-
21 justus
justus, a, um, adj. [2. jus], just, upright, righteous.I.Lit.:II.justus et bonus vir,
Cic. Off. 2, 12, 42:digna esse justo homine, eoque quem virum bonum dicimus,
id. ib. 1, 10, 31:in amicitia parum justus,
id. Lael. 20, 75:vir,
Vulg. Gen. 6, 9:Dominus,
id. Exod. 9, 27:in socios,
Cic. Planc. 26, 63:qui omnium justissimus fuisse traditur,
id. Sest. 67, 141.—Of things, in accordance with law or right, equitable, just:bella,
Cic. Deiot. 5, 13:causa,
id. Phil. 2, 22, 53:supplicia,
id. Cat. 1, 8, 20:querela,
Ov. P. 4, 3, 22:bella,
id. M. 8, 58:triumphus,
Hor. C. 1, 12, 54; Suet. Calig. 48; Liv. 33, 22:justissimos triumphos videre,
Cic. Pis. 19, 44.—Transf.A.Lawful, rightful, true:2.uxor,
Cic. Tusc. 1, 35, 85:hymenaei,
Verg. G. 3, 60:matrimonium,
Gai. Inst. 4, 16:nuptiae,
id. ib. 1, 90 sq.:liberi,
legitimate, id. ib. 3, 72:filius,
id. ib. 1, 77:justā matrefamilias ortus, opp. pellice,
Liv. 39, 53:justissima causa faciendi aliquid,
Caes. B. G. 4, 16:imperium,
id. ib. 1, 45.—Esp.:B.dies justi,
a delay of thirty days allowed by law in paying debts, Gell. 20, 1, 43.—Due; esp. in the plur. neutr. subst.: ju-sta, rights, privileges:2.servis justa praebere,
Cic. Off. 1, 13, 41; Col. 4, 3, 5:justa reddere,
Col. 1, 8, 11; 11, 1, 26.—In partic.: justa, ōrum, n., due ceremonies or formalities:C.omnia justa perficere,
Liv. 9, 8; so,justis omnibus hospitalibus fungi,
id. 9, 6.—Esp. of funeral rites, obsequies (cf. exsequiae):justa facere uxori,
Plaut. Cist. 1, 3, 28:more regio justa magnifice facere,
Sall. J. 11, 2:justis funebribus confectis,
Caes. B. G. 6, 18:paterno funeri justa solvere,
Cic. Rosc. Am. 8:peragere,
Plin. 2, 109, 112, § 248:praestare,
Curt. 10, 8:persolvere,
id. 6, 6:ferre avis positis,
Ov. F. 5, 480:dare manibus alicujus,
Flor. 4, 2.—Proper, perfect, complete, reasonable, suitable, sufficient, right:D.vidulus,
i. e. full, with all its contents, Plaut. Rud. 5, 3, 23:timor,
Hirt. B. G. 8, 48:proelium,
Liv. 39, 2:victoria,
Cic. Fam. 2, 10, 3:iter conficere,
a regular day's march, Caes. B. C. 1, 23:exercitus,
complete, in full number, Liv. 9, 43:muri altitudo,
Caes. B. G. 7, 23:volumina,
Vell. 2, 119:aetas,
Dig. 12, 4, 8:eloquentia,
Cic. Brut. 90: loca, i. q. aequa, even, level (opp. iniquus, uneven), Tac. A. 2, 5.—Moderate, mild, gentle, easy:1.ut justioribus utamur iis, qui, etc.,
Cic. Fin. 1, 1, 2:justa et clemens servitus,
Ter. And. 1, 1, 9.—Hence,Subst.: justum, i, n., that which is right or just, justice:2.justum ac jus colere,
Cic. Leg. 2, 5:plus justo,
more than is right, too much, Hor. C. 3, 7, 24; so,ulterius justo,
Ov. M. 6, 470:gravius justo dolere,
id. ib. 3, 333:justo longius,
too long, Quint. 9, 4, 125:praeter justum,
Lucr. 4, 1241.— Plur.:ergo est lex justorum injustorumque distinctio,
Cic. Leg. 2, 5, 13.—Adv.: justē, rightly, justly, equitably, duly:juste et legitime imperare,
Cic. Off. 1, 4:aestimare aliquid,
Curt. 10, 5:timere,
Ov. H. 17, 168.— Comp.:justius,
Phaedr. 4, 25, 8:reprehendi,
Hor. S. 2, 4, 86.— Sup.:justissime,
Quint. 10, 1, 82.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
équitable — [ ekitabl ] adj. • v. 1512; de équité 1 ♦ (Personnes) Qui a de l équité. Un homme équitable. ⇒ impartial, juste. « pour reconnaître si ce juge [...] bienveillant [...] était vraiment équitable et perspicace » (Chardonne). 2 ♦ (Choses) Conforme à… … Encyclopédie Universelle
equitable — eq·ui·ta·ble / e kwi tə bəl/ adj 1: having or exhibiting equity: dealing fairly and equally shall allocate...appropriations in an equitable manner U.S. Code 2: existing or valid in equity or as a matter of equity as distinguished from law an… … Law dictionary
Equitable — Eq ui*ta*ble, a. [F. [ e]quitable, from [ e]quit[ e]. See {Equity}.] 1. Possessing or exhibiting equity; according to natural right or natural justice; marked by a due consideration for what is fair, unbiased, or impartial; just; as, an equitable … The Collaborative International Dictionary of English
equitable — Equitable. adj. de tout genre. Qui a de l equité. Un homme equitable. un Juge equitable. il y a peu de gens equitables. Il se dit aussi des choses qui sont selon la justice & la raison. Sentiment equitable. jugement equitable. cela est equitable … Dictionnaire de l'Académie française
equitable — UK US /ˈekwɪtəbl/ adjective FORMAL ► fair to all the people or organizations involved in a situation: »New legislation should ensure fair competition and equitable treatment for all the market players. »an equitable distribution of… … Financial and business terms
equitable — 1640s, from Fr. équitable (16c.), from équité (see EQUITY (Cf. equity)). Related: Equitably … Etymology dictionary
equitable — [ek′wit ə bəl] adj. [Fr équitable < équité] 1. characterized by equity; fair; just: said of actions, results of actions, etc. 2. Law a) having to do with equity, as distinguished from common or statute law b) valid in equity equitableness n.… … English World dictionary
equitable — *fair, just, impartial, unbiased, dispassionate, uncolored, objective Analogous words: *proportional, proportionate, commensurate, commensurable: equal, equivalent, *same, identical Antonyms: inequitable, unfair Contrasted words: unreasonable,… … New Dictionary of Synonyms
equitable — [adj] impartial candid, cricket, decent, disinterested, dispassionate, due, ethical, even handed, even steven*, fair, fair and square*, fair shake*, fair to middling*, honest, impersonal, just, level, moral, nondiscriminatory, nonpartisan,… … New thesaurus
equitable — Equitable, AEquus … Thresor de la langue françoyse
equitable — ► ADJECTIVE 1) fair and impartial. 2) Law valid in equity as distinct from law. DERIVATIVES equitably adverb … English terms dictionary