12; Sall. J. 20, 1; Liv. 39, 33, 1; 8, 6, 11; Caes. B. C. 43, 2; Sall. C. 20, 3; 56, 5; Liv. 3, 50, 10; 40, 36 init.; Tac. H. 1, [p. 1704] 70;

2, 15.—So, connecting participial expressions or adverbial phrases with dependent clauses: his amicis confisus Catilina, simul quod aes alienum ingens erat, et quod... opprimendae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4:

hi, quod res in invidia erat, simul et ab Numidis obsecrati,

id. J. 25, 5:

ob eam iram, simul ut praeda militem aleret, duo milia peditum... populari agrum jussit,

Liv. 21, 52, 5; 3, 66, 3:

equites praemisit speculatum, simul ut ignem exstinguerent,

Curt. 4, 10, 11:

Otho, quamquam turbidis rebus, etc., simul reputans non posse, etc.,

Tac. H. 1, 83 init.:

committere igitur eum (locum) non fidelissimis sociis noluit, simul quod ab illa parte urbis navibus aditus ex alto est,

Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84; Liv. 9, 2, 5; Tac. H. 1, 70 fin.; 2, 28; 2, 30.

Simul. as co-ordinating conjunction, is frequently placed before each of the co-ordinate terms (simul... simul = hama men... hama de), partly... partly; not only... but at the same time (not anteAug.).

With independent clauses:

simul castra oppugnabantur, simul pars exercitus ad populandum agrum Romanum missa,

Liv. 3, 5, 2:

accolas Hannibal simul perlicit ad naves fabricandas, simul et ipsi traici exercitum cupiebant,

id. 21, 26, 7:

ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent,

id. 9, 25, 8:

simul gratias agit, simul gratulatur quod, etc.,

Curt. 6, 7, 15; cf. Verg. A. 1, 631 sq.; 2, 220 sqq.; 12, 268; Liv. 1, 9, 5.—

With dependent clauses:

venit ad quaerendum, simul quod non deducerent praesidia, simul quod in Bithyniam auxilia missi forent,

Liv. 39, 46 fin.:

Perseus cum audisset, simul Meliboeam a consulis exercitu oppugnari, simul classem Iolci stare,

id. 44, 13 init.:

consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret,

id. 44, 8, 1:

simul questi... simul nuntiantes,

id. 42, 46:

plus quam imponebatur oneris recepi, simul ut pleniore obsequio demererer amantissimos mei, simul ne... alienis vestigiis insisterem, Quint. prooem. 3.—Rarely connecting a dependent clause with an independent sentence: Athenas ierant, simul ut pro legatione praemio esset honos, simul peritos legum peregrinarum ad condenda nova jura usui fore credebant,

Liv. 3, 35, 5; cf. Verg. A. 12, 758.—

Co-ordinating dependent clauses with adverbial phrases:

Germani frequenter in castra venerunt, simul sui purgandi causa, simul ut de induciis impetrarent,

Caes. B. G. 4, 13:

Philippus, simul ne ocio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis causa... in Maedicam ducere pergit,

Liv. 40, 21, 1. —

Connecting single nouns or phrases belonging to the same predicate:

cum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum impetum sustinuit,

Liv. 2, 10, 10:

ad se simul legatos, simul milites missos,

id. 42, 52 med.:

et Romae simul dilectu, simul tributo conferendo laboratum est,

id. 5, 10, 3:

increpando simul temeritatem, simul ignaviam,

id. 2, 65, 4:

tum vero si mul ab hostibus, simul ab iniquitate loco rum Poeni oppugnabantur,

id. 21, 33, 5:

inter simul complorationem feminarum, simul nefandam caedem,

id. 41, 11:

simul a mari, simul a terra ingredienti,

id. 44, 12 med.; cf. Tac. A. 1, 49; 14, 40; id. Agr. 25; 36; 41; Verg. G. 3, 201; id. A. 1, 513; Hor. S. 2, 2, 73.

Simul, in connection with ac, atque (also written in one word,

sĭmŭlac

, sĭmŭlatque), rarely with ut, and very rarely with et, is used as subordinating, temporal conjunction, as soon as. For simulac, etc., simul alone is freq.

Simul ac: simul ac lacrimas de ore noegeo (i. e. candido) detersit, Liv. And. ap. Fest. p. 174 Mull.:

Demenaetum simul ac conspexero hodie,

Plaut. As. 2, 4, 73:

non simul ac se ipse commovit, sensit quid intersit,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

si simul ac procul conspexit armatos, recessisset,

id. Caecil. 16, 46:

dicebam, simul ac timere desisses, similem te futurum tui,

id. Phil. 2, 35, 89:

Alcibiades, simul ac se remiserat, dissolutus reperiebatur,

Nep. Alcib. 1. 4:

at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca,

Hor. S. 1, 1, 67; cf. Cic. N. D. 1, 38, 108; id. Fam. 15, 16, 2; id. Planc. 41, 98; id. Phil. 4, 1, 1; id. Verr. 2, 2, 19, § 46; id. Or. 2, 27, 117; Verg. A. 4, 90; 12, 222; Ov. M. 2, 167; Hor. S. 1, 2, 33; 1, 4, 119; 1, 8, 21.—Strengthened by primum (= ut primum):

simul ac primum ei occasio visa est, quaestor consulem deseruit,

Cic. Verr. 2, 1, 13, § 34; so id. ib. 2, 1, 52, § 138; id. Phil. 4, 1, 1; Suet. Caes. 30; id. Ner. 43.—

Simul atque:

L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit,

Cic. Clu. 14, 40:

simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt,

id. Mur. 10, 22:

simul atque audivit ejus interitum, suo Marte res suas recuperavit,

id. Phil. 2, 37, 95:

simul atque enim se infiexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus,

id. Rep. 2, 26, 49:

simul atque sibi hic adnuisset, numeraturum se dicebat,

id. Quint. 5, 18:

qui, simul atque in oppidum venerat, inmittebantur illi continuo Cibyratici canes,

id. Verr. 2, 4, 21, § 47:

simul atque de Caesaris adventu cognitum est,

Caes. B. G. 5, 3, 3; cf. Cic. Planc. 41, 98; id. Phil. 8, 10, 31; Suet. Caes. 29; id. Galb. 7.—

Simul ut (v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 11, 33):

simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

simul ut accepi a Seleuco litteras tuas, statim quaesivi, etc.,

id. Fam. 6, 18, 1:

nostros omnia consequi potuisse, simul ut velle coepissent,

id. Tusc. 4, 2, 5; id. Q. Fr. 2, 5, 3 (6, 2):

simul ut, qui sint professi, videro, dicam,

id. Planc. 6, 14; id. Att. 10, 4, 12:

nam simul ut supero se totum lumine Cancer extulit, extemplo cedit delapsa Corona,

id. Arat. 596 (349).—

Simul et:

simul et quid erit certi, scribam ad te,

Cic. Att. 2, 20, 2:

ego ad te statim habebo quod scribam, simul et videro Curionem,

id. ib. 10, 4, 12:

quam accepi simul et in Cumanum veni,

id. ib. 10, 16, 4; 16, 11, 6; id. Q. Fr. 2, 6, 3. In all these passages the Cod. Med. has simul et, which the editors variously changed into simulatque, simulac, simul ut, simul; so,

omne animal simul et ortum est, se ipsum diligit,

Cic. Fin. 2, 11, 33, where the vulg. has simul ut, and Madv. reads simul [et] ortum.—

Simul ubi:

quod simul ubi conspexit, equites emisit,

Liv. 4, 18, 7 dub. Weissenb. ad loc.—

Simul alone, = simul atque:

simul herbae inceperint nasci,

Cato, R. R. 48:

hic simul argentum repperit, cura sese expedivit,

Ter. Phorm. 5, 4, 4: simul limen intrabo, illi extrabunt illico, Afran. ap. Non. 104, 21 (Com. Rel. v. 5 Rib.):

simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur,

Cic. Ac. 2, 27, 86:

nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

simul increpuere arma, hostis pedem rettulit,

Liv. 6, 24, 1; cf. Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Fin. 3, 6, 21; id. Arat. 594 (349); Caes. B. C. 1, 30, 3; Liv. 3, 62, 6; 4, 18, 6; 4, 31, 5; 4, 32, 6; 5, 25, 11; 8, 32, 2; 21, 55, 9; 44, 8 med.; 44, 19; 44, 44 fin.; Curt. 3, 11, 4; Phaedr. 3, 16, 16; Hor. C. 1, 12, 27; 3, 4, 37; Verg. G. 4, 232; Ov. F. 1, 567.—Strengthened by primum:

simul primum magistratio abiit, dicta dies est,

Liv. 6, 1, 6:

simul primum anni tempus navigabile praebuisset mare,

id. 35, 44, 5 Weissenb. ad loc.; Suet. Caes. 30.

vălĕo, ui, itum, 2, v. n. [kindr. with Sanscr. bala, vis, robur, balishtas, fortissimus; cf. debilis], to be strong.

Lit., of physical strength, vigor, or health.

In gen., to be strong, stout, or vigorous, to have strength (cf.: polleo, vigeo).

Absol.: verum illi valent, qui vi luctantur cum leonibus, Pomp. ap. Non. 112, 4 (Com. Rel. v. 176 Rib.):

puer ille (Hercules recens natus) ut magnus est et multum valet!

Plaut. Am. 5, 1, 51: plus potest, qui plus valet: Vir erat;

plus valebat,

id. Truc. 4, 3, 38 sq.:

sanus homo, qui bene valet,

Cels. 1, 1 init.:

si magis valet,

id. 3, 18:

si satis valet (= si satis validae vires sunt, just before),

id. 4, 7 init.:

prout nervi valent,

id. 8, 16.—Of plants:

vitem novellam resecari tum erit tempus ubi valebit,

Cato, R. R. 33, 3 sq. —

To be strong in or for something, to have the power or strength, be in condition to do something, etc.

Of personal subjects, etc.

With ad and acc.:

alios videmus velocitate ad cursum, alios viribus ad luctandum valere,

Cic. Off. 1, 30, 107.—

With inf.:

manibus pedibusque morbo distortissimis, ut neque calceum perpeti nec libellos evolvere valeret,

Suet. Galb. 21:

mustela cum mures veloces non valeret assequi,

Phaedr. 4, 1, 10:

valet ima summis Mutare deus,

Hor. C. 1, 34, 12; cf. II. B. 2. h. infra; cf.:

illud mirari mitte, quod non valet e lapide hoc alias impellere res,

Lucr. 6, 1057:

versate diu quid ferre recusent, Quid valeant umeri (sc. ferre),

Hor. A. P. 40:

nec valuere manus infixum educere telum,

Ov. M. 13, 393; 12, 101; Col. 6, 25 fin. —

Of remedies or medicines, to be efficacious, be good for any thing; with ad and acc.:

fimum potum ad dysentericos valet,

Plin. 28, 8, 27, § 105.—With contra:

cimices valent contra serpentium morsus,

Plin. 29, 4, 17, § 61.—With eodem:

id quoque collyrium eodem valet,

Cels. 6, 6, 21.—With pro:

ruta per se pro antidoto valet,

Plin. 20, 13, 51, § 132.—With abl.:

dictamnus valet potu et illitu et suffitu,

Plin. 26, 15, 90, § 153.— With inf.:

sandaracha valet purgare, sistere, excalfacere, perrodere,

Plin. 34, 18, 55, § 177.—

Of sounds: cum C ac similiter G non valuerunt, in T ac D molliuntur, i. e. were not pronounced strongly, Quint. 1, 11, 5.—

Esp., in respect of the natural condition of the body, to be well in health, to be in a sound or healthy condition, to be healthy, hale, hearty.

In gen.

Absol.:

equidem valeo recte et salvus sum,

Plaut. Am. 2, 1, 36:

perpetuon' valuisti?

id. Ep. 1, 1, 15; 1, 1, 18:

valen'? Valuistin? valeo et valui rectius,

id. Trin. 1, 2, 12 sq.: facile omnes, quom valemus, recta consilia aegrotis damus, Ter. And. 2, 1, 9:

dicit vilicus servos non valuisse,

Cato, R. R. 2, 3 sq.; 5, 6:

boves ut recte valeant,

id. ib. 103:

optime valere et gravissime aegrotare,

Cic. Fin. 2, 13, 43; 4, 25, 69:

cura est, ut valeat,

Plaut. Stich. 5, 2, 4:

ego valeo recte et rem gero,

id. Pers. 2, 3, 34:

te recte valere operamque dare, ut cottidie melius,

Cic. Fam. 11, 24, 1: deterius quam soleo, Luccei. ib. 5, 14, 1:

commode,

Plin. Ep. 3, 20, 11: Ni. Benene usque valuit? Chr. Pancratice atque athletice, Plaut. Bacch. 2, 3, 14:

minus valere... melius valere,

Cic. Att. 4, 14, 1:

nam matri oculi si valerent, mecum venisset simul,

Plaut. Mil. 4, 8, 8.—

With abl.:

si corpore valuisset,

Cic. Brut. 20, 77:

nec melius valeo quam corpore, mente,

Ov. Tr. 3, 8, 33; cf. Sall. J. 11, 5:

pedibus,

Nep. Phoc. 4, 1:

stomacho,

Juv. 6, 100.—

With ab and abl.:

ab oculis,

Gell. 13, 30, 10:

a morbo,

Plaut. Ep. 1, 2, 26; and facetiously: Me. Ain tu te valere? Eu. Pol ego haud a pecunia perbene, as to money, not very well, id. Aul. 2, 2, 9.—

Esp., at the commencement of letters (very freq.), si vales, bene est, and abbreviated S. V. B. E.;

and, more fully, with the addition ego or equidem valeo (abbrev. E. V. or E. Q. V.),

Cic. Fam. 13, 6; 14, 11; 14, 16; 14, 17; 14, 21; 14, 22; 14, 23; 14, 24; 15, 1; 15, 2; Metell. ib. 5, 1; Vatin. ib. 5, 9; Luccei. ib. 5, 14 al.; cf.:

mos antiquis fuit usque ad meam servatus aetatem, primis epistulae verbis adicere: Si vales bene est,

Sen. Ep. 15, 1; so too: S. V. G. V. (si vales, gaudeo, valeo) et Tullia nostra recte V. Terentia minus belle habuit: sed certum scio jam convaluisse eam, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1.—

Rarely impers. pass.:

quid agitur, Sagaristio? ut valetur?

Plaut. Pers. 2, 5, 8.—

Vale or valeas, in leave-taking, farewell, adieu (cf.: salve, ave).

In gen.: Di. Valeas. Ph. Vale, Plaut. Truc. 2, 4, 79: Ar. Vale. Ph. Quo properas? Ar. Bene vale, id. As. 3, 3, 16; id. Mil. 4, 8, 51:

bene vale, Alcumena,

id. Am. 1, 3, 1:

vale atque salve,

id. Capt. 3, 5, 86; id. Curc. 4, 2, 36: vale atque salve. Th. Male vale, male sit tibi, id. ib. 4, 4, 32; v. salvus: Ly. Ad portum propero. De. Bene ambulato. Ly. Bene valeto. De. Bene sit tibi, id. Merc. 2, 2, 55:

bene valete et vivite,

id. Mil. 4, 8, 30:

ite intro cito: valete,

id. As. 3, 3, 155:

abeo: valete, judices justissimi,

id. Capt. prol. 67:

vos valete et plaudite,

Ter. Eun. 5, 8, 64:

in hoc biduom vale,

id. ib. 1, 2, 110:

vive valeque,

Hor. S. 2, 5, 110.—Before a vowel, scanned vale:

et longum, Formose vale, vale, inquit Iolla,

Verg. E. 3, 79; Ov. M. 3, 501.—

At the conclusion of letters:

Vale,

Cic. Fam. 6, 22, 3; 6, 21, 3; 4, 8, 2; Luccei. ib. 5, 14, 3:

cura ut valeas,

Cic. Fam. 7, 15, 2; 7, 20, 3; rarely bene vale, Mat. ib. 11, 28, 8; Cur. ib. 7, 29, 2; cf.:

tu me diligis et valebis,

Cic. ib. 9, 22, 5; 15, 18, 2: fac valeas meque mutuo diligas, Planc. ib. 10, 7, 2; Mat. ib. 11, 28, 8.—

Also in bidding farewell to the dead:

salve aeternum mihi, maxime Palla, Aeternumque vale,

Verg. A. 11, 97; Stat. S. 3, 3, 208; cf. Varr. ap. Serv. Verg. l. l.;

v. salvus: in perpetuom, frater, ave atque vale,

Cat. 101, 10:

terque, Vale, dixit,

Ov. F. 3, 563:

supremumque vale... dixit,

id. M. 10, 62.—

As an expression of dismission, refusal, or scorn, be off, begone:

valeas, tibi habeas res tuas, reddas meas,

Plaut. Am. 3, 2, 46:

immo habeat, valeat, vivat cum illa,

Ter. And. 5, 3, 18:

valeas, habeas illam quae placet,

id. Ad. 4, 4, 14:

si talis est deus, ut nulla hominum caritate teneatur, valeat,

good-by to him, let me have nothing to do with him, Cic. N. D. 1, 44, 124:

valeat res ludicra, si me Palma negata macrum, donata reducit opimum,

Hor. Ep. 2, 1, 180: valeant, Qui inter nos discidium volunt, away with those, etc., Ter. And. 4, 2, 13:

quare ista valeant: me res familiaris movet,

Cic. Att. 16, 15, 5: castra peto, valeatque Venus, valeantque puellae, farewell to Venus, etc., Tib. 2, 6, 9:

valete curae,

Petr. 79; cf. Cat. 8, 12; 11, 17; Ov. Am. 1, 6, 71 sqq.—

With valere jubere or dicere (sometimes as one word, vălĕdīco, ere, 3, v. n.), to bid one good-by, farewell, adieu:

illum salutavi: post etiam jussi valere,

Cic. Att. 5, 2, 2:

vix illud potui dicere triste vale,

Ov. H. 13, 14:

saepe vale dicto rursus sum multa locutus,

id. Tr. 1, 3, 57:

tibi valedicere non licet gratis,

Sen. Ep. 17, 11; Sulp. Sev. Dial. 1, 3, 1: obstinatissime [p. 1954] retinuit, ut liberti servique bis die frequentes adessent ac mane salvere, vesperi valere sibi singuli dicerent, Suet. Galb. 4 fin.; id. Aug. 53; id. Tib. 72.—So (late Lat.):

vale facere (or valefacere),

August. Ep. 65; App. M. 4, p. 150, 24.

Transf., to have power, force, or influence; to be powerful, effective, valid; to avail, prevail, be strong, effective, etc.

In gen.:

fiet enim quodcunque volent, qui valebunt: valebunt autem semper arma,

will always have the power, Cic. Fam. 9, 17, 1:

fuit enim populi potestas: de civitate ne tam diu quidem valuit quam diu illa Sullani temporis arma valuerunt,

id. Dom. 30, 79:

dicitur C. Flaminius ad populum valuisse dicendo,

id. Brut. 14, 57:

tribunus plebis tulit... ut lex Aelia et Fufia ne valeret,

id. Red. in Sen. 5, 11:

in more majorum, qui tum ut lex valebat,

id. Leg. 2, 10, 23:

valuit auctoritas,

id. Tusc. 2, 22, 53:

verba si valent,

id. Caecin. 21, 61:

(ejus) valet opinio tarditatis,

is established, id. de Or. 1, 27, 125:

si conjuratio valuisset,

id. ib. 17, 7:

cujus ratio non valuit,

Nep. Milt. 3, 7:

jus tamen gentium valuit,

Liv. 2, 4, 7:

praetor... ratus repentinum valiturum terrorem, succedit, etc.,

id. 44, 31, 6:

et vestrae valuere preces,

Ov. M. 13, 89; id. P. 3, 3, 92; id. Ib. 241.—

Esp.

With respect to the source, character, or mode of exercise of the strength ascribed to the subject.

With abl.:

non metuo mihi... Dum quidem hoc valebit pectus perfidia meum,

Plaut. Bacch. 2, 2, 50:

reliqui duo sic exaequantur, ut Domitius valeat amicis, Memmius commendetur militibus,

Cic. Att. 4, 16, 6 (17, 2):

multa sanxit quae omnia magistratuum auctoritate et Halaesinorum summa voluntate valuerunt,

id. Verr. 2, 2, 49, § 122:

ita istam libertatem largior populo, ut auctoritate et valeant et utantur boni,

id. Leg. 3, 17, 38:

quae (voluntas militum) cum per se valet multitudine,

id. Mur. 18, 38:

parum valent (Graeci) verbo,

i. e. have no precise word, id. Tusc. 3, 5, 11:

qui aut gratia aut misericordia valerent,

Caes. B. C. 2, 44:

dicendo,

Nep. Ages. 1, 2:

qui pedum cursu valet,

Verg. A. 5, 67; Quint. 9, 2, 78:

Battiades... Quamvis ingenio non valet, arte valet,

Ov. Am. 1, 15, 14:

plerique plus ingenio quam arte valuerunt,

Quint. 1, 8, 8:

rogando,

Ov. M. 2, 183:

subtilitate vincimur, valeamus pondere,

Quint. 12, 11, 8.—

With in and abl.:

Sp. Thorius satis valuit in populari genere dicendi,

Cic. Brut. 36, 136:

quid facilius est quam probari in uno servulo nomen familiae non valere,

id. Caecin. 19, 55:

in his maxime valet similitudo,

Quint. 6, 3, 57:

mire in causis valet praesumptio,

id. 9, 2, 16:

(digitus) in exprobrando et indicando valet,

id. 11, 3, 94.—

With some definite end expressed, upon or towards which influence or power is exercised or directed, to be strong enough for, adequate to, or capable of any thing, to be able to do, to have force or efficacy, to be effectual, to avail, to be applicable.

With in and acc.:

hoc evenit, ut in volgus insipientium opinio valeat honestatis,

Cic. Tusc. 2, 26, 63:

quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,

id. Leg. 1, 10, 29; cf. id. Div. 2, 56, 116:

cum illud verbum unde in utramque rem valeat,

id. Caecin. 31, 89:

num etiam in deos inmortales inauspicatam legem valuisse? Liv 7, 6, 11: utrumque hoc genus semel injectum in L. annos valet et frugum et pabuli ubertate,

Plin. 17, 7, 4, § 44:

etiamsi in utramque partem valent arma facundiae,

Quint. 2, 16, 10:

hoc etiam in praeteritum valet,

id. 9, 2, 20; cf.:

cum... idque in omnis partis valeret,

Cic. Fam. 4, 10, 2.—

With eo: oratio me cohortabatur, ut, etc.... quod eo, credo, valebat, ut caerimonias religionesque defenderem, the force or point of which was, etc., Cic. N. D. 3, 2, 5:

id responsum quo valeat, cum intellegeret nemo,

Nep. Them. 2, 6; cf. II. B. 3. i, infra.—

With ad and acc. of thing:

tu non solum ad neglegendas leges... verum etiam ad evertendas valuisti,

Cic. Cat. 1, 7, 18: astrorum affectio valeat, si vis, ad quasdam res;

ad omnis certe non valebit,

id. Fat. 4, 8:

illud perficiam ut invidia mihi valeat ad gloriam,

id. Cat. 3, 12, 29:

vitae adjuncta esse dicebant, quae ad virtutis usum valerent,

id. Ac. 1, 5, 21:

ista quaestura ad eam rem valet, ut, etc.,

id. Div. in Caecil. 19, 62: neque, quod Samnites... amici vobis facti sunt, ad id valere arbitror, ne nos in amicitiam accipiamur, Liv. 7, 30, 4:

eadem fictio valet et ad qualitates,

Quint. 5, 10, 99; cf. II. B. 3. infra.—

With apud or ad and acc. of person influenced, etc.

With apud:

ibit ad illud ilico, Quo maxume apud te se valere sentiat,

Ter. Heaut. 3, 1, 79:

non quin eam (commendationem) valituram apud te arbitrarer,

Cic. Fam. 13, 16, 3:

apud te veritas valebit,

id. Quint. 1, 5:

sed haec eadem nunc censes apud eos ipsos valere, a quibus... conscripta sunt?

id. Tusc. 2, 4, 11:

magnis meritis apud regem... valebat,

Nep. Con. 3, 1:

jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,

Sall. C. 9, 1:

apud magnam partem senatus et magnitudine rerum gestarum valebat et gratia,

Liv. 31, 48, 1:

apud nos valeant ea, quae apud judices valere volumus,

Quint. 6, 2, 28.—

With ad:

dicitur enim C. Flaminius... ad populum valuisse dicendo,

Cic. Brut. 14, 57:

clementiae fama... ad ferociores jam populos valuit,

Liv. 21, 6, 4:

metus ad omnis valuit, ne deditionem recusarent,

id. 38, 28, 6.—

With contra and acc.:

hoc nonne videtur contra te valere?

Cic. Ac. 2, 27, 86:

quae valeant contra falsam criminationem,

id. de Or. 2, 79, 321:

ne quid esset... quod contra caput suum aut existimationem valere posset,

id. Verr. 2, 2, 71, § 173: ne meae vitae modestia parum valitura sit contra falsos rumores, Mat. ap. Cic. Fam. 11, 28, 8:

cum pro falsis contra veritatem (rhetorice) valet,

Quint. 2, 16, 2; cf. f. infra.—

With pro and abl.:

multa in adversos effudit verba penates Pro deplorato non valitura viro,

Ov. Tr. 1, 3, 46:

epitheton valet pro nomine,

Quint. 8, 6, 29; cf. I. A. 2, b. supra.—

With dat. gerund. (post-class. and rare):

nam et augendae rei et minuendae valet (particula),

Gell. 5, 12, 10.—

With inf. (mostly poet. and in postAug. prose;

not in Cic. or Caes.): nam si certam finem esse viderent Aerumnarum homines, aliqua ratione valerent Religionibus... obsistere,

Lucr. 1, 108:

hanc ob rem vitam retinere valemus,

id. 3, 257:

nec continere suos ab direptione castrorum valuit,

Liv. 38, 23, 4 Weissenb. ad loc.:

quam (urbem) neque finitimi valuerunt perdere Marsi,

Hor. Epod. 16, 3:

cetera... adeo sunt multa, loquacem Delassare valent Fabium,

id. S. 1, 1, 13; id. C. 4, 7, 27:

nec valuit locos coeptos avertere cursus,

Tib. 4, 1, 55:

qui relicti erant... ne conspectum quidem hostis sustinere valuerunt,

Curt. 3, 4, 5:

neque ex eo infamiam discutere valuit,

Suet. Caes. 79.—With things as subj.:

ergo fungar vice cotis, acutum Reddere quae ferrum valet,

Hor. A. P. 305; cf. I. A. 2. b, supra.—Esp.,

With adverbial qualifications expressing the degree of power or influence exerted, etc.; very freq. with accs- multum, plus, plurimum, parum, minus, minimum, nihil, tantum, quantum, quid, id, idem, quiddam, quidquam, quidquid, etc.

Edepol, Cupido, cum tu tam pusillu's, nimis multum vales, Naev. ap. Non. 421, 25 (Com. Rel. v. 55 Rib.):

plus potest qui plus valet,

Plaut. Truc. 4, 3, 38:

neque ita inperita (sum), ut quid amor valeat nesciam,

Ter. Eun. 5, 2, 42.—So absol.: nam opulenti cum locuntur pariter atque ignobiles, Eadem dicta eademque oratio aequa non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4, 3 (Trag. Rel. v. 230 Vahl.):

ignari quid gravitas... quid denique virtus valeret,

Cic. Sest. 28, 60:

illa obnuntiatio nihil valuit, aut, si valuit, id valuit, ut, etc.,

id. Div. 1, 16, 30: omnia veniebant Antonio in mentem;

eaque suo quaeque loco, ubi plurimum proficere et valere possent... collocabantur,

id. Brut. 37, 139:

cur minus Venena Medaeae valent?

Hor. Epod. 5. 62.—

With abl.:

quod tibi lubet fac, quoniam pugnis plus vales,

Plaut. Am. 1, 1, 240; cf.

v. 234: quicquid possunt, pedestribus valent copiis,

Caes. B. G. 2, 17:

qui plus opibus, armis, potentia valent, perfecisse mihi videntur... ut etiam auctoritate jam plus valerent,

Cic. Fam. 1, 7, 10:

quasi vero ego... in isto genere omnino quidquam aut curatione aut potestate valuissem,

id. Dom. 6, 14:

Ti. Coruncanium longe plurimum ingenio valuisse,

id. Brut. 14, 55:

quantum gratia, auctoritate, pecunia valerent,

Caes. B. G. 7, 63:

Caesar multum equitatu valebat,

id. B. C. 1, 61:

cum tantum equitatu valeamus,

id. ib. 3, 86:

equitatu plurimum valere,

id. B. G. 3, 20; Nep. Alcib. 8, 2.—

With in and abl.:

nihil putas valere in judiciis conjecturam, nihil suspitionem, nihil ante actae vitae existimationem, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 62, § 146:

hic multum in Fabia (tribu) valet, ille Velina,

Hor. Ep. 1, 6, 52. —

With ad and acc.:

multum valuisse ad patris honorem pietas filii videbitur,

Cic. Phil. 9, 5, 12:

ex quo intellegitur, plus terrarum situs, quam lunae tractus, ad nascendum valere,

id. Div. 2, 46, 97:

valet igitur multum ad vincendum probari mores eorum, qui agent causas,

id. de Or. 2, 43, 182:

ad subeundem periculum et ad vitandum multum fortuna valuit,

Caes. B. G. 6, 30:

genus ad probandam speciem minimum valet,

Quint. 5, 10, 56.—

With apud and acc. of pers., to have influence, be influential, have weight with, influence:

apud quem (Caesarem) quicquid valebo vel auctoritate, vel gratia, valebo tibi,

Cic. Fam. 6, 6, 13:

utrum apud eos pudor atque officium, an timor plus valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

tantum apud homines barbaros valuit, esse repertos aliquos principes belli inferendi,

id. ib. 5, 54:

potestis constituere, hanc auctoritatem quantum apud exteras nationes valituram esse existimetis,

Cic. Imp. Pomp. 16, 46:

non modo praemiis, quae apud me minimum valent, sed ne periculis quidem conpulsus ullis,

id. Fam. 1, 9, 11:

facinus esse indignum, plus impudicissimae mulieris apud te de Cleomenis salute quam de sua vita lacrimas matris valere,

id. Verr. 2, 5, 43, § 112:

apud quem ut multum gratia valeret, effecit,

Nep. Con. 2, 1.—

With contra: cur desperemus veritatem contra fallacem facundiam valituram? prevail, Lact. Opif. Dei, 20, 5; cf. Mat. ap. Cic. Fam. 11, 28, 8, II. B. 2, e. supra.—

With pro:

pro periculo magis quam contra salutem valere,

Cic. Part. Or. 35, 120; cf.:

quod minus multitudine militum legionariorum pro hostium numero valebat,

Caes. B. G. 1, 51.—

With inter:

plurimum inter eos Bellovacos et virtute, et auctoritate, et hominum numero valere,

Caes. B. G. 2, 4.—

With adv. of pur pose:

hoc eo valebat, ut ingratiis ad de pugnandum omnes cogerentur,

Nep. Them. 4, 4:

non tamen hoc eo valet, ut fugien dae sint magnae scholae,

Quint. 1, 2, 16:

nescis quo valeat nummus, quem praebeat usum?

Hor. S. 1, 1, 73; cf. II. B. 2. b. supra. —

Idiomatic uses.

Of money value, to be of the value of, be worth: denarii, quod denos aeris valebant;

quinarii, quod quinos,

Varr. L. L. 5, § 173 Mull.:

dum pro argenteis decem aureus unus valeret,

Liv. 38, 11, 8:

ita ut scrupulum valeret sestertiis vicenis,

Plin. 33, 3, 13, § 47:

si haec praedia valeant nunc decem,

Dig. 24, 1, 7, § 4:

quasi minimo valeret hereditas,

ib. 19, 1, 13:

quanti omnibus valet (servus),

ib. 9, 2, 33; 5, 3, 25, § 1.—

Of the signification of words, sentences, etc.; like the Gr. dunasthai, to mean, signify, import:

quaerimus verbum Latinum par Graeco et quod idem valeat,

Cic. Fin. 2, 4, 13: non usquam id quidem dicit omnino;

sed quae dicit, idem valent,

id. Tusc. 5, 10, 24:

quamquam vocabula prope idem valere videantur,

id. Top. 8, 34:

hoc verbum quid valeat, non vident,

id. Off. 3, 9, 39: cui nomen Becco fuerat;

id valet gallinacei rostrum,

Suet. Vit. 18:

pransus quoque atque potus diversum valent quam indicant,

Quint. 1, 4, 29 et saep.:

et intellego et sentio et video saepe idem valent quod scio,

id. 10, 1, 13:

duo quae idem significant ac tantumdem valent,

id. 1, 5, 4.—Hence, vălens, entis, P. a., strong, stout, vigorous, powerful (class.).

Lit.

In gen.: nil moro discipulos mihi esse plenos sanguinis;

valens adflictet me,

Plaut. Bacch. 2, 1, 44:

virgatores,

id. As. 3, 2, 19:

robusti et valentes et audaces satellites,

Cic. Agr. 2, 31, 84:

cum homo imbecillus a valentissima bestia laniatur,

id. Fam. 7, 1, 3:

valentissimi lictores,

id. Verr. 2, 5, 54, § 142:

homines,

id. Phil. 12, 10, 24; Suet. Aug. 35:

hic membris et mole valens,

Verg. A. 5, 431:

membris valens,

Ov. M. 9, 108:

corpore esse vegeto et valenti,

Gell. 3, 1, 11:

nervi musculique,

Cels. 8, 20:

trunci,

Verg. G. 2, 426: scire oportet, omnia legumina generis valentissimi esse: valentissimum voco, in quo plurimum alimenti est... Ex leguminibus valentior faba quam pisum, etc., strongest, i. e. most nutritire, Cels. 2, 18:

tunicae,

stout, thick, Ov. A. A. 3, 109: providendum ne infirmiores (apes) a valentioribus [p. 1955] opprimantur, Varr. R. R. 3, 16, 35.—

In partic.

Well in health, healthy, hale, hearty:

valeo et venio ad minus valentem,

Plaut. Truc. 2, 7, 24:

medicus plane confirmat, propediem te valentem fore,

Cic. Fam. 16, 9, 2:

puer, hora undecima cum valens in publico visus esset, ante noctem mortuus est,

id. Clu. 9, 27; cf.

valens (opp. imbecillus),

id. Fam. 16, 5, 2:

(sensus) si sani sunt et valentes,

id. Ac. 2, 7, 19:

si valens corpus est neque magno opere vexatum,

Cels. 7, 26, 5:

sive aegra, sive valens,

Prop. 2, 21 (3, 14), 20.— Subst.:

qui enim aegris subveniretur, quae esset oblectatio valentium, nisi, etc.,

Cic. Off. 2, 4, 15;

so opp. aeger,

id. de Or. 2, 44, 186.—

Of medicines, strong, powerful, active:

valens est adversus cancerem intestinorum minii gleba,

Cels. 4, 15 fin.:

medicamenta,

id. 1, 3 med.:

silvestri (papaveri capita) ad omnes effectus valentiora,

Plin. 20, 18, 76, § 202; cf. id. 22, 22, 43, § 87.—

Trop., strong, powerful, mighty:

mallem tantas ei (Caesari) vires non dedisset (res publica) quam nunc tam valenti resisteret,

Cic. Att. 7, 3, 4:

fuit quondam ita firma haec civitas et valens,

id. Har. Resp. 28, 60:

cum valentiore pugnare,

id. Fam. 5, 21, 2:

valens dialecticus,

id. Fat. 6, 12:

ut fieri nihil possit valentius,

id. Brut. 16, 64:

Philippus jam tum valens multa moliebatur,

Nep. Timoth. 3, 1:

opibus jam valentes,

id. Eum. 10, 3:

argumenta valentiora,

Quint. 5, 13, 12:

quid pars adversa habeat valentissimum,

id. 5, 13, 52:

nec fraus valentior quam consilium meum,

Cic. Univ. 11:

ad letum causae satis valentes,

Ov. M. 5, 174; so,

causae,

id. Tr. 1, 8, 29:

causa valentior,

id. P. 1, 10, 35:

deus morbo omni valentior,

Stat. S. 1, 4, 111:

oppida valentissima,

Nep. Ham. 2, 4.—Hence, adv.: vălenter, strongly, stoutly, powerfully, violently (perh. not ante-Aug.).

Lit.:

resistere,

Col. 1, 5, 9; 3, 2, 15:

nimis valenter ibi retenta materia,

Cels. 5, 26, 21:

praeceps spirare valentius Eurus (coepit),

Ov. M. 11, 481.—

Trop., of speech, forcibly, energetically:

non diu dicebat sed valenter,

Sen. Contr. 3, 22 med.:

si verba numeres, breviter et abscise: si sensum aestimes, copiose et valenter,

Val. Max. 3, 7, ext. 6.

vălĕo, ui, itum, 2, v. n. [kindr. with Sanscr. bala, vis, robur, balishtas, fortissimus; cf. debilis], to be strong.

Lit., of physical strength, vigor, or health.

In gen., to be strong, stout, or vigorous, to have strength (cf.: polleo, vigeo).

Absol.: verum illi valent, qui vi luctantur cum leonibus, Pomp. ap. Non. 112, 4 (Com. Rel. v. 176 Rib.):

puer ille (Hercules recens natus) ut magnus est et multum valet!

Plaut. Am. 5, 1, 51: plus potest, qui plus valet: Vir erat;

plus valebat,

id. Truc. 4, 3, 38 sq.:

sanus homo, qui bene valet,

Cels. 1, 1 init.:

si magis valet,

id. 3, 18:

si satis valet (= si satis validae vires sunt, just before),

id. 4, 7 init.:

prout nervi valent,

id. 8, 16.—Of plants:

vitem novellam resecari tum erit tempus ubi valebit,

Cato, R. R. 33, 3 sq. —

To be strong in or for something, to have the power or strength, be in condition to do something, etc.

Of personal subjects, etc.

With ad and acc.:

alios videmus velocitate ad cursum, alios viribus ad luctandum valere,

Cic. Off. 1, 30, 107.—

With inf.:

manibus pedibusque morbo distortissimis, ut neque calceum perpeti nec libellos evolvere valeret,

Suet. Galb. 21:

mustela cum mures veloces non valeret assequi,

Phaedr. 4, 1, 10:

valet ima summis Mutare deus,

Hor. C. 1, 34, 12; cf. II. B. 2. h. infra; cf.:

illud mirari mitte, quod non valet e lapide hoc alias impellere res,

Lucr. 6, 1057:

versate diu quid ferre recusent, Quid valeant umeri (sc. ferre),

Hor. A. P. 40:

nec valuere manus infixum educere telum,

Ov. M. 13, 393; 12, 101; Col. 6, 25 fin. —

Of remedies or medicines, to be efficacious, be good for any thing; with ad and acc.:

fimum potum ad dysentericos valet,

Plin. 28, 8, 27, § 105.—With contra:

cimices valent contra serpentium morsus,

Plin. 29, 4, 17, § 61.—With eodem:

id quoque collyrium eodem valet,

Cels. 6, 6, 21.—With pro:

ruta per se pro antidoto valet,

Plin. 20, 13, 51, § 132.—With abl.:

dictamnus valet potu et illitu et suffitu,

Plin. 26, 15, 90, § 153.— With inf.:

sandaracha valet purgare, sistere, excalfacere, perrodere,

Plin. 34, 18, 55, § 177.—

Of sounds: cum C ac similiter G non valuerunt, in T ac D molliuntur, i. e. were not pronounced strongly, Quint. 1, 11, 5.—

Esp., in respect of the natural condition of the body, to be well in health, to be in a sound or healthy condition, to be healthy, hale, hearty.

In gen.

Absol.:

equidem valeo recte et salvus sum,

Plaut. Am. 2, 1, 36:

perpetuon' valuisti?

id. Ep. 1, 1, 15; 1, 1, 18:

valen'? Valuistin? valeo et valui rectius,

id. Trin. 1, 2, 12 sq.: facile omnes, quom valemus, recta consilia aegrotis damus, Ter. And. 2, 1, 9:

dicit vilicus servos non valuisse,

Cato, R. R. 2, 3 sq.; 5, 6:

boves ut recte valeant,

id. ib. 103:

optime valere et gravissime aegrotare,

Cic. Fin. 2, 13, 43; 4, 25, 69:

cura est, ut valeat,

Plaut. Stich. 5, 2, 4:

ego valeo recte et rem gero,

id. Pers. 2, 3, 34:

te recte valere operamque dare, ut cottidie melius,

Cic. Fam. 11, 24, 1: deterius quam soleo, Luccei. ib. 5, 14, 1:

commode,

Plin. Ep. 3, 20, 11: Ni. Benene usque valuit? Chr. Pancratice atque athletice, Plaut. Bacch. 2, 3, 14:

minus valere... melius valere,

Cic. Att. 4, 14, 1:

nam matri oculi si valerent, mecum venisset simul,

Plaut. Mil. 4, 8, 8.—

With abl.:

si corpore valuisset,

Cic. Brut. 20, 77:

nec melius valeo quam corpore, mente,

Ov. Tr. 3, 8, 33; cf. Sall. J. 11, 5:

pedibus,

Nep. Phoc. 4, 1:

stomacho,

Juv. 6, 100.—

With ab and abl.:

ab oculis,

Gell. 13, 30, 10:

a morbo,

Plaut. Ep. 1, 2, 26; and facetiously: Me. Ain tu te valere? Eu. Pol ego haud a pecunia perbene, as to money, not very well, id. Aul. 2, 2, 9.—

Esp., at the commencement of letters (very freq.), si vales, bene est, and abbreviated S. V. B. E.;

and, more fully, with the addition ego or equidem valeo (abbrev. E. V. or E. Q. V.),

Cic. Fam. 13, 6; 14, 11; 14, 16; 14, 17; 14, 21; 14, 22; 14, 23; 14, 24; 15, 1; 15, 2; Metell. ib. 5, 1; Vatin. ib. 5, 9; Luccei. ib. 5, 14 al.; cf.:

mos antiquis fuit usque ad meam servatus aetatem, primis epistulae verbis adicere: Si vales bene est,

Sen. Ep. 15, 1; so too: S. V. G. V. (si vales, gaudeo, valeo) et Tullia nostra recte V. Terentia minus belle habuit: sed certum scio jam convaluisse eam, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1.—

Rarely impers. pass.:

quid agitur, Sagaristio? ut valetur?

Plaut. Pers. 2, 5, 8.—

Vale or valeas, in leave-taking, farewell, adieu (cf.: salve, ave).

In gen.: Di. Valeas. Ph. Vale, Plaut. Truc. 2, 4, 79: Ar. Vale. Ph. Quo properas? Ar. Bene vale, id. As. 3, 3, 16; id. Mil. 4, 8, 51:

bene vale, Alcumena,

id. Am. 1, 3, 1:

vale atque salve,

id. Capt. 3, 5, 86; id. Curc. 4, 2, 36: vale atque salve. Th. Male vale, male sit tibi, id. ib. 4, 4, 32; v. salvus: Ly. Ad portum propero. De. Bene ambulato. Ly. Bene valeto. De. Bene sit tibi, id. Merc. 2, 2, 55:

bene valete et vivite,

id. Mil. 4, 8, 30:

ite intro cito: valete,

id. As. 3, 3, 155:

abeo: valete, judices justissimi,

id. Capt. prol. 67:

vos valete et plaudite,

Ter. Eun. 5, 8, 64:

in hoc biduom vale,

id. ib. 1, 2, 110:

vive valeque,

Hor. S. 2, 5, 110.—Before a vowel, scanned vale:

et longum, Formose vale, vale, inquit Iolla,

Verg. E. 3, 79; Ov. M. 3, 501.—

At the conclusion of letters:

Vale,

Cic. Fam. 6, 22, 3; 6, 21, 3; 4, 8, 2; Luccei. ib. 5, 14, 3:

cura ut valeas,

Cic. Fam. 7, 15, 2; 7, 20, 3; rarely bene vale, Mat. ib. 11, 28, 8; Cur. ib. 7, 29, 2; cf.:

tu me diligis et valebis,

Cic. ib. 9, 22, 5; 15, 18, 2: fac valeas meque mutuo diligas, Planc. ib. 10, 7, 2; Mat. ib. 11, 28, 8.—

Also in bidding farewell to the dead:

salve aeternum mihi, maxime Palla, Aeternumque vale,

Verg. A. 11, 97; Stat. S. 3, 3, 208; cf. Varr. ap. Serv. Verg. l. l.;

v. salvus: in perpetuom, frater, ave atque vale,

Cat. 101, 10:

terque, Vale, dixit,

Ov. F. 3, 563:

supremumque vale... dixit,

id. M. 10, 62.—

As an expression of dismission, refusal, or scorn, be off, begone:

valeas, tibi habeas res tuas, reddas meas,

Plaut. Am. 3, 2, 46:

immo habeat, valeat, vivat cum illa,

Ter. And. 5, 3, 18:

valeas, habeas illam quae placet,

id. Ad. 4, 4, 14:

si talis est deus, ut nulla hominum caritate teneatur, valeat,

good-by to him, let me have nothing to do with him, Cic. N. D. 1, 44, 124:

valeat res ludicra, si me Palma negata macrum, donata reducit opimum,

Hor. Ep. 2, 1, 180: valeant, Qui inter nos discidium volunt, away with those, etc., Ter. And. 4, 2, 13:

quare ista valeant: me res familiaris movet,

Cic. Att. 16, 15, 5: castra peto, valeatque Venus, valeantque puellae, farewell to Venus, etc., Tib. 2, 6, 9:

valete curae,

Petr. 79; cf. Cat. 8, 12; 11, 17; Ov. Am. 1, 6, 71 sqq.—

With valere jubere or dicere (sometimes as one word, vălĕdīco, ere, 3, v. n.), to bid one good-by, farewell, adieu:

illum salutavi: post etiam jussi valere,

Cic. Att. 5, 2, 2:

vix illud potui dicere triste vale,

Ov. H. 13, 14:

saepe vale dicto rursus sum multa locutus,

id. Tr. 1, 3, 57:

tibi valedicere non licet gratis,

Sen. Ep. 17, 11; Sulp. Sev. Dial. 1, 3, 1: obstinatissime [p. 1954] retinuit, ut liberti servique bis die frequentes adessent ac mane salvere, vesperi valere sibi singuli dicerent, Suet. Galb. 4 fin.; id. Aug. 53; id. Tib. 72.—So (late Lat.):

vale facere (or valefacere),

August. Ep. 65; App. M. 4, p. 150, 24.

Transf., to have power, force, or influence; to be powerful, effective, valid; to avail, prevail, be strong, effective, etc.

In gen.:

fiet enim quodcunque volent, qui valebunt: valebunt autem semper arma,

will always have the power, Cic. Fam. 9, 17, 1:

fuit enim populi potestas: de civitate ne tam diu quidem valuit quam diu illa Sullani temporis arma valuerunt,

id. Dom. 30, 79:

dicitur C. Flaminius ad populum valuisse dicendo,

id. Brut. 14, 57:

tribunus plebis tulit... ut lex Aelia et Fufia ne valeret,

id. Red. in Sen. 5, 11:

in more majorum, qui tum ut lex valebat,

id. Leg. 2, 10, 23:

valuit auctoritas,

id. Tusc. 2, 22, 53:

verba si valent,

id. Caecin. 21, 61:

(ejus) valet opinio tarditatis,

is established, id. de Or. 1, 27, 125:

si conjuratio valuisset,

id. ib. 17, 7:

cujus ratio non valuit,

Nep. Milt. 3, 7:

jus tamen gentium valuit,

Liv. 2, 4, 7:

praetor... ratus repentinum valiturum terrorem, succedit, etc.,

id. 44, 31, 6:

et vestrae valuere preces,

Ov. M. 13, 89; id. P. 3, 3, 92; id. Ib. 241.—

Esp.

With respect to the source, character, or mode of exercise of the strength ascribed to the subject.

With abl.:

non metuo mihi... Dum quidem hoc valebit pectus perfidia meum,

Plaut. Bacch. 2, 2, 50:

reliqui duo sic exaequantur, ut Domitius valeat amicis, Memmius commendetur militibus,

Cic. Att. 4, 16, 6 (17, 2):

multa sanxit quae omnia magistratuum auctoritate et Halaesinorum summa voluntate valuerunt,

id. Verr. 2, 2, 49, § 122:

ita istam libertatem largior populo, ut auctoritate et valeant et utantur boni,

id. Leg. 3, 17, 38:

quae (voluntas militum) cum per se valet multitudine,

id. Mur. 18, 38:

parum valent (Graeci) verbo,

i. e. have no precise word, id. Tusc. 3, 5, 11:

qui aut gratia aut misericordia valerent,

Caes. B. C. 2, 44:

dicendo,

Nep. Ages. 1, 2:

qui pedum cursu valet,

Verg. A. 5, 67; Quint. 9, 2, 78:

Battiades... Quamvis ingenio non valet, arte valet,

Ov. Am. 1, 15, 14:

plerique plus ingenio quam arte valuerunt,

Quint. 1, 8, 8:

rogando,

Ov. M. 2, 183:

subtilitate vincimur, valeamus pondere,

Quint. 12, 11, 8.—

With in and abl.:

Sp. Thorius satis valuit in populari genere dicendi,

Cic. Brut. 36, 136:

quid facilius est quam probari in uno servulo nomen familiae non valere,

id. Caecin. 19, 55:

in his maxime valet similitudo,

Quint. 6, 3, 57:

mire in causis valet praesumptio,

id. 9, 2, 16:

(digitus) in exprobrando et indicando valet,

id. 11, 3, 94.—

With some definite end expressed, upon or towards which influence or power is exercised or directed, to be strong enough for, adequate to, or capable of any thing, to be able to do, to have force or efficacy, to be effectual, to avail, to be applicable.

With in and acc.:

hoc evenit, ut in volgus insipientium opinio valeat honestatis,

Cic. Tusc. 2, 26, 63:

quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,

id. Leg. 1, 10, 29; cf. id. Div. 2, 56, 116:

cum illud verbum unde in utramque rem valeat,

id. Caecin. 31, 89:

num etiam in deos inmortales inauspicatam legem valuisse? Liv 7, 6, 11: utrumque hoc genus semel injectum in L. annos valet et frugum et pabuli ubertate,

Plin. 17, 7, 4, § 44:

etiamsi in utramque partem valent arma facundiae,

Quint. 2, 16, 10:

hoc etiam in praeteritum valet,

id. 9, 2, 20; cf.:

cum... idque in omnis partis valeret,

Cic. Fam. 4, 10, 2.—

With eo: oratio me cohortabatur, ut, etc.... quod eo, credo, valebat, ut caerimonias religionesque defenderem, the force or point of which was, etc., Cic. N. D. 3, 2, 5:

id responsum quo valeat, cum intellegeret nemo,

Nep. Them. 2, 6; cf. II. B. 3. i, infra.—

With ad and acc. of thing:

tu non solum ad neglegendas leges... verum etiam ad evertendas valuisti,

Cic. Cat. 1, 7, 18: astrorum affectio valeat, si vis, ad quasdam res;

ad omnis certe non valebit,

id. Fat. 4, 8:

illud perficiam ut invidia mihi valeat ad gloriam,

id. Cat. 3, 12, 29:

vitae adjuncta esse dicebant, quae ad virtutis usum valerent,

id. Ac. 1, 5, 21:

ista quaestura ad eam rem valet, ut, etc.,

id. Div. in Caecil. 19, 62: neque, quod Samnites... amici vobis facti sunt, ad id valere arbitror, ne nos in amicitiam accipiamur, Liv. 7, 30, 4:

eadem fictio valet et ad qualitates,

Quint. 5, 10, 99; cf. II. B. 3. infra.—

With apud or ad and acc. of person influenced, etc.

With apud:

ibit ad illud ilico, Quo maxume apud te se valere sentiat,

Ter. Heaut. 3, 1, 79:

non quin eam (commendationem) valituram apud te arbitrarer,

Cic. Fam. 13, 16, 3:

apud te veritas valebit,

id. Quint. 1, 5:

sed haec eadem nunc censes apud eos ipsos valere, a quibus... conscripta sunt?

id. Tusc. 2, 4, 11:

magnis meritis apud regem... valebat,

Nep. Con. 3, 1:

jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,

Sall. C. 9, 1:

apud magnam partem senatus et magnitudine rerum gestarum valebat et gratia,

Liv. 31, 48, 1:

apud nos valeant ea, quae apud judices valere volumus,

Quint. 6, 2, 28.—

With ad:

dicitur enim C. Flaminius... ad populum valuisse dicendo,

Cic. Brut. 14, 57:

clementiae fama... ad ferociores jam populos valuit,

Liv. 21, 6, 4:

metus ad omnis valuit, ne deditionem recusarent,

id. 38, 28, 6.—

With contra and acc.:

hoc nonne videtur contra te valere?

Cic. Ac. 2, 27, 86:

quae valeant contra falsam criminationem,

id. de Or. 2, 79, 321:

ne quid esset... quod contra caput suum aut existimationem valere posset,

id. Verr. 2, 2, 71, § 173: ne meae vitae modestia parum valitura sit contra falsos rumores, Mat. ap. Cic. Fam. 11, 28, 8:

cum pro falsis contra veritatem (rhetorice) valet,

Quint. 2, 16, 2; cf. f. infra.—

With pro and abl.:

multa in adversos effudit verba penates Pro deplorato non valitura viro,

Ov. Tr. 1, 3, 46:

epitheton valet pro nomine,

Quint. 8, 6, 29; cf. I. A. 2, b. supra.—

With dat. gerund. (post-class. and rare):

nam et augendae rei et minuendae valet (particula),

Gell. 5, 12, 10.—

With inf. (mostly poet. and in postAug. prose;

not in Cic. or Caes.): nam si certam finem esse viderent Aerumnarum homines, aliqua ratione valerent Religionibus... obsistere,

Lucr. 1, 108:

hanc ob rem vitam retinere valemus,

id. 3, 257:

nec continere suos ab direptione castrorum valuit,

Liv. 38, 23, 4 Weissenb. ad loc.:

quam (urbem) neque finitimi valuerunt perdere Marsi,

Hor. Epod. 16, 3:

cetera... adeo sunt multa, loquacem Delassare valent Fabium,

id. S. 1, 1, 13; id. C. 4, 7, 27:

nec valuit locos coeptos avertere cursus,

Tib. 4, 1, 55:

qui relicti erant... ne conspectum quidem hostis sustinere valuerunt,

Curt. 3, 4, 5:

neque ex eo infamiam discutere valuit,

Suet. Caes. 79.—With things as subj.:

ergo fungar vice cotis, acutum Reddere quae ferrum valet,

Hor. A. P. 305; cf. I. A. 2. b, supra.—Esp.,

With adverbial qualifications expressing the degree of power or influence exerted, etc.; very freq. with accs- multum, plus, plurimum, parum, minus, minimum, nihil, tantum, quantum, quid, id, idem, quiddam, quidquam, quidquid, etc.

Edepol, Cupido, cum tu tam pusillu's, nimis multum vales, Naev. ap. Non. 421, 25 (Com. Rel. v. 55 Rib.):

plus potest qui plus valet,

Plaut. Truc. 4, 3, 38:

neque ita inperita (sum), ut quid amor valeat nesciam,

Ter. Eun. 5, 2, 42.—So absol.: nam opulenti cum locuntur pariter atque ignobiles, Eadem dicta eademque oratio aequa non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4, 3 (Trag. Rel. v. 230 Vahl.):

ignari quid gravitas... quid denique virtus valeret,

Cic. Sest. 28, 60:

illa obnuntiatio nihil valuit, aut, si valuit, id valuit, ut, etc.,

id. Div. 1, 16, 30: omnia veniebant Antonio in mentem;

eaque suo quaeque loco, ubi plurimum proficere et valere possent... collocabantur,

id. Brut. 37, 139:

cur minus Venena Medaeae valent?

Hor. Epod. 5. 62.—

With abl.:

quod tibi lubet fac, quoniam pugnis plus vales,

Plaut. Am. 1, 1, 240; cf.

v. 234: quicquid possunt, pedestribus valent copiis,

Caes. B. G. 2, 17:

qui plus opibus, armis, potentia valent, perfecisse mihi videntur... ut etiam auctoritate jam plus valerent,

Cic. Fam. 1, 7, 10:

quasi vero ego... in isto genere omnino quidquam aut curatione aut potestate valuissem,

id. Dom. 6, 14:

Ti. Coruncanium longe plurimum ingenio valuisse,

id. Brut. 14, 55:

quantum gratia, auctoritate, pecunia valerent,

Caes. B. G. 7, 63:

Caesar multum equitatu valebat,

id. B. C. 1, 61:

cum tantum equitatu valeamus,

id. ib. 3, 86:

equitatu plurimum valere,

id. B. G. 3, 20; Nep. Alcib. 8, 2.—

With in and abl.:

nihil putas valere in judiciis conjecturam, nihil suspitionem, nihil ante actae vitae existimationem, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 62, § 146:

hic multum in Fabia (tribu) valet, ille Velina,

Hor. Ep. 1, 6, 52. —

With ad and acc.:

multum valuisse ad patris honorem pietas filii videbitur,

Cic. Phil. 9, 5, 12:

ex quo intellegitur, plus terrarum situs, quam lunae tractus, ad nascendum valere,

id. Div. 2, 46, 97:

valet igitur multum ad vincendum probari mores eorum, qui agent causas,

id. de Or. 2, 43, 182:

ad subeundem periculum et ad vitandum multum fortuna valuit,

Caes. B. G. 6, 30:

genus ad probandam speciem minimum valet,

Quint. 5, 10, 56.—

With apud and acc. of pers., to have influence, be influential, have weight with, influence:

apud quem (Caesarem) quicquid valebo vel auctoritate, vel gratia, valebo tibi,

Cic. Fam. 6, 6, 13:

utrum apud eos pudor atque officium, an timor plus valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

tantum apud homines barbaros valuit, esse repertos aliquos principes belli inferendi,

id. ib. 5, 54:

potestis constituere, hanc auctoritatem quantum apud exteras nationes valituram esse existimetis,

Cic. Imp. Pomp. 16, 46:

non modo praemiis, quae apud me minimum valent, sed ne periculis quidem conpulsus ullis,

id. Fam. 1, 9, 11:

facinus esse indignum, plus impudicissimae mulieris apud te de Cleomenis salute quam de sua vita lacrimas matris valere,

id. Verr. 2, 5, 43, § 112:

apud quem ut multum gratia valeret, effecit,

Nep. Con. 2, 1.—

With contra: cur desperemus veritatem contra fallacem facundiam valituram? prevail, Lact. Opif. Dei, 20, 5; cf. Mat. ap. Cic. Fam. 11, 28, 8, II. B. 2, e. supra.—

With pro:

pro periculo magis quam contra salutem valere,

Cic. Part. Or. 35, 120; cf.:

quod minus multitudine militum legionariorum pro hostium numero valebat,

Caes. B. G. 1, 51.—

With inter:

plurimum inter eos Bellovacos et virtute, et auctoritate, et hominum numero valere,

Caes. B. G. 2, 4.—

With adv. of pur pose:

hoc eo valebat, ut ingratiis ad de pugnandum omnes cogerentur,

Nep. Them. 4, 4:

non tamen hoc eo valet, ut fugien dae sint magnae scholae,

Quint. 1, 2, 16:

nescis quo valeat nummus, quem praebeat usum?

Hor. S. 1, 1, 73; cf. II. B. 2. b. supra. —

Idiomatic uses.

Of money value, to be of the value of, be worth: denarii, quod denos aeris valebant;

quinarii, quod quinos,

Varr. L. L. 5, § 173 Mull.:

dum pro argenteis decem aureus unus valeret,

Liv. 38, 11, 8:

ita ut scrupulum valeret sestertiis vicenis,

Plin. 33, 3, 13, § 47:

si haec praedia valeant nunc decem,

Dig. 24, 1, 7, § 4:

quasi minimo valeret hereditas,

ib. 19, 1, 13:

quanti omnibus valet (servus),

ib. 9, 2, 33; 5, 3, 25, § 1.—

Of the signification of words, sentences, etc.; like the Gr. dunasthai, to mean, signify, import:

quaerimus verbum Latinum par Graeco et quod idem valeat,

Cic. Fin. 2, 4, 13: non usquam id quidem dicit omnino;

sed quae dicit, idem valent,

id. Tusc. 5, 10, 24:

quamquam vocabula prope idem valere videantur,

id. Top. 8, 34:

hoc verbum quid valeat, non vident,

id. Off. 3, 9, 39: cui nomen Becco fuerat;

id valet gallinacei rostrum,

Suet. Vit. 18:

pransus quoque atque potus diversum valent quam indicant,

Quint. 1, 4, 29 et saep.:

et intellego et sentio et video saepe idem valent quod scio,

id. 10, 1, 13:

duo quae idem significant ac tantumdem valent,

id. 1, 5, 4.—Hence, vălens, entis, P. a., strong, stout, vigorous, powerful (class.).

Lit.

In gen.: nil moro discipulos mihi esse plenos sanguinis;

valens adflictet me,

Plaut. Bacch. 2, 1, 44:

virgatores,

id. As. 3, 2, 19:

robusti et valentes et audaces satellites,

Cic. Agr. 2, 31, 84:

cum homo imbecillus a valentissima bestia laniatur,

id. Fam. 7, 1, 3:

valentissimi lictores,

id. Verr. 2, 5, 54, § 142:

homines,

id. Phil. 12, 10, 24; Suet. Aug. 35:

hic membris et mole valens,

Verg. A. 5, 431:

membris valens,

Ov. M. 9, 108:

corpore esse vegeto et valenti,

Gell. 3, 1, 11:

nervi musculique,

Cels. 8, 20:

trunci,

Verg. G. 2, 426: scire oportet, omnia legumina generis valentissimi esse: valentissimum voco, in quo plurimum alimenti est... Ex leguminibus valentior faba quam pisum, etc., strongest, i. e. most nutritire, Cels. 2, 18:

tunicae,

stout, thick, Ov. A. A. 3, 109: providendum ne infirmiores (apes) a valentioribus [p. 1955] opprimantur, Varr. R. R. 3, 16, 35.—

In partic.

Well in health, healthy, hale, hearty:

valeo et venio ad minus valentem,

Plaut. Truc. 2, 7, 24:

medicus plane confirmat, propediem te valentem fore,

Cic. Fam. 16, 9, 2:

puer, hora undecima cum valens in publico visus esset, ante noctem mortuus est,

id. Clu. 9, 27; cf.

valens (opp. imbecillus),

id. Fam. 16, 5, 2:

(sensus) si sani sunt et valentes,

id. Ac. 2, 7, 19:

si valens corpus est neque magno opere vexatum,

Cels. 7, 26, 5:

sive aegra, sive valens,

Prop. 2, 21 (3, 14), 20.— Subst.:

qui enim aegris subveniretur, quae esset oblectatio valentium, nisi, etc.,

Cic. Off. 2, 4, 15;

so opp. aeger,

id. de Or. 2, 44, 186.—

Of medicines, strong, powerful, active:

valens est adversus cancerem intestinorum minii gleba,

Cels. 4, 15 fin.:

medicamenta,

id. 1, 3 med.:

silvestri (papaveri capita) ad omnes effectus valentiora,

Plin. 20, 18, 76, § 202; cf. id. 22, 22, 43, § 87.—

Trop., strong, powerful, mighty:

mallem tantas ei (Caesari) vires non dedisset (res publica) quam nunc tam valenti resisteret,

Cic. Att. 7, 3, 4:

fuit quondam ita firma haec civitas et valens,

id. Har. Resp. 28, 60:

cum valentiore pugnare,

id. Fam. 5, 21, 2:

valens dialecticus,

id. Fat. 6, 12:

ut fieri nihil possit valentius,

id. Brut. 16, 64:

Philippus jam tum valens multa moliebatur,

Nep. Timoth. 3, 1:

opibus jam valentes,

id. Eum. 10, 3:

argumenta valentiora,

Quint. 5, 13, 12:

quid pars adversa habeat valentissimum,

id. 5, 13, 52:

nec fraus valentior quam consilium meum,

Cic. Univ. 11:

ad letum causae satis valentes,

Ov. M. 5, 174; so,

causae,

id. Tr. 1, 8, 29:

causa valentior,

id. P. 1, 10, 35:

deus morbo omni valentior,

Stat. S. 1, 4, 111:

oppida valentissima,

Nep. Ham. 2, 4.—Hence, adv.: vălenter, strongly, stoutly, powerfully, violently (perh. not ante-Aug.).

Lit.:

resistere,

Col. 1, 5, 9; 3, 2, 15:

nimis valenter ibi retenta materia,

Cels. 5, 26, 21:

praeceps spirare valentius Eurus (coepit),

Ov. M. 11, 481.—

Trop., of speech, forcibly, energetically:

non diu dicebat sed valenter,

Sen. Contr. 3, 22 med.:

si verba numeres, breviter et abscise: si sensum aestimes, copiose et valenter,

Val. Max. 3, 7, ext. 6.